RAPORT O STANIE GMINY CZARNY DUNAJEC ZA ROK 2020 I. Ogólne

RAPORT O STANIE GMINY CZARNY DUNAJEC ZA ROK 2020

I. Ogólne informacje o sytuacji Gminy

1. Demografia.

Liczba ludności na koniec roku 2020 spadła w stosunku do roku 2019 o 34 osoby i wynosiła 22 592. Był to bardzo niewielki spadek (0,15 %) niemniej oznacza on odwrócenie wieloletniego pozytywnego trendu, polegającego na stabilnym, niewielkim wzroście. W dwóch wcześniejszych rocznych okresach przybywało w Gminie ok. 100 mieszkańców (liczba ludności na koniec 2019 r. - 22 626, na koniec 2018 r. - 22 527.) W dalszym ciągu notowany w Gminie jest dodatni przyrost naturalny, chociaż w roku 2020 był on nieznaczny. Na 241 urodzeń przypadły 222 zgony, co przekłada się na wskaźnik 0,8 na 1000 mieszkańców. W minionych latach wskaźnik ten był wyraźnie korzystniejszy: 2,7 w roku 2019, 4,6 w 2018 r. i 3,6 w 2017. Negatywny wpływ miała w tym przypadku zwiększona liczba zgonów (w poprzednich latach zdecydowanie poniżej 200). Nie bez znaczenia wydaje się tutaj sytuacja związana z pandemią koronawirusa.

Również w przypadku Powiatu Nowotarskiego odnotowano bardzo nikły przyrost naturalny w 2020 r. - wskaźnik 0,1 na 1000 mieszkańców (przy 2,7 w roku 2019), natomiast w całym Województwie Małopolskim spadł on poniżej 0, wynosząc -0,1 na 1000 mieszkańców (1,2 rok wcześniej). W kraju przyrost naturalny był wciąż ujemny osiągając rekordowy poziom -3,2 (-0,9 rok wcześniej).

W kwestii migracji rok 2020 również zaznaczył się niekorzystnymi danymi w stosunku do okresów wcześniejszych: w ramach migracji wewnętrznych ubyło 26 mieszkańców (przybyło 104, ubyło 130), zaś w ramach migracji zagranicznych 25 osób (przybyło 13, ubyło 38). Łącznie migracje spowodowały odpływ 51 mieszkańców. Wskaźnikowo było to -2,3 na 1000 mieszkańców, podczas gdy w minionych latach saldo migracji przedstawiało się następująco: w 2019 wyniosło +0,9; w 2018 r. wyniosło -0,5 zaś w 2017 r. +0,8. Osiągnięty w Gminie wskaźnik wypada niekorzystnie również na tle województwa, gdzie wynosił on +1,2 na 1000 mieszkańców oraz Powiatu Nowotarskiego: -1,0)

Według Prognozy GUS w Gminie Czarny Dunajec będzie następował stały, aczkolwiek niewielki wzrost liczby ludności. Przewidywana liczba ludności w Gminie Czarny Dunajec w roku 2030 wynieść ma 23 555.

Warto odnotować, że w Gminie w dalszym ciągu utrzymuje się znaczna różnica między stanem ewidencyjnym ludności, a populacją stale przebywającą na terenie Gminy. Na 22 592 osób zameldowanych w Gminie stale przebywa na terenie Gminy około 16 084 osób (71,2 %), co ustalono w oparciu o bazę stworzoną na podstawie składanych deklaracji. Główną przyczyną tego stanu jest częste wykonywanie przez mieszkańców – w długich okresach – pracy w dużej odległości od Gminy, w tym przed wszystkim za granicą.

2. Sytuacja społeczno- ekonomiczna.

Interesujących danych – w kontekście zaburzeń wywołanych pandemią koronawirusa – dostarcza analiza zestawień ilości podmiotów gospodarczych zawartych w opracowaniach GUS. Okazuje się, że pozytywny trend wzrostowy na terenie Gminy Czarny Dunajec nie został zahamowany, a przyrost przedsiębiorstw jest tylko nieco mniejszy niż w minionych latach.

I tak na koniec roku 2020 odnotowano 1474 podmiotów gospodarczych co oznacza wzrost w stosunku do roku poprzedniego o kolejne 99 podmioty gospodarcze (7%). W tym: 97 stanowiły spółki (89 w 2019 r.), 2 to spółdzielnie (bez zmian), natomiast 1238 przedsiębiorstw prowadziły osoby fizyczne (1148 w 2019 r.) .

Liczby przedsiębiorstw w ostatnich latach przedstawiały się następująco: na koniec roku 2016 – 1117, na koniec 2017 - 1164, na koniec 2018 – 1269, na koniec 2019 r. 1375.

Od roku 2016 nastąpił 32 % wzrost ilości przedsiębiorców.

Liczba bezrobotnych w Gminie Czarny Dunajec na koniec 2020 r. wynosiła 464 i była większa o 86 osób niż na koniec roku poprzedniego (na koniec 2018 r. – 378). Wskazana liczba bezrobotnych przekłada się na stopę bezrobocia równą 3,3 (ponieważ GUS nie prezentuje danych o stopie bezrobocia w gminach, wskaźnik wyliczono na podstawie dostępnych danych). Mając na uwadze trudną sytuację na rynku pracy związaną z pandemią COVID, wskaźnik ten należy uznać wciąż za bardzo niski. Również na tle samorządów wyższego szczebla prezentuje się on korzystnie – stopa bezrobocia w Powiecie Nowotarskim na koniec 2020 r. wynosiła aż 7,2, natomiast w Województwie Małopolskim 5,3.

Mimo wszystko należy odnotować, że rok 2020 był okresem odwrócenia wieloletniego pozytywnego spadkowego trendu bezrobocia w Gminie. Stopa bezrobocia stopniowo i równomiernie malała od 2013 r., kiedy to wyniosła 10,8%, aż do roku 2019 .

W dalszym ciągu Gmina Czarny Dunajec pozytywnie prezentuje się na tle Powiatu pod względem ilości ofert pracy zgłaszanych do Urzędu Pracy, chociaż liczba tych ofert była znacznie mniejsza niż w roku 2019 (334 na tle 601 w roku 2019). Aż 17 % ofert pracy ze wszystkich zgłoszonych na terenie Powiatu Nowotarskiego pochodziło z terenu naszej Gminy. Pod tym względem – podobnie jak w roku 2019 - Gmina ustępowała jedynie „stolicy Podhala” - Miastu Nowy Targ, znacznie wyprzedzając pozostałe Gminy.

Oferty pracy zgło- Oferty pracy zgłoszo-

szone w 2019 roku ne w 2019 roku Czarny Dunajec 334 Ochotnica Dolna 53 Czorsztyn 50 Raba Wyżna 102 Jabłonka 294 Rabka 128 Krościenko n. Dunajcem 24 Spytkowice 23 Lipnica Wielka 7 Szczawnica 61 Łapsze Niżne 15 Szaflary 39 Nowy Targ 51 m. Nowy Targ 758 Powiat nowotarski 1949

Świadczy to o powiększającym się na terenie Gminy rynku pracy i powinno prowadzić stopniowo do odwrócenia stanu, wynikającego z danych o dojazdach do pracy za rok 2017 (brak danych za lata kolejne), Według tych danych wśród aktywnych zawodowo mieszkańców gminy Czarny Dunajec 988 osób wyjeżdżało do pracy do innych gmin, a tylko 317 pracujących przyjeżdżało do pracy spoza gminy.

3. Gmina w statystykach, rankingach.

Od lat na podstawie danych, którymi dysponuje m.in. Ministerstwo Finansów, Regionalna Izba Obrachunkowa tworzone są rankingi gmin, które opierają się na dochodach samorządów ale również na ich działalności, wykorzystaniu dotacji. Gmina Czarny Dunajec, w zakresie wpływów podatkowych, plasuje się w tych rankingach bardzo nisko , czego głównym powodem jest wciąż rolniczy charakter Gminny, niska klasa gleb, wciąż mała liczba podmiotów gospodarczych. Ponadto – jak wcześniej zwrócono na to uwagę – znaczna część populacji pracuje czasowo za granicą, natomiast wskaźniki są odnoszone do pełnego stanu ewidencyjnego populacji. Pewien wpływ na niskie dochody podatkowe może także mieć niedoszacowanie wielkości nieruchomości przez podatników. Urząd Gminy prowadzi działania weryfikujące w tym zakresie – zarówno w odniesieniu do osób fizycznych jak i podmiotów gospodarczych.

Podany przez Ministerstwo Finansów w 2020 r. wskaźnik G - podstawowych dochodów podatkowych na 1 mieszkańca gminy przyjęty do obliczania subwencji wyrównawczej na 2021 r. wyniósł 672,33 i był o ponad 73 zł wyższy niż w roku poprzednim (kiedy wynosił 599,09). Taki wynik plasuje Gminę wciąż bardzo nisko, na 2462 miejscu (takie samo jak rok wcześniej) na 2481 gmin. Rok wcześniej gmina zajmowała 2462 miejsce na 2477 gmin.

Tzw. ranking zamożności śledzić można – ze względu na potrzebę agregacji danych – z rocznym opóźnieniem. Uwzględnia on wszelkie dochody własne i subwencje. W rankingu opublikowanym w roku 2020 Gmina plasowała się na 1188 miejscu na 1537 gmin wiejskich i jest poziom, na którym Gmina lokuje się od kilku lat – rok wcześniej było to miejsce 1100, a dwa lata wcześniej 1241.

W ocenie działań Gminy istotnym wskaźnikiem wydają się być dochody własne. Źródłami dochodów własnych jednostek samorządu terytorialnego są m. in : wpływy z podatków, opłat, dochody z majątku jst, spadki, zapisy i darowizny na rzecz j.s.t., odsetki od nieterminowo przekazywanych należności stanowiących dochody j.s.t., odsetki od środków finansowych gromadzonych na rachunkach bankowych, udziały we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT) oraz z podatku dochodowego od osób prawnych (CIT), ale również wpływy z pozyskanych dotacji.

W tym kontekście należy zwrócić uwagę na dynamikę zmian jakie zaszły na przestrzeni dekady. Według zestawienia przygotowanego przez serwis samorząd.pap.pl dochody własne Gminy Czarny Dunajec w latach 2008-2017 w przeliczeniu na mieszkańca wzrosły o 89 % - z 386 zł na 731 zł, co plasowało Gminę w rankingu dynamiki (wzrostu) dochodów na 482 miejscu wśród 2478 gmin polskich. Tego typu danych – odnośnie miejsca w rankingu – brak za kolejne lata. Niemniej jednak wiadomo, że dynamika w dalszym ciągu ma pozytywny trend, a w roku 2020 wzrost dochodów własnych miał wręcz skokowy charakter. O ile dochody te w latach 2018 i 2019 zwiększały się stopniowo (odpowiednio 842 zł i 880 zł na mieszkańca), o tyle w roku 2020 przy łącznej ich wartości 29.310.477, 00 zł. wyniosły aż 1297 zł na mieszkańca (wzrost o 47%) . Wpływ na taki stan z pewnością miały środki pozyskane przez Gminę z tzw. tarczy finansowych uruchomionych w związku z epidemią koronawirusa, niemniej zauważalny był także wzrost dochodów podatkowych.

Ważnych informacji dostarcza zestawienie Regionalnej Izby Obrachunkowej w Krakowie oraz Wojewody Małopolskiego, przedstawiające swoisty ranking samorządów pod kątem sytuacji finansowej jst, zbudowany na bazie następujących mierników:  udział dochodów własnych w dochodach ogółem,  relacja nadwyżki operacyjnej (dochody bieżące minus wydatki bieżące) do dochodów ogółem,  udział wydatków inwestycyjnych w wydatkach ogółem,  relacja zobowiązań (zaliczanych do długu publicznego) do dochodów ogółem,  obciążenie wydatków bieżących wydatkami na wynagrodzenia i pochodne od wynagrodzeń. Według przygotowanego zestawienia sytuacja finansowa Gminy Czarny Dunajec za rok 2020 po raz kolejny uległa poprawie – Gmina uplasowała się na 53 miejscu wśród 120 małopolskich gmin wiejskich. Rok wcześniej było to 76 miejsce, a w roku 2018 – 87.

W dalszym ciągu Gmina najgorzej wypada przez pryzmat miernika opartego na udziale dochodów własnych – wartość udziału tych dochodów to 24,43 % co prawda znacznie się poprawiła jednak daje to takie samo jak rok wcześniej 105 miejsce wśród gmin małopolskich. Niewiele tylko lepiej – i gorzej niż w latach poprzednich - przedstawia się udział wydatków inwestycyjnych w wydatkach ogółem: 7,0 % i 104 miejsce (8,9 % i 96 miejsce za rok 201). Znacznie lepiej Gmina Czarny Dunajec wypada w świetle pozostałych wskaźników. Jeżeli chodzi o zadłużenie (relacja zobowiązań do dochodów ogółem) – 36 miejsce przy wskaźniku 13,8 % (63 miejsce i 21 % rok wcześniej). Niezmiennie bardzo korzystnie przedstawiają się dwa pozostałe wskaźniki. Relacja nadwyżki operacyjnej do dochodów ogółem na poziomie 12,9 daje Gminie miejsce w samej czołówce - 5 w Małopolsce (27 miejsce za 2019 r.). Jeszcze lepiej sytuacja wygląda w przypadku wskaźnika obciążenie wydatków bieżących wydatkami na wynagrodzenia i ich pochodne. Od kilku lat Gmina plasuje się w ścisłej czołówce zestawienia w tym zakresie: w 2020 roku było to 4 miejsce ze wskaźnikiem 28,9. W 2019 r. Gmina zajmowała również 4 miejsce (30%).

Ważną kwestią przy ocenie działalności samorządu terytorialnego jest kwestia wykorzystania tzw. dotacji unijnych. W 2020 r. ukazał się kolejny ranking „Wspólnoty”, w którym podsumowano wykorzystanie środków europejskich przez miasta i gminy w latach 2014-2019. Gmina Czarny Dunajec wypadła w nim korzystnie, plasując się mniej więcej w połowie stawki – na 705 miejscu na 1538 gmin wiejskich, z kwotą 1034,93 na mieszkańca.

Ranking Samorządów 2020, przygotowany przez „Rzeczpospolitą” ocenia dotychczasowe dokonania i kondycję miast i gmin w wielu obszarach, wielopłaszczyznowo, stanowiąc – w ocenie autorów - punkt wyjścia do dyskusji o perspektywach rozwojowych poszczególnych samorządów. W tym „wszechstronnym” rankingu (XVI edycja) Gmina Czarny Dunajec zajęła 716 miejsce na 1537 gmin wiejskich. W latach minionych gmina zajmowała miejsca: 703 za rok 2019 i 435 za rok 2018.

II. Informacje o sytuacji finansowej Gminy.

1. Stan finansów Gminy Czarny Dunajec na dzień 31.12.2020 roku.

 Udział dochodów własnych w dochodach ogółem stanowi 24,43%.  Udział wydatków majątkowych w wydatkach ogółem stanowi 6,98%.  Zadłużenie ogółem 16.568.900,00 złotych. Spadek zadłużenia jednostki o 23,97%.  Wolne środki 14.699.755,21 złotych w tym: środki z Funduszu Dróg Samorządowych kwota 670.109,00zł , środki z Rządowego Funduszu Inwestycji Lokalnych kwota 3.104.308,30zł,

wpływy z opłat za zezwolenie na sprzedaż napojów alkoholowych kwota 316.666,41 złotych, wpływy z opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi kwota 259.937,22 zł.  Koszty obsługi zadłużenia do końca okresu spłaty rat kredytów i pożyczek 2.840.000,00 złotych. 2. Wykonanie budżetu Gminy Czarny Dunajec za 2020 rok.

 Dochody planowane 116.416.079,05 zł, wykonanie 119.998.986,43zł co stanowi 103,08%.  Dochody z tytułu udziału w podatku dochodowym od osób fizycznych wyniosły w 2020 roku 9.395.709,00 złotych i wzrosły w stosunku do roku 2019 o 1.832.744,00 złote.  Dochody z tytułu udziału w podatku dochodowym od osób prawnych wyniosły w 2020 roku 296.734,50 złotych i spadły w stosunku do roku 2019 o kwotę 127.972,50 złotych.  Dochody z tytułu podatku od nieruchomości wyniosły w 2020 roku 3.277.806,28 złotych i w stosunku do 2019 roku wzrosły o kwotę 413.170,43 złotych.  Dochody z tytułu podatku rolnego wyniosły w 2020 roku 126.490,94 złotych i w stosunku do 2019 roku wzrosły o 7.510,91 złotych.  Dochody z tytułu podatku leśnego wyniosły w 2020 roku 113.519,19 złotych i wzrosły w stosunku do 2019 roku o kwotę 2.117,07 złotych.  Dochody z tytułu podatku od środków transportowych w 2020 roku wyniosły 598.064,36 zło- tych i wzrosły w stosunku do 2019 roku o kwotę 34.131,34 złotych.  Dochody z tytuły podatku dochodowego od osób fizycznych opłacanego w formie karty podat- kowej wyniosły w 2020 roku 19.355,23 złotych i spadły w stosunku do 2019 roku o kwotę 2.318,60 złotych.  Dochody z tytułu podatku od czynności cywilnoprawnych wyniosły w 2020 roku 823.134,12 złotych i wzrosły w stosunku do 2019 roku o kwotę 9.851,54 złotych.  Dochody z tytułu opłaty skarbowej wyniosły w 2020 roku 100.601,55 złotych i spadły w stosunku do 2019 roku o kwotę 608.45 złotych.  Wydatki planowane wyniosły 112.625.695,22 zł, natomiast wykonanie 104.430.425,40 zł, co stanowi 92,72 %.  Wynik budżetu to nadwyżka operacyjna w kwocie 15.568.561,03 złotych.  Dochody z najmu, dzierżawy majątku Gminy, łączna kwota 980.437,93 złotych.

3. Wykonanie wydatków inwestycyjnych.

Plan wydatków majątkowych na 2020 rok wynosił 8.224.361,32 zł i został wykonany na poziomie 88,60%. Zrealizowano inwestycji w kwocie 7.287.123,60zł.

Inwestycje realizowane w 2020 roku:  Realizacja projektu pn.: „ Szlak wokół Tatr etap III”.  Realizacja projektu pn.: „ Aktywnie i mobilnie – poznajemy dziedzictwo pogranicza Polski i Słowacji”.  Realizacja projektu pn.: „Wymiana źródeł ciepła w indywidualnych gospodarstwach domowych”.  Kanalizacja w miejscowościach Czarny Dunajec, Chochołów, Podczerwone.  Dotacje do przydomowych oczyszczalni ścieków na terenie gminy Czarny Dunajec.  Winda przy budynku na ul. Kmietowicza w Czarnym Dunajcu.  Strefa rekreacji przy dofinansowaniu z MIRS w miejscowości Ciche – Miętustwo.  Zbiornik na nieczystości przy szkole w Czerwiennem.  Rozbudowa oświetlenia ulicznego w miejscowości Czerwienne, Piekielnik, Pieniążkowice.  Instalacja fotowoltaiczna na ujęciu wody w Czarnym Dunajcu.  Wykonanie I etapu zjazdu przy szkole w Czarnym Dunajcu

 Modernizacja szkoły w Piekielniku.  Dofinansowanie modernizacji dróg Wojewódzkich DW 957 i DW 958.

4. Wieloletnia prognoza finansowa

 Wykaz zadłużenia oraz harmonogram spłat wg banków– na dzień 31.12. 2020 roku w złotych.  Zabezpieczeniem wszystkich kredytów i pożyczek są weksle in blanco.

Lp. Pożyczka lub kredyt Wysokość 2021r. 2022r. 2023r. 2024r. 2025r. 2026r. 2027r. 2028r. 2029r. kredytu na dzień 31.12.2020r. 1. Bank Gospodarstwa Krajowego 4.186.500,00 1721.625,00 1.721.625,00 476.625,00 266.625,00 O/Kraków

Umowa Nr:

15/11/2399, 15/11/3006 2.490.000,00 1245.000,00 1245.000,00 12/2473 630.000,00 210.000,00 210.000,00 210.000,00 15/2409 1.066.500,00 266.625,00 266.625,00 266.625,00 266.625,00 2. Bank Spółdzielczy Jabłonka 7.689.600,00 923.700,00 923.700,00 923.700,00 1.023.700,00 973.700,00 973.700,00 973.700,00 973.700,00 Umowa 263/2017 7.689.600,00 923.700,00 923.700,00 923.700,00 1.023.700,00 973.700,00 973.700,00 973.700,00 973.700,00 3. ING Bank Śląski 2.113.800,00 1007.700,00 368.700,00 368.700,00 368.700,00 Umowa Nr 676/2010/00003637/00 639.000,00 639.000,00 Umowa Nr 864/2013/00000552/00 1.474.800,00 368.700,00 368.700,00 368.700,00 368.700,00 4. Bank Spółdzielczy Czarny Dunajec 1.979.000,00 282.000,00 283.000,00 283.000,00 283.000,00 283.000,00 158.000,00 158.000,00 83.000,00 166.000,00 Umowa Nr: 13/UG/IN/16 625.000,00 125.000,00 125.000,00 125.000,00 125.000,00 125.000,00 Umowa Nr 33/F/IN/18 525.000,00 75.000,00 75.000,00 75.000,00 75.000,00 75.000,00 75.000,00 75.000,00 Umowa Nr 21/F/IN/19 829.000,00 82.000,00 83.000,00 83.000,00 83.000,00 83.000,00 83.000,00 83.000,00 83.000,00 166.000,00 5. Wojewódzki Fundusz Ochrony 825.000,00 150.000,00 150.000,00 150.000,00 50.000,00 50.000,00 50.000,00 Środowiska i Gospodarki Wodnej 300.000,00 100.000,00 100.000,00 100.000,00

300.000,00 50.000,00 50.000,00 50.000,00 50.000,00 50.000,00 50.000,00

Razem: 16.568.900,00 4.085.025,00 3.447.025,00 2.202.025,00 1.992.025,00 1.306.700,00 1.181.700,00 1.131.700,00 1.056.700,00 166.000,00

5. Wykaz udzielonych pożyczek i kredytów. Gmina Czarny Dunajec na dzień 31.12. 2020 roku udzieliła pożyczki dla Lokalnej Organizacja Tu- rystycznej LOT Chochołowski w kwocie 50.000,00 złotych. Spłata w 2021 roku. 6. Wykaz poręczeń i gwarancji.

Lp. Nazwa jednostki której Kwota poręcze- Wysokość Potencjalne uwagi udzielono poręczenia nia poręczenia na spłaty w latach 31.12.2020 1. Podhalańskie Przedsiębior- 4.920.858,30 0,00 2007-2020 Pożyczka w stwo Komunalne w Nowym NFOŚ i GW Targu 4.920.858,30 0,00

7. Wskaźnik spłaty zobowiązań Dopuszczalny limit spłaty zobowiązań określony po prawej stronie nierówności we wzorze, o którym mowa art. 243 ust. 1 ustawy (po uwzględnieniu ustawowych włączeń, obliczony w oparciu o plan 3 kwartału roku poprzedzającego pierwszy rok prognozy ( wskaźnik ustalo- ny w oparciu o średnią arytmetyczna z poprzednich lat ) według stanu na 31.12.2020r.

ROK Wysokość wskaźnika % (8.3) 2020 13,60 2021 13,24 2022 12,37 2023 12,58 2024 12,68 2025 12,35 2026 12,07 2027 11,91 2028 11,73 2029 11,43 2030 11,07 2031 10,73

Relacja określona po lewej stronie nierówności we wzorze, o którym mowa w art.243 ust. 1 ustawy ( po uwzględnieniu związku współtworzonego przez jednostkę samorządu terytorialnego oraz po uwzględnieniu ustawowych wyłączeń przypadających na dany rok), według stanu na 31.12.2020r.

ROK Wysokość wskaźnika % (8.1) 2020 7,69 2021 5,76 2022 4,80 2023 3,06 2024 2,68 2025 1,81 2026 1,60 2027 1,48 2028 1,30 2029 0,40 2030 0,14 2031 0,06 8

8. Relacja określona po prawej stronie nierówności we wzorze , o którym mowa w art.243 ust. 1 ustawy, ustalona dla danego roku (wskaźnik jednoroczny), według stanu na 31.12.2020 r.

ROK Wysokość wskaźnika % (8,2) 2020 12,01 2021 12,52 2022 12,76 2023 12,37 2024 11,53 2025 11,24 2026 10,97 2027 10,71 2028 10,44 2029 10,23 2030 9,98 2031 9,74

9. Fundusz Sołecki W 2020 roku został wydzielony w budżecie gminy Fundusz Sołecki dla każdej miejscowości w gminie. Łącznie wysokość funduszu wyniosła 1.074.473,84 złotych, z tego zrealizowano 1.064.472,40 złotych, co stanowi 99,07%.

Lp. Miejscowość Plan (zł) Wykonanie (zł) Wykonie(%) 1. Ciche 139.671,43 139.654.41 99,99 2. Czarny Dunajec 170.233,82 170.222,29 99,99 3. Chochołów 60.192,24 60.172,88 99,97 4. Czerwienne 79.352,02 77.882,48 98,15 5. Dział 30.435,23 30.424,80 99,97 6. Koniówka 26.705,01 20.653,00 77,34 7. Odrowąż 50.866,68 50.865,92 100,00 8. Piekielnik 112.372,97 112.290,48 99,93 9. Pieniążkowice 46.585,40 46.508,10 99,83 10. Podczerwone 49.764,57 49.764,57 100,00 11. Podszkle 46.966,90 46.877,24 99,81 12. Ratułów 105.505,97 105.353,19 99,86 13. Stare Bystre 81.556,24 79.736,24 97,77 14. Wróblówka 32.936,18 32.936,18 100,00 15. Załuczne 41.329,18 41.130.62 99,52 Łącznie 1.074.473,84 1.064.472,40 99,07

III. Informacja o stanie mienia komunalnego.

1. Mienie posiadane przez Gminę:

Grunty:  grunty rolne: 722 ha  lasy : 452 ha  potoki, rowy : 63 ha  tereny bud.: 35 ha  drogi: 344 ha  inne: 381 ha Razem: 1997 ha

Stan prawny:  nabyte na gminę w procesie komunalizacji decyzją Wojewody - 1606,2633 ha  zbyte w trybie zasiedzenia, nieodpłatnego przekaz., zamiany lub sprzedaży - 154.0578 ha  nabyte w wyniku nieodpłatnego przekazania zamiany oraz kupna - 54.1925 ha  z tego założono Kw dla 1500,0683 ha  pozostało do skomunalizowania 497,2994 ha Ogółem obszar mienia gminnego - 1997.3677 ha

Nieruchomości budynkowe:  budynki administracyjne – 5  szkoły, przedszkola – 19  ośrodki zdrowia – 6  remizy OSP /gminne/ - 10  inne - 15

2. Zmiany w zakresie mienia komunalnego zaistniałe w 2019 r.  uregulowano stan prawny w procesie komunalizacji decyzją Wojewody – 6,3420 ha  nabyto w drodze zakupu – 0,4072 ha  nabyto w drodze darowizny – 0,00 ha  zbyto w drodze sprzedaży – 0,00 ha  utracono w drodze zasiedzenia – 0,0827 ha  zbyto w drodze decyzji administracyjnej – 0,0123 ha.

3. Wykorzystania zasobu nieruchomości gminnych. Nieruchomości Gminnego Zasobu są udostępniane na zasadach określonych w obowiązujących przepisach prawa, w przeważającej części na podstawie uchwał Rady Gminy Czarny Dunajec. Udostępnienie realizowane jest w następujących formach: oddanie w użytkowanie wieczyste, oddanie w trwały zarząd gminnym jednostkom organizacyjnym, użyczenie, dzierżawa i najem. Gminnym jednostkom organizacyjnym oddano nieruchomości w trwały zarząd nieodpłatnie. Podobnie nieodpłatnie są użyczane nieruchomości organizacjom społecznym i organizacjom pożytku publicznego. Dochody dla Gminy stanowią opłaty za użytkowanie wieczyste, dzierżawy i najmy. Dochody te w 2020 r. wyniosły 907 511,58 zł.

 Zasób nieruchomości oddanych w użytkowanie wieczyste Użytkowaniem wieczystym objęte są działki znajdujące się na terenie miejscowości Czarny Dunajec o nr ewid.: 3399/72, 3399/73, 3399/74, 3399/75, 3399/76, 398/1, 398/4 o łącznej powierzchni 2,2741 ha. Początek użytkowania wieczystego tych działek przypada na lata: 1999, 2000, 2003. Wartość rocznych opłat z tytułu użytkowania wieczystego pozostała na podobnym poziomie jak rok wcześniej i wyniosła 36.578,67 zł.

 Nieruchomości oddane w trwały zarząd Zakres zastosowania trwałego zarządu przedstawia się następująco: Lp. Miejscowość Powierzchnia (ha) Ilość działek Wartość działek w zł. (wg. EMK) 1. Ciche 1,3493 31 działek 247 305,28 2. Czarny Dunajec 2,6188 28 działek 1 275 080,00 3. Czerwienne 0,1347 1 działka 51 017,00 4. Odrowąż 0,1416 1 działka 28 320,00 5. Pieniążkowice 0,2304 1 działka 23 040,00 6. Podczerwone 3,4323 1 działka 156 601,18 7. Chochołów 0,6706 2 działki 74 368,64 8. Piekielnik 1,2508 31 działek 125 080,00 9. Podszkle 1,0000 1 działka 98 851,00 10. Załuczne 1,0030 14 działek 177 835,84 RAZEM: 11,8315 111 działek 2 257 498,94

 Nieruchomości oddane w użyczenie

Wielkości te w poszczególnych miejscowościach przedstawiały się następująco w poszczególnych miejscowościach: Powierzchnia Wartość działek w zł. Lp. Miejscowość Ilość działek (ha) (wg. EMK) 1. Chochołów 1,5837 6 działek 35 063,46 2. Ciche 0,1481 6 działki 10 038,97 3. Cz. Dunajec 24,0187 9 działek 723 112,76 4. Dział 0,2943 1 działka 43 760,00 5. Koniówka 0,2852 2 działki 57 040,00 6. Pieniążkowice 0,1072 1 działka 21 440,00 7. Ratułów 0,6867 25 działek 102 485,69 8. Stare Bystre 0,0217 1 działka 217,00 9. Wróblówka 1,1252 2 działki 8804,53 RAZEM: 28,2708 53 1 001 962,41

 Grunty udostępnione pod dzierżawę / najem

Ilość nieruchomości dzierżawionych wynosi 1408 a powierzchnia wynosi 350,51 ha dzierżawionych nieruchomości. Dzierżawiona powierzchnia zwiększyła się w stosunku do roku poprzedniego o 0,83 ha. Wielkości te przedstawiały się następująco w poszczególnych miejscowościach: Wartość w zł Lp. Miejscowość Powierzchnia (ha) Ilość działek nieruchomości 1. Chochołów 0,8746 17 działki 128 314,60 2. Ciche 0,0006 cześć 1 działki 120,00 3. Czarny Dunajec 339,3064 1363 działki 2 743 441,19 11

4. Czerwienne 0,0221 1 działka 8 369,27 5. Dział 2,1853 3 działki 12 512,62 6. Odrowąż 0,0140 1 działka 2 004,00 7. Piekielnik 0,0583 2 działki 11 677,43 8. Podczerwone 0,5527 5 działki 34 363,98 9. Ratułów 0,0006 część 1 działki 60,00 10. Stare Bystre 0,8034 6 działek 80 205,40 11. Wróblówka 0,2074 5 działki 33 908,30 12. Załuczne 6,4845 2 działki 32 422,50 RAZEM: 350,5099 1408 działki 3 087 399,29 zł

Umowami najmu objętych jest 19 lokali użytkowych o łącznej powierzchni 1937,90 m2.

IV. Informacja o realizacji strategii, polityk i programów.

1. Strategia rozwoju Gminy Czarny Dunajec na lata 2014-2020.

Aktualna „Strategia Rozwoju Gminy Czarny Dunajec na lata 2014-2020” przyjęta została Uchwałą Nr XXXVII/343/2013 Rady Gminy Czarny Dunajec z dnia 30 grudnia 2013 roku. Jest to kluczowy dokument z punktu widzenia wytyczenia kierunków działania gminnych jednostek organizacyjnych, obejmujący swym zasięgiem wszystkie istotne sfery działania Gminy. Dlatego też realizację założeń Strategii w 2020 r., przedstawiono szczegółowo poprzez zestawienie wszystkich celów operacyjnych przewidzianych w dokumencie oraz działań podjętych dla ich wykonania.

Cel Operacyjny I.1. Wzmacnianie i promocja przedsiębiorczości oraz wspieranie zatrudnienia

I.1.1. Nawiązanie współpracy międzygminnej w zakresie budowy systemu doradztwa dla przedsiębiorców

Realizacja : Nie realizowano działań w tym zakresie.

I.1.2. Podjęcie współpracy międzygminnej (lub z Instytucjami Otoczenia Biznesu) w celu utworzenia Funduszu Pożyczkowego dla małych i średnich przedsiębiorstw.

Realizacja : Nie realizowano działań w tym zakresie.

I.1.3. Intensyfikowanie współpracy z przedsiębiorcami w ramach powołanej Lokalnej Organizacji Turystycznej – wspólne projekty, zrzeszanie się przedsiębiorstw

Realizacja: LOT Chochołowski na terenie Gminy Czarny Dunajec funkcjonuje od 2013 r. Główną rolą Organizacji jest tworzenie obszaru dla wielu aktywności turystyczno-rekreacyjnych na terenie Gmin Czarny Dunajec, tym samym rozwój turystyczny Gminy. Od października 2018 r. LOT Chochołowski zarządza nowo utworzonym Centrum Promocji i ochrony torfowisk w Chochołowie na zasadzie zawartej z Gminą umowy zlecenia. Przewidywana jest kontynuacja umowy przez następne lata. Działanie szerzej opisano w pkt III.2.1, III.3.7.

W roku 2020 pracownicy Urzędu Gminy wspierali LOT przy realizacji i rozliczeniu projektów ukierunkowanych na rozwój turystyki w oparciu o lokalne dziedzictwo i zasoby. Projekty zostały wsparte finansowaniem UE w ramach Programu Interreg PL-SK V-A oraz LEADER PROW na lata 2014-2020. Dotyczyły odrestaurowania zabytkowego wagoniku kolejki wąskotorowej oraz lokomotywki wraz z wykonaniem tablic informacyjnych i gadżetów promocyjnych. W ramach drugiego z projektów zorganizowano „Promocje lokalnych atrakcji turystycznych na globalnych mapach interaktywnych.” Operacja miała na celu przeprowadzenie innowacyjnych działań promujących lokalne dziedzictwo oraz atrakcje turystyczne w oparciu o nowopowstałą infrastrukturę tras pieszo-rowerowych w tym unikalnego w skali województwa transgranicznego szlaku rowerowego wokół Tatr. W ramach w/w projektu przeprowadzono również szkolenia w formie warsztatów na temat zastosowania nowych technik multimedialnych tj. Street View do promowania lokalnych zasobów kulturowych, przyrodniczych, historycznych poprzez strony internetowe oraz portale społecznościowe.

I.1.4. Rozwijanie różnorodnych form edukacji w zakresie przedsiębiorczości wśród młodzieży szkolnej

Realizacja: 1. Wszystkie szkoły z terenu Gminy Czarny Dunajec podejmują działania w celu realizacji w/w działania strategii. Poniżej przedstawiono najważniejsze z nich:  Na lekcjach doradztwa zawodowego w klasach 7 i 8 poruszane były tematy dotyczące wyboru ścieżki życiowej. Wykonywane były symulacje założenia firmy, obliczane koszty związane z rozwojem danej działalności (nauka strategicznego planowania).  Na lekcjach z wiedzy o społeczeństwie poruszany był temat przedsiębiorczości. Uczniowie wraz z nauczycielem opracowywali biznesplany.  U dzieci w przedszkolu i na I etapie edukacyjnym w szkole rozwijane były kompetencje ekonomiczne podczas zajęć z edukacji matematycznej, przyrodniczej, a także na świetlicy szkolnej.  Organizowane były straganiki okolicznościowe, sprzedaż własnoręcznie robionych przekąsek; sprzedaż gofrów, tostów w celach zbiórki pieniędzy na dofinansowanie do wyjazdów na wycieczki.  Organizowanie były dodatkowe zajęcia komputerowe na temat przedsiębiorczości, ekonomii.  Udział zdalny w Małopolskim Festiwalu Zawodów w Krakowie - kwiecień 2020 , uczniowie klasy 7 i 8. 2. Dodatkowo poszczególne szkoły realizują ten punkt poprzez:  Przygotowywanie do różnych instytucji wniosków o wsparcie finansowe wycieczek, konkursów;  Wprowadzenie ankiety skłonności zawodowych, dotyczących wyboru odpowiedniego zawodu prze ucznia;  Prowadzenie sklepiku szkolnego przez Samorząd Uczniowski, z którego dochód był przeznaczany na działalność wolontariatu szkolnego, zakup nagród, dofinansowanie wycieczek- SP nr 2 Ciche, SP Chochołów, SP Ratułów, SP Załuczne  Organizację konkursu SKO we współpracy z BS w Czarnym Dunajcu – Uczymy się oszczędzać- SP Pieniążkowice. Oszczędzanie w SKO- SP Podczerwone, SP Podszkle, SP Ratułów.  Przeprowadzenie akcji zbiórki odpadów ze szkła, plastiku i aluminium oraz makulatury. Środki uzyskane w ten sposób przeznacza się na cele statutowe szkoły- SP Pieniążkowice,

SP Podczerwone.  Organizacja sprzedaży waty cukrowej i popcornu, pierników świątecznych w trakcie uroczystości szkolnych i pozaszkolnych- uczniowie zadbali o przygotowanie całego zaplecza do takiej sprzedaży, wykonali plakaty reklamowe, ogłoszenie przez radiowęzeł, stworzyli różnego rodzaju promocje, przygotowali stanowisko sprzedaży z zachowaniem norm bezpieczeństwa, a także przygotowali rozliczenie całego przedsięwzięcia- SP Piekielnik.  Udział w XVII Rejonowym Turnieju Wiedzy Ekonomicznej "Ekonomia na co dzień" – SP Załuczne.  Organizowane były akcje charytatywne w szkole: sprzedaż własnoręcznie robionych przekąsek –gofrów i pizzy – w ramach pomocy dla Pogorzelców ze Skrzynnej (7 osobowej rodziny), PSP nr 1 SPSK w Starem Bystrem.  Tworzenie comiesięcznie biuletynu informacyjnego oraz samodzielne planowanie kosztów wycieczki- PSP nr 2 SPSK w Starem Bystrem, PSP nr 1 SPSK w Starem Bystrem.  Organizacja konkursu „Kreatywne przedszkole – twórczy maluch” /X edycja/, zabawy tematyczne wraz z organizacją właściwych kącików zainteresowań- sklep (robienie zakupów), dom (wdrażanie do zarządzania domem i planowania obowiązków domowych), realizację projektu badawczego „Pieniądze” oraz organizacja wycieczek do banku, punktu ubezpieczeniowego, udział dzieci w kiermaszach przedszkolnych, których celem było zbieranie funduszy na zabawkę do ogrodu przedszkola- Przedszkole Samorządowe.

I.1.5. Promowanie i wspieranie indywidualnych inicjatyw gospodarczych mieszkańców gminy

Realizacja: Gmina wspomagała Podhalańską Lokalną Grupę Działania w organizacji dla mieszkańców spotkań szkoleniowych w zakresie możliwości pozyskiwania dofinansowania na tworzenie własnej działalności gospodarczej jak również rozwoju już istniejących firm. W roku 2020 przeprowadzono 2 spotkania informacyjne przez Biuro PLGD na Sali narad w CKiP w Czarnym Dunajcu oraz poprzez bezpośrednie konsultacje prowadzone przez pracowników Biura Rozwoju w tut. Urzędzie Gminy. Przed każdym naborem PLGD np. dotyczącym działań z zakresu rozwoju działalności gospodarczej, podejmowania działalności gospodarczej po raz pierwszy, rozwoju lokalnych inicjatyw, organizowane są warsztaty informacyjne dla mieszkańców na terenie sali w CKIP (OSP) oraz upubliczniane są informacje na stronie www Urzędu Gminy.

I.1.6. Systemowe wsparcie uzdolnionej młodzieży m.in. poprzez stypendia oraz nagrody DYR.

Realizacja : W celu realizacji działania, realizowano zapisy Uchwały Nr XI/123/2019 Rady Gminy Czarny Dunajec z dnia 30 września 2019 roku w sprawie określenia szczegółowych warunków udzielania pomocy uczniom, form i zakresu tej pomocy oraz trybu postępowania w ramach „Lokalnego Programu wspierania edukacji uzdolnionych uczniów w Gminie Czarny Dunajec”. W roku szkolnym 2019/2020 kwota przeznaczona na stypendia motywacyjne dla uzdolnionych dzieci i młodzieży, uczęszczających do szkół podstawowych i gimnazjów na terenie Gminy Czarny Dunajec wyniosła: 51 453,18 zł Liczba uczniów nagrodzonych:  za najwyższą średnią ocen: 121 uczniów  za osiągnięcie najwyższego wyniku z egzaminu ósmoklasisty: 3 uczniów.

I.1.7. Propagowanie przekwalifikowania osób bezrobotnych, zagrożonych utratą pracy i poszukujących pracy

Realizacja : Z inicjatywy Marszałka Województwa zostały podpisane porozumienia pomiędzy Wojewódzkim Urzędem Pracy w Krakowie, a burmistrzami i wójtami Powiatu Nowotarskiego. Porozumienie podpisane w 2019 r. w imieniu gminy Czarny Dunajec przekazano do realizacji Gminnemu Ośrodkowi Pomocy Społecznej w Czarnym Dunajcu. W 2020 r. GOPS kontynuował realizację projektów stano- wiących przedmiot porozumienia. Projekty województwa małopolskiego „Kierunek Kariera” i „Kie- runek Kariera Zawodowa” to oferta dla mieszkańców naszego regionu - można otrzymać niemal 7000 zł dofinansowania na szkolenia za pośrednictwem systemu bonów szkoleniowych. Głównym celem projektów jest podnoszenie kompetencji językowych, cyfrowych i zawodowych zgodnie ze wskazaniami przeprowadzonego Bilansu Kariery. Z kolei dla osób powracających z zagranicy, pozo- stających bez pracy jest projekt „Nowy Start w Małopolsce”, w którym oprócz Bilansu Kariery moż- na uzyskać pomoc w znalezieniu dofinansowania na dalszy rozwój, zatrudnienie i osiedlenie się na stałe w Małopolsce.

I.1.8. Promocja szkolnictwa zawodowego oraz nauki zawodów rzemieślniczych wśród młodzieży i osób bezrobotnych

Realizacja: Z uwagi na ogłoszony stan pandemii ograniczono spotkania i wyjazdy mające na celu realizację przedmiotowego obszaru interwencji. Placówki szkolne realizowały następujące formy promocji: 1. Na lekcjach doradztwa zawodowego charakteryzowano zawody, ścieżki edukacji, kwalifikacji zawodów i specjalności. 2. Przygotowywano gazetki tematyczne i wycieczki tematyczne- odwiedziny w gospodarstwie rolnym, sklepie, sklepie dowoźnym i u rzemieślników – wyrób artykułów skórzanych, stolarskich. 3. Uczniowie brali udział w warsztatach Muzeum Obwarzanka w Krakowie, Muzeum Inżynierii Miejskiej w Krakowie im. Juliusza Słowackiego w Krakowie. 4. Miały miejsce wyjazdy tematyczne- obróbka szkła w Chabówce. 5. Realizowano innowację pedagogiczną pn. „Senior wśród dzieci i młodzieży”, gdzie jednym z działań było kultywowanie tradycji regionalnej, w tym rzemiosła. 6. Realizowano współpracę szkół z terenu Gminy Czarny Dunajec z Branżową Szkołą I stopnia w Czarnym Dunajcu. Młodzież uczy się zawodów w zakładach rzemieślniczych głównie w gminie Czarny Dunajec, Jabłonka, Nowy Targ, Raba Wyżna. Szkoła współpracuje z pracodawcami w zakresie egzaminów zawodowych organizując wycieczki do ośrodków egzaminacyjnych, gdzie młodzież zapoznaje się z wymaganiami egzaminacyjnymi. ZDZ Kraków, jako organ prowadzący szkołę organizuje w Czarnym Dunajcu kursy dla uczniów, które są niezbędne po skończeniu szkoły na rynku pracy.

Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w dalszym ciągu podejmował działania polegające na infor- mowaniu rodziców oraz ich dzieci o bezpłatnym szkolnictwie tj. Centrum Kształcenia i Wychowania OHP w Szczawnicy- Jabłonce realizujących naukę zawodową, zajęcia z doradcą zawodowym, płatne staże zawodowe oraz stypendia. 15

I.1.9. Wspieranie oraz promowanie zatrudniania młodych ludzi w trzecim sektorze i przy działaniach społecznych (wolontariat)

Realizacja: Szkoły z terenu Gminy podejmowały b. liczne i różnorakie działania promujące wśród dzieci szeroko rozumiany wolontariat, działalność społeczną: 1. Działalność kół wolontaryjnych, które podejmowały działania bezinteresownej pomocy osobom starszym, ubogim- SP nr 1 Ciche, SP Chochołów, SP Czerwienne nr 1, SP Pieniążkowice, SP nr 2 Ciche, SP Podszkle, SP Ratułów, PSP nr 1 i 2 SPSK w Starem Bystrem, ZDZ Czarny Dunajec 2. Udział w projekcie ,,Mieć wyobraźnię Miłosierdzia”, „Pola nadziei” - zbiórka finansowa na rzecz hospicjum im. Jezusa Miłosiernego w Zakopanem, akcja ,,Gofry i tosty”- czyli cykliczna zbiórka na rzecz ,, Szlachetnej Paczki”, paczka z artykułami spożywczymi i słodyczami dla po- trzebującej rodziny, kiermasz bożonarodzeniowy, ,,Czytanko na śniadanko”, akcja ,,Góra Gro- sza”, „Pączek dla Afryki” połączony z akcją ,,Pyszności dla Afryki”, ,,Okulary dla Afryki”, ,,Marzycielska poczta” - akcja pisania listów do chorych dzieci, zbiórka plastikowych korków na rzecz osoby niepełnosprawnej, zbiórka makulatury na rzecz fundacji ,, Przyjazny świat dziecka”, zbiórka przyborów szkolnych na rzecz Domu Dziecka. 3. Zbiórka i transport żywności, środków czystości, artykułów szkolnych dla Polaków w Soleczni- kach na Litwie. 4. Współpraca z Warsztatami Terapii Zajęciowej w Odrowążu 5. Współpraca z Fundacją im. Adama Worwy- zbiórka pieniędzy, sprzedaż wykonanych prac i przekazanie ich na cele statutowe fundacji. 6. Kolędowanie dla dzieci z Nigru w ramach działania Szkolnego Klubu UNICEF, akcja charytatywna „Misie Ratownisie pomagają” – w ramach Memoriału Grzegorza Wesołowskiego, „Za- kręcona akcja” – zbieranie plastikowych nakrętek dla Patryka, akcja charytatywna „Pola nadziei” – sprzedaż cebulek żonkili, kwestowanie w parafii dla Marysi . 7. Zorganizowanie szlachetnej paczki dla Polaków żyjących na Ukrainie, zbiórka skarpet, rękawic dla bezdomnych. 8. Promocja bezpieczeństwa wśród seniorów w ramach projektu „Odblaskowa szkoła”. 9. Akcja oddawania krwi dla szpitali. 10. Zbiórka materiałów papierniczych, przyborów szkolnych i słodyczy dla dzieci z Domu Dziecka we Wróblówce i Centrum Wsparcia Dziecka i Rodziny w Zakopanem oraz podopiecznych Ośrodka Rehabilitacyjno-Edukacyjno-Wychowawczego „Chatka” w Nowym Targu, zbiórka art. higienicznych i środków czystości dla ludzi starszych potrzebujących wsparcia – akcja „Misie Ratownisie”, zbieraniu plastikowych nakrętek na sprzęt rehabilitacyjny dla chorego dziecka, wspólne kolędowanie z mieszkańcami Domu Dziecka we Wróblówce, dbanie o groby zmarłych pracowników przedszkola – w ramach akcji MEN „Szkoła pamięta”. 11. Organizacja szkolnego Dnia Wolontariatu – spotkanie z Markiem Galatą- wolontariuszem, który objechał na rowerze wzdłuż granic całą Polskę. W ten sposób zbierał fundusze na leczenie chorej na raka podopiecznej Fundacji A. Worwy. SP w Podczerwonem.

Działaniem wpisującym się w omawiany obszar interwencji jest również w części wspieranie działalności licznych jednostek OSP (w każdej miejscowości) z terenu Gminy, których utrzymanie, wyposażenie na wysokim poziomie zapewnia Gmina. W ramach tych struktur działają liczne sekcje młodzieżowe.

I.1.10. Rozwój międzynarodowej współpracy uczniów i nauczycieli dla pogłębiania znajomości nowoczesnych programów kształcenia oraz języków obcych

Realizacja: Szkoły z terenu Gminy podjęły następujące działania mające na celu realizację niniejszego punktu:  kontynuowanie współpracy z uczniami i nauczycielem Aspin Park Community Primary School Knaresborougk England- SP nr 2 Ciche  kontynuacja współpracy uczniów poprzez pisanie listów do Królowej Angielskiej w celu poznania obyczajów panujących w Pałacu Buckingham.  Współpraca ze szkołą z Budapesztu – wymiana listów w języku angielskim.  Nawiązanie współpracy z panią Eweliną Kasprzyk nauczycielką skierowaną do pracy dydaktycznej w Polskiej Sobotnio Niedzielnej Szkole im. gen S. Maczka w Szczercu na Ukrainie przez ORPEG oraz jej podopiecznymi.

Cel Operacyjny I.2. Rozwój potencjału gospodarczego gminy

I.2.1. Rezerwowanie w planach zagospodarowania przestrzennego gminy terenów atrakcyjnych gospodarczo pod inwestycje I.2.2. Tworzenie stref aktywności gospodarczej, w tym m.in. we współpracy z podmiotami komercyjnymi

Realizacja: Uchwałą Rady Gminy Czarny Dunajec nr XVII/174/2020 z dnia 10 lutego 2020 roku przyjęty został nowy Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego dla obszaru Gminy Czarny Dunajec. W miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego wyznaczono strefę gospodarczą UC w miejscowości Czarny Dunajec przy drodze powiatowej 1651K „Domańska” łączącej Cz. Dunajec z m. Ciche. Obszar obejmuje teren o pow. kilkudziesięciu hektarów.

I.2.3. Poprawa dostępności komunikacyjnej stref aktywności gospodarczej

Realizacja : Nie realizowano działań w tym zakresie.

I.2.4. Poprawa standardów obsługi inwestorów

Realizacja : 1. W 2020 r. Urząd Gminy w Czarnym Dunajcu prowadził w dalszym ciągu Elektroniczne Biuro Obsługi Mieszkańca, w skrócie e-BOM. Serwis e-BOM, umożliwia dostęp do spersonalizowanych informacji o prowadzonych przez urząd sprawach. Podstawowe funkcje Serwisu e-BOM to:  dostęp do indywidualnych spraw mieszkańca,  szybki dostęp do serwisów prowadzonych w jednostce, System ma na celu ułatwienie mieszkańcom poruszania się po elektronicznych zasobach danej gminy po przez zgromadzenie ich wszystkich w jednym miejscu. Ponadto pozwala zalogowanemu użytkownikowi powierzyć do realizacji daną sprawę oraz sprawdzić jej stan. Portal nie posiada barier użytkowych i działa ze zgodnością WCAG 2.0. będąc kompatybilnym z systemami Android oraz iOS.

Aby z serwisu korzystały tylko osoby uprawnione stosowany jest system identyfikacji poprzez profil zaufany (PZ) . Za pomocą serwisu można załatwić m.in. sprawy:  pismo ogólne do podmiotu publicznego,  zawiadomienie o zawarciu umowy z młodocianym pracownikiem w celu przygotowania zawodowego - Usługa umożliwia złożenie do wybranej Instytucji Publicznej zawiadomienia o zawarciu umowy z młodocianym pracownikiem w celu nauki zawodu. Za pomocą serwisu następuje przekierowanie na: stronę podmiotową Urzędu, Biuletyn Informa- cji Publicznej Urzędu, ePUAP, profil zaufany, portal Podatkowy (enależności) – portal umożliwia podgląd zobowiązań wobec Gminy oraz ich spłatę, portal mapowy, portal partycypacji społecz- nych – portal umożliwia złożenie wniosków, petycji oraz udział w konsultacjach społecznych Gminy Czarny Dunajec, platforma usług elektronicznych ZUS, CeiDG. 2. W roku 2020 Rada Gminy uchwaliła nowy miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego dla obszaru gminy. Nowy mpzp, opracowany został w skali obrazującej przeznaczenie terenu na tle działek ewidencyjnych, co zdecydowanie poprawia czytelność i transparentność dokumentu. Ponadto miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego dla obszaru gminy dostępny jest również na gminnym portalu mapowym wraz z tekstem oraz legendą.

I.2.5. Promocja gospodarcza Gminy Czarny Dunajec

Realizacja : Promocja gospodarcza Gminy była związana z tworzeniem mapy interaktywnej w formie zdjęć 360 o W realizację działania wpisuje się również udział Gminy w umożliwianiu promowania się małych przedsiębiorstw.

Cel Operacyjny I.3. Rozwój zrównoważonego rolnictwa górskiego, w tym rolnictwa ekologicznego oraz regionalnego przetwórstwa rolno-spożywczego

I.3.1. Wspieranie działań zmierzających do poprawy struktury obszarowej zainteresowanych gospodarstw (upowszechnienie dzierżaw i scalenia ziemi rolniczej), poprawy rozłogu ziemi, wielkości pól i legalizacji statusu władania ziemią rolniczą

Realizacja: W roku 2020 r. realizowano zadanie: modernizacja ewidencji gruntów w miejscowości Ratułów. Planowany termin zakończenia upływa w 2021 r. Modernizacja finansowana jest z mi.in z dotacji Wojewody Małopolskiego (700 000,00 zł). Gmina przeznaczyła na realizację zadania pierwotnie 500 tys. zł (Uchwała XVI/166/2020 Rady Gminy Czarny Dunajec z dnia 30.01.2020 r. w sprawie udzielenia pomocy finansowej na rzecz Powiatu Nowotarskiego), po przetargu zmniejszono środki do kwoty 390.000,00zł. (Uchwała nr XXII/220/2020 Rady Gminy Czarny Dunajec z dnia 30.06.2020 r.)

W roku 2020 wydatkowana została na zadanie kwota 290.000,00zł

I.3.2. Promowanie przedsiębiorczości w rolnictwie i gospodarstwach, w tym wsparcie dla pozyskiwania środków pomocowych Realizacja : Nie realizowano działań w tym zakresie.

I.3.3. Wsparcie rozwoju rolnictwa i przetwórstwa żywności wysokiej jakości oraz markowych (regionalnych) produktów żywnościowych Realizacja : Nie realizowano działań w tym zakresie. 18

I.3.4. Promocja i wsparcie dla postępu biologicznego w rolnictwie, w tym dla hodowli ras lokalnych, uprawy rzadkich (lokalnych) odmian owoców, itp. Realizacja : Działania na tym polu corocznie są podejmowane poprzez udzielanie pomocy finansowej Gminie Nowy Targ na pokrycie kosztów imprezy „Podhalańska Wystawa Zwierząt Hodowlanych” w Ludźmierzu. Wystawa promuje m.in. hodowlę lokalnych ras krów, owiec – charakterystycznej dla rejonów podgórskich. W 2020 r. ze względu na stan epidemii oraz związane z nim ograniczenia „Podhalańska Wystawa Zwierząt Hodowlanych” się nie odbyła.

Cel Operacyjny I.4. Rozwój infrastruktury technicznej zwiększającej atrakcyjność inwestycyjną gminy

I.4.1. Przebudowa i rozwój gminnych ciągów komunikacyjnych – opracowanie gminnego programu rozbudowy i bieżącej modernizacji układu komunikacyjnego Realizacja : Nie realizowano działań w tym zakresie.

I.4.2. Współpraca z samorządem powiatu nowotarskiego i innymi zarządcami dróg w zakresie poprawy standardu dróg i ciągów pieszych na terenie gminy

Realizacja: 1. Gmina nie posiada programu rozbudowy i bieżącej modernizacji układu komunikacyjnego, inwestycje drogowe wynikają głównie z potrzeb zgłaszanych przez Radnych Rady Gminy, Sołtysów oraz samych mieszkańców. W 2020 roku rozpoczęto też projektowanie drogi w miejscowości Ciche – droga „Do Stadionu” 2. W 2020 roku Gmina Czarny Dunajec zrealizowała szereg inwestycji drogowych polegających na budowie, przebudowie oraz remoncie sieci dróg gminnych usprawniając układ komunikacyjny na terenie gminy. Najważniejszą inwestycją pod względem umożliwienia dostępu komunikacyjnego, było oddanie do użytkowania drogi „Za Wodą” w miejscowości Ratułów. Prace wykonane w 2020 zostały szerzej opisane w ramach punktu – „Modernizacja infrastruktury drogowej”. 3. W roku 2020 zostały podpisane umowy z Zarządem Powiatu Nowotarskiego i Powiatowym Zarządem Dróg w Nowym Targu na współfinansowanie inwestycji polegających na przebudowie dróg powiatowych (budowa chodników) w miejscowości Ciche. Gmina Czarny Dunajec samodzielnie na podstawie porozumienia z Powiatowym Zarządem Dróg w Nowym Targu przystąpiła również do projektowania przebudowy dróg powiatowych (budowa chodników) w miejscowości Ratułów i Dział. W 2020 r. wydatkowano kwotę 7 942,73 zł na dokumentację chodników w Cichem. 4. Zostały też podpisane umowy na projektowanie chodników przy drogach wojewódzkich w porozumieniu z Zarządem Dróg Wojewódzkich w miejscowości Stare Bystre, Czarny Dunajec i Wróblówka.

5. Gmina Czarny Dunajec współfinansuje również przebudowę dróg wojewódzkich DW 957 w ramach umowy nr X/115/ZDW/17 z dnia 28.09.2017 r. (wraz z aneksami), oraz DW 958 w ramach umowy nr X/88/ZDW/17 z dnia 03.11.2017r. (wraz z aneksami), w sprawie wspólnej realizacji zadania inwestycyjnego. Na podstawie podjętych uchwał Rady Gminy Czarny Dunajec udzielone zostały dotacje dla samorządu Województwa Małopolskiego na realizację ww. zadań. Z tego tytułu w roku 2020 została wypłacona dotacja dla Województwa Małopolskiego na przebudowę dróg wojewódzkich kwota 750 000 zł . Prace wykonane w 2020 zostały opisane w ramach punktu – „Modernizacja infrastruktury drogowej”.

I.4.3. Poprawa dostępności komunikacyjnej terenów zagospodarowania inwestycyjnego i turystycznego, w tym budowa parkingów i organizacja systemów transportu zbiorowego

Realizacja: 1. Zrealizowano działania zmierzające do modernizacji zabytkowej stacji PKP w Podczerwonem, która wraz z parkingiem i zapleczem poprawi dostępność dla osób korzystających ze ścieżki rowerowej „Szlak wokół Tatr”. Zadanie zrealizowano w ramach projektu pt. „Historyczno- kulturowo-przyrodniczy szlak wokół Tatr – etap III” w ramach Programu Interreg V-A Polska- Słowacja 2014-2020. Kwota całkowita modernizacji Stacji PKP wyniosła 928 101,33 złotych brutto, z czego dofinansowanie to 618 169,18 zł. Zadanie polegało na odrestaurowaniu zabytkowej stacji PKP z przeznaczeniem pod obsługę ruchu turystycznego w tym rowerowego (wypożyczalnia, serwis, mała gastronomia, parking). Realizacja zadania pozwoli na dalsze dopełnienie infrastruktur, niezbędnej z punktu widzenia rozwijającej się sieci szlaków rowerowych w Gminie. W roku 2020 zakończono zadanie i uzyskano decyzję pozwolenia na użytkowanie. 2. Od 9 listopada 2019 r. uruchomiona została transgraniczna linia autobusowa na trasie Bukowina Tatrzańska – Zakopane – Kościelisko – Chochołów – Zuberec – Dolny Kubin. Umowa na regularne przewozy autobusowe została podpisana pomiędzy Województwem Małopolskim a firmą EUROZEBRA sp. z o.o. Regularne połączenia autobusowe umożliwią podróżowanie nie tylko na obszarze Polski, ale też do sąsiedniej Słowacji.. Na terenie Gminy Czarny Dunajec wyznaczone zostały 4 przystanki autobusowe w miejscowości Chochołów: 1.Chochołowskie Termy, 2.Chochołów Górny, 3.Chochołów I, 4.Chochołów Granica. Zadanie nie jest finansowane ze środków Gminy. Finalizacja zadania jest efektem działań podejmowanych przez samorządy – w tym Gminę Czarny Dunajec – w poprzednich latach. W dniu 14 maja 2020 roku została umieszczona na stronie internetowej informacja o kursach na linii autobusowej Bukowina Tatrzańska – Poronin – Kościelisko – Witów – Chochołów. W roku 2020 w związku z pandemią kursy zostały znacznie ograniczone. 3. Podpisano porozumienie ze Starostwem Powiatowym w Nowym Targu na współfinansowanie linii autobusowej Chochołów – Nowy Targ, zabezpieczono odpowiednie środki w budżecie.

I.4.4. Budowa obwodnicy od miejscowości Czarny Dunajec do miejscowości Chochołów

Realizacja: Decyzją z dnia 25.05.2020 r. Wójt Gminy Czarny Dunajec ustalił środowiskowe uwarunkowania dla przedsięwzięcia pn. „Obwodnica Chochołowa” w wariancie „B”. Od przedmiotowej decyzji w dniu 08.06.2020 r. złożone zostało zbiorowe odwołanie, które tut. Organ przekazał do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Nowym Sączu. Na dzień sporządzania niniejszego Raportu Samorządo- we Kolegium Odwoławcze nie wydało rozstrzygnięcia w sprawie. 20

W 2020 r. Gmina poniosła wydatki w wysokości 19 950 zł na analizy związane z wariantami obwodnicy. Na skutek podjętych działań konsultacyjnych zadanie wykonania obwodnicy dla miejscowości od Czarnego Dunajca do Chochołów zostało uwzględnione w Studium obsługi transportowej Regionu Podtatrza z czerwca 2019 r. Następnie Zadanie: Obwodnica Chochołowa i Czarnego Dunajca w roku 2020 zostało ujęte w „Programie rozwoju systemu transportowego obszaru Podtatrza”- zał. nr 1 indykatywna lista przedsięwzięć (zadanie B9) z przeznaczoną kwotą 300 mln zł.

Cel Operacyjny II.1. Rozwój oferty edukacyjnej, kulturalnej i rekreacyjno-sportowej

II.1.1. Modernizacja bazy edukacyjnej i doposażenie szkół funkcjonujących na terenie gminy Realizacja:

1. Realizacja: Inwestycje finansowane z budżetu Gminy Czarny Dunajec

Inwestycje oświatowe w roku szkolnym 2020

Nr Miejscowość Obiekt Zadanie Cena brutto

Szkoła Podstawowa Wykonanie remontu instalacji elektrycznych 1 Ciche 20 000,00 Nr 3 na poziomie parteru i piwnic Czarny Wykonanie nowego zjazdu z drogi 2 Szkoła Podstawowa 41 820,00 Dunajec wojewódzkiej – etap II Czarny Wykonanie remontu konstrukcji i pokrycia 3 Szkoła Podstawowa 287 677,13 Dunajec dachu Sali gimnastycznej Szkoła Podstawowa 4 Czerwienne Wykonanie i montaż drzwi aluminiowych 6 000,00 Nr 1 Szkoła Podstawowa 5 Czerwienne Wykonanie remontu elewacji północnej 3 800,00 Nr 1 Szkoła Podstawowa Przyłącz kanalizacji sanitarnej wraz ze 6 Czerwienne 51 998,78 Nr 1 zbiornikiem bezodpływowym Dostawa i montaż wyposażenia siłowni 7 Dział Szkoła Podstawowa 13 653,00 zewnętrznej

8 Piekielnik Szkoła Podstawowa Wykonanie remontu części pomieszczeń 195 128,21

9 Podczerwone Szkoła Podstawowa Wykonanie awaryjnej wymiany kotła c.o. 15 000,00

Wykonanie robót remontowych 10 Podszkle Szkoła Podstawowa 49 290,34 wewnętrznych

11 Ratułów Szkoła Podstawowa Wykonanie robót remontowych klas 9 800,00

Szkoła Podstawowa 12 Stare Bystre Wykonanie modernizacji kotłowni gazowej 13 965,14 Nr 1 Szkoła Podstawowa 13 Stare Bystre Wykonanie robót remontowych 9 366,00 Nr 2

14 Razem 717 498,6zł 21

2. Realizacja: Inwestycje finansowane z budżetu szkół

Jednostka Rodzaj wydatku Kwota Uwagi sprzęt komputerowy 25 527,98 SP Czarny pomoce naukowe 12 176,30 Dunajec malowanie bazy noclegowej 44 799,45 doposażenie siłowni 2 399,99 Razem 84 903,72 meble 14 222,00 sprzęt komputerowy 4 084,00 SP Ciche 1 pomoce naukowe 1 759,78 monitory interaktywne 24 300,00 Razem 44 365,78 wymiana okien 62 685,00 w tym 6 000,00 ze środków Gminy wymiana rynien 2 800,00 wymiana rur 4 920,00 SP Ciche 2 sprzęt komputerowy 5 250,00 pomoce naukowe 5 182,00 monitory interaktywne 17 200,00 w tym 8 000,00 ze środków Gminy Razem 98 037,00 remont instalacji elektrycznej 14 260,00 SP Ciche 3 sprzęt komputerowy 11 330,00 monitory interaktywne 6 500,00 Razem 32 090,00 meble 8 819,78 SP Chocho- sprzęt komputerowy 12 410,00 łów pomoce naukowe 59 552,17 z subwencji 0,4% Razem 80 781,95 remont ogrodzenia 2 000,00 SP Czerwien- malowanie pomieszczeń 7 993,00 w tym 6 200,00 ze środków Gminy ne 1 kserokopiarka i urządzenie wielofunkcyjne 2 963,43 sprzęt komputerowy 1 800,00 Razem 14 756,43 kserokopiarka 1 242,30 SP Dział sprzęt komputerowy 2 990,00 remont korytarza 1 500,00 Razem 5 732,30 sprzęt komputerowy 2 799,00 SP Odrowąż pomoce naukowe 52 918,07 z subwencji 0,4% pracownia komputerowa 34 000,00 Razem 89 717,07 monitory interaktywne 8 700,00 meble 5 460,73 SP Pieniąż piłkochwyty boisko sportowe 16 066,75 kowice kserokopiarka 3 690,00 sprzęt komputerowy 10 872,10 projektor 3 500,00 Razem 48 289,58 sprzęt komputerowy 15 378,10 malowanie pomieszczeń 12 500,00 SP Piekielnik plac zabaw 13 000,00 drukarka 2 374,99 Razem 43 253,09

w tym darowizna koło ZP Chicago SP Podczer- sprzęt komputerowy 15 960,00 12 640,00 wone meble 3 128,16 Razem 19 088,16 wymiana okien 20 760,00 w tym 6 000,00 ze środków Gminy SP Podszkle kserokopiarka 4 797,00 monitory interaktywne 6 500,00 Razem 32 057,00 malowanie sufitów 3 200,00 urządzenie wielofunkcyjne 2 900,00 pracownia komputerowa 38 310,00 SP Ratułów meble 2 728,80 projektor 5 890,00 urządzenie sprzątające 7 999,99 ze środków Gminy Razem 61 028,79 sprzęt komputerowy 6 186,00 monitory interaktywne 12 000,00 SP Załuczne remont dachu 5 000,00 meble 4 987,00 remont i wymiana drzwi wejściowych 10 083,41 Razem 38 256,41 pomoce naukowe 4 079,00 sprzęt komputerowy 7 000,00 Przedszkole Samorządowe monitory interaktywne 6 900,00 ze środków z Gminy piaskownica 2 900,00 parownica 3 688,17 Razem 24 567,17 remont i naprawa oświetlenia 3 344,41 remont klimatyzacji 3 075,00 GZO sprzęt komputerowy 23 049,00 kserokopiarka 5 412,00 czytnik kodów kreskowych 2 715,84 Razem 37 596,25 Ogółem 754 520,70

II.1.2. Rozszerzenie oferty edukacyjnej dla dzieci i młodzieży szkolnej, przy szczególnym uwzględnieniu kształcenia kompetencji kluczowych

Realizacja: Do najważniejszych działań w tym zakresie realizowanych przez szkoły na terenie Gminy należały:  organizacja dodatkowych zajęć- nauka gry w szachy;  działalność kół teatralnych Koneser, Rumcajsy RUDUDU, Trzynastka, Krokusy, Krokusiki, Krokusiątka, „Bez Nazwy”;  tworzenie gazetki szkolnej w ramach innowacji Łowcy wydarzeń, informacji, wiadomości;  wycieczki krajoznawcze, współpraca z TPN- projekt Bliżej Tatr;  edukacja regionalna „Nasze Dziedzictwo”;  zajęcia dodatkowe techniczno - informatyczne „Robotyka”;

 udział dzieci w programie „Przedszkole młodych patriotów” w ramach kształcenia kompetencji społecznych i obywatelskich; kompetencje społeczne i obywatelskie rozwijane są rów- nież poprzez udział w akcji „Pola nadziei”;  kółka zainteresowań (historyczne, języka angielskiego, geograficzne, matematyczne, wokalne, kółko filmowe);  udział w programie „ Ratujemy i uczymy ratować” ;  organizacja zajęć pozalekcyjnych, nauka programowania w klasach I-III- udział w projekcie w ramach Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa na lata 2014 - 2020 „Eksperci programowania w podregionie nowotarskim”;  rozszerzenie oferty zajęć pozaszkolnych: taniec nowoczesny, karate tradycyjne, robotyka, za- jęcia piłkarskie, zajęcia hokejowe;  cykliczne wydawanie gazetek szkolnych- „Bez Tytułu”, „Cichowieści”;  udział w akcji „Narodowe czytanie”, rajd szaroty, „Szkoła pamięta”, „do hymnu”. Udział w programie „Dzieci uczą Rodziców- Rodzice Uczą dzieci;  udział szkół w projekcie „Odkrywamy Małopolskę” - projekt umożliwił uczniom poznanie własnego regionu, środowiska przyrodniczego, małopolskich tradycji, zabytków kultury i hi- storii oraz wzbogacił w wiedzę o Małopolsce.

II.1.3.Rozwój szkolnictwa ustawicznego oraz nauki ginących zawodów

Realizacja: Do najważniejszych działań związanych z nauką ginących zawodów należały:  zajęcia z tradycji pasterskich, w tym zapoznanie z procesem przerabiania wełny na nici, z których wykonuje się takie produkty jak skarpety wełniane, swetry plecione góralskie, dy- wany ścienne;  w ramach „Święta Gwary” prowadzone są warsztaty: zakładania strzępków na chustkach góralskich, nauka gry na piszczałce, wyrób oscypka, pieczenie moskola, haft, malowanie na szkle, obróbki lnu;  w ramach edukacji „Nasze dziedzictwo” przygotowano szkolną grządkę (prace polowe);  warsztaty dla uczniów z pracownikiem online OHP Centrum Edukacji i Pracy Młodzieży z Nowego Sącza,  prowadzenie zajęć z malarstwa na szkle,  interaktywne zajęcia w Muzeum Górali i Zbójników w Rabce- Zdroju.  Centrum Kultury i Promocji Gminy Czarny Dunajec w roku 2020 rozpoczęło cykl pt. „Spo- tkania z żywym rzemiosłem”. Krótkie spotkania z rzemieślnikami, rękodzielnikami z terenu gminy miały na celu odkrycie ludzi, którzy jeszcze dzisiaj uprawiają te rzadkie i unikatowe zawody. Cykl planowany był na kilka filmów, jednak bogactwo w tym temacie pozwoliło na realizację 18 filmów. Świadczy to o potencjale Gminy Czarny Dunajec w zakresie bogactwa niematerialnego dziedzictwa kulturowego w formie tradycyjnego rzemiosła. Centrum Kultury poczuwa się w obowiązku zrobić wszystko, aby jak najwięcej informacji zarejestrować i zar- chiwizować dla przyszłych pokoleń. Są jednak zawody, które chociaż niszowe to jednak cieszą się zainteresowaniem również u młodego pokolenia i są przekazywane nadal w sztafecie po- koleń;  warsztaty: Warsztaty malowania na tkaninie dla dorosłych, warsztaty malarstwa na szkle, bibułkarstwo; 24

 organizacja warsztatów dla dzieci i młodzieży w ramach Wakacji z CKiP: rzeźba w pniu, ry- sunek w plenerze.

II.1.4. Rozwój wychowania sportowego

Realizacja: 1. Przeprowadzono konkurs wniosków na realizację zadań w zakresie sportu, z którego skorzystało 19 klubów sportowych z terenu gminy Czarny Dunajec. Dotacja była przeznaczona na sfinansowanie lub dofinansowanie: realizacji programów szkolenia sportowego, zakupu sprzętu sportowego, pokrycia kosztów organizowania zawodów sportowych lub uczestnictwa w takich zawodach, pokrycia kosztów korzystania z obiektów sportowych dla celów szkolenia sportowego, sfinansowanie wynagrodzenia kadry szkoleniowej. Wykonanie budżetu związanego z realizacją zadań wyniósł 300.000,00 zł. (działania realizowane były zgodnie z Uchwałą Nr XXI/219/2016 Rady Gminy Czarny Dunajec z dnia 30 grudnia 2016 r. w sprawie określenia warunków i trybu udzielania i rozliczania dotacji służących sprzyjaniu rozwojowi sportu oraz kontroli ich wykorzystania - ze zmianami (j. t.: Uchwała nr XXX/312/2017 Rady Gminy Czarny Dunajec z dnia 29 grudnia 2017 r.). 2. Zawodnikom, którzy osiągnęli wysokie wyniki sportowe we współzawodnictwie międzynarodowym lub krajowym były przyznawane stypendia, nagrody i wyróżnienia. Również trenerom, którzy przyczynili się do osiągnięcia przez zawodników wysokich wyników we współzawodnictwie sportowym międzynarodowym lub krajowym oraz do rozwoju sportu w gminie zostały przyznane nagrody. Budżet w 2020 r. wynosił 80.000,00 zł. Wójt Gminy Czarny Dunajec Zarządzeniem Nr 106/2019 z dnia 01 czerwca 2020r. w sprawie: przyznania stypendiów sportowych oraz nagród i wyróżnień Gminy Czarny Dunajec dla osób fizycznych za osiągnięte wyniki sportowe, przyznał stypendia sportowe 17 sportowcom na łączną kwotę 40.000 zł (brutto), nagrody dla 21 zawodników na łączną kwotę 37.000 zł (brutto), nagrody dla 1 trenera na łączną kwotę 3.000 zł (brutto) (działania realizowane były zgodnie z Uchwałą Nr XIII/136/2016 Rady Gminy Czarny Dunajec z dnia 24 lutego 2016 r. w sprawie określenia zasad, trybu przyznawania, wstrzymywania, cofania i wysokości stypendiów oraz nagród i wyróżnień sportowych za osiągnięcia w dziedzinie kultury fizycznej i sportu). 3. W ramach innych działań Centrum Kultury i Promocji mających na celu rozwój wychowania sportowego zorganizowano/ przeprowadzono:  Turniej Gier i Zabaw dla dzieci ze Szkół Podstawowych – Piekielnik;  Gminny Turniej Piłki Siatkowej IGRZYSKA MŁODZIEŻY SZKOLNEJ kat. dziewcząt i chłopców;  Gminne zawody w Biegach Narciarskich Puchar Ferii;  Turniej Piłki Nożnej 6 piłkarskie – Igrzyska Dzieci;  Turniej Piłki Nożnej 6 piłkarskie – Igrzyska Młodzieży Szkolnej;  Turniej E-sport o Puchar Wójta Gminy Czarny Dunajec;  I Turniej Piłkarzyków Champions League Gminy Czarny Dunajec;  Konkurs sportowy/plastyczny MÓJ CHAMPION;  zajęcia prowadzone przez Animatorów Sportu w ramach Orlików w Piekielniku i Cichem;  udostępnianie boisk naturalnych i sztucznego oraz lodowiska i hal sportowych dla klubów z Gminy Czarny Dunajec realizujących zadania gminne;  wizyty dzieci w Klubach Sportowych działających na terenie gminy - w ramach WAKACJI z CKiP;

 Turniej Hokeja na rolkach im. Andrzeja Iskrzyckiego na lodowisku w Czarnym Dunajcu;  Otwarty Turniej Tenisa Stołowego o Puchar Wójta Gminy Czarny Dunajec;  impreza sportowa UPHILL ZACHODNIEGO PODHALA – bieg na nartorolkach (współor- ganizacja);  udostępnienie lodowiska klubom sportowym: treningi i mecze ligowe drużyn hokeja na lodzie, zajęcia łyżwiarskie prowadzone przez nauczycieli dla uczniów kl. I - II szkoły podstawowej w Czarnym Dunajcu, treningi klubu "Power Rangers", treningi grup hokejowych na rolkach na hali letniej. 4. Szkoły, pomimo trudnych warunków związanych z pandemią Civid-19, realizowały dodatkowe zajęcia poprzez udział w projektach, na które pozyskiwane były środki zewnętrzne tj.  ”Jeżdżę z głową”. Łącznie 288 uczniów wzięło udział edycji projektu „Jeżdżę z głową" w 2020r., finansowanego w ramach środków Województwa Małopolskiego. Dzieci uczyły się podstaw bezpiecznego poruszania się na stokach narciarskich oraz spróbowały opanować zasady zjazdu i slalomu. Całkowity koszt realizacji projektu wyniósł 138 939,00 zł, w tym pomoc finansowana z Województwa Małopolskiego stanowiła kwotę 42 000,00 zł. Pozostała kwota stanowiła wkład własny Gminy Czarny Dunajec w wysokości 68 139,00 zł. Wkład finansowy rodziców wyniósł 100 zł od dziecka, co stanowi łącznie sumę 28 800,00 zł.  „Gimnastyka korekcyjna” - projekt realizowany przy wsparciu Ministerstwa Sportu i Turystyki Na organizację zajęć sportowych dla uczniów z elementami gimnastyki korekcyjnej w 2020 r. Gmina Czarny Dunajec pozyskała kwotę 10 000,00 zł. Łączny koszt zajęć wyniósł 25000,00 zł. Pozostała kwota została pokryta z budżetu Gminy Czarny Dunajec. Głównym celem tych zajęć było skorygowanie istniejących zaburzeń statyki ciała i wyrobienie u dzieci nawyku prawidłowej postawy we wszystkich sytuacjach i czynnościach życia codziennego. W projekcie udział wzięły następujące szkoły: Szkoła Podstawowa w Czarnym Dunajcu, Szkoła Podstawowa nr 1 im. Bohaterów Westerplatte w Cichem, Szkoła Podstawowa im. Powstańców Chochołowskich w Chochołowie, Szkoła Podstawowa im. Św. Jana Kantego w Odrowążu, Szkoła Podstawowa im. Kornela Makuszyńskiego w Piekielniku, Szkoła Podstawowa im. Św. Jana Pawła II w Podszklu, Szkoła Podstawowa im. Ks. Prof. J. Tischnera w Ratułowie, Szkoła Podstawowa im. Św. Stanisława Kostki w Załucznem, Szkoła Podstawowa nr 1 im. Andrzeja Knapczyka Ducha w Czerwiennem.  „Umiem pływać”- Projekt realizowany po raz pierwszy w gminie Czarny Dunajec, obejmujący (nieodpłatne) zajęcia sportowe z nauki pływania, dla uczniów klas I-III szkół podstawowych W projekcie uczestniczyło 225 uczniów. W projekcie udział brały następujące szkoły: SP Czarny Dunajec, SP nr 1 Ciche, SP Chochołów, SP Piekielnik, SP Podszkle, SP Ratułów, SP Pieniążkowice, SP nr 3 Ciche, SP Podczerwone, SP nr 2 Ciche, SP nr 1 Czerwienne, SP Załuczne. Całkowity koszt realizacji projektu wyniósł 65 000,00 zł, w tym pomoc finansowa z Ministerstwa Sportu i Turystyki stanowiąca kwotę 30000,00 zł. Pozostała kwota stanowi wkład własny Gminy Czarny Dunajec w wysokości 35000,00 zł.  „SKS”- Po raz czwarty szkoły z terenu Gminy Czarny Dunajec (dzięki współfinansowaniu Gminy), brały udział w Programie SKS, realizowanym przez Ministerstwo Sportu i Turystyki. Koordynatorem Programu był Szkolny Związek Sportowy w Krakowie. Szkoły biorące udział w Programie SKS: SP nr 1 Ciche, SP Piekielnik, SP Podszkle, SP Ratułów, SP nr 2 Ciche, SP Podczerwone, SP Załuczne.  ”Moje łyżwy”- Innowacyjny, autorski program nauki jazdy na łyżwach. Kwota wsparcia z Ministerstwa Sportu i Turystyki wyniosła 15 000,00 zł. Gmina Czarny Dunajec sfinansować miała transport dzieci na lodowisko, do wysokości 26 800,00 zł. Niestety z uwagi na stan pandemii nie udało się projektu zrealizować w całości.

II.1.5. Modernizacja bazy sportowej szkół, funkcjonujących na terenie gminy, oraz zrównoważony rozwój infrastruktury kulturalnej i rekreacyjno-sportowej, w tym m.in. modernizacja i budowa boisk, placów zabaw

Realizacja: W roku 2020 zrealizowano zadania: 1. Zrealizowano zadnie pn. „Wykonanie w miejscowości Chochołów strefy rekreacyjno-edukacyjnej wyposażonej w elementy aktywizacji osób z grup defaworyzowanych, dzieci i młodzieży, osób starszych, rowerzystów - w ramach projektu współfinansowanego ze środków pochodzących z UE” Kwota całkowita zadnia wyniosła 520 975,83 zł. Inwestycja polegała wykonaniu na szeroko rozumianej strefy rekreacyjnej z placem zabaw, urządzeniami siłowni zewnętrznej, boiska do siatkówki plażowej, altany oraz ścieżek i urządzonej zieleni. Realizacja pozwoli na powiększenie infrastruktury rekreacyjnej przeznaczonej zarówno dla mieszkańców jak i dla turystów odwiedzających Chochołów. 2. Wykonano instalację oświetlenia boiska sportowego o sztucznej nawierzchni na terenie stadionu w Czarnym Dunajcu. Wartość inwestycji wynosiła 109.254,00 złotych. Zadanie umożliwi funkcjonowanie boiska także w okresach wieczornych przez co umożliwi korzystanie z niego szerszej grupie sportowców. 3. Wykonanie remontu konstrukcji i pokrycia dachu Sali gimnastycznej przy Szkole Podstawowej w Czarnym Dunajcu – 287 677,13 zł. 4. Na terenie Szkół wykonano następujące zadania modernizacyjne:  dostawa i montaż wyposażenia siłowni zewnętrznej przy Szkole w Dziale – 13 653,00 zł.  doposażenie siłowni w Szkole Podstawowej w Czarnym Dunajcu - 2 399,99 zł.  wykonanie piłkochwytów na boisku przy Szkole Podstawowej w Pieniążkowicach - 16 066,75 zł.  plac zabaw przy Szkole Podstawowej w Piekielniku - 13 000,00 zł. 5. CKiP przeprowadziło następujące prace: remont pomieszczeń szatni na lodowisku: odświeżenie szafek, malowanie ścian, wymiana wykładziny, rozpoczęcie remontu szatni na boisku sportowym w Czarnym Dunajcu: malowanie, drobne naprawy, malowanie szatni i naprawa siatki na Orliku w Cichem, naprawa siatki na Orliku w Piekielniku i założenie monitoringu.

II.1.6 Rozwój oferty rekreacyjnej i sportowej dla mieszkańców

Realizacja: Zgodnie z Uchwałą Nr XVI/167/2020 Rady Gminy Czarny Dunajec z dnia 30 stycznia 2020r. w sprawie przyjęcia Programu Rozwoju Sportu na terenie gminy Czarny Dunajec na lata 2020 – 2022 prowadzona była działalność szkółek w ramach Programu Rozwoju Sportu (szczególnie dzieci i młodzieży) w gminie Czarny Dunajec. Program umożliwia uczestnictwo w zajęciach sportowych oraz zainteresowanie aktywnością ruchową poprzez:  rozwój biegów narciarskich – prowadzono szkółki w miejscowościach: Stare Bystre, Pieniąż- kowice, Ciche (2 szkółki), Ratułów, Podczerwone, Czerwienne,  nauka jazdy na łyżwach w miejscowości Czarny Dunajec (korzystały szkoły z terenu całej Gminy),  szkółka tenisa stołowego w miejscowościach: Stare Bystre, Czarny Dunajec.  zajęcia fitness dla dorosłych, zakup sprzętu (materace, piłki) 27

 zajęcia nornic wallking dla dorosłych  zajęcia z badminton,  zajęcia grupy rowerowej Na zajęcia wykorzystywano m.in. halę lodowiska przystosowaną do letnich dyscyplin. Wykonanie budżetu związanego z Programem Rozwoju Sportu w Gminie Czarny Dunajec w 2020 roku – 35 991,45 zł (sprzęt i inne wydatki -14 486,28 zł, wynagrodzenia instruktorów/trenerów – 21505,17 zł.) W ramach udostępnienia lodowiska na ślizgawki dla mieszkańców posiadających Kartę Dużej Ro- dziny stosowana była zniżka 50 %.

II.1.7 Rozwój wychowania kultywującego lokalne oraz regionalne tradycje, w tym m.in. poszerzenie oferty Centrum Kultury i Promocji np. o stosowne warsztaty

Realizacja: 1. W ramach działalności gminnego CKiP w 2020 r. zrealizowało następujące działania:

 organizacja i promocja imprez i wydarzeń kulturalnych mających na celu kultywowanie lokalnej tradycji,  współpraca z placówkami oświaty w zakresie organizacji konkursów artystycznych, wydarzeń szkolnych oraz edukacji regionalnej,  współpraca z twórcami rękodzieła artystycznego i ludowego (filmy przedstawiające warsztat twórców, zakup wyrobów, które są wykorzystywane w celu promocji gminy na zewnątrz)  wspieranie inicjatyw oddolnych – współpraca przy organizacji 41 wydarzeń organizowanych przez organizacje pozarządowe, placówki oświaty, parafie, sołtysów lub zrzeszenia prywatne.  organizacja imprez patriotycznych z okazji narodowych świąt oraz upamiętniających lokalne wydarzenia. 2. Placówki szkolne z terenu Gminy realizowały działania na rzecz kultywowania tradycji m..in. Poprzez działania opisane wyżej w ramach pkt II.1.3. Pozostałe obejmowały m.in.:

 udział uczniów w konkursach o charakterze regionalnym: recytatorskim A. Florka-Skupnia, strofy o ojczyźnie A. Suskiego, konkurs literacki „Na tatrzańskim szlaku”, konkurs literacki poświęcony Księdzu prof. Józefowi Tischnerow,  współpraca szkół z zespołami regionalnymi oraz Związkami Podhalan,  zwiedzanie pracowni Jana Ziędera-lokalnego twórcy ludowego,  Festiwal Pieśni Patriotycznej im. Feliksa Gwiżdża w wersji on-line  Zajęcia malarstwa na szkle w szkołach na zajęciach plastycznych.

II.1.8 Wymiana kulturalna i sportowo-rekreacyjna dzieci i młodzieży w ramach Euroregionu „Tatry”

Realizacja: Nie realizowano działań w tym zakresie.

Cel Operacyjny II.2. Wysoki poziom bezpieczeństwa mieszkańców w wymiarze zdrowotnym i społecznym

II.2.1. Kształtowanie, promocja postaw, aktywna edukacja na rzecz zdrowego stylu życia

Realizacja: 28

1. Działania podejmowane na tym polu wiązały się z przede wszystkim z działalnością placówek szkolnych:

 Na lekcjach przekazywane były informacje dotyczące zdrowego stylu życia oraz odpowiedniej higieny, wpływu aktywności fizycznej na zdrowie fizyczne i psychiczne; organizowane były lekcje, na których przygotowywane są zdrowe potrawy (np. dzień marchewki).  Szkoły brały udział w projektach, programach: „Śniadanie daje moc”, „Mam kota na punkcie mleka”, „Owoce i warzywa”, „Mleko w szkole”, „Klub Akademia Kubusia,” „Kubusiowi Przyjaciele Natury”, „Bezpiecznie na wsi”; Zasady zdrowego żywienia, Kolorowe Dni, „Czyste powietrze”, Tydzień promocji zdrowia dla klas 0 – 3  Organizowano pogadanki prozdrowotne przy współpracy z pielęgniarką, badano poziom cu- kru we krwi i profilaktykę cukrzycy.  Szkoły brały udział w programach profilaktycznych zorganizowanych przez Gminną Komisję Profilaktyki, Rozwiązywania Problemów Alkoholowych i Narkomanii w Czarnym Dunajcu „ Archipelag Skarbów” i „Debata”.  Szkoły brały udział szkół w cyklicznych akcjach „Sprzątanie świata”.  Szkoły brały udział w programie profilaktyki czerniaka w szkołach. 2. W ramach zadań Koordynatora ds. uzależnień i Gminnej Komisji Profilaktyki, Rozwiązywania Problemów Alkoholowych i Narkomanii w Czarnym Dunajcu zapewniono udział uczniów, nauczycieli i rodziców w rekomendowanym programie profilaktycznym zorganizowanym przez koordynator ds. uzależnień „Debata”.

 program profilaktyczny “Debata” zrealizowanych zostało 12 edycji w V klasach szkół podstawowych – łącznie wzięło udział 136 uczniów i 15 nauczycieli koszt: 5 700,00 zł.; Pozostałe programy przewidziane na rok 2020 nie zostały zrealizowane z uwagi na ograniczenia związane ze stanem epidemii.

II.2.2. Doskonalenie bazy infrastrukturalnej, wyposażenia oraz standardu obsługi w placówkach zdrowia

Realizacja: Samodzielny Gminny Zakład Podstawowej Opieki Zdrowotnej w Czarnym Dunajcu w 2020r. w celu podniesienia standardu wykonywanych świadczeń medycznych, zakupił ze środków własnych następujące urządzenia:  ultrasonograf DC-70 do Poradni Kardiologicznej,  szafy do przechowywania dokumentów w administracji,  ozonatory do poszczególnych przychodni w ilości 6 szt.,  pistolet do dezynfekcji pomieszczeń,  lampy bakteriobójcze do gabinetów stomatologicznych w Ratułowie i Chochołowie,  microserwer utrzymujący pracę zdalną w poszczególnych Przychodniach.

W ramach podnoszenie standardu obsługi w placówkach służby zdrowia, w dniach 14 i 15 września 2020 r. w Samodzielnym Gminnym Zakładzie Podstawowej Opieki Zdrowotnej w Czarnym Dunajcu został przeprowadzony przez Centrum Monitorowania Jakości w Ochronie Zdrowia, przegląd akredytacyjny w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej. Zakład spełnił wymagania w zakresie 123 standardów akredytacyjnych i otrzymał, wydany przez Ministra Zdrowia, certyfikat akredytacyjny

potwierdzający spełnienie przez SGZPOZ w Czarnym Dunajcu standardów akredytacyjnych dla podstawowej opieki zdrowotne. Zakład dołączył do grona 239 placówek w Polsce, posiadających certyfikat w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej. II.2.3. Organizowanie i wspieranie akcji oraz programów ochrony zdrowia, w tym profilaktyki, badań i konsultacji medycznych dla mieszkańców gminy

Realizacja: 1. Samodzielny Gminny Zakład podstawowej opieki Zdrowotnej w Czarnym Dunajcu w 2020r. mimo trudne sytuacji epidemiologicznej w kraju:  brał udział w realizowanym przez Podhalański Szpital Specjalistyczny im. Jana Pawła II w Nowym Targu programie profilaktyki raka jelita grubego, polegającym m. in. na wykonywaniu bezpłatnych badań kolonoskopowych,  Współpracował z koordynatorem ds. uzależnień w zakresie przeciwdziałania narkomanii i alkoholizmowi wśród młodzieży i kobiet w ciąży poprzez rozprowadzanie ulotek informacyjnych i plakatów,  Udostępniał bezpłatnie pomieszczenia do przeprowadzenia: badań okulistycznych, dopplerowskich, USG oraz echo serca. 2. W ramach działalności koordynatora ds. uzależnień rozpowszechniono ulotki i plakaty wśród społeczności lokalnej dot. przeciwdziałania narkomanii i alkoholizmowi, a także przeciwdziałania przemocy.

II.2.4. Realizacja programów objęcia opieką dzieci z rodzin patologicznych

Realizacja : Uchwalony został „Gminny Program Wspierania Rodziny w Gminie Czarny Dunajec na lata 2018 – 2020”. Szersze informacje na temat realizacji znajdują się w części Raportu poświęconej programom realizowanym w obszarze pomocy społecznej. W ramach działań skierowanych na wsparcie dzieci z rodzin patologicznych w placówkach szkolnych podjęto następujące działania:  organizacja świetlic profilaktycznych w ramach realizacji Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych i Narkomanii- SP Czarny Dunajec, SP Podczerwone;  współpraca z Placówką Opiekuńczo-Wychowawczą „Przystań – Szczęśliwe Jutro” we Wróblówce- SP Czarny Dunajec;  organizacja warsztatów dla uczniów dot. uzależnień i przemocy;  zatrudnienie i działalność pedagogów w szkołach;

II.2.5. Opracowanie i realizacja programu aktywizacji społecznej i zawodowej Romów, mieszkających na terenie gminy Realizacja : Nie realizowano działań w tym zakresie.

II.2.6. Wykorzystanie potencjału gospodarczego ludzi starszych poprzez np. organizowanie spotkań, prelekcji (integracja międzypokoleniowa, kultywowanie tradycji)

Realizacja :

1. Szkoły z terenu Gminy podejmowały działania skierowane na wykorzystanie potencjału osób starszych tj:  organizacja w szkołach Dnia Babci i Dziadka, Dnia seniora;  wywiady z seniorami do gazetek szkolnych, spotkani z emerytami, spotkania wielopokoleniowe;  innowacje pedagogiczne: „Spotkanie po latach”- SP nr 2 Ciche, „Senior wśród dzieci i młodzieży”;  Warsztaty i prelekcje na temat ginących zawodów; 2. CKiP w swojej działalności korzysta z doświadczenia i wiedzy osób starszych, częstą praktyką są wywiady i spotkania z osobami mającymi znającymi kulturę regionu, pamiętające życie dawniej w miejscowościach gminy. 3. W związku z wprowadzonym na terenie kraju stanem epidemii w 2020 roku (okresowy zakaz przemieszczania się, ograniczona ilość osób w trakcie spotkań, itp.) GOPS ograniczył spotkania z seniorami z terenu gminy.

II.2.7. Rozwój usług opiekuńczych dla osób starszych na terenie gminy i organizacja bazy w tym zakresie

Realizacja: 1. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Czarnym Dunajcu realizuje usługi opiekuńcze dla osób starszych, samotnych, niepełnosprawnych, głównie poprzez działania pracowników socjalnych. GOPS zatrudnia osobę, która wykonuje obowiązki opiekuna na terenie gminy. 2. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Czarnym Dunajcu wychodząc z inicjatywą pomocy rze- czowej lub żywnościowej dla potrzebujących seniorów z naszej Gminy korzystających z pomocy tut. Ośrodka podjął realizację projektu socjalnego pt.: „I Ty możesz zostać św. Mikołajem”. Be- neficjentami projektu byli samotni, niepełnosprawni Seniorzy z terenu Gminy Czarny Dunajec, korzystający z pomocy tut. Ośrodka. W związku z podjętym projektem socjalnym do akcji włączy- ły się Stowarzyszenie Inicjatyw Młodzieży Orawskiej, Szkoła Podstawowa SPSK w Czerwiennem, Szkoła Podstawowa nr 1 w Czerwiennem, Firma „Pierogarnia” w Czarnym Dunajcu, Siostry Se- rafitki z Parafii w Czarnym Dunajcu oraz 4 osoby prywatne. Zebrano artykuły żywnościowe oraz inne art. rzeczowe z których pracownicy socjalni stworzyli 55 paczek świątecznych, a następnie dostarczyli potrzebującym w okresie przedświątecznym świąt Bożego Narodzenia.

II.2.8. Opracowanie i realizacja programu włączenia społecznego i zawodowego osób niepełnosprawnych z terenu gminy

Realizacja: Nie realizowano działań w tym zakresie

Cel Operacyjny II.3. Rozwój infrastruktury wodno-kanalizacyjnej, ochrony środowiska i energii odnawialnej

II.3.1. Rozwój infrastruktury wodociągowej.

Realizacja: 1. Zlecono opracowanie dokumentacji projektowo – kosztorysowej na przebudowę sieci wodocią- gowej magistralnej od ujęcia wody w Czarnym Dunajcu (długość ok. 2,7 km). W projekcie uwzględniono projekt stacji hydroforowej na ujęciu wody. Wartość zadania: 71 955,00 zł

2. W 2020 roku ze względu na mechaniczne uszkodzenie pompy głębinowej dokonano zakupu i mon- tażu nowej pompy, zakupiono pompę szlamową celem płukania ujęcia wody. Na stacji uzdatniania wody zakupiono i zainstalowano sprężarkę za kwotę 19 680, 00 zł. Dokonano czyszczenia ro- wów odwadniających przy stacji SUW za kwotę 10 020,00 zł.

II.3.2. Budowa kanalizacji sanitarnej na terenie gminy Czarny Dunajec II.3.8. Ochrona wód w zlewni Dunajca i Jeziora Czorsztyńskiego – kompleksowa gospodarka ściekowa

Realizacja:  Wybudowany i oddany do użyłkowania został odcinek kanalizacji sanitarnej od studni c8 do przejścia pod drogą wojewódzką oraz od studni c8’ do c23 w miejscowości Chochołów o łącznej długości 75,25m. Wartość całkowita inwestycji wyniosła 58 929,39 zł.  Wybudowany i oddany do użyłkowania został odcinek kanalizacji sanitarnej – kanał „i” w miejscowości Chochołów o łącznej długości 229,75 m. Wartość całkowita inwestycji wyniosła 85 084,67 zł.  Wybudowany i oddany do użyłkowania został odcinek kanalizacji sanitarnej w miejscowości Podczerwone o łącznej długości 77,50m. Wartość całkowita inwestycji wyniosła 18 450,00 zł,

II.3.3. Propagowanie budowy przydomowych oczyszczalni ścieków na terenach trudnodostępnych

Realizacja: Realizowano Program dofinansowania budowy przydomowych oczyszczalni ścieków na terenie Gminy Czarny Dunajec w szczególności w obszarach gdzie nie ma możliwości budowy sieci kanalizacyjnej. W 2020 r. udzielono 77 dotacji na łączną kwotę 540 530 zł. Informacja na ten temat została zawarta w części Raportu odnoszącej się do realizacji przedmiotowego Programu.

II.3.4. Propagowanie i wdrażanie konkretnych działań w zakresie odnawialnych źródeł energii, ze szczególnym uwzględnieniem energii geotermalnej, solarnej, biopaliw, biomasy, itp.

Realizacja : 1. W 2019 roku otrzymano informację o umieszczeniu projektu o dofinansowanie inwestycji w zakresie OZE wraz 4 gminami partnerskimi na liście rezerwowej – projekt oczekuje na dofinansowanie. Nazwa projektu „ekoPodhale – inicjatywa społeczno-samorządowa na rzecz OZE” War- tość inwestycji w Gminie Czarny Dunajec 4.168.600,20 zł., zakładane dofinansowanie w ramach RPO na lata 2014-2020 2247252,00 zł. W ramach projektu planuje się zakup i instalację pomp ciepła, kotłów biomasowych , kolektorów słonecznych, instalacje fotowoltaiczne w budynkach prywatnych (gospodarstwa domowe). Obecnie projekt znajduje się na pierwszym miejscu listy rezerwowej i oczekuje na decyzję Marszałka WM o przekazaniu środków finansowych umożliwiających dalszą realizację. W roku 2020 projekt w dalszym ciągu pozostawał na liście rezerwowej do dofinansowania. 2. W dniu 29 listopada 2016 r przyjęto Uchwałę Nr XX/206/2016 w sprawie realizacji przedsię- wzięcia wymiany pieców w indywidualnych gospodarstwach domowych na terenie Gminy Czar- ny Dunajec - projekt pn. „Wymiana źródeł ciepła w indywidualnych gospodarstwach domowych 32

na terenie Gminy Czarny Dunajec oraz Gminy Kościelisko”. W dniu 16 marca przyjęto Uchwałę nr XXXII/334/2018 w sprawie ustalenia Regulaminu przyznania dotacji na dofinansowanie. W ramach projektu w 2020 r. zakończono wymianę kotłów w łącznej liczbie 110 szt. na wysoko- sprawne piece na paliwa stałe tj. ekogroszek lub pellet. Zadanie zostało dofinansowane w ramach RPO na lata 2014-2020. Wysokość dofinansowania wynosi 990000,00 zł. Gmina zrealizo- wała wszystkie zaplanowane instalacje. Zadanie zgłoszono do rozliczenia. 3. W 2020 roku wykonano inwestycję w trybie zaprojektuj i wybuduj instalacji fotowoltaicznej o mocy wytwórczej 33kWp połączonej z instalacją elektryczną stacji uzdatniania wody w Czarnym Dunajcu. Wartość zadania 105 780,00 zł. Instalacja pozwoli na wygenerowanie energii elektrycznej, która znacznie ograniczy koszty eksploatacji ujęcia wodociągowego. 4. Na bieżąco są udzielane mieszkańcom informacje w zakresie wparcia finansowego w ramach programów Czyste Powietrze oraz Mój Prąd, które są programami rządowymi kierowanymi bezpośrednio do mieszkańców. Realizacja Programu wymiany pieców na terenie Gminy będzie procesem długofalowym trwającym do roku 2029. 5. W związku z rosnącym zainteresowaniem wśród mieszkańców Gminy odnawialnymi źródłami energii oraz zmniejszeniem kosztów energii elektrycznej odbył się cykl spotkań mieszkańców z Doradcą Energetycznym. Zrealizowano 6 cykli szkoleniowych w miejscowościach Czarny Duna- jec, Piekielnik, Ciche, Ratułów, Chochołów, Pieniążkowice. Szkolenia dotyczyły wprowadzenia mieszkańców w tematykę fotowoltaiki tj. zasada działania, właściwy dobór instalacji, najczęściej popełniane błędy instalacyjne, szacowane realne koszty instalacji, analiza zapisów umów przed- stawianych przez prywatne firmy, możliwości dofinansowania itp.. Powyższe działania miały na celu podniesienie wiedzy mieszkańców i ochronę przed nieuczciwymi praktykami firm instala- cyjnych. W ramach zawartej umowy, Doradca realizował również proinnowacyjne usługi dorad- cze w zakresie doradztwa energetycznego dla Gminy.

II.3.5. Dalsze usprawnianie systemu gospodarki odpadami

Realizacja: W 2020 r. wprowadzono system zbierania odpadów komunalnych od mieszkańców z podziałem na pięć frakcji; szkło, tworzywa sztuczne i metal, papier i tektura, BIO-odpady oraz zmieszane. Wprowadzono kody kreskowe indywidualne dla każdego mieszkańca i przekazano je w formie naklejek na worki co pozwoliło ustalić zarówno właściciela oraz – częściowo – ilość oddanych odpadów. Przeprowadzono akcję zbierania zużytych opon w wyniku, której zebrano 110 Mg odpadu przekazanego do recyklingu. Przeprowadzono akcję zbiórki folii po sianokiszonce, dzięki zaangażowaniu lokalnego przedsiębiorcy akcja nie obciążała budżetu gminy.

II.3.6. Rozwój edukacji przyrodniczej, ekologicznej

Realizacja: Działania na tym polu realizowane były poprzez:  udział szkół w warsztatach w ramach projektu „Torfowiska wysokie- europejski unikat polsko- słowackiego pogranicza”;  udział szkół w projekcie „Czyste powietrze”;  organizacja ekologicznego pokazu mody;  udział szkół w konkursach o tematyce przyrodniczej: prezentacja promująca selektywną zbiórkę odpadów, organizowanych przez Nadleśnictwo Nowy Targ, „Gang słodziaków”;

 „Azbest”, Czysta woda – zdrowe życie”, „las i jego mieszkańcy”;  cykliczne akcje „Sprzątania świata”;  organizowanie spotkań i warsztatów z pracownikami Lasów Państwowych;  realizacja innowacji pedagogicznej ”Geograficzne i ekologiczne zajęcia terenowe w Kotlinie Orawsko – Nowotarskiej”;  organizacja Szkolnej Akcji Ekologicznej „SOS dla Wielkiej Rafy Koralowej”, „Żywej lekcji przyrody – mieszkańcy lasów i łąk”, „Jesienny Zielnik”.

II.3.7. Realizacja projektu Kompleksowa gospodarka wodno-ściekowa w zlewni rzeki Czarna Orawa i Jeziora Orawskiego

Realizacja: Nie realizowano działań w tym zakresie

Cel Operacyjny II.4. Sprawność administracyjna i rozwój współpracy z partnerami (społecznymi, gospodarczymi, samorządowymi i zagranicznymi)

II.4.1. Wdrażanie nowoczesnych instrumentów zarządzania publicznego i doskonalenie kadr samorządowych

Realizacja : 1. Wszystkie jednostki gminne realizowały zadanie poprzez poprzez bieżące szkolenia, w celu aktualizacji wiedzy i znajomości przepisów prawa. 2. Urząd Gminy w ramach umowy obejmującej udostepnienie serwisu prawniczego Lex uzyskał możliwość szkoleń elearningowych. Szkolenia wykorzystywano w 2020 r., umożliwiając podnoszenie kwalifikacji kadry pomimo ograniczeń związanych z pandemią. 3. W celu przeprowadzenia służby przygotowawczej dla nowych pracowników korzystano każdorazowo z rządowej elektronicznej platformy szkoleniowa KSAP. 4. GZO wprowadził elektroniczny system zarządzania majątkiem. 5. W placówkach szkolnych wprowadzenie elektronicznego systemu Pabs do zarządzania arkuszami organizacyjnymi oraz planowania budżetu szkół oraz dzienniki elektroniczne „Librus” . 6. Pracownicy CKiP uczestniczyli w różnorakich szkoleniach w ramach doskonalenia kadr, m.in. ,,Europa dla Obywateli”, Działalność instytucji kultury w 2020 roku z punktu widzenia kontroli RIO oraz kontroli z urzędu/starostwa, szkolenie w zakresie ochrony informacji niejawnych, pracownicze Plany Kapitałowe w instytucji kultury, czas pracy i jego ewidencjonowanie w instytucjach kultury w 2020r., koronawirus a realizacji zadań publicznych zleconych organizacjom pozarządowym, przekazywanie i rozliczanie dotacji w trybie ustawy o działalności pożytku publicznego i wolontariacie, pierwsze doświadczenie zlecenia zadań wg znowelizowanych druków ofert, umów i sprawozdań.

II.4.2. Funkcjonalne zarządzanie przestrzenią na poziomie lokalnym, w tym rewitalizacja przestrzeni gminnej i odnowa centrów wsi

Realizacja: 1. Udzielono wsparcia OSP w Ratułowie Dolnym przy realizacji strefy rekreacyjnej w Ratułowie. 2. W 2020 roku rozpoczęła się również realizacja projektu pn. „Aktywnie i mobilnie poznajemy dziedzictwo pogranicza Polski i Słowacji” dofinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego Program Interreg V-A Polska - Słowacja 2014 – 2020, w ramach którego 34

wybudowano nową strefę rekreacyjno-edukacyjną w zabytkowej wsi Chochołów w bezpośredniej lokalizacji transgranicznego "Historyczno-kulturowo-przyrodniczego szlaku wokół Tatr". Szczegółowe informacje w pkt. II.4.5. Projekt nosi nazwę „Wykonanie w miejscowości Chochołów strefy rekreacyjno-edukacyjnej wyposażonej w elementy aktywizacji osób z grup defaworyzowanych, dzieci i młodzieży, osób starszych, rowerzystów. Kwota całkowita zadnia wyniosła 520 975,83 zł. Inwestycja polegała wykonaniu na szeroko rozumianej strefy rekreacyjnej z placem zabaw, urządzeniami siłowni zewnętrznej, boiska do siatkówki plażowej, altany oraz ścieżek i urządzonej zieleni. Realizacja pozwoli na powiększenie infrastruktury rekreacyjnej przeznaczonej zarówno dla mieszkańców jak i dla turystów odwiedzających Chochołów.

II.4.3. Wspieranie działalności organizacji pozarządowych i rozwój współpracy międzysektorowej

Realizacja: 1. Realizowano roczny Program Współpracy Gminy Czarny Dunajec z organizacjami pozarządo- wymi oraz innymi podmiotami prowadzącymi działalność pożytku publicznego w Gminie Czar- ny Dunajec w 2020 roku. Przeprowadzono dwa konkursy ofert na realizację zadań publicznych z zakresu kultury i ochrony dziedzictwa narodowego oraz sportu. Liczba organizacji korzystających: kultura 17, sport 19 - łącznie 36 Plan i wykonanie budżetu w tym zakresie: Gmina współpracując z organizacjami pozarządowymi w ramach uchwalonego programu na rok 2020 przeznaczyła środki finansowe w wysokości 550.000,00 zł, (a w tym: wysokość środków publicznych przeznaczonych na realizację zadań w zakresie kultury – 250.000,00 zł, wysokość środków publicznych przeznaczonych na realizację zadań w zakresie sportu – 300.000,00 zł). Wykonanie budżetu związanego z realizacją zadań w zakresie kultury – 246.346,00 zł. Środki z dotacji zostały przeznaczone na działalność zespołów regionalnych prowadzonych przez stowarzyszenia. Realizowano zajęcia tańca, śpiewu i muzyki podhalańskiej i orawskiej oraz prowadzenie orkiestry dętej. Informacje o zadaniach z zakresu sportu zawarto w punkcie dotyczącym rozwoju wychowania sportowego. 2. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej realizował współpracę ze Stowarzyszeniem Inicjatyw Młodzieży Orawskiej. W ramach współpracy Ośrodek otrzymał artykuły żywnościowe oraz inne art. rzeczowe, z których pracownicy socjalni stworzyli 55 paczek świątecznych, a następnie dostarczyli potrzebującym w okresie przedświątecznym świąt Bożego Narodzenia.

II.4.4. Społeczna i obywatelska aktywizacja młodzieży poprzez promocję wolontariatu, organizowanie konkursów z wiedzy o gminie, itd.

Realizacja : 1. W szkołach kształtowane były właściwe postawy wobec drugiego człowieka, prospołeczne i patriotyczne poprzez liczne działania. Część z nich związana z działaniem I.1.9. została opisana w ramach tego punktu. Pozostałe działania objęły m.in.:  Organizację akcji charytatywnych na rzecz dzieci potrzebujących: „Wyślij pączka do Afryki”, Herbatka misyjna, Góra Grosza, Zbieranie plastikowych nakrętek – pomagając ludziom pomagam naturze, Szlachetna paczka- wszystkie szkoły  Udział w akcji propagowanej przez MEN „Szkoła pamięta”: udział w warsztatach „Wrzesień 1939. Walka i konspiracja” zorganizowanych przez muzeum AK w Krakowie, porządkowanie 35

i dekorowanie Grobu Nieznanego Żołnierza, rajd pieszy – wycieczka patriotyczna po lokalnych miejscach pamięci.  edukację patriotyczną, w tym obchody rocznic Powstania Chochołowskiego, udział  w „Rajdzie Szaroty”.  akademie z okazji świąt narodowych, rocznic.  Promocja postaci Brata Witalisa Wojciecha- Lei, patrona Szkoły Podstawowej  w Podczerwonem poprzez organizację konkursu plastycznego oraz literackiego, nadanie imienia szkole. 2. CKiP współpracowało z Młodzieżową Grupą Parafialną przy: organizacji imprezy charytatywnej, przedstawienia teatralnego. Współorganizowało także Memoriał Grzegorza Wesołowskiego z inicjatywy Stowarzyszenia Inicjatyw Młodzieży Orawskiej (Kulawiak).

II.4.5. Intensyfikacja współpracy z jednostkami samorządu terytorialnego – Starostwem Powiatowym i sąsiadującymi gminami

Realizacja : Zakres współpracy i partnerstw Gminy Czarny Dunajec z innymi samorządami w roku 2019 obej- mował: 1. W roku 2020 podpisano porozumienie ze Starostwem Powiatowym w Nowym Targu na przejęcie zadania projektowego przebudowy dróg powiatowych w miejscowości Ratułów i Dział. Zawarto też umowy na współfinansowanie opracowania dokumentacji projektowej przebudowy dróg powiatowych w miejscowości Ciche. 2. Współpraca związana z działalnością szkół obejmowała:  współdziałanie z Powiatowym Centrum Oświaty w Nowym Targu w ramach rekrutacji uczniów do szkół średnich;  udział w konkursach międzygminnych i powiatowych w dziedzinie plastycznej, muzycznej, recytatorskiej- w większości w sposób on-line.  wspólna organizacja przez Szkołę Podstawową im. św. Jana Kantego w Odrowążu i Powiatowe Centrum Kultury w Nowym Targu Powiatowego Konkursu Pieśni Patriotycz- nej i Żołnierskiej im. Feliksa Gwiżdża- fomuła on line; 3. Realizowano współpracę z Powiatem Nowotarskim obejmującą prowadzenie na terenie Gminy Punku Konsultacyjnego Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej (Gmina przekazała kwotę 15 000,00). 4. CKiP współpracowało z Powiatowym Centrum Kultury w ramach prowadzonych zajęć nauki na skrzypcach, otrzymało też wsparcie Starostwa Powiatowego przy organizacji imprez. 5. Kontynuowano współpracę i partnerstwa związane z realizacją projektów dotacyjnych:  Kontynuacja wcześniejszych projektów związanych ze Szlakiem rowerowym wokół Tatr – tym razem w ramach etapu III. Partnerstwo utworzono wraz Miastem Nowy Targ, Gminą Nowy Targ, Gmina Łapsze Niżne oraz partnerami ze Słowacji przy wsparciu Związku Euroregion Tatry oraz Europejskiego Ugrupowania Współpracy Terytorialnej Tatry. Zadanie to zostało opisane w punktach dotyczącym działań z zakresu turystyki oraz dostępności komunikacyjnej.  Kontynuacja wspólnych działań związanych z rozwojem marki „Szlak wokół Tatr”.  Kontynuacja partnerskiego projektu na polu odnawialnych źródeł energii. W ramach opisanego wyżej projektu ekoPodhale podjęte zostało partnerstwo z Miastem Zakopane (lidpart- ner), gminami: Kościelisko, Poronin, natomiast projekt wymiana źródeł ciepła realizowany jest wspólnie z Gminą Kościelisko. Działania opisano w pkt II.3.4.

 Projekt „Rozwój cyfrowych usług” (opisany szerzej w punkcie dotyczącym rozwoju usług cyfrowych) zrealizowany został wspólnie z Gminą Kościelisko. Zadanie zgłoszono do rozliczenia w 2020 r. 6. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Czarnym Dunajcu współpracuje z Powiatowym Zespo- łem ds. Orzekania o Niepełnosprawności w związku z wydawaniem orzeczeń o stopniu niepełno- sprawności mieszkańcom gminy. 7. Współpraca z Wojewódzkim Urzędem Pracy opisana w pkt I.1.7

II.4.6. Intensyfikacja współpracy z samorządowymi partnerami zagranicznymi, np. w ramach Euroregionu „Tatry”

Realizacja: Rok 2020 po raz kolejny był bardzo intensywny pod względem współpracy z partnerami słowackimi, przy znacznym wsparciu podmiotów, które Gmina współtworzy tj. Związku Euroregion Tatry oraz ugrupowania EUWT Tatry. W minionym roku: 1. Kontynuacją oraz wzmocnieniem współpracy było podpisanie umowy o dofinansowanie projektu pn. „Odkrywanie poprzez udostępnianie – poznajemy dziedzictwo pogranicza Polski i Słowacji,” Inwestycja miała na celu udostępnienie obszaru torfowisk położonych pomiędzy Czarnym Dunajcem a sołectwem Odrowąż. Powstało kolejne 400m szlaku pieszo-rowerowego prowadzącego w głąb tego unikatowego obszaru. W ramach projektu poza wybudowaniem kolejnych dróg bezpośrednio łączących nowe obszary z transgranicznym szlakiem rowerowym wokół Tatr, zainstalowana została luneta obserwacyjna, totem multimedialny. Całkowity koszt zadania był w wysokości. Partnerem wiodącym była Gmina Czarny Dunajec oraz Partnerem mikroprojektu było Oravské múzeum Pavla Országha Hviezdoslava v Dolnom Kubíne. Całkowity koszt zadania wynosi 551 488,03zł, łączne dofinansowanie wyniosło 327 377,96zł. 2. W 2020 roku rozpoczęła się również realizacja projektu pn. „Aktywnie i mobilnie poznajemy dziedzictwo pogranicza Polski i Słowacji” dofinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego Program Interreg V-A Polska - Słowacja 2014 – 2020, Celem głównym mikroprojektu było upowszechnianie i zrównoważony rozwój dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego na Szlaku wokół Tatr w przygranicznych obszarach Gminy Czarny Dunajec i Miasta Trstena, poprzez utworzenie nowej infrastruktury uzupełniającej Historyczno- kulturowo-przyrodniczy szlak wokół Tatr o strefę rekreacji wraz z tablicami edukacyjnymi o dziedzictwie kulturowym, historycznym i przyrodniczym pogranicza Trstenie z interaktywnymi tablicami przedstawiającymi dziedzictwo pogranicza w tym faunę i flory. Całość projektu przewidziano na 601 316,78zł, łączne dofinansowanie stanowiła kwota w wysokości 362 872,01zł. Partnerem wiodącym była Gmina Czarny Dunajec, partnerem mikroprojektu było miasto Trstena. 3. Ostatnim zadaniem realizowanym w 2020 roku był projekt pn. „Gdzie koła poniosą - śladami transgranicznej kolei,” dofinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego Program Interreg V-A Polska - Słowacja 2014 – 2020. W ramach projektu zostaną wykonane ekspozycje zarówno wewnętrzne jak i zewnętrzne na terenie zabytkowej stacji kolejowej w Podczerwonem, niedawno odrestaurowanej i przeznaczonej na obsługę ruchu turystycznego na transgranicznym szlaku rowerowym wokół Tatr. Zainstalowana została stacja do ładowania rowerów elektrycznych wraz z punktem naprawczym. Wykonane zostały „witacze „ aby podkreślić transgraniczne znaczenie projektu, szereg wydarzeń towarzyszących. To wszystko sprawiło, że dawna stacja kolejowa nabierze nowych funkcji historycznych i kulturalnych poprzez upamiętnienie losów transgranicznej kolei Podhala i wzmocnienie 37

dostępnej infrastruktury turystycznej gminy Czarny Dunajec. Wartość całkowita projektu ma wynosić 245 674,05zł, dofinansowanie uzyskano w wysokości 221 106,60 zł. 4. Realizowano wspólnie projekt: III etap Szlaku wokół Tatr oraz pozyskano dla niego dotację wspólnie z partnerami polskimi oraz słowackimi: miasto Spiska Bela, obec Huncovce, Hniezdne, Velka Lomnica. Projekt szerzej opisano w części dotyczącej rozwoju szlaków komunikacyjnych o charakterze sportowo-rekreacyjnym i turystycznym. 5. Centrum Kultury i Promocji Gminy Czarny Dunajec wraz z partnerem z Miasta Trstena realizowało mikroprojekt pt. „Transgranczni Animatorzy Kultury – nowoczesne formy edukacji specjalistycznej na polsko-słowackim pograniczu.” Projekt był współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz z budżetu państwa za pośrednictwem Euroregionu „Tatry” w ramach Programu Interreg V-A Polska-Słowacja 2014- 2020. W ramach projektu w 2020 roku przeprowadzono cykl warsztatów tanecznych i teatralnych dla przyszłych animatorów kultury. Ponadto CKiP w ramach wymiany kulturalnej przekazało do szkół w gminie informację o organizowanych konkursach plastycznych w instytucjach Trstena na Słowacji, pośredniczyło w poszukiwaniu potencjalnych partnerów do wspólnych projektów. Nawiązany został też kontakt z miastem Ruzomberok na Słowacji w celu współpracy w dziedzinie kultury i sportu. 6. Przedstawiciele Gminy – Wójt Marcin Ratułowski oraz Sekretarz Gminy Czarny Dunajec reprezentowali Gminę na forum Kongresu Euroregion Tatry w dniu 29 lipca 2020 r. Ponadto Sekretarz Gminy reprezentuje Gminę w organach Związku Euroregion Tatry (jako członek Rady Związku) oraz Europejskiego Ugrupowania Współpracy Transgranicznej (jako członek Zgromadzenia). Sekretarz uczestniczył w posiedzeniach Rady Związku (5 posiedzeń) oraz w posiedzeniach Zgromadzenia EUWT

II.4.7. Kontynuacja działań podejmowanych przez Podhalańską Lokalną Grupę Działania

Realizacja: 1. Gmina aktywnie uczestniczy w realizacji Strategii Rozwoju Gminy oraz Strategii Rozwoju LGD której Gmina Czarny Dunajec jest członkiem. W ramach projektów współpracy realizowane są projekty inwestycyjne oraz miękkie. Wspierany jest też rozwój przedsiębiorców oraz Stowarzy- szeń. 2. Gmina Czarny Dunajec celem lepszej koordynacji działań oddelegowała 3 pracowników Urzędu celem reprezentowania zarówno w Radzie PLGD jak i Zarządzie PLGD. Poza wspomnianymi pracownikami Gminę reprezentują jeszcze 3 inne osoby. W trakcie minionego roku odbyły się 3 posiedzenia Rady Stowarzyszenia w tym jedno trwające 3 dni, łącznie 6 dni spotkań. W trakcie posiedzeń jak również w trybie poza posiedzeniami (zdalnie), Rada podjęła 68 uchwał. Rada w 2020 r. oceniła: 21 operacji z zakresu przedsiębiorczości, które zostały złożone w naborach w 2019 r., 14 operacji niekomercyjnych, które zostały złożone w naborach w lutym i wrześniu 2020 r., 17 operacji z zakresu przedsiębiorczości, które zostały złożone w naborach we wrześniu 2020 r. W 2020 r. Rada PLGD zaopiniowała 16 wniosków beneficjentów o zmianę umowy podpisanej z UMWM – głównie wnioski dotyczyły przesunięcia terminów rozliczenia operacji. 3. Udzielono wsparcia OSP w Ratułowie Dolnym w przygotowaniu wniosku i pozyskaniu dofinansowania na budowę strefy rekreacyjnej w Ratułowie, a także przy realizacji tego zadania w 2020 r. 4. Należy podkreślić, że z udziału Gminy w PLGD korzystali również mieszkańcy, przedsiębiorcy. W roku 2020 z terenu gminy Czarny Dunajec w ramach naborów organizowanych przez PLGD złożono 38 wniosków z czego 9 zostało wybranych do dofinansowania a 4 wnioski trafiły na listę

rezerwową. Na rozwijanie bądź zakładanie działalności gospodarczej złożono 14 wniosków z czego 11 wniosków zostało wybranych do dofinansowania.

II.4.8. Doinwestowanie remiz strażackich i doposażenie sprzętowe Ochotniczych Straży Pożarnych

Realizacja: Informacje zawarto w punkcie dotyczącym współpracy z jednostkami OSP oraz stanu ochrony przeciwpożarowej.

Cel Operacyjny II.5. Rozwój społeczeństwa informacyjnego

II.5.1. Wsparcie procesu tworzenia bezpiecznych sieci szerokopasmowych, w szczególności na obszarach objętych wykluczeniem cyfrowym

Realizacja : Urząd Gminy w dalszym ciągu podejmował działania wspierające realizację w kolejnych miejscowościach projektu Unia Światłowodowa – Nowotarski Orange Światłowód (objęty dotacją z Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa). Projekt zmierza do rozbudowy sieci światłowodowej na terenie tzw. białych plam. Celem Unii Światłowodowej jest nawiązanie współpracy z lokalnymi samorządami w celu optymalizacji procesu realizacji inwestycji i zapewnienia dostępu do szerokopasmowego Internetu. Priorytetem jest dotarcie do placówek szkolnych. W ramach działania do sieci szerkopasmowej został podłączony m.in. budynek Centrum Promocji i ochrony Torfowisk

II.5.2. Wsparcie rozwoju nowoczesnej infrastruktury teleinformatycznej niezbędnej dla rozwoju mieszkańców (Punkty Publicznego Dostępu do Internetu) i przedsiębiorstw

Realizacja : W ramach mikroprojektu PL-SK pn. “Odkrywanie poprzez udostępnianie – poznajemy dziedzictwo pogranicza Polski i Słowacji” udostępniono multimedialne narzędzie informacyjno-promocyjne w postaci instalacji totemu multimedialnego w centrum Czarnego Dunajca. Totem ma za zadanie pro- mować realizowany wspólnie projekt jak inne zrealizowane projekty oraz informować o atrakcjach turystycznych Gminy. Zadanie zrealizowane w roku 2020.

II.5.3. Rozbudowa infrastruktury teleinformatycznej i interoperacyjnych platform cyfrowych dla instytucji publicznych i samorządu

Realizacja : W ramach działania opisanego w ramach obszaru interwencji II.5.1. jednym z priorytetów jest doprowadzenie infrastruktury światłowodowej do placówek szkolnych na terenie Gminy.

II.5.4. Tworzenie zintegrowanych usług publicznych, dostępnych na różnych platformach cyfrowych

Realizacja: 1. W roku 2020 funkcjonował w pełni Punkt Potwierdzania Profilu Zaufanego, oraz wszystkie e- usługi publiczne objęte projektem pn. „Rozwój cyfrowych usług publicznych w gminach Kościelisko i Czarny Dunajec”. Wykorzystywane są następujące narzędzia: 39

 elektroniczne narzędzia do procesu prowadzenia dialogu społecznego;  system komunikacji mobilnej z mieszkańcami;  e-usług finansowych (portal informacyjno-płatniczy dla mieszkańców)  e-usługi publiczne dla urzędu: (m.in. przygotowanie ustandaryzowanych projektów dokumentów niezbędnych przy świadczeniu e-usług); 2. Uruchomiono nową stronę internetową. strona jest dostosowana dla osób niedowidzących, słabo widzących (zwiększenie czcionki, kontrastu strony), strona jest zgodna ze standardem WCAG 2.0 oraz przygotowana do wdrożenia standardu WCAG 2.1. Przyjazny interfejs, logiczne rozmieszczenie najważniejszych treści, uporządkowana struktura. Ustandaryzowano wielkość czcionki, zapewniono poprawne działanie na wszystkich przeglądarkach – w tym pełna responsywność (dostosowanie strony do urządzeń mobilnych).

II.5.5. Tworzenie systemów usług edukacyjnych (szkolenia dla różnych grup społecznych, elearning), mających poprawić umiejętności stosowania technologii informacyjnych przez mieszkańców gminy

Realizacja : W ramach działań związanych z oświatą:  kontynuowano zarządzanie danymi poprzez dzienniki elektroniczne „Librus” w szkołach wraz ze szkoleniami, przez co rodzic ma bezpośredni dostęp do wyników nauczania swojego dziecka;  uczestniczono w szkolenia w zakresie prowadzenia i obsługi stron internetowych szkół oraz prowadzenia profilu szkoły na Facebooku.  organizowano nauczanie w formie zdalnej lub hybrydowej, z uwagi na ogłoszony stan pandemii Covid-19; szkoły realizowały zajęcia na platformach Microsoft Teams, Google Meet, Zoom oraz wykorzystywały meila, dzienniki elektroniczne i Messenger do szybkiej komunikacji z uczniami i ich rodzicami. II.5.6. Stworzenie systemu szkoleń dla pracowników instytucji publicznych i edukacyjnych, zajmujących się promocją społeczeństwa informacyjnego w środowisku lokalnym

Realizacja : Rozpoczęto realizację dwóch cykli szkoleń w ramach projektu pt. „Transgraniczne Centrum Eduka- cji Euroregionu „Tatry” współfinansowanego przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Współpracy Transgranicznej INTERREG V-A Polska- Słowacja 2014-2020 . Szkolenia cieszyły się bardzo dużym zainteresowaniem. Ze względu na pan- demię szkolenia prowadzone były w formie on-line. Uczestnicy szkoleń poszerzyli swoją wiedzę o aktualne procedury prawne obowiązujące w Polsce i na Słowacji. Szkolenia były dedykowane dla pracowników samorządowych. Cykl szkoleń składał się z następujących modułów tematycznych: blok techniczny, blok projektowy i blok językowy. Szkolenia w całości zostały sfinansowane przez Organizatora tj. Euroregion Tatry.

Cel Operacyjny III.1. Rozwój infrastruktury turystycznej

III.1.1. Promocja i wspieranie gospodarstw agroturystycznych funkcjonujących na terenie gminy

Realizacja: 40

1. Gospodarstwa agroturystyczne promowano i wspierano poprzez wysyłanie informacji dla turystów i biur podróży oraz przekazywanie materiałów promocyjnych. Z budżetu Gminy pokryto koszty funkcjonowania strony internetowej stowarzyszenia Galicyjskie Gospodarstwa Gościnne – Koło Czarny Dunajec. Gmina Czarny Dunajec na swojej stronie internetowej udostępnia wykaz gospodarstw agroturystycznych z terenu Gminy, który jest uaktualniany i zawiera podstawowe dane kontaktowe oraz informacje o usługach. 2. W roku 2020 pracownicy Urzędu Gminy wspierali LOT przy realizacji i rozliczeniu projektów ukierunkowanych na rozwój turystyki w oparciu o lokalne dziedzictwo i zasoby. Działanie polega na aktualizacji mapy Street View o nowy obszar obejmujących 50 km tras rowerowych oraz o wirtualny spacer w obiekcie Centrum Promocji i Ochrony Torfowisk (Street View Trusted). Szczegółowe informacje umieszczono w pkt. I.1.3.

III.1.2. Utworzenie Obszaru Ochrony Uzdrowiskowej na terenie gminy

Realizacja: Uchwałą Nr XVII/170/2016 z dnia 15 lipca 2016 r. nadany została Statut dla Obszaru Ochrony Uzdrowiskowej Czarny Dunajec. W związku z uzyskaniem wymienionego statusu podjęta została Uchwała Rady Gminy Czarny Dunajec Nr XXII/228/2017 z dnia 25 stycznia 2017 r. w sprawie przystąpienia do sporządzania zmiany Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Czarny Dunajec, w zakresie problematyki związanej z zagospodarowaniem Obszaru Ochrony Uzdrowiskowej Czarny Dunajec. Pod koniec roku 2018 prace nad kolejnymi etapami wprowadzenia zmiany studium zatrzymały się w związku z negatywnym uzgodnieniem zmiany przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Krakowie (pismo znak OP- I.610.6.26.2018.AD). Podstawowy przyczyną tego stanowiska jest lokalizacji obszaru , którego strefa A położona jest w części w Obszarze Natura 2000 SOO i OSO Torfowiska Orawsko Nowotarskie. Kolizja z obszarem Natura 2000, w tym wpływ na siedliska chronione opóźniła prace nad uchwaleniem zamiany w Studium, która umożliwiłaby zamianę Miejscowego Planu zagospodarowania przestrzennego. W roku 2020 osiągnięto porozumienie Z RDOŚ Kraków w kwestii modyfikacji strefy inwestycyjnej (zmniejszenia o ponad połowę) oraz ograniczenia możliwość w zakresie wykonywania infrastruktury. W związku z tym dokonano odpowiednich modyfikacji projektu Studium co umożliwiło uzgodnienie dokumentu przez RDOŚ. Podpisano kolejny aneks z projektantem oraz ustalono termin realizacji 30 czerwca 2021 r.

III.1.3. Wsparcie rozwoju funkcji wypoczynkowo- leczniczych gminy w oparciu o torfowiska wysokie

Realizacja: Działanie realizowano m.in. w zakresie pozyskiwania środków na rozbudowę tras – szlaków rowerowych. Działania te opisano w części dotyczącej uatrakcyjnienia oferty turystycznej Gminy. Ponadto w oparciu o lokalne zasoby borowiny utworzony został Obszar ochrony uzdrowiskowej Czarny Dunajec. Działania w tym zakresie zostały szerzej opisane w pkt. III.1.2. W działanie wpisuje się również Realizacja projektu pn. „Odkrywanie poprzez udostępnianie – poznajemy dziedzictwo pogranicza Polski i Słowacji,” Inwestycja miała na celu udostępnienie obszaru torfowisk położonych pomiędzy Czarnym Dunajcem a sołectwem Odrowąż. Powstało kolejne 400m szlaku pieszo-rowerowego prowadzącego w głąb tego unikatowego obszaru. Szersze informacje zawarto w pkt. II.4.6.

III.1.4. Turystyczne i gospodarcze wykorzystanie potencjału wód geotermalnych występujących na terenie gminy

Realizacja: W celu realizacji obszaru Strategii polegającego na turystycznym i gospodarczym wykorzystaniu potencjału wód geotermalnych występujących na terenie gminy, w uchwalonym w 2020 r. projekcie Miejscowym Planie zagospodarowania przestrzennego Gminy uwzględniono nowe przeznaczenie obszarów w rejonie Chochołowskich Term, służące rozwojowi kompleksu. Są to głównie znaczne tereny o przeznaczeniu RN – rekreacji o charakterze narciarstwa zjazdowego i biegowego wraz z infrastrukturą towarzyszącą oraz UT – usługi turystyczne.

Cel Operacyjny III.2. Uatrakcyjnienie i zintegrowanie oferty turystycznej gminy

III.2.1. Rozwój oferty dla zainteresowanych bogactwem flory i fauny na terenie gminy

Realizacja: 1. Podstawowym działaniem w tym zakresie była działalność Centrum Promocji i Ochrony Torfowisk w Chochołowie. Od roku 2019 do stałej ekspozycji multimedialnej zawierającej elementy przedstawiające bogactwo przyrodnicze t Torfowisk orawsko- nowotarskich (m.in. film prezentujący tokowanie cietrzewi z terenu tereny Gminy Czarny Dunajec, multimedialne elementy prezentujące świat roślin i zwierząt, charakterystyczny dla torfowisk) dodano wystawę spreparowanych ptaków – Rzadkie, rzadsze i najrzadsze, zawierającą zarówno gatunki charakterystyczne dla Tatr i Podhala, jak również rzadko zalatujące na ten teren. Ekspozycja realizowana jest dzięki współpracy z Muzeum Tatrzańskim im. Dra Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem, które nieodpłatnie eksponaty o dużych walorach historycznych i estetycznych, z kolekcji Antoniego Kocjana. Gmina poniosła jedynie koszty przygotowania wystawy. Rok 2020 z uwagi na pandemię był okresem znacznego ograniczenia działalności Centrum. 2. Wykonano publikację na temat walorów przyrodniczych i kulturowych przygranicznej Gminy Czarny Dunajec i partnera słowackiego, efektów wspólnych projektów, walorów pogranicza w ramach projektu pn. „Odkrywanie poprzez udostępnianie – poznajemy dziedzictwo pogranicza Polski i Słowacji,” oraz opublikowano katalog prezentujący i promujący dziedzictwo przyrodnicze, kulturowe, historyczne oraz turystyczno-rekreacyjne obszaru pogranicza Polski i Słowacji w ramach projektu pn. „Aktywnie i mobilnie poznajemy dziedzictwo pogranicza Polski i Słowacji”.

III.2.2. Jednolite oznakowanie tras turystycznych i atrakcji turystycznych gminy

Realizacja: W 2020 roku na terenie Gminy Czarny Dunajec współpracując z EUWT „Tatry” wykonano oznakowanie trasy głównej „Szlak Wokół Tatr”. W sposób ciągły wymieniane są zniszczone słupki z tablicami informacyjnymi, dokonano odnowienia zarówno tablic jak słupków poprzez impregnację.

III.2.3. Rozwój szlaków komunikacyjnych o charakterze sportowo-rekreacyjnym i turystycznym III.2.4. Włączenie się w system szlaków turystycznych prowadzących dookoła Tatr

Realizacja: Gmina w dalszym ciągu aktywnie realizowała projekt flagowy Euroregionu Tatry poprzez uczestniczenie w kolejnych etapach budowy transgranicznego Szlaku wokół Tatr oraz łączących się z nim pętli, tras turystycznych, tras tematycznych, oraz infrastruktury towarzyszącej. Obecna długość szlaków wynosi już ponad 55 km. W 2020 r. wraz z partnerami polskimi i słowackimi kontynuowano realizację projektu III etap Szlaku wokół Tatr, dla którego pozyskano dotację (ponad 80%). Trzeci etap koncentrował się na rozbudowie infrastruktury rowerowej – powstało 25,84 km nowych ścieżek, które prowadzą do nowych miejsc na pograniczu. Na terenie Gminy Czarny Dunajec oddano do użytku odcinek Czarny Dunajec – Piekielnik. Zakres inwestycji objął budowę ścieżki długości 6 870,00 m o nawierzchni żwirowej, remont 3 przepustów oraz budowę 5 przepustów. Koszt inwestycji wyniósł: 3 089 937,67 zł. W 2020 r. powstała także infrastruktura dla rowerzystów – wykonano remont i nadano nową funkcję stacji kolejowej w Podczerwonem. Ponadto na terenie Gminy Czarny Dunajec wykonano odcinek 400m ścieżki rowerowej Czarny Dunajec – Odrowąż. Umowa na realizację inwestycji podpisana została z TS BUD Tomasz Stachulak, ul. Pograniczna 79, 34-480 Jabłonka. Zakres zamówienia obejmował budową ścieżki 400m o nawierzchni żwirowej oraz montaż barier. Koszt inwestycji: 245 943,67 zł. Powstała też infrastruktu-ra dla rowerzystów (m.in. remont i nadanie nowej funkcji stacji kolejowej w miejscowości Pod- czerwone. Trały również prace projektowe obejmujące skrzyżowania ścieżek rowerowych z dro-gami wojewódzkimi w miejscowości Czarny Dunajec i Piekielnik, gdzie projektowane jest również miejsce wypoczynku rowerzystów. Pozostałe działania w tym zakresie zostały opisane w pkt II.4.6. oraz III.1.3.

III.2.5. Wykorzystanie rolnictwa do funkcji turystycznej i agroturystycznej (m.in. odbudowa pasterstwa)

Realizacja : Zadanie częściowo realizowane poprzez udostępnianie pod dzierżawę działek w rejonie torfowisk – zarówno miejscowym rolnikom, jak i osobom z zewnątrz wyspecjalizowanym w realizacji programów rolno-środowiskowych. W przypadku tych wyspecjalizowanych dzierżawców przedmiotem dzierżawy było blisko 250 ha na terenie miejscowości: Załuczne, Odrowąż, Pieniążkowice, Wróblówka, Czarny Dunajec. Na tych terenach prowadzone są działania przywracające właściwy stan użytkowy łąk poprzez koszenie i wypas. W ramach dzierżawy pracownicy Gminy podejmowali działania – w tym spotkania, inicjujące i wspierające współpracę dzierżawców z lokalnymi „bacami”. W roku 2020 umowy dzierżawy przedłużono do końca roku 2030.

III.2.6. Podtrzymywanie tradycji handlowych Czarnego Dunajca

Realizacja : Nie realizowano działań w tym zakresie

III.2.7. Organizowanie „zielonych szkół” z wykorzystaniem bazy lokalowej placówek oświatowych z terenu gminy

Realizacja : Nie realizowano działań w tym zakresie

III.2.8. Opracowanie planu zagospodarowania przyrodniczo-turystycznego torfowisk

Realizacja: Nie realizowano działań w zakresie opracowania takiego planu, chociaż działania związane z zagospodarowaniem są ciągle prowadzone.

III.2.9. Realizacja projektu Torfowiska Orawsko–Nowotarskie – pomiędzy Babią Górą, a Tatrami

Realizacja : W działanie wpisuje się kolejny odcinek tras rowerowych oddany do użytku w 2020 r. w ramach III etapu Szlaku wokół Tatr. Połączenie Szlaku z miejscowością Piekielnik znacznie urealnia doprowadzenie trasy rowerowej do Gminy Jabłonka oraz w kierunku Gminy Lipnica Wielka. Zadanie zostało opisane w pkt. III.2.4.

III.2.10. Realizacja projektu Podhalańskie Szlaki Rowerowe

Realizacja: Działania są związane z wykorzystaniem walorów torfowisk i siedlisk z nimi związanych, rozwojem szlaków rekreacyjnych, rozbudową szlaku wokół Tatr. Działania w tym zakresie zostały opisane w pkt III.1.3., III.2.4. W 2020 r. zrealizowano dwa kolejne wnioski – w ramach mikroprojektów, nakierowanych na rozwój i wzbogacenie infrastruktury tras rowerowych – w tym rozwój w kierunku północnym Gminy – opisano je w pkt II.4.6.

Cel Operacyjny III.3. Promocja turystyczna gminy

III.3.1. Spójny system informacji turystycznej (m.in. na podstawie LOTu)

Realizacja : Nie realizowano działań w tym zakresie

III.3.2. Opracowanie i upowszechnienie spójnych z wizerunkiem gminy materiałów i akcesoriów promocyjnych

Realizacja : 1. W 2020 r. zadanie realizowane było m.in. przez CKiP Gminy Czarny Dunajec. Polityka promocyjna w założeniu skupia się na podkreślaniu walorów kulturowych, sportowych i rekreacyjnych np. turystyka rowerowa. W ramach zadania opracowano przewodnik rowerowy, wydano 2 numery gazetki, materiały promocyjne ( parasole, breloki, teczki, gadżety dla dzieci). 2. W ramach działań Biura Rozwoju miało miejsce wydanie 2 publikacji w języku polsko- słowackim na temat przygranicznej Gminy Czarny Dunajec i partnera słowackiego, w ramach w projektów pn. „Odkrywanie poprzez udostępnianie – poznajemy dziedzictwo pogranicza Polski i Słowacji,” oraz „Aktywnie i mobilnie poznajemy dziedzictwo pogranicza Polski i Słowacji”. Znakowanie infrastruktury tj. ścieżek rowerowych oraz wykonanie trwałych tablic informacyjnych.

III.3.3. Rozwój imprez o zasięgu gminnym i powiatowym, stanowiących swoistą „wizytówkę” gminy

Realizacja : Ze względu na sytuację pandemiczną udało się zrealizować jedynie dwie duże imprezy:

1. Koncert „Wieczornica z Wyszyńskim” na Bachledówce, w którym oprócz zespołów z gminy Czarny Dunajec wystąpiły zaproszone zespoły z Orawy i Spisza. 2. Uphill Zachodniego Podhala – bieg na nartorolkach organizowany wraz z gminą Kościelisko.

III.3.4. Współpraca międzysamorządowa w zakresie organizowania imprez o zasięgu ponadnarodowym, wykorzystujących kuchnię góralską, rękodzieło z promocją ginących zawodów

Realizacja : Podjęte zostały dalsze kroki w celu nawiązania sformalizowanej współpracy z Gminą Węgorzewo. Najważniejszym z nich było przygotowanie i podjęcie uchwały nr XXIV/243/2020 Rady Gminy Czarny Dunajec z dnia 14 września 2020 r. w sprawie współpracy partnerskiej pomiędzy Gminą Czarny Dunajec, a Gminą Węgorzewo. W uchwale wyrażona została wola nawiązania współpracy partnerskiej z Gminą Węgorzewo oraz upoważniono Wójta Gminy do podpisania umowy w sprawie współpracy pomiędzy Gminą Czarny Dunajec, a Gminą Węgorzewo. Bliźniaczą uchwałę podjęła gmina Węgorzewo. Z uwagi na pandemię odroczono uroczyste podpisanie porozumienia.

III.3.5. Rozwój kontaktów partnerskich z jednostkami samorządu terytorialnego na Słowacji w celu promowania turystycznych walorów gminy

Realizacja: 1. Działanie realizowane jest przede wszystkim poprzez stałe kontakty z partnerami słowackimi, wizyty studyjne, wspólne działania promocyjny przy realizacji projektów współfinansowanych z dotacji UE. Dotyczy to w znacznym stopniu projektu III etap Szlaku wokół Tatr, ale również innych opisanych wyżej projektów na polu infrastruktury turystycznej, kultury, ochrony dziedzictwa. Na bazie zakończonych projektów prowadzone są wspólne z partnerami słowackimi strony internetowe: http://www.szlakwokoltatr.eu/, http://www.muzeumplsk.eu/. W roku 2020 realizowane było kolejne projekty z partnerami słowackimi – ich opis zawarto w opisie obszaru II.4.6. W ramach tych projektów zrealizowano m.in. instalację totemu multimedialnego w centrum Czarnego Dunajca do prezentowania treści multimedialnych obejmujących walory Gminy oraz Partnerów ze Słowacji dokonano publikacji 2 opraocowań w języku polsko-słowackim na temat przygranicznej Gminy Czarny Dunajec i partnera słowackiego, w ramach w projektów pn. „Odkrywanie poprzez udostępnianie – poznajemy dziedzictwo pogranicza Polski i Słowacji,” oraz „Aktywnie i mobilnie poznajemy dziedzictwo pogranicza Polski i Słowacji 2. Działanie realizowane było przez Gminne Centrum Kultury i Promocji przede wszystkim poprzez stałe kontakty z partnerami słowackimi, wizyty studyjne. Centrum Kultury i Promocji w ramach realizowanego projektu TRANSGRANICZNI ANIMATORZY KULTURY nawiązało współpracę ze Szkołą Muzyczną w Trstenie. Odbyły się wizyty studyjne. W ramach poszerzania kontaktów rozpoczęto rozmowy partnerskie z miastem Ruzomberok na Słowacji. Również udział w konkursach plastycznych, w imprezach organizowanych przez partnera słowackiego był okazją do promowania turystycznych walorów gminy.

III.3.6. Uczestnictwo w targach turystycznych

Realizacja:

Nie realizowano działań w tym zakresie w wyniku obostrzeń spowodowanych pandemią w 2020 roku.

III.3.7. Utworzenie punktu informacji turystycznej na terenie gminy w oparciu o LOT

Realizacja: Gmina jest członkiem założycielem LOT Chochołowski i udostępnia stowarzyszeniu siedzibę w miejscowości o wysokim potencjale turystycznym jakim jest wieś Chochołów. LOT zarządzał również w 2020 r., na podstawie umowy z Gminą, obiektem Centrum Promocji i Ochrony Torfowisk w Chochołowie. Obiekt ten spełnia już obecnie w części rolę punktu informacji turystycznej. Zadanie realizowane jest na podstawie Uchwały Nr XXXVI/381/2018 Rady Gminy Czarny Dunajec z dnia 4 września 2018 r. w sprawie ustalenia formy, w jakiej prowadzona będzie działalność Centrum Promocji Ochrony Torfowisk w Chochołowie.

III.3.8. Współpraca z mediami lokalnymi i regionalnymi w zakresie promocji gminy.

Realizacja: W 2020 roku ze względu na sytuację pandemiczną w Polsce większość działań realizowana była we współpracy z Telewizją Podhale w celu transmisji online. Ukazały się również artykuły w lokalnych mediach internetowych jak Podhale24, Goralinfo. Gmina, głównie poprzez CKiP przekazuje mediom wszelkie istotne informacje w zakresie realizowanych wydarzeń i projektów wzmacniających Gminę o nową infrastrukturę czy też miękkie działania ukierunkowane na lokalne dziedzictwo. Informacje ważne dla promocji gminy Czarny Dunajec prezentowane są często w Telewizji Kraków, Gazecie Krakowskiej, Dzienniku Polskim. Łączna kwota wydatków z promocji związanych z realizacją umów w 2020 – 23 088,40 (w roku 2019 - 74 350,40 zł.).

Cel Operacyjny III.4. Dbałość o dziedzictwo przyrodniczo-kulturowe gminy zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju

III.4.1. Aktualizacja gminnej ewidencji zabytków oraz gminnego programu opieki nad zabytkami

Realizacja: W 2020 r. zawarta została umowa na wykonanie Programu Opieki nad Zabytkami Gminy Czarny Dunajec na lata 2020-2023 i aktualizacji Gminnej Ewidencji Zabytków Gminy Czarny Dunajec. Aktualnie prace nad aktualizacją Programu Opieki nad Zabytkami są na etapie uzgodnienia z Małopolskim Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków – Delegatura w Nowym Targu.

III.4.2. Ochrona i restauracja zabytków na terenie gminy

Realizacja: W roku 2020 zrealizowano „Przebudowę i zmianę sposobu użytkowania budynku stacji PKP w miejscowości Podczerwone na budynek usługowy w ramach projektu pt. „Historyczno-kulturowo-

przyrodniczy szlak wokół Tatr – etap III”. Szerszą informacja na temat projektu ujęto w opisie działania I.4.3. Decyzją Małopolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Krakowie gmach dawnego Sądu Grodzkiego zlokalizowanego przy ul. Mościckiego 12 w Czarnym Dunajcu został wpisany do Rejestru Zabytków Nieruchomych Województwa Małopolskiego – [A-1568/M] z 16.10.2020. Pozostałe działania ujęto w części relacjonującej zadania realizowane w ramach Programu opieki nad zabytkami.

III.4.3. Opracowanie koncepcji rozwoju i zagospodarowania turystycznego miejsc szczególnie atrakcyjnych turystycznie w gminie np. Chochołowa, torfowisk Orawsko- Nowotarskich i innych

Realizacja: 1. Na licznych spotkaniach i naradach wewnątrz urzędowych omawiano plany rozwoju Gminy poprzez powstanie nowej strefy rekreacyjnej wraz z infrastrukturą tj. pumptrack, pole karawaningowe pole namiotowe, teren rekreacji ze scena plenerową. Efektem spotkań było wprowadzenie do uchwalonego w 2020 r. Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego strefy o takim przeznaczeniu. 2. Podjęte zostały prace koncepcyjne dotyczące zagospodarowania turystycznego terenu „Bachledówka”, obejmującego m.in. powstanie punktu widokowego.

III.4.4. Wykonanie dojazdów przeciwpożarowych do torfowisk oraz wykonanie zbiorników przeciwpożarowych

Realizacja: Osiągnięciu ustalonego celu służy stopniowa rozbudowa szlaków turystycznych, realizowana w ramach kolejnych etapów budowy Szlaku wokół Tatr. W ramach zainicjowanego III etapu, oddano do użytku istotną z punktu widzenia dojazdu do torfowisk trasę łączącą Szlak wokół Tatr z miejscowością Piekielnik.

III.4.5. Utrzymanie wielokulturowego bogactwa oraz tożsamości lokalnej i regionalnej

Realizacja: Realizacja działań w tym zakresie została opisana w ramach Strategii Gminy w działaniu dotyczącym realizacji Programu współpracy z organizacjami pozarządowymi, w obszarze kultury oraz punkcie dotyczącym rozwoju wychowania kultywującego lokalne oraz regionalne tradycje. Do działań w tym obszarze należą również: Organizacja działalności gminnego zespołu regionalnego „Watra”.

III.4.6. Wdrożenie mechanizmów włączających wartości dziedzictwa w obieg gospodarczy

Realizacja : Zakończono realizację projektu, w zakresie którego objęta renowacją była zabytkowa stacja kolejowa PKP w Podczerwonem. Obiekt, prezentujący walory historyczne (objęty ewidencją zabytków), służyć ma poprzez nadanie nowej funkcji, którą będzie obsługa ruchu rowerowego i turystycznego opartego na Szlaku wokół Tatr. Szerszą informacja na temat projektu ujęto w opisie działania I.4.3.

III.4.7. Zintegrowana ochrona krajobrazu kulturowego i środowiska przyrodniczego, szczególnie w zakresie wysokiego poziomu estetycznego otoczenia i ładu przestrzennego

Realizacja: Działania w tym zakresie ujęte zostały nowym Planu zagospodarowania przestrzennego Gminy.

III.4.8. Zapobieganie degradacji i ochrona zasobów dziedzictwa przyrodniczego

Realizacja: 1. Realizacji celu służy utworzenie Centrum Promocji i Ochrony Torfowisk w Chochołowie. Centrum poprzez multimedialna ekspozycję przedstawia wyjątkowość Torfowisk Orawsko- Nowotarskich, funkcje ekologiczne obszaru oraz potrzeby związane z ochroną. Zadanie zostało szerzej opisane wyżej m.in. w punkcie dotyczącym punktu informacji turystycznej. 2. Ochrona czynna siedlisk łąk świeżych w Obszarze Natura 2000 wynika również z działań związanych z wcześniej opisaną dzierżawą borów. 3. Wszelkie formy ochrony przyrody zostały uwzględnione w procedowanym Miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego. 2. Gminny Program Profilaktyki, Rozwiązywania Problemów Alkoholowych i Narkomanii na rok 2018.

Realizowany na podstawie Uchwały nr XV/158/2019 Rady Gminy Czarny Dunajec z dnia 30 grudnia 2019 r. zmienionej Uchwałą nr XIX/183/2020 Rady Gminy Czarny Dunajec z dnia 31 marca 2020 r.

W ramach programu zrealizowano w szczególności następujące działania (wymienione zostały najważniejsze): 1) Świetlice opiekuńczo- wychowawcze. Prowadzono 2 świetlice, tygodniowo korzystało z nich 30 uczniów z rodzin z problemem uzależnienia 14. Na zadanie wydano 10 326,00zł  na doposażenie świetlic opiekuńczo wychowawczych wydano 27 399,00 zł  wynagrodzenie dla psychologa 5 320,00 zł 2) Kontrole placówek handlowych, gastronomicznych. Skontrolowano 77 punktów, koszt: 10 920,00 zł 3) Utrzymanie Punktu Konsultacyjnego. Punkt czynny jest od poniedziałku do piątku w godzinach pracy Urzędu Gminy. Koszt utrzymania to 19 442,30 zł. 4) Funkcjonowanie Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. W 2020 roku odbyło się 25 posiedzeń. Na zadanie wydano 17 180,00 zł. 5) Kierowanie osób uzależnionych na leczenie. Skierowano 25 wniosków do Sądu, Biegli Sądowi sporządzili 15 opinii. Koszty związane z kierowaniem osób na leczenie wyniosły 13 850,00 zł. 6) Punkt Konsultacyjny Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Czarnym Dunajcu. Przeprowadzono: 6 diagnoz psychologicznych, 15 diagnoz pedagogicznych, 22 diagnozy logopedyczne, Koszty: 10 013,51 zł. 7) Program profilaktyczny Debata. W szkoleniu udział wzięło 136 uczniów, 15 wychowawców. Koszt wyniósł: 5 700,00 zł. 8) Dyżur w Punkcie Konsultacyjnym psychologa. W punkcie udzielono 73 porad psychologicznych, 19 dla współuzależnionych. Koszty dyżuru: 10 920,00 zł. 9) Zakup alkomatów – koszt 28 073,80 zł 10) Dofinansowanie miejsc leczenia uzależnień od alkoholu w Szpitalu w Nowym Targu koszt: 3 989,19 zł 11) Szkolenia dla punktów sprzedaży napojów alkoholowych – wydano 3 528, 00zł 48

3. Gminna Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Czarny Dunajec na lata 2015-2020.

Gminna Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Czarny Dunajec na lata 2015- 2020 została uchwalona Uchwałą Nr V/25/2015 Rady Gminy Czarny Dunajec z dnia 27 lutego 2015 roku. Realizacja Gminnej Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Czarny Dunajec na lata 2015-2020 wpływa na wdrożenie w gminie nowoczesnego modelu polityki społecznej. Strategia kierunkuje działania władz samorządowych i instytucji pomocy społecznej na pełnienie aktywnej roli w budowaniu nowoczesnego systemu pomocy i integracji społecznej. Celem Gminnej Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Czarny Dunajec jest zmniejszenie marginalizacji społecznej oraz pomoc osobom zagrożonym niedostosowaniem społecznym i potrzebującym poprzez:  Wspieranie osób bezrobotnych w poszukiwaniu pracy oraz przeciwdziałanie i eliminowanie psychospołecznych skutków bezrobocia.  Profesjonalizację działalności sytemu pomocy społecznej w zapobieganiu ubóstwu i łagodzeniu jego skutków.  Kompleksową opiekę nad rodziną i dzieckiem. Wzmocnieniem trwałości rodziny i przeciwdziałanie niekorzystnym zjawiskom dezorganizującym życie rodzinne.  Ułatwienie funkcjonowania w środowisku lokalnym osób niepełnosprawnych i starszych. Stworzenie warunków do uczestniczenia w życiu lokalnej społeczności.  Stworzenie kompleksowego systemu pomocy prawnej, psychologicznej i socjalnej dla osób dotkniętych przemocą domową.  Efektywne rozwiązywanie problemów alkoholowych i narkomanii.

Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Czarnym Dunajcu jest jednostką organizacyjną pomocy społecznej działającą na terenie gminy Czarny Dunajec. W ramach prowadzonej działalności Ośro- dek wykonuje zadania własne gminy, zadania o charakterze obowiązkowym oraz zadania zlecone z zakresu administracji rządowej lub innych ustaw. Pomoc społeczna świadczona może być w formie pieniężnej i niepieniężnej. W 2020 Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Czarnym Dunajcu udzielił następujących świad- czeń: 1) Zasiłek stały - pomocą w tej formie zostało objętych 45 osób na kwotę 245 367, 35 zł. 2) Zasiłek okresowy - pomocą w tej formie zostały objęte 23 osoby na kwotę 38 099, 59 zł . 3) Zasiłek celowy – pomocą w formie zasiłku celowego w 2020 r. zostało objętych 112 rodzin, na kwotę 70 959, 93 zł, w tym w formie zasiłków celowych specjalnych 39 osób na kwotę 19 210 zł. Zasiłki celowe na pokrycie wydatków w wyniku zdarzenia losowego udzielono dla 2 osób na kwotę 5 500 zł 4) Schronienie - udzielono pomocy w formie schronienia 4 osobom na kwotę 11 042, 31 zł (w tym gotowość)

5) Usługi opiekuńcze – udzielono pomocy w formie usług opiekuńczych dla 9 osób na kwotę 81 463, 02 zł. Natomiast w 2020 roku nie było konieczności uruchomienia specjalistycznych usług opiekuńczych. 6) Domy Pomocy Społecznej - 20 osób z terenu gminy Czarny Dunajec przebywało w Domach Po- mocy Społecznej. 7) Dożywianie (posiłek) - Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Czarnym Dunajcu realizował wieloletni program wspierania finansowego gmin w zakresie dożywiania „Posiłek w szkole i w domu" na lata 2019-2023. Posiłkiem w 2019 roku objętych zostało 168 uczniów szkół podstawowych przedszkoli oraz uczniów szkół ponadpodstawowych z 75 rodzin. W tym okresie wydano uczniom 9 836 posiłków na łączną kwotę 73 153, 27 zł, środki własne stanowiła kwota 14 630, 65 zł, natomiast dotacja wyniosła 58 522, 62 zł. W szkołach na terenie gminy dożywianie realizowane jest w porozumieniu z dyrektorami szkół. Dzieci pochodzące z terenu gminy, które uczęszczają do szkół poza gminą otrzymały dożywianie w formie przyjętej w danej szkole. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej ma zawarte porozumienia z tymi placówkami. Ponadto w ramach rządowego programu wieloletniego „Posiłek w domu i w szkole” udzielono pomocy w formie zasiłku celowego pienięż nego na zakup żywności – 104 rodzinom, a także świadczenia w naturze – 17 rodzinom. Kwota świadczeń wyniosła 181 032, 00 zł w tym środki własne: 36 206, 40 zł. Łącznie na dożywianie w 2020 roku wydano kwotę 254 185,27 zł z tego ze środków własnych 50 837,05 zł oraz 203 348,22 zł dotacji. Posiadane środki w pełni zapewniają realizację dożywiania uczniów w szkołach. 8) Praca socjalna - jest to działalność zawodowa mająca na celu pomoc osobom i rodzinom we wzmacnianiu lub odzyskiwaniu zdolności do funkcjonowania w społeczeństwie, poprzez pełnienie odpowiednich ról społecznych oraz tworzenie warunków sprzyjających temu celowi. Praca socjalna świadczona jest na rzecz poprawy funkcjonowania osób i rodzin w ich środowisku społecznym. Praca socjalna prowadzona jest:  z osobami i rodzinami w celu rozwinięcia lub wzmocnienia ich aktywności i samodzielności życiowej,  ze społecznością lokalną w celu zapewnienia współpracy i koordynacji działań instytucji i organizacji istotnych dla zaspokojenia potrzeb członków społeczności. W 2020 roku pomoc udzielona w postaci pracy socjalnej przez pracowników socjalnych była udzielona dla 527 osób w rodzinach (280 rodzin), w tym wyłącznie w postaci pracy socjalnej dla 71 osób w rodzinach. 9) Pomoc materialna dla uczniów - stypendium szkolne, zasiłki szkolny Zgodnie z uchwałą Nr XXXVII/342/2013 Rady Gminy Czarny Dunajec z dnia 30 grudnia 2013 roku Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Czarnym Dunajcu realizuje zadania wynikające z ustawy o systemie oświaty w zakresie udzielania pomocy materialnej dla uczniów. Zgodnie z regulaminem udzielania pomocy materialnej o charakterze socjalnym dla uczniów zamieszkałych na terenie Gmi- ny Czarny Dunajec, dochód rodzin ubiegających się o przyznanie świadczenia nie może przekraczać 528 zł na osobę w rodzinie, a także rodzina musi spełniać przesłanki zgodne z art. 7 ustawy o pomo- 50

cy społecznej (tj. rodzaj dysfunkcji). Nieprzekraczalny termin składania wniosków to 15 września roku szkolnego oraz 15 października roku szkolnego dla słuchaczy kolegiów. W okresie od stycznia do czerwca 2020 roku stypendiami szkolnymi objęto 196 dzieci na łączną kwotę 40 734,00 zł (w tym 20% wkład własny GOPS). Natomiast w okresie od września do grudnia 2020 roku liczba dzieci, które skorzystały ze stypendium wyniosła 150 dzieci na łączną kwotę 87 978,00 zł (w tym 20% wkład własny). W roku 2020 roku przyznano zasiłek szkolny 15 uczniom na łączną kwotę 9 300,00 zł. Łączny koszt zadania wyniósł 138 012,00 zł (w tym 11,42% środków własnych – 15 755,00 zł)

10) Współpraca z Bankiem Żywności Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej nawiązał współpracę z Bankiem Żywności Caritas Polska w Krakowie do otrzymania pomocy żywnościowej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Żyw- nościowa 2014 – 2020 współfinansowanego z Europejskiego Funduszu Pomocy Najbardziej Potrze- bującym, Podprogram 2020. Dystrybucja żywności poprzez Caritas Kraków odbywa się dzięki współpracy ze Związek Dużych Rodzin 3+ oddział Małopolski, który jest koordynatorem w regio- nie. Pomocą objętych zostało 135 rodzin tj. 431 osób w rodzinach. Kwota jaką ponosi gmina Czarny Dunajec związana jest z partycypowaniem w kosztach związanych z utrzymaniem magazynów nie- zbędnych do przechowywania wydawanej żywności i za 2019 rok wyniosła 8 000,00 zł. 11) Gminna Karta Dużej Rodziny W 2019 roku Rada Gminy Czarny Dunajec podjęła uchwałę o wprowadzeniu "Karty Dużej Rodziny Gminy Czarny Dunajec" w ramach programu wspierania rodzin wielodzietnych. Program skierowany jest do wszystkich rodzin wielodzietnych zamieszkałych w Gminie Czarny Dunajec, którym przysługuje prawo do posiadania Karty Dużej Rodziny przyznawanej na podstawie ustawy o Karcie Dużej Rodziny, bez względu na kryterium dochodowe. Karta Dużej Rodziny oferuje system zniżek oraz dodatkowych uprawnień. Jej posiadacze mają możliwość korzystania z katalogu oferty propo- nowanej przez firmy uczestniczące w programie. Zniżki mogą oferować nie tylko instytucje publiczne, ale również przedsiębiorcy prywatni. Zadanie jest nadal kontynuowane. 12) Program Karta Dużej Rodziny Od 1 stycznia 2015 r. weszła w życie ustawa o Karcie Dużej Rodziny, która określa zasady przyznawania "Karty" członkom rodziny wielodzietnej oraz uprawnienia wynikające z jej posiadania. Program skierowany jest do rodzin wielodzietnych, wychowujących troje i więcej dzieci. Na jego podstawie rodziny mogą nabyć uprawnienia do Karty Dużej Rodziny. Karta przysługuje rodzinie niezależnie od dochodu i na jej podstawie rodziny będą mogły korzystać z uprawnień jakie znajdują się w katalogu ulg i zwolnień zamieszczonego są na stronie internetowej MPiPS. Od 1 stycznia 2019 roku Kartę Dużej Rodziny mogą uzyskać również rodzice, którzy kiedykolwiek mieli na utrzymaniu co najmniej troje dzieci. W 2020 r. wpłynęły 552 wnioski o Kartę Dużej Rodziny. Zamówiono 1074 karty tradycyjne oraz 285 kart elektronicznych. W 2019 r. wpłynęło 891 wniosków o Kartę Dużej Rodziny. Zamówiono 1791 kart tradycyjnych, 636 kart elektronicznych. 51

Dla porównania: w 2018 r. wpłynęło 180 wniosków o Kartę Dużej Rodziny. Zamówiono 526 kart tradycyjnych, 325 kart elektronicznych. Ponadto GOPS realizował następujące zadania:  GOPS współpracował z organizacjami pozarządowymi i innymi instytucjami w zakresie pomocy społecznej.  GOPS brał udział w kolejnej edycji „Szlachetnej paczki”, 18 rodzin zostało zakwalifikowa- nych do pomocy,

Dane na temat przyznanych świadczeń:

Rodzaje świadczeń Liczba świadczeń Kwota świadczeń w zł 1 Zasiłek rodzinny wraz z dodatkami 42 653 świadczeń 5 161 434, 86 zł 2 Jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia 196 świadczeń 196 000,00 zł się dziecka (becikowe) 3 Zasiłek pielęgnacyjny 3 400 świadczeń 731 834, 20 zł 4 Świadczenie pielęgnacyjne 804 świadczeń 1 444 156, 20 zł 5 Specjalny zasiłek opiekuńczy 206 świadczeń 126 206, 30 zł 6 Zasiłek dla opiekuna 47 świadczeń 28 127, 30 zł 7 Skł na ubezp. emeryt. i rentowe, zdrowotne 756 świadczenia 273 658, 98 zł 292 świadczenia 34 246, 89 zł 8 Świadczenie rodzicielskie („kosiniakowe”) 530 świadczeń 479 143, 10 zł 9 Pomoc osobom uprawnionym do alimentów 919 świadczeń 399 100,00 zł 10 Świadczenie wychowawcze 500 + 45 226 świadczeń 24 783 305, 15 zł 11 „Za Życiem” 4 świadczenia 16 000,00 zł 12 Świadczenie Dobry Start 300 + 2 683 świadczenia 804 750,00 zł

2. Gminny Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie.

Gminny Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie na lata 2018 – 2022 ustanowiony został uchwałą nr XXXI/322/2018 Rady Gminy Czarny Dunajec z dnia 7 lutego 2018 r. Jego zmianę przyjęto Uchwałą Nr XIV/146/2019 Rady Gminy Czarny Dunajec z dnia 9 grudnia 2019 r. Celem Gminnego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie jest wypracowanie sprawnego systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz pomocy osobom i rodzinom doznającym przemocy. Adresowany jest do wszystkich mieszkańców Gminy Czarny Dunajec, przede wszystkim ofiar przemocy w rodzinie, jej sprawców i świadków. Do Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Czarnym Dunajcu w 2020 roku wpłynęły 35 formularzy Nie- bieskiej Karty: 1) założonych przez Policję – 30 (pierwszy formularz 25) 52

2) założonych przez Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej - 2

3) założonych przez Gminną Komisję ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych i Narkomanii - 2 4) założonych przez ochronę zdrowia - 1 Na posiedzeniach Zespołu Interdyscyplinarnego w roku 2020 zamknięto 24 Niebieskich Kart. Powody za- mknięcia były następujące: 1) brak zasadności podejmowania działań – 8 2) ustanie przemocy w rodzinie i uzasadnione przypuszczenie o zaprzestaniu dalszego stosowania przemocy w rodzinie oraz po zrealizowaniu indywidualnego planu pomocy - 16 W ramach prowadzenia poradnictwa i interwencji w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie w Gmin- nym Ośrodku Pomocy Społecznej w Czarnym Dunajcu prowadzono poradnictwo psychologiczne oraz socjal- ne. W związku z zadaniem ochrony ofiar przemocy przed dalszym krzywdzeniem w 2019 roku osobom doznają cym przemocy zapewniono bezpieczeństwo poprzez szybkie i skuteczne interwencje służb do tego uprawnio- nych, oraz podjęcie czynności, które zabezpieczały ofiarę przemocy przed jej dalszym krzywdzeniem. Praca w Grupach Roboczych nastawiona była przede wszystkim na zapewnieniu bezpieczeństwa osobie doznającej przemocy. W 2019 roku utworzono 40 grup roboczych. Zaznaczyć należy, że z 2019 roku kontynuowanych jest 12 Niebieskich Kart. W ramach podnoszenia świadomości i wrażliwości społecznej oraz zaangażowania społeczności lokalnej w sprawach związanych ze zjawiskiem przemocy w rodzinie Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Czarnym Dunajcu rozpowszechnił na terenie Gminy Czarny Dunajec ulotki z informacją o tematyce przeciwdziałania przemocy oraz adresach instytucji udzielających pomocy.

W ramach realizacji zadania przeciwdziałania przemocy w rodzinie zgodnie z Ustawą o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, Zespół Interdyscyplinarny działający przy tutejszym Ośrodku nawiązał współpracę ze Stowarzyszeniem PODHALE - NASZ DOM, które realizuje zadania z zakresu udzielania pomocy osobom pokrzywdzonym przestępstwem oraz osobom im najbliższym, a także w zakresie udzielania pomocy świad- kom i osobom im najbliższym współfinansowane ze środków Funduszu Sprawiedliwości, którego dysponen- tem jest Minister Sprawiedliwości. Wyżej wymienione wsparcie oferowane jest w ramach prowadzonego przez Stowarzyszenie „Podhale - Nasz Dom” Ośrodka Pomocy Pokrzywdzonym Przestępstwem (OPPP) zlokalizowanego w Nowym Targu.

3. Gminny Program Wspierania Rodziny w Gminie Czarny Dunajec

Gminny Program Wspierania Rodziny w Gminie Czarny Dunajec na lata 2018-2020 został ustanowiony uchwałą NR XXXII/337/2018 RADY GMINY CZARNY DUNAJEC z dnia 16 marca 2018 roku.

Program Wspierania Rodziny jest adresowany do rodzin, które przeżywają trudności opiekuńczo – wychowawcze, rodzin, które wymagają stałego monitorowania i zainteresowania ze strony pracowników socjalnych, asystenta rodziny, pedagogów szkolnych, pracowników przychodni medycznych, policji, kuratorów sądowych oraz przedstawicieli innych instytucji, którzy działają na rzecz poprawy funkcjonowania rodziny. Celem programu jest wspieranie rodzin przeżywających trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo – wychowawczych w procesie przywracania ich zdolności do prawidłowego funkcjonowania. Dzieci przebywające w Pieczy Zastępczej w 2020 r. z terenu gminy Czarny Dunajec:  7 dzieci zostało umieszczonych w zastępczej rodzinie spokrewnionej,,  4 dzieci zostało umieszczonych w placówce opiekuńczo-wychowawczej typu rodzinnego,  5 dzieci zostało umieszczonych w placówce opiekuńczo-wychowawczej typu socjalizacyjnego, W 2020 roku Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej przystąpił do resortowego programu wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej na rok 2020 pn. „Program asystent rodziny

i koordynator rodzinnej pieczy zastępczej na rok 2020” ogłoszonego przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. W ramach programu zatrudniono jednego asystenta rodziny w okresie od 1 stycznia 2020 r. do 31 grudnia 2020 roku w systemie zadaniowego czasu pracy. Powyższe zadanie (dodatek) był dofinansowany ze środków otrzymywanych od Wojewody w kwocie 1 700 zł. (jednorazowy dodatek), natomiast wkład własny Gminy wyniósł 53 470,28 zł. Razem: 55 170, 28 zł.

W 2020 roku Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Czarnym Dunajcu zatrudniał jednego asystenta rodziny w systemie zadaniowego czasu pracy na pełny etat. W 2020 roku asystent rodziny współpracował z 15 rodzinami (39 dzieci w rodzinach) przeżywającymi trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo – wychowawczych, nadal kontynuowana jest współpraca z 9 rodzinami (25 dzieci). Instytucje, z którymi asystent rodziny współpracował na rzecz poprawy funkcjonowania rodziny:  szkoły z terenu Gminy Czarny Dunajec  Komisariat Policji w Czarnym Dunajcu  Gminny Punkt Konsultacyjny ds. Profilaktyki, Rozwiązywania Problemów Alkoholowych i Narkomanii w Czarnym Dunajcu  sąd Rejonowy w Nowym Targu, III Wydział Rodzinny i Nieletnich  Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Nowym Targu  Ośrodki Zdrowia w Czarnym Dunajcu, Piekielniku, Odrowążu, Chochołowie  Placówki opiekuńczo-wychowawcze, w których przebywają dzieci z gminy Czarny Dunajec  Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Nowym Targu.

4. Program opieki nad Zabytkami

Obecnie Gmina nie posiada aktualnego programu opieki nad zabytkami. Wcześniej podstawę stanowiła Uchwała Nr III/28/2018 Rady Gminy Czarny Dunajec z dnia 28 grudnia 2018 r. w sprawie przyjęcia „Gminnego programu opieki nad zabytkami Gminy Czarny Dunajec na lata 2016-2019” będąca aktualizacją uchwalonego w dniu 27 kwietnia 2012 roku „Gminnego programu opieki nad zabytkami dla Gminy Czarny Dunajec na lat 2012-2015”. W 2019 r. Gmina podpisała umowę na wykonanie nowego programu, lecz wykonawca nie wywiązał się z zawartej umowy. W 2020 r. podpisana została umowa z kolejnym wykonawcą, lecz do dnia dzisiejszego Wojewódzki Konserwator Zabytków nie zakończył uzgodnień przedmiotowego programu. Pismem z dnia 28.04.2021 r. Konserwator poinformował o przedłużeniu terminu do rozpatrzenia wniosku do dnia 31.05.2021 r.

W 2020 r. wykonano prace konserwatorskie przy Nieznanym Pomniku Nagrobnym w Typie Memento Mori z 1824 roku, zlokalizowanym na cmentarzu Parafialnym w Piekielniku. Całkowity koszt zadnia wniósł 17 950,00 zł i został sfinansowany z budżetu Gminy Czarny Dunajec.

5. Programu dotacji celowych na realizację budowy przydomowych oczyszczalni ścieków

Program został przyjęty Uchwałą Nr XXXV/367/2018 Rady Gminy Czarny Dunajec z dnia 25 lipca 2018 r. w sprawie przyjęcia Regulaminu Programu udzielania dotacji celowych na realizację budowy przydomowych oczyszczalni ścieków ze środków budżetu Gminy Czarny Dunajec. Celem Programu jest wsparcia działania inwestycyjnych służących ochronie środowiska – wód. Regulamin ustala zasady udzielania dotacji dla przedsięwzięć polegających na wykonaniu przydomowych oczyszczalni ścieków, które zapewnią oczyszczenie ścieków w stopniu umożliwiającym odprowadzenie ich do gleby lub wody zgodnie z obowiązującymi przepisami. Dotacja dotyczy częściowego zwrotu wydatków poniesionych na pokrycie kosztów zakupu

i wykonania przydomowych oczyszczalni ścieków służących do odprowadzania ścieków z budynków mieszkalnych zlokalizowanych na terenie Gminy Czarny Dunajec. W roku 2020 udzielono 77 dotacji na realizację budowy przydomowych oczyszczalni na łączną kwotę 540 530,00 zł. Pozostałe wnioski zostały przeniesione na kolejny rok budżetowy z powodu wyczerpania środków na ten cel. Nabór wniosków ma charakter ciągły.

6. Program usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest z terenu Gminy Czarny Dunajec do roku 2032

Zadanie jest realizowane w ramach obowiązującego „Program usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest z terenu Gminy Czarny Dunajec do roku 2032”, zatwierdzonego uchwałą nr VII/66/2011 Rady Gminy Czarny Dunajec z dnia 31 maja 2011 roku. Program zawiera szczegółowe informacje dotyczące ilości, miejsca i rodzaju występujących wyrobów azbestowych na terenie Gminy Czarny Dunajec oraz podstawowe informacje na temat właściwości azbestu, jego budowy oraz szkodliwego oddziaływania na ludzi oraz środowisko oraz pozyskiwanie funduszy ze źródeł zewnętrznych na realizację Programu. Realizacja Programu usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest z terenu Gminy Czarny Dunajec jest procesem długofalowym (trwającym do roku 2032). W dniu 8 czerwca 2018 r. przyjęto Zarządzenie Nr 85/2018 Wójta Gminy Czarny Dunajec w sprawie Regulaminu realizacji i finansowania projektu pn. Azbest –stop! na lata 2018-2020. Zadanie otrzymało dofinansowanie w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego na lata 2014-2020. Umowa na realizację zadani została podpisana z firmą Środowisko i Innowacje w dniu 25.09.2018 r. i obowiązywała do dnia 30.08.2020 r. W ramach projektu pokrycia dachowe i inne elementy budowlane, zawierające azbest, pochodzące z licznych budynków mieszkalnych i gospodarczych (także budynków pomocniczych, garaży itp.) i użyteczności publicznej, znajdujących się na terenie gminy Czarny Dunajec zostały zdemontowane, a następnie zapakowane, przetransportowane i zdeponowane na składowisku przeznaczonym do utylizacji odpadów azbestowych. Podstawowe dane związane z realizacją projektu przedstawiają się następująco:  całkowita kwota zadania: 703.890,00 zł, dotacja wynosiła: 85 %, wkład własny: 15%  w ramach projektu max ilość do odebrania: 900,00 Mg  okres realizacji od 25.09.2018 r. do 30.08.2020r.  ilość wniosków na koniec 2020 r. – 134  zrealizowanych wniosków – 158  łączna kwota dofinansowania wykorzystana w 2020 r. – 251 904,33 zł, w tym demontaż 20 031,22 zł i odbiór 216 017,11 zł. Pozostałe środki: 157 956,47 zł.  waga zdemontowanych wyrobów w 2020 r.: 773,27 Mg (w tym waga zdemontowanych wy- robów: 71,46 Mg).

7. Plan gospodarki niskoemisyjnej.

Plan gospodarki niskoemisyjnej przyjęty został Uchwałą Nr IX/81/2015 Rady Gminy Czarny Dunajec z dnia 26 sierpnia 2015 roku w sprawie przyjęcia i wdrożenia Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Czarny Dunajec. Plan przewiduje następujące działania  Realizacje gminnych programów ograniczania niskiej emisji – eliminacja niskosprawnych urządzeń na paliwa stałe  Rozbudowa sieci gazowych zapewniająca podłączenie nowych użytkowników,  Wykorzystanie odnawialnych źródeł energii w celu obniżenia kosztów eksploatacyjnych ogrzewania niskoemisyjnego,

 Termomodernizacja budynków oraz wspieranie budownictwa energooszczędnego w budow- nictwie mieszkaniowym,  Termomodernizacja budynków oraz wspieranie budownictwa energooszczędnego w obiektach użyteczności publicznej,  Wyeliminowanie spalania odpadów oraz ograniczenie spalania pozostałości roślinnych na powierzchni ziemi.  Ograniczenie emisji z transportu,  Ograniczenie emisji przemysłowej,  Inne działania, w tym edukacja ekologiczna mieszkańców. W związku z wypełnianiem założeń planu Gmina w 2019 r. realizowała następujące zadania: 1) W 2020 r. przeprowadzono 83 kontroli w zakresie rodzaju źródeł ogrzewania oraz potencjalnych możliwości spalania odpadów w budynkach mieszkalnych na terenie Gminy. 2) W 2020 r. przygotowano projekt aplikacyjny pn. „Termomodernizacja budynków szkolnych na terenie gminy Czarny Dunajec.” Przewiduje się wykonanie prac, służących obniżeniu zapotrzebowania na energię cieplną budynków, a także zastosowanie rozwiązań zmniejszających zużycie energii elektrycznej w postaci montażu instalacji PV w następujących obiektach użyteczności publicznej:  Budynek Szkoły Podstawowej w Podczerwonem;  Budynek Szkoły Podstawowej im. Św. Jadwigi w Krlowej w Pieniążkowicach- Filia w Dziale;  Budynek Szkoły Podstawowej im. Kornela Makuszyńskiego w Piekielniku;  Budynek Szkoły Podstawowej Nr 2. im. Jana Pawła II. w Cichem Głównym celem przedsięwzięcia jest poprawa efektywności energetycznej budynków, która skutkować będzie zmniejszeniem zużycia energii, a w konsekwencji redukcją emisji CO2. Cel jest w pełni zgodny z założeniami Programu „Środowisko, Energia i Zmiany Klimatu. W ramach realizacji złożono wniosek o dofinansowanie projektu ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego w ramach Programu Środowisko, Energia i Zmiany Klimatu. Całkowity koszt zadania przewidziany jest na kwotę 4 642 808,80, natomiast środki wnioskowane wynosiły 4 453 882,65. Złożony wniosek jest w trakcie weryfikacji. 3) Kontynuowano projekt dotacyjny dotyczący wymiany pieców. W dniu 29 listopada 2016 r przyjęto Uchwałę nr XX/206/2016 w sprawie złożenia wniosku i realizacji przedsięwzięcia wymiany pieców w indywidualnych gospodarstwach domowych na terenie Gminy Czarny Dunajec. Program ma na celu wymianę starych pieców na nowe spełniające wymogi tzw. eko projektu. W dniu 16 marca 2018 r. przyjęto Uchwałę nr XXXII/334/2018 w sprawie ustalenia Regulaminu przyznania dotacji na dofinansowanie. Pozyskane dofinansowanie ze środków zewnętrznych (RPO) na ten cel to 990.000,00 zł. Do końca 2020 r. zrealizowano- 110 wniosków. Bardziej szczegółowe informacje na ten temat zawarto w opisie działań Strategii Gminy – działanie: II.3.4. 4) Zadaniem wpisującym się w cele Planu było wykonanie w 2020 roku inwestycji w trybie zaprojektuj i wybuduj - instalacji fotowoltaicznej o mocy wytwórczej 33kWp połączonej z instalacją elektryczną stacji uzdatniania wody w Czarnym Dunajcu. Wartość zadania 105 780,00 zł. Instalacja pozwoli na wygenerowanie energii elektrycznej, która znacznie ograniczy koszty eksploatacji ujęcia wodociągowego.

8. Program opieki nad zwierzętami bezdomnymi oraz zapobiegania bezdomności zwierząt na terenie gminy Czarny Dunajec.

Uchwałą nr XIX/184/2020 z dnia 31 marca 2020 r. Rada Gminy Czarny Dunajec przyjęła Program opieki nad zwierzętami bezdomnymi oraz zapobiegania bezdomności zwierząt na terenie gminy

Czarny Dunajec na rok 2020. Program miał na celu zapewnienie opieki bezdomnym zwierzętom domowym oraz gospodarskim. Zostały zawarte następujące umowy z:  Schroniskiem dla bezdomnych zwierząt w Nowym Targu ul. Kokoszków 101,  Schroniskiem dla bezdomnych zwierząt w Racławicach 91  Gabinet weterynarii Czarny Dunajec ul. Targowa 41 ,  gospodarstwem rolnym zapewniającym miejsce dla bezdomnych zwierząt gospodarskich, ul. Polna 12, 34-432 Łopuszna Na zadania wykonania opieki nad bezdomnymi zwierzętami przeznaczono w 2020 roku 100 000,00 zł.

9. Program gospodarowania mieszkaniowym zasobem gminy.

Gmina Czarny Dunajec dysponuje 40-toma lokalami mieszkalnymi o łącznej powierzchni użytkowej 2203 m2. Gospodarowanie zasobem mieszkaniowym jest realizowane w oparciu o wieloletni program zatwierdzony uchwałę Rady Gminy Nr VI/64/2019 z dnia 25 marca 2019 r na lata 2019-2024. Większość lokali mieszkalnych, jakimi dysponuje Gmina, znajduje się w szkołach, przedszkolu i ośrodkach zdrowia. Lokale te mają charakter mieszkań służbowych i są wynajmowane osobom pra- cującym na rzecz społeczności lokalnej tj. nauczycielom i lekarzom. Problem stanowi brak lokali socjalnych, których utworzenie w najbliższym czasie planuje się w „Klubie Rolnika” w Ratułowie. W latach objętych planem tj. do 2021 r. nie przewiduje się powiększenia zasobów mieszkaniowych, a jedynie utrzymanie w należytym stanie już istniejących.

V. Informacja o stanie Gminy w pozostałych obszarach.

1. Informacja o działalności stanie publicznej służby zdrowia w Gminie Czarny Dunajec

Na terenie Gminy Czarny Dunajec opieka medyczna sprawowana jest prze Samodzielny Gminny Zakład Podstawowej Opieki Zdrowotnej w Czarnym Dunajcu, który funkcjonuje od 01.01.2000r. Jednostka została utworzona na podstawie Uchwały NR VII/35/99 Rady Gminy w Czarnym Dunajcu z dnia 29 stycznia 1999r. Działalność jednostki prowadzona jest w czterech budynkach będących własnością Gminy Czarny Dunajec. Budynki zostały przekazane Samodzielnemu Gminnemu Zakładowi Podstawowej Opieki Zdrowotnej w Czarnym Dunajcu bezpłatnie na podstawie umowy użyczenia, z przeznaczeniem na prowadzenie działalności statutowej. Na dzień dzisiejszy działalność Zakładu prowadzona jest w czterech lokalizacjach tj.  w Przychodni w Czarnym Dunajcu,  w Przychodni w Ratułowie,  w Filii Samodzielnego Gminnego Zakładu Podstawowej Opieki Zdrowotnej w Czarnym Dunajcu – Przychodnia w Chochołowie,  w Filii Samodzielnego Gminnego Zakładu Podstawowej Opieki Zdrowotnej w Czarnym Dunajcu – Przychodnia w Odrowążu. Zakład prowadzi działalność leczniczą w rodzaju: ambulatoryjne świadczenie zdrowotne, które obejmują swoim zakresem świadczenia:  podstawowej opieki zdrowotnej,  ambulatoryjnej opieki specjalistycznej w zakresie położnictwa i ginekologii,  stomatologii zachowawczej,  rehabilitacji leczniczej,  kardiologii,  chirurgii ogólnej,

Wszystkie wyżej wymienione świadczenia udzielane pacjentom na podstawie umów zawartych z Narodowym Funduszem Zdrowia.

Ilość punktów do realizacji oraz wartość kontraktów ustalana jest corocznie odrębnie na każdy zakres świadczeń, zgodnie z warunkami określonymi przez Narodowy Fundusz Zdrowia, natomiast wartość umowy na świadczenia w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej ustalana jest z uwzględnieniem ilości zadeklarowanych pacjentów do lekarza, pielęgniarki i położnej POZ oraz pielęgniarki szkolnej. Ilość zadeklarowanych pacjentów jest wielkością ruchomą i ulega wahaniom w ciągu roku. W ciągu 2020 r. ilość zadeklarowanych pacjentów: - do lekarza POZ - zmalała o 97 osób, - do pielęgniarki POZ - wzrosła o 105 osób, - do położnej POZ - wzrosła o 8 osób, - do pielęgniarki szkolnej - zmalała o 45 osób,

Wartość kontraktów zawartych z Narodowym Funduszem Zdrowia na rok 2020 była wyższa w porównaniu do 2019r. o 282 001,38 zł. Przyczyną wzrostu wartości kontraktów był: - wzrost stawki kapitacyjnej na zadeklarowanego pacjenta w podstawowej opiece zdrowotnej, - zaakceptowanie nadwykonań w zakresie chirurgii ogólnej, - otrzymanie dodatkowych środków od NFZ dla osób pracujących w placówkach medycznych w czasie pandemii. Zakład finansował ponoszone koszty działalności ze środków otrzymanych na podstawie umów zawartych z Narodowym Funduszem Zdrowia i zakończył rok 2020 dodatnim wynikiem finansowym. Sytuacja Zakładu w zakresie płynności finansowej nie stwarza zagrożeń. Zakład nie jest zadłużony, nie korzysta z kredytów, a zobowiązania wobec pracowników, dostawców oraz budżetu państwa reguluje terminowo.

Rok 2020 ze względu na panującą sytuację epidemiologiczną w kraju, dla wszystkich był rokiem bardzo trudnym. Służba zdrowia spotkała się z sytuacją, z którą do tej pory nie miała do czynienia. Wzrastająca wciąż liczba osób zakażonych przekładała się na wzrost obawy pacjentów i personelu o swoje zdrowie. Praca w zaostrzonym reżimie sanitarnym wymagała zmiany dotychczasowych przyzwyczajeń zarówno ze strony pacjentów, jak i personelu. Mimo początkowych zawirowań wszystkie świadczenia zdrowotne udzielane były w pełnym zakresie z zachowaniem wymaganych obostrzeń.

2. Stan szkolnictwa i oświaty.

W roku 2019/20 na terenie naszej gminy organizacja sieci szkół przedstawiała się następująco: funkcjonowało 13 szkół podstawowych, w tym 1 szkoła podstawowa ośmioklasowa o obniżonym stopniu organizacyjnym z klasami I-III w Cichem, 1 Przedszkole Samorządowe. Działały 3 szkoły podstawowe prowadzone przez osobę prawną - Stowarzyszenie Przyjaciół Szkół Katolickich (Czerwienne, Stare Bystre 1, Stare Bystre 2). Łączna liczba uczniów uczęszczających do szkół prowadzonych przez Gminę Czarny Dunajec wynosiła:  w przedszkolach i punktach przedszkolnych -(Kl. „0” i poniżej „0”) – 512 (463 w 2019 r.)  w szkołach podstawowych – 1532 (1568 w 2019 r.)

Stanowiło to łącznie 2044 (2204 w 2019 r. – łącznie z klasami gimnazjalnymi). Łączna liczba uczniów uczęszczających do szkół prowadzonych przez SPSK wynosiła: 730 (810 rok wcześniej), w tym:

 w przedszkolach niepublicznych i OP - 285  w szkołach podstawowych - 445 Łączna liczba dzieci uczęszczających do Prywatnego Integracyjnego Bajkowego Przedszkola wynosi: 55.

Łączna liczba uczniów na terenie Gminy Czarny Dunajec w roku szkolnym 2019/2020 wyniosła 2774 i była zdecydowanie mniejsza niż w poprzednim roku szkolnym (3066) Liczb tych jednak nie można porównywać z uwagi na zmianę struktury szkolnictwa i fakt, iż w ostatnim roku szkolnym ze statystyk zniknęli uczniowie gimnazjów.

Poniższe tabele prezentują podstawowe dane dotyczące finansowania i kosztów funkcjonowania oświaty, placówek szkolnych na terenie gminy:

Subwencja - wydatki 2020

Kwota subwencji oświatowej 2020 Kwota wydatków 2020 (bez wydatków z dotacji) Dopłata Jednostka Punkt Przed- Dokształcanie Gmina "0" SP Razem "0" SP Przedszkole Razem szkolny i doskonalenie

SP Czarny Dunajec 80 039,45 3 782 522,87 3 862 562,33 106 965,73 4 509 107,23 4 616 072,96 753 510,64 SP Ciche 1 104 479,48 1 451 253,61 1 555 733,09 232 266,27 1 726 158,92 1 958 425,19 402 692,10 SP Ciche 2 26 679,82 1 048 586,65 1 075 266,47 89 254,19 1 597 869,87 1 687 124,06 611 857,59 SP Ciche 3 37 351,74 308 758,61 346 110,35 105 131,03 449 764,79 95 790,73 650 686,55 304 576,20 SP Chochołów 64 031,56 1 091 112,09 1 155 143,65 100 275,85 1 527 556,04 1 627 831,89 472 688,24 SP Czerwienne 1 26 679,82 559 405,94 586 085,76 204 453,79 955 064,26 1 159 518,05 573 432,29 SP Dział 53 359,63 0,00 53 359,63 248 454,23 0,00 248 454,23 195 094,60 SP Odrowąż 42 687,71 1 042 375,72 1 085 063,42 101 732,80 1 435 903,72 1 537 636,52 452 573,10 SP Pieniążkowice 0,00 1 069 220,36 1 069 220,36 0,00 1 290 493,43 1 290 493,43 221 273,07 SP Piekielnik 90 711,38 2 058 072,55 2 148 783,93 214 036,26 2 499 394,21 112 443,27 2 825 873,74 677 089,81 SP Podczerwone 53 359,63 948 483,98 1 001 843,61 86 095,40 1 354 559,01 1 440 654,41 438 810,80 SP Podszkle 32 015,78 932 053,16 964 068,94 70 854,14 1 250 280,15 1 321 134,29 357 065,35 SP Ratułów 85 375,42 1 504 818,12 1 590 193,53 178 643,84 1 629 347,92 1 807 991,76 217 798,23 SP Załuczne 64 031,56 1 024 299,45 1 088 331,02 84 783,97 1 411 969,13 1 496 753,10 408 422,09 Przedszkole Samorzą dowe 130 434,66 0,00 130 434,66 0,00 0,00 1 380 936,91 1 380 936,91 1 250 502,25 GZO - fundusz zdro- wotny i dokształcanie 0,00 3 790,00 37 894,00 1 614,00 335,00 72 174,18 115 807,18 115 807,18 Razem 891 237,65 16 820 963,12 17 712 200,77 1 826 737,50 21 675 362,69 1 382 550,91 208 569,00 72 174,18 25 165 394,28 7 453 193,51

Pozostałe wydatki finansowane przez Gminę Czarny Dunajec: GZO jako CUW 882 632,01 dowóz uczniów 383 814,81 pozostała działalność 18 872,39 stypendia motywacyjne 51 453,18 Razem 1 336 772,39

Dotacje pozyskane przez Gminę Czarny Dunajec: dotacja na podręczniki 173 810,95 dotacja narodowy program rozwoju czytelnictwa 56 960,00 dotacja na wyprawkę szkolną 9 122,12 Razem 239 893,07

Dochody SP Czarny Dunajec - 56 876,01 wynajem hala i wynajem pokoi

Uwagi: - plan dochodów SP Czarny Dunajec w kwocie 125 000,00 zł pomniejszył wydatki SP (przeznaczone na utrzymanie hali i pokoi w zakresie wynajmu), - wydatki poniesione z dotacji nie zostały uwzględnione w wydatkach 2020, - dodatkowa kwota subwencji 2020 (świadczenie 500 plus dla nauczycieli oraz rezerwa 0,4% na wyposażenie) – 205 906,00 zł.

3. Stan zabezpieczenia przeciwpożarowego i współpraca z jednostkami Ochotniczej Straży Pożarnej. Zgodnie z planem zabezpieczenia ppoż Komendanta Powiatowego Państwowej Straży Pożarnej w No- wym Targu Gmina Czarny Dunajec została zakwalifikowana o średnim stopniu zagrożenia. W porównaniu do ilości zdarzeń zaobserwowano znaczny wzrost - o 62 zdarzenia więcej niż w roku 2019.

Rok 2019 Rok 2020 191 253

Działania ratownicze w 2020 r Liczba wyjazdów Liczba ratowników Liczba pojazdów do zdarzeń biorących udział w akcjach ratowniczych Pożary 66 1181 9 Miejscowe zagrożenia 187 1399 8 Alarmy fałszywe 5 30 3 Wyjazdy gospodarcze 117 352 28

Na terenie gminy dominują pożary małe. Mniejszą ilość pożarów średnich i dużych w stosunku do ma- łych, można uzasadnić bardzo dobrym przygotowaniem do działań wszystkich sił ratowniczych. Bezpo- średni wpływ na powyższy fakt ma organizowanie kursów dla ratowników, jak również pozyskanie nowego sprzętu w tym samochodów pożarniczych. Z całą pewnością, zakupione dla jednostek OSP z terenu gminy samochody przyczynią się do jeszcze skuteczniejszego prowadzenia działań ratowniczych.

W roku 2020 wzrosła ilość pożarów powstała na skutek wypalania nieużytków oraz łąk w okresie wiosennym i jesiennym i wyniosła 28 zdarzeń.

Stan zabezpieczenia ppoż. Gminy przedstawia się następująco: Liczba jednostek OSP na terenie Gminy wynosi 20

1) Wyposażenie i wyszkolenie w OSP umożliwia podjęcie działań Ratowniczo-gaśniczych w czasie pożarów 20 jednostek Ratownictwa technicznego i drogowego 8 jednostek Ratownictwa powodziowego i nawodnego 1 jednostka Ratownictwa medycznego 10 jednostek Poszukiwawczo-ratowniczych 4 jednostki

Członkowie OSP Mężczyźni w wieku 18-65 lat 603 Mężczyźni w wieku ponad 65 lat 74 Mężczyźni łącznie 677 Kobiety w wieku 18-65 lat 40 Kobiety łącznie 40 Członkowie zwyczajni łącznie 717 Mężczyźni mogący brać bezpośredni udział w akcjach ratowniczo-gaśniczych 384 Kobiety mogący brać bezpośredni udział w akcjach ratowniczo-gaśniczych 3 Członkowie mogący brać bezpośredni udział w akcjach ratowniczo-gaśniczych 387 Członkowie wspierający - mężczyźni 47

Członkowie wspierający - łącznie 47 Członkowie honorowi - mężczyźni 11 Członkowie honorowi - łącznie 11 Członkowie OSP ogółem 775

Niepokojącym zjawiskiem jest ciągły spadek strażaków mogących brać bezpośredni udział w akcjach ratowniczych i tak w roku 2019 było – 464 mogących brać udział w akcjach ratowniczych natomiast w roku 2020 – 387 (spadek o 77 osób). W celu podniesienia liczby wyszkolonych członków OSP niezbędnym jest przeprowadzenie szkolenia podstawowego strażaków OSP przez Państwową Straż Pożarną.

Młodzieżowe Drużyny Pożarnicze Liczba drużyn 10 Członkowie ogółem 117 Chłopcy 56 Dziewczęta 61

2) Wyposażenie jednostek OSP - samochody ratowniczo-gaśnicze Samochody ratowniczo-gaśnicze Samochody ratowniczo-gaśnicze Samochody ratowniczo-gaśnicze ciężkie MMR > 16t. średnie 7,5t.< MMR <16t. lekkie 2t.< MMR <7,5t. 0-10 lat 4 0-10 lat 9 0-10 lat 2 11-20 lat 0 11-20 lat 4 11-20 lat 6 21-30 lat 3 21-30 lat 3 21-30 lat 0 31 lat i więcej 4 31 lat i więcej 3 31 lat i więcej 0 Razem 11 Razem 19 Razem 8 Podnośnik hydrauliczny -1 Ogółem - 39 pojazdów

Wyposażenie w pozostały sprzęt pożarniczy i środki ochrony osobistej: Motopompy Pożarnicze o wyd. M8/8 14 Pożarnicze o wyd. M16/8 lub wyższej 33 Szlamowe 38 Pływające 11 Ogółem 96 Sprzęt ochrony dróg oddechowych Aparaty nadciśnieniowe 62 Czujniki bezruchu 62 Sprzęt ratowniczy Zestawy ratownictwa technicznego 11 Pilarki do drewna 50 Piły do betonu i stali 13 Zestawy do ratownictwa medycznego Bez tlenoterapii 4 Z tlenoterapią 22 Defibrylatory 12 Agregaty prądotwórcze Jednofazowe 31 Trójfazowe 6 Sprzęt alarmowania i łączności Syrena elektryczna 20 Syrena ręczna 20

Możliwość zdalnego uruchomienia 18 Terminale GPS 8 Radiostacja stacjonarna na stałe w strażnicy 20 Selektywne wywołanie 20 Radiostacje nasobne 147 Radiostacje samochodowe 42 Środki ochrony indywidualnej posiadające świadectwo dopuszczenia Ubranie specjalne (kpl.) 441 Buty specjalne 469 Hełmy 380 Kominiarki strażackie 320 Rękawice specjalne 377

3) Środki pozyskane ze źródeł zewnętrznych w roku 2020 dla jednostek OSP:  Fundusze Europejskie: Jednostka OSP Ratułów Dolny - 249242,00 zł  Środki pozyskane przez OSP: Jednostki Krajowego Systemu Ratowniczo- Gaśniczego pozyskały na działalność bieżącą – 35000,00 zł z środków Państwowej Straży Pożarnej. Jednostka OSP Czarny Dunajec – 950000,00 zł na zakup ciężkiego samochodu ratowniczo – gaśniczego.  Pozostałe Jednostki OSP Jednostka OSP Koniówka – 10000,00zł Jednostka OSP Stare Bystre – 10000,00 zł Jednostka OSP Ciche Górne II – 10000,00 zł Jednostka OSP Czerwienne Górne – 2000,00 zł  Środki pozyskane przez Gminę Czarny Dunajec: Dla jednostek OSP Gminy Czarny Dunajec pozyskano: 1) z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej – na zakup sprzętu i wyposażenia bojowego kwotę 46946,05 , 2) z Województwa Małopolskiego: w ramach konkursu małopolskie remizy – 5000,00 zł  Środki przekazane przez urząd gminy na zadania inwestycyjne: Jednostka OSP Chochołów wykonanie centralnego ogrzewania- 37000,00 zł Jednostka OSP Piekielnik odnowienie ścian zewnętrznych- 15292,00 zł Jednostka OSP Ratułów Dolny wymiana okien – 16601,00 zł Jednostka OSP Stare Bystre wykonanie gazowego centralnego ogrzewania – 30000,00 zł  Ważniejsze udzielone dotacje dla OSP Jednostka OSP Dział zakup lekkiego samochodu ratowniczego- 67000,00 zł Jednostka OSP Czarny Dunajec zakup ciężkiego samochodu ratowniczo- gaśniczego - 95000,00 zł

4) Zakup wyposażenia i koszty utrzymania w 2020 r.

Kwota wydatkowana na utrzymanie ochotniczych straży pożarnych z budżetu gminy w roku 2020:  na działalność bieżącą : 760510,44 zł.  na wydatki inwestycyjne :196949,15 zł.

4. Wsparcie spółek wodnych z terenu Gminy Czarny Dunajec

W roku 2020 nie realizowano zadania.

5. Modernizacja infrastruktury drogowej

1) W 2020 r. zrealizowano szereg zadań związanych z poprawą stanu gminnej infrastruktury drogowej. Efekty tych działań oraz koszty przedstawiają się następująco:  Ilość wykonanych dróg o nawierzchni bitumicznej – 9 dróg o łącznej dł. 2,580 km. za kwotę 1 138 331,64zł  Ilość wykonanych dróg o nawierzchni tłuczniowej – 6 dróg o łącznej dł. 1,360 km za kwotę 323 238,78 zł  Ilość wykonanych dróg o nawierzchni z frezu bitumicznego – 2 drogi o łącznej dł. 0,400 km za kwotę 153 935,82 zł  Koszty poniesione na remonty odwodnienia dróg (rowy, przepusty, korytka betonowe) – 153 486,35 zł  Koszty poniesione bieżące utrzymanie dróg – 831 694,62 zł  Pozyskane dotacje w 2020 r. – 925 216,00 zł  Łączne wydatki poniesione na drogi w 2020 r. – 2 600 687,21 zł

2) W roku 2020 zostały podpisane umowy z Zarządem Powiatu Nowotarskiego i Powiatowym Zarządem Dróg w Nowym Targu na współfinansowanie inwestycji polegających na przebudowie dróg powiatowych (budowa chodników) w miejscowości Ciche. Gmina Czarny Dunajec samodzielnie na podstawie porozumienia z Powiatowym Zarządem Dróg w Nowym Targu przystąpiła również do projektowania przebudowy dróg powiatowych (budowa chodników) w miejscowości Ratułów i Dział. W 2020 r. wydatkowano kwotę 7 942,73 zł na dokumentację chodników w Cichem. 3) Realizowano również zadania na drogach wojewódzkich, współfinasowane z budżetu Gminy Czarny Dunajec  „Rozbudowa DW 957 Krowiarki – Nowy Targ” w 2020 roku nastąpiło przerwanie prac ze względu na rozwiązanie umowy pomiędzy wykonawcą a Zarządem Dróg Wojewódzkich. Prace zostaną wszczęte i zakończone w 2021 roku.  Gmina rozpoczęła opracowanie dokumentacji projektowej budowy chodników przy DW 957 w miejscowości Czarny Dunajec i Stare Bystre. ,,Rozbudowa DW 958 Chabówka – Zakopane, zadanie 1” w ramach tego zadania wykonywane były m.in. prace:  Wykonane zostały dwa obiekty mostowe w miejscowości Podczerwone i Chochołów.  Gmina rozpoczęła opracowanie dokumentacji projektowej budowy chodników przy DW 958 w miejscowości Wróblówka. W 2020 roku Gmina wydatkowała na ten cel 750 000,00 zł.

Kontynuowano również prace związane z „Obwodnicą Chochołowa”. Wydatkowano na ten cel 19 950,00 zł (środki przeznaczone na dokumentację związaną z analizą wariantową obwodnicy).

Środki wydatkowane z budżetu Gminy na realizację zadań na drogach wojewódzkich w ostatnich latach przedstawiało się następująco:

Podczerwone – chodnik, oraz budowa nawierzchni Czarny Duna- Lata Drogi 958 i 957 DW 958 jec Stare Bystre Wróblówka 2015 159 498,06 zł 643 928,81 zł 2016 32 923,50 zł 8 846,93 zł

2017 320 000,00 zł 2018 89 276,50 zł 153 010,50 zł 2019 175 190,00 zł 2020 796 950,00 zł Suma 1 253 838,06 zł 2 379 624,30 zł 2021 56 026, 50 zł 56 580,00 zł 33 210,00 zł niewygasające 218 228 zł

Łącznie na zdania związane z infrastrukturą drogową na terenie Gminy przeznaczona została kwota 3 378 579,94 (dla porównania w roku 2019 - 2 818 402,30 zł.).

6. Zestawienie robót utrzymaniowych na rzekach zrealizowanych w 2019 r na terenie Gminy Czarny Dunajec

Nie realizowano w roku 2020.

7. Renta planistyczna W 2020 r. Uchwałą Nr XVII/174/2020 Rady Gminy Czarny Dunajec z dnia 10 lutego 2020 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obszaru Gminy Czarny Dunajec, został przyjęty nowy plan zagospodarowania przestrzennego dla Gminy Czarny Dunajec. W związku z wejściem w życie nowego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Wójt Gminy wszczął 56 postępowań administracyjnych w zakresie ustalenia opłaty z tytułu wzrostu wartości nieruchomości, które zmieniły swoje przeznaczenie w stosunku do poprzedniego planu zagospodarowania przestrzennego. Do końca 2020 r. zostały wydane 44 decyzje ustalające opłatę z tytułu wzrostu wartości nieruchomości spowodowanego wejściem w życie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Łączne dochody z tego tytułu w roku 2020 wyniosły 70 297,90 zł

8. Środki i działania związane z przeciwdziałaniem epidemii COVID – 19 W roku 2020 na zabezpieczenie działania urzędu gminy i ochotniczych straży pożarnych wydatkowano kwotę – 68099,19 zł Ważniejsze zadania sfinansowane :  Zakup maseczek dla mieszkańców gminy,  Zakup płynów dezynfekujących,  Zakup rękawiczek,  Zakup kombinezonów i masek dla strażaków OSP

Urzędy i instytucje gminne działały w ograniczonym zakresie, na podstawie zarządzeń Wójta Gminy oraz kierowników gminnych jednostek organizacyjnych. Jednakże pomimo wprowadzenia restrykcji wszelkie zadania gminy, w szczególności związane z obsługa mieszkańców, załatwianiem ich podstawowych potrzeb, były realizowane nieprzerwanie.

VI. Podsumowanie, analiza sytuacji.

Roku 2020 nie można analizować nie biorąc pod uwagę trudności związanych z niespotykaną dotąd sytuacją jaką wywołała epidemia korona wirusa SARS-COV 2. Epidemia spowodowała nie tylko

ograniczenia w kontaktach międzyludzkich, a co za tym idzie w realizacji wielu zadań takich jak edukacja szkolna, realizacja programów profilaktycznych, uroczystości i imprezy gminne, konkursy, zawody sportowe, narady itp. Wywołała również zaburzenia gospodarcze, które przekładają się na sytuację mieszkańców, przedsiębiorstw i w końcu na sytuację Gminy. Szczególnie (ale nie tylko !)dotyczyło to takich terenów, których gospodarka opiera się na tzw. przemyśle wolnego czasu i turystyce. W tych branżach, oprócz zaburzeń wywołanych ogólną tendencją do ograniczenia wydatków w sytuacji niepewności zadziałały dodatkowo jednoznaczne zakazy wynikające z przepisów prawa.

W dalszym ciągu zwraca uwagę fakt korzystnej sytuacji finansowej Gminy Czarny Dunajec, co znajduje odzwierciedlenie w opisanym wyżej rankingu opracowanym przez Regionalną Izbę Obrachunkową. 53 miejsce na 120 gmin wiejskich to zasługa przede wszystkim korzystnych parametrów obejmujących: niski poziom zadłużenia, bardzo dobrą płynność finansową oraz niskie obciążanie wydatków bieżących wynagrodzeniami. Bezpieczna sytuacja finansowa ma szczególne znaczenie w kontekście uruchamianego nowego okresu programowania UE, a co za tym idzie – możliwości pozyskania dotacji na zadania rozwojowe i te związane z zaspokajaniem potrzeb społecznych. Pozyskania dotacji jest bowiem uzależnione m.in. od posiadania odpowiednich rezerw środków przeznaczonych na zabezpieczenie tzw. wkładu własnego. W tym kontekście analiza wysokości spłat zadłużenia w poszczególnych latach wskazuje, że już w roku 2023 spłaty wyniosą ok. 2 mln zł, natomiast w kolejnych latach ok. 1 mln/ rok. Taka sytuacja pozwala na planowanie większych inwestycji w kolejnej perspektywie finansowej.

Piętą achillesową gminy, znajdującą odzwierciedlenie w odpowiednich rankingach, są dochody własne Gminy – w szczególności dochody podatkowe. Rok 2020 był drugim z rzędu, w którym Urząd Gminy podejmował starania na polu weryfikacji dochodów podatkowych. W obszarze tym istnieje wciąż znaczna luka wynikająca z dużej liczby nierzetelnych deklaracji podatkowych. M.in. dzięki tym działaniom obserwowany jest stały trend wzrostowy, choć póki co nie przekłada się on na zmianę pozycji gminy na tle innych samorządów. Trend ten współgra ze stałym wzrostem liczby przedsiębiorców. Pomimo trudnego roku, w gminie po raz kolejny z rzędu przybyło w ciągu 12 miesięcy ok. 100 podmiotów gospodarczych. Również liczba ofert pracy – choć odcisnął się na niej stan kryzysowy – była stosunkowo wysoka i plasowała Gminę na drugim miejscu w Powiecie, ustępując wyłącznie miastu Nowy Targ.

Niewątpliwie niezbędne jest podejmowanie kolejnych inicjatyw służących rozwojowi gospodarczemu – w przypadku Gminy Czarny Dunajec powinien się on opierać w dużej części na wykorzystaniu potencjału rekreacyjno- turystycznego. Gminna winna podążać w obranym kierunku – tworzenia infrastruktury przyciągającej turystów, osoby preferujące rekreacyjne formy spędzania czasu. W ciągu minionego roku służyły temu celowi zadania polegające zarówno na budowie nowych odcinków ścieżek rowerowych, placów zabaw jak i projektowaniu kolejnych inwestycji, takich jak chociażby wieża widokowa na Bachledówce przy Parafii Rzymskokatolickiej pw. Matki Bożej Częstochowskiej, strefa rekreacji w Piekielniku, ścieżka rowerowa łącząca Szlak wokół Tatr oraz inne pętle rowerowe z Odrowążem, bezpieczne przejścia dla rowerzystów w Piekielniku i Czarnym Dunajcu. Z wskazanym kierunkiem rozwoju ściśle łączy się realizacja kolejnych etapów utworzenia w Gminie uzdrowiska. Obecnie Gmina posiada status obszaru ochrony uzdrowiskowej i niezbędnym zadaniem jest uwzględnienie strefy A obszaru w Miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego Gminy. W 2020 r. osiągnięto niezwykle ważny kompromis na tym zakresie – uzgodniono z Regionalnym Dyrektorem Ochrony Środowiska w Krakowie warunki, na jakich możliwe jest wprowadzenie Strefy A do Studium kierunków i uwarunkowań zagospodarowania przestrzennego Gminy. Pozwala to

patrzeć z optymizmem na dalsze prace zmierzające do wprowadzenia uzdrowiskowej strefy inwestycyjnej do Planu miejscowego.

Równocześnie w nowym Miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego przewidziane zostały nowe tereny inwestycji turystycznych – tras narciarskich, terenów zagospodarowania turystycznego, rekreacji. Zapewniono również nowe tereny o charakterze stref działalności gospodarczej – szczególnie duże znaczenie ma kilkudziesięciohektarowa strefa w miejscowości Czarny Dunajec. Nieunikniona zmiana charakteru Gminy – niegdyś głównie rolniczej, a równocześnie posiadającej wyjątkowe walory przyrodniczo- krajobrazowe, wymaga dalszych działań w kierunku tworzenia bazy turystycznej i ten kierunek w chwili przejawia się jako priorytetowych w konkretnych działaniach Gminy. Co istotne, rozwojowi na tym polu służy polityka Unii Europejskiej, która - jak wynika z dokumentów programowych (w dalszym ciągu będących w fazie uzgadniania) - również w nowej perspektywie stawiać będzie na ochronę i wykorzystanie zasobów dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego. Ważnym zadaniem Gminy pozostaje właściwe zagospodarowanie majątku Gminy i zwiększanie dochodów własnych w oparciu o ten majątek. W pierwszej kolejności należy zauważyć, że wciąż powiększa się ilość mienia co do którego Gmina posiada uregulowany tytuł własności. W roku 2020 Gmina nabyła ponad 6 ha mienia – w zdecydowanej większości poprzez komunalizację. Ilość mienia zbywanego byłą znikoma. Osiągane są coraz większe dochody z umów cywilnoprawnych związanych z udostępniania mienia. W ostatnim roku Gmina wydłużyła kluczowe w tym zakresie umowy dzierżawy łąk (ponad 250 ha) w obszarze Natura 2000. Torfowiska Orawsko- Nowotarskie.

Przechodząc do analizy realizacji strategii uprawnione jest stwierdzenie, że zdecydowana większość wyznaczonych obszarów interwencji jest realizowana i Gmina podejmując różnorakie działania projektowe, inwestycyjne i społeczne kieruje się wskazanymi w strategii celami. W mniejszym stopniu realizowane były zadania wyznaczone w dziedzinach związanych z rolnictwem czy bezpośrednim wsparciem sektora MŚP – przyczyny tego stanu były wyjaśniane w Raporcie za rok 2019 i stanowią przyczynek do rozważań nad nową strategią Gminy. Obok wymienionych wyżej działań związanych z rozwojem gospodarczym opartym na turystyce i rekreacji wśród ważnych dokonań minionego roku wymienić trzeba również pewne zadania w obszarze porządkowania struktury własności, budowy nowej infrastruktury, w tym infrastruktury społecznej. Ważnym z punktu widzenia stanu porządkowania przestrzeni zagadnieniem, które podjęła Gmina w 2020 r. było porządkowanie struktury własnościowej poprzez modernizację ewidencji gruntów. Zadanie zostało zlecone przez Powiat Nowotarski, przy udziale środków dotacyjnych oraz środków własnych Gminy i było realizowane skutecznie, przyczyniając się do uzgodnienia stanu faktycznego ze stanem „ewidencyjnym”. Dla Gminy znaczenie szczególne ma wyznaczenie odpowiedniej szerokości działek stanowiących drogi gminne (wraz z poboczami, rowami). Inwestycje na drogach wojewódzkich (szczególnie 957) uległy spowolnieniu, natomiast zostały wykonane kluczowe mosty na rzece Czarny Dunajec. Niewątpliwym sukcesem jest uwzględnienie w rządowych planach olbrzymiego projektu jakim jest obwodnica zachodniego Podhala – od Czarnego Dunajca do Chochołowa. W 2020 r. projekt ten został uwzględniony w rządowych planach z przewidzianą pulą 300 mln zł., co daje nadzieje na realizację etapu projektowania w najbliższych latach. Pośród inwestycji składających się na infrastrukturę społeczną powstawał niezmiernie istotny projekt żłobka w Czarnym Dunajcu. Z tzw, tarcz rządowych skierowanych na zminimalizowanie skutków epidemii Gmina Czarny Dunajec pozyskała środki na modernizację pomieszczeń po ARiMR z przeznaczeniem na siedzibę Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej. Z tego samego źródła

pozyskane zostało finansowanie na przebudowę sieci magistralnej doprowadzającej wodę do sieci wodociągowej w Czarnym Dunajcu. Kontynuowane były inwestycje kanalizacyjne w Czarnym Dunajcu i Chochołowie – stopniowo domykają one temat skanalizowania aglomeracji Czarny Dunajec. Sama aglomeracja została zmieniona – tj. częściowo okrojona obszarowo i tym samym zracjonalizowana. Ważnym, nierealizowanym wciąż z powodu braku możliwości pozyskania dotacji zadaniem, było skanalizowanie Piekielnika. Niezmienną popularnością cieszyły się udzielane przez Gminę dotacje – na budowę przydomowych oczyszczalni ścieków oraz usuwanie wyrobów zawierających azbest. Programy dotacyjne w tych obszarach należy oceniać jak najbardziej pozytywnie.

W nieco ograniczonym zakresie – z powodu restrykcji ustawowych związanych ze stanem pandemii, realizowane były w roku 2020 działania jednostek gminnych związane z zapewnieniem zajęć dla dzieci i młodzieży – zarówno przez bezpośrednią organizację zajęć jak również przez zlecanie ich stowarzyszeniom. Dotyczy to również pracy wykonywanej przez organizacje pozarządowe działające w obszarze kultury i sportu. Obszar ten, ze względu na skalę środków i działań wyróżniający Gminę Czarny Dunajec, wymaga ciągłej analizy pod kątem optymalizacji wydatków, poszukiwania bardziej efektywnych form realizacji zadań publicznych.

Analizując sytuację oświaty na terenie Gminy, na pierwszy plan wysuwa się kwestia dopłaty Gminy do funkcjonowania systemu – w roku 2020 wyniosła ona niemal 7,5 mln zł. Bardzo wyraźnie widoczna jest prawidłowość, zgodnie z którą im mniejsza szkoła, tym większy koszt edukacji 1 ucznia ponosi Gmina. Wciąż aktualne pozostaje pytanie o zasadność utrzymywania bardzo małych placówek – zarówno z uwagi na aspekt ekonomiczny, jak i edukacyjny. Warto przypomnieć w tym miejscu przeprowadzony w 2019 r. przez MISTIĘ audyt funkcjonowania placówek oświatowych sugerujący dokonanie zmian w strukturze organizacyjnej szkół oraz zmiany w sieci szkolnej, co pośrednio przełożyłoby się na zmniejszenie wydatków na funkcjonowanie oświaty. Drugie istotny problem wiąże się z niskimi wynikami egzaminów 8-kalsistów, które należy uznać za niezadawalające i mobilizujące do poszukiwania przyczyn i skutecznego podnoszenia poziomu nauczania.

30.05.2021

Wójt Gminy Marcin Ratułowski