Pip 8Uphc Dvgpbc Od .Aopoc

GRBECORVM FABVLIS .AD THRAIES PERTINENTIBUS

QUAESTIONES CRITICAN

FRJDERICUS HILLER DE GMERTRINGEN lr un. I'€lIL.

l L

I I ALFREDO DE GUTSCHMII.) t CAROLO l.%OBERT

SACRUM, I spes abicienda videatur aliquid certi emendi. Notissima sunt quae summus vir - Christ. Aug. Lobeck2) - de Eleusiniis fabulis statuit : ,,. . . ita varie tradita esse ut manifestam .fiat nullum tradentium alterius se obstrinxisse auctoritate, nedum ut omnes ex communiquodam fonte hanserint; quo unoex- emploex innumerabilibus delecto arguitur eorum temeritas, qui ex variis discordibusque poetarum et mythographorurn narratiunculis antiquae famaeformam et quasi lineamenta re- cognosci posse sperantcL. . . . ,,haecomnes chronologorum cir- culos conturbad; rationes iacent,silet iudicium, quid agant,

nesciunt. c( Sedne tdis viri amtoritas ab eiusmodi studiis deterreret omnes cautos et consideratoshomines - nempe fuerunt etiam multi semper, qui incertiaeima potissimum sciie cuperent - maxime effecisse videtur Graecarum fabularm ipsarum iam per se Studium,quae essent et qualis earum natura.a") Sunt enim non omnia unius generis, sed ipsae suam habent, ut ita dicam, historiam; varlis de caisis ortae suntet diversis temporibus diverse traditae. Hoc semperrespiciendum erit,si qua uti volumus qualemcumque ad finem. Ac primi certe Ifabularum fontes sunt et deornm cultus et quae ex vetere sua historia de origine rebus gestis beUis migrationibns deque iis gentibus, quibuscum per pacem aut bellum diqua consuetudo ei fuisset, unusquisque popdus memoria retinuit. Baec varie iam traditasunt a poëtis epicis lyricis scae- nicis, nt dedoctis illis Alexandrinis taceam, qui iam +Or;O.ro- pov od& cecinerunt, quamquam e fontibus satis absconditis saepe hauserunt; mutavemt multa philosophi atque historici; denique illi fuernnt, qui veterum et recentiorum auctorm skn-

" tentias simpliciter collegerunt ac breviter ea, qua notissimae erant, forma - tragoediamm maxime argumenta intellego - additis saepe veterum poetarum et aliorum auctorum discre- pantiis fabulas retulerunt; - unicum illi nostrum refugium ubi astiquiora monumenta periernnt.

'> Lobeck, Agl. p. 211/2. - "3 cf. in universum M. Mayer, De Euripidis mythopoeia capita duo, Berol. 1883 p. 4. 5. - 8

,i I Quae cum ita sint, in omnibus disputationibus de veteribus j illis populis, de quibus Qraecorum fabulae prope solaa no8 l edocent, primum statuendum est, quae apud diversorum generum et tempornm auctores do iis sententiae fuerínt oaeque, utrum a prioribus auotoribns sive pogtis sim historicï8 pen- deant , an aliunde ortae sint ; turn dernum, ant omnino non, intellegemus, quae e traditis rebus erui possint. *) Haeo igítur tenens ad quaedionem aliquam accedere auma sum, quam iam muhi iiqw eruditissimi viri solvere conati sunt: illam de Thraoibus dico, qui in Graecornm fabulis Brae- l ciae quasdam regiones aliquando incoluisse jraduntur. Qraeci memoria tenuerunt maxime ad ipsornm religionem Thraces non nihilvaluisse; sed CIQ aliis quoque rebus cum rdiginae ab initio coiiunotis traaituno, musicam intellego ae vel potjsin. Haec quomodo barbari cffioere potuissent, quaesitum; difficultas ab aliis ditar expedita est. Ac nos quidem t,atum nolumus tractare argumenturn, sed aliquid ad solvondam quaestionen1 attulîsse satirj habebimue Grmoorum do JJu~noIpo ot Tereo, fabulis examinatis, quibuseum im apud vetores oa 'coniuncta ~unt,quae îpsi de Thracibns Eleusinem et' Phocidem tenentibus comporta Imbuerunt aut oerte habore apinati sunt. Quibus de

I .,.Phine,iL fabula dispututianum addam, quae, qumquarn nd Asiam mägis speckat, tamon at1 Qruccorm do Thrucilnl~ eonts1ltiat.l cognosoandas perrnultum a€ert. Atqua iam uunc milli vwais petenda est, si de Thraoibus disserere profeessus Isngiutl intor- dum a propogito mm egredi visas ero; nam si, quid iu ilh fabulis Thruchn Hit;, quaoritur, t;nt,ao Nunt qmtandae, 510 quod in m ipsa parto, qua0 axr:ltzs:r wmt, l'hruciurn vo~tigiun~tolnoro noglegutur. . -.-..e- ..-A ".,h&,--,,*- .", 4 Quorumprimo loco commemorandus est C. O. Mueller.4) Qui et deorum cultum, imprimisBacchi et Musarum, et cum iUo coniunotam musicam, qualem Thraces Pierii turn coluissent, permulturn Olim valuisse ostendit apud Graecos et Thracios

aoedos- epicaeGraecomm , poi3sis quasiparentes fuissepu- tavit; id quod nullo modo fieri potuiseet, nisi Thraces illi ipsi cum Graecis communem originem linguamque habuissent. Quare hos prorsus esseseiungendos a Thracibus Thraciae quae proprie ita nominatur incolis, quorum rudes ferosqueanimos quintosaeculo Graeci fastidissent aut irrisissent. Ad ham igiturcommunem stirpem pertinere omnia Thracum, quae in .. Graecia repèrirentur, vestigia. - Huius sutnmi viri sententia

din ab omnibus I sine dubitatione probata atque recepta est; ac valet nunc quoque apudplurimos. Post Muellerum Ch. 'A. Lob e ok5) Aglaophamo suo Orphica masime, quae usque ad .id tempus omnino. obscura fuerant, illustravit, eadem ad nostram quaestionem gravissima, atqueibidem etiam deThracio Bacchi cultu optime disseruit. Muellerum respexisse. nondum videtur. ContraMuelleri vestigia- pressit O. Abel,6) qui barbaros illos Thraces (quosThynoa appellat) post 'Hameri demum aetatem in . Thraciam . turn a Pdasgicis Thracibus obsessam irrupisse 'coniecit una cum Cimmeriis Treribusque, quos in Askm invasisse accepimus. Horum reliquias Asiaticos illos Thraces esse, ThynosBithynosque. Quorum prius illud vetere testimonio nullo probari ipse fatetur et quaeaffert indicia minime certa sunt ; .alterum nvper ab E. M eye r o 7) demo pro- ., batnm est. ,.

zu verschiedenen Zeiten herrschenden Ansichten zu entwerfenu. - 4, G. O. Muelier, Orchornenos und die Minger 1820, p. 379-91, - Dorier 1824 I p. 940- Uebar die Wohnsitze, die Abstammung und die filtere Geschichte des Hakedonischen Volkes 1825 p. 34 sqq. - Geschichte dergriechischen I ! Literatur 1841 I p. 43-7. - ') Ch. A. Lobeck, Aglaophamus sive de 'i theologise mysticae Graecomm eausis 1829 (I p. 289-98, II p. 1014 sqq.) . I I - 6)' Otto Abel, M&edonien vor Kinig Philipp 1847 p. 67-84; cf. et ea, I quae antea de Macedonici regni originibusdisputantur (in Phrygibus atque tI Pseonibus non moror). - ') E d. M eye r, Geschichte des Altertums 1884 I I j Do Thracibus solis agit B. GisoIuQ) cuius e senteatiis gentes Pelasgis propriqnao Graeciamhabitantibus Tbmciaru quondam tanmerunt. At Paoones id ost T'eucri at Mysi irrum- pentas et optimam ubique terram occupantss veteros illos 1 eiecorunt, ut dissipati iam per Graecium vngarontur ot; indo 1;urbatis omnibus rebus in Rsiu~ntrsicoroxlt. Sic Paoonaln in-

p. 544 5 452 n. - *) I3ernb. aiso k e, t~r~lriscil-polarsgischoStamms dor ]I3a1kanhalbinsd 1856. - O) Aosch. Suppl, 250-9 (Qimkr 1, 1. p. 25) Clog torum do Pelasgis cf. S. 13 ruck, Quae votoree do Pelmgis tradirlorirrt dim inaug. Vratisl. 1884 (imprimis p. 12 sqq.) - lu> Al. Ri oso, Qrpbeus und dio rnythímhon Thraker F1. jhb. 1877 p. 224-220. - 11) A. d. Gut. G

vibus . argumentis demonstravit diversas eiusdemnominis gentes fingere cum omnino criticorum ultimum essetrefugium et dnm fieri posset spernendum, hocloco ne necessariam quidem hgendi causam proferri posse ; Thracesenim posteriore quoque aetate ea ipsa arte, quam Graecos docnisse tradereniur , musica scilicet, viguisse,; et quos fabulaeGraecae depingerent Thraces, ese 'praesertim, qnae ad Bacchum Orpheumque spectared, eiusdem quapostea fuissent saevitiae ao feritatissatis multa testimonia praebere. Porro etiam a barb aris Thracibus Graecos aliquantum discere potuisse vel Phoenicum exemplo comprobari. Pntat florentes Olim Thraces externis incnrsionibus Phrygum maxime et a septen- trione Seytharnmlz) appressos esse, eamque causam fuisse, quod postea iam omnino degenerati essent aique efferati.13) Huius gravissimm sententiam secutus est c. W ac h 8 - mu th3qui et ipse in Boeotia et Attica Thraces fuisse et eosquidem genuinos diserte affirmat, et W. Helbig,15) qui . ne apud Homerum quidem Thraces omis cultus atque huma-

nitatis expertes esseoptime demonstrat. ' Denique U. de Wilamowifz-Moellendorff 18) Muelleri sententiam, quamvis non integram, recepit. Et quamquam potins quo fere modo universa de Thracibm quaestio ipsi solvenda víderetur,adumbravit,quam totnm locum accnratius traotavit - . a

schmid in recensione libri a Deimlingio scripti ,,DieLeleger' $1. jhb., 1864 p. 668/9 cf. p. 665, 667. Aurea huius sunt verba: ,,DieAnnahme von"';,

Homonymieen ist eine Ausflucht der Varzweiflung; durch sie wird nicht '9 etwa der Willkür Thiir und Thor geöffnet, sondern die ganze weitere Unter- suchung ist vielmehr nur eine grogse Willkür. Eine solche Bankrotterklärung sollte in ethnographischen Untersuchungen genau ebenso verpiint sein, wie etwa in der Textkritik die Einschiebung von o2 oder non. - 12) Addi potest, id ' quod certe gravissimum fuit: et increscente Macedonici regni potentia. - l*) Quae in re, ut etiam post eum W.Helbig fecit, cum Hiberniae nostrae incolis, quales nunc sint et quales mediae aetatis initio fuerint, Thraces comparat. "3 Gurtius Wachsmuth, Die Stadt Athen im Alterthum I, 1874 (sed de Tbracibus in Museo (Athenis)fictis cf. U. d. Wilamowitz, Hermes IX p. 324 n. 1 et G. Gilb ert, Handbuch der griech. Staatsalterth. I, p. 105, n. 3). - Is) W. Helb i g, Das homer. Epos aus den Denkmälern erlgutert. 1884 p- 4-10.- '9 U. deWilamowitz-Moellendorff,.AusEydathen 1881 p. 129131. diud enim libro SUO propositurn habuit - singula tamon multa, quae hut: portineat, ingunioao disputata apud oum invcniuntur. Contra A. hgp 17) cum Baochi orgía a Thraoibus ot Phrygibus ad Grtlscos venisse act:uratius demonstrassot et de ipsius cultus czlerimoniis multa bone observasset, unum modo ..I Tbrncum popnlum finxii;, atmhxque Graecis oognatum (n00 W tarnen multo arctiua quam alias Indogermanicae quae vacatur ,i stirpie gontee); A. Iliomi vor0 sententiam,Thraces în Grasda nuncluam congedime?rohtavit. - Cetarum ornrm, qui V01 hoc aaeculo argumenturn attigerunf hic murnoraro naque pomum, nequo, si po88om, operao pretium eeset; iam ex bia snim varias virorum doctorum sententiae quae fuerint sath perspici possunt quaeque in unam alteramvs partern gravissimm latao eint; hoc satis erit; neque t~hlde nominibus, RO~do rebus ip~i~sgitur.

A, AQUILONE ET ORITHYIA. 3 DE

I II

I. I

sed pro Typhonehabendam C. Robert v. d.me docuit, neque in pictis vasis ante qnintum saeculam Orithyiae raptum oc- cnrrere. Undeconcludere non audeo ante hoc tempus fabulam ortam .non esse - scio enim, quantam habeant suspi-

cionem argumenta a ' silentioducta apud criticos -+ at illud tamenconsequi videtur nobilitatam esse turn demum,postquam , .f. Athenienses auxilii ante navalem apud Artemisium pugnam S,

J-' 'I contra Persas lati gratias referentes ex (Delphici) dei responso E;. templum Aquiloni dedicaverunt.20)Certe inde ab hoc tempore

Orithyia Erechthei filia ab omnibus appellatur. l Praeclarum vero illud facinus celebrasse videntur quos et aliunde Persica bella, . ac maxime Atheniensium laudes, extulisse constat: Ch o eri- 'lumal) et Simonidem in pugnanavali;22) alter cecinit, quo ,modo Aquilo ex;Attica em in Thraciam abduxisset, ubi Zeten

7 Cala'inque ex ea genuisset. Ac. tragoediamquidem Orithyiae

' nomine primus Aes Chylus fecisse videtur,23) quamquam de hac parum constat; neque ex S oph o clis Orithyia quidquam superest nisi unum de virginis raptu fragmentum.24) Sed idem . in Antigone Aquilonis et Orithyiaefìliam Cleopatram Phinei uxorem ita significat, ut dubitati0 nulla relicta videatur. 26) - Ac filios quidem Aquilonis inter Argonautas recenset Pinda-

o2pal6E t+wudvrè wo&$u etuw a2r$.-ao) Hdt.VlI, 189 RÉ7erar 6B Rdyos, .

&S 2)AiPqvaTor du' Bopdlv dx SEolrpoxr'ou BxexaRiuauro, MS6~vros TL&A?oo pTuqpiou du yapßpdv ~Z~XQU~OUxaRhcdac. BopÉqs C?& xarà r d Y 3RRfjvou Rdyou [hoc certead poëtas pertinetinfra laudandoa] 8xEt yuuu7xa 'Amx+u, '52pEí)AiPutau r+u 'E~E~~Éos. . . . . o 2 6' O v 'Ad7 va ib i up L rliyo UQL ßw9.jmvra rdu Bopiqu zpórepov [scilicet mpl "A~W]xal &re &erva xarepyáuudar, xal Ephu dlraAddmes BO,O&UEGpduavro napà zorapdu 'Jh4v. - Forsitan ex oraculo sequitur fuisse Aquilonem iam antea Atheni- enaium affinem, i. e. Erechthei fdiae coniugem. Sed notandum eodem fere a tempore ipsos Delphos ex oraculo intra Th yiae templumaram ventis con- didisse, ubi ad Herodotiusque tempora (Hdt. VU, 1783 sacra fiebant. - '3 Ghoerilns ap. schol. L. Ap. Rh. I, 211: Xocpihs 8B &,oxad$vat ppw ab+ blytp~ad,uip~ouaau 6x3 ràs roc K~p~bofiqyás. - "1 Sim Q ni de g N ibid.: 4 38 'AJpeizSlura ZpsXJnÉus Qura'qp, 5)~ 2€ 'Am@ dpzoiaas 6 BopÉas ?jrapv eis Bpqixqu, xdxeh ovusRt?bu hxe Z.jq~xai KúAaZu, 6s Ztpovr'dqs b e uaupqyi9 - "3 Nauck T. (3..F. ad Beach. fr. 275 p. 70. - a4) Ibid. Soph. fr. 658 p. 230. - f5) Sop h. Ant. 981-6,cf. ,966-76 pIura v. infra p. 61.65. - g6)Pind.Pyth.IV,31 9-26 : m&sg I B dppZ Llanaloou SE~~SROLS

10 regis uxor,tandem Zetes et Calais Aquilonisfilii e Thracia flantis Thraces optimo’ sunt iure. 54) Jam vero patet Phineum, cuius sedem Bosporo adiacentem novimus, et Eumolpum Eleusinium, anteqnam Eleusiniis nlla mm Atheniensibns ratio intercederet, in fabulis non+mere At- ticis ab Athenarum regis filia originem ducere aut generum eiusfieri nullo modo potuisse. Liceat mihi, quae infra accuratius erunt di- cendayquatenus nullam dubitationem fore spero, praesumpsisse. Quare efficitur aut fabulas illas de Phineo et de Eumolpo Athenis natas, id quod nemo facile concedat, aut coniunctos ambos cum regî? Atheniensium domo I sive ab Atheniensibus poëtissive a poëta Athenmum rationem habente. Cum veroviderimus AeschylumSophoclemque trragicos et Pherecydem historicum Atticos cives 9 et Simonidem Choerilumque . poëtaE Persarum bella canentes et Atheniensium virtutis egregios praedioatares primos quantum in ,tanta eornm operum ruina cernimus, dim &us huius fabdaepartis memoriam fecisse, et fanum illud in Aquilonishonorem exstructam cum Atheniensium navalibus landibus arctissime cohaerere, faeere non possum quin omnia haec uno aliquo nexu coniungam illisque temporibus fabulam si non ortam, at certe excultam atque in maius anotam iudi- cem. Turn demum omnee illos, qua8 dixi, En~iolpnrnmaxime et Phimum cum Aquilone et Orithyia esse coniunctosputo. At, qnem ad finemvel cui bono, quaerat quispiam. Puto, quo et Thraciam originem iam prse se ferrent - fuit enim iamdiu Aquilo Thrax - et nihilo minus tamen cum ipsis quoque Atheniensibus (Aeschyli et Sophoclïs tragoediarum speotatori- bus) coniunctiquodammodo viderentur. Ceterum nihil mirum ut apud Graecos; iam enim ex Hesiodi catalogis omnesquos i cognovissentpopulos cum Graecis aliquo cognationis aut .affini- tatis gradu coniunctos scimus. Sed aliquid in hac re conici0 et veteres valuisse poetas.

Quin H er o d o rus (.p. schol. Ap. Rh. 1. 9 e Daulide scilicet secundumThuc. II 29 a Thracibus Olim occupata) eos ortos esa8 dicit, cum HecstaeusAbderita (eiusque, ut videtur, exemplum secuti Duris et Phan odicua) Hyperboreos faciat ibid. et apud Diod. II, 47. (de Heoataei Hyperboreis cf. E. Ro hde, griech. Roman p. 210 aqq. - 5G) Fuit I, !

1. Prima vero Eumolpi mentio fit in Hom eri illo qui vocatur in Cere rem h ymno, eodem et ceteroquin rerum Eleusini- arum antiquissimo fonte.Guias testimonia semper pro gravissimis habenda esse non est quoddicam; neque vero neglegendum est et, quando ortus sit, et,quae potissimumpro tota eius ratione poëtae dicenda, quao ut ad propositum leviora aut praetermittenda aut adumbranda modo fuerint. Jam vero de tempore illud npno inter viros doctos propemodum constat factum esse hymnum antequam Eleusinii Atheniensibus fuissent subditi - fuisse enim Eleusinios Olim ad.rovhiou~(sui iuris) praeter fabulas de Eumolpi bello vestigia multa et' alia probant. "S) Parere Eleusinii ibi ' dícuntur, mis regibas quattuor (vel sex?) - neque omnino mentio fit Atheniensium.Quodsi qui Erechthei bellum cum Eumolpo gestum inferre conati sut, potins totua ille locus, quem hoc modo sanare studuerunt, iaeptus videtur atque omninoeiciendus. Qua de re infra, agemus. Totus vero 'hymní tenor et auctorejp_-Eleusinium coarguit et tempus bellum illud antecedens.39) Hoc vero ipsum quando gestum sit, accuratiusdefiniri non potest. Certum tarnen est gestum ante Soloniscum Megarensibus bellum et aliis rationibus et ex prorsus diversomodo, quo utrumque est traditum: Megaricumbellum quamvis incerta etiamtumhisto- riae luce collustratum, Eleusiniumtotum fabulis obtectum est. Nec tameu nimis longum spatium his bellis interiectum fuisse veri simile est: Eleusis capta AtheniensesMegarensium finiti- mos reddidit, et - sunt enimvestigia arctioris cuiusdam Megarensium cum Eleusiniis coniunctionis40) - fade vel ipsius bellicausa aut origo' fuerit. Sit igitur bellatummedio .&. ,-

Bop+. - 3%> Quae - plus minus certa - diligenter collegil B. &se k e, thrakisch-pelasgische Stiimme etc. p. 4315 - cf. ad totum locum U. d. Wila- mowitz-Moellendorff, Aus Kydathen p. 124. - ") U. d. Wilamo- Kita 1. 1. p. 125 .Hier ein künstlichesZurückschrauben der Erzählung in verschollene Zeiten undiiberwundene Verhältnisse anzunehmen, id nichts als eineVerlegenheitsausrede, mit der es sich ,nichtverlohnt zurechnen; 4") Velut Diocles ! v. infra. - *l) Paus. I, 35, 2.3. - "9 U. d. W ilam owi t z

i I a 14

possum. Contra quattnor illorum Enmolpi Triptolemi Celei nomina et fabulae notissima sunt ex quinti et insequentim saemlorum anctoribns; neque Diocles obscqrus: est enim a Megarico hero6 Vix divellend~s.4~)Qui quidem si soli sunt genuini, possunt sane

ex acuta Alf redi de Guts c hmid48) coniectura ad ~ qu.m@uor .,.+ Ioniarum phylaram, quae dicuntur,, gqh~gu~#a~referg. , ~ . . Sum- &"<*' ' mum veroest-;'-''qucid" iam in' hoc heno cum 'Gereris cultu regesconianguntur, id quodsuspicionem movet non solum Celen, de quo non facile ambigatnr, sed etiam collegas eius in sacris illius aetatis fabulis plus quam hic diserte traditur valuisse et suas quemque partes in deae cultu egisse. Aut,

I nt statim dicam,quid sentiam: iam illis temporibus, ante bellum cum Atheniensibns gestum, non solum Celeum, sed etiam Eumolpum et Tript~lemnrn*~) (Diocles enim in Eleusiniis fabnlis intercidit) exceptis iis , quae postea addita esse mani- festnm est, tota indole et vi baud alios fuisse quam vel quinto et quarto saeeulo fuissent.Namqne et ipsius deae cultus, quocum oohaerent , sub Atheniensium dominationequamquam auctus et ad summam gloriam atqne auctoritatem elatus, non tamen omninocommutatus est. Quare si quid apud posteras auctores invenietnr deEumolpo priscum et genuinnmcolorem prae se ferem, ad illustrandam veteris Eumolpi personam et

xu2 AoRkou xa2 zar,& drjvopos ijperÉporo [= A7kl~oC].- Sunt autem Pol. et Dol. ceteris collittis, dpiqva xápqva; de Polgxeno nihil aliunde constat, niside Nedeae Elio cogitare velis ab Hellanico (ap. Paus, II, 3, 7) ' commemorato [qui tomen Atticam interpalationem probaret; est enim Medea Athenis culta, non Meusine); mm Dolichus Triptolemi filius, quem St. B. .B. v. AoulQww et Eust. Horn. B 625 Dulichii insulae 8xdvu,uou faciunt, a nescio quo auctore ex hymni loco fictus videatur [cf. etiam Lob e dt, Agl. p. 2121. - 47) Cf. Baumeister ad h. 1. U. d. Wilamowitz, Bermes IX, , p. 320 n. 1. Plut. Thes. 10 OE di ikfoyapb8sv auyrpape7s.. . pa- mv , . Bq& oly ãre rir zp&mv .+Md& ds 'AzP.jvas, dRR' fimspau Ek~ukf. re rlaßdv Me7apÉwv 2xdvzwv [cf. n. 37) wapaxpouudpwov AroxRÉa du8p- xoum x&. De cultu Dioclis it Megatensibus instituto ludisquo Diocleis v. Theocr. II, 29 cum scholiis, E. Hiller ad 1.h. in tcrtia commentarii Fritzschiani editione. - ") Quam in scholis publicis viri doctissimi audire mihi contigit. - 4B) Negue nominis etgmologia L ehr s iana me .,tarret (cf. U. de Wilamowite, Aus Kydathen p. 132 n. 51), quae nihil aliud probaret anquirendamprimariam eius vim ot indolem adhibere non du- bítubo. Restat ut dicam primo neque Enmolpum in hymno nocltro Thracem dioi neque ullam Thiaciurn vestigium in eo invenirî; deinde non esa8 hino bolli Eleusinii testimonium petendum. Turbant mim, ut alii iam viderunt, versus 265-7 sententiarum nexum sivo cum. codice Moscoviensi legimus I &pgotu 6’ +a rdp, mprdopEvwu Bvtaur&, na3e~’EReumulou dhpou xuì (so’Roztv abav alau d v dR R $A o tot OUV~&WÇ’ gpara Irdura sive cum Matthitz et Baumeietero X&paiora. Yostquam enirn mua, mius verum nomen ab homiuibue eis, apud quos loquitur, ad id tempue ignoratur, de Demophonte dixit rtp3 dJpIFtro~a2Ev &rdmtxuc, ohm~UV&J $,CL e rip Q v 2dßq xu2 $u dyxolupu tauau s2;atim apriondum eí fuit, quae tandem esset, ut talem rom I pestare poasot., Sic optime omnia conveniunt, si. eiectis illis statim sequuntur verau8 -268 sq. 6E Avp+gp rtpdops, 4í7e pdyrazov h6avdrocC Bupro%l $8vup xu1 &ya rdzvxrctc.

3” cmenhm, nt videtur, et quae- secuta, pax et novus rerum ordo omnium mimos tenueruntpriorum iam incuriosos. . ApudAthenienses igitur bellum Eleusinium tunc temporis maxime est celebraturn. Cuius rei nobilissimuln fuit moni- menb ErechtheusEnripideus - utinam plum OX hac tragoedia aetatem tulissent! - sed quia tragicos semper ph8 minus in fabulisnovasse scimus, duo padlo antiquiora adis monimenta,quae ad 'illud certamen pertinent, libenter acdpienda sunt: statuae scilicet Erechthei et Eumolpi inter so pngnantium a Myrone51) confectae, et anaglypha Thesei quod vocatnr templi. Iam igitur de Euripidis Erechtheo 55) srlt disputandum, quae fabula apud posteros mirum quantum valuit, ut; Vix quem quam earn ignorasse, immo, quicumque belli Eleusinii memiaissot, ab eapendere eamque totam segui manifestum .es&. Neque vero post We lck eri egregiam disputationem~4) quamquam nonnunquam errasse aut audacius paul10 divinasse virum summum et hic et alias confitendum est, questionem ab integro re- tractare in animo mihi est; quae ad propositum nostrum por- tinent, ea premere satis erit. Acta esse fabula videtnr paul10 ant e Nioiae pacem (a. 42 1 a Chr. n.) cum omnes diutinum bellum fastidire& pacem 1'0- Restituenda est ex fragmentis, porro ex posteriorum cornmemorationibus oratorum maxime et eorum qui hos imitantnr, denique e mythographis, quos data opera fabu]:~o ar- gnmentm enarme apparet. Quod se exhibuisse profitstur Lycnrgus orator;56) expressisse etiam Apollodori67) (qui-

") Ex Wilamowitzii (1. l. p. 126) sententia, quam dubitatione haucl om immunem scio. - De his, quiaarchaeologiae, id quad valdo doloo, adhuc prope imperitus sum, iudicium ferre non audeo; plum vide apud Loll ingium Gött. Nach. 1874 p. 17 sqq. cuius mihi sententia nota est ox L o 0s c hclr li dissertatione: Die Enneakrunosepisode bei Pausanias progr. Dorpat 1888 p. 22. - "3> Fragmenta collegit A. Nauck T. 6. B. p. 369-78 (1850) = Euripides perditarumtragoediarum fragmenta (1869) p. 87-96. - b4) E'. G. Welcker, Die griechischen Tragödien etc. 1839 II p. 717-25. - 55) Fr. 370 (rem pado aliter. intellego ac M ein e kiu s apud VJauok T. Q. E. p. 369). - ") L ye. in Leocr. 98 qui a fine narrationis addit &l xal 8txaks ¿fu rcg E+~IF~+2zatvimrou, &t rocror rdv pC8ou ?r,ooeMero ?otfaat. De hac r 17

cunque fuit ille Apollodorus) in bibliotheca narrationem ea: fr. 3\51 et diis indiciis veri simillimum eat. Ac primo loco videamus, quis fueritEuripideus Eumol- pus, et quo modo Eleusinem venerit beuatnm cum Athenien- sibus. Fuit autem ut ait Lycurgus (ex Euripide), Neptuni et Chiones filius, qui cum Thracibus ia Atticam invasit ut iure sibi debitam.58)Chione autem Aquilonis et Orithyiae fiiia dicitur et ab Apollodoro et a Pa~sania;5~)nomen ,nivead vel ipsum per seidoneos esse parentes coarguit; nec dubito hoc quoque ad Euripidem referre.60) Iam vero Lobeokius,61) quia cum fragmento 351: ASSLO~UUYLU LEkuod kd y8ha (mss. $&uaaS> optime conveniunt, ex Euripide fhxisse docuit Apollodorj illa cle Enmolpi partu:62) Chionen a Neptuno concepisse Eumolpum, quem partum pudore permota clam in mare coniecisset. 681 Unde sublaturn eum in Aethiopiam Benthesicymae tradidisse Neptu- num stme ex Arnphitrite filiae. Sed quo modo ex Aethiopum fabulosa terraea) ad Thraces, quorum certe dux eat, venientem

Apollodori narratione nuperrime egit Max. We1 1m ann, De Istro Gallimachiq~~g..._..,,. inaug. Gryphisw. 1886 p. 52-54; qui et ham et alias fabulas Atticas ex Istro in Apollodoribibliothecam fluxisse censet. - 57> Apd. III, 15, 4, 1. - 58) Lpc. I. 1.: pad ràp EBpoRxou dulTousc&hos perà Bpqrtrv kRtPe¿v 4s xdpas radqs dppmßTroúura. - 59) Paus. I, 38,2 (2). Aquilonis uxorem fecit HecataeusAbderita in sua lngperboreorum terrae descriptione fr. 4 (F. H. G. LI. 387) ap. Bel. h. an. XI, l. Cum Chii veroheroide, cuius idem nomen produnt St. B. s. v. Xloc, Metrodor. etCleobul. ap. Plin. n. h. V, 38, Eumolpi mater Vix aliud quidqusm nisi nomen ‘habet commune. “O) Certe absurdum est Erechtheum cum pronepote pugnare. Neo tarnen u110 modo probandum iam Euripidem plures finxisse Eumolpos. Qua de re bene disseruit B. G is eke thr. pel. St. p. 47/9; ceterum cf. p. 25 sq. - 6’) Lo beck Agl. p. 216. - ea) Apd. 1. 1. 9 (l) Xcdq 88 IIoaer~Girvr &vu- Tat. 4 6B xpuIpu roc zarp3s E8poRlrov rexoDyua, ba p+ y+at xarupavÈs, eis rdv @uzPdu ,¿5cir~~rrd mtXov. (2) RbwrBiw d& dueMpeuos els AlzFtonîav xopice:, a~iGT&dqgi~g+prv udroz auyarpi xai 2~pptrp~Ts,cf. nobilem Hier anis in vasculo il10 imaginem, quae Eumolpum vatis insiplbus exornatum inter Neptunum Amphitriten alios deos Eleueinios sedentem oatendit, cum B r y gi patera bellatorem Eumolpum exhibeat (C.R o b e r t, Bild und Lied p. 88). -83) Cf. similem narrationem (Euripideae imitationem?) de Rhesi partu [Eur.) Rhe S, 926 sqq. - Qua de re vide infra. - 2 fecerit Euripides, quaerimus. Et hic, opinor, Vix errabimus Apollodorm ducem secuti: Eumolpum dicit, cum unam Ben- thesicymesfdiam in matrimonium duxisset, etiam alteram er>nstuprare conatum (vel ,,ausum", graece &~&x++yb~)ob idque facinus expdsurn cum Ismaro fili0 ad Tegyfinm Thracum regem venisse, qui Ismaro suam feliam dedisset. G5) Iam vero quo modo cum Elensiniis rationem iniisset Eumolpus, q UBB usque ad id tempus apud eum nulla est, Euripidi dicendum fuit. Explicat hoc quoque Apollodorus: mm enim enotuisset iusidias eum strnere Tegyrio, fugisse eum ad Eleusinios et cum iis amicitiamconciliasse. Sed mortuo Ismaro (qui apnd Thraces remansisse videtur) a Tegyrio Eumolpum 0868 revocatum et soluta discordia in regno ei suemmisse. Cum vero bellum inter Elensinios et Athenienses exorturn e8&, iam Enrnolpurn mm magno Thraonm exercitu id: :r~ga~t,ib~,~ auxilio venisse Eleusiniis. 66). Haec cum aliqua verisimilitudinb specie omnia ad Euri- pidis fabulam referenda aunt.; videntur in prologum ableganda, sive illum Erechtheus sive Neptunus susceperat. 63 Certamen vero, quod exarsit, non solum homiuum, sed quodammodo etiam deorum est; Eumolpus Neptuni patria partes gerit, Erechtheus Minervae. Id quod VBTSPEI illi pulcherrimi ex

Sraxíthae o.ratione demonstrant: I

l E8)lQhOS Od& @@e dVUdfht RE& dz~~oduoctn,IIaARttc 6' od8upoU" rcp$aerat. Atque Euripidem oerte secutus Eumolpam dicit Isoocrates Aticarn sibi vindieasee, Oum Neptunns pater ante lkfinervarn l temam possedissert. 69) Haec ad Enmolpum maxime pertinent; eed propimu tragoediae argumenturn ex Lycurgo ,discimus: Brechijheo Athe- marum regi, cm Eumolpi ingens exercitua appropinquaret, a Delphic0 deo responsum fuisse victurum mm, si, antequam. Athenienses cum hostibas congressi esseat, Eliam .~imolasset paxaisse deo Erechtheum et hostos e patria f~g¿3SSe~~~)' -" .'"**' Sequitur apud Lycurgm Prdthesae Erechthei uxoris oratio ad 'verbum servata, eadem et alias laudats, ' qaae ingenue filiam dat pro patria immolandam. AQue et hoc Enripideum est, quod Apollodorns et Hyginus tradunt, Erechthei filias, cum coniurassent una mortua ceteras auperstites non remansuraa, simul .mm immolata illa se interfecisee;novit mim poeta (fr. 359) (eG70~ qmrdp8~uouet tres virgines in Hyades commu- tatas cornmernoravit. 71) 30

Apparet proms eandem respicï fabdam, quam ex Ere&- theo novimns, negue ei , quod Erechtheus Ionis 1oc6 tres virgines immolasse dicitur, ibi ad anius exemplum ceteraa sua manu mortuas, nimium est trîbnendum.73) Videtur cez-te st hic pericdum ab Eumolpo imminens causa sacrificii fuisse. $ed Erechtheus dicitur tridente interfectus terra occultas esse, nempe a Neptuno; cui enim alio tridens posset tribui? Et qua de'cansa? At explicant rem Hyginns {et Apollodorus), quos iam pridem a tragoedia pendere vidimus: Eurnolppnm fikm in 00, qui odderat, sive ipse, sive per lovem deis- citar. 14> Haec num gennina fabulae forma herit, dubium, 21 attamen in Ione Euripides ita rem intellexism videtur, Quae- ritur iam de ,Ereohtheo'. Extat vero ex hac tragoedia oratio, qua 6lius a patre de principie maxime officiis admonetur. 73

Ac pulcherrime finxit I We IC k erus 76) ham ultima esse Emch- theí verba ; in ippsa, soaem, quo gravi volnere amcius esset portatus, statim ubi suis valedixissot, animam eum exspirasse.77) Dignus est orationis finis: hRR' 5 rdxvov pot &o', bs Stm arar& xu2 xa.i;o'* hd ai&)íí5 8'03 Rlav dsndcopar- puacxdppov pip 8uphc dvGpbc od .aopoc. At ooniecit U. de Wilamowitz-Moellondorff, 78) fìnenl fabula0 fuisse Ermhthei in angusm commutationem ; esse enim verbs fragmenti Euripideï 922 (Nauok) a acholiasta Hermoge- niano errore tantum Cecropi tributa (cum ipse Bermogenes simpliciter Euripidis essedicut). Sic orationis conclusi0 esset: oYp01, Gpdxwu pot rlpmac fprcro* T~XUOU,neprflRdxpYl, r9 Rotz@ rar& Sed quinturn distat hoc ab illo ! Ibi egregium admiramur Qmecae illias bwp,ooaU'up~ documentun, dignnm profeoto

Erechtheo, qui pro patria mortem obiit; mm I hoc posterias dobilem potius 6enem redoleat, velut Cadmum (cui Valkenaerius , verba tribuit). Potest sano r08 ita axplicari', ut illol Erechthei in pugnam oxeuntis, haec reducís ac morientis verba esse Co- niciatur, ut 118 alterum frugmontum (364) altarum statim con- eequatur (922); id quod ferri non posset; eed optirnus certe prioris fragmenti locus ist est, quem Welckerua ei assignavit. Quare Wilamowitziiapeciosam certe conieckuram seqni nolim. Sect quis in nostra fabula occidit Erochthenm? Num idem gui in Jono, Noptunue? At ossot haec corte in tragoedia, qum tota in Erechthei laude vomatur, cuius magno mimo fortitudi- neque patria a barbaris sit liberata, minus idonea conclusio. Hio, etiarnsi erat traditum, mutare Buripidam prop0 necesse fuit'; noque ot alias vel graviora aovare .Euripidss dubitavit.

-----LI .l. 1. l.lotrar~~uosdA xal du2pa$s'a xal *u aMav C&QG xaraRo'muros, . - "9 Fr. 364. - re) Wo 1 cker 1. 1. p. 725/4. - In ipsa puppa cqoi- disse Erechtheum P a u s. I, 35,3 (8) tradit, cuius in bao fabula eparranda auotori- tas nulla est. - '*) U. d. Wilamowitz, Aus Kydathen p, 141 nb 68, -

23 auxit.83 Ab Euripide dissentit iuctor Ulixis,B4b) Vix tamen dignus ille, qui respiciatur.86) ..*.....--*" $ed habemns slim auctorum, qui aut omnino non pendent ab Euripide, aut certe ex parto dio de fonte hauserunt, tosti- monia. Quorum Primusse) nominandus est Thucy dides, qui ,memorat Atticae urbes sub primis regibus nullo certo inter ae foedere innctas fuisse, atque interchun ve1 pugnasse inter se, velut Eleusinios Eumolpo duce adversus E~~chtheum'. (Labeck) *') Atque ex Atthidis scriptoribus, baud contemnendis maximam quidem padem &UCt;oribuR, P h an 0 dem u 8 (nisi Snidas erravit) duas Erechthei filias $0 ipsa8 immolandaa pro patria dedisee tradit, cum exemitus ex Boeotia appropinquaref. Esse mtem ab Hyaointho tumulo, ubi jmmolata~essent, Hya- chthides em appellatas atqne (heroicos,ss) ut videtur] honores hab~isse.~@)- P hi I o ch oru B autem, mm iamdìn inter Ereoh-

II llhetorem redolet. - M)fi*lcid.] ulix: i%vsdah5 zp&ros k+rar %OP pgmt rttee'srs xai ~dzoug'xu2 pdRa)yas auNaal, +[xu E~Y~OR~OSITO~EC- ~~¡YQSd$ 'ArPpalous Lmpúrsuhe tVp@as cTpv. Meneetheum ex navium catalogo' pro Erechtheo substituit, ceteroquin Euripidem secutus,, fort a S a e chronologiae ratione habita, ne Eumolpue aum prosvo congroderetur, quamquam hoc aeque inoptum. Cf. de hoc auctore quae disputavit J.Va h I en Sitz.- ßer. d. Wien. Ak. d. Wissensch. hist. philol. Classo 1863 fasc. It p. 522-5. Xon. M o m. III, 6, 10: xal rdv n&Aeyov TOY &c' 2pep9kcus ywd,uwou npbs TOAS &x 71?s 2p,u&qs +n~l;(~ounáqs. Porsitan iam tum de Phorbante Aaarnane aliquid narratum est de huiusque similibua; v. infra. - Bellum mim, quo He rad 6 t u S I, 30 Tdllum cecidisse narrat, non contra Eleusinios geeturn dicitur, ut vel L ob e ckius Agl. p, 214 sensuit, $ed apud Pleusineln eontra Megrnenees, qui past Eleueinium bellam Atbeniendum finitimi factierant. Getorurn res inter omnes iam constat. - Thuc. II, J 5 xai WES xai dneR+qcn*r zore adrt;u, dmep xai YiRetduror PS+ EdpdRzoo npOs 2pq8PE'al "3 3% confirmtur P hiloch o ri gravissimo testimonio fr. 31 = sohol. Soph. Qed, Qol. 99. - ") Phinod. fr. 3 (hid. 8. v. napdkror) 7d5 &E$~W &p~dpas oflruq &I'RS~OVxal dr&pwv. $trau d&dpcfl,uA~ i?€ . . roLs'F0u R6p7at ~pwvq+dumzna1 IJáu8wpa c?o¿ïvat Bauds apczfivac 3d;o r& ~dpus,mpa- r& aa&lfqc dx Uocwz~ug,dqoayrdcdquav 6k *u r+ 'Yux~v~~Y,xaloupudug nápp b&p r& 2prvdoviwu, &$ xu2 oLI71u xaAohrat al Irapdi~ot'Yaxrv6Gh, xu19dncp puprupZ #ardQpog . . . pe,urqphuog 731 c rtp s ubrau. Ceterum de virginibutr immohtis v. Lobsck Agl. p. 210-2. Phanodemi et Philoohori (fr. 31 ap acho]. Soph. Oed. O. 100) looi oerte illud probant, Erechthei fi1iarur.n immolationem non ab Euripide in fabulem de Erechtheo 24

thenm et Eumolpumbellum :esset gestum, finem belli factum esse tradii, cam ex Apollinis responso Agraulus Oecropis filia sua sponte seab urbis moenibus deíecisset. Quod ob egregium facinns postea templum in arce ei dedicatutu esse,go) Atque etiam traditam fuisse moneo Ionem in bellooontra Eumolpnm gesto auxilio venisse et in huius rei memoriam Boëdromiornm festum institutum essegl). Quae quidem num iam Pherecydeshabuerit, dubinmest; sedconstatdePhi10choro.~~) ut verohoc postrern~m,~3) itacetera quoque,quae attuli, teshonia omnino pugnant cum Euripidis etIone, et, siquid video, etiam Erechtheo. Nec tarnen est, quod hisomnibus minoremfidem habeamus. Immo concedendnmbellum Eleu- ._ sinium , quod Erechtheus cum Eumolpo gessit, variis fabulis celebratum fuisse et inter. se prorsus diversis non solum quarto, sed etiam quinto saeculo , et, si illorum artis monimentorum meminerirnns, iam din ante Euripidem. Nusqnam vero praeter bune de Thrace Eumolpo quidquamandivimua aut omninode Thracibus. At inter Orp h i c o s iam turn receptus erat Eumolpus! Inde a quo tempore, nescimus, sed certum est iam P1 a t o n e m ,93 .qui optime hoc totnm poësis genus novit, Eumolpum significare, cumMusaei filium lubricam quandam doctrinam protulisae dicat. Marmor quoque Parinm95) i. e. vetusquispiam

esse i Ila tam. Phanodemomulta certe cum Euripide aunt communia, sed ea sole de causa, quia ex communi fonte,Atticis scilicet fabulis,hauserunt (contra U. d. Wil am o wi tz 1. 1. p. 126). Nuperrime hum toturn locum egregie tractavit O. Robert in”Pre1lerimyth. Gr. a 1886 p. 200 sqq. - ‘0) Pbiloch. fr. 14 ap. Ulp. schol.Dem. d. fals. leg. V. p. 117b (Ras. 1572) . . , ÕTt zol&pou mp$ávros roïs 2&paiorc, &me E$,uolzos Pmpársuas xar’ ’Ep@Éws, xu2 pqxuvopÉvov roou’rou . . . . . - 91) Philoch. fr. 38 op. Har- pocr. S. v. Boqdpbpra-‘ hopnj ns ’A84uprtv olha xaAoopudvy, qv py“ @.Bu GevrÉpp vepoptdat, dmrd+ “liuv d Eou’dov d$o@yae moud$ noRspou,u~vot~ 2’ASqvuiots &m3 EdpdAzou roo” IlomrdGvos Z’,p~p%us $audsl5ouros. [cf. Strab. VIU, 7, 1 p. 383, quitarnen Thraces intulit.] - ga) v. hac de re Muellerurn F. H. G. I, p. 99b. Oeterum belli Eleusinii ducem. Ionem significare videtur etiam He r o dot us VIU, ’ 44, qui arparápmv Atheniensium Øum appellaverit. - Est enim in Ione Erechtheus iamdiu mortuus, cum Ion Delphis nondum egressus sit; ex Erechtheo vero nihil de Ionis auxilio tradi- turn; Erechtheimerita eo vel minuerentur. - “3 Plat. resp,. 11, 6, p. 363 c --25 Atthidis soriptor, Musaei patris carminaedidisae Eumolpum s,ub Ereohtho rege certe conicitur tradidisse. - Contra P hi- loa h o ru s Musaei patrem facit Eumolpum (nescimus , an ew- dem, quem Eleusiniornm propugratorem), Lunae coniugem.") Ac Th e o c ri t us poBta cantum et oitharam didicisse Herculem a PhilammonideEumolpo dicit.97) Posteriorum D.iod orus ex Sumolpi Bacchicis versum la~dat,~8) utde Suidae fonte, qui- curnque fuit, taceam, qui totum catalogurn eins librorum attulit.99) Si0 Eumolpns iam et dignus est habitus, qui inter epicos Ho- _...,.. _. . h , . .- meri aetata priores reciperetur! 100) .. .-- ,..- Sed iam ad ea propiusaocedimus, unde - in hymno Ho; merioo - summ profecti: Eumolpum cum Cereris cultu atque Eleusiniia saoris demo connexumvidebimns.

Ac primurn quidem doctus Sophoclis ' soholiasta ut probaret C4qua fuisse '01) quo modo fieri potuisset, ut Eumolpidae, cum barbari esgent, sacris initiarent>Ola)multorum affert testimonia, qui difficultatem variis modis solvem conati sunt. Locos ipsos brevitatis causa apponere mihi liceat, Ist do*) igitur dixit qxïkov EJ;porllrou lrocq~ac rhv Aq@?rq.g qc TptnroAdpou II rd du 'Ehdvt putmjpra xai od du8ppa. Distinxit igitur duorJ certe Eumolpos ; tres exhibet A n dr o :los> Edplr\lrou 7dp yeu&a&ar Kijpoxa, roi7 t% li'+oRnou [foz t% 'AvrtSp7pov C. Mueller omisit] roc Illouaa'iov rhv zocyr$u, TG& EtTpoArov TOU xara6eiEau.ra 26

49 píqmv miiep0(0&7~ 7epv6ra. Denique Acest o do r us, sicut Andro (est autem, ut. videtnr, Megalopolitmu8 i.b auofor) quinturn a primo Eumolpo dicit rbv rds rderd~xaru8eiEtrvzu; fennisse vero Elensinem primum autbchthones, turn Thrwos, qui Eumolpo duce audio venissent contra Erechtheurn. An- dronem P a u a ani as se@us ew videtur, qnamqnam unum tantum Zumolpum (sed eum Cerycis patrem) cornmemorat; quam hnic opposuit nt ipsorurn Cerycnm sententiam, Androtioni deberi Wellmannus probabiliter coniecit. - Unde autem P hot ius 106) BUOS Eumolposhauserit, neseimns.

4. ram igtm materies ita oollecta atqne praeparata videtur, nt hd:e iam ipsi Emnolpi imaginem iingere possimus. Akpe om~aquidem tes-oniatM) quae ad Eumolpum aut ad Elau- S~II~IIXI belhm pertinent, hic colligere nohi ; nOnnuhOS, Si O+ caio oblata erit, in,fra afferam. De mythographis autern quae dicenda videbmtur, apnd eos, quos secuti sunt, auotores erenli notanda; non enim de eornm ipsorum, sed de fontium auctorituto agitar. - Eumolpnm iam in Eomeri qui vooatur in Cererem hymno cum hnins deaecultu coninnctnm vidimus. In nnins Celoi regiam Ceres devertit, omnibus regibus sacra sua, i. e. mysterin,

tradit. Nihil in iis extraneum ; Eumolp.us.,, , .".I , .cum collegirr mie

est Eleusinius, est.._._ Graecus. -.. . . Iam vero ia Euripidis fabula, qnae tantum apud posteros valuït, est advena, qui Elousisiia moda zuxilio venit. Wjhil ad Cererem pertinet, sed ad NQP-

tunum tatas; est fortis bellator, uec quidquam aliud ' ' in QO .a.-, ,-'I_ , Cernir- 8111 auctores bellatorem sano faciunt, ßed genninujn i r

1 Eleusinium. Sed iam omnia commutata &denfur: est ab altera parte vates, ums ex Orphicis illis, ab altera cumsacerdotum gente Eumolpidam coninngitur. - Sunt haeo certe satis di- versa in uno qnamvis fabulari homiae ! Sed iam de aiagulis videamus. Ut in omnibus fabulis Graecis explicaadie certissima fundamenta ea sunt, quae tra-. l dentium aetate remanserunt, ac maxime quidem ea, quae ad cultm deornm et sacras caerirnonias per multa atte- oula plenauque pie conservatas pertinent, ita in nogtra causa a nobili illa et summam vetustatie specíem prae se ferente Eumolgidaru,m ; gente....initium erit faciendum. Inter omnes

coneht sukmum banc apud Cg..e_S et .Proserpinae.., ." .. ._, . *.. , .. . , , tgmplum .,- .I sacerdotium tennissa I hiero~hantarnm""soilicet,qaibns praeter -..,.a. .,\ , , , , alios honores mysteriorusl admisistratio obtigit. 107) Cum hac igitur gente iam apud veteres coniungitur Eumolpus, atque coniunxerunt omnes illi auctores, qui, ne barbarus aclvena mysteria instituisse diceretur postea peregrinis omnibus inaccessa,, duos finxernnt Eumolyos aut etiam plures. Atque elriamsi nihil traditum em&, Eumolpidmum gentem ab aliquo ! hero& ut omnes alias genbe lo*) (vdut Ceryces it Ceryce) ori- 1 ginem suam duxisse shtuondum esset, cuius nomen Vix aliud fingi possst nisi Eumolpue. Iam igitur veterum testimoniis confisi Eumolpum, de quo agimus, Eumolpidanna os80 dp~/l~tqv sive d7d~upov dicimus, IO9) undo, siquidem iure diximus, et ìllud sequitur nos. posse Eumolpi personam recte in- tellegì, nisi ab Bumolpidis initium interpretationis factum erit.

Of. Lobeck AgL p. 213. - loo) Nonnulla v. apudLobeclrium Agl. p. 212-4, [Engelmannum inRosoheri,,mytholog.Lex.s.vv,,ErschtheusU ot eumo mol pu^“ vixdum inspicore potui] - 'O7) De Eumolpidis praeter K,F, H e r rn a nn Lehrbuch der gotteadienetlichen Altertbiimcr 5 26 n, 25 conforas G hr. L. Bo ssler de gentibus at familiis Atticae aacerdotdibus Darmst. 1838 p 19-22; Quil. P e - t er8 en quaestiones de hiatoria gentium Atticarum, diss.in, Kil., Sleew.1880 p. G4 -69. Strub e Studien über den Bilderkreis von Eleusis 1870 cp. II, p. 86 sqq. ; multa etiam ad nostram rom utilia, praesertim de gentibus earurn- que indole et ìnstìtutiiouibus attulit W. Dìt t enb erg er, Die Ehusiniacbea Reryken Bermes XX p. 1-40 (1886). - roe) Dittenberger ],l. p. 8 aqb - log> Ph otiue a. v, ElpolxltJat* zarpla dxd Ji'dp..Rnou optirne hoc ex-

&'st &'st igitur Eumolpus non S o lu B p er 8 e propter S UUm mm@n vates, sed quia Eumolpidae etiam cantores fuerunt, ab his alignid ad eum redundavit. Certe fieri facillime POtuit, Ilt Emolpidae heroi suo ea carmina, quae ipsiscanenda fuerunt,, nt,auctori tribuerent ; quod si seme1 factum erat, et dia carmina, quae ad Cereris mysteria pertinebant, sub eius nomine edits vel, cum iamdiu nota essent, ad enm -delata esse nemini mirum erit. Atque eiusmodi sunt vel plurima ex Suidae catalogo, ubi scripsisse dicitur Eumolpus d&.;s_s.-.Apypc xai 3~ K&~u &p& xa? +v TZUpuqpircru nap@oacv +Y ra?g Su7arpdarv adrd pm&u, &r7 rà dvra .rpro$Arcr...-. ...-_ Quamqnam, qualia haec omnia fuerint, Vix opinor cuiquam erit ,dubium: Orphíca fuerefigmenta. Ac deOrphico Eumolpo supra vidimus; hino efficitur,E%molpidarnm gentis auctõrem ab Orphicis facile vin- dicari potuisse, neque ullarn aliam Orphioi Eumolpioriginem anquirendam esse. Iam vero et ad hymui illurn Eumolpum nostra interpretatio quadrat. Reicio sane coniecturam, Welckori opinor, quattuor Eleusiaorum reges cum quattuor primis sacerdotibua hierophantadaducho, ceryce r+ Ed ,Gap@ coniungendös esse; sedante Elenskiurn bellum, cum Eleusiníi adrhopot eseent, nonne re vera puAoßaut&?c esse potuerunt Eumolpidae, qui regis potestatem coniunxcruntcum sacerdotali ? Veri similius hoc certe, quam prorsus aliam turn Enmolpi imaginem fingere, praesertim cum iam in hymno, qui omnes praeter Celeum eins- que domum obiter tantum cornmemorat, myateria a, dea una cum c.ollegis acceperit. Sed quinto saecnlosaltem nobis primum occurrit fodis bellator et magni exercitus dux, nondum, nisi apud Euripidom, Thrax. Atque ocourrit in fabulis Atticis, non Eleusiniis. Notandum est non Triptolemo aut Diodi ant Celeo has partes attributas esse, sed Eumolpo. Causa fuisse eat,, (incerta haec omnia esRe ipse non ignoro) qnod4Eumo1pidamm gens da mamit ac saltem sacerdotalem retinuit'potentiam, ut, mm fabdae de bello orerentur, dux iam nullus idoneus inveni- fere 269 a Dexippcl historic0 repulsos esse constat. - 'la) Gis eke tbrak. reta nisi Eumolpus. Qui cum patria, quae antea divinaa potius res coluisse quam bella et arma videtur, iam et pericula communia habuit. Hactenus igitur Eumolpuscum Eleusiniis suis. est Grae- CUB. Sed Euripides _ThraceE fecit Eumolpum et ab Eleusiniis, qui Graeci esse ne apud eumquidem desierunt, separavit. Atthidis scriptorum Ister, posteriorum plerique,quorum tarnen per se ipsorum nulla iam est in hac re auctoritas, secuti sunt. Est autem res satis difficilis, et operae pretium videtur telam artifìciose contextam dissolvere.Eumolpum igitur variis modis cum Thracibns coniunxit Euripides : primo genere : originemk - , , ... ~ ., enim ducit ab Aquilone et Orithyia, id quod apud tragicofi Thraciam semper patriam significarevidimus. Deinde moribns et prava indole: est prorsns nefario atque ingrato animo contra 608, quibus plmimum debet. Ac tribui ei facinus ad Terei exemplum (Sophoclei opinor) compositum itaque vere' Thracium B. Giseke vidit113). Denique cum Teggrio Thracum rege, qui nemo alius est, quam Tegyrae. Boeotiae oppidi heros,ll4) foeiks I ,~ .,. iniisse dicitur, atque filius eidatur Ismarus sive"Ïmmiradns. Hunc velnomen coarguit iustum esse Thracem116); Athenis in Eleusinio vel sepulcrum ei dedicatum fuisse Clemens Alexan- drinus tradit116). Sed cum genuino Eumolpo Vix fueraf con- iunctns. Haec omnia vestigia indicant Euripidem certe Thra- cem informasse Eumolpum et omnibus coloribns Thraciis de- pingere studuisse. Neque igitur mirum, quod post Euripidem barbaro Eumolpi exercitui et alii comitese longinquo profeoti additi suut, velut Phorb?s,. mus ex Curetibus Acarnaaibus, et is Neptuni filius, et Clytîus Agriopae Cyclopisfilius. ,Cumvero et Terei .-..illud facinus ad Eumolpum translaturn et maxime maiores eius Aquilo et Orithyia ab Eleusinia quidem fabula alieni hisse iudicandiSint, et de Ismaro dubitandum certe videatur, numquid omnino genuinum sit in Eumolpo pelasg. Stimme p. 47, 125 (n. 209. - Il4) aiseke 1. 1. - 'l6) Cf. Ismarum Ciconum urbem postea Maroneam dictam; Pott, Zeitschr. f. vergl. Sprachw. IX, 145 (qnmquam 'l,,,uap&?y cum Graeco verbo ;&Waliquam rem esse pix credam! - 116> Cl. Al. adv. gent. 29 b Immarum, Eumolpi atque Dairae filium, in seprßdly, roo' 'EAeuarviou roo' 6xb dxpolróAsr aepultum dicit. - 31 -p--- Euripideo, quaeritur. Ac restat fabula de Eumolpi partu. --- .,. ...._._.., ... ._ ,. ... . Neptuni est fihus, a matre in mare coniectus,116&) et a pat&' filia apud Aekhiops educatus. Qui non sunt Libyae incolae, sed fabulosi illi AZlPlones roi alfia Malaclzat, &,yam dv8pGv, o5 pBv Gu¿ropbou 'r~€piouo~,OE 6' dvrdvclzo~. In ipsa igitur patris ut ita dicam regia Eumolpus educatus est. Quod Thraciae originis vestigium iam nullum habet: Eumolpus non e longinqua aliqua terra advenisse, sed ex ipso potins fnmi ortus esse vid,etur, id quod idem fere significat ac si qüii' heros terra natas dicitur. HOCiam genuinae fabulae Eleusiniae similius est. Ac notus insuper Neptuni rtpud Eleusinios cultus aive zaclzpybu (Lobeck) vel ex Pausaniae l0~0.11') Atque etiam in bello Eleusinio Eumolpum patris partes agentem fecit Euripides contra Xrechtheum, qui sub Minervae tutela fuisset. Sic vetus illud deorum de Athenarum arce Cer-. tarnen Phidiae tunc temporis ate omnibus notum redintë- gratur. Sedquamquam pulcherrime a poëta factum est, quaeritur, num re vera Eumolpi atque Erechthei certamen mytho- logicam (sit venia verbo) hano vim habeat. Neque enim ipse Brechthens %L Neptuno potest divelli. Erechtheum nihil aliud esse nisi Neptuni cognomen tituliprobant, gravissimi ii, quia ad dei sacerdotes pertineqt.11.8) In Erechthei templo Neptunus cm Minerva cultus est, atque in Nepiuni ibi ara etiam Ihchtheo sacra, flebant.119) Acouratius hoc loco remhaud- quaquam ignohm tractare non posmm ; unum dixerimmea quidam sententia potuisss gane Erechtheum a poëtis totum I 32

~, I separari a Neptuno, non vero,quo tempore nondm cum . !.1, , Neptuno esset coniunctus, solum per se ipsum esse aut a 1 nervae partibus stare vel contra Neptunum. Prius semper ,im,, in Graeoorumfabulis est cognomen aliquod deo tribui, posterins .iI i. demum fingi ex hoc cognomineheroëm. Cuius rei satisnotae # ; ,P I exemplaafferre non oportebit.Concedendum igiturerit Eleu-

i' bellosinio deorum certamen quamvis pulcherrimum ornameil- 1' :, tum additum abesse Euripide. 120)

i ', Sed manet Eumolpi pater Neptunus. Quod facillime ita

.,i. . > interpretabimur EumOJpjdas-- ,hum deum ut primum stirpis

.' auctoremcoluisse ob eamquecausam herois .. sui . patrFm, fecisscj.. ..!. VelutCeryces quoque &rcÚwpov suum Cerycem Mercurii

b.,I' aium finxerunt. Quamquam mera hoc cÖniectura"-niii htd dissimulamus.Izo a) ', . 'I, Tam demum, id quod superest, quaeramus, quanam de .i1.: causa Eumolpns apud Euripidem et apud posterosThracia 1, civitate sit donatus.Neque Euripiaem primum ita appsllasrre g, ' dico,quamquam nobis primus est rei testis, apud quem Bleu- 4 siniae fabulae cum toto il10 Thracio fuco artificiosius coniuncttle smt, quamsimplex mythi ratio postulat. Iam vero si Eumol- pus ipse Thrax esset genuinus, esaent etiam Eumolpidae et cum iis magua -certe Eleusiniorum de.orum et vel totius civitatis pars Thraeibüs sindicedi.' Hoc si fingeremus, simul etit;iarn fingen- dum esset Thraces illos Graecos fuisse; neque enim Eleusiuiorum +'; deorum cultus Graecisadimi u110 modo potest. Hoc certo ultimum esset refugium. Nec tarnen alia quaedam difficultas ita essot expedita in eo posita, quod Eumolpus in hymno Homerico, (ubi est

Graecus) , ceteris omnibus Eleusiniis par est, apudEuljpidem contra(ubi est Thrax) advena, qui nihil cum Eleusiniis habet

'm) Forsitan in Ione E-uripides veterem Atticam fabulam est eocutus (quamquam iam immutatam earn a poijta concedendum esset), secundum quam Erechtheus a suo ut ita dicamdeo occisus vel potius siout Amphia- raus a Iose terra occultus esset, ubi iam heroioos honores haberet. Euc, opinor, pertinet etiam, quod U. d. Wilamowitz deErechthei tragoodine fine coniecit. Illam vero fabulaeformam, si quando fuit, ad Eumolpurn nihil respexisse non est quodmoneam. - Ilo.) Cuitamen haud debilo admini- culumaddi potest Posidonii nomen, quod Romana dtem aetate hierophantas 33

commane, Est igiturEurndpi personae aIiquid attributum, quod a genuina eius vi et indole prorsus est alienum. Cuius rei

causa fuisse_-F- p~b&l~l) quod inter Orphicos poetas receptus erat Eumolpus, id quod quin iam Onomacriti aetate factumesse : fingdmus nihil obstat. Iure autem Strabol22) dixit da Thraoi- bn.s ,,nap' dc xat rd DppuId xamp&v &pu, siquidem Or- pheus (cum Orphico illo Za,geo) ex propria sua indole et natura non potest separari a Thracío Baccho, atque eo quidem mon B Graecis quibusdam Thraoibus, sed imprimis a Bessis apud Pmgaeum in ipsa Thracia,culto. Iza) Sic Eumolpus, ei semel . Orphicus poëta factus era&, potuit letiam . pro-, Thraoe elristirnaTi,,,. Sed potest etiam alind aliquid subeese. Tlxaces. ,in",-,Boeotia

, aliquando -.,fuisse ._ saltem inter plerosque comtat; hino fortasse

ab '&&i&, c&tra~~~Ath&&&~'' au&o 'kt--'ve$w& advocati suut. Ad Boeotiam spectatet Tegp$..r?gis nomen apud Euri- pidem (Apd.) et Phanodemi illud Erechthei filias 8880 immo- latas, cum e Boeotia exercitua appropinquaret. Certum aliquid de hac re Vix poterit 8tatu.i; satis nobis erit ostendisse genuinum Eumolpum, Bumolpidamm hero8m, Thracem nullo modo fuisse. e At conatus est B. Gís e IC e 1%) religionum Eleusiniarum partem ad Pelasgicos suos Thraces reforre, acmaxime quidem f¿bnlarn de Prosorpinae raptu, quem ex Homorici hymni ?. sentontia apud Ymgaeum, afaotum eese demonstrat. Et hoc c":"-",.".- .,,,,U ...h ' '.

adsumpisse verisimile est; v. ' n. 111, - Ia1) De Orpbicis cogitat 1. Ri e se F1. jhb. 1877 1. 1. - ''3 &rab. X, 3, 16 p. 470. - las) Gravissimam et difficillirnam rem (rationem Orpheo cum Thracio%,Baccho intercodentern) adumbrasse satis mihi habendum; vidit iam P roclus in Plat. remp. 398: 'Oppbs are ~5.vAtovu'mu ~srlirGrfyepU;v ~W~~~EVOStà o L a 1c ax?Ps?u Rdyerar [email protected] (Lobeck Ag]. p. 238) ot denuo expressit . O. Mueller Orchom. p. 382: (do Baccho) ,,dieser ist oben der Zagreus, dem die 5 6mot xu Delphi geheime Opfer verrichteten; aein Prophet, sein Priester und zugleich sein menschliches Abbild ist Orpheus, und dessen Xerreissung durch die Maenadan wiedorholt nur das göttliche Drama. Durch diese Ein- sicht fiillt ein Eauptargurnent Creuzer's, dass Orpheus der Apollodiener und Kitharist dem Dionysosdienste feindlich gewesenU [Aes c h. h.mZP~d8S] ,hinweg.'C Hoo et mihi placet, quamquam multos etiam post Muellerurn aliter iudicasse non ignoro. - x04) B. Ois eke thr. p. St. p. 19, 50; [cf. 3 34 O quidem postremum libenter concedo. Sed traditum etiam an- - tiquum in Elide, Plutonis culturn moneo. 126) Atquo omnia Pe- .L. - . .- . loponnesiaaam potins huins originem demonstrant, ubi Thhgces . - qnam --mpse nemo-~,tr@iiiit, quam Thraciam. Neglexisae illa ._L. -- virum doctum non dico; eed ad Pelasgos retdit. Quod. remedium em ipsam ob causam, quia eo facile omnes in my. thologia Graecadifficnltates possunt sanarì, quam maxime fugiendum videtur. - Ab alia vero parte gravissimum est, quod Bacchi cultus deí illius, siquis ,alius fuit, origine Thracii Eleusine antiquitus videtur non fuisse. Quare acutam viri docti sententiam probare non possum. .. Contra C. Wachsmuthl”) vel Athenis in Museo Thra-

l !., ciam fuisse coloniam coniecit ex vetere Bacchi .et Musarum, nt I Thraciorum deornm, cultu’ Sed si Thraoia hornm est origo, non ideo tarnen Thraces . ipsos attulisse sequitur, cuius rei nul- lm praeterea exstat testimonium. BacCohum eisdem fero quibus apudThraces ritibus et apudThebanos et apud Orchomenioscultum essescimus, sed etiam in Pelopormesi prope omnibus civitatibus; ?$$ ac si Orchornenios et Thebanos ab ipsis Thracibus accopisse vari haud dissimile est, Peloponnesii certe, a Thracibus DOU ceperunt, sed alia gens ab alia finitima transtulisse vidohur. Sic Athenienses quoque a Boeotis et huius dei et Musarum culturn accepisse statuendum erit.127) -

:,v Wachsmuth, Die Stadt Athen I, p. l.] lafi) 1). .I , C. 403, XI. - cf, H. . i. I 2 , Mu6 11 e r, hl;gthdogie der griechischen Stiimme ,,Poleus u. Nelolisu ; ~llarnq~lrLl~ i 1; 1 ‘ i num iure Cauconibus deum attribuerit, dubitari potest. - la0) wao]ls r 11 th, Stadt Athen 1. 1. - De Baccho vide Rapp , Dionysuskult etc. (V, bupr,~).gr ceterum et infra de eo dicendum erit. II. DE TBREO ET DE THRACIBUS PHOCIDEM ET BOEOTIAMOCCUPANTIBUS.

I. De Terei fabula quae tradita aunt quia prope omnia, a, So pho cl e pendere vidcntur, optimum erit et DOS ab huius tragoedin initium facere et posteademum quaerere, quae a prioribus poëtis aut;aliunde receperit quaeque praeterca cle fabula nota sint. Ao de hac quoque tragoedia cum We 1o k er u S 128) optime egerit, quaepropositum nostrum postulat dixisse satis orit. Quaeque ad restituendam fabulam auxilia nobis suppoditant, et 'iis Welcltorus omnibus usus est; sunt autern primum ipsa tra- gosdiae fragmenta ab antiquis scriptoribus acl verbum ex- pressa,l29) (leinde poiStarum aliorumque auctorum aotato maxime aequalium oommemorationes seríae aut iocosm, turn, quao de tragoediis aut comoediis ad Sophoolei Terei exemplar com- positis - sunt autem pctrpauca - tradita sunt,190) denique, et haec qnidem gravissima, posteriores quae praebent fabularum scriptores aut poi3tae, quos fere optirne repraesentant ab alters parte Tz e tze s ,131) qui ipso dicit Sophocleae se hbnlae argumentum narrare, ab altera Ovidius poGta.1:]2)

Ila) F. Q. Welcker gr. Tr. I p. 374-88. - lgL\)Nauck Tr. Or. Fr. p. 204/8 (fr. Soph. n. 619-85). - x30) Ex Accii Toreo non mnltum, e como ~diis,siquidem fragments apud Athenaeum oxstantia spectns, nihil' disoimua nisi nugas et fasetias. 131) Ta. in nea. = d ,hj - . O. e. D. 566, qui S fine addit: ypápet 66 zspl roúrou ZopoxRqs du Is T+ ?\,OST Gpúparc. Adiecit inepta yuaedam grammaticorurnCQmmenta. - '$93 .Ov. Met. VI, 411-676. - A p d, III, 14,8 (quocum fere congruit Pro b, ad , 3* If ,. I.!. 36 '_.I :, Ac primum Sophoclem scripsisse Tereum deipde Phi- lodern scholiasta dicit Aristophaneus,l33) qua re certe non solum antephiloclem, sed omniumprimrim Terei poëtamfuisseSophoclem 7 .~WJ y v$ significat.Quo qddem tempore tragoedia acta sit definiri non q;t%i potest; at tarnen non solum mte a. 414 Aristophanis probant Aves, sed etiam aste a. 421 a. Chr. n. actam Euripideus 9 Erechtlleus, si quidemTereum imitatus est,1%)ostendit. f

I Argnmentum vero fabulae hoc fere fuit, (ut ipsis 6tCoQflmuu I. .I forma uti nobis liceat2 Tereus Thracum (qui Solem sum~nurn i ?. ?' deorumcolerent)l"6) rex, Procnen Pandionis Athenarum regis i . ,I filiam uxorem duxit. Nuptiarum etiam apud Sophoclemcausa d. l 5: i .I fuisse videtur, quod Tereus Pandionem contra Labdacum,Boeo- t I.( ' 1'; I ,I torum (i.Cadmeorum) e. regem? adiuverat.186) Postea vero II, i.,:I, et Philomelam alteram Pandionisfiliam stupravit (permiserat 1:' i IIi, enim pater, ut earndomum duceret secum sororem visuram,

: t ' .., --f'' b:' ::!-,;.i ¡i. >,L1 sed vis a barbaro pirgini Aulide est illata) et, ne quid evolgaretur,

' i: linguam evolsit. Sed fest0Bacchi die (quo et ipsa fabula acta ..fi , -1!i fingitur)l33 ProcnaePhilomela a (quae Aulide advenerat clam p~:- Tereum)l3*) tela artificiose texta mittitur, quae sororis calami- . I Verg.Aen.ed.Kei1 p.23 cf.M. Wellmann, de Istro Callimachio p. 45/6).-Hyg. f. 44 (quem ex alio fonte hausipe coniecit Welck er). In fabulis Romanen- sibus Boei et Helladii non rnoror; v. Roscheri myth. Lex. s. v. AiJdon. - lg9 S ch 01. A r, Av. 281 : d EopoxAíjs xpGrov rJv TTpia bxoir)asv, &a dhRoxl$s. - l".>V. p. 30. - 135) Fr. 520: VALE,pREmors @pp9 xpd- Jta~movdas (&ßas). De Solis apud Thraces cultu ex Herodoto [cf. V, 71 I ,I' et optimis amtoribus nihil constat. At Aeschylus in Baucrapiar fecit ([Erat.] .:p catast. 24) Orpheum Solis sive Apollinis cultorem neglect0 Baccho: as du piv Aróuouov obx &[pa, T~V Plrov pd yturo v rG v $E & v 4vdpr&v EZyar, Su xai 'AxdUwva zpoqydpeoo~v. $ophocles Aeschylurn, sed ipse Aeschylus J Orphicos secutus esse videtur. Cf. Prellqr-Rob ert, Griech. Myth. '"p. 230 n. 3.'- '36) Apd. III, 14, 8 xoddpou 6.4 .Z&vamúv.roc zpdg Aáßt9axov mpl U. j 'i fis õpwv EmxaAiaaro ~Q?BBv€x 0pdxqg Qpia dv"Ap~os (BC. l7avdiov) xai &v zdlepov UZV ah$ xarop8clitras, &he Typer zpùs rdpov. . +p Dpúxyv. - Ov. 1. 1. 423 a Tereo barbaros ex Attica fugatos dicit, qua de re bene Hauptius egit ad h. 1. Cf..T'h'uc.,IT. 29 de, nuptittrum causis. - ' Hoc Welckerus iurs; .collegit 1) ex ,Oqt. 587 rtempus erat, 'quo sacra Solent trieterica kacchi I Sithoniae celebrare nurus", 2) ex Acci quodam loco 3) e% fi; 5243 ubi &O 'Aou yápos Bacchicbm vestitum significaret. Oeterum VQI $74 v. infra' - ne) Tz B zae locum hic apposui: 11auSiwu -d '&ua?oc ~~vycr- =' &pas Zqe'flpdxuqu xaì @dop$rlav- 15v qvnpr;Xvqv Tqpe~r@ &t 8p#xqs .37 \ I__- tatam' significet.139) Iamque Procae, in oommuniBacchiPo fu- It,h:dt rore, ipRa Bacchae insignibus ornata, sororem arJciwit eiusque in Tereo iniurias ulcis~itur.~~~)Itys,Prome8 et Terei filius, mactatus patri oibus propmitur, qui ubi scelus ab ipsa Procne

, aomperit €@entes sorore8 armatus persequitur,l41)Sed mts- quam ea8 cepit, mutantvr oumes io aves, P~OGII~in lusciniun, Philomela in hirundinam, Te,ress in mpqpm. Commutatio ipaa in scaeaa fifieri certe non potuit. Wela- kerus ne c.ornmutatos quidern in scaenam prodiisse probavit, , sed ~310. 8 deo aliquo (Mercurio> narratam. lauc pertinere Aeschyli quod Ariatoteles trsdit fragmenturn, 297 (Nauck) ; errasse enim nonnuaquam Arbtotelern in citandis guctoribus luculentis exemplis ostendit. 142) 'Ac ne de eo 'quidem dubitari passe videtur, quin versus illi decem de upupa praeaertim in dialogo (alid est fabulae' alicuius in chor@, ahd in dialogo awmatta commemoratio) nullo modo ex cuiuslibat tragoedia argumentí, sed ex salo Tereo aliqao vel eiusdern argumenti fabula petitisint ; neque vero de Aeachyli Terea aut simili h aliqua kmgoedia quidquaam wmtah, ut ilhd omittamus scho- b 'b liasthe testimonium, Sophodis primgfuisse Tereum tragoedircm.

Welckerus ne Aristophanis quidem iocos I de Terei sui sive Upupae comica pmona, cui riclioulum esset rostrum B Sophocle ----- dihm zpds pipo~-8s 26 ~KE~Y~S%uv y~vu6. p6vy 6B 6 'IjpiLs dx @&ys dMBv 3tYrP.jvacs Rapßhsr xai @dopjRau dná7w zp3s qv17pbxuqv dg t?p+xp, Lv Ar',RfGr 66 . lrgg Borwrias dxoaap8evsder xal rau'qv, xai +u ab+ rrlGmar &plcet, õnag pybb Zqdyj Qpdmt dSeRpf* 9 6k €2~@p#x$v dR&oCm ar' h~wpyEctg r3 nãv pavqao5- 17Pdw7 i.3~uE3v dnoeyrúEaua %uv xd (quae apud omnos veterea redeunt). - lSB) Aristot. art. pogt. 16 EW~88 dvapuphexos , . zpdq p8v y5 &E~o- &r?, 3 dri rGv ar)pusiuu* . , orou . . . xal dv r@~OJ~OXAÉOUS Typ? ,,3 .n?s 2kpxE8os pwuf'. - Baochicum furorem pulcherrimedeecripeit O vi- dfus; C~UO~Sophodem sequi vidimus. Ceterum et Ovidius et Apollo- do rua singula diverse narrant, in quibus commorari nolo. - Huc pertinat .Ar. Lys. 663 &spos u3 0pi;E &.r/lv~qg&~yu~&&~~fp~~CZE,O b r'peds, - '4') Welcker I, I. p. 384. Ariatotelis loous est h. a. IX,

49 p. 633a 19, unde Plin. 'n.h. X, 86 (441, qui qurrmquarn Aemhyli locum p ex Aristotele deprompait, nihilo mima Aeschyli nomea in auatorum indicem transtulit. Sed mirum saltem nobis, rem promus perveraam (ecilicet upupae in tlocipitrem commutationem) Aesohylo simpliciter credidisse ,Ariatotelom ex oontumeliose inditum., visahaec esse apud Sophoclem in ipsa

scaena censuit probare - quippe quod tragica gravitate esset ' indipum. Quod si iure contendit, in Sophoclis Tereo illa de upupa enuntiari potnerunt 6n' &rERoo, neque iam cornmu- tatos in scaenam redire necesse fuit; si Aristophmis ratio

I postulat, ut apud Sophoclem commutatae prodierint personae, nuntii illam narrationem ex alia fabula fluxisse propemodum .necesse est,et iam Aeschyli Terem fingere cogimur ; potnit .enimAristoteles cum Sophocleper errorem commutare Aeschylum ; cum Philocle aut alio, ut ita dicam, minorum gentium dso mehercule non potuit. - Ac deAeschylo quidem fuit

dicendm, quia et alter apu eum locus, et I is quidem 'certas, rem attigit, de quo'infia $2 plura dicenda. Mihi quidem prius illud magis placet; sat multa fuit Aristophani ioaandi facultas, si Sophoclis tragoedia Terei commutationem antiquitue illam celebratam non nimis longo ante ,,Aviurna annum tempore (414 a. Ch. n.) omnium demo animis in memoriam ,y 1.;:.-, revocaverat. - ."

' Iam vero locum, quo Sophocles fabulam mam actam fìnxisset, Daulidem esse Welckerus ratusest et inter pleros- .--- -,.. ._... que certe constat; sed quia A. Ri e se novam de hac ro eenton- tiam tulit, denuo examinanda videtur. Neqae apud vetores idem traditur ab omnibus. C o non Tereum appellat I Thracum 'qui Dauliam et oeteram Phocidem' tenuerint regem "en); Apo 1- 1o do rus eins patriam quidem Thraciam dicit; l&) aed fúgianlm .sorores inde eum persecutum esse, donec Dauliae in Phocido, cum iam in eo esset ut caperentur, ex ipsarum voti8 aves fieront. Atque Apollodoras quidem in ea quae 'proprie ita nominabatur Thracia Terei regiam hxiase videtur; Dauliae vero moatio aliunde etea quidem satis inepte iniscta est; an mulieres easque persequentem regem uno cursu e Thracia Drtuliam usque cucurrisse putemus? Atque etiam O vidi o (ex Alexandrinomm moro opinor), ut Orpheum146) Ciconem appellat, ita Tereus est resOdrysius. 140) - .. , - ._., naturali praesertim historiapetitam! - las) O on. narr. 31 PaurRrbs Bpqxtjjiv T& 7302 AauRiuv xal 'CJIY &U~vIwxida. - I4O) Apd. III 14, 8. - ld6) Ov, Met. X, 2. [cf. L ob e ck Agl. p. 355 sq.] - la6) ibid. VI, 490. - 39

Quamquam in Romano maxime poëta numquid his tribuendum sit incertum videtur. 141> Contra certum est eúndem alio ldco de Pyreneo dicere Daulida Threïcio Phoceaque milite rura

ceperat jlle ferox, iniustaque regna tenebat.148); I Iam ad Thucydidisl49) locum- venimus. Qui de Tere Odrysarum regni conditore clisserens J hum nihil pertinere adicit ud Terenm , qui Procnen ,Pandimis Atheniensium regis filiam, in matrimonium duxerit; - narn fuisse eos ne exeadem quidem Thracia, cum Tereus Dauliae in Phocide, ut nunc no- minaretur, fuisset, tum a Thracibus habitatae, illudque in IQ facinus in hac terra mulieres commisissent; ac poëtas quoque multos in lusciniae laude &auliaded' hano avem appellasse.

Huc accedere ,Pandimem, si tam brevi spatio remotumquae- , sivisset generum, mutuocommodo magis prospexisse, quam si apud Odrysasmultorum dierum itinere interiecto. Terem vero, .cui>>ne nomen quidem idem esset, primum apud Odrysas po- tentem fuisse regem. - Hac vero in re A. Ries el6*) Thucy- didem errasse censet'; Daulias enim lusciniae cognomen esse derivandum non a Phociae illo oppìdo, sed a verbo GaBlov, latine densum(fructicetum), a quo Dadidem oppidum deaomi- I 'r?j3 natum Pausanias st Strabo dicunt, e communi, ut inha videbimus , fonte haurientes. Ac merninerit ill8'~ulcherrimi illius Homeri, a quo luscinia cantare dicitur bv8pSwv kv nsrdAotuc xa6aCopfy nuxrvo%v. 40 At siquis Thucydidem in gravissimo errore doprehendisse se credit, id quod in tali viro semper dolebit, probare Oum oportet, quibus et quam gravissimis de causia error sit sta-

tuendus. Iam vera quae hoc. loco istae sant causae? Utrum ' quod luscinias cognomen fiud non solum a Daulia oppih sed etiam a GuíjAou i. e. &ao3 derivari pot est, an quia vir doctus - pace .aius dixerim - omnia optimorum auctorum testimonia, qui Thraces in Graecia fhisse probant, ad sua sententiam confirmandan e medio tollere studet 3 151) Ac poiitarumquidem eorum, quorum Thucydides testimonio utiturad volgarem aliquam opinionemrefuttandam, de nemine iam certo constat. 152) Quod ad poijtaa' yrovocavit, ,miram profecto esset, si summus poeta, cuiua tragoediam Thu- cydides' ignorare Vix potuit, eundem illmn errorem commisisset. Ex Thucydidis igitur loco,veri..aimile e& $qph&un Dadiam - ~ifi~hfi finxisse Terei patriam. Posteros, cum. de Thacibus ?udirent, I' Haemi et ithidopes, Strymonis et Hebri semper meminisee don mirum est. Ipsam vero fabulam a Sophocle Bacchi festo actam fingi p36 33 vidimus. Ad Sophoclis Tereum allu&%' ".etillud Enripidiu vidatur :153) pouor&xroo 17pdxvgç p8vov R6Ew 6odpcuov Modmcc, Blr&u ,ut 8urd'6esl ad divinuru illum furorem pertinent cum Bacchi festis coniunctum,quorum et Musas partom habuisse poëta significat,minime hoc quidem mirum, cum Delphis maxime Musarum et Bacchi cultum coniunctum fuisea accepe- rimus. IM)Iam vero videmus, quae illa fuerint ,paor&.trio- terica Bacchi? Esse ho8 festos apud plurimas Graeoiaw Qivì-

tates simillimis ' caerimoniiscelebratos A d. R a p p outondit, idemquè satis 'probabiliter ad Thraciam revocavit etirpam. Quare optimum erit exemplum festi Orchomeaii, et huius

- 153 A Thucydidependent saltem ex parte S tra b. VII, 7, 1, p. 821, IX, 3, 13 p; 423. P aus. X, 4, 6 (8) ; [foriasse etiam C an on narr, 3 13 quamquam alia quoque variis e rivulis hausisse videatur. v. infra. t# Quamquam Romani (v. Classea ad Thpc. locum) 'Alexandrinos corte potltas secuti sunt. - Eur. Herc., 1021/2. - 153 O. Mueller Orchomenos 41

trietericí, quivoca$w 'il~p~,d~ra,accurata apud Plutarchum B&tnrn descriptio. lc5) Bacchi turn sacerdos stricto ,gladio fugientes -. .. ,. , Aeolêas, quae a Minyae filiabus originem ducebant,' perseque- " . .. I'.. batin, ut siquam , cepisset interhere ai liceret - id quod Plutarchi temporibus Zoilus sacerdos fecisse dicitur ! Ipme anternMinyae filiae 3,Leucippe Arsiuoe Alcathoe Leucippes pnerum. comedisse traduntur. Videtur igiturin Agrioniis illa

ppj xal ,-&J&., sollemnesacrificium statim esse secuta. Huic vero veterem' 'hornîunnLimrnolandorum consuetudinem subesse, ex eaque et illos ritus explicari possqPrellerus vidit. 156) Iam in Terei fabula qualis fuerit apud Sophoclem Welokerus udumbravit, esse .et mora trieterioa Bacchi)et pueri immolationem ;

quippe qui sua invicem e Terei fabula petiierit. Fanaticurn vero Bacchi cultum ut nostra aetate 3$beckius demonstravit a Thracíbus venisse ad Graecos, ita et it3 Thracia . illa sama ease putavit, qui Terei rea splendidiasimis hisce coloribus primus exornavit. Ac passet etiam Dauliae cum 5: J?:1 'Gl!?, Athenis coniunctio, Terei scilicet cum Pandionis filia nuptiis significata, explicari,non dicarn ex fabula illa, quae suapicioneln movet,Minervaa vetus edavov a Procae Athenis DauJ,im dim 42

adlaturn esse,157) sed ex Thyiadum Atticarum ad Bacchi festos in Parnass0 celebrados itineribus, quae etiam Dauliam attigisse videntur. 159 Quam ob arctissimam Terei cum Bacchi festo coniunctionem, hand sciq . .an non genuinam ham esse Thraciarn'- fabulam iulGarernns, nisi quam partem aliunde ortam alia testimonia

2. Tabula de lusciniae facinore et querela ut prope ab omnibus totiusantiquitatis poëtis est decantata, ita nobilissimi trestragici in celebranda ea inter se certaverunt.169) Atque gravissimus est Be s c h y li in Supplicibns locus, qui prirnus Terei nomenexhibet.160) ,,Crederea te audire vocem Terei axoris, illiue detestabile consilium ausae, lusciniam dico, quam insectataraccipiter; quaeaconsueta fluminis ripaprohibita cum novam(amissi) domicilii miseriam queritur, tum filii mortem canit, quomodo ipsius manu per parricidium interie- rit, cum malac subierit matris iram/ Iam igitur Aeschylus filium(cuius nomen Ityn notum ei fuisse vel Agamemnonis locus demonstrat) 161) a matre non casu aliquo infelici aut 'errore, (82 dppasia& aedconsulto necatum novit, qua in re congruit cum Sophocle, at dissentire videtur a prioribus poëtis. Terei fabulam ab Aeschylo propria tragoedia celebratam fuisse non .nimiam verisimilitudinemhabere vidimus. 162) Atque etiarnsr

.X,4, 1 AuuAr~&n CE'A8qvãis kp3v xai d(yarlpá Zarrv Ùpxaibv- rd CM &íauou rd &t xahzrdrepov (!I) R+oumv 3xayay&dar 17pu'xvqu de 'AEpqvtìjv. - .ls) Paus. X, 4, 3 qui, ut eius consuetudo fert, ab ipsis Thyiadibus edoctunl SB dicit: ai dL eULádespva'ixss ,u& elmv 'Amtxal, gorrciiaar dk 2s TOU nap- ya& mpà gror abmi re xaì ai ruvakas .A~Ap¿ibd'700atv Jppa drovu'ay xd. Cf. Rap p 1. 1. p.'?'. - 159) Tragicorum locos collegit We1 ck er grg Tr. I p. 37516. - IW) Be sch. Suppl. 56 .do€ámr rts dxou'erv I ha rãs Tlpetas I /Ljdos olxrpãs dRóxou ] XcpxyRdrou i dydóuos~I 84 dxb x4pwv zorap9v i dppyopba I (60) 1~~~dk.iviov olxrov 3flpiwv I aovrirpqm ¿Y& na&s plipov, is abro~óuwsI ~AETOzpls ppbs E"1Pev I Gua,&opos xdroo wxhu. . - 16*) Aes ch. Ag. 1094. - 16a) Neque earn ob causam dubium illud fragmenturn [Aesch.] 297 (Nauck) Aeschylo necessario est tribuendum, quod et oelebravit, non is est quem totam fabnlam, ut traditam re- periret, omnino commutasse putemus.

Iam vero quae ex e pi cis Graecorum carminibus in nostrum usum sint convertenda,videamus. Rem sane difficilem quambrevissime expedire conabimur,quamquam permulta de ea possunt disputari. In O d y S S e a igitur Pandareus bis nobis occurrit. Uno ” . “ . , . . loco de eins filiabus agitur, quae parentibus orbatae ab omnibus deabus eduoatae et pulcherrimis animi corporisque dotibus exornatae sint. Sed eo ipso tempore, quo Venus Iovem adi- lira fuisset de virginum nuptiie, raptas eas a procellis (Harpyis)

eiusdem . filia ? Ityli sui a Zetho principe filii dicitur mortem queri, quemquondam per errorem aut dementislm r”’ (82 dppaalas) occiderit. 164) Ambarum sortemPenelope cum sua ipsius condicione ita confert, 166) ut unum alterius imitatio ease videatur. Quin altera fabulae forma alteram excludere quodammodo videtur, neque cum simplici fabularum, emum certe, quae genuinae sunt et incorruptae, indole et natura u110 modo convenit, Pandarei unam filiam promus dirersarn habuisse condicionem quam sorores,qúao ipsaeinter se arctissime co-

,ibi,upupa Yore acdpiter esse, et apud Aeschylum (Suppl.) luscinia xtpx@aros dicitur. Hoo enim omnibus non solumpoGtis, sed omninoGraecis commune fuerit.Etiam de hac falsa opinione nonnulla optime dixit We 1 cke r 1. 1. Ceterum et Hyginus f. 46 qui nonnulla proprie in sua narrationehabet de golo acoipitre, non de upupa mentionem facit, quamquam Aeschyli Sup- plices Vix ipse legit! - lea) Hom. u. 66-78, 66/7,: Ls b’ 0“rS lIavc?a,dou xol;paç du.4Aovro ZPUIdRat I r$n roxrjag pUav g8kzu Be02 . . . 77/8, rdppa ’ d.& ràs xofipac; &mutat duypel#auro I xai h’ $domu urupp$au Zprvbaru dpptzoleu’scu. - r 510-23. hs 6’ &E Iiau6apdou xodpv ~Rup$g dq- &&v I xnRJu deidgau ‘&pos uiou Ernapduoto . I . . ara¿&’ dh~upopd~qYrdou pílov, õu zore XaAxG I X~UEth’ tippadéag, xoGpov Z?jSoro dlvaxroç. - 365) Utmmque simile mo loco ineptum esa8 censent A. ,Kirchhoff Die homerische Odyssee !J 1879 p. 524, 526 et U, d. Wila,mowitz-Mõllen- dorff ,,homerische Untersuchungon’ (1884) p, 63, qua dere certum iudi- 44 haerent - ut ne cum arte quidem Graecorum conveGsse PO- lygnotus 166) ostendit, qui in lescha quae vocatur Delphioa duas Pandarei filías depinxit Camironem et Clytiam non ABdonem. Quare duas fabulae formas in Odyssea legi puto fartasse diversis temporibus locisque ortas, quae vis unius poëtae esse pass@. Ac Pandarei quídam nec nomen nec persona a P?@!!? I-,,L-C-..-C_rC Lyciaeheroe separanda sunt, cuius Pinarae in Lyciae urbe heroicum cultum fuisse testis est Strabo 167) et qui Troici quoque belli fabulis. (Ioniis) celebratur.168) Quaeque de hoc attulemnt Homerischoliasta et Pausanias, 169) excepto eo qiod AEdonis nomen intulit, mihi quidem non ea videntur, ,quae ex Homeri locis simpliciter ficta Sint; premo Pandarei cum Tantah socie- tafiem, canem ab Uo ex Cretici Iovis templo surreptam et apud Tantalum depositum, Tanta& ip,sius poe,nam,:.quae a volgari fabularum forma ita differunt, ut vel: earn ob causam fide digna ease censeam. Neque vero in vetustis illis Creticis fabulis, quae et ,Mileturn spectant et Lyciam, cognitis illis iam He- siodo lT0) commorari volo, ne totus in iis haeream. Iam Tan- tdi enim iUa commemorationobis ostendit, quo fere modo Pasdareus ille in Boeotiam venire ibique filia eius cu33[1 Zefho, Amphionis fratre, coniungi potuerit. Ut enim in Asia (síve in Creta). Pandareua Tantali' socius fuerat atque amicus, ita in Boeotia duorum fratrum alter Pandarei, alter Tantali filbrn,

. ,; I. . 45

Niobenscilicet, in matrimonium duxit. Paudareus igitur una cum Niobe ex Asia,in Boeotiam' venit et utriusque domus fabulae arctissirne Olim inter He coniunctae fuisse videntur. Num vero Aëdon in Boeotia-demm Pandarei filiabus addita sit, sescire me fateor. De Boeotia autem fabulae forma docemur a Ph e re cy de ,171) qui quamquam Odysseam respicit etiam ex aliis carminibus epiois, ut ceteroquin constat,sua hausisse potest. Secundum quem Aisdon Pandarei filia et Zethi uxor, cui unus esset filius Itylus et una filia Neïs, Niobes, cui sex liberi essent, filium invidiacommota necare voluit, sod anurn errore necavit (in uno euimcubiculo dormiebant). At omnino aliam speciemnobis praebent Hes iodi carmina. Videndum primo do Dierurn loco 972) Ceou 8i $2 dp6oyhv flav8rnvig &,oro x~Rr8hu Bç púoc du9pdnorg, 8apoc viov Earapivoro. quocumconferas quaeso Odysseae illud multo pulcrius: hg $&E flUÙ8U,ObU XOdpT, ~kO,O$~&'&hhV xdbu del8pv Hap6~.PEOL( farapduocob Dierumpo3tam ante oculos habuíese Odysseae versus Vix neget quispiam. Sed mutavit primolusciniam in hirundinem, quamquam hanc wem quo modo dp#oyriqv (aut dpl+07,4~~)17Y> appellare potuerit poijta in promptu non habeo, cum ¿le luscinia optime fuiaset dlotum, Forsitan, mm'aliam fnbulae formam pobta Bane mediocris 'ho~sat,quae apnd -Homerum de lusoinia logerat incsutiue transtulit ad hirundinem. - Deinde dicifur hirando Pandionis filia, non ut abHornero Pandarei. 46 Multo autem gravioris esset momenti alter Hesiodi si integer exstaret (quem ex 'catalogo petiturn esse coniecit Marckscheffel). Est autem apud Aelianum; qui initio obliqua oratione usus ex Hesiodoaffert solam inter aves lusciniam somni non esse participem atque omnino insomnem; hirundinem contra non omnino esse insomnem, sed dimidium somni amisisse - tum directa pergit oratione i ,hae autem poenas pendunt facinoris, quod ia Thracia commiserunt, scilicetcaenae illius l nefariae'. Ac posterioris quidem partis potest sane nihil ex i Hesiodofluxisse, quamquam aliquam verisimilitudinis speciem habet fabda enarrata Hesiodum illius quam protulerat rei

..I .. ,. exposuisse causarn.175) -1 ìl

; % ,,I. ' I .l I 4. . i ,_ l " Jam quae tragicis Graecis cum Hesiodo ratio intersit, quae- . t. . a - f.' rendum videtur; posthaoetiam de Hornerovidebimus. Atqw i E: :,, f, .. .ex Aeschyliquidem illa in Supplicibus fabulae commemo- ,I

. ). g:I ratione, praesertim cumnon rem accuratius esplanasset, sed ~~@~%

i ,' obiter tantum et quasi summatim attigisset, fabulam ea ipsa ? quam profertformaomnibus tum Atheniensibus satis fuisse notamconcludi oportet. Et quia tragoedia aliqua de eodem

argumento ante Supplices composita etsse , non videtur, equidem Vix dubitem quin iam ante tragicorum aetatem poëta seu lyricus seu epicus rem ita tractaverit, ut Aëdopem T er ei uxorem ira cornmotam occidisse Itylum filium diceret et' post hoc facinus in lusciniamcommutatam esse. Iam si consideraverimus luscicap! et hi~dinemGraecis fabulis inde ab Hesiodi catalogo semper arctissime fuisse conimctas, 'et Pardionis filiam ìam in Diebus nominari hirundinem, etirae illius causamea

quam posteri praebent (Terei scilicet facinore) ' aptiorern facile

minores Graeci 1820 III, p. 275). - Hes..fr. 120 (Kinkel) = Bel. v. h. XII, 20: R .+E I 'Hui0 60s qvdq66va póqv dpviaou dp01p3 ~movxad Btà &Rous &o~~wijr.*Y 6t XeRr6Óva 02x 2s rd leavr&s drpolrveiv xal rau'qu, dzoß@+Évac bh roc ,%ruou rd fpwu. rtpwpiav 6k apa rubqv h xriv o v uc JIÙ d xá8os rd Bv Bp&) xuraroRpy8EBv, rd 6s rd GeT~uoudxdvo &hrpou. lïS) Ceterum ex Hesiodo Sap pho transtulit :hirundinemPandionis filiam (fr. 88 Bergk); ex Diebus putat U. d. Wilamowitz, Aus Kydathen p. 132 47 nullamposse inveniri, summam totius fabulae iamdiu con- stitisse putabimus , cum Sophocles Tereum suum faceret.175") QuxreMarckscheffeli coniecturam actum esse iam in Hesiodi catalogode Procnes et Philomelaefacinore, itaque illa, quae . Aelianus 1, 1. directa oratione addiderit, cum antecedentibus verbisconiuncta Hesiodo tribuenda esse, veri haud dissimilem esse censeo. Scd'in uno haereo: utrum iam Hesiodus in Thracia (nt ait Aelianus) rem gestam dixerit (sive illa Dadiam sive propriam Thracislm hic significat), an hoc a scriptore Sophocleae tragoedise certe haud ignaro additum sit? Et fueritne pueri mactatio iam apud epm cum Bacchicis, nt apudSophodem, ritibus coniuncta, an vero potius ad nobilissimae Thyestae caenae imaginem efficta ? Sed restant Pausaniae et Strabonis loci, qui et vol- gatam opinionem referunt et ex 'alio fonte non Dauljam aut ipsam Thraciam Terei patriarn tlicunt, sed Megara. Locos

n. 52. - Quam sententiam meam probant duo vasa picta, quae So- pboolis Terco antiquiora esso videntur neque omnino a tragoedia aliqua pendere possunt; altera B. d. J. 1875 p. 204 sq. (W.Helbig) [ITV2 et A.&AONN'] 48

Hoc ex conspectu apparet Seabonem et Pansaniam. emdem secutos es8e fontem, aut, si non ipsos , at certe eomm auctores. Ac Strabo quidem quin ex Apollodori de navium L-..- catahgo libro hauserit, postquam B. Niese demonstravit, nemo -dubitet; eundem Pausanias fontem adiisse videtur , qui ,sirnul tamen Megaricum quoque auctorem sequi potuit eundem, quo Apollodorus usus est. Certe alter Pausaniae locus 176) gravissimus est, quo Pa?- . diogem et Temp Megarisheroico cultu honoratos dicit, idque ex fonte Vix spernendo haustum, si quidem Apollodorus eo uti dignatus est. Atque eius modi, cultus non recentiore demum aetate poëtarum gratia excogitatos et institutos esse inter ornnes constat. Iam vero Pandionem in regibus Atticis enumerari notum, eiusque regno Atticam cum Megaris in fabulis fixisse ~oniunctam.177) At quaero, quo tandem tempore, ,qnamquam Athenienses inde a Solonis aetate semperterrarn sibi vindicaverut, Megarenses ab his heroëmaccipere eiusque . culturn retinere potuerint, cum tantum inde ab eo tempore, quo Atheniensium vicini erant facti et aliqua eis cum his res fuit;, odium in eos concepissent? Anteavero quae receptionis caueapotest 1

Witz, Aus Kydathen p. 132/3. - U. d. Wilamowitz 1, 1. p, 188 Pandionam Pandiarum Attici festi Induupav amo canset. 4.

i. .

51 52

solas tenuerunt, sedibus. De tempore nihil conatat, attamen i post niadis demum poëtam Orchomenus expugnata esse videtlar ; Vix enim potuit postea Bomerus dicere de urbis opibus ac divitiis (I 381). 088' &r' kc 'Opxopev13v zortvimerut, odd' ha @$as Aiyonriag . . . 182 a) De Thucydidis veroloco iam supra dicenilurn fuit.

'h Qui non in eademThrácia Terei, qua Teris Odrysne, Thraces s. fnisse monet, sed Dauliae in Phocide. Thraces autem utrique, fierunt ex Thucydidis sententia, neque summum anctorem Dad& ThracegFraecos , Odrysns contra barbaroR..*Thracessubinkelk+ 't gendos a leetoribus voluisseverba ipsa demonstrant. Odsii qc ad+ Q)p+yc i+~ov.ro l~~S~~_:diversitaterninclicat, nei: qui d- quam aliud; videtur Thucydidis temporibus Terei secles a multis fictaesse apud Odrysas. 183) Quare si ex hgius loci intorprc- tatione U. d. W ìl am ow i t z duo Thracum genera distinguuncla esse indicavit, viri docti sententia probari nullo modo potest.189n) Post Thucydidem quae E p ho ru S contexuit, fwilo ea qnidem sunt dissolvendals*), ut, quae tradita ncceperit, videamns. Es hoc enim st&o-!86) sua de antiquis Boeotiae robw de-, prompsit. Narrat Cadmeos post Thebas dirntas (i. e. post Epigonornmquod dìcitur bellurn) rediisse in patriam; reduces autem per Thraces et; Pelasgos demohgatos in Thessaliam migrasse ibiyuecum Arnaeis coniullctos unum Roeota- rum populumeffecisse. Ac quo tempore Aeoli sub Orestis fiKis Adide in navesdescendissent nowm patriam quaesituri, illos Boeotiam invasisse et foederatos mm Minyis Orchorne- piis Pelasgos in Attìcam eiecisse, ubi apud ffymettum corm- 58 dissent, Thraces ad Parnamum. - Ac Pelasgos quidem illm Atticos ex (Hecataeo et) Herodoto sumpsit, Thraces vem ad Parnassum habitantes ex Thucydide aut aliunde; quae ad coni iungendas res attulit, ex mo peculio addidisse +idetur, aeque est cur his quidquam tribuamus: Neque aliter acuipìeada eet illa de Thracio invento (Opph rapefipeocg) narratio; nihil enim est nisi proverbii illustratio. 186). Neque igitur novi inde quidquam discimus nisi ex Ephori sententia etiam Boeatíam aliquando a ar,acibus pcwpatam fuisse; eosque ei Thraoes non minus perfidos et fallaces fuisse quam eos, quos Thucy- dides et Xenophon nobis depinxefunt. 187) His testimoniis exigua nonnulla Thracum vestigia addam. Primum cum Nuellero 187a) confer0 T h r 8 c i daru m gentom Delphicm. (@paxtBar sine c subscripto tlpud Diodorum, Iss> sed invenitur etiam nomen @pqxt!tYac cum L subscripto (vel ad+ scripto) in titulo Delphico.189) Thraces igitur eosdnm quod Dau- liam etiam DelFhqs tenuisae verisimile est. Deinde Erg thris quoque in Ioniae urbe Thraces fuisse 0,Muder optime vidit. l90) Est profecto tes satis mitm. Narrat enim Pausanias l99 Iepbv Adpu, nt Graeci diount, Her- culis , apud Erythraeas fanî,cuius solis Thraessis aditus pad teret. 192) Dei enim simulacrum cum Tyro rate esset advectum et in Meodq &,q Chium inter et Erythras haesisset, iamque Chii et Erythraei in 1311~utrique temam trahere deum (tam- mntut, ErythraeEeie mmio (quod caebus homo vidieaat) nuntb t= em8 posse eos fune, quam ipsorum mulierers e crinibnfi suis essent facturae, deum ad se trahere. ,A2 pkv 81) da.caZ T& puaacx¿ü;iv od&zpiìi~6.rtaxouetv r$ /)vdpurt Eßo6lovsu, bn.duat

TOG Bpqxioo yhoq.I ~ ,d6otleuov xai ogaacg aplbtv 8Aeu8~- 1 54

parc qv BVrcrzSu ß;os, droxeqar nupÉxouo~ah& Sic Ery- meos voti compotesfactos esse. Ac totam hano narrationem ad ipsa posteriorum temporum instituta fictamesse apparet itaque haec ipsa instituta accurate reddere. Ad nostram verorem 'maximi est momenti Thra-ps hisse Eryt,hraeorum partem, et fuisse illorum et servos et liberos,qui tarnen et ipsí a civibus' essent diversi(inquilini, p6rotxot). Apte cum AchaeisLaconicae incolis partim Perioecis parfim Hilotis conferas. Sunt autem Erythrae, quamvis Ioniae coIoniae pars, a priscísBoeotiae maxime incolis conditae. Cuius (totius) coloniae participes fuisse MinyasOrchomenios et. Cadmeos vel ex Herodoto notum est.193) Conditorem Pherecydes dicit Cnopum, .! Codrifilium n o n legitimum, sed nothum (id quod satis inln per se non mereIoniam coloniam coarguit ;) 199 qui ipse a CnopiaBoeotiae 10~0195) denominatusesse videtur. Quin tota urbs EryiArarum Boeotiarum colonia dicitur. 196) Cum C,gdrneis

ìgitm Thracesqnoque , jg,-AsiW..,venisseveri simile est; mm si e CjmmeGÓrum et Thracum in Asiam incursionibus essent relicti, quo tandem modo tam arcte cum Graecis coniungi PO- tuissent, ut in Graecaurbe sua iura suosque deos haberont, difficile esset dictu. 197) -

1 Neque vero Ari sto t elis testimonium praetermittendnm est, qui Thraces Abis ex P ho ci dis :oppido prof~ctosEuboeam incoluisse et iis, qui antea tenuissent, Abanturn nomen indidisse tradidit.197a) Thracesquin Abis in Enboeam aliquando migraverint, eqnidem causamvideo nullam, quod dubit~m;I98) totam Vero

'f+áxhÓv dm; yvvarxdv pbvars (Kat rd xdyi&ov rd Bx rii)v rpqGv xa? 2s +t& &t O[ BZ~~+LOL puRáqaooav). - las>H dt. I, 146. - lg4) P h ere c. ap. Strab. =V, l, 3 p. 63213 (pertinet ad fr. ill) %pd8pas &l.&t'x.rtm Ibc57tos, uEÒ~Kódpou rdt9os. - lg6) Strab. IX, 2, 10 p. 404. Kuwnr'a locus dicitur prope Thebas. - Strab. IX, 2, 12 p. 404. - lg7) Quae vera HEerculiia a Thraessis culti causa fuerit, ignoro; sed T yriu s Hercules Herodoturn redolet. Est enim auctor rei Pausanias! - 1979 Aristot. ap. Strab. X, 1, 3, p. 445: pvui c% 'Aptaror+ BC 3pas 74s 0wxmqs dpjixas cSp~gzPÉuza~ dzcorxqmir *v vqaov xai hovopáuar '2,8avraç roùs #!orrag ahr$u, - '7 Quamquam A. Ri es e jhb. 1877 1. 1. Abantes Thraces fuisse ido Q negat, quiaPausanias ipsos Abarum incolas Argivam originem profiturì afknavit. Neque vero quemquam ignorare opinor, quid illi tbc Rdyouutv I55

Abanturn gentemThraciam fuisse ne credamus, multa obstant. ,Videtur' enim Elephenor Chalcodontis filius Abanhm in bello ,_.I... . . Troico dux, quamquam Homerus ante Troiameum cecidisse dicit, epici8 de Graecorum reditu oarminibus vel nostis (non dico Agiae Txoezeniì nostis) celebratus et c'um variis illis fabulis ad antiquas Graecorum in Ioniî maris litore sedes spectantibas coniunctus fuisse. Sed hoc loco ad ea, quae de hoc toto fabularum genere U. de W i l am 0 wit z nuper optime disputavit, relegare lectores meos satis mihi habendum est.199) Restat celeberrimus S t r ab onis locus de Thracum apnd Olympum et Heliconem sedibus,Thracioque Bacchi et Muswum oultu musicaque a Thracibus (et Phrygibus) #maxime exculta, Thraciisque insuper vatibus (X, 3, 17, p. 47 1). Ab hoc et altero eiusdem loco (IX, 2, 25 p. 410), ut de Pausmia taceam, tota de Pieribus illis Thrucibus .quaestio oritur. Neque vero ' de hac difficillima re certum adhue iudicium ferre audeo. Multa certe tradita sunt fide non digna; nec tarnen omnia cum Riese0 reicimda atque neganda videntur. In omnibus hisce tradendis plurimurn certe vduorunt Orphici., .Neque igitur, quae tradita sunt, recte possumus aestjmare sine accurata horum notitia. Sed hac in re vel post Lobeckiumobscura mansisse satis multa nemo neget (cf. U. d. Wilamowitz, Kydathen 131): Ao maxime quidem nobis opus esse videtur Orphioorum et carminum et dootrinarum et fabulamm historia. Hino praesertim ad po6tas illos qui vulgo dicunhr Thraoios

aliqnam lucem afferri posse vol unum Eumolpi, de quo antea ,

OE BeTva apud Pausaniam sit tribuendum: est hoc quoque ad insipidam illsm Herodoti imitationem revocandum. Quod A. Ries e eadecausa aoniocit Abantes ab Aristotelo Thraces factos, quod Thamgris Thracius v&es aliquando in Euryti, Oechaliae regis, regiam devertisse dicitur in Eu- boea sitam, Aristotelem ,Vix crodam tali suspicione dignum esse. - U. d. W il am o wi te, homer. Untersuchungon (1884) p. 170 sqq. Quamquam Abantee ab Amantinis seiungendos omScymnus, qui barbaros dicit Aman- tinos, vlx probat; appellavit Thucydide8 quoque Epiroticras gentes barbaros! Ipsa 'OPilamowitzius ostendit et Euboeoe illa regione consedisse'et Elephenorem : , Abmtum regem ibi quoque eorum duaem appellatum aase. - Ceterum de Aban- tibus conferendus est Gis eke, thr. pel. Stime p. 54-6, qui o Thracia 008 venisse putat, etGrus ius in Roscheri lex. mythol. s. Y. Aba. - 56

egimus,exemplum probaverit. Unum etiam ad nostram rem ex Orphicis eius modi studiis capturn iri fructum spero, ut remotissane multis , quae veteres et nostrae quoque aetatis viri docti ad Thraces falso retulerunt,iis quae remanebunt confidentius paullo uti possimus ad illorum, qui in Graecía ...,_....., .~-__ --' - olxm herunt, Thracum imaginem restituendam.

JII. DE PHNEZ0 ET DE THRACIBUS ASIATICIS.

A. :t Nobilissima de Phineo et Harpyis fabula cum vetusta illa :; 1 de Argonautarum itinere cohaeret 'et similiter atque haec tra- i C-.. I-- í dita nobis-"'est: integram .habemug apud Apollonium Rhodium, 1 sed huius maxime optima scholia et Apollodori variarum, ut .t ita dicam, lectionum satura de diversis fabulae formis nos edocent,de tragoediis ad hoc argumentum certe si quod aliud tragicurn pertinentibus, de recentiorum scriptorum mutationibus, denique id quodsummum est de veterum epicorumcarrninum argumentis. A quibus ApoKlonium non multum quidem diasen- tire videbimus,cum maiores cum tragicis discrepantiae in eo inveniantur. Quare primo ornino dicendum videtur de epids carminibus inde ab Hesiodo usque ad Apollonium, deinde de tragoediis etqui eas sequuntur scriptoribus.

1. Pb* Hesi odua dicit Phoenicis Agenoris f. et Carjsio- peiae- Arabi f. f~lium; Cilicis Doryoli [Atymni]fratrem.200) Caecatus est semndum Magnas Eoeas, quia Phrixo viam mon- straaset, secundum tertium catalogi librum, quia longam vitam

100> Hes. ap. schol. L(aurent.) Ap. Rh. II, 178: .&S 6) Wulodbc

pvbcv, @oOtxos miï 'A&opos xal KamEzeias [SC. @tusu's &mu], (6,uoíws , ai ral )aaxR~zrdSqS xri) I& d& KaumEndac es 'Apd$ou @ohxt rlvrrac Ifilte xal @ruails xal Adpuxrlos. Hoc postremum quaque ex Hesioda Petitum verisilsile ' est ex Hes. cat. fr. 43 Ki.(Strab. I, 42), ubi Arabi, videndi facultati praetulisset.201) Atque etiam H.arpyiarum mentio facta erat, qua8 ?etes. (et Calsis) usque ad insulas ab horum conversione Strophades nominatas essent perseouti.Conversos enim Iovem Aeneïum eos rogasse, ut capere sibi Harpyias contingeret, sed Mercurii iussu destitiase a proposito.202) Filii denique Phinei dicuntur Thynus et Mariandynus.203)

Harpyiae vero in Hesiodi Theog o nia dicuntur Aëllo et ” OcypeteThaumantitis et Electrae Oceanitidis filiae.2M) In oius- dem cui& ibi solum mentio fit carmine ne,u¿080~Phineum (in Soythiam) ad Glactaphagos abductum fuisse ab Harpyis Ephorus tradit. - Nau p a c ti o rum vero poëta confugisse eos dicit in Cretae antrum sub Arginunte colle situm.2Ofi) Carminunt heroicorurn instar vetusta, illa annt artis monumenta, quantum quidem Pausanias certus eorum est idterpres: Oypseli dico oistamet soliunz Aqc1aeu.m. In utroque

Aquilonis filii Harpyias a Phineo fugantes ficti erant.206) ~ Hesiodum in fabula enarranda seoutus est An ti m ach u, qui Phinei maiorea eosdem dixit et eodemmodo Strophadum,

Mercuri f., filiae i. e. Cassiopeiae, menti0 fit.. - lot)Hes. fr. 262. 75 Ki. . (schol. Ap. Rh. II, 181) 7rmvpBdar 62 @da pvdv ‘ffù&oJos2v peyálats Woltcrs, gr: @p@ *v (EZS 2xuzPiav addit schol. Par,) dbrb dpjvu6~~,IV dk r+ r xarul6pv, Plretd+ rdv pclnxprlv ~pduov+ ~+EWSrpoE‘xptvsv (De Eoeìs cf. A. Kirchhoff, homer. Odyssee p. 322/4). - ao2) Schol. Ap. Rh. II, 296 = Hes. fr. 80 al 613 &papibas yudv adrois xsxlqdur, xa8d dxrmpapdu- reg a2rd8r 72l&vro r+ Ad xaralafle5v r& 2pdas. xartì ‘Hoiodov oh xrdvouruc call, fr. 78 (ibid. 297) õr; &$ q8Favl.a OE mpl Z$qv TG Ad urpapbres lÉpxal ‘Hdo6os* ,b8’ ol r’ e2~&t9yv Alvqty &#qtccdSovrr’. &m ydp ATVOS 8p6S 4sKepaMyuiaS, tirau AEqdou Ar& tepdu Imrv, - loa)Qua de re Y. infra p. 70, n. 258. - Hes. Theog. 265 sqq. [Apd. I, 9, 21, 6 Ocypeten ab Hesiodo Ocypoden nominari dicit. id quod nescio an satis causae sit, ut mm Xinkelio totum Apollodori locum ad catalogumHesiodi referamus [fr. 7733. - m8) Hes. fr. 221 ap. Strab. VII, 3, 9 p. 302 : ‘Hdobov 8’ kv ri xaloupdvug fis nspcrisy du Owka 6x3 r& ‘Apnuriiiv ¿+u&ar~ ,r.axrqdpr 2s utuv dJr3var~olxi’ d~dvr~v.~(Quod carmen Ed. Schwartz, Do Dionygia Scytobrachione ,1880 p. 30 n. 1 pro catalogi vel Eoerarum parte habet,) - Nsupa ct. fr. 8 - schol. Ap. Rh. II, 298 sqq. d t% rd Nuulraxnxti zob3uas. . . SZS rd O+QS drds pp¿v flc Kp+qs rd Bzri r@ Adpp r@ ’AppoCvr;. - Ia Cypseli aieta ap. Paus. m, 18, 8 (15): KúAai’s t% xal Z?jqs r& cApnulaG brvbws Zmdau’uou- m. - In solio Amyclaeo ap. Paus. C, 17, 4 (11) @!LYE& TE & BpsF dm< 58

I quae atea Plotaenominatae essent, mentionemfecitaa07) Ne ,apndeum qnidem Harpyiae necantur.208) Iade Ap ollonio videamus.209) Apud em Phineus in Tbaciae litore incolit aboccidente Bospori.210) Est autem Agenoris filius, ut apud Hellanicum,211) non, ut Hesiodus dicit, Phoenicis. Uxorem duxit Cleopatram Zeta0 et calais soror8m212) . Aqdonis et Orithyiae Erechthei filiae filiam, quae omnia quinto saeeulo vis esse antiquiora supra vidimus.213) Puerat Tkacnm rex 214) et ab Apolline vaticinationis donum acceperat ; accept0vero abusus est, cumIovis consilia nulla dei ratione habitaevolgmet. Qua de causa longam ei senectutem hppiter dedit,sed oculorum luminibus privavit et insuper Harpyias apposuit,quae ciboe a finitimis vaticiniorum gratia ei a1latoEs tollerent aut perderent.215) Ex oraculo autemab Aquilonis filii6 uxoris eius fratribus auxilium ei fuit destinatum.216) Cum igitur Argonauhe ad Phineum venissent ab eoque ,hoapiti0 excepti easent, Zetes et calaïs Harpyias modo cibos diripiontes insecuti suntasque ad Plotas insulas, ubi iam in eo erat ut caperent et gladiis interficerent.Sed Iris retinuit, ac revorsi sunt Aquilonis filii, unda Strophades insulae denominatao. Harpyiae iam in occdtum Cretae locum aufugerunt,al') Phinoua vero his moustris liberatus Argonautis iter atendit et ex vati- cinandi faculfateconsilia dedit.2la) Ex epicis carminibus maior etim eorum pars fluxit, quae B.pud quinti et quarti saeculi scriptores de fabula nostra bio flic invenimtur. AC de iis quidem, quae ad historicam Phi- nei vim solam speckant, infra dicendum erit, imprimis (10 oins 59 regni situ et filiis. - Quae Ph er e c y cl e S de Harpyiarum fuga et persecutione et Phinei ipsius maioribus tradit omnia cum Hesiodi aut Naupactiorum fragmentis conveniunt.319) He lla- nicu s Agenorem patrem, non avum fecit Phinei.220) - Is t er Phrixi filios tradidit Phinei vaticiniis esse conservatos eamque ob causam Solem Aeetae devotionibus morem gerentem illum caecasse. Similia aliitradiderunt de Phrixo ,221) Hesiodi, ut videtur, catalogum secuti. Sec1 in hac quoque fabula quia multa commutavemut tragici, adeos iam transeundum est, quo melius, quae genuina fuerint, ab iis, quae postea addita Sint, distinguamus.

2. Qumquam Aeschylus primus videtur fabulam nostram tragoedia celebrasse, tarnen quia deSophocle plura comperta habernus, cum eo potius initium erit faciendum. Ac S o p ho cle S quidembis (ter T) idem argumenturn propria tragoedia tractavit. Traditur de duobus Phineis et insuper de Tympanistisa22) ad eandem certe fabulam spectantibus; quas cum altero Phineo Welckerus Goniunxit.223) Ex T y m p anist i S traditur Phinei e Cleopatra filios alterius uxoris Idotheae, Cadrni sororis, insidiis caecatos esse et &J rdpp coercitos.224) Porro Sarpodonii promunturii mentioncm faciunt r-----.....*.,, (schol. Ap. Rh. II, 292) = Naup. fr. 3. - Hellan. fr. 38 (schpl. Ap. Rh. II, 178) 'A~~uo~oÇpip na¿ç EOT~Y, 66 ZRI1Rdvtxos [Cf. Apd. I, 9,211. - "l) Ist or fr. 608 (schol. Ap. Rh. I, 207) 'Yò-rpos B& pp duAbjqv píuru, 8rt rods @pieou ut& &q u~aox~~(d @tu&) rars paudatg, xarapáuadat adr& rdu B& "IJRtou d7raxoúuaura x~piiuat. Cf. HQS. Eoe. fr. 160, qui ~ Pbrixo eum viam monstrasse dixit. - Anon. ap. Apd. I, 9, 21 leqpwdqvac pautv ahdv . . rwhs . . . 6nB lToaerbl?rvo~, Grt r& @p&ou nucd rdu dx I,,6iywu ds r3u %'&ídu n,loüv dp$uumu. - 2aa) F. G. We1 ok er, Die griechi- %sohenTragödien etc. 1, p. 829-838. Nauck !Cr. Qr. Fr. Soph. fr. 574- 82 (Tymp.), 63645 (Phin. I, II). - St. B. s. v. Bhmopos ,ZbpoxR.js d Zu Orue'i npuíry' H osych. uno loco ex aoniectura, altero corto Iaudat Phi- neum secundum. (Nauck l. l. p. 227,) Sexies (septies) simpliciter citatur Soph. Phineus, odies (novies) Soph. Tymp. - ass) 1. 1. p. 329 sp. - aa4) Br. 582 (schol. Soph. Ant. 980) ,wrà dB duKReozárpas Báua.rou 27rkppu (@webs) 'Idaiau 60

(duo) loquentes, qui procul dubio Orithyiae eodem ab Aquilone raptae filii s~nt.~~~)Ad Argonautarum fabulam spectat versu8 KÓAxoc 62: XaAGaíhc TE xai 2ipwv &Yvo~.~as) Neque quemquam ab hac aententía deterrebit opinor, quod Etpologici Magni auctor et Suidas ad nostram fabulam aliquid de Cecropis filiabus revocare videntur. Contra ex P hin e o (nullo numero addito) habemus versus nonnullos Phinei ipsius miseramfaciem describentes ; dicitur vexpbç rdpyo~dmpiiv Al76~moget caecus ;227) commernorantur et Harpyiae.228) Pllineumvero (primurn), non Tympanístas posteri omnes secuti 'esse videntur. Hinc certe Petitum est, quod scholiasta ex Sophocle praebet: Caecatumesse Phineum, quia filios suos ex Cleopatra caecavisset Parthenium et Crambum,Idaeae novercae horum falsis credens incriminationibhs. Nequedubito ad ham potissimum tragoediam referre, quae ApallodorusaaQ) uno loco narrat, Iclaeam privignos,quod se in stuprum illicere voluissent, falso accusasse eique fidem facierhem Phineum illoe caecasse, Argonautas vero cum Aquilone mm castigaviese.

T+ Aapdúuoo, xavà &irrvag EiBozPe'av r+v liádpoo ddsRp+v, ?S xal adds 6 Bo yo x.145 ~~Y,I~OVE~'ECdu TupzavrmuZ~, Qrts 26 dnq3oorlqs.ropRB- mm rots Khoxárpas ?caïdas ,bu ráyqy, xadWp6evd. - Pr. 575, - aps) Pr. 576. - "') Fr. 641. Tam detestabilem aspecturn Phinous praebuisse videtur, ut, qui primurn vidissent, horrore permoti converterent cf. fr. 642 Hes. s. v. dn~v4mm~dxdmpqbau rà uSra. - ase) Fr. 643. - gaM) A p d. III, 15, 8 (1) KAeoxárpaY CY& Pnp @ruaúp. Pcylvavrur Z~&Sd6 adz]ç ll,l$~tnnoS xai .Uuvbiwv. (2) &!xu C?& robu'rwc 2% , Ii?Aaonúrpaç znï8ug Waíav 17jv AapMuou, xdxdvr) &v ?rpoydvov 7~p21~@rvÉa g80polu zara#eu'&rar (3) xal matehag #tu+s, t2pportpouç fupAo'i. 7capadiour&ss d'a ol 'AP~OUQ%QLuzlv Bop+ xoAáCovruc a2dv. -n Obiare videtur, quod

Phinoi et Gleopatrae filii hic Pandion et Plexippus, apud scholiastam ex ipso, I ut ait, Sophocle Parthenius et Crambua dicuntur. At potest Sophocleßpueris 1 l nomina omnino nulla indidisse (cf. quae disputat O. Ro 0 e rt, Bild und Lied 1881 p. 165 et quem citat U. d. Wi 1 am ow itg., Anal. Eurip. p. 186 legem I 61

Hic igitur Phineus ipse dicitur Glios mos caeoasse. Contra novercae facinus attribuitur in Sophoclis Antigone ,230) ubi I mulier dicitur fusi aoumine privignorum ocdos etfodisse. Quod iam alteram fabulam, Tympanistas, respicit, qua muliebres in- sidiae praeter cetera expositae fuisse videntur. A Sophoclis Phineo quia totus pendere et quae addidit et mutavit ex suo addidisse aut mutasse v.idetur, de D i o n y S îo S c y t o bra c hio n e statim dicere liceat, cuius enarratiosem male rhetoricam vel duobus 10cis~~~~)traclitam habemus - . . EmZ nti8E‘u mu xaxúv 7’ ddRera, dRR’ &Ur n~prm6JRaubrv ahù Baipoues. - Sunt hic quoque Phinei e Cleopatra filii a pellice Idacn, _II .. .- 1 Scytharnm regis filia, quam Cleoptltrae venia duxerat, fdlsis incrrimin’atianibus, quod vim inferre ei voluissent, non illi quidem caecati, sed verberibus foeclati et cum parte corporis terra . defossi [?l231) AdveDientes Argonautarum primores imprimis Herculern rogant, ut fernnt sibi auxilium; BC iusta actione, cxum ethm Phineus per legaturn accnsaverit, absolvuntur. Quos cum Haroula~ad patrern reduxisset, Phineus surrexit et unum ex filiis in mare deicere conatue iam ab Hercule calcia iotu necatus est. (Jliodorusde pugna narrat, qua Aquilonis filii et Hercules fortiissime pugnaverit , Phineus ceciderit.) ,Iam Cleopatra custodia in quam fuerat coniecta liberata filiisque regnum redditum. Idaea antern ad Scythicum patrem remissa - nempe aunt Soythae Gtxardrarror Ev8p4nov ! - capitis ab hoc ipso damnatur, sed privignorum magna,nimorum precibus Soy- ihab ad olemontiam revocantur. Ceterurn rnonuißse sufficiat Werculem ab eo primurn huo ease illaturn, qui ad Colchos usque venientem feciaset.”g) Pstet of. Schwartz, De Dionysio Scytobr. p. 28. - sso) Soph. Ant. 966 -86, - so^) Dios. Scyt. ap. sohol. Ap. IEh. I, g07 coll, Diod. IV, 45/4 quamquam Diodorus corto non omnia accurate tradidit, - 18i) Diod. &uptq,uÉuor cf. Soph. Tymp. Bv rápp xaLzI1eTpFsu (sicut Antigonon Creon?). a32) Apd. I, 9, 19, 5-7. A~púpasos64 abdv (SC. ‘Hpaxlia) EIEli%l,pu~ TE- dsuxcka ?rapS‘dwxs. Asovu’aro E pEG)v rdp addu xa2 qyspdua ppd r& 2pyauaurdu pubdar, Bic vel 3D i o do rus baeaitavit IV, 44, 4 : obx d7vo&, & ddr4 ~tuh~T$U ,t..o8aypúywr rvpPlwB+ai Pam ~03s@rusidas irna roc nihil huic tribuendum esse, quamquam opinor et hunc Dionysii Scytobrachionis Herculem aliquando pro Phoenicio deo viri docti habuerunt. Neque vero quidquam video, quod ex alio fonte bustu esse putandum sit atque ex Sophoclis Phineo.

lam vero ad Aeschylum veniamus, qui et ín Eumeni- dibus Phinei etHarpyiarum, et harum quidem piotarum, meminit 233) et in tetralogia illa, quam nos dicimus, P hine O Yersis , GlaucoPrometheo propria tragoedia argumenturn tra- davit (ao 472 a.Chr. n.>.23a> Cuius nihil scimus nisi duos versus, quibus Harpyiae cibos ab ipso Phinei ore diripientes descriptae essevidentur. 235) Quaeque Welckerm ex singula- rum trilogiae partium continuatione quam fingit conclusit, pulcra sane, sed omnino incerta sunt.236) Sed huc pertinere conici0 Bsclepiadis narrationem, quam tragoediae esgo per- fectum atque absolutum argumentm vel forma indic&, et; quae in neutram Sophoclis fabulm quadrat,. Ubi dioitur Phineus quos e CleopatraAquilonis filia Glios genuissetEurytiao alteri uxori, quae eos calumniata esset, n e can do S (n o n c 80- can do S) tradidisse. Turn Iovem iratum, cum soelus vellet

I 63

punire, Phineo mortis aut caecitatis eligendae arbitrium per- misisse. Cumvero caecitatem rogasset, Solem aegre ferentem (scilicet spretum) Harpyias misisse, quae cibos quotiens edere vellet perderent. Ibidem”8) sicut apud Hesiodum Phoenicis filius Phineus appellatus fuisse videtur. Quod Aeschylohaec tribuam, camas habeo diversas et genere et pondere. Praetermitto deos in fabulam inductos Iovem et Solem, id quod Promethei et Eumenidumpoëtam redolet; praetereo et illam quae huic cum catalogo Hesiodeo intercedit rationem, qu,odhic quoque arbitrium illudPhineo concedifur, et earn certe cum deschyli more optime convenientem, quamvis et cumSophoclis consuetudine, quemcyclo saltem epico gavisumosse constet, minime pugnantem; unum premo, quod Phineus filios nondum caecat aut caecandos permittit uxori, sed ~~ecandos.Ut mim magis est tragicurn Phineum idem pati, quo %lios suos innocontes propter mulierifi calumnias affecerit, ita non illud quidem ab initio reperturn esso puto, cum vero semol reperturn esset, non facile a posteriore poëta neglecturn. Quare haecvidetur fuisse antiquissima tragoediae forma. Aeschylusopinor Primus malam illaln novercam, quae yrivignos falsis incriminationibus pessumdat, induxit (fuit omnino apud Grslecos mala noverca egregie tragica, cf. Athamantis filbu3am); SophoclDa rem tragoediae aptissimam accepit, sed pulchriorem multo reddidit et multo magiß ad movendos animos idoneam; ac primo quidem Phiaoo priore Phineum ipsum faainus committentem fecit, mulierí indulgentem, deinde, Aesohylo rursus similius, omnia mulierí pormittentem Phineo altero sive Tympanistis et postea, ut puto, Antigone. Posteriorum scriptorum plerique aut Sophodit.1 Phineum aut Rpollonii Argonauticn secuti sunt. Do Apollodori bibliotheca satis dictum, qui altero loco ApolloniiArgonautica oxscripsit, altero et eo quidomgravissimo veterum scriptorum m poëtarum discropsutias collegit. 299) Hyginus quoque pleraque sua ex Apollonio sumpsit, sed nefariam illam novw- cam ox Sophocleadmiscuit.%o) De aliis infra dicam. - -- Liaclop. ap. sohol. Ap. Rh, II, 178. - gag) Bp d. I, 9, 21 (er Apol- 64

3. Apud ceteros tragicos cum Phineus Thracum fueritcirca' Bospornm habitantiurn rex, in regionem longo spatio a Graecia diremptam Euripi d es eum transtlpit, ut proruus alium enm crederes. In Andro m e d a enim tragoedia illa per totam antiquitatem summis laudibus elata%]) Phineum fratrem Euripides fecit Cephei Aethiopum regis, Beli et An- chinoiss pili filiae) filium.242) Certum esse videtur ex Euripide hanstam Apollodorinarrationem de CassiopeiaCephei uxore, .quae Nerei filias ad pulchritudinis certamen provocasset, sed monstromarino a Neptuno misso et terrae innndatione punita íam ípsam filiamAndromedam beluae tradere ex oraculi hrnonii responso esset coacta. Et quomodo Perseus morti devotam liberavisset et, cum ipse a patre in matrimonium accepisset, contra Phineum (cui Andromsdarn antea despon- Sam fuisse Ovidius narrat) insidias struentem defeendiuset. Gorgonis enim capiteobtento in lapidemPhineum esse mu- taturn.243) Sed Phineus hic Aethiops, si originem spectas, nemo alius est quam ille iam ex Hesiodo notus Phineus. Concedo nonnulla esse mutata. Uassiopeia est apud Enripidem Gephei frabis illius uxor, apud Phereoydemm) Phinei mater, Phoenicis ooniux, itemque apud Hesiodum, qui etiam Arabi filiam dicit; Belus apud Euripidem Phinei, apud PherecydemDamnonis huius aviae pater, cum exHesiodo hac de re nihil oonstet. Notanda certe est Phinei cumCspheo (et Cassiopeia) et Perflei fabula vetnstissima illa Peloponnesiacaconiunctio. -

Ionio). III, 15, 3. - "O) Hyg. fab. 19. cf. f. 14. - llP1) Locos collegit Nauk, Tr. Gr. Fr. p. 312/3.- a4a) Apd. IT, 1, 4, 4 &ROS 61 . . flaa,l&l Pr A~~xT~L"yap? JÈ ;lllx'dyv *v NeiRou BoyarÉpa, xu2 ab+ ~[~OYTU~,. ATpzros xai Aavads. &S c% E2p r xidq S pyd, xal &+p& xai d,rv~bs npoArc. - 943) Ex Euripide etiam Ovidius sua hausit Met. IV 663- v 235. Ceterum et Sophocles idem argumentum tractavit eique cum Euri- pide nonnulla videntur fuisse communia. Nauck Tr. Gr. Pr. p. 124/5. - a") Pherec. fr. 40 Y. supra ibique videas etiam de nesiodi locis. - alab) Qum- ! I 6 5 i

4. ! Iam vero quae ex his omnibusad restituendam anti- quissimam fabulae formam idonea sint iudicanda videamus.

YBinei. cum Cleopatra, ., . .. I Erechthei Athenarum -regis nepte I ma-, trixnonium itemque nefariamnovercam totumque illud scelns in filiis quoquo modocommissum ex epicis Graecorum carminibus, quamquam permulta certe ibi fuerwt quae nos nescimus, excludemus.2448) Manet Thracum rex, cuius regia ante Ponti Euxini quod dicitur os (md~~~'fuit,""idernetiam vates, qui sicut Asclepius donQ_~~s._ac~eFt.o-,~~ar~i~a.._utitur.ob eamque superbiam crudelissime punitur. Causae variae iam in veteribus carminjbua fuissevidentur, qnibus 'ApyC; zãiat pdRqoia est celebrata. Ac duplicempoenam iam Hegiaiigs habuit: caecitatem etHaqgias. Caecitatis causa in Eoeis fui.t, quod Phrixo viam ostenderat; caecatus igitur est saut a Sole aut a Neptuno deo omnibus navigantibus, ut etiam Ulixi, inimico ; in catalogo, quia caecus fieri quam morima- luit, Iam semndum hoc igitur carmen possunt Harpyiae, ut apud Aoschylum conieoimus fuisse, ab irato quippe spreto Sole bissa0 esse. At num hoc est genuinum? Vixequidem credo. Phineum vatem semper fuisse vidimus,et quis est quinmemoria teneat vatnm, qui futura omniamontibue cernerent, quasi proprium fuisse, ut oculorum luminibus carerent proinde ac si iis non iam opus esset? Si0 maxime Tiresias est caem, sed idem passi sunt poëtae et cantores: velut Demodocus ille apud Phaames, velut hymni Homerici Chius poëta, a quo postea ad ipsum Homerum translatio facta est ; dsnique Thamyris, qui Musarum discipulus ipsas suas magirJtras arte praestare ratusad certamen provo- cav~rat.245)Meminerimus etiiarn Tiresim ab offensa dea sive

quam ex ferninarumnominibus, qU8S Phineue in matrimonium duxisse,apud posteros dicitur, possut certe vel plum iam in antiquis carminibus heroicis fuisse. Unum uxoris nomen exhibere videturvas nigris figuris omaturn B. d. J. 1866 p. 60 (Brunn), quod etiam Aquilonis filios ostendit, qui Harpgias trans mare persequuntur, nempe Erichtho, quod nomen cum Briahthonio i.' e. autachthone potest conferri (O. Robert). - Neque enim Thamyris a Np.- sie separandus esse videtur, ut A. Ri ese 1. 1. aonatu8 est, Cf. de hoc 5. 66

ea fuit IWO sive Minervacaecaturn esse. - Sed etiam Ehr- pyiae mittuntur. Et hoc certe constabat ab Aquilonis filiis Phineum esse liberatum, Harpyias fugatas. Ipsae vero Harpsae, quamquam artifices fortasse ad orien- talium figurarum exempla easfinxernnt,2") ad Graecorum my- thologiam propriepertinent semperque pertinuerunt. Apud Homerum vel commutantur cum thyellis, ab iisquerapi nihil slliud est quam Apollinis aut Dianäe sagittis ictum mortcm oppetere. .Quam pulcherrima translatione cum procellis Graeci comparabant homines rapientibus : 8'8k ll¿tv&t,oÉoo xolipuc dvkRouro S~ERRU~ = p 't3Jr

-_------I &ypa ¿lÈ rùc xolSpac ZpmtaL dv~psi+auro xui p' E"a0auu moyq3jjarv 'Eptvo'atv dp~rz"A&~&w-- iss $,u' di'ar&Etuu 'OllSpzta a"dpur' i2xov2cc 9 4,u7 dbddxapo~ß&or yApre,utc . . m . Iam vero ille Harpyiarum et Aquilonis filiorwn cursus simpliciter ad ventorurn ipsiruminter se certamen potest re- vocari.x7) Haec certe omnia Graeci ex suo peculio potuerunt efhgore, neque est quod extrimecusillatum censeamus. Sec1 iam an- cluirendum videtur, nonno in ipsa Graecia nonnullb fabulae vestigia inveniantur. Ubi siquid videro, plurimum mo debero libenter confiteor C ar 01o Ro b ert, qui vir doctissimns et humanissimus ad Arcadise quasdm fabulas animum mezzrn identidem advertit. In tola enim fabula illud certe mirum est, quod Harpyiao a BoaOro ad Strophades potissimum fugantur. Namque inter -..-.m-.. -..-.m-.. _..__ ornes constat his--insdas in Io ni o marisitas esse 8 meu

R. Volkmano. ad Plut. cl. musica (1856) p. 63. '- 9d6) Neque quidqllum aliud ex nobilissimo il10 Lycio monumento effici vidctur, quod ab Harpyis denominare consuevimus. cf. P. Wolt ers, Die(Typsabgiiase antiker Bild- werke in historischer Folge erklärt (mus. Berol.) [O. Priedorichs, Bausteine zur Geschichte der griech. röm. Plastik g] 1885 p. 69 sqq., uaxime p. 71 q., .ubi interpretationese Graeca mythologia illatae rofutantur. - a*') Hic ad- .-notavi,.quod Bp d. I, 9, 21 nesoio ex quo fonte narrat : $U & ra?~%pxu[ats

,&W dvávar 3x4 ?&V &pÉ000 xaícYwv- ,roTs & Uope'ou Zald TdrE redeu- 67 ridie Zacynthi, e regione fere Triphyliae. Auctores attulisse Pherecydemx'a) et Strabonem24-8) - suntet alii - satis erit.

Quocum cohaeret Iovis1.. ^, IAeneii . apnd Hesiodum imprecatio, quem Zetes et Calaïs, ut Hurpyias capere sibi detur, orant. Acfides habende scholiastae, qui Cephallenium Iovem significari dicit.%g) Huc accedit iamin Naupactg carmhe Cre~.a~,.,.Harpyiarnm domiciliumdici. Addo ex Apollodorode Harpyis unam in TigremPeloponnesi fluvium cecidisse, qui abea Harpys esset denominatus.250) Haec omnia non tam ad Bosporum spectant, quam ad mare Ionium etSicdum. Quae si repntaverimus minus pauUo iam mirabimur, quod

, alicubi non Thracnm, sed Ar csdiae rex Phineus dicitur. Est Bane auctor haud gravissimus, S~rvi,um,,di~0,251) quocum alii grammatici congruunt.Cuius verba varie traduntu; haecex- ecripsisse sufficiet: ,Phineus rex fuit Arcadiae. Hic suis liberis < ',! a superduxit novercam, cuius instinotueos caecavit. Ob quam rem irnti diiei oculos sustulbrnnt et adhibuerunt Harpyias, quae cum ei diu cibos abriperent, Iasonem . . . suscepit hospitio, cui i etiam ductorem [propter Symplegadas petras] dedit. Hac ergo beneficio inlecti Argonautae Zeturn[sic!] et Calaïn . . adpel- lendas Harpyias mieerunt, quas cum strictis gladiis perseque- rentur pulsas de Arcadia, pervenerunt ad insulas quae appel- labautur Plotae. At cum ulterius vellent tendere, ab. Iride ad- moniti, ut desisterent a Iovis canibus, suos converterunt vo- latus' etc. l G8 Est hic similiter atque apud Hyginum Apollonii narratio cumSophocleae tragoediae (Phinei) argumento coniuncta ; sed ex tertioinsuper fonte Arcadiae commemoratio admista est. Quae earn ipsamab causam, quod Arcadiae regis coniunctio cum Symplegadibus plane absurda est, excogitata esse a Servio aut amnino ab homineSophoclis ant Apollonii rationern habente nullomodo potest. Hausta videtur si non ab ipso Servio at certe ab eius auctore ex aliquo 'Apxa&x&v scriptore, velut Ariaetho, quem Romanisnotum fuisse HyginuP) probat. Sed quae in illo auctore fuerint preeter id unum'in Arcadia Phi- nenm regnasse Vix erit diiudicmdum. Iam. vero in Euripidis Andromeda,vidimus Phinei frntretn esse Cepheum, et Euripideum Pl~ineumab illo ex Hesiodo noto Thrace -'h&¿ï diveraum videri. Sed Cepheus quoquo non ad Cephenes illos ab initio pertinuisse .videtur fabulmes Per- sarum maiores868) (aut quae alia nostrae aetatia viri docti ex iis fecerunt), Recl et ipse simplex Arche fuisse. Dubito quidem Pausaniam segui, qui Cepheum (arcadice Ct~pl~ourn)Ca~~hyarum Arcadid oppidi heroëm fecit, quippe quem Caphyeumnonli- natum putares (aut sicut re vera fuit Capyn); potius Tegeae est ascribendus, ubi a Minerva Medusae cFpillos accepissc dicitur, quibus urbs inexpugnabilis foret.264) . Porsitan igitur Cepheus et ,Phineus in Arcadia fuerunt coniuncti. ,Cephai memoria Tegeae Inansit, quia cum Minervao cultu eius persona cohscsit ; Pllineus, ubi semel Argo~,utarurn. fabulis vindicetus est, totusRrcsdiae est ereptus. Sed Inan- serunt opinor etiam praeter Servianum locum nonnulla, antiqui rerumstatus vestigia. Primum de quibus diximua Hm- pyiarum in Ionio mari locaearrumque fuga at inseotatio ibi -... " .. . , ,. m 69 I

quod apud--.ËuripidemCepheum habetfratrem, iamque et id aliguia habebit mornenti, quod in Lycaonis filiorum &Pud b Apouodorum catalogo, quamquam diversissimarum ibi gentium . f<'* g&yupot cmArcadicarum urbium heroibus eoniuncti aunt, -r,,l- b etiam Phinens invenitur.265) 1. Denique in Arcadia ipsa Haqyias quodammodo habemus : Stymphali dico. Nota est avium Stymphaliarum ex- .C-. . .. I . pulsi0 ab Hercule -facta. Berculis verofigÜra huc cum Doribus venit, quorum in Peloponneso ubique est propngnator ; ex quo minimeefficitur simul et aves illas emdem originemhabere. Erant enim cum Dianae cultu. coniunctae teste Pausania, qui . earurn statuas apud huius templum positas Harpyiarum si- millimas describit.256) Sunt haec certe omnia disiecta membra, quibus qui ornnino diffidat non ideo tarnen iis quae infia dicentur fidem abroget.

Nam si quis fuit Olim Arcadiae , rex .Phineus. (nempe in fabulis l) Cartum est et in epicis 'Graecorum carminibus et in tragoediis (excepta fere Andromeda) et apud historicos Thracem eum esse et omnino apud Graecos Thracem info&atum 'esse. Qnaerentibus igitur nobis, quam Phinei fabularis persona ad historiam ipsam lucem afferat, unu8 Thraxest consideramdus. - Qua autem modo ex Ar&dia ad Thrace!-pervenerit, et quid fuerit antegluam Thracliam, ut ita dio&, civitatem nactus ait, non iam nostrum est quaerere. Ceterum constat Arcades Satis mdtos in Asiam migrasse, qui ,,fabulam securn e patria 00 transferre possent.257) -

v 169 n. - 956) Apd. III, 8, 1, 3. - 956) Paus. VII& 22, 6 (7) du 2h,u@~Ry~C!& xal c kptv 'ApdprSds Zmw dppibv 2ruppP7;llias . . . zpds b& roc vaou' T@ dpópy, xezor.r)puBar xai al 2rupp$ideg dalv 8pvc8rs- . . r &ti & UM& xal nap- Btvot AMOU REuxoC, axE1Av di aptaiv ~UTUa,ddh,v, 6&¿m & 8~tazP~ mü vaou'. Quod Pauaanias bas a notis illis. avibue distinxit, non nirnii est momenti. of. Preller, Gr. Myth. II, 137. Apolloniiseholiasta Stymphalides aves cum Martiis illis Apollonii iure an errore nescio commiscuit; ipse Apollonius comparavit solum. Ap. Rh. II, 381 aq" 1030 sqq. - Of. " P

B. Iam igitur primum de eo disputandumerit, quid Phiuei personaapud veteres exceptis nonnullis alltiquissimarum et absconditarum rerum curiosis valuerit quaeque repraesentaverit, deinde,qnae res aliunde tradita0 cum illius fatie conveniant ad eaque invicemaliquam lucem aflerant, non haec ex mythologia, . sed iam ex ipsa historia petenda; denique epi- metri loco de fabulari quadamfigura, Rhesum dico, quae sortem quodammodo eandem,qnamvis originem' 'plane diversam ac Phineus habuerit, videamus. 1. Qualemveteres Phineum ipsi quisque finmint, filii quos huit tribunnt optimeostendunt. Velut HeS i odus Thyni et Mariandpi pahem dicit.258) - Ac Ph e re c y d e S 269) Thracum omnium qui in Asia fuerint (Bithynornm etPaphleonum !), H ella n i c U S 260) vero simpliciter Paphlagoniae regem facit, De S op h O cle dubitandum vidimus ; certe in uno Phinei argumento scriptum fuit Phinei e Cleopatra filios Parthexlium esse et Crambum, et hos cum Paphlagoniae quibusdam locis

illos '8pxúSas Ililc~you'sIoniae coloniae participes Hdt. I, 146, porro Azanes, qui in Phrygia consederunt apud%teunusantrum et Pencalam fluvium Paus. X, 32, 3 (3) VIU, 4, 3; denique Arcades Pergami conditorea, quam rem nuper illustravit E. Hesse lmeyer, Die Ursprünge der Stadt Per- gamos in Eleinasien (1885) p. 27 sqq. Ex Ionio (Milesiaco) fonte Ido- theam, Phineiin Sophoclis Tympanistis uxorem,Cad,mi., filiam fluxisse veri- i .: simile est (C. Robert); Cadmi persona apud 1ones"Äsiaticospermultum valuit 1. 5 '.lr(cf. Cadmeos loniae coloniae participes Hdt. I, 146) quamquam ortam earn j . i esse in Asia minimecredo Wilamowitzio horn. Unters. 189. - Has. fr. 76 Xi. (ap. schol. Par. Ap. Rb. II, 181, Eudoc. p. 416, 8) zaZcYaS di t p~mvabrG y~vidarcHm!odos dúo, Buvùv xai MapraucYuvu'u. - schol Laur.

l a4 Ap.1.1. quod antea habuit: 'HdoSós ppnv pergit: p au2 (xa¿da5 puÉdac B. xai H) quae lectio cum prioris sensu non ita pugnat, ut illi fidem derogares. 1 - "9 P h er e c. fi. 68 ap. schol. Ap. Rb. II 181. &t d.& qppu 6 dhv~bs '1 1 O piproc ~oaópouap+xGv xáurov rGv r$ 'A+ - at oB.rot BrzSluvoi rE: xaì llaplayóvas - 8. du t p~utv. Mirum certe, quod Pa- phlagones Thraces dicuntur, sed cf. insequentes. - aso) Hell. fr. 38 (schol. Ap. Rh. II, 178) Phavor. s. v. Irvia= &or dÈ adrùv Su ri l?apAapu+ ßam- i'B 71

cohaerentes,261) ex Idaea vero Dardani filia Thynum et Marian- dynum.262) Ex Ep h o r o fluxisse videntur quae Scymus praebet 263) Phineiregnum inde a Parthenio usque ad Amastridem urbem fuisse; est hoc certe pstrvum, sed notanda et apud hnnc aucto- remPaphlagonia sedes. Denique Arrhianusa64) ipse Bithynus Thynum et Bi- thynum adoptatos a Phineo, Paphlagonem contra genuinum huius filium appellat. - Salmydessus Phinei sedesprimo, quantum scimus, nominatur a Sopho cle in Antigone.265)Neque huic Aeschyli de loci situ errores 266) sunt imputandi. Iure enim Sophocles Thracium dixit Sahydessum: Quem et .alii multi Phineisedem fecerunt.267) Est autem.

Roo’aar hropoo’mu, qrts Emi r/?s ’Agias? &S pp-tv ERAávtxos. - 361) Parthenii nomen ap.schol.L.Ap. Rh.11140 restituendum esse certum est ex schoLII,23S.- Moneo Parthenii fluminis [Hom. B S541 et Carambis promunturii Paphlagoniae. - asa) [S op h.] apud schol. Ap. Rh. II l40 hit~sxa3es Ex ,&v Klaoxárpag IIapzPElvtosxal Kpápßos, 2% dB ’Baías fis AapSáuou [Soph.] 9 Zxu8tx5jS tuo os naMaxidos [Dion: Scyt.] Huuds xaiMaptavSuvds, €eSu r& x&lvv- Tat. - a63) Scymn. 959 = peripl. p. Eux. 16 (Eph.)ubi Phineus Phoeni: cis Tyrii filius dicitur. - as4) Arrh. ap. Eust. D. P. 793 (8uvoùp xai BC- 9ovoùs) 08ru xaRoopÉvous dmó rtuwu d&dpZv EmpavGv Bovoo’ xal BnPuuoU’, naidwu @rvE‘ws xarà xoiy~1v(grot xot~rGv xai BErGv) xa8á ppu .Appeu- Y~S, 8s xa2 yvrjmor zarda @tv$ws hopd lIappRaróva, 26 OB pipa 17apla- youca. - Ex Arrhiano fluxit St. B. s. v. flaplayovia, fortasse etiam s. v. 2$mpov. ndlts napla7ovlas, Zu f $xvarv 6 np&ros @tvoJs (Meineke coni. xalatris, sed duos Phineos a quibusdam esse distinctos probat schol. Ap. Rh. II, 178), quamquam hoc in Ephorum quoque (v. supra) quadraret, quis Sesamus idem est quod postea A.mastis. - ae5) Soph. Ant. 966-70 mapà dB xuaviwu mrloidwv Grdopùs dl& I dxrai Bomóprat M’ 6 Bp x9v I Xa A- ,u u 81suds, ubi novercite facinus commissum narratur. - a66) Ae S c h. Prom. 721- 5. Prometheus Ionem vatioinatur ad Amazones inter Oaucasum et Maeotidem habitantes venturam, u7 Bqhxupáv zor~ I xarotxtohtv dppl B~p&?ovzP’, Tua I rpap?a xdurou XalpuSTm’u pá8os I 6xJlpó~~vos vadqtn, ,uvrputù VEGV. Salmydessum igitur prop Thermodontem Wt Aeschylus. QUA in re eo maxime indino, ut de mera huius confusione co- gitem. - Notandum est, duZxlp~~amíu litus, TIjv ZlaApuQuuÓu oppi? dnm significare - schoI:Ap. Rh. II, 177 xai 7Otp 6 Ifi~bs, ui XREZ- , umt, Ed roo’ 2al/tudyuuoo’ R67~rar$x@vat, 8s dart T~?sBpáxls xard rà 72

apud plerosque non urbs, sed orientalis Thraciae litoris (inde fere a Bosporousque ad Haemum) pars.268) Contra Bp ollonius. 'Phineiregiam in Europa ante Bo- sporum (SC. i33 Poatum navigantibus) collocat ; quoenim alio modo Argonautis de itinere per Symplegadesfaciendo Consilia dare potuerit? Nequedubito quin ibidem vetera carmina epica,Hesiodea alia, Phineumhabitantem fecerint et . sicut Argonautis . iam antea Phrixo viam monstrantem.Nempe hoc semper fuit primum acpraecipuum huius oficinm. Atque fuit quoque illa regioneoppidum Phinopolie paul10 ab Eaxino Ponto disians et maximeidoneurn, quod Phinei hui&easet sedes. Ac nisi vestigiorum illorum quae in Arca- diam nos duxerunt ratio me prohiberet, Phineum fortasse nihil ...... aliud fuisse .contenderern,nisi huius oppidi Endwp~v,,- his cetera posteademum addita. Certealiquó modo Phineus cum ,Phinei

urbe'cohaeret.269) - .

2. Iam igitur Phineum vidimus ex-.Zte factum esse 'TJ~racu~h qui Ponti Euxini litora incoluerant, et,Europaeorum et Asia- ticorum 'regem,...... atque etiam - et hoc quidem historicorum 73 miro aliquoconsensu - Paphlagoniae,quamquam Paphlagones

Thraces fuisse nusquam traduntur ao Vix fuisse possnnt. ..-1 m. '9I.. Cuiua tantae commutationis, ut statim dicam, Thraoum magna illa 'ex Eurolja in Asiam ,,,Figratio fuit cau~a.270) Pauci~l quae"-e! quinti et quarti saeculi soriptoribus satis nota sunt1 adumbrasse sufficiet Asiaeminoris oram, quae Euxinurn Pontum attingit, inde 8 Bosporo usque ad Beracleam

Gramam urbem a Megarensibus maxime conditam a,Thr-cibns fuisse occupatam, quos Herodotus Thynos atque Bithynos,271) Xenophon simpliciter Bithynos nominavit. 273) Fuerunt autem rudibus ingeniis ao moribus, in Graecos inimicí, si quisnau- fragium apud 80s fecerat, hmd aliter atque Salxnydessi in Europa incolae.278) Herodotus eos eundemquem oeteros deum I$@em, goluisse tradit, ouius orgcdum apud eos fizerit,274) eorumque vestiturn similem describit atqme illorurn Seuthis militum Xenophon.275) Ab his vero, qui post Alexandrumde- mum ad aliquem cultua atque humanitatis gradum pervenisse videntur, et Herodotus 276) et Xenophon 977) distinguunt Marian- .dypos et Paphlagones. lam cum in Xerxis quoque exercitu Mariandynieodem modo quo Paphkgoms amati et ,vestiti fuerint 279 eorumque terram vel .partem Paphlagmiad' dixerih Theopompus, 979) certe mirabimur, quod Strabo2**) coniectura

U6vros. - Cf. do hac: hbol, Makodonisn etc. p. 79-84, Gisoko, thrak. pel, Stbmme p. 18-21 Neyor, Cfs'sch. d. Alterth. I, 543-7, 5 452-5. ~ - ad t. I, ' 2s in Asia: 'dp$¿'zxss@oval re xal BtzPuvoia sequuntur cum alii turn Paphlagones, Mariandyni. - ''9 Xen. anab. VI, 4, I, 2 7d 66 ~wpiov roko 8 xaRCrar IlúRxvs Rrp4v ktku$v &J ri @&g G du 'A+* dpea- p&)) d'& 4 @#xq aflq dmb cid roc urdpcrros roo' 1Iúvrov pÉpc 'Hpax~sias dd B&ù E16 rdu llhw ~hrddorn. . dv Qb r@ ,U+ tYR,lq. phntÍRrs od&- pú oh(adia 0th %,U~vlc,daù flpjSxes Ijtt91~voE. - a7g) Xen, 1. I. XQ~ 00s 4v Ráßwa r& XRR3vwv dxzinrovras dUws xws 6~cvC7rs bßpltstr RC 7wrar mùs %AApuas. Of. de Astis in Europa Strab. VU, 6, 1 p. 319. - Hd t. VIX, 76. - 976) Hdt, VU, 75, Xen. anab. VI, VI1 pusim, - a76) Cf. n. 259 ; item VIZ in geatum catalogo Xerxfs exercitua effìcientium c. 7516 Thraces, c. 73 Paphlagones et Yariandgni recensentur. - Xen. 1. l. coll, VI, 2, 1: ?+drREtau 03mv du r$ kfaprav8uulu xapy. - Hdt. VU, 72: MaprauGurol *Y ccdr$v Zxourec (mR3JII)lIapRu7dut dsrpardovro. - "'1 Th e op. fr. 201 &p. Strub, XU, 3, 4 p. 542 Becino~m5d.4 Maptav- ~uudvp~or pÉpous djs LlapAayouCas d,o&ra (5x3 noMGv duuamevo/rt5ys 74

sane, ut ipse addit, sedea ex lingua totaque gentisindole facta - neque hic Scepsium aliquem Demetrium sequitur aut grammaticumApollodorum, sed ipse quae suis oculis vidit refert - MariandynosBithynorum simillimos ideoque viderí ! Thracesesse dicit. Quorum quae ipse vidit de iis dubitare :i propenefas esset, sed quae indeconclusit nihilominus reicere I 'I possumus. Atque una Xerxis certe temporibus fuerat Grayopà BtPutX3: ama dico et vestitum. Hoc loco monendum videtur Mariandynos per multa saecula non liberam fuisse gentem, sed Heracleotarum Hilotas,2*1) itaque facilius quam liberam nationem moressuos atque etiam linguam commutare potuisse. Quod .Thracum quamGraecorum similiores facti Sint - quamquam aliquam humanitatem Bithynos quoque a Graecis accepisse veri simile est - ex diuturna illa cum Bithyniae regno coniunctione, quo tempore Heracleae potentiaiam diu fiacta atquecollapsa erat, potest explicari, quamquam ne ita quidem omnem dubitationem tolli concedo. Thracesvero illos (Thynos et Bithynos) Herodotus, qui ab ipsis se Bithynis accepisse affirmat, tradit a Strymonis ripis ._ .._._.. . -" . .-.'. ,--- {a quo antea Strymonii essent nominati) in Asiam traiecios $i Bithynos nomen aocepisse. Expulsos vero eosssse e priatinis sedibus a Teucris et Mgsis. Coniungendum hoc cum duobus aliis 1 cis, quorum uno Paeones TeuororwTroicorum colonos se dpmt,Q altero magnaealiouius Mysorum et Teucrorumexpe- "dïtionis mentio fit, qui ante Troica Thraces omnes subegerint et occidentemversus ad Ionium usque mare, a meridie ad Peneum pervenorint. 282) De hac Teucrgmm-_etNysorwn , ... -___,. . migratione.,,. _,- - dicendi hicnon est locus. 28'2) Respiciendi tarnen fuernnt , quiaHerodotus auctores suos Bithynos ham expeditionem nosse et Bithynorum (Strymoniorum)expeditionis - sive fugae - causam protu- lisse dicit (aut certe dicerevidetnr). At docti fuerunt mehercule illi Bithyni!Nonne et cetera omniade Mysis et Teu- cris ab eodem eruditissimo auctore Herodotus habet? Sed cuius modiea sint videamus. Dicit Herodotus Teucrorurriexpedi- tionem ante Troicafuisse. At cur? nullamaliam opinor ob causam, quamquod a Teucris oriundi sunt Paeones,Paeones autem iam Elornerusapud Axium habitantes novit. Hoc igitur nemo potuit dicere nisi Graecorum quis fabularum peritissi- mus. Sed concedi potest Herodoturninterrogando - ,ut fit - exsimplici homine elicuisse plura, quamhic ipse certo sciret; Vix tarnen dubitmi posse videtur, quin Bithyni ipsí memoria tenuerint apudStrymonem suas oli, .fuisse sedes. .'I;... Et hoc quidemfabula quadam a GraeciË poëtis exculta, quae nihilominus praeter ceteras Thraciam prae se fert originem,! mirum quantum confìrmatur, Rhesum dico, qui et in Europa apud Strymonem cultus est a Thracibus et in Asia saltem r flumininomen dedit. Dequo infra paucis erit dicendum. Pulcherrima est consensio Graecae fabulae cum barbaro aactore; utinamne Herodoti quosdam auctores nossemus Persas (Aoytoo~ li+do)u Hdt. I, 2 !) et AegyptiosGraecarum fabularum nimis illos peritos, praesertim cum Herodotoquae audire cuperet narrarent aut responderent ! At tamen migratio Bithynorum ipsa constat. Documenta rei vel Thyni illi Europaei, qui etiam Xenophontis aetate mon-

Y~~EYOY,o'? 6taßáureç dg Crju Edp4xqu xu& Bo'mopou TOOU'S 'cE #p$*'rxug %Ur- empe#auro aúuruS xal 2x2 rdv 'Idutov aburov xarÉß~uaup.dp re ~IVYE~OJ zorapoc r3 zpbs peqp&iIs VAaaau. - V, 13 (ubi Paeones illi proditoresdicunt): E@ d.? llarovl? 2zl T+ Zrpupóur norap@ nexohts &, e'cr)m~61 T~~~piirurüh Ex Tpoiqs &mtxot. - E. Hessel- meyer, Ursprüngeder Stadt Pergamos etc. 1885 p. 1314 pro Teucrorum et Mysorummigratione audacius paullo Cares substituit propterPergami oppidi in Piena siti nomen (cf. ibid. p. 8). - Ceterum haud scio an non L~co- p h ron sua de Iliexpeditione, quae tota cum Paeonurn illa convenit, ex ,i 76

tessupra Salmy$lssumsitos tenebant. Quorum si in fabulis

Graecis Phinensy.-'" ,.,, .. -... seme1- factus ..erat rex,facile etiam ad Asiati- cos Thynos potuit transferri. Neque vero, quo tandem modo in Paphlagoniamvenire potuerit, adhuc explicandum.Quam- quam Vix dnbitet quispiam, quin Pherecydes Ephorus Arrianus, ut de diis taceam, nonnulla historiae ratione habita aut trans- tulerint aut translaturn ab aliis acceperint, praesertim cum veteres poëtas nihil horum habere scirent. Sedquomodo haec difficultas esset expedienda, iam A b e 1 ìus optime ostendit, qui ..>.. Bithynorummigrationem coniunxit cum magna illa Cimmerio- rum in Asiaminvasione. Certe multa, quae vir dactus de Thynis in Thracia ipsa omniacornmutantibus protulit, quamquam aliquid eosperbur- basse per 8e 'verisimillimum est, iam earn ob causam incerta sut, quod nihil omnina de eiusmodi commutationibus traditum est2*s) -et vel Thraciae ab Hornero dsscriptae ab ea quae poetea fuerit diversitas quam statuit nulla est, dummodo Homerum poijtam non geographum litora modo Thraciae cognovisse con- cedamus. Sed quod B. Gis e k e2M) contra Cimmeriorurn et Trerum Bithgnisconiunctionem disseruit ex temporum a cum ratione - esse enim Bithynorum a Paeonibus fugam ita traditam, ut dubium nihil relinqueretw, equidem minime dubito, quin haec ipsa .continuatio rerum plme incerta atqm (apud

Bithyncrs) omnino non tradita sit. ' Praeterea Abelius non uno anno ormes illas gentes e Thracia prorupisse dicit, sed per multa saecula continuatas invasiones ,,(OS war) nicht ein Sturm, sondern ein langes Völkerwogen, aus dem die neueu Zustiinde hervorgingen. Die letzten Wellen sind W, die uns durch die etwas verwirrten Erzahlungen von don skythischen und kim- merischen Ziigen bekannt sind."Continuationem modo om-

#. nium illarum incursionurn in Asim factarum optimo iure pressit.285) - wagorm-expeditiones inde ab ineunte septimo saeculo

usque , ad Alyattis strenui illius Lydornm regis tempora factae

Herodoto hausarit. - Ut ipse concedit p. 82 1. I. - as4) Cliseke 1. l. p. 111 n. 72. - 2e5) Of. Ed. Meyer, G. d. A. I 0 452. - ass) Id'em 77

omnibus sunt aotae."G) Ac Cimmerii, , , . , ,... . , qnidem ipai Thraces ' ,...... ,._ , non.r*...-I".-.. fuerunt; sed fuerunt Treres qui saepe una cum-iih no- minantur et quorum sedes etiarn Thucydidis aetate in aepten- trionali Thraciae parte notae orant.267) Sed inveniuntur et alias satis multa Thracum vestigia, Telut jn Caria manserunt

T~dIii,,.Thraces, qui Trallibu~urbi nomen indiderunt, sed iidem, etialn indo B quarto saeculo usque ad Romanoruma,dventum diversis in Eu.ropa locis habitasse traduntur, a quibus B. Giselre totam Thracum gentem 'Asrpdtas nominame Lydos coniecit;288)

acoedunt Thracesv--+...- Locozum".I.""P...." Phrygiae. oppidum tenentes.289) Porro

Edonos... . ,_ ..I... Antandrum (et earn quidem ut videtur ante Cimmerios) Arietoteles,2") Abydum Thraces Strabo 299 obtirruisse tradit ; et idem8trabo"J) Maedobithynos aliquos in Asiacommemorat ut Thraciam gentem, quorum vel nomen Europaeorum Thracum partis, Maedorumscilicet, nos commonefacit. Iam vero (lim~ncriosdicit Arrhianus a Bithynis PatFro duce oxpulsos esBe e torra, quam indc ab eo tempore Bithyni tenu- - issent.298) Pugnatum ewe nemo neget, sed post dornum Cim- 78

merios venisse Bithynos in Asinm grorsus incredibile est (Abd). At tamen, ut saepissime fierí comtat iu eius modi invasionibw, ubi alia gens aliam insequitur, ea quae iam alicubi consdit ab insequentibus aut expelli aut eas ipsas a sui8 iinibus imt?r(3 potuit. - Atque etiam apud Mariaudynosde Cimmoriornm invasione narratum est;'94) quin fuerunt qui Mariandynum Cimmorii filium dicerent.295) Denique in Puphlagoniapaeninsulam illam, in qua Siuopo sita erat, Cimmerios occupasse Rerodotus testis ~t.2~9 Totam igitur Ponti Euxini oram inds a Bosporti usqtze ad Paphlagoniam partim Thraces, partim Cimmerii tennorunt; uo Cimmerii .quidem non consederullt nisi singulie loch, quao (lUiLsi 6ppjc$p~~iis essent, unde ad expeditimes F~U~Mosirent Cpuu- que receptacula haberent; - sed omnia certe temoro, ct~~odiba~, rapinis impleverunt. Ac propter Cimmerios otium Yhineue in Paphlagoniam a Graecis historicis translttus mihi QBMU videtur, et quod ibi mansit, ox clinturna Cimmoriornm in illa terra cornmomtione explicadum. Qnsil eo faciliufi lieri potnit, quod Cimmerii cum Thracibub gsrtim coniuncti vunorunt partim saltem ex eadem regione, ut distinguere 008 sulupo d,,ifti- cile esset. Atque C. Ab e 1997) Maxian(lxnQgquoque Thraooe fuisaa ratw 110s cum Cimmsriis Bithynis ceteris hnitJso (tone,&, bed bruvi victos atque omnino oppressos. Si Thraccs :fnoru~lMariandyll i, laudands ost huias sententia; at clubitari paw tjrzpm vidirnw. Gonfert vir doctus cliuturnum illud t~pztdhpollonium g!)H) Mari- 79 anilporum cumBebrycibus (i. e. Phrygibus) aliisquefinitimis populisbellum, quo Maryandyni diu victi Herculis auxilio per L..c....--l,.. ... aliquod tempus victores fuerint, Mysos Bithynos . Paphlagones usque ad Billaenm fluvium sibi subiecerint; sed absente Hercule a Bebrycibusdenuo victos et ad Hypium usque repulsos esse. En docturn et accuratumpogtam Alexandrhum! - Ceterum et hunc melegisve memini Herculem esse Phoenicium.Quam- quam vixdumdubium esse potest, quin Heracleae ascribendus _".. , . I. -. I huiusque urbis proprie heros sive &rBvupos sit. ,,, ,Heraclea autern cum anno fere 558 a,. Chr. n. conditaesset ,299) certe ante hoc tempus HerculesMariandynorum propgnator esse no11 potuit. Postea vero praesertim per auctores Beracleotas Nymphidom dios Mariandynorum pristina quoque fizcttl X-lerculi iam omnia attribai facile potuerunt. Unde iamApollonius suahanserit. Quare si Mariandyni Thra- -1- ._... .. , , cum, ...... , .. . ,* cibus aut Cimmeriis diquo modo cohaeserunt, quin vel Graccus. I-Iorcules illorum flo rent es res .eupresserit aihil obstat ; (quippo cum Mariandynis vi n ci Hercules non potuit !>; - sed cautius esso vidotur rem in suspenso relinqusre.300) - Postquam ea collegi quae ad illustmndem Phineiperso- nam maxime idonea mihi visa sunt, viri cloctissillai mihique summevenorandi sententiam proferre liceat, hlfredi de Gutschmid, qui cum Cariky. Phineum coniunxit.:l01) 'Quos in Ponto Euxino LtliqurtndG-."naviculariam fecisso cx singuli8 sed eo ipso certioribus vestigiis optimo iure oonclusit."J) Sed ad 110s auctores in F. H. G. III.) Schol. Ap. Rh. II, 'i86 &c dB @po'Tas &pp&mro TOTS lWaptuu/Bt~uo¿g(5 'i(mtxRqs) xu2 N6,u 91s imop?. ad 789 &t 88 TOAS 1Iu~la~hasLzdra&u YIp7axRfs rozs nepi dúxou r'aop~rAstuias Bv np&y 'ApynRrxiiu xai 'AoxRgztú/Bqs d MupAeavBs (qui multo post Apollonium vixit) dv 8axÚry BrtYovraxiirv, CotorumMarimdynoruxn cum Bebrycibuu bellum narraturiam apud Thoopompum fr. 201 [v. mpra n. 279). - ago) E d. M. e y e r G. d. A. I, Ij 487. - Id e m 9 288 Marimdynos et Paphlagones Phrygibus attribuere videtur, .boa ipsos autem ad magnum aliquem gentium multarum oomploxumrevocat, quom ,, West-Kleinrrsiaten ', nominat. - !loL) Quam cum in scholis profsrre soleat publici iuris faciendam benevole mihi permjsit. - ma) Sunt haec fero: 1) Plin. n. h. .VI, 20 (prope Tanais ostium) tenuere finitima primo Cares, dein Claaornenii et Maeonis . . 2) orientalis Thraciae regio dicitur Kapía et locus ibidem Kupbs xqxot. 3) Nominis 80 +WT

/CL etiamsi quis veterum, id quod haud*-r... scio an 'factum sit, Garem Phineuminformaverit, tamen genuinum C2em eum non fuisse nequecum eo Harpgas a Caribus in Ponti Euxini oram trans- latas esse, iis , quae supra disputavi, me. ostendisse spero.

. , Quod vero Phoenicis,.. filius, ab Hesiodo antiquissimo eo auctore dicitur,idem passus est quod. Cadmus: in ambobusGraeci aliqua rationem cum Phòenicibus initam, 'imprimis com- mercium cm iis factum, exprimere voluerunt, sed neuter Phoenicibuv est ascribendus. - Denique We 1ck e r i etymologiae, qui Phineum simpliciter Thyn orum &~~IJLJ~OVesse probare conatus est, quod p cum"---B ët u cum I nonnunquam com- mutarentur apud Graecos, qnantum quideru scio nemo adhuc assensus est.303)

3. EPJNETRUM DE RHESO. Quaede Rhesi persona scimus prope omnia ex decimo I li adis libro, qui dicitur doRdmu, et ex Rhe 80 , qua0 fabula, Euripidis esse traditur, fluxerunt. Si quid aliunde de 00 ac.cepimus, infra suo loco oommemorabimus. In Iliad e igítur Thracum rex Eionei fìlius Rhesus. .. .,... . ._,..-.. . . (i., e. Eionis oppidi apud Strymonem siti Jzduupo~) decimo demum anno Troibus auxilio venit. Cuius albi equi curru8 arma ut pulcherrima et pretiosissha describuntur ; omnia auro argentoque f~lgentia.~*5)Sed eo miseriorern habet exitum: dor- mientem inter suos Diomedes iugulat.

Salmydessi (ubi Phinei regia a multis collocatur)[siout et Odessi] formaCariam originem prae se fed,ut omnia nomina in q~ms [quae in Caria et in tots Asiae ora meridionali saepissimo occurrere constat]. - 4) Pygmaeornm fabula per Cares ad' Thraces tranelata inde adGraecos venit [v. supra]. - [5) his argumentis addi potest, quod nuper E. Eesselmeyer 1. 1. p. 8 disputavit. de nominibus in apoc, quae Caribusascripsit. Refert enim in ea et @mpov Paphlagoniae urbem, ubi Ephorus Phinei regiam finxisse videtur]. - Welcker, Die Aeschyloisahe Trilogie Prometheus p. 480. - 304) Hom. K 434-41. - Wb) Quod Thracium colmem vel nullum ostendunt {W. Helbig, homer. Epos oto. 81

Certe ut totus ille liber ita maxime Rhesi mors singularem in Iliade locum tenet. Sed ex sola Dolonia nihil certi de mesi figura esset eruendum, cogitari posset aut omnino ficta esse a poeta aut ex vetere aliqua fabula in huius usum translata.

Sedomnem dubitationem tollit tra g o e d ïa, , de qua, , U. d. Wilam o wi tz30G) hoc fert iudicium : ,Die Tragl)die Rhesog iut eine Dramatisierung der Dolonie und enthalt doch Ztige, dieweit altertümlicher als ihre Vorlage sind: sie stammen unmittelbar oder mittel bar aus der thrakischen Volkssage.' Atque eum locum vir doctusoptimo iure pressit, quoMusa filii sortem et condicionem narrat. A Strymone se Rhesum peporisse, payturn vero pudore. cornmotam in fluvium con- iecisse,a07) ubi a Nymphis sclucatus postea Thracum rex,,esset; factus. Cetera iam omnia ex Achillis imitatione "apoijta addita Aunt: et huicdivina mater est vaticinata, 110 Trojam proficiaceretur, ubi ei ex fato morieudum foret, $ed iam quid Rhesum post mortem maneat videndmm. v. 962:

v. 970:

' Est sane Rhema ti posta ouin Orpheo alii8 O~USmodi figuris coniunctus, et totus loousOrphicum alíquem colorem, prae se kt;, aequo vero earn ob causmn omnia, quae in , tmgico Iil10so ab Ililacle divorsn sunt iictu' esse aut ab Orphicis aut; ab huius tragocdiae paatit S~~~U~IU~UIIIost. Survllnum est, quod cum Bacchi czdtu coniuagitur, clnius oraculnm in ipso

Pangaeo monte per multa , saeoula Bessi Thraces custodi- vsrunt. Quod Hornerus eandem Rhwi patriam ' vel patria nomine indicat, ita aolum osplicandum videtur, ut iam Ao;~uY&~Çpoijtao - vel ei, quem hio seczutus est; neque enim refert - Rh& in Thracia odtum notum fuisse statuamus.

I p. 4 sqq.) corte di poiitae culpae dandum ~trt.- U. d.. W i - 1 am o witr., I1omor. Unt,ersuchungan p. 418. - Cf. narrationetu de G 82

Iam vero RhesusIlium venit ibique moritur. Sed hanse- munt eius vestigia, imprimis Rhesus ,.fluv"jys-ab Ida in mare pro- fl1lens.808) De cuius situ apud veteres ambigebatur: Demefiius S c e p-sius aut eundemesse quem Rolten, aut inGranicum , effundi dixit;309) alii cum Rhebante Bithyniae flumine con- tulermt.310) P a r t h e n i u s vel occisum apud sui nominis fluvium Rhesum narravit.5") Denique S t r ab o inter bpwuvplaç, quae

'Proadi cum Thracia intercedereat, etiam Rhesum., in Troade fluvium et Rhesum Thracumregem retulit.J12) Atque etiam tumulum Besi in Troade fuisse - sicut Achillis Prttrocli Hectorïs - ex Hectoris in tragoedia verbis conclndas :313) x41 YUV ÉroZpoç 74% xai reU"6at nipou xu2 avp~vpi7raulpuplmu nM,u @4u, quamquam stricta loci interpretatio id non postulat. Sed narratur a P o lya enoa14) Hagnonem Amphipolis conditoremex oraculo (quod verbotenus affertur)Rhesi ossa ex huius monimento (t~@a)spud Troiam exstrueto clam transferenda curasso elusis

' insuper Thracibus. Iam vero hic ipse dolus (rndmcdar rdp T~E?G f~pdpas,od rp&~Y~XM~) nihil aliud est nisi illa apnd Epho- rum f?pq+. yp~Ljpem~~3~5)neque vero ea 8:Thracibus contra ..I>._ .. -. . _. , Gramos, sedinvicem a Graecis contra Thraces adhibita, qui quasi suis armis vincuntur. Fictusigitur dolusvidotur ad Ephoreae narrationis exemplar ab hornine id ipsurn agente, ut illud vel superaret, id quod ut caveamus nos sdmonet, mor tarnen ut statim totum reiciamus. Ad Bithyniam (vel Mysiam) R.hesu1n ref& Parthenius,"o) qui Arganthoneseum amatorem facit; pertinet sutem Argan- thone ad montem prop Cium oppidum siturn,

Eumolpi partu apud Apd. ex Eur. Erechth. v. p. 17. - Hom. M 17 funde Has. Theog. 337-45 compilavit]. - D emetr. Sc ep s. fr. 29 . (baede) ap. S trab. XIII 1, 44, p. 602. d p&v 'Pfuos xoru,uOS V,% xaRE?Tat 'Poahp, el (CL+&pa 5 als r3v rpdurxov &tßáMwv %+T& dartu. - 310) Plin. n. h. V, 324 ,,Rhesu8 etc. . . vestigia non habent" contra VI, 4: a faucibug Rospari est amnia Rhebas, quam aliqui Rhesum dixerunt. - 311) Par- then. narr. amat. 36. - 'la) Strab. XIII, 1, 21 p. 590. - 39[Eur.] Rhea, 959160. - 'l4) Polyaen. VI, 53.w- s16) Vide de ea p. 53. - 310) Par-

1 : 'f --_--83 Quibus omnibus vestigiis collectishoc certe efficiturRhe- sum et Thraciae et Troadis atque Bithyniae fabulis connexum fuisse. Quod, cum ab ipsis Thracibus eum cultunz,fabulaeque , originemvere Thraciam esse viderimus, optime ita interpretabimur, ut ab,--j.g@S,,,Thracibug Bithyqis illis .et ,Thynis,io.

Asiam.. , migrantibus fabulmn translatam esseiudicemus. Ac fecit 'Rhesuui A'pp'ianus 517) - ' si coniectura, saltem haUd iae1)te - Bithynorurn illorum ducem.Quamquam morari in hiu&narratione nolo, quaeBithynos in Asia habitantes cum Rhasi oxpeditione in Troiam facta et simul cum Thynis Sdrny- aessum tenentibus coniungore conatur et ipsa per se non multi est aestimanda. Satis mihi est demonstrasse Rheuum iam apud veteres cum Bithynorum migratione fuisse coniunctum. - Iam wro Rhesi expeditioqualern Ilias depinxit et Bithyxlorurn migratio 'quamquidem Herodotus descripsit id ,certe habent oommune, quod ambae a. Strymone in Asiam suscipiuntur. Herodotus BUB a Bîthyno quodarn se audivisse signifìcat, qui si a suis maioribus .tradita aaoeperat, his certe Rhesiapud IIoxneruu fabula, optime confirmatur ; sin autern auctor ille carminum. Bomericorum aliquantulurn fuit .peritus [d.Lyduln Xauthum, BC quo idem constat ex fr. 5 coll. B 8631, patuit etian ex ipsp Borneri, loco illa de Strymoniis Bithyno- rum maioribue fingere. Sed quocumque modo haec acoipiuntur, sive comprit ille Bithynus aliquid de R-hoso Homerico sive eius narratio a Graecis fabnlis uullo modo pendet, certe duplex clo Rheso fabula apud Strymoneln et inAsia collocata sola ia& -por se haud contemnondurn est testimonium, quo probstur Bithyuos si non mneB e Pungaei regione veniase, sed aliquam certa partem (wlut Edonos illos, quos batandrum tenuisse Aristoteles novit) inde maximeprofeutam magnas illas Thracum turbas in Asiam irrumpentes auxisse.

tll6n. narr amat., 36 [undo St,. R. s. v. 'Apyav8lnlv]. - ,App. Mithr. 1.

..------l G* ADDENDA :ET CO'PCRIGENDA.

Ad p. 15. Hpni in Cer. VV. 265-7 O. Urusius, Bei- trSge zur griechischen Mythologieund Religionsgeschichte, progr. gymn. ,Thom. Lipsiens. 1886 p. 20 ad illa pugnae simulacra spectare ostendit,quae in rusticis festia saepe redirent; haec cmduobus testimoniis de festo et Eleusina (Ath. IX p. 406 d.) et Athenis (Hes. s. v. PuAAyrdg) acto, cui nomen .,8aMyds esset, coniungenda. AO quisueget rt,u+v &y&crou illam, quam Ceres alumno suoantecedentibus versibus vaticinata est, aptius non posse explicari quam festi, cuiuscaerirnoniae certe diu manse- rint, commemoratione seu - nempe dealoquitur - institutione? Sic interpolationis statuendae neoessitas feliciter est sublata. Ad p. 62. De fabularum Ycriptoribus qui Phinei res nar- raverunt egit E d. S ch w artz, De Dionysio Scytobrachiono, p. 14, 27-30, qui etiam Orphei personati Argonautico- rum de Phineo narrationem ad Sophocleam originem revocavit; quarnquarn ,,vilem istum poiitam ne linguae quidem Graecae satis periturn .et carta historia@fabularis notitia . . cltrentemcL non ipsam tragoediam legisse, sed ,,docto aliquo veterum hbu-4 larum thesauro usum esseu satis probabiliter coniecit. Ad p. 77 u, 288. Hic alterum quoque Plin ii locum ascribere potui n. h. IV, 44, qui in Scytharum Aroterum finibus inseptentriondi Thraoiae parte oppidum commemorat Geraniam, ,ubi .Pygmaeorum gens, fuisse proditur. Catizosbar= -bari vocabantcreduntque a gruibus fugatos'.

Typia expresslt Julius Slttenfela, Berollui.