Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie Rok X 2015 Nr 2(27) WARSZAWSKIE STUDIA PASTORALNE Warszawa 2015 Przewodniczący: ks. Edmund Robek SAC Zespół redakcyjny: ks. Jan Przybyłowski – zastępca przewodniczącego Błażej Szostek – sekretarz ks. Ryszard Czekalski ks. Jerzy Lewandowski ks. Aleksander Pietrzyk SAC ks. Czesław Parzyszek ks. Dariusz Pater ks. Tomasz Wielebski Mateusz Jakub Tutak Michał Wróblewski Skład, łamanie i projekt typograficzny: Wojciech Bryda Redakcja zastrzega sobie prawa do umieszczenia artykułów znajdujących się w 2/27 numerze Warszawskich Studiów Pastoralnych w wersji On-line na stronie: http://www/warszawskiestudiapastoralne.pl oraz indeksowanie artykułów na wybranych bazach danych. ISSN 1895-3204 © Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego Wydział Teologiczny Specjalizacja Teologii Pastoralnej ul. Dewajtis 5 01-815 Warszawa tel. (22) 561 88 00 SPIS TREŚCI Wstęp . 5 Życie Kościoła Ks. Marian Kowalczyk SAC Konsekracja przez profesję rad ewangelicznych Consecration through the profession of evangelical advice . 7 Ks. Marian Kowalczyk SAC Katolicka Odnowa w Duchu Świętym w aspekcie teologiczno-apostolskim Catholic Renewal in the Holy Spirit aspect of the theological and apostolic . 33 Ks. Krzysztof Stępniak Jak zareklamować religię, czyli zakonnicy w internecie How to advertise religion? – friars on the Internet . 53 Ks. Andrzej Ochman Komunia trynitarna źródłem komunijnej eklezjologii w ujęciu Josepha Ratzingera – Benedykta XVI The trinitarian communion as source of ecclesiology of communion as interpreted by Joseph Ratzinger – Benedict XVI . 77 ks. Andrzej Ochman Kościół „sakramentem” udziału w trynitarnym życiu Boga w ujęciu Josepha Ratzingera – Benedykta XVI The Church as a “sacrament” of participation in the Trinitarian life of God as interpreted by Joseph Ratzinger – Benedict XVI . 101 | 3 | Spis treści Kamil K. Bomber Warunki pełnego spotkania z Bogiem Full terms of meeting with God . 133 Piotr Guzdek Abdykacja Benedykta XVI i konklawe Franciszka w tygodniku „Polityka”. Komentarze, stanowiska i argumenty publicystów Abdication of Pope Benedict XVI and the conclave of Francis in the weekly “Polityka” . Columnists’ comments, viewpoints and arguments . 157 Świeccy w Kościele Ks. Jacek Marek Nogowski O uczestnictwie katolików świeckich w życiu społecznym On participation of Catholic laity in the social activities . 213 Katecheza i edukacja domowa Ks. Dariusz Kurzydło Model katechezy dorosłych w starożytności chrześcijańskiej Model catechesis of the first centuries in the ancient Christian . 225 Marzena Zakrzewska Zalety i wady edukacji domowej The Advantages and Disadvantages of Home Education . 245 Paweł Zakrzewski Dobrodziejstwo wychowania domowego Boon home education . 261 Języki kongresowe Rev. Krzysztof Stępniak How to advertise religion? – friars on the Internet . 275 WSTĘP W historii ukazywania się każdego czasopisma są momenty szcze- gólne. Z takim momentem mamy do czynienia obecnie, ponieważ w tym roku nasze pismo obchodzi 10-lecie swego istnienia. Jubileusze, szczególnie te okrągłe są czasem, w którym warto cofnąć się w cza- sie i wspomnieć ważne momenty rozwoju „Warszawskich Studiów Pastoralnych”. Nie byłoby tego czasopisma gdyby nie redaktor naczelny ks. prof. UKSW dr hab. Edmund Robek. To on właśnie z grupą „zapaleńców” stworzył i do tej pory redaguje „Warszawskie Studia Pastoralne”. Zaczątki naszego pisma nie były łatwe. Początkowo nasze Studia były wydawane, jako półrocznik, bez angażowania w proces wydawniczy Uniwersytetu. Ta oddolna inicjatywa doprowadziła nasze pismo w czasie 10 lat istnienia do momentu, kiedy staliśmy się docenia- nym i czytanym przez szerokie grono naukowców i duszpasterzy kwartalnikiem. Warto wspomnieć także przez okres 10 lat nasz periodyk stał się jednym ważnych z periodyków Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego. Świadczy o tym m. in. ocena ministerialna z 2013 roku. Warszawskie Studia Pastoralne zostały wtedy zakwalifikowane do części B wykazu i przyznano nam 8 punktów. Przy okazji cynowego jubileuszu „Warszawskich Studiów Pasto­ ralnych” wartym odnotowania jest także fakt, że przez kilka lat nasze czasopismo ukazywało się dwujęzycznie po polsku i po angielsku. Obecnie w każdym numerze redakcja zamieszcza przynajmniej jeden artykuł w którymś z języków kongresowych. Nasz kwartalnik posiada także swoją stronę internetową (www.warszawskiestudiapastoralne. pl). Na przestrzeni lat ewoluował także profil „Warszawskich Studiów Pastoralnych”. Od pisma typowo teologicznego staliśmy się pismem | 5 | Wstęp interdyscyplinarnym gdyż na gruncie teologii pastoralnej pojawia się coraz większy trend korzystania przez teologów praktycznych z osiągnięć innych nauk. Dlatego też na łamach naszego czasopisma publikowane są artykuły teologiczne, ale też prace badawcze z zakresu szeroko pojętej tematyki religijnej, humanistycznej i społecznej. Nie rzadko zdarza nam się publikować artykuły z obszaru nauk ścisłych, przyrodniczych, technicznych i medycznych oraz nauk o sztuce. To szerokie spektrum tematyczne stwarza możliwości publikowania specjalistom z różnych dziedzin i dyscyplin naukowych, do których jako przedstawiciel Redakcji kieruję zaproszenie do współpracy. Dr Błażej Szostek Sekretarz Redakcji Życie Kościoła Warszawskie Studia Pastoralne UKSW Rok X 2015 Nr 2 (27) Ks. Marian Kowalczyk SAC KONSEKRACJA PRZEZ PROFESJĘ RAD EWANGELICZNYCH Consecration through the profession of evangelical advice Od 21 listopada 2014 r. do 2 lutego 2016 r. trwa w Kościele powszech- nym, ogłoszony przez papieża Franciszka Rok Życia Konsekrowanego. Okazją do obchodów jego roku jest 50-lecie dekretu soborowego Perfectae Caritatis o odnowie życia konsekrowanego w Kościele. Zgodnie z zapowiedzią Kardynała Prefekta Kongregacji ds. Życia Konsekrowanego i Sekretarz Generalny tejże Kongregacji głównymi celami tego roku są: –– dziękowanie Bogu za dar życia konsekrowanego, zwłaszcza za 50 lat jego odnowy zgodnie z nauczaniem Soboru. –– przyjmowanie przyszłości z ufnością pokładaną w Panu, któ- remu konsekrowani ofiarowują całe swoje życie. –– przeżywanie teraźniejszości z pasją, ewangelizując własne po- wołanie i dając w świecie świadectwo piękna podążania za Chrystusem w różnorodnych formach, w jakich wyraża się życie konsekrowane1. Mając na uwadze przeżycia Roku Życia Konsekrowanego, podczas sesji plenarnej Kongregacji ds. Instytutów Życia Konsekrowanego i Stowarzyszeń Życia Apostolskiego powiedział: „Nie zapominaj- cie dziękować Panu Winnicy, który powołał was do tego zadania. Kontynuujcie dzieło odnowy, trwające już pięćdziesiąt lat, oceniając każdą nowość w świetle Słowa Bożego, potrzeb Kościoła i współczes- nego świata i wykorzystując wszystkie środki, które mądrość Kościoła 1 http://ichtis.info/rok-zycia-konsekrowanego/5596 (dostęp: 21 III 2015). | 7 | Ks. Marian Kowalczyk SAC daje wam do dyspozycji, aby postępować naprzód ku świętości oso- bistej i wspólnotowej”2. Ukazując w duchu wytycznych papieża Franciszka eklezjalno- -apostolski wymiar obchodów Roku Życia Konsekrowanego, zwró- cimy uwagę na pojęcie konsekracji przez profesję rad ewangelicznych, radykalne poświęcenie się Bogu w Chrystusie, Maryję jako doskonały wzór konsekracji, istotną zmianę w życiu osoby konsekrowanej oraz dyspozycyjność eklezjalną osoby konsekrowanej przez Chrystusa w Duchu Świętym. 1. Posoborowe rozumienie konsekracji przez profesję rad ewangelicznych Między tym, co sakralne, a tym, co świeckie, istnieje przeciwieństwo, którego nie można nie brać pod uwagę, również w wewnętrznych strukturach Kościoła. Specjalny akt liturgiczny, mocą którego istnieje możliwość uczynienia świętym tego, co należało do skażonej natury, sprawia, że konsekracja (ofiarowanie) i uświęcenie (wyniesienie do porządku nadprzyrodzonego) są synonimami. Wyjaśniając tę kwestię, Marie-Dominique Chenu OP stwierdza: „Poświęcenie jest czynnością, przez którą człowiek, upoważniony lub nie upoważniony przez jakąś instytucję, wyłącza jakąś rzecz ze zwykłego jej użytku, albo jakąś osobę od dotychczasowych jej zajęć, by ją móc zarezerwować dla spraw boskich i przez to oddać hołd władzy Boga nad stworzeniem. Jest to więc wyłączenie czegoś z jego pierwotnego celu, który miało z prawa natury, prawa fizyki, struktury psychologicznej, społecz- nego zaangażowania, a jeśli chodzi o wolną osobę – od swobodnego rozporządzania sobą. Jest to alienacja, w najlepszym (lub najgor- szym) tego słowa znaczeniu, dokonywane przez przekazanie czegoś najwyższemu Władcy, źródłu wszelkiego bytu, szczytowi wszelkiej doskonałości. Przedmiot poświęcony, wyłączony w ten sposób jest nietykalny, prawie w fizycznym sensie, tak, że wolno go dotykać tylko 2 Franciszek papież, Przemówienie do uczestników sesji plenarnej Kongregacji ds . Instytutów Życia Konsekrowanego i Stowarzyszeń Życia Apostolskiego, www.vatican. va (dostęp: 14 II 2015). | 8 | Konsekracja przez profesję rad ewangelicznych umówionymi gestami, „rytami”, które wskazują na jego wyłączenie”3. Mimo mankamentu, jakim jest brak rozróżnienia konsekracji rzeczo- wej (dzisiaj już tak nie określanej4) od konsekracji osobowej (w całej pełni realizowanej w życiu konsekrowanym), wyjaśnienie to może być z powodzeniem punktem wyjścia dla naszych rozważań. Pojęcie konsekracji przez profesję rad ewangelicznych wzboga- ciło słownictwo eklezjalne dzięki inspiracji Soboru Watykańskiego II, którego uczestnicy doszli do przekonania, że konsekracja osób wprowadza ochrzczonych do „stanu kanonicznego”, uznanego we- wnątrz Kościoła za „stan Bogu poświęcony”5. W ciągu kolejnych lat i dziesięcioleci przekonanie to nabierało