OPENBARE WERKEN

et jaar 1959 heeft zich in het algemeen gekenmerkt door een grotere activiteit in de bouw, terwijl ook de mooie H zomer een vlotte uitvoering bevorderde. De gevolgen van de bestedingsbeperking deden zich in 1959 dan ook vrijwel niet meer gevoelen. In het Botlekgebied konden de eerste schepen worden ontvan- gen, de werkzaamheden voor het plan Europoort werden krachtig voortgezet en van het ziekenhuis kon de polikliniek- vleugel grotendeels in gebruik genomen worden. Het rapport Kloppert met betrekking tot de oeververbindingen werd ingediend en de Gemeenteraad en Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland hechtten hun goedkeuring aan de eerste kredieten voor het onder de rivier gelegen gedeelte van de metro-tunnel. Hieronder worden de activiteiten van de diensten van openbare werken in het afgelopen jaar vermeld.

STADSONTWIKKELING EN WEDEROPBOUW

Aan het Gemeentebestuur werden de volgende uitbreidings- plannen aangeboden: a. het plan-in-onderdelen „Laanslootseweg" (verkeersverbin- dingen, recreatie en bijzondere voorzieningen); 6. het plan-in-onderdelen,,Hoek van Holland-Dorp" (plm. 430 woningen waarvan inmiddels 220 gerealiseerd); c. wijziging basisplan „Blaak-Keizerstraat" (kantoorflat); J. wijziging basisplan „omgeving Zalmhaven" (winkel-kan- toor-bedrijfsbebouwing, bijzondere bebouwing); e. het plan-in-onderdelen „Beukelsdijk-Werkhoefstraat" (lega- lisering vrouwenflat en M.M.S.); ƒ. het plan-in-onderdelen „Hoek van Holland-Zuidelijk Strandcentrum (80 pension woningen, paviljoen winkels, hotels); #. het plan-in-onderdelen „" (herzieningsplan en afronding bebouwing ten noorden van de Adrianalaan); ƒ*. het plan-in-hoofdzaak „Hoek van Holland ten zuiden van de Zekkenweg" (herziening t.b.v. recreatiebescherming ten zuiden van de Zekkenweg);

75 j. het plan-in-onderdelen, ,Hoofdweg en omgeving'' (industrie- terrein) ; /'. het plan-in-onderdelen voor gronden nabij de Delftse en Rijksweg 13 (recreaties). De volgende uitbreidingsplannen werden door de Gemeenteraad vastgesteld: 1. plan-in-onderdelen „Paul Krugerstraat-Jacominastraat" (gebouw voor sociale en culturele doeleinden); 2. plan-in-onderdelen „Laanslootseweg" (verkeersverbindin- gen, recreatieve en bijzondere voorzieningen); 3. plan-in-onderdelen „Straatweg-Bergsedorpsstraat" (verbe- tering profiel Straatweg); 4. wijziging basisplan „Maasboulevard"; 5. wijziging basisplan „Blaak-Keizerstraat" (kantoorflat); 6. wijziging basisplan „Zalmhaven".

Door Gedeputeerde Staten werden goedgekeurd de volgende uit- breidingsplannen : 1. plan-in-hoofdzaak „Oost-Abtspolder" (ca. 86 ha industrie- terrein en ca. 96 ha recreatie) werd goedgekeurd met uitzondering van het recreatiegedeelte; 2. plan-in-hoofdzaak voor gronden ten noorden van Schie- broek (recreatieve en bijzondere voorzieningen) werd goedgekeurd met uitzondering van een eveneens in dit plan opgenomen bedrijfs- terrein van ca. 4 ha; 3. plan-in-hoofdzaak voor gronden ten noorden van 110- Morgen (recreatieve en bijzondere voorzieningen); 4. plan-in-onderdelen „Trompenburg" (villabebouwing); 5. plan-in-onderdelen „Industrieterrein Waalhaven '58" (her- ziening verkaveling); 6. plan-in-onderdelen „Noorderkanaal-Ceintuurbaan" (bij- zondere bebouwing). Door Gedeputeerde Staten werd vastgesteld het uitbreidings- plan-in-hoofdzaak „" (recreatie-stroken langs verkeers- verbindingen).

In 1959 werd - gerekend tot 5 december van dat jaar - door de

76 Gemeente de eigendom verkregen over 169 ha grond, tegen een bedrag van f 8 miljoen, waarin begrepen een bedrag van ca. f 5 miljoen aan opstallen (inclusief het Allan-complex van rond f 4 miljoen). Ten opzichte van 1958 is een daling, zowel naar oppervlakte als naar besteed bedrag, bij de verwerving te constateren doordat in het project Europoort in 1959 het overleg met de Staat inzake de grondverwerving nog niet kon worden afgesloten. Het is te ver- wachten dat deze verwerving in 1960 haar beslag zal krijgen. In 1960 en volgende jaren zullen ten behoeve van de woningbouw ca., industriële- en bedrijfsdoeleinden, verkeersvoorzieningen, water- keringen e.d. nog omvangrijke verwervingen moeten plaatsvinden. Opgemerkt zij, dat: Ie. boven de vorengenoemde bedragen en oppervlakten in 1959 overeenstemming werd bereikt ten aanzien van grond en opstallen ter gezamenlijke oppervlakte van ca. 168 ha, en tot een bedrag van ca. f 3,5 miljoen, waarvan de eigendomsoverdracht echter pas in 1960 plaats zal hebben; 2e. daarnaast, met betrekking tot rond 75 ha de beschikking over de grond - bestemd voor woningbouw - werd verkregen in afwachting van de afwikkeling van de onteigeningsprocedures. Voor de uitvoering van bouwplannen werden in 1959 - weer gerekend tot 5 december van dat jaar - door toewijzing, verkoop en uitgifte in erfpacht gronden uit het gemeentelijk grondbezit afgestoten tot een totale oppervlakte van 22 ha, met een opbrengst van f 8 miljoen (exclusief terreinuitgiften van het Havenbedrijf). Ofschoon gekampt werd met financieringsmoeilijkheden, welke mede het gevolg zijn van het langzamerhand uitvallen van de her- bouwfinanciering, was gedurende het jaar 1959 een sterke toename van de particuliere woningbouw te constateren. Tot en met no- vember 1959 werd in dat jaar in totaal met de bouw van rond 1900 woningen in de particuliere sector aangevangen, tegen in totaal rond 400 woningen in 1958. Betreffende de vooruitzichten voor 1960 in deze sector kan nog niets positiefs worden gezegd, in verband met de onzekerheid betreffende de nieuwe premie-regeling.

Enkele belangrijke gebouwen welke de stad weer

77 meer gestalte geven zijn in het afgelopen jaar gereedgekomen, zoals de Eerste Nederlandse aan de Coolsingel, het gebouw van de Unilever en het Rijnhotel. Voorts zijn de door de Dienst Volks- huisvesting gebouwde flats achter de Schiedamseweg gereed- gekomen. In aanbouw zijn nog het gebouw van de Shell Tankers aan de Schiekade, de Utrecht, het laatste pand aan de westzijde van de Coolsingel, het kantoorgebouw van Van Ommeren aan de Wes- terlaan, de St. Dominicus Kerk aan het Hang en de Euromast. Aan de Linker Maasoever is de bedrij fsflat aan het Zuidplein in een vergevorderd stadium en reeds voor een belangrijk deel volgeboekt. Stellig moet gemoreerd worden dat H.M. de Koningin een gedeelte van het ziekenhuis Dijkzigt heeft geopend en het dwars- schip van de Grote Kerk heeft bezocht en geopend dat als eerste deel van de grote restauratie gereed is gekomen. Enkele belangrijke kunstwerken zijn tot stand gekomen of in een vergevorderd stadium van uitvoering, w.o. de Leuvebrug en de Boerengatkeersluis, welke werken belangrijke aanzetten vormen voor de Maasboulevard. Ten behoeve van de wederopbouw is ook afbraak gepleegd: panden Bolwerk-Hertekade t.b.v. de Maasboulevard, de oude Bijenkorf t.b.v. de metro en uiteindelijk t.b.v. de doortrekking van de Blaak. Ook is begonnen met de amovering van Lutusca. In het afgelopen jaar is besloten tot onteigening van de panden in Oud t.b.v. de verbinding Achterhaven/Coolhaven. De herberg In de Rustwat is gesloopt en wordt herbouwd op het eiland Perenhof. is enkele sculpturen rijker geworden, nl. Karel Door- man en Mannetje Jacques. 7to//mfora-00.y/. Voorbereidingen zijn getroffen tot realisatie van de eerste woonwijk in Rotterdam-Oost, passende in het plan- in-hoofdzaak „Prins Alexanderpolder" en bedoeld als concreet bouwplan t.b.v. de onteigening voor dit gebied. Het plan, hetwelk gelegen is oostelijk van de Kralinger Hout en ten zuiden van de Hoofdweg, omvat ca. 6000 woningen. Met de bouw van woningen zal in 1961 kunnen worden aangevangen. . Verwacht kan worden dat in de loop van 1960 met

78 de bouw van het noordelijk deel van het Centrum tussen Aveling en Groene-Kruisweg zal een aanvang worden gemaakt. Voor het gebied Owcfe/öwd is een gewijzigd ontwerp gereed- gekomen. Met de realisatie van de hulpstraten en de bouwplannen voor 624 woningen en 130 bejaarden-woningen is begonnen. De woningwetbouw in het middengedeelte van de Wej/pw/i/ is praktisch gereedgekomen. Voor het noordelijk gedeelte, bestemd voor middenstandsbouw, zijn inmiddels woningbouwplannen in voorbereiding. De voorbereidingen voor de bouw van het wijk- winkelcentrum zijn zo ver gevorderd dat met de realisatie spoedig kan worden begonnen. De woningbouw in de Meewwe/zp/tföf is grotendeels voltooid. Het oostelijk winkelcentrum is gereedgekomen en de plannen voor het westelijk winkelcentrum zijn voor realisatie gereed. Het ont- werp voor het Ruigeplaatbos is gereedgekomen en met de uitvoe- ring van dit recreatie-ontwerp is begonnen. Beplanting en paden- aanleg is deels gereed. Voor de isolatiestrook ten noorden van zijn plannen in voorbereiding. Met de realisatie van het gedeelte ten noorden van zal in 1960 begonnen worden. Zodra de rijksgoedkeuring wordt verleend zal met de aanleg van het open zwembad ten zuiden van de gestart worden. Het streven is dit zwembad a.s. zomer gereed te hebben. Pcr/iw. Met de woningbouw in het zuidelijk deel binnen de Ring is in het afgelopen jaar een aanvang gemaakt. Plannen zijn in bewerking voor het recreatiegebied en voor de gewijzigde toestand ten gevolge van de aanleg van de nieuwe waterkering en de dem- ping van de Pernissehaven. De industriebebouwing in het industrieterrein aan de ffW/wvew ZuiYfegfcfe heeft in het afgelopen jaar regelmatig voortgang gevon- den. Andere bouwplannen in dit gebied zijn in voorbereiding. ZwzV/wz/&. In Zuidwijk VI en VII zijn in het afgelopen jaar diverse particuliere woningbouwprojecten gerealiseerd. -PewdSrec/tf. Het afgelopen jaar is veel bebouwing in tot stand gekomen. Het winkelcentrum aan het centrale plein (Plein 1953) is deels gerealiseerd, deels in uitvoering. Met de aanleg van het plein is een aanvang gemaakt. Diverse plannen in deze wijk zijn in voorbereiding of in uitvoering.

79 Verwacht mag worden dat in 1961 het grootste gedeelte van het Zuiderpark gerealiseerd zal zijn. L0/n6ardK/en. De totale capaciteit van dit plan bedraagt 6050 woningen. Hiervan zullen door Volkshuisvesting plm. 2850 wo- ningen gebouwd worden terwijl het restant aan particuliere bou- wers is of wordt uitgegeven. Het industriegebied aan de Buitendijk is vrijwel geheel voor bebouwing uitgegeven. Een gedeelte is reeds in uitvoering. Voor de uitgifte van grond in het industriegebied van de Woudensland zijn aanvragen in behandeling. Grcx7/-//y5e/mo/w/e. Dit plan bevat o.m. plm. 9200 woningen verdeeld over vijf buurten. Volkshuisvesting neemt hiervan plm. 5200 woningen voor zijn rekening terwijl plm. 4000 woningen door particuliere bouwers zullen worden gebouwd. De bouw van deze woningen zal in 1960 en 1961 plaatsvinden. De onderhandelingen met de N.A.M, inzake de olieboringen verlopen in een atmosfeer van eendrachtige samenwerking. //yi-e/mo/ïcfe-cfo/"/?. De voorbereidende werkzaamheden t.b.v. de de nieuwe oeververbinding over het eiland van Brienenoord zijn in uitvoering. Zomer/am/. Van de plm. 640 woningen in dit plan zijn er momen- teel plm. 300 gereedgekomen terwijl de overige plm. 340 momen- teel in aanbouw zijn. Overjc/we. In zijn in het afgelopen jaar tot stand ge- komen een Meisjesnijverheidsschool en twee G.L.O.-scholen. Bouwplannen zijn in voorbereiding voor een bejaardentehuis aan de Burg. Koningssingel. Voor de Zestienhovensepolder is een recreatieplan in voorbe- reiding. Voor een ander recreatieplan, nl. voor de Delftse Schie- Vliegveldweg is een schetsplan vervaardigd. «SWHe£r

80 2 g f i I

1 77. we//:zaa/?;/jÉ'JÉ'« fa /?é7 m Aa//aa/ door De tijdelijke aanleg van de Wilgenpias is bij Gemeentewerken in voorbereiding. /////^erofer^. In worden door particulieren diver- se woningbouwplannen gerealiseerd. Voor het wijkpark bij de Ringdijk is een plan gereedgekomen, terwijl het groenplan voor het gebied ten noorden van Hillegers- berg en het Bergse (Rotte)-Bos in studie is. In de Honderdentienmorgen is het Caland-lyceum in aanbouw en is de bouw van een bejaardentehuis in voorbereiding. Het groenplan voor deze wijk is voor uitvoering gereed. ifoeA: VÖ« //ö/Zö/zd-dorp. In het afgelopen jaar werd de oude kern van het dorp aangevuld met plm. 220 woningwetwoningen. Voor particulier initiatief is grond voor plm. 50 woningen gereserveerd. Een gedeelte hiervan is reeds in uitvoering. Het plan voorziet nog in de bouw van plm. 160 woningen. Realisatie hiervan wacht op een gunstig resultaat van de onderhandelingen met de Domeinen inzake de sanering van de Transitcamps. In het uitbreidingsplan TVtwnZ-H'&rte/^A; diee/ zijn in het afgelopen jaar verworven gronden bestemd voor villa- en andere particuliere bouw ontsloten. Capaciteit plm. 70 woningen. Het uitbreidingsplan Zuidelijk Strandcentrum heeft onlangs ter visie gelegen. Tegen dit plan, waarin ruimte is voor plm. 80 pen- sionwoningen en bijzondere bebouwing t.b.v. strandrecreatie zijn diverse bezwaarschriften ingediend. Het industrieterrein Ze&£e/we# is inmiddels geheel ontsloten zodat hier tot reservering van grond kan worden overgegaan. Voorbereidingen worden getroffen voor een definitieve plaats voor de Rotterdamse Vakantieschool, uitbreiding van het kam- peercentrum en de afronding van het hoofdwegenstelsel. Voortdurend overleg vindt nog plaats met de Rijkswaterstaat, Domeinen en Delfland.

Het aantal in uitvoering genomen woningen bedroeg in de periode 1 januari 1959 tot en met 30 november 1959 5920 tegen 4650 woningen in het jaar 1958. Het uitvoeringsniveau steeg van 6024 woningen op 1 januari 1959 tot 8077 op 1 december 1959. Deze stijging komt voor een belangrijk deel voor rekening van de particuliere bouw. In de eerste elf maanden van 1959 werd door

81 particulieren met de bouw van 1877 woningen aangevangen (voor zelf bewoning in de vrije sector 38, met herbouwfinanciering 627 en met de premieregeling 1212), tegenover 372 woningen in het gehele jaar 1958. In het afgelopen jaar kwamen ca. 4200 woningen gereed (1 december 1959 3857) tegenover 5874 woningen in het vorige jaar. Deze daling is het gevolg van de financieringsmoeilijkheden bij de woningwetbouw in 1957, waardoor toen het uitvoeringsniveau sterk daalde. Mede door de verhoogde activiteit in de woningbouw liep het totaal aantal bouwvakarbeiders in de gebouwensector op van 7587 arbeiders op 1 januari 1959 tot 9270 op 1 oktober 1959. Het verstrekken van aangevraagde rijksgoedkeuringen onder- vindt nog steeds grote vertraging. Dit geldt speciaal voor de sector „Handel en Verkeer", in welke sector op 1 december 1959 nog 27 bouwwerken met een totale bouwsom van 44 miljoen gulden wachtten op de rijksgoedkeuring. Voor alle sectoren tezamen (met uitzondering van woningbouw, gebouwen ten behoeve van de industrie en weg- en waterbouw- kundige werken, die niet worden afgeremd) bedroeg dit aantal 66 met een totale bouwsom van 70 miljoen gulden. De nadelige invloed van de vertraging bij de realisatie van bouwwerken op de economische ontwikkeling van Rotterdam, zal slechts kunnen worden opgeheven of verminderd indien de rijksoverheid bereid is mede te werken aan de vergroting van het Rotterdamse bouwvakarbeiderspotentieel door aantrekking van arbeidskrachten van elders. In de binnenstad werd een aanvang gemaakt met de bouw van zestien projecten met een gezamenlijke bouwsom van f 15.700.000, terwijl hier tien bouwwerken met een bouwsom van f 14.700.000 voltooid werden. In 1959 werd in totaal aan gebouwen voor een bedrag van on- geveer f 190.000.000,— verwerkt, waarvan ca. f 22.000.000,— kwam voor rekening van de verwoeste binnenstad. Op 1 januari 1960 waren ongeveer 500 werken met een bouwsom boven f2.000,—in uitvoering, inclusief weg- en waterbouwkundige werken, met een totale bouwsom van ca. f 500.000.000,—.

82 Het aantal in 1959 in Rotterdam tot uitvoering gekomen wo- ningen, voor de bouw waarvan subsidie wordt verleend op grond van de „Financierings- en premieregeling voor oorlogsschade woningen en bedrijfspanden" is overeenkomstig de verwachting - een jaar geleden uitgesproken - belangrijk groter dan in 1958. Bedroeg dit aantal in laatstgenoemd jaar slechts 230, in 1959 is met de bouw van 761 woningen een aanvang gemaakt. Einde 1959 waren rond 800 herbouwwoningen in aanbouw, tegen 633 een jaar daarvoor. De bouw van bedrijfsruimten was per ultimo 1959, wat de inhoud aangaat (ca. 440.000 m^, tegenover ca. 500.000 m^ in 1958), van iets minder betekenis dan eenjaar geleden. Hun aantal steeg van 280 tot 290. In het jaar 1959 is aan herbouwfaciliteiten rond f 12.000.000,— uitbetaald, waarvan f 1.200.000,— aan premies, verleend op voet van de Beschikking financiering kernplan-bebouwing. Voor het jaar 1958 waren deze bedragen respectievelijk f 19.000.000,— en f 1.500.000,— groot. De aankopen van bijdragen in de oorlogsschade door het Rotter- dams Wederopbouwfonds zakten - in verband met agio dat voor courante bestedingsplichten wordt betaald - verder in (f 37.989,— tegen f 174.059,95 in 1958). Het Fonds koopt en verkoopt nl. slechts a pari. Verkocht werd voor een bedrag van f 804.222,45 aan bijdragen; ca. f 165.000,— meer dan het jaar daarvoor. Aan schadeloosstellingen ter zake van onteigening is slechts voor f 14.920,— gekocht, maar voor een bedrag van f 173.610,— verkocht. Per ultimo 1959 bezat het Rotterdams Wederopbouwfonds nog f2.461.884,— aan bestedingsplichten en f 1.233.671,— aan schade- loosstellingen, welke bedragen nagenoeg geheel zijn gereserveerd voor in voorbereiding zijnde bouwplannen.

Enkele gegevens inzake de recreatie te Rotterdam, midden 1958. De hierin aangegeven procentuele tekorten t.a.v. parken, speel- plaatsen en volkstuinen spreken voor zichzelf.

83 ite/zoe/te /lö/ïwez/^ Tïp&or/ 7eA:0r/ wi %

parken ca. 600 210 390 65 % sportvelden ca. 460 240 220 48 % volkstuinen ca. 260 210 50 19 %

1320 660 660 50 %

Het blijkt, dat sinds 1951 de bevolking van het Nieuwe Water- weggebied (omvattend de gemeenten Rotterdam, Schiedam, Vlaardingen, Maassluis en Capelle a.d. IJssel) vrij constant met ca. 9.500 a 10.000 inwoners per jaar toeneemt. Het betreft hier vrijwel uitsluitend een toeneming door geboorte-overschot. De toeneming door vestigingsoverschot is in een aantal jaren weliswaar positief - doch dan zeer gering -, doch in de overige jaren zelfs negatief. Bezien wij de positie van Rotterdam nader, dan blijkt het reeds voor het gebied als geheel gesignaleerde verloop zich in versterkte mate voor Rotterdam te doen gelden. Hier treden naast het altijd aanwezige geboorte-overschot met name vanaf 1953 aanzienlijke vertrekoverschotten op. Per jaar bezien is het resultaat van deze beide bewegingen positief, d.w.z. het totale inwonertal der gemeen- te neemt nog steeds toe, hoewel in afnemende mate. Bezien wij echter de maandcijfers gedurende de laatste twee jaar (oktober 1957 t/m september 1959), dan blijkt, dat met name gedurende de laatste twaalf maanden de invloed van het steeds toenemende vertrekoverschot zo groot is, dat het geboorte- overschot herhaaldelijk overtroffen wordt, hetgeen betekent: een afneming van het totale inwonertal. Bezien tegen de achtergrond van de toenemende werkgelegen- heid enerzijds en tegen het op korte termijn entameren van een groot project als Europoort anderzijds, stemt de hierboven gesig- naleerde bevolkingsontwikkeling tot nadenken en wellicht zelfs tot bezorgdheid.

Gereedgekomen en gepubliceerd het Structuurschema Rotter-

84 dam-Oost/Capelle a.d. IJssel. Dit geeft een schema voor de ont- wikkeling van het gebied ten oosten van de Kralingseplas tot en met de gemeente Capelle. Capaciteit rond 50.000 woningen en alle bijbehorende voorzieningen. Rapport over een programma aanleg recreatievoorzieningen: inhaling achterstand in tien jaar. Indiening rapport over tracé Rijksweg 16 met onderdoorgangen. Indiening rapport betreffende tracé weg ten noorden van het Kralingse Bos (tussen Hoofdweg en Boezemlaan). Indiening rapport betreffende doortrekking Beukelsweg, over- brugging Delfshavenseschie en een weg ten zuiden van de spoor- baan Rotterdam-Schiedam. Publicatie van de studie betreffende het parkeervraagstuk in de binnenstad. Verdere uitwerking plannen Europoort en Botlekgebied.

VOLKSHUISVESTING

Over het algemeen is de stand van zaken niet onbevredigend te noemen. Hoewel als gevolg van de bekende daling van het uitvoe- ringsniveau in 1958 het aantal gereedgekomen woningen in het afgelopen jaar aanzienlijk lager is geweest dan in het voorgaande, nl. 4410 in 1959 tegen 5874 in 1958, kan hieraan met enige voldoe- ning worden toegevoegd, dat het aantal in uitvoering zijnde wo- ningen, zowel in de sector van de woningwetbouw als in de parti- culiere sector, inmiddels een niet onbelangrijke stijging te zien heeft gegeven, nl. van 6024 op 1 januari 1959 tot 8159 op 1 januari 1960. Dit is te danken aan het feit, dat het in 1959 is mogen geluk- ken naast het gewone - zij het iets verlaagde - contingent woning- wetwoningen een extra contingent van ca. 600 woningen ten be- hoeve van de industrie te verwerven, terwijl voorts een aanvang kon worden gemaakt met het Dura-Coignetproject, dat buiten het contingent valt. Ook de opleving van de particuliere bouw heeft, mede door de uitvoering van het K.B. Bevordering eigen-woningbezit, een rol gespeeld. Op 1 januari 1959 waren er namelijk slechts 675 parti- culiere woningen in aanbouw en op 1 januari 1960 1843, ondanks de in juni ingevoerde blokkering van de premie-aanvragen, waar- door er op 1 januari 1960 nog plannen voor ruim 2860 premie-

85 woningen in Den Haag op afdoening wachten. Vermelding ver- dient nog de succesvolle ontwikkeling van een eenvoudig type woningwetwoning, dat woontechnisch alleszins aanvaardbaar blijkt te zijn en dat het grote voordeel biedt, dat de huur daarvan ook voor de grote groepen woningzoekenden met lage inkomens betaalbaar is. De woningdistributie heeft in het afgelopen jaar een belangrijke wijziging ondergaan. Het bleek nl. mogelijk te zijn een aanzienlijk grotere vrijheid te geven bij de verhuring van woningen met een vrij hoge huur. Hoewel zulks tot op zekere hoogte kan worden toegejuicht, mag niet worden vergeten, dat in de lagere huurklassen de woningnood nog onverminderd voortduurt. Van de in 1959 gereedgekomen 4410 woningen werden er 3218 gefinancierd op voet van de woningwet, waarvan 301 door woning- bouwverenigingen, 406 op basis van de herbouwregeling Publiek- rechtelijke lichamen, 589 met herbouwfinanciering, 176 met toe- passing van de premieregeling en 21 kwamen zonder steun tot stand.

GEMEENTEWERKEN

De waterbouwkundige werken aan de Maasboulevard vorderen snel; de nieuwe Leuvesluis is gereedgekomen; de Boerengatsluis en de Oostbrug zullen nog in de winter van 1960 in gebruik genomen kunnen worden. Met de bouw van de spuisluis bij Bethesda en de afsluiting van de Oude Haven is een begin gemaakt, zodat naar verwachting vóór de winter 1960/61 de waterkering gesloten zal zijn, waardoor het onderlopen van de loskade en woningen tot het verleden zal gaan behoren. Met de aanleg van het spoorwegemplacement Waalhaven-Zuid en de daarmee samenhangende werken werd een aanvang gemaakt. In september werd het bruggetje in de Weissenbruchlaan open- gesteld voor het verkeer. Medio 1959 werd de rein waterkelder annex gemaal in Hoek van Holland in bedrijf gesteld.

86 De straat- en rioleringswerken voor de uitbreidingsplannen had- den vlotte voortgang. Omvangrijke straat- en rioleringswerken worden voortgezet in de nieuwe woongebieden Hoogvliet, Meeuwenplaat, , Zuidwijk, Pendrecht, 110 Morgen, en Schie- broek-Zuid. Aangevangen werd met de gebieden , en Pernis-Zuid. In de binnenstad werd voortgegaan met de aanleg van de defini- tieve bestrating. In het Botlek-gebied en in de Europoort werden in snel tempo de benodigde wegen aangelegd. In 1959 werden de Witte de Withstraat, Proveniersstraat, Walenburgerweg, Bergselaan (tussen Insulindestraat en Schieweg), Schieweg, Straatweg (tussen Juliana van Stolberglaan en Prins Bernhardkade) en de Goudsesingel geasfalteerd. De aanleg van de Zuiderparkgordel vond normaal voortgang.

Voor het op diepte houden van de haven werd 4.500.000 m^ gebaggerd, welke deels werd opgespoten in de Aalkeet-Buiten- polder en de Broekpolder onder Vlaardingen (ca. 1.800.000 m^) en in de polder .

Dit onderhoud vond normaal doorgang. In verband met de grotere vraag naar ligplaatsen is overgegaan tot uitbreiding van het boeienmateriaal.

De bagger- en opspuitingswerken hadden dank zij de droge zomer een uitzonderlijk vlot verloop. Gebaggerd werden 19 mil- joen m^, waarmee 305 ha terrein op hoogte werd gebracht. Aan perskaden en dijken werd 2 miljoen m^ als grondverzet verricht. Onderhanden is thans het maken van de oevervoorzieningen (steenglooiingen) langs de noordelijke en zuidelijke oever van de zeehaven met een totale lengte van 4,6 km. Voortgegaan werd met het slopen van bunkers e.d. (ca. 55.000

87 m^ betonpuin), terwijl het militaire kamp „De Beer" werd ge- amoveerd. De opstallen van het recreatieoord „De Beer" werden naar de zuidzijde van het eiland verplaatst. De Shell is medio juni aangevangen met de bouw van tanks en de constructie van los- en laadsteigers.

Op 16 juli 1959 ontving Müller-Hana de eerste grote ertstanker (de Cosmic, metende 46.000 ton) voor haar terrein, de Esso voerde als eerste olie aan op 4 december aan de 3de Petroleumhaven. De verdere voltooiing van het plan had snelle voortgang. 5.5OO.OOO m^ werd gebaggerd en opgespoten; steenglooiing 4,5 km; nieuwe wegen werden aangelegd tot een lengte van ca. 3 km. De omlegging van het Hartelkanaal kwam gereed, terwijl be- gonnen werd met het spuiten van drie dammen door het oude Hartelkanaal voor de doortrekking van de Botlekweg en de daarnaast gelegen spoorbanen. Een tweetal nieuwe bedrijven, t.w. „Ketjen-Cyanamid" en „Carbon-Black" is begonnen met het bouwen van fabrieksinstal- laties. e. MewR'fottH' &# die/w wren. Nieuwe kademuren kwamen gereed aan pier 7 (809 m) en pier 6 (340 m) in de Waalhaven. Onderhanden is het maken van een kademuur langs pier 2 (742 m) en aan de spoorwegbanen o.z. (ca. 514 m). Langs de oostzijde van de eerste insteekhaven op (Botlekplan) kwam 700 m kademuur gereed.

De bouw van nieuwe scholen vond goede voortgang. In het afgelopen jaar kwamen gereed: een viertal afzonderlijke gym- nastieklokalen aan de Olijfstraat, Rammelandstraat en Toorop- laan, één g.l.o.-school aan de Burg. de Josselin de Jonglaan en één aan de Dubbelstraat, een b.l.o.-school aan de Graswinckel- straat en twee kleuterscholen aan de Tiengemetenhof; de herbouw van de afgebrande vleugel van een school aan de Duyvesteynstraat en een dependance voor het Lybanon-lyceum, twee gebouwtjes voor geneeskundig schooltoezicht. Schoolgebouwen zijn in uitvoering aan de Baarsweg in Hoog- vliet, aan de Lampreistraat op Poortugaals grondgebied, aan de Wilgenlei, Sliedrechtstraat, Schere en Mozartlaan en het Hijker- veld; een gymnastieklokaal bij de Dalton-H.B.S., een kleuter- school een de Rotterdamse Rijweg, terwijl de voorbereiding van een aantal scholen in systeembouw, t.w. negen g.l.o.-scholen, zes gymnastiekscholen en zes kleuterscholen zeer ver is gevorderd, waardoor een aanzienlijke besparing op de bouwtijd en een veel geringer aantal manuren op de bouwplaats mag worden verwacht. Verder zijn in uitvoering een arbeidstherapiegebouw bij het Delta-ziekenhuis; de uitbreiding van het G.E.B.-complex aan de Boomgaardstraat en het schakelgebouw aan de Galileistraat. De twee rioolgemalen, t.w. Hoogvliet-West en Schiebroek-Zuid, kwamen in 1959 gereed, terwijl in uitvoering zijn de rioolgemalen in Lombardije en in de polder Oudeland. De restauratie van de Rotterdamse Schouwburg, t.w. de wandel- gangen en de kleine foyers alsmede de inrichting van de grote foyer en het treffen van diverse acoustische voorzieningen, teneinde de verstaanbaarheid in de zaal te verbeteren is gereedgekomen. Voor deze laatste werd het advies ingewonnen van professor dr. ir. C. W. Kosten. De uitvoering van het werk vond plaats in ca. veertig dagen gedurende welke tijd de schouwburg voor het publiek ge- sloten werd. In april 1958 werd aangevangen met het verbouwen van het rioolgemaal aan de Westersingel. Het kelderdak en de pijlers werden vernieuwd en een nieuwe kantoor- en werkruimte werd gecreëerd. Het werk werd in april 1959 beëindigd. De filiaalinrichting van het Kon. Ned. Metereologisch Instituut werd verbouwd en gemoderniseerd. Ten behoeve van de Gemeente-Bibliotheek werden drie filialen gebouwd, t.w. in Overschie, Blijdorp en Zuidwijk, waardoor in een grote behoefte werd voorzien. De afbouw van het ziekenhuis Dijkzigt is in een vergevorderd stadium. De polikliniek-vleugel werd voltooid en voor het grootste deel in gebruik genomen. Met uitzondering van het gedeelte van het Pathologisch-Anato- misch Instituut zal in de loop van 1960 met de geleidelijke inge- bruikneming van het ziekenhuis worden begonnen.

89 De werkgroep, ingesteld ter bestudering van de maatregelen welke genomen moeten worden ter verbetering van de kruisingen van het landverkeer (wegverkeer en spoorwegverkeer) met de Nieuwe Maas, heeft haar eindrapport dat gunstige perspectieven opent, uitgebracht. Deze werkgroep stelt voor in plaats van bruggen over de rivier te doen bouwen: a. een z.g. korte tunnel voor het wegverkeer met 2x3 rijstro- ken met een afzonderlijke tunnel voor wielrijders en voetgangers tussen Rechter Maasoever en ; 6. een spoorwegtunnel voor dubbel spoor. Haars inziens zou als eerste maatregel onmiddellijk moeten worden begonnen met de bouw van een tramtunnel (metro) onder de rivier.

De Gemeenteraad heeft d.d. 14 mei 1959 besloten tot de aanleg van een metro-verbinding vanaf het Centraal Station tot het Zuid- plein en goedkeuring verleend aan de eerste kredieten, voor het onder de rivier gelegen gedeelte van de tunnel, ten bedrage van f 30,3 miljoen. Dit besluit is door Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland goedgekeurd. De verwachting is, dat ook van de zijde van het Rijk binnenkort goedkeuring zal worden verleend en dat vervolgens met de uit- voering van de plannen zal worden begonnen.

LUCHTVAART

Het jaar 1959 gaf een verdere stijging te zien zowel van het aantal passagiers als van de hoeveelheid vracht. In 1958 werden via de Rotterdamse luchthaven vervoerd 39.376 passagiers, in 1959 bedroeg dit aantal 55.453, een stijging derhalve van 40,8 procent. De hoeveelheid vracht welke in 1958 werd vervoerd bedroeg 3791 ton, waarin begrepen is 1420 ton vlees, dat tijdens de Londense havenstaking door de lucht werd vervoerd. Het vrachtcijfer voor 1959 bedroeg 3920 ton. Wanneer het vlees-

90 vervoer in 1958 buiten beschouwing wordt gelaten geeft 1959 een stijging van het vrachtvervoer van ruim 65 procent te zien. Verheugend was de opening van de nieuwe verbinding met New Castle en Leeds waarvan de aanvankelijke resultaten zeer bevre- digend kunnen worden genoemd. Op 2 november nam de K.L.M. Rotterdam in haar verbindingen met Engeland op door het openen van een tweemaal dagelijkse dienst op Londen. De uitvoering van deze dienst in het bijzonder accentueerde tot heden eens te meer de tekortkomingen die de Rotterdamse luchthaven nog steeds kenmerken, nl. de te korte startbaan en de onvolledige radio-landingshulpmiddelen bij slecht weer.

De luchtverbinding tussen Rotterdam en Brussel per helikopter werd ook dit jaar door de Sabena voortgezet. Het aantal in 1958 vervoerde passagiers bedroeg 5287, voor 1959 geeft dit cijfer een teruggang te zien tot 3790 passagiers. Het hogere aantal passagiers in 1958 moet echter worden toegeschreven aan de in dat jaar gehouden wereldtentoonstelling te Brussel.

91