HET BURGERPANEL OVER CULTUUR
Gemeente Lansingerland December 2016
www.ioresearch.nl COLOFON
Uitgave I&O Research Piet Heinkade 55 1019GM Amsterdam 020-3330670
Rapportnummer 2016/217
Datum December 2016
Opdrachtgever Gemeenteraad Lansingerland
Auteurs: Femke van Schelven Davinia Wilson
Het overnemen uit deze publicatie is toegestaan, mits de bron duidelijk wordt vermeld.
Het burgerpanel over cultuur ● Gemeente Lansingerland INLEIDING
Aanleiding Analyse De gemeenteraad van Lansingerland wil graag weten hoe haar inwoners aankijken Op de data is een weging toegepast naar leeftijd, geslacht en kern. Dit tegen kunst en cultuur. Zij wil de meningen en ideeën van inwoners gebruiken om betekent dat de verhoudingen naar leeftijd, geslacht en kern zijn een beeld te vormen over het cultuurbeleid. Hierover zal in het eerste kwartaal van teruggebracht naar de werkelijk bestaande verhouding. Onder- en 2017 namelijk een besluit worden genomen. bovengemiddelde groepen worden dus opgehoogd en verlaagd. Op deze manier zijn de resultaten representatief voor de gehele gemeente Om de gewenste informatie te verkrijgen is in december 2016 een onderzoek naar Lansingerland. cultuur uitgevoerd middels raadpleging van het burgerpanel van Lansingerland. Ook is er op de website van de gemeente Lansingerland een open link geplaatst. Via deze link konden niet-leden van het burgerpanel de vragenlijst invoeren. In de analyses is gekeken of er significante en relevante verschillen Respons bestonden tussen verschillende groepen: open link/panel, geslacht, Voor dit onderzoek zijn alle 1411 leden van het panel uitgenodigd. Bij 20 van hen is gemeentekern* en leeftijd. Deze verschillen staan beschreven in deze de uitnodiging niet aangekomen door bijvoorbeeld een volle mailbox of een blauwe kaders. veranderd mailadres. In totaal hebben 1391 panelleden de uitnodiging ontvangen. Van hen namen 578 leden deel aan het onderzoek. Dit is een respons van 42%. Daarnaast hebben 69 inwoners de vragenlijst ingevuld via de open link die op de website van de gemeente was geplaatst. In totaal hebben dus 647 mensen de vragenlijst ingevuld.
* Er was geen respons voor de kernen De Rotte en Kruisweg. Daarom zijn deze in de analyses naar de verschillen buiten beschouwing gelaten. Het burgerpanel over cultuur ● Gemeente Lansingerland AANBOD
Bibliotheek wordt het meest bezocht in Lansingerland Respondenten gaan naar omliggende gemeenten voor voorzieningen Binnen de gemeente Lansingerland maken respondenten het meest gebruik van de Respondenten maken vaker gebruik van de culturele voorzieningen in omliggende bibliotheek: 58 procent doet dit wel eens. Museums of exposities en culturele gemeenten dan die van gemeente Lansingerland. Vooral voor musea en exposities festivals en evenementen worden door ongeveer drie tiende bezocht. De overige (65 procent) en bioscopen of filmhuizen (58 procent) gaan zij naar de omliggende voorzieningen worden beperkt – door een vijfde of minder – gebruikt door de gemeenten. Ook culturele festivals en evenementen (44 procent) en cabaret en respondenten. Andere voorzieningen die zijn bezocht maar niet in het overzicht kleinkunst (42 procent) worden veel in de omgeving bezocht. Andere voorzieningen stonden, zijn foodfestivals, concerten van de muziekvereniging en kerkactiviteiten. die genoemd worden zijn bijvoorbeeld balletvoorstellingen en musicals.
Figuur 1. Figuur 2. Hoe vaak heeft u de afgelopen twaalf maanden gebruik gemaakt van de volgende culturele Hoe vaak heeft u de afgelopen twaalf maanden gebruik gemaakt van de volgende culturele voorzieningen in de gemeente Lansingerland?* (n=647) voorzieningen in omliggende gemeenten? (n=647)
Bibliotheek 31% 27% 42% Museum of expositie 25% 40% 35% Museum of expositie 11% 21% 68% Culturele lessen en cursussen (Buiten)Bioscoop of filmhuis 21% 37% 42% 6% 7% 87% (zoals toneelclub of muziekles) Culturele festivals en Bibliotheek 11% 17% 72% 6% 25% 70% evenementen Cabaret of kleinkunst 10% 32% 58% Klassiek concert 5% 15% 80% Klassiek concert 10% 22% 68% Lezing of literaire bijeenkomst 14% 82% Culturele festivals en 7% 37% 56% evenementen (Buiten)Bioscoop of filmhuis 13% 85% Popconcert 7% 22% 72% Toneelvoorstelling (amateur) 11% 87% Toneelvoorstelling (professioneel) 6% 25% 70% Popconcert 4% 94% Culturele lessen en cursussen 7% 89% (zoals toneelclub of muziekles) Cabaret of kleinkunst 10% 88% Lezing of literaire bijeenkomst 14% 83%
Toneelvoorstelling (professioneel) 7% 93% Toneelvoorstelling (amateur) 12% 88%
Anders 7% 91% Anders 5% 92%
0% 25% 50% 75% 100% 0% 25% 50% 75% 100% Regelmatig Soms Nooit Regelmatig Soms Nooit
Respondenten die via de open link hebben gereageerd maken vaker gebruik van de culturele voorzieningen in en buiten de gemeente dan panelleden. Vrouwen maken vaker gebruik van culturele voorzieningen in en buiten de gemeente dan mannen. Inwoners van Berkel en Rodenrijs en Bergschenhoek maken minder gebruik van de voorzieningen in en buiten de gemeente dan inwoners van Bleiswijk. Hoe jonger de inwoners hoe minder zij over het algemeen de culturele voorzieningen bezoeken in en buiten de gemeente. Alleen de culturele festivals en evenementen worden vaker bezocht door de jongste inwonersgroep (jonger dan 35 jaar).
* Met de voorziening (buiten)bioscoop worden (ook) de films bedoeld die worden vertoond in de bibliotheek en in het gemeentehuis. Gedurende het onderzoek bleek Het burgerpanel over cultuur ● Gemeente Lansingerland dat dit niet altijd duidelijk was voor de respondenten. Daarom zijn de resultaten van deze voorziening mogelijk niet geheel betrouwbaar. AANBOD
Geen geschikt aanbod meest genoemde reden om geen gebruik te maken Bijna twee vijfde vindt kunst in de openbare ruimte belangrijk van het aanbod van culturele voorzieningen Bijna twee vijfde van de respondenten vindt kunst in de openbare ruimte (heel) Veruit de belangrijkste reden om geen gebruik te maken van culturele belangrijk. Een kleiner deel, ongeveer een kwart, vindt het (heel) onbelangrijk. voorzieningen is dat het aanbod van deze voorzieningen niet aansluit bij de interesses van de respondenten. Een kwart noemt dat een gebrek aan interesse of Figuur 4. tijd een probleem is. Ook het ontbreken van voorzieningen in de omgeving, het niet Hoe belangrijk vindt u kunst in de openbare ruimte? (n=647) denken aan het gebruik van een voorziening en de prijs speelt bij een deel van de respondenten een rol. Andere redenen die genoemd worden zijn de bereikbaarheid 8% 31% 32% 12% 12% 5% van de voorzieningen (ook voor mensen met mobiliteitsbeperkingen) en het gebrek
aan aanbod.
0% 25% 50% 75% 100% Figuur 3. Wat zijn voor u redenen om geen gebruik te maken van een culturele voorziening? Meerdere Heel belangrijk Belangrijk antwoorden mogelijk. (n=647) Niet belangrijk, niet onbelangrijk Onbelangrijk Heel onbelangrijk Weet niet / geen mening Aanbod sluit niet aan bij mijn interesses 47%
Geen interesse 26% Inwoners die hebben gereageerd via de open link vinden kunst in de openbare
ruimte vaker heel belangrijk dan panelleden.
Geen tijd 24% Vrouwen vinden kunst in de openbare ruimte belangrijker dan mannen.
Inwoners tot 65 jaar vinden kunst in de openbare ruimte vaker heel onbelangrijk
Niets te doen in mijn omgeving 20% dat 65-plussers.
Komt niet in mij op 17% Meningen over investeren in kunst in de openbare ruimte zijn verdeeld Respondenten zijn bijna even vaak voor als tegen het gemeentelijk investeren in Voorzieningen te duur 13% kunst in de openbare ruimte. Een krappe meerderheid is tegen (41 procent) en een
krappe minderheid is voor (39 procent). Niemand waarmee ik dat samen kan doen 5%
Figuur 5. Anders 8% Vindt u dat de gemeente moet investeren in kunst in de openbare ruimte? (n=647)
Weet niet 4% Ja 20% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 39% Nee Panelleden hebben vaker geen interesse in culturele voorzieningen dan
respondenten die gereageerd hebben via de open link. 41% Weet niet / geen Mannen hebben vaker geen interesse in culturele voorzieningen dan vrouwen. mening Vrouwen vinden de voorzieningen juist vaker duur of hebben niemand om mee te gaan. Inwoners tot 65 jaar hebben vaker te weinig tijd om een culturele voorziening te bezoeken dan 65-plussers. De jongste leeftijdsgroep (jonger dan 35 jaar) vindt Panelleden, mannen en de jongste leeftijdsgroep (jonger dan 35 jaar) zijn het daarnaast meer dat het huidige aanbod niet aansluit bij hun interesses. vaakst tegen investeren in kunst in de openbare ruimte.
Het burgerpanel over cultuur ● Gemeente Lansingerland AANBOD
Respondenten voeren zelf beperkt culturele activiteiten uit Meeste respondenten zijn geen lid van een culturele instelling vereniging, Respondenten voeren zelf maar beperkt culturele activiteiten uit. Drie op de tien club of gezelschap tekent, schildert of doet grafisch werk, waarmee dit de meest zelf uitgeoefende Bijna vier vijfde van de respondenten is geen lid van een culturele instelling, culturele activiteit is. Ruim een kwart maakt foto’s, films of video’s. Eén op de vijf vereniging, club of gezelschap. Zes procent is lid van een instelling voor bespeelt een muziekinstrument en zeventien procent zingt in de vrije tijd. De kunstzinnige vorming, 17 procent bij een culturele vereniging, club of gezelschap. overige activiteiten worden zeer beperkt uitgevoerd. Andere activiteiten die respondenten noemen zijn bijvoorbeeld bloemschikken en handwerken (zoals breien Figuur 7. en haken). Was u in de afgelopen twaalf maanden ingeschreven bij een instelling, vereniging, club of gezelschap voor kunstzinnige vorming? (n=647) Figuur 6. Hoe vaak heeft u in de afgelopen twaalf maanden in uw vrije tijd de volgende culturele 6% Ja, bij een instelling activiteiten zelf uitgevoerd? (n=647) voor kunstzinnige vorming 17% Tekenen, schilderen, grafisch werk 12% 18% 70% Ja, bij een culturele vereniging, club of Fotografie/film/video 12% 15% 73% gezelschap
Zingen 10% 7% 83% Nee, ik ben geen lid van Muziekinstrument bespelen 10% 12% 79% 78% een culturele instelling, vereniging, club of Verhalen/gedichten schrijven 11% 85% gezelschap
Websites ontwerpen 13% 84%
(Volks)dans, (jazz)ballet 96%
Beeldhouwen, boetseren, pottenbakken, Panelleden zijn vaker geen lid van een culturele instelling, vereniging, club of 8% 90% sieraden maken gezelschap dan inwoners die gereageerd hebben via de open link. Zij zijn vaker dan de panelleden lid van een culturele vereniging, club of gezelschap. Muziek maken op de computer 7% 92% Mannen zijn vaker geen lid van een culturele instelling, vereniging, club of gezelschap dan vrouwen. Zij zijn vaker dan mannen lid van een instelling voor Toneel, mime 98% kunstzinnige vorming. Inwoners tot 65 jaar zijn vaker geen lid van een culturele instelling, vereniging, Anders 6% 93% club of gezelschap dan 65-plussers. Zij zijn vaker dan de jongere inwoners lid van een instelling voor kunstzinnige vorming. 0% 25% 50% 75% 100%
Regelmatig Soms Nooit
Respondenten die gereageerd hebben via de open link voeren vaker zelf culturele activiteiten uit dan panelleden. Vrouwen voeren vaker zelf culturele activiteiten uit dan mannen. Alleen websites bouwen wordt vaker door mannen gedaan. Inwoners van 65 jaar en ouder voeren zelf minder vaak culturele activiteiten uit dan de andere leeftijdsgroepen. De leeftijdsgroep tussen 44 en 65 jaar doen dit over het algemeen het meest.
Het burgerpanel over cultuur ● Gemeente Lansingerland AANBOD
Meeste tevredenheid bestaat over de bibliotheek Meest genoemde redenen voor ontevredenheid bij respondenten
Respondenten zijn het meest positief over de bibliotheek in hun gemeente: ruim de Berkel en Rodenrijs:
helft geeft aan hier (heel) tevreden over te zijn. Twintig procent is (heel) tevreden over de kunst in de openbare ruimte en achttien procent over de “Culturele voorzieningen en activiteiten moeten volgens mij op fietsafstand van je amateurtoneelvoorstellingen. Ongeveer een op de zes geeft aan (heel) tevreden te huis zijn. Het aanbod in de directe omgeving van de gemeente Lansingerland is zijn over het aanbod van culturele lessen en cursussen, lezingen en literaire groot met Rotterdam en Den Haag maar het kost toch extra moeite om er te bijeenkomsten, culturele festivals en evenementen en musea en exposities. De komen. Je zou aan de hand van het inwonersaantal van de gemeente verwachten meeste ontevredenheid bestaat over het aanbod van bioscopen en filmhuizen en dat er meer te realiseren is in de gemeente.” cabaret en kleinkunst. Opvallend is de grote hoeveelheid respondenten die weet niet of geen mening antwoord op deze vraag. Bleiswijk:
“De bezuinigingen op de bibliotheek slaan echt door, dat moet stoppen.” Figuur 8. “Te weinig aanbod.” Bent u tevreden over het aanbod van de volgende culturele voorzieningen in de gemeente?
(n=647) Bergschenhoek:
Bibliotheek 54% 13% 7% 25%
“De bibliotheek is veel te klein geworden en minder vaak open, niet meer zo Kunst in de openbare ruimte 20% 26% 15% 39% aantrekkelijk voor kinderen!”
“Er is onvoldoende aanbod.” Toneelvoorstelling (amateur) 18% 18% 7% 57%
Culturele lessen en cursussen (zoals… 16% 23% 8% 54%
Lezing of literaire bijeenkomst 16% 21% 8% 56% Ruim een derde vindt het huidige aanbod in Lansingerland voldoende Culturele festivals en evenementen 16% 19% 19% 46% Ruim een derde van de respondenten vindt dat het huidige aanbod van culturele Museum of expositie 16% 21% 19% 45% voorzieningen voldoende is. Bijna drie tiende mist nog bepaalde voorzieningen. De voorzieningen die mensen missen komen overeen in de verschillende kernen van de Klassiek concert 12% 19% 14% 55% gemeente. Er is vooral vraag naar bioscopen, theaterzalen, mogelijkheden voor
Popconcert 12% 16% 16% 55% creatieve cursussen (zoals muziek- en dansles), musea en exposities en kunst in de (Buiten)Bioscoop of filmhuis 10% 18% 30% 42% openbare ruimte. Veel respondenten noemen ook dat het foodtruckfestival goed bevallen is en dat zij graag meer van dit soort evenementen zien. Toneelvoorstelling (professioneel) 9% 17% 19% 55% Figuur 9. Cabaret of kleinkunst 8% 19% 23% 51% Mist u bepaalde culturele voorzieningen in Lansingerland? (n=647) Anders 6% 88% Nee, het culturele aanbod in Lansingerland 0% 25% 50% 75% 100% is voldoende (heel) tevreden niet tevreden, niet ontevreden 36% 35% (heel) ontevreden weet niet/geen mening Ja, ik mis bepaalde voorzieningen
Inwoners van Bleiswijk zijn over het algemeen meer tevreden over de culturele Weet niet / geen mening voorzieningen dan inwoners van Berkel en Rodenrijs en Bergschenhoek. Inwoners tussen de 44 en 65 jaar zijn over het algemeen tevredener over de 29% culturele voorzieningen dan 65-plussers.
Het burgerpanel over cultuur ● Gemeente Lansingerland AANBOD
Variatie in het aanbod kan nog beter Ideeën van inwoners om gebruik van culturele voorzieningen te stimuleren Respondenten zijn (nog) niet erg tevreden over de variatie in het aanbod van culturele voorzieningen in Lansingerland. Achttien procent geeft aan dat zij nu “Een cultuurmarkt organiseren waar het aanbod van het komende seizoen/jaar (zeer) tevreden zijn en negentien procent is nog (zeer) ontevreden. Ruim een wordt gepromoot.” derde is niet tevreden, maar ook niet ontevreden. “Betere spreiding en bereikbaarheid van het aanbod.” “Begin bij de jeugd: stimuleer hen om kennis te maken met cultuur.” Figuur 10. “Dat lijkt mij geen taak van de gemeente, inwoners kunnen zelf beslissen of zij Bent u tevreden over de variatie in het aanbod van culturele voorzieningen in gebruik maken van de voorzieningen.” Lansingerland? (n=647) “Door een leuk aanbod te hebben.” “Door het aanbod te vergroten in de gemeente zelf dan wel op de een of andere wijze betrokkenheid te organiseren bij activiteiten in omliggende gemeenten.” “Een aantrekkelijke cultuurpas aanbieden en goed openbaar vervoer in de avond 15% 36% 16% 27% om weer thuis te komen na theater bezoek.” “Wat eerder betere informatie hierover. Ik lees er nu soms over als het al voorbij is of op hele korte termijn komt in de Heraut, dan kan je het niet meer goed 0% 25% 50% 75% 100% inplannen.”
Heel tevreden Tevreden Niet tevreden, niet ontevreden Ontevreden Heel ontevreden Weet niet / geen mening
Het burgerpanel over cultuur ● Gemeente Lansingerland BIBLIOTHEEK
Ruim een derde bezoekt de bibliotheek een of meerdere keren per week Diensten van de bibliotheek zijn redelijk bekend Aan de respondenten die aan hebben gegeven dat zij de bibliotheek in De diensten van de bibliotheek zijn redelijk bekend onder de respondenten die naar Lansingerland wel eens bezoeken (zie Figuur 1) is gevraagd hoe frequent zij deze de bibliotheek gaan, maar worden nog beperkt gebruikt. De computercursussen zijn bibliotheek bezoeken. Ruim een derde geeft aan dat zij een keer of vaker per week het bekendst onder de inwoners: driekwart is ermee bekend. De cursussen worden de bibliotheek bezoeken. Drie tiende gaat een keer per maand. Nogmaals een derde echter gevolgd door slechts zes procent. Met spelen en ontmoeten is 57 procent bezoekt de bibliotheek minder dan een keer per maand. bekend en drie procent maakt er daadwerkelijk gebruik van. Het taalhuis is bij de helft van de respondenten bekend en wordt door een procent gebruikt. Digisterker Figuur 11. is bekend bij het kleinste aantal respondenten (37 procent) en wordt ook door een Hoe vaak heeft u de bibliotheek in Lansingerland bezocht in de afgelopen twaalf maanden? procent gebruikt. (n=374)
1% 1% Figuur 12. Elke dag Bent u bekend met de onderstaande diensten van de bibliotheek en maakt u er gebruik van?
7% (n=373) Twee tot drie keer per week 12% Digisterker 36% 63% 34% Een keer per week
Een keer per twee weken Taalhuis 49% 50% 15% Een keer per maand Computercursussen 68% 26%
Minder dan een keer per Spelen en ontmoeten 54% 43% maand 30% Weet niet 0% 25% 50% 75% 100%
Ja en ik maak ook gebruik van de dienst Ja, maar ik maak geen gebruik van de dienst Respondenten die via de open link hebben gereageerd bezoeken de bibliotheek Nee, ik ken de dienst niet frequenter dan panelleden.
Inwoners tussen de 44 en 65 jaar bezoeken de bibliotheek frequenter dan de Panelleden zijn minder bekend met de diensten van de bibliotheek dan inwoners tot 44 jaar en de 65-plussers. respondenten die via de open link hebben gereageerd.
Mannen zijn minder bekend met de diensten van de bibliotheek dan vrouwen.
Het burgerpanel over cultuur ● Gemeente Lansingerland CULTUUREDUCATIE
Respondenten vinden het belangrijk dat kinderen in aanraking komen met School en opvoeding zijn de beste manieren om kinderen in aanraking te cultuur brengen met cultuur Ongeveer vier vijfde van de respondenten vindt het (heel) belangrijk dat kinderen Voor zowel kinderen van 0 tot 12 jaar als voor kinderen van 13 tot 18 jaar worden van 0 tot 12 jaar en kinderen van 13 tot 18 jaar in aanraking komen met cultuur. school en de opvoeding het meest genoemd als beste manieren om hen in Twaalf tot dertien procent staat hier neutraal in en drie tot vier procent vindt het aanraking te brengen met cultuur. Ook verenigingen en openbare ruimten worden (heel) onbelangrijk. regelmatig genoemd – vooral bij de oudste leeftijdsgroep – als manieren om cultuur bij te brengen. Het aandeel dat vindt dat aanraking met cultuur vanuit de kinderen Figuur 11. zelf moet komen is hoger bij de oudste leeftijdsgroep dan bij de jongste. Andere In hoeverre vindt u het belangrijk dat kinderen in aanraking komen met cultuur (n=646) manieren die genoemd worden zijn de bibliotheek en andere familieleden dan de ouders.
Kinderen van 0-12 jaar 81% 12% Figuur 12.
Op welke manier kunnen kinderen het beste in aanraking gebracht worden met cultuur
volgens u? Meerdere antwoorden mogelijk. (n=522)
Kinderen van 13-18 jaar 82% 13%
92% Op school 89% 0% 25% 50% 75% 100%
(heel) belangrijk niet belangrijk, niet onbelangrijk Door de ouders / verzorgers in 88%
de opvoeding 83% (heel) onbelangrijk weet niet/geen mening
46% Via verenigingen 58% Respondenten die hebben gereageerd via de open link, vrouwen en 65-plussers vinden het vaker heel belangrijk dat kinderen van verschillende leeftijden in 0-12 jaar 42% aanraking komen met cultuur dan de andere groepen. In openbare ruimten 13-18 jaar 48%
Dat moet vanuit het kind zelf 6% komen 16%
5% Anders, namelijk 5%
1% Weet niet / Geen mening 1%
0% 25% 50% 75% 100%
Het burgerpanel over cultuur ● Gemeente Lansingerland ACHTERGRONDGEGEVENS RESPONDENTEN
Geslacht Aantal % Kern Aantal %
Man 415 34% Bergschenhoek 131 20%
Vrouw 232 36% Berkel en Rodenrijs 197 31%
Bleiswijk 318 49%
Leeftijd Aantal % Deelname Aantal % 18 – 44 jaar 174 27% Burgerpanel 578 89% 45 – 64 jaar 285 44% Open enquête 69 11% 65 jaar en ouder 188 29%
Het burgerpanel over cultuur ● Gemeente Lansingerland 11