Zał ącznik do Uchwały Nr XXVIII/153/13 Rady Powiatu Włoszczowskiego z dnia 21 lutego 2013 r.

Powiatowy Program Działa ń na rzecz Osób Niepełnosprawnych Powiatu Włoszczowskiego na lata 2013-2020

POWIATOWE CENTRUM POMOCY RODZINIE WE WŁOSZCZOWIE

SPIS TRE ŚCI Wprowadzenie

Rozdział I Charakterystyka Powiatu Włoszczowskiego

1.1 Poło Ŝenie geograficzne Powiatu Włoszczowskiego 1.2 Struktura demograficzna Powiatu Włoszczowskiego 1.3 Charakterystyka miasta i gmin powiatu 1.4 Infrastruktura społeczna 1.4.1 O świata i wychowanie 1.4.2 Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna we Włoszczowie 1.4.3 Bezpiecze ństwo zdrowotne

Rozdział II Osoby niepełnosprawne w województwie świ ętokrzyskim.

Rozdział III Niepełnosprawni w Powiecie Włoszczowskim

3.1 Charakterystyka ogólna 3.2 Dane Powiatowego Zespołu ds. Orzekania o Stopniu Niepełnosprawno ści za okres 2010-2012r.

Rozdział IV Diagnoza problemów osób niepełnosprawnych Powiatu Włoszczowskiego

4.1 Świadczenia w ramach rehabilitacji społecznej i zawodowej 4.2 O środki Pomocy Społecznej 4.3 Powiatowy Urz ąd Pracy we Włoszczowie 4.4 Organizacje pozarz ądowe 4.5 Analiza SWOT

Rozdział V Kierunki, cel strategiczny i cele operacyjne

5.1 Kształtowanie w społeczno ści lokalnej wła ściwych postaw wobec problemów osób niepełnosprawnych 5.2 Zwi ększenie osobom niepełnosprawnym dost ępu do rehabilitacji społecznej, kultury, sportu, rekreacji i turystyki 5.3 Rehabilitacja społeczna w zakresie likwidacji barier architektonicznych, transportowych, w komunikowaniu si ę 5.4 Działania zdrowotne w zakresie przeciwdziałania niepełnosprawno ści 5.5 Poprawa aktywno ści zawodowej osób niepełnosprawnych

Wprowadzenie

Program działa ń na rzecz osób niepełnosprawnych w swych zało Ŝeniach nawi ązuje do Standardowych Zasad Wyrównywania Szans Osób Niepełnosprawnych ONZ i Konwencji Praw Osób Niepełnosprawnych ONZ jako głównych dokumentów sytuuj ących kwesti ę niepełnosprawno ści w kategorii praw człowieka, a regulacje z ni ą zwi ązane w kategorii polityki antydyskryminacyjnej. Oznacza to, Ŝe poprawa sytuacji niepełnosprawnych mieszka ńców Powiatu Włoszczowskiego mo Ŝe nast ąpi ć wył ącznie poprzez zagwarantowanie realizacji ich praw we wszystkich sferach Ŝycia jednostki oraz zagwarantowanie im pełnego uczestnictwa w Ŝyciu społecznym, co stanowi cel główny programu. Oznacza to tak Ŝe m.in., Ŝe „systemy organizacji społecze ństwa i środowiska: usługi, działania, informacja i dokumentacja, s ą powszechnie dost ępne (…) zwłaszcza dla osób niepełnosprawnych”, za ś „potrzeby ka Ŝdej jednostki s ą jednakowo wa Ŝne i musz ą stanowi ć podstaw ę planowania w społecze ństwie oraz, Ŝe wszystkie zasoby musz ą by ć wykorzystane w taki sposób, aby zapewni ć ka Ŝdej jednostce równe szanse uczestnictwa”, a „osoby niepełnosprawne maj ą prawo do pozostania we własnym środowisku lokalnym i w nim otrzymywania wsparcia w ramach normalnych struktur edukacyjnych, opieki zdrowotnej, zatrudnienia i usług społecznych”. (Standardowe Zasady Wyrównywania Szans Osób Niepełnosprawnych ONZ). Przyj ęcie takich zało Ŝeń zobowi ązuje do podj ęcia działa ń ukierunkowanych na: 1. Podniesienie poziomu świadomo ści społecze ństwa na temat osób niepełnosprawnych oraz budowanie pozytywnego wizerunku osoby niepełnosprawnej i jej miejsca w społecze ństwie, 2. Zapewnienie skutecznej pomocy medycznej i usług rehabilitacyjnych oraz zagwarantowanie wsparcia w środowisku, z uwzgl ędnieniem dost ępu do środków pomocniczych i sprz ętu w celu osi ągania i utrzymywania przez osoby z niepełnosprawno ści ą optymalnego poziomu funkcjonowania, samodzielno ści i niezale Ŝno ści Ŝyciowej, 3. Zagwarantowanie środowiska wolnego od barier architektonicznych w przestrzeni publicznej i miejscu zamieszkania, barier w dost ępie do środków transportu oraz w dost ępie do informacji i środków komunikacji mi ędzyludzkiej, 4. Zagwarantowanie edukacji podstawowej, średniej i wy Ŝszej, o charakterze wł ączaj ącym dla niepełnosprawnych dzieci, młodzie Ŝy i dorosłych oraz pełne zaspokajanie specjalnych potrzeb edukacyjnych, 5. Wspieranie aktywno ści zawodowej osób niepełnosprawnych, w szczególno ści na otwartym rynku pracy oraz zapewnienie bezpiecze ństwa socjalnego i środków utrzymania osobom niepełnosprawnym, 6. Zapewnienie mo Ŝliwo ści uczestnictwa osób niepełnosprawnych w Ŝyciu publicznym, społecznym, sportowym, uprawiania sportu i korzystania z ogólnodost ępnych form rekreacji oraz uczestnictwa w kulturze zarówno w charakterze odbiorcy jak i twórcy. Stworzenie spójnego systemu wspierania osób niepełnosprawnych i ich rodzin jest niezb ędne do osi ągni ęcia zało Ŝonego celu głównego. Konstruuj ąc niniejszy program uwzgl ędniono zasadnicze dane diagnostyczne dotycz ące wielko ści środowiska osób niepełnosprawnych, z uwzgl ędnieniem ich sytuacji zawodowej i społecznej oraz potrzeby niepełnosprawnej społeczno ści lokalnej. Program ma charakter ramowy i ma na celu wspomagania osób niepełnosprawnych a ponadto jest niezb ędnym dokumentem do pozyskiwania środków pozabud Ŝetowych na realizacj ę zało Ŝonych celów z Pa ństwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych oraz funduszy europejskich. Do skutecznej realizacji zamierzonych celów niezb ędna b ędzie współpraca władz powiatowych, gminnych, organizacji pozarz ądowych oraz innych instytucji działaj ących na rzecz osób niepełnosprawnych mog ących wspiera ć realizacj ę programu merytorycznie i finansowo, z uwzgl ędnieniem problemów, zasobów i specyfiki poszczególnych jednostek.

Rozdział I Charakterystyka Powiatu Włoszczowskiego

1.1 Poło Ŝenie geograficzne Powiatu Włoszczowskiego

Powiat Włoszczowski poło Ŝony jest w zachodniej cz ęś ci województwa świ ętokrzyskiego i zajmuje powierzchni ę 11711 km 2 (Rocznik Demograficzny 2012r ). W skład powiatu wchodzi 6 gmin:

• miasto i gmina Włoszczowa • gmina Kluczewsko • gmina Krasocin • gmina Moskorzew • gmina Radków • gmina Secemin

Ośrodkiem powiatowym jest poło Ŝone centralnie miasto Włoszczowa, skupiaj ące funkcje usługowo-przemysłowe oraz administracyjne.

Poło Ŝenie komunikacyjne sprawia, Ŝe blisko st ąd do o środków przemysłowych i regionalnych: 62 km do Kielc, 75 km do Cz ęstochowy, 125 km do Katowic, 130 km do Krakowa, 140 km do Łodzi, 210 km do Warszawy. Przez południowe kra ńce powiatu przebiega droga krajowa nr 78, łącz ąca Kielce z Cz ęstochow ą i Katowicami. Główny w ęzeł dróg krajowych krzy Ŝuje si ę w centrum powiatu - we Włoszczowie. Z tego miejsca drog ą nr 785 mo Ŝna dojecha ć do Radomska, drog ą nr 742 do Piotrkowa Trybunalskiego, drog ą nr 786 do Kielc, drog ą nr 742 do Jędrzejowa, drog ą nr 786 do Cz ęstochowy, a 795 do Katowic. Powit Włoszczowski graniczy z 6 innymi powiatami:

• od północy powiatem koneckim • od północnego-wschodu powiatem kieleckim • od południa i południowego-wschodu powiatem j ędrzejowskim • od zachodu powiatem zawiercia ńskim i cz ęstochowskim (woj. śląskie) • od północnego-zachodu powiatem radomszcza ńskim (woj. łódzkie).

Południkow ą i równole Ŝnikow ą rozci ągło ść powiatu okre ślaj ą współrz ędne geograficzne: na północy 51 o04'30" N, na południu 50 o37'15" N, na wschodzie 20 o14'35" E, na zachodzie 19 o42'25" E. Rozci ągło ść południkowa wynosi zatem 27'25", a równole Ŝnikowa - 32'10". Powit Włoszczowski wchodzi w skład prowincji Małopolskiej, podprowincji Wy Ŝyny Środkowo-Małopolskiej i markoregionu - Wy Ŝyny Przedborskiej. Wyró Ŝnia si ę tu pi ęć mezoregionów: Nieck ę Włoszczowsk ą (obejmuj ącą zachodni ą i środkow ą cz ęść powiatu - po obu stronach Pilicy), Pasmo Przedborsko - Małogoskie (jego środkowa i północno-wschodnia cz ęść znajduje si ę na terenie powiatu), Wzgórza Opoczy ńskie i Wzgórza Łopusza ńskie (obejmuj ące północny i północno - wschodni fragment powiatu) oraz Płaskowy Ŝ J ędrzejowski (poło Ŝony w południowo - wschodniej cz ęś ci powiatu i oddzielony od Niecki Włoszczowskiej rzek ą Biał ą Nid ą).

1.2 Struktura demograficzna Powiatu Włoszczowskiego

Powiat zamieszkuje ok. 46 711 mieszka ńców, co stanowi 3,6% ludno ści całego województwa świ ętokrzyskiego.

Tabela 1. Liczba ludno ści w powiecie z podziałem na gminy i płe ć. Ludno ść (w ty ś) Wyszczególnienie ogółem męŜ czy źni kobiety Gmina Kluczewsko 5266 2676 2590 Gmina Krasocin 10824 5495 5329 Gmina Moskorzew 2790 1419 1371 Gmina Radków 2561 1271 1290 Gmina Secemin 4981 2482 2499 Gmina Włoszczowa 20289 9940 10349 Powit 46711 23283 23428 Włoszczowski Źródło: GUS ,,Rocznik demograficzny 2012r ”

1.3 Charakterystyka miast i gmin powiatu

Powit Włoszczowski pod wzgl ędem administracyjnym składa si ę z 6 gmin: • miejsko-wiejskiej –Włoszczowa o powierzchni 254,61km 2, • wiejskiej –Kluczewsko o powierzchni 136,87 km² • wiejskiej –Krasocin o powierzchni 192,79 km² • wiejskiej –Moskorzew o powierzchni 72,89 km² • wiejskiej –Radków o powierzchni 88,10 km² • wiejskiej –Secemin o powierzchni 162,60 km² Powiat wykonuje okre ślone ustawami zadania publiczne o charakterze ponadgminnym w zakresie transportu zbiorowego i dróg publicznych. Sie ć dróg na terenie Powiatu Włoszczowskiego obejmuje ogółem 726 974 mb, w tym: • drogi krajowe - 9 859 mb Nr 78 Siewierz-Jędrzejów - dł. 9 859 mb • drogi wojewódzkie - 89 300 mb Nr 742 Przygłów-Włoszczowa-Nagłowice - dł. 33000 mb Nr 795 Secemin-Szczekociny - dł. 6700 mb Nr 785 Ci ęŜ kowice-śytno-Włoszczowa - dł. 12700 mb Nr 786 Cz ęstochowa-Św.Anna-Koniecpol-Włoszczowa - dł. 36900 mb • drogi i ulice powiatowe - 372 228 mb • drogi gminne - 255 587 mb Gmina Włoszczowa - 53587 mb Gmina Krasocin - 55720 mb Gmina Radków - 21200 mb Gmina Secemin - 30000 mb Gmina Kluczewsko - 35000 mb Gmina Moskorzew - 60080 mb. Do dróg powiatowych zalicza si ę drogi, inne ni Ŝ drogi krajowe i drogi wojewódzkie, stanowi ące poł ączenie miast b ędących siedzibami powiatów z siedzibami gmin i siedzib gmin mi ędzy sob ą.

Gmina Włoszczowa

Gmina Włoszczowa znajduje si ę na terenie województwa świ ętokrzyskiego. S ąsiaduje ona:

od północy z Gmin ą Kluczewsko,
od północnego-wschodu w Gmin ą Krasocin,
od południa z Gmin ą Radków,
od południowego-zachodu z Gmin ą Secemin,
od wschodu z Gmin ą Małogoszcz (Powiat J ędrzejowski),
od zachodu z Gmin ą Koniecpol (Powiat Cz ęstochowski - Województwo Śląskie)
od zachodu z Gmin ą śytno (Powiat Radomszcza ński - Województwo Łódzkie)

Gmina Włoszczowa liczy 20 289 mieszka ńców (stan na 31.12.2011). Jej powierzchnia obejmuje 25 461 ha, z czego około 39% stanowi ą obszary leśne. Samo miasto odznacza si ę malowniczym usytuowaniem w północnej cz ęś ci Niecki Nidzia ńskiej (19°58' E - 50°51' N) i jest tak Ŝe siedzib ą starostwa. W skład gminy wchodz ą sołectwa: Silpia Du Ŝa, Go ściencin, Kurzelów, Je Ŝowice, Mi ędzylesie, Danków Du Ŝy, Danków Mały, Łachów, Czarnca, K ąty, Kuzki, Motyczno, Wola Wi śniowa, Nieznanowice, Konieczno, Ludwinów, Bebelno Wie ś, Bebelno Kolonia, Rogienice, Boczkowice, D ąbie, Ogarka, Przygradów, Rz ąbiec, Wymysłów.

• Infrastruktura

Głównym w ęzłem drogowym w gminie jest miasto Włoszczowa. Jest to w ęzeł dróg wojewódzkich o znaczeniu regionalnym, który stanowią nast ępuj ące drogi wojewódzkie:

Wojewódzka nr 742 Przygłów – Przedbórz – Włoszczowa – Nagłowicie, ł ączy gmin ę z Piotrkowem Trybunalskim i J ędrzejowem
Wojewódzka nr 785 Ci ęŜ kowice – śytno – Włoszczowa, ł ącz ąca gmin ę z Radomskiem
Wojewódzka nr 786 Cz ęstochowa – Koniecpol – Włoszczowa – Łopuszno, ł ącz ąca Cz ęstochow ę z Kielcami

Na transport kolejowy w Gminie Włoszczowa składa się linia kolejowa o znaczeniu mi ędzyregionalnym tj. Centralna Magistrala Kolejowa (CMK), która przebiega przez środek gminy z północnego – wschodu na południowy – zachód, od strony zachodniej miasta Włoszczowa. Linia ta (nr krajowy 4), stanowi ąca obiekt b ędący w zasobach kolejnictwa Unii Europejskiej (symbol E6 C65) aktualnie dostosowana jest do kursowania poci ągów z pr ędko ści ą od 200 do 250 km/h. Według ustale ń Unii Europejskiej stanowi ć ma w przyszło ści poł ączenie pa ństw skandynawskich z pa ństwami le Ŝą cymi na południu Europy. Natomiast w skali kraju stanowi najdogodniejsze połączenie Warszawy z Katowicami, a tak Ŝe z Krakowem i Zakopanem. Obecnie poci ągi kursuj ą z pr ędko ści ą 90 km/h – 120 km/h, za ś wi ększo ść skrzy Ŝowa ń na terenie gminy jest bezkolizyjna. Drug ą lini ą kolejow ą, zelektryfikowan ą i dwutorow ą podobnie jak linia CMK, jest linia kolejowa Kielce – Cz ęstochowa ze stacj ą we Włoszczowie i przystankiem w Czarncy. Na terenie gminy Włoszczowa działalno ść gospodarcz ą prowadzi ogółem 1441 podmiotów zarejestrowanych w rejestrze REGON, w tym w sektorze przemysłowym 185, budowlanym 168 a usługowym 1057 (GUS 2011: Statystyczne Vademecum Samorz ądowca) Gmina jest terenem rolniczo-przemysłowym, w której przewa Ŝa przemysł. Lokalne rolnictwo jest baz ą do rozwoju przetwórstwa rolno - spo Ŝywczego. Liderem na rynku jest Okr ęgowa Spółdzielnia Mleczarska Włoszczowa, producent szerokiego asortymentu wyrobów mleczarskich. Gospodarczy wizerunek gminy, poza tym tworz ą zakłady przemysłowe. Dobrze rozwini ęte i zró Ŝnicowane w swojej strukturze gał ęziowo - bran Ŝowej decyduj ą o pozycji i rozwoju powiatu. Przedsi ębiorstwa takie, jak: ZPUE S.A., OKR ĘGOWA SPÓŁDZIELNIA MLECZARSKA WŁOSZCZOWA, STOLBUD WŁOSZCZOWA S.A., EFFECTOR S.A., Zakład Betoniarski STRUNOBET - MIGACZ w Kuzkach ciesz ą si ę du Ŝym uznaniem w kraju, jak i za granic ą. We Włoszczowie pr ęŜ nie działaj ą równie Ŝ: Stacja Kontroli Pojazdów ROB - TRANS MICHAŁEK, Zakład Produkcji Drzewnej ARBOR, Przedsi ębiorstwo Wielobran Ŝowe ELMEX, Przewozy TRANS - BUS. Najliczniejsz ą grup ę stanowi ą podmioty małej i średniej przedsi ębiorczo ści, zajmuj ące si ę głównie handlem oraz świadcz ące szeroki wachlarz usług.

Gmina Kluczewsko Gmina Kluczewsko jest gmin ą wiejsk ą. Graniczy z gmin ą Krasocin, Przedbórz, Wielgomłyny, Włoszczowa i śytno. Jej powierzchnia zajmuje 136,87 km².Gmina stanowi 15,12% powierzchni powiatu. Siedziba gminy Kluczewsko le Ŝy na trasie Włoszczowa- Przedbórz, w dolinie Czarnej Włoszczowskiej na granicy Przedborskiego Parku Krajobrazowego. Jest do ść słynn ą miejscowo ści ą z prowadzonej tam agroturystyki. Mieszka ńcy gminy dysponuj ą wolnymi lokalami, zapraszaj ą ch ętnych na letnie pobyty w ramach agroturystyki. W 1999 roku Rada Gminy podj ęła uchwał ę w sprawie utworzenia i przej ęcia słu Ŝby zdrowia na terenie gminy . Gminny O środek Zdrowia funkcjonuje prawidłowo , a szeroki asortyment usług medycznych jest dost ępny dla mieszka ńców gminy . Dzi ęki przej ęciu przez Gmin ę słu Ŝby zdrowia mo Ŝliwe jest jej dofinansowanie . W roku 2003 po przejęciu Posterunku Policji w Dobromierzu i jego wyremontowaniu utworzono Wiejski O środek Zdrowia w Dobromierzu. Na potrzeby o środka wykonany został podjazd dla osób niepełnosprawnych, zakupione zostały tak Ŝe urz ądzenia do diagnostyki medycznej . Gminny O środek Zdrowia zabezpiecza w pełni podstawow ą opiek ę medyczn ą mieszka ńców gminy . Uchwał ą Nr VIII/36/90 Gminnej Rady Narodowej w Kluczewsku z dnia 25 kwietnia 1990 został utworzony O środek Pomocy Społecznej w Kluczewsku, który rozpoczął swoj ą działalno ść z dniem 1 czerwca 1990 roku . Funkcjonowanie tego o środka jest niezb ędne dla mieszka ńców gminy potrzebuj ących pomocy . Świadczy on usługi opieku ńcze, składki zdrowotne, zasiłki i pomoc w naturze, świadczenia rodzinne oraz inne formy pomocy. Łącznie ka Ŝdego roku z pomocy społecznej korzysta około 200 rodzin oraz ze świadcze ń rodzinnych ponad 500 rodzin. W roku 1998 została skomunalizowana Spółdzielnia Kółek Rolniczych i na bazie tej powstał Komunalny Usługowy Zakład Gospodarczy. W celu poprawy gospodarki odpadami zostały zlikwidowane wybudowane w 1992 roku przej ściowe składowiska odpadów komunalnych w Kluczewsku, Dobromierzu, Januszewicach i Bobrowskiej Woli. W Kluczewsku został wybudowany gminny stadion sportowy, na którym rozgrywki prowadzi zało Ŝony z inicjatywy Gminy – Gminny Klub Sportowy. Od 2002 roku wydawany jest Biuletyn Informacyjny – KURIER KLUCZEWSKA, który powstał w celu bie Ŝą cego informowania mieszka ńców gminy o działaniach podejmowanych przez gmin ę oraz problemach i osi ągni ęciach jednostek organizacyjnych gminy. Z inicjatywy gminy powstały tak Ŝe wydawnictwa takie jak „KLUCZEWSKO I OKOLICE”, „GMINA KLUCZEWSKO ZAPRASZA”, „POWIT WŁOSZCZOWSKI WARTO POZNA Ć”.

Gmina Krasocin Gmina Krasocin poło Ŝona jest w zachodniej cz ęś ci woj. świ ętokrzyskiego. Jej powierzchnia wynosi 192,79 km². Zamieszkuje j ą 10824 osób. Funkcjonuje tutaj 26 jednostek osadniczych czyli sołectw. Siedzib ą gminy jest Krasocin le Ŝą cy na trasie Kielce-Włoszczowa. Od północnego wschodu gmina graniczy z Łopusznem, od południowego wschodu z Małogoszczem, od południowego zachodu z Włoszczową, od północnego zachodu z Kluczewskiem, Słupi ą i Przedborzem. Granice gminy maj ą charakter naturalny i sztuczny. W jej zachodniej i północnej cz ęś ci biegn ą one wzdłu Ŝ rzek: Czarnej i Czarnej Strugi zwanej Felisówk ą, a tak Ŝe skrajem lasów. Pozostałe granice s ą sztuczne. Sie ć dróg na obszarze gminy Krasocin jest zadowalaj ąca. Przez jej teren przebiegaj ą dwie linie drogowe. Jedna to linia Kielce-Cz ęstochowa, która znajduje si ę południowej cz ęś ci. Druga lini ą, która przecina teren w północno-zachodniej cz ęś ci stanowi magistrala Śląsko- Bałtycka zwana CKM. Jest ona lini ą tranzytow ą i nie ma Ŝadnego wpływu na Ŝycie gospodarcze okolicy. Istotne znaczenie komunikacyjne maj ą dla gminy drogi II klasy prowadz ące: - od Kielc przez Mieczyn, Krasocin, Sułków do Włoszczowy - z Włoszczowy przez Oleszno do Ko ńskich - z Krasocina przez Świdno do Oleszna - z Krasocina przez Czostków do Ludyni - od Krasocina przez Gruszczyn, Bukow ę do Małogoszcza. Drogi krajowe maj ą 15,5 km długo ści, wojewódzkie 109,3 km, gminne za ś 58 km. S ą tu tak Ŝe i drogi zakładowe o ł ącznej długo ści 4 km. Stan szlaków komunikacyjnych jest w miar ę dobry. Dróg o nawierzchni bitumicznej jest 134 km, o nawierzchni tłuczniowej 14,7 km i naturalnych 37,3 km. W gminie funkcjonuj ą 3 Gminne O środki Zdrowia: w Bukowie, Olesznie i Krasocinie; 9 Szkół Podstawowych; 3 Publiczne Gimnazja; Gminny O środek Pomocy Społecznej i wiele istotnych jednostek. Na terenie gminy Krasocin działalno ść gospodarcz ą prowadzi ogółem 1010 podmiotów zarejestrowanych w rejestrze REGON, w tym w sektorze przemysłowym 300, budowlanym 194 a usługowym 487 (GUS 2011: Statystyczne Vademecum Samorz ądowca). W gminie Krasocin korzysta si ę ze złó Ŝ wapieni jurajskich, które s ą podstaw ą funkcjonowania Zakładu Wapienniczego LHOIST BUKOWA Sp. z o.o. oraz surowca piasku w Zakładzie Produkcji Silikatów LUDYNIA Sp. z o.o. Na terenie gminy funkcjonuje rozbudowany zakład drzewny Tartak Olczyk daj ący du Ŝe zatrudnienie dla mieszka ńców gminy i nie tylko, ciesz ący si ę du Ŝym uznaniem w kraju, jak i za granic ą.

Gmina Moskorzew Gmina Moskorzew poło Ŝona jest w zachodniej cz ęś ci województwa świ ętokrzyskiego i wchodzi w skład Powiatu Włoszczowskiego. Od strony zachodniej graniczy z powiatem zawiercia ńskim województwa śląskiego. Od strony północnej z gminami: Secemin i Radków, od strony wschodniej z gmin ą Nagłowice, od południowej z gmin ą Słupia Jędrzejowska. Gmina Moskorzew zajmuje obszar 72,89 km². U Ŝytki rolne zajmuj ą 65,6% powierzchni, z czego na grunty orne przypada 54,5%, a na u Ŝytki zielone 11,6%. Lasy zajmuj ą 27,8%. Zamieszkuj ę j ą 2790 mieszka ńców. Przez terytorium gminy przebiega droga krajowa 78 z Chmielnika do przej ścia granicznego w Chałupkach, od której odchodzi sie ć dróg powiatowych: - z Moskorzewa do Radkowa, Tarnawej Góry, Chebdzia - z Chlewic do S ędziszowa, Kossowa Przez obszar gminy nie przebiegaj ą Ŝadne linie kolejowe. Najbli Ŝszy dworzec kolejowy znajduje si ę w S ędziszowie. Gmina stanowi 7,87% powierzchni powiatu. W skład gminy wchodzi 14 wsi, a 13 sołectw. Są to: Kolonia Chlewska, Chlewice, Chlewska Wola, Dalekie, Damiany, D ąbrówka, Chebdzie, Jadwigów, Lubachowy, M ękarzów, Moskorzew, Przybyszów, Tarnawa Góra i Perzyny. Na terenie gminy Moskorzew funkcjonuj ą 3 Szkoły Podstawowe, 1 Gimnazjum, Gminny Ośrodek Zdrowia w Moskorzewie oraz Punkt Lekarski w Chlewicach. Na terenie gminy Moskorzew działalno ść gospodarcz ą prowadzi ogółem 145 podmiotów zarejestrowanych w rejestrze REGON, w tym w sektorze przemysłowym 15, budowlanym 29 a usługowym 94 (GUS 2011: Statystyczne Vademecum Samorz ądowca).

Gmina Radków Gmina Radków le Ŝy w zachodniej cz ęś ci województwa świ ętokrzyskiego, w powiecie włoszczowskim. Jej obszar o powierzchni 88,10 km²graniczy od zachodu z gminami Nagłowice i Oksa, a od północy z gmin ą Włoszczowa. Gmina Radków le Ŝy poza głównymi trasami komunikacyjnymi. Na południe od gminy przebiega droga główna jedno-jezdniowa (78) ł ącz ąca Śląsk z Kielcami. Drogi drugorz ędne ł ącz ą gmin ę z t ą tras ą w gminie Moskorzew w Moskorzewie i Chlewicach. Gmina ma poł ączenie autobusowe ze Szczekocinami, Włoszczow ą, Zawierciem, Cz ęstochow ą i Kielcami. Odległo ść z Radkowa do Szczekocin wynosi 18 km, do Włoszczowy 21 km, do Kielc 70 km, do Cz ęstochowy 77 km. Geograficznie gmina Radków znajduje si ę w zachodniej cz ęś ci makroregionu Wy Ŝyny Małopolskiej i obejmuje dwa mezoregiony: Nieck ę Włoszczowsk ą i Płaskowy Ŝ J ędrzejowski. Jest poło Ŝona w górnej cz ęś ci dorzecza rzeki Biała Nida oraz jej prawego dopływu - Kwilinki. Przez obszar gminy nie przebiegaj ą Ŝadne linie kolejowe. Najbli Ŝsze dworce kolejowe znajduj ą si ę w Sędziszowie (trasa kolejowa z Kielc do Krakowa i Katowic) oraz we Włoszczowie (trasa kolejowa z Cz ęstochowy i Zawiercia do Kielc). Na terenie gminy Radków działalno ść gospodarcz ą prowadzi ogółem 143 podmiotów zarejestrowanych w rejestrze REGON, w tym w sektorze przemysłowym 17, budowlanym 16 a usługowym 93 (GUS 2011: Statystyczne Vademecum Samorz ądowca). Na terenie gminy Radków istnieje wiele obiektów o charakterze sportowym: boiska do gry w piłk ę no Ŝną, siatkówk ę, w tym tak Ŝe „pla Ŝówk ę”, korty tenisowe, stadion. Wytyczone s ą turystyczne trasy rowerowe, które pozwalaj ą poł ączy ć aktywno ść sportow ą z poznawaniem dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego regionu. Lasy, rzeki i stawy poło Ŝone na terenie gminy stanowi ą doskonałe miejsce do obserwacji ptaków, grzybobrania i w ędkarstwa oraz rozwoju agroturystyki.

Gmina Secemin Gmina Secemin poło Ŝona jest w zachodniej cz ęś ci województwa świ ętokrzyskiego i Powiatu Włoszczowskiego. Najbli Ŝsze wi ększe miasta w pobli Ŝu Secemina: Kielce, Zawiercie, Cz ęstochowa. Teren gminy poło Ŝony jest w mazoregionie Niecki Włoszczowskiej, która wchodzi w skład Wy Ŝyny Przedborskiej. Od zachodu graniczy z gmin ą Koniecpol, od północy z gmin ą Włoszczowa, od wschodu z gmin ą Radków i Moskorzew, a od południa z gmin ą Szczekociny. Wa Ŝne drogi komunikacyjne przechodz ące przez gmin ę: - droga wojewódzka nr786 Kielce-Cz ęstochowa - droga wojewódzka nr 795 Kielce-Katowice - linie kolejowe PKP: CMK Zawiercie-Radzice Kielce-Cz ęstochowa Kozłów-Koniecpol Obszar gminy wynosi 162,60 km², podzielony jest na 22 sołectwa i zamieszkuje 4981 mieszka ńców. Regionalnym centrum władzy samorz ądowej i siedzib ą władz gminy jest miejscowo ść Secemin. Na terenie gminy Secemin działalno ść gospodarcz ą prowadzi ogółem 213 podmiotów zarejestrowanych w rejestrze REGON, w tym w sektorze przemysłowym 28, budowlanym 26 a usługowym 146 (GUS 2011: Statystyczne Vademecum Samorz ądowca).

1.4 Infrastruktura społeczna

1.4.1 O świata i wychowanie

Powit Włoszczowski prowadzi trzy Zespoły Szkół Ponadgimnazjalnych: • I Liceum Ogólnokształc ące im. gen. Władysława Sikorskiego ul. Wi śniowa 12, 29-100 Włoszczowa Dyrektor: Bo Ŝena Kaczor • Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych Nr 2 im. Hetmana Stefana Czarnieckiego ul. Koniecpolska 40, 29-100 Włoszczowa Dyrektor: Marek Ledwoch • Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych Nr 3 im. Stanisława Staszica ul. Wi śniowa 23, 29- 100 Włoszczowa Dyrektor: Wiesław Piech

W ramach struktury organizacyjnej zespołów funkcjonuj ą wszystkie, przewidziane ustaw ą o systemie o światy, typy szkół ponadgimnazjalnych. Utworzona sieć szkół daje mo Ŝliwo ść kształcenia si ę młodzie Ŝy i dorosłym w sposób jedno lub wieloetapowy. Oferta edukacyjna umo Ŝliwia podj ęcie nauki absolwentom gimnazjum, szkół zasadniczych, a tak Ŝe absolwentom szkół średnich w szkołach policealnych. Aktualnie powiat jest organem prowadz ącym dla trzech liceów ogólnokształc ących, trzech liceów profilowanych, dwu techników i dwóch zasadniczych szkół zawodowych dla młodzie Ŝy oraz prowadzi dwa technika uzupełniaj ące, jedno liceum i dwie szkoły policealne dla dorosłych. Kierunki kształcenia, zawody i profile kształcenia ogólnozawodowego ustalane są corocznie na rok szkolny po rozpoznaniu zainteresowa ń i preferencji edukacyjnych ubiegaj ących si ę ch ętnych, z uwzgl ędnieniem mo Ŝliwo ści uwarunkowanych posiadan ą baz ą dydaktyczn ą poszczególnych zespołów. Licea ogólnokształc ące prowadz ą kształcenia w oddziałach o ró Ŝnym nachyleniu profilowym, tj.: humanistycznym, europejskim, przyrodniczym, matematyczno - informatycznym, biologiczno - chemicznym i ogólnym. Licea profilowane kształc ą w nast ępuj ących profilach: ekonomiczno - administracyjnym, zarz ądzaniu informacj ą, usługowo - gospodarczym, kształtowaniu środowiska, rolniczo - spo Ŝywczym i socjalnym. W technikach dla młodzie Ŝy prowadzi si ę kształcenie w zawodach technika: ekonomisty, technologii Ŝywienia, technologii Ŝywno ści, mechanika, elektryka, handlowca i technika rolnika. W technikach uzupełniaj ących dla dorosłych, słuchacze zdobywaj ą tytuł technika handlowca, technologii Ŝywienia, technologii drewna, mechanika i technika rolnika. Szkoła policealna kształci w zawodzie technika informatyka. Zasadnicza szkoła kształci uczniów - młodocianych pracowników, w zawodach: elektryk, stolarz, mechanik pojazdów samochodowych, ślusarz, cukiernik, monter instalacji sanitarnych, operator maszyn i urz ądze ń przemysłu spo Ŝywczego, fryzjer, rze źnik - wędliniarz i piekarz. W szkołach funkcjonuj ą od roku szkolnego 2004 / 2005, w pełnym zakresie gabinety pedagogów szkolnych, zabezpieczaj ąc w ten sposób bie Ŝą cą pomoc pedagogiczn ą dla młodzie Ŝy szkolnej, ich rodziców lub opiekunów oraz wspomagaj ą wychowawców i nauczycieli w pracy wychowawczej i opieku ńczej. W celu poszerzenia tej pomocy, szczególnie w zakresie wyboru ście Ŝki zawodowej ucznia, od roku szkolnego 2005/2006 w zespołach prowadz ących kształcenie zawodowe zostały utworzone stanowiska doradcy zawodowego. W szkołach prowadzone s ą gabinety higieny szkolnej, których głównym zadaniem jest prowadzenie profilaktyki w zakresie ochrony zdrowia w śród młodzie Ŝy. Młodzie Ŝ ucz ęszczaj ąca do szkół ponadgimnazjalnych ma mo Ŝliwo ść zamieszkania w internatach dysponuj ącymi 60 i 130 miejscami, a tak Ŝe mo Ŝe korzysta ć z posiłków w stołówkach prowadzonych w tych internatach. Na terenie Włoszczowy funkcjonuje zespół szkół niepublicznych Zakład Doskonalenia Zawodowego. ZDZ oferuje kompleksowe usługi edukacyjne, na które składaj ą si ę:

• szkoły dla młodzie Ŝy i dorosłych • kursy i szkolenia • szkolenia współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach EFS • egzaminy potwierdzaj ące kwalifikacje na tytuł robotnika i mistrza w zawodzie W szkołach ZDZ we Włoszczowie młodzie Ŝ kształci si ę w Technikum Zawodowym, a doro śli w Liceum Ogólnokształc ącym, Uzupełniaj ącym Liceum Ogólnokształc ącym, a tak Ŝe Technikum Uzupełniaj ącym oraz Szkole Policealnej. Uczniowie wyje ŜdŜaj ą na praktyki zagraniczne organizowane w krajach unijnych w ramach programu Leonardo da Vinci. Uczestnicz ą równie Ŝ w wielu zaj ęciach pozalekcyjnych, wycieczkach i licznych konkursach naukowych, artystycznych i sportowych. ZDZ organizuje kursy i szkolenia w ró Ŝnych zawodach i specjalno ściach (blisko 500 własnych programów nauczania). Jest to szansa zdobycia atrakcyjnego zawodu lub podniesienia kwalifikacji, a tak Ŝe uzyskania świadectw, dyplomów, za świadcze ń lub wymaganych prawem uprawnie ń oraz mo Ŝliwo ść otrzymania tytułu robotnika i mistrza w zawodzie. Wa Ŝnym atutem jednostki szkoleniowej s ą tak Ŝe kursy organizowane ze środków Unii Europejskiej. Udział środków UE sprawia, Ŝe uczestnicy nie ponosz ą kosztów przeszkolenia.

1.4.2 Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna we Włoszczowie

Poradnia jest placówk ą świadcz ącą specjalistyczna pomoc dla dzieci i młodzie Ŝy, rodziców i opiekunów, nauczycieli i wychowanków oraz potrzebuj ących pomocy i wsparcia. Znajduj ą w niej zatrudnienie psychologowie, pedagodzy, logopedzi i terapeuci oraz prowadzona jest działalno ść diagnostyczna, terapeutyczna, profilaktyczna, edukacyjna, jak równie4 w zakresie doradztwa zawodowego. Ka Ŝdy zgłaszaj ący si ę do Poradni mo Ŝe liczy ć na specjalistyczna pomoc, wysłuchanie i wsparcie, dyskrecje i poufno ść , atrakcyjne formy pracy. Poradnia Psychologiczno - Pedagogiczna obejmuje swoim zasi ęgiem sze ść gmin: Włoszczowa, Radków, Moskorzew, Secemin, Krasocin, Kluczewsko, a realizacja zada ń dotyczy wszystkich szczebli kształcenia, czyli: dzieci w wieku od 0-3, przedszkoli, szkół podstawowych, gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych. Zakres pracy i niektórych zada ń poradni obejmuje m. in. wydawanie opinii w sprawach: • osi ągania gotowo ści szkolnej przez dzieci w wieku 6 lat, które odbywaj ą roczne przygotowanie przedszkolne poza przedszkolem albo oddziałem przedszkolnym, wcze śniejszego przyj ęcia dziecka do szkoły oraz odroczenia rozpocz ęcia spełniania przez dziecko obowi ązku szkolnego, • zwolnienia ucznia z wad ą słuchu lub gł ębok ą dysleksj ą rozwojow ą z nauki drugiego języka obcego oraz dostosowania wymaga ń edukacyjnych wynikaj ących z programu nauczania do indywidualnych potrzeb psychofizycznych i edukacyjnych ucznia, u którego stwierdzono zaburzenia i odchylenia rozwojowe lub specyficzne trudno ści w uczeniu si ę, • udzielania zezwolenia na indywidualny program lub tok nauki oraz udzielenia zezwolenia na zatrudnienie młodocianych, którzy nie uko ńczyli gimnazjum, osób nie maj ących 16 lat, które nie uko ńczyły gimnazjum, • obj ęcia dziecka pomoc ą psychologiczno- pedagogiczn ą w przedszkolu w formie, zaj ęć dydaktyczno- wyrównawczych np. zaj ęć korekcyjno- kompensacyjnych, zaj ęć logopedycznych, zaj ęć socjoterapeutycznych i wiele innych. Poradnia Psychologiczno- Pedagogiczna wydaje równieŜ orzeczenia i opinie o potrzebie kształcenia specjalnego dzieci i młodzie Ŝy niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie oraz orzeczenia o potrzebie indywidualnego nauczania. W latach 2010-2012 w Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej dokonano: - diagnoz psychologicznych – 998 - diagnoz pedagogicznych - 924 - diagnoz logopedycznych – 492 - bada ń lekarskich – 234 Wydano opinie w sprawach: wczesnego wspomagania rozwoju, odroczenia obowi ązku szkolnego, dostosowania wymaga ń edukacyjnych, dostosowania warunków i form sprawdzianu przeprowadzonego na zako ńczenie klasy VI szkoły podstawowej oraz egzaminów: gimnazjalnego i maturalnego, obj ęcia dziecka pomoc ą psychologicznopedagogiczn ą w szkole lub placówce i inne. Razem wydano 1080 opinii. Wydano 144 orzeczenia do kształcenia specjalnego i 91 orzecze ń do nauczania indywidualnego. Pracownicy poradni prowadzili tak Ŝe szeroko rozumian ą działalno ść dotycz ącą wsparcia dla nauczycieli, rodziców i wychowawców w postaci zaj ęć warsztatowych, prelekcji, wykładów i innych form pracy.

1.4.3. Bezpiecze ństwo zdrowotne

Mieszka ńców Powiatu Włoszczowskiego w zakresie udzielania świadcze ń zdrowotnych i promocji zdrowia obsługuj ą nast ępuj ące placówki zdrowia: Gmina Nazwa o środka Adres Ul. śeromskiego 28 Zespół Opieki Zdrowotnej We Włoszczowie 29-100 Włoszczowa Zdzisław Ogonek Niepubliczny Zakład Ul. Mleczarska 11 Opieki Zdrowotnej 29-100 Włoszczowa "NOWE śYCIE" Diagn-Med Niepubliczny Specjalistyczny Ul. Mleczarska 11 Zakład Opieki Zdrowotnej Alergologiczno- 29-100 Włoszczowa Diagnostyczny Zespół Placówek Lecznictwa Włoszczowa Ul. Mleczarska 11 Ambulatoryjnego Caritas Diecezji Kieleckiej 29-100 Włoszczowa w Kielcach Luiza Jaszewska-Chalastra Niepubliczny Ul. Mleczarska 11 Zaklad Opieki Zdrowotnej Przychodnia 29-100 Włoszczowa Rodzinna "ZDROWIE" Os. Broniewskiego 20 29-100 Włoszczowa NZOZ "NOVOMED" Ul. Wi śniowa 27 29-100 Włoszczowa Gminny Zakład Opieki Zdrowotnej - ul. 1 Maja 8 Krasocin 29-105 Krasocin ul. Kielecka 17 Ośrodek Zdrowia w Olesznie Oleszno Krasocin 29-105 Krasocin ul. Kielecka 1 Ośrodek Zdrowia w Bukowie Bukowa 29-105 Krasocin Ul. Nowa 8 Gminny O środek Zdrowia w Kluczewsku 29-120 Kluczewsko Kluczewsko Ul. Włoszczowska 32 Ośródk ę Zdrowia w Dobromierzu Dobromierz 29-120 kluczewsko Samodzielny Publiczny Zakład Opieki ul. Ogrodowa 1 Zdrowotnej w Secemin 29-145 Secemin Secemin Przychodnia lekarska Ul. Koniecpolska 7a 29-145 Secemin „EURO-MED”

Moskorzew 42 29-130 Moskorzew Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej " Moskorzew ZDROWIE" w Moskorzewie Ul. 16-Stycznia 32 Chlewice 29-130 Moskorzew Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej " Radków99 Radków ZDROWIE" w Moskorzewie 29-135 Radków

Rozdział II Osoby niepełnosprawne w województwie świ ętokrzyskim 1

Zgodnie z zapisami ustawy z dnia 4 marca 2010 r. o narodowym spisie powszechnym ludno ści i mieszka ń w 2011 r. udzielanie odpowiedzi na pytania dotycz ące niepełnosprawno ści odbywało si ę na zasadzie dobrowolno ści – ze wzgl ędu na specyfik ę i wra Ŝliwo ść tematu. Na pytania odpowiadały osoby dorosłe, które wyraziły na to zgod ę, natomiast na temat dzieci informacji udzielali rodzice lub opiekunowie. Zbiorowo ść osób niepełnosprawnych została podzielona na 2 podstawowe grupy: 1. osoby niepełnosprawne prawnie , tj. takie, które posiadały odpowiednie, aktualne orzeczenie wydane przez organ do tego uprawniony; 2. osoby niepełnosprawne tylko biologicznie , tj. takie, które nie posiadały orzeczenia, ale miały (odczuwały) całkowicie lub powa Ŝnie ograniczon ą zdolno ść do wykonywania czynno ści podstawowych stosownie do swojego wieku. Wyniki spisu ludno ści 2011 r. wykazały wst ępnie, Ŝe liczba osób, które zadeklarowały ograniczenie zdolno ści do wykonywania zwykłych czynno ści podstawowych dla swojego wieku i/lub posiadały wa Ŝne orzeczenie kwalifikuj ące je do zaliczenia do zbiorowo ści osób niepełnosprawnych w województwie świ ętokrzyskim wynosiła 165,7 tys., co stanowiło 12,9% populacji (przed dziewi ęcioma laty – 14,4%). W kraju, osoby niepełnosprawne stanowiły 12,2% (w 2002 r. - 14,3%). Nale Ŝy w tym miejscu podkre śli ć, i Ŝ w zwi ązku z dobrowolnym charakterem pyta ń dotycz ących niepełnosprawno ści wielu respondentów odmówiło udzielenia odpowiedzi. Mo Ŝna przypuszcza ć, Ŝe w tej zbiorowo ści znajduj ą si ę osoby niepełnosprawne, które mog ą posiada ć udokumentowane orzeczenie, jednak nie chciały udzieli ć odpowiedzi na pytania formularza w cz ęś ci dotycz ącej niepełnosprawno ści. Równie Ŝ braki danych mog ą rzutowa ć na uzyskan ą w spisie struktur ę osób niepełnosprawnych.

1http://www.stat.gov.pl/kielce/69 1207 PLK HTML.htm Bardzo liczn ą grup ą ludno ści, o której nie zebrano bardziej szczegółowych danych (równie Ŝ w innych obszarach tematycznych) s ą przede wszystkim osoby przebywaj ące za granic ą 12 miesi ęcy lub dłu Ŝej. Analiza wst ępnych wyników pozwala na stwierdzenie, Ŝe pomimo pewnego wyrównania proporcji niepełnosprawno ść nadal cz ęś ciej dotyka mieszka ńców wsi. W 2011 r. odnotowano ich udział na poziomie 51,9%, tj. o 5,5 proc. mniejszym ni Ŝ w 2002 r. W okresie mi ędzy spisowym liczebno ść osób niepełnosprawnych zamieszkuj ących na wsi zmniejszyła si ę o 19,9%. Na przestrzeni dziewi ęciu lat obserwowano zmniejszanie si ę omawianej populacji wła ściwie tylko na wsi, natomiast w miastach spadek ten był minimalny (o 0,1%). Według wyników spisu w 2011 r. w śród ogółu osób niepełnosprawnych 88,6 tys. (53,5%) stanowiły kobiety, których w porównaniu do spisu 2002 odnotowano spadek o 9,3%. W miastach zwi ększyła si ę liczba kobiet niepełnosprawnych o 0,8 tys., natomiast na wsi odnotowano jej spadek o 9,8 tys. (patrz tabl. poni Ŝej) . Niepełnosprawni męŜ czy źni w 2011r. stanowili nieco mniej liczn ą grup ę – 77,1 tys. osób. Ich liczebno ść zmniejszyła si ę w okresie mi ędzy spisowym o 13,8%. Populacja niepełnosprawnych męŜ czyzn zmniejszyła si ę zarówno w miastach (o 2,2%), jak i na wsi (o 22,4%).

Tabela2: Osoby niepełnosprawne według stopnia niepełnosprawno ści w latach 2002 i 2011 – wst ępne wyniki Ogółem Miasta Wie ś 2002 2011 2002 2011 2002 2011 Wyszczególnienie 2002= 2002= 2002 w ty ś w ty ś w ty ś 100 100 =100 Ogółem osoby 187,1 165,7 88,5 79,7 79,7 99,9 107,4 86,1 80,1 niepełnosprawne MęŜ czy źni 89,5 77,1 86,2 37,7 36,9 97,8 51,7 40,2 77,6 Kobiety 97,7 88,6 90,7 42,0 42,8 101,8 55,7 45,9 82,4 Niepełnosprawni 144,4 106,3 73,6 64,1 57,2 89,1 80,3 49,1 61,2 prawnie MęŜ czy źni 73,9 53,5 72,4 32,1 28,0 87,4 41,8 25,5 60,9 Kobiety 70,5 52,8 74,8 32,0 29,1 90,9 38,5 23,7 61,5 Niepełnosprawni 42,7 59,4 139,2 15,6 22,5 144,5 27,1 36,9 136,1 tylko biologicznie MęŜ czy źni 15,5 23,5 151,6 5,6 8,9 157,6 9,9 14,7 148,2 Kobiety 27,2 35,9 132,0 9,9 13,6 137,1 17,2 22,2 129,1 Źródło: Raport z wyników w województwie świ ętokrzyskim - NSP Ludno ści i Mieszka ń 2011

Istotne zmiany zauwa Ŝa si ę analizuj ąc poszczególne kategorie osób niepełnosprawnych. Zmiany w przepisach prawnych i zaostrzenie przepisów dotycz ących przyznawania rent z tytułu niezdolno ści do pracy i podobnych świadcze ń spowodowały znaczne zmniejszenie si ę zbiorowo ści osób niepełnosprawnych prawnie (o 26,4% do 106,3 tys. osób). Wi ększy spadek liczby osób niepełnosprawnych prawnie odnotowuje si ę w śród osób mieszkaj ących na wsi (o prawie 39%), w miastach o niemal 11%.

1,10% 4,60% 7,20% osoby sprawne

niepełnosprawni wył ącznie biologicznie

niepełnosprawni biologicznie i prwnie

87,10% niepełnosprawni wył ącznie prawnie

Wykres1. Osoby niepełnosprawne w 2011 roku (w stosunku do ogółu ludno ści) Źródło: Raport z wyników w województwie świ ętokrzyskim - NSP Ludno ści i Mieszka ń 2011

Z kolei zwraca uwag ę fakt, Ŝe zwi ększyła si ę istotnie (o ponad 39%) – w stosunku do wyników spisu 2002 – liczba osób niepełnosprawnych wył ącznie biologicznie, tj. takich, które nie posiadaj ą orzeczenia, ale ich subiektywna ocena wskazywała, Ŝe miały (odczuwały) całkowicie lub powa Ŝnie ograniczon ą zd olno ść do wykonywania czynno ści podstawowych. Ich liczba wyniosła 59,4 tys. tj. 4,6% ogółu ludno ści (w 2002 stanowili oni 3,3% ogółu ludno ści). Zarówno w miastach, jak i na wsi, obserwuje się bardzo dynamiczny wzrost osób niepełnosprawnych wył ącznie biolo gicznie (odpowiednio o: 44,5% i 36,1%).

Tabela3. Osoby niepełnosprawne według płci w 2011 roku – wyniki wst ępne Wyszczególnienie Ogółem Razem MęŜ czy źni Kobiety w ty ś w ty ś w ty ś Osoby niepełnosprawne 165,7 77,1 88,6 % % % Osoby niepełnosprawne 100,0 100,0 100,0

Niepełnosprawni tylko 35,9 30,6 40,5 biologicznie

Odczuwaj ące ograniczenie sprawno ści: 1,7 1,2 2,1 całkowite 9,0 7,2 10,5 powa Ŝne 25,2 22,2 27,9 umiarkowane

Niepełnosprawni biologicznie 55,6 59,8 52,0 i prawnie

Odczuwaj ące ograniczenie sprawno ści:

całkowite 10,5 11,1 10,0 powa Ŝne 15,4 15,8 15,0 umiarkowane 29,7 32,9 27,0 Niepełnosprawni tylko prawnie o stopniu 8,5 9,7 7,6 znacznym. 1,3 1,3 1,2 umiarkowanym 3,1 3,5 2,9 lekkim 2,8 3,2 2,5 osoby w wieku 0-15lat posiadaj ące orzeczenie o niepełnosprawno ści 0,7 1,0 0,5

nieustalonym 0,6 0,7 0,4 Źródło: Raport z wyników w województwie świ ętokrzyskim - NSP Ludno ści i Mieszka ń 2011

Wśród ogółu osób niepełnosprawnych m ęŜ czy źni stanowili 46,5%. Rozpatruj ąc ich zbiorowo ść według podstawowych kategorii zauwa Ŝa si ę, Ŝe w 2011 r. najliczniejsz ą grup ę spo śród nich stanowili ci m ęŜ czy źni, którzy deklarowali ograniczenie sprawno ści oraz posiadanie odpowiedniego orzeczenia wydanego przez organ do tego uprawniony, tzn. niepełnosprawni prawnie i biologicznie. Odsetek ich wyniósł 59,8% (patrz tabl. 4/5) . Najcz ęś ciej deklarowali umiarkowane ograniczenie sprawno ści (32,9%). Natomiast 11,1% spo śród ogółu niepełnosprawnych m ęŜ czyzn oceniało swoj ą sprawno ść , jako całkowicie ograniczon ą, a 15,8% jako powa Ŝnie ograniczon ą. Prawie 31% m ęŜ czyzn nie posiadało odpowiedniego orzeczenia, a deklarowało ograniczenie sprawno ści, przy czym 22,2% okre śliło umiarkowany stopie ń niepełnosprawno ści. Kobiety stanowiły 53,5% populacji osób niepełnosprawnych. Równie Ŝ w śród pa ń najwi ększy udział miały osoby niepełnosprawne prawnie i biologicznie stanowi ąc 52,0%. Umiarkowane ograniczenie sprawno ści zadeklarowało 27,0% pa ń. Nieco rzadziej ni Ŝ m ęŜ czy źni deklarowały one całkowite ograniczenie sprawno ści (10,0%) oraz powa Ŝne ograniczenie sprawno ści (15,0%). Blisko 41% niepełnosprawnych pa ń zadeklarowało niepełnosprawno ść biologiczn ą. Podobnie jak w śród m ęŜ czyzn najwi ększy odsetek pa ń niepełnosprawnych biologicznie zadeklarował niepełnosprawno ść na poziomie umiarkowanym (prawie 28%). Co dziesi ąty m ęŜ czyzna i co trzynasta kobieta posiadała wył ącznie prawne orzeczenie o stopniu niepełnosprawno ści. Zarówno w śród m ęŜ czyzn, jak i kobiet najwi ększy odsetek osób w tej kategorii zadeklarował umiarkowany i lekki stopie ń niepełnosprawno ści.

Rozdział III Niepełnosprawni w powiecie włoszczowskim 3.1 Charakterystyka ogólna Osoby niepełnosprawne, to grupa osób charakteryzuj ąca si ę silnymi, jak i słabymi stronami. Silne strony grupy to: 1) ka Ŝda osoba niepełnosprawna zachowuje zdolno ści i sprawno ści, które mog ą stanowi ć podstaw ę do kształcenia zawodowego i podj ęcia pracy, 2) du Ŝe mo Ŝliwo ści kompensacyjne, 3) stabilno ść , 4) mo Ŝliwo ść pozyskania środków finansowych wspieraj ących zatrudnienie (refinansowanie cz ęś ci kosztów zatrudnienia lub przygotowania miejsc pracy). Do słabych stron grupy zalicza si ę: 1) brak pewno ści siebie, 2) trudno ści w obiektywnej ocenie własnych moŜliwo ści, 3) du Ŝa zale Ŝno ść od otoczenia, 4) mała mo Ŝliwo ść zdobywania do świadczenia, 5) ograniczony dost ęp do miejsc, przedmiotów i ludzi. Osoby niepełnosprawne oraz ich rodziny wymagaj ą szczególnego zainteresowania, ró Ŝnych form wsparcia i opieki. Pokonywanie skutków niepełnosprawno ści z pewno ści ą przyczyni si ę do osi ągni ęcia optymalnego poziomu Ŝycia przez osoby niepełnosprawne. Prowadzenie działa ń skierowanych do osób niepełnosprawnych i ich rodzin jest niezb ędnym warunkiem wspomagaj ącym zwi ększenie aktywno ści tej cz ęś ci społeczno ści Powiatu Włoszczowskiego. Wszelkie przedsi ęwzi ęcia słu Ŝą ce rehabilitacji społecznej i zawodowej oraz przestrzeganiu praw osób niepełnosprawnych s ą nieodzownym czynnikiem w poprawie warunków Ŝycia osób niepełnosprawnych. Osoby niepełnosprawne bowiem nale Ŝą do kategorii osób b ędących w niekorzystnej sytuacji na rynku pracy, zgodnie z art.49 ustawy zdn. 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2008r. Nr 69, poz. 415 z pó źn. zm). Wynika to z wysokiego poziomu bezrobocia i przekonania, Ŝe tacy ludzie nie s ą w pełni warto ściowymi pracownikami, cz ęsto o niskich kwalifikacjach, a przede wszystkim ograniczonej sprawno ści fizycznej, psychicznej i umysłowej oraz cechuj ą si ę nisk ą wydajno ści ą. Oznacza to, Ŝe niepełnosprawni wymagaj ą szczególnej pomocy w dziedzinie poradnictwa zawodowego, po średnictwa pracy oraz zatrudnienia. Konieczno ść zmagania si ę osób niepełnosprawnych z etykietowaniem na co dzień, prowadzi do nawarstwiania si ę głównie tych słabych stron. O sile oddziaływania niepełnosprawno ści na sposób Ŝycia człowieka decyduje głównie moment powstania niepełnosprawno ści oraz jej rodzaj, zakres i dynamika. Bior ąc pod uwag ę powy Ŝsze informacje, niepełnosprawno ść przedstawia si ę jako zjawisko niejednorodne, które obejmuje wiele ogranicze ń funkcjonalnych o charakterze fizycznym lub intelektualnym. Mo Ŝe wynika ć z choroby somatycznej lub umysłowej o charakterze stałym lub przej ściowym. Wyst ępuje we wszystkich grupach wiekowych.

3.2 Dane Powiatowego Zespołu ds. Orzekania o Stopniu Niepełnosprawno ści za okres 2010-2012 Orzekanie osób powy Ŝszej 16 roku Ŝycia. W poni Ŝszym zestawieniu tabelarycznym przedstawiono liczb ę wydanych orzecze ń dla osób powy Ŝej 16 roku Ŝycia.

Tabel 4. Liczba wydanych orzecze ń dla osób powy Ŝej 16 roku Ŝycia ogółem Wydane orzeczenia Wydane orzeczenia Wydane orzeczenia z okre śleniem o niezaliczeniu do o odmowie Rok Ogółem stopnia osób ustalenia stopnia niepełnosprawno ści niepełnosprawnych niepełnosprawno ści 2010 797 776 10 11 2011 897 866 17 14 2012 881 852 17 12 RAZEM 2575 2494 44 37 Źródło: opracowanie własne na podstawie sprawozda ń PZON we Włoszczowie.

Z zestawienia powy Ŝszego wynik, Ŝe ro śnie liczba wydawanych orzecze ń z okre śleniem stopnia niepełnosprawno ści. W roku 2011r. wydano ogółem o ponad 12 % wi ęcej orzecze ń w stosunku do roku 2010.

1000

900

800

700

600 2010 500 2011 2012 400

300

200

100

0 ogółem orzeczenia o stopniu orzeczenia o nieazliczeniu orzeczenia o odmowie niepełnosprwno ści do osób niepełnosprwnych wydania orzezcenia

Wykres 2. Wydane orzeczenia dla osób powy Ŝej 16 roku Ŝycia. Źródło: opracowanie własne na podstawie sprawozda ń PZON we Włoszczowie.

Tabela 5. Wydane orzeczenia o stopniu niepełnosprawno ści z podziałem na stopnie niepełnosprawno ści oraz symbole niepełnosprawno ści

Stopie ń niepełnosprawno ści Znaczny Umiarkowany Lekki RAZEM Wszystkie

Symbol 2010 2011 2012 2010 2011 2012 2010 2011 2012 2010 2011 2012 lata orzeczenia 01-U 6 6 10 22 16 24 0 1 0 28 23 34 85 02-P 34 25 40 60 67 78 16 11 3 110 103 121 334 03-L 7 8 5 18 36 33 46 41 33 71 85 71 227 04-O 5 6 6 13 17 11 7 11 16 25 34 33 92 05-R 15 19 20 54 66 60 112 106 92 181 191 172 544 06-E 0 0 0 5 8 4 3 1 1 8 9 5 22 07-S 26 69 64 88 89 86 40 41 31 154 199 181 534 08-T 11 14 15 8 14 7 5 3 2 24 31 24 79 09-M 36 30 45 11 16 26 5 9 3 52 55 74 181 10-N 34 51 44 33 34 27 6 6 3 73 91 74 238 11-I 11 19 26 29 21 28 9 5 9 49 45 63 157 12- C 0 0 0 1 0 0 0 0 0 1 0 0 1 Razem 185 247 275 342 384 384 249 235 193 776 866 852 2494 707 1110 722 2494 Źródło: opracowanie własne na podstawie sprawozda ń PZON we Włoszczowie. Z powy Ŝszej tabeli wynika, Ŝe najwi ęcej osób uzyskuje orzeczenia o umiarkowanym stopniu niepełnosprawno ści ponad 44%, pozostałe osoby uzyskuj ące orzeczenia lekkim i znacznym stopniu niepełnosprawno ści oscyluj ą w tych samach warto ściach po ok. 28%. Jedn ak Ŝe niepokoj ącym jest fakt, Ŝe zwi ększa si ę liczba osób ze znacznym stopniem niepełnosprawno ści. W 2012r w stosunku do roku 2010 liczba ta wzrosła o 49%, natomiast liczba osób z lekkim stopniem zmalała o 22%.

12-C 0% 01-U 3%

11-I 10 -N 6% 02-P 09-M 10% 13% 7% 03-L 08-T 9% 3%

07-S 04-O 22% 05-R 4% 22%

06-E 1%

01-U 02-P 03-L 04 -O 05-R 06-E 07-S 08-T 09-M 10 -N 11-I 12-C

Wykres 6. Wydane orzeczenia o niepełnospraw no ści z podziałem na symbole niepełnosprawno ści w latach 2010-2012 Źródło: O pracowanie własne na podstawie sprawozda ń PZON we Włoszczowie. Wykres ten wskazuje, Ŝe w ci ągu badanego okresu prawie ¼ badanej populacji miała wydane orzeczenia z symbolem 05-R o raz 07-S co wskazuje na schorzenia narz ądów ruchu oraz schorzeniom układu oddechowego i układu kr ąŜ enia.

Tabela 6. Liczba wydanych pozytywnych orzecze ń dla osób powy Ŝszej 16 r Ŝ. ( kobiet/ m ęŜ czyzn )w badanym okresie 2010-2012. Rok Kobieta MęŜ czyzna RAZEM 2010 399 377 776 2011 462 404 866 2012 472 380 852 RAZEM 1333 1161 2492 Źródło: opracowanie własne na podstawie sprawozda ń PZON we Włoszczowie.

Z powy Ŝszego wynika, Ŝe w latach 2010-2012 było wydanych wi ęcej orzecze ń pozytywnych dla kobiet. Analizuj ąc cały okres trzyletni nale Ŝy stwierdza ć, Ŝe ró Ŝnica w wydanych orzeczeniach dla m ęŜ czyzn i kobiet wynosi tylko 3,5 %.

We wniosku o wydanie orzeczenia o stopniu niepełnosprawno ści wnioskodawca musi okre śli ć cel dla jakiego składa wniosek . Tabela 7.Liczba i cel przyj ętych wniosków o ustalenie stopnia niepełnosprawno ści Cel

Rok ść gnacyjny gnacyjny rodki rodki Inne Inne WTZ WTZ ś ę sytemu sytemu Zasiłek Zasiłek wsparcia wsparcia RAZEM RAZEM Szkolenie Szkolenie przedmioty przedmioty pomocnicze pomocnicze zatrudnienie zatrudnienie Zasiłek stały Zasiłek stały Konieczno Odpowiednie Odpowiednie Korzystanie z Korzystanie Korzystanie z Korzystanie piel ortopedyczne i ortopedyczne rodowiskowego rodowiskowego zaopatrzenia w w zaopatrzenia Uczestnictwo w w Uczestnictwo ś karty parkingowej parkingowej karty 2010 803 132 0 3 147 88 0 384 21 28 2011 908 150 1 3 141 90 0 355 43 125 2012 921 129 0 5 120 88 0 378 36 165 RAZEM 2632 411 1 11 408 266 0 1117 100 318 Źródło: opracowanie własne na podstawie sprawozda ń PZON we Włoszczowie.

Ró Ŝnica jak wynika z liczby wydanych orzecze ń ogółem ( 2575) a liczby orzecze ń dla jakich celów wnioskodawcy składaj ą dokumenty o ustalenia stopnia niepełnosprawno ści ( 2632), spowodowana jest tym, Ŝe w tabeli nr 4 uj ęte s ą dokumenty osób, które zło Ŝyły wniosek o ustalenie stopnia niepełnosprawno ści ale jeszcze nie zostały wezwane na komisj ę ds. orzekania. W roku 2010 uj ęte s ą osoby, które zło Ŝyły wniosek w grudniu i orzekane były w roku 2011, analogiczna sytuacja jest w latach nast ępnych.

Jak wida ć z powy Ŝszego zestawienia najwi ęcej osób składa wniosek dla celów uzyskania zasiłku piel ęgnacyjnego, konieczno ści zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze oraz dla celów odpowiedniego zatrudnienia.

450

400

350

300

250 2010 200 2011 2012 150

100

50

0 Odpowiednie Uczestnictwo w Konieczno ść Korzystanie z Zasiłek pil ęgnacyjny Korzystanie z Inne zatrudnienie WTZ zaopatrzenia w sytemu karty parkingowej przedmioty środowiskowego ortopedyczne i wsparcia środki pomocnicze

Wykres 4 Okre ślenia celu dla jakiego składane s ą wnioski o ustalenie stopnia niepełnosprawno ści w poszczególnych latach 2010-2012. Źródło: opracowanie własne na podstawie sprawozda ń PZON we Włoszczowie.

4% 18% 0% 0%

18% 48%

12%

Odpowienie zatrudnieie Szkolenie Uczestnictwo w WTZ Konieczno ść zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze Korzystanie z sytemu środowiskowego wsparcia Zasiłek piel ęgnacyjny Korzystanie z karty parkingowej

Wykres 5. Zło Ŝone wnioski o wydanie orzeczenia z podziałem na cele dla jakich zostały składane w latach 2010 - 2012. Źródło: opracowanie własne na podstawie sprawozda ń PZON we Włoszcz owie.

Zgodnie z art. 16 Ustawy z dnia 28 listopada 2003r o świadczeniach rodzinnych (Dz. U z 2006r Nr 139 poz. 992 z pó ź. zm.) zasiłek piel ęgnacyjny przyznaje si ę w celu cz ęś ciowego pokrycia wydatków wynikaj ących z konieczno ści zapewnienia opieki i pomoc y innej osoby w zwi ązku z niezdolno ści ą do samodzielnej egzystencji.

Orzekanie dzieci do 16 roku Ŝycia.

Tabela 8. Liczba wydanych orzecze ń dla osób przez 16 rokiem Ŝycia Wydane orzeczenia Wydane orzeczenia Wydane orzeczenia o zaliczeniu do o niezaliczeniu do o odmowie Rok Ogółem osób osób ustalenia niepełnosprawnych niepełnosprawnych niepełnosprawno ści 2010 222 202 18 2 2011 261 242 19 0 2012 258 232 25 1 RAZEM 741 676 62 3

Źródło: opracowanie własne na podstawie sprawozda ń PZON we Włoszczowie.

300

250

200

150 2010 2011 2012 100

50

0 Ogółem orzeczenia o orzeczenia o orzeczenia o zaliczeniu do osób niezaliczeniu do osób odmowie ustalenia niepełnosprawnych niepełnosprawnych niepełnosprawno ści

Wykres 6. Wydane orzeczenia dla osób powy Ŝej 16 roku Ŝycia. Źródło: opracowanie własne na podstawie sprawozda ń PZON we Włoszczowie.

Z powy Ŝszego zestawienia wynika, ze liczba wydanych orzecze ń nieznacznie wzrosła od 2010 roku. W roku 2012 w stosunku do roku 2010 wydano o 16% wi ęcej orzecze ń o zaliczaniu do osób niepełnosprawnych.

Tabela 9. Wydane orzeczenia o niepełnosprawno ści dla osób przed 16 rokiem Ŝycia z symbolami niepełnosprawno ści Symbol Rok RAZEM orzeczenia 2010 2011 2012 01-U 9 6 11 26 02-P 6 10 2 18 03-L 8 6 15 29 04-O 22 26 15 63 05-R 20 18 29 67 06-E 11 13 17 41 07-S 93 122 104 319 08-T 1 3 0 4 09-M 2 6 6 14 10-N 9 8 8 25 11-I 19 20 18 57 12-C 2 4 7 13 RAZEM 202 242 232 676 Źródło: opracowanie własne na podstawie sprawozda ń PZON we Włoszczowie.

12-C 02-P 2% 3% 03-L 10-N 4% 09-M 4% 11-I 01-U 2% 8% 4% 08-T 04-O 1% 9%

05-R 10%

07-S 47%

06-E 6%

01-U 02-P 03-L 04 -O 05-R 06-E 07-S 08-T 09-M 10 -N 11-I 12-C

Wykres 10. Wydane orzeczenia o zaliczeniu do osób niepełnosprawnych z podziałem na symbole niepełnosprawno ści w latach 2010 -2012.. Źródło: opracowanie własne na podstawie sprawozda ń PZON we Włoszczowie.

Poszczególne symbole maj ą nast ępuj ące znaczenie: • 01-U - upo śledzenie umysłowe; • 02-P - choroby psychiczne; • 03-L - zaburzenia głosu, mowy i choroby słuchu; • 04-O - choroby narz ądu wzroku; • 05-R - upo śledzenie narz ądu ruchu; • 06-E - epilepsja; • 07-S - choro by układu oddechowego i kr ąŜ enia; • 09-M - choroby układu moczowo -płciowego; • 10-N - choroby neurologiczne; • 11-I - inne, w tym schorzenia: endokrynologiczne, metaboliczne, zaburzenia enzymatyczne, choroby zaka źne i odzwierz ęce, zeszpecenia, choroby układu krwiotwórczego; • 12-C cało ściowe zaburzenia rozwojowe. • Wykres ten wskazuje, Ŝe w ci ągu badanego okresu 47% badanej populacji miała wydane orzeczenia z symbolem 07-S co wskazuje na schorzenia układu oddechowego oraz układu kr ąŜ enia, w drugiej kolejno ści je st symbol 05-R. Reasumuj ąc schorzenia narz ąd ruchu, układu kr ąŜ enia oraz układu oddechowego dominuj ą zarówno u dzieci do 16 r Ŝ. Jak tez u osób powy Ŝej 16 r. Ŝ.

Tabela 10. Liczba i cel przyj ętych wniosków o ustalenie niepełnosprawno ści Rok Razem Cel Zasiłek Zasiłek stały piel ęgnacyjny 2010 233 222 11 2011 252 246 6 2012 258 247 11 RAZEM 743 715 28 Źródło: opracowanie własne na podstawie sprawozda ń PZON we Włoszczowie.

250

200

150

100

50

0 Zasiłek Zasiłek stały piel ęgnacyjny

2010 2011 2012

Wykres 11. Okre ślenia celu dla jakiego składane s ą wnioski o zaliczenie do osób niepełnosprawnych w poszczególnych latach 2010 -2012 Źródło: opracowanie własne na podstawie sprawozda ń PZON we Włoszczowie.

Zasiłek stały 4%

Zasiłek piel ęgnacyjny 96%

Zasiłek piel ęgnacyjny Zasiłek stały

Wykres 12 Zło Ŝone wnioski o wydanie orzeczenia z podziałem na cele dla jakich zostały składane w latach 2010-2012 Źródło: o pracowanie własne na podstawie sprawozda ń PZON we Włoszczowie.

Jak wida ć z powy Ŝszego 96% osób staraj ących si ę o orzeczenie dla osób do 16 roku Ŝycia jako cel wskazuje zasiłek piel ęgnacyjny.

Tabela 11. Liczba orzekanych dziewcz ęta/ chłopcy w badanym okr esie 2010-2012 Rok Dziewcz ęta Chłopcy RAZEM 2010 84 118 202 2011 78 164 242 2012 90 142 232 RAZEM 252 424 676 Źródło: opracowanie własne na podstawie sprawozda ń PZON we Włoszczowie.

Z powy Ŝszej tabeli wynika, Ŝe w analizowanym liczba chłopców uzyskuj ących orzeczenia zawsze była wy Ŝsza ni Ŝ liczba dziewcz ąt. Chłopcy stanowili 63% wszystkich orzekanych osób do 16 r Ŝ.

dziewcz ęta 37% chłopcy 63%

dziewcz ęta chłopcy

Wykres 13. Wydane orzeczenia dla chłopców i dziewczynek w analizowa nym okresie 2010 -2012r. Źródło: opracowanie własne na podstawie sprawozda ń PZON we Włoszczowie.

Rozdział IV Diagnoza problemów osób niepełnosprawnych Powiatu Włoszczowskiego

4.1. Świadczenia w ramach rehabilitacji społecznej i zawodowej

Rehabilitacja osób niepełnosprawnych oznacza zespół działa ń, w szczególno ści organiza cyjnych, leczniczych, psychologicznych, technicznych, szkoleniowych, edukacyjnych i spo łecznych, zmierzaj ących do osi ągni ęcia, przy aktywnym uczestnictwie mo Ŝliwie najwy Ŝszego poziomu ich funkcjonowania, jako ści Ŝycia i integracji społecznej . W świetle przepisów ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, rehabilitacja społeczna ma na celu umo Ŝliwianie osobom niepełnosprawnym uczestnictwa w Ŝyciu społecznym. Jest ona realizowana przede w szystkim przez: • wyrabianie zaradno ści osobistej i pobudzanie aktywno ści społecznej osoby niesprawnej, • wyrabi anie umiej ętno ści samodzielnego wypełniania ról społecznych, • likwidacj ę barier, w szcz ególno ści architektonicznych, urbanistycznych, transportowych, technicznych, w komunikowaniu si ę i dost ępie do informacji, • kształtowanie w społecze ństwie wła ściwych postaw i zachowa ń sprzyjaj ących integracji z osobami niepełnosprawnymi.

Rehabilitacja zawodowa ma na celu ułatwienie osobie niepełnosprawnej uzyskania i utrzymania odpowiedniego zatrudnienia i awansu zawodowego przez umo Ŝliwienie jej korzystania z poradnictwa zawodowego, szkolenia zawodowego i po średnictwa pracy. Do realizacji powy Ŝszego celu, niezb ędne jest: - dokonanie oceny zdolno ści do pracy, w szczególno ści przez: • przeprowadzenie bada ń lekarskich i psychologicznych umo Ŝliwiaj ących okre ślenie sprawno ści fizycznej, psychicznej i umysłowej do wykonywania zawodu oraz ocen ę mo Ŝliwo ści zwi ększenia tej sprawno ści, • ustalenie kwalifikacji, do świadcze ń zawodowych, uzdolnie ń i zainteresowa ń; • prowadzenie poradnictwa zawodowego uwzgl ędniaj ącego ocen ę zdolno ści do pracy oraz umo Ŝliwiaj ącego wybór odpowiedniego zawodu i szkolenia; • przygotowanie zawodowe z uwzgl ędnieniem perspektyw zatrudnienia; • dobór odpowiedniego miejsca pracy i jego wyposa Ŝenie; • okre ślenie środków technicznych umo Ŝliwiaj ących lub ułatwiaj ących wykonywanie pracy, a w razie potrzeby - przedmiotów ortopedycznych, środków pomocniczych, sprz ętu rehabilitacyjnego itp.

Ustawa zawiera szeroki katalog świadcze ń, z których mog ą korzysta ć osoby niepełnosprawne. Świadczenia te maj ą zarówno charakter pieni ęŜ ny (w przewa Ŝaj ącej cz ęś ci), ale równie Ŝ wyst ępuj ą świadczenia niepieni ęŜ ne. Na ternie Powiatu Włoszczowiego zadania dotycz ące rehabilitacji społecznej realizuje Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie z zadania z zakresu rehabilitacji zawodowej Powiatowy Urz ąd Pracy. Do podstawowych zada ń realizowanych przez Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie we Włoszczowie, w ramach rehabilitacji społecznej zaliczamy: • uczestnictwo w warsztatach terapii zaj ęciowej • dofinansowania do turnusów rehabilitacyjnych • dofinansowania do środków pomocniczych, przedmiotów ortopedycznych i sprz ętu rehabilitacyjnego • dofinansowania do sportu kultury turystyki i rekreacji osób niepełnosprawnych • dofinansowania do likwidacji barier funkcjonalnych

1) Warsztaty Terapii Zaj ęciowej Zgodnie z art. 10a Ustawy o rehabilitacji( Dz.U. z 2011r. Nr 127 poz. 721 tj.) warsztat oznacza wyodr ębnion ą organizacyjnie i finansowo placówk ę stwarzaj ącą osobom niepełnosprawnym niezdolnym do podj ęcia pracy mo Ŝliwo ść rehabilitacji społecznej i zawodowej w zakresie pozyskania lub przywracania umiej ętno ści niezb ędnych do podj ęcia zatrudnienia. Celem warsztatu jest: • aktywne wspomaganie procesu rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych • stwarzanie osobom niepełnosprawnym niezdolnym do podj ęcia pracy warunków do pozyskania lub przywracania umiej ętno ści niezb ędnych do podj ęcia zatrudnienia.

Uczestnikami warsztatu mog ą by ć osoby zaliczone do znacznego i umiarkowanego stopnia niepełnosprawno ści. Osoby z umiarkowanym stopniem niepełnosprawno ści musza mie ć symbol w orzeczeniu 01-U lub 02-P, osoby ze znacznym stopniem niepełnosprawno ści kwalifikowane s ą bez wzgl ędu na symbol. Ponadto ka Ŝda osoba niepełnosprawna staraj ąca si ę o przyj ęcie do warsztatów musi w orzeczeniu o stopniu niepełnosprawno ści posiada ć wskazanie do uczestnictwa w terapii zaj ęciowej. Nikt kto nie posiada tego wskazania do warsztatu przyj ęty by ć nie mo Ŝe. Warsztat jest placówk ą pobytu dziennego, w której czas trwania zaj ęć wynosi nie wi ęcej ni Ŝ 7 godzin dziennie i 35 godzin tygodniowo . Zaj ęcia w warsztacie s ą prowadzone zgodnie z indywidualnym programem rehabilitacji i terapii, w którym okre śla si ę: • formy rehabilitacji, • zakres rehabilitacji, • metody i zakres nauki umiej ętno ści, wykonywania czynno ści Ŝycia codziennego, zaradno ści osobistej, psychofizycznych sprawno ści oraz podstawowych i specjalistycznych umiej ętno ści zawodowych, umo Ŝliwiaj ących uczestnictwo w szkoleniu zawodowym albo podj ęcie pracy, • formy współpracy z rodzin ą lub opiekunami, • planowane efekty rehabilitacji, • osoby odpowiedzialne za realizacj ę programu rehabilitacji. Rada programowa dokonuje okresowej oraz, nie rzadziej ni Ŝ co 3 lata, kompleksowej oceny realizacji indywidualnego programu rehabilitacji uczestnika warsztatu i zajmuje stanowisko w kwestii osi ągni ętych przez niego post ępów w rehabilitacji, uzasadniaj ących: • podj ęcie zatrudnienia i kontynuowanie rehabilitacji zawodowej w warunkach pracy chronionej lub na przystosowanym stanowisku pracy, • potrzeb ę skierowania osoby niepełnosprawnej do o środka wsparcia, w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej, ze wzgl ędu na brak post ępów w rehabilitacji i złe rokowania co do mo Ŝliwo ści osi ągni ęcia post ępów uzasadniaj ących podjęcie zatrudnienia i kontynuowanie rehabilitacji zawodowej w warunkach prac chronionej lub na rynku pracy po odbyciu dalszej rehabilitacji w warsztacie, • przedłu Ŝenie uczestnictwa w terapii ze wzgl ędu na: - pozytywne rokowania co do przyszłych post ępów w rehabilitacji, umo Ŝliwiających podj ęcie zatrudnienia i kontynuowanie rehabilitacji zawodowej w warunkach pracy chronionej lub na rynku pracy, - okresowy brak mo Ŝliwo ści podj ęcia zatrudnienia, - okresowy brak mo Ŝliwo ści skierowania osoby niepełnosprawnej do o środka wsparcia. Przeprowadzana ocena stanowi podsumowanie działa ń zaplanowanych w ramach programu w odniesieniu do zało Ŝonego czasu ich realizacji. Ocena uwzgl ędnia m.in. post ępy uczestnika w procesie rehabilitacji, adekwatno ść programu w stosunku do mo Ŝliwo ści i potrzeb uczestnika oraz powody niezrealizowania zało Ŝonych celów. Warsztaty mog ą by ć organizowane przez fundacje, stowarzyszenia lub inne podmioty.

Koszty utworzenia, działalno ści i wynikaj ące ze zwi ększenia liczby uczestników warsztatu są współfinansowane ze środków Pa ństwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, ze środków samorz ądu terytorialnego lub z innych źródeł. Jednocześnie uczestnictwo w warsztacie terapii zaj ęciowej nie poci ąga za sob ą Ŝadnych kosztów dla osoby niepełnosprawnej, poniewa Ŝ ma ono charakter nieodpłatny. Nale Ŝy podkre śli ć tak Ŝe znaczenia, jakie maja warsztaty dla rodzin osób niepełnosprawnych: - odci ąŜ aj ąc je przez cze ść dnia od konieczno ści opieki, - znacznie poprawiaj ąc kondycje psychofizyczn ą uczestnika ,a tym samym jego niezale Ŝno ść i samodzielno ść funkcjonowania równie Ŝ na terenie domu i społeczno ści lokalnej. Podstawowym aktem prawnym w zakresie warsztatów terapii zaj ęciowej jest Rozporz ądzenie MINISTRA GOSPODARKI, PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ z dnia 25 marca 2004 r. w sprawie warsztatów terapii zaj ęciowej ( Dz. U. z 2004r Nr. 63 poz. 587)

2) Turnus rehabilitacyjny Turnus rehabilitacyjny oznacza zorganizowan ą form ę aktywnej rehabilitacji poł ączonej z elementami wypoczynku, której celem jest ogólna poprawa psychofizycznej : sprawno ści oraz rozwijanie umiej ętno ści społecznych uczestników, mi ędzy innymi przez nawi ązywanie i rozwijanie kontaktów społecznych, realizacj ę i rozwijanie zainteresowa ń, a tak Ŝe przez udział w innych zaj ęciach przewidzianych programem turnusu . Turnus rehabilitacyjny powinien trwa ć co najmniej 14 dni, by ć zorganizowany wył ącznie na teranie kraju dla grup licz ących nie mniej ni Ŝ 20 uczestników. Turnusy obj ęte dofinansowaniem ze środków Pa ństwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych mog ą by ć organizowane wył ącznie przez podmioty posiadaj ące wpis do rejestru organizatorów prowadzonego przez wojewod ę. Osoba niepełnosprawna mo Ŝe ubiega ć si ę o dofinansowanie ze środków Funduszu uczestnictwa w turnusie, je Ŝeli przeci ętny miesi ęczny dochód rodziny, w rozumieniu przepisów o świadczeniach rodzinnych, podzielony przez liczb ę osób we wspólnym gospodarstwie domowym, obliczony za kwartał poprzedzaj ący miesi ąc, w którym składany jest wniosek, nie przekracza kwoty: • 50% przeci ętnego wynagrodzenia na osob ę we wspólnym gospodarstwie domowym,

• 65% przeci ętnego wynagrodzenia w przypadku osoby samotnej.

Wysoko ść dofinansowania wynosi: • 27% przeci ętnego wynagrodzenia - dla osoby niepełnosprawnej ze znacznym stopniem niepełnosprawno ści, osoby niepełnosprawnej w wieku do 16 roku Ŝycia oraz osoby niepełnosprawnej w wieku 16-24 lat ucz ącej si ę i niepracuj ącej, bez wzgl ędu na stopie ń niepełnosprawno ści, • 25% przeci ętnego wynagrodzenia - dla osoby niepełnosprawnej z umiarkowanym stopniem niepełnosprawno ści; • 23% przeci ętnego wynagrodzenia - dla osoby niepełnosprawnej z lekkim stopniem niepełnosprawno ści; • 18% przeci ętnego wynagrodzenia - dla osoby niepełnosprawnej zatrudnionej w zakładzie pracy chronionej, niezale Ŝnie od posiadanego stopnia niepełnosprawno ści, oraz dla opiekuna osoby niepełnosprawnej. W przypadku uzasadnionym szczególnie trudn ą sytuacj ą Ŝyciow ą osoby niepełnosprawnej dofinansowanie dla tej osoby mo Ŝe zosta ć podwy Ŝszone do wysoko ść 35% przeci ętnego wynagrodzenia. Natomiast w sytuacji znacznego niedoboru środków Funduszu w danym roku w stosunku do istniej ących potrzeb w zakresie dofinansowania uczestnictwa w turnusach, mo Ŝna obni Ŝyć wysoko ść tego dofinansowania, nie wi ęcej jednak ni Ŝ o 20% ka Ŝdej z tych kwot albo przyj ąć zasad ę przyznawania dofinansowania tej samej dorosłej osobie niepełnosprawnej raz na dwa lata. Bardzo cz ęsto mo Ŝliwo ść uczestniczenia osoby niepełnosprawnej w turnusie rehabilitacyjnym wi ąŜ e si ę z konieczno ści ą udzielania jej daleko id ącej pomocy w realizacji programu turnusu, co wi ąŜ e si ę z uczestnictwem w turnusie równie Ŝ opiekuna osoby niepełnosprawnej. Dlatego osobie niepełnosprawnej o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawno ści albo równowa Ŝnym oraz osobie niepełnosprawnej w wieku do 16 lat mo Ŝe by ć przyznane dofinansowanie pobytu na turnusie rehabilitacyjnym jej opiekuna, pod warunkiem Ŝe: • wniosek lekarza, o skierowanie na turnus, zawiera wyra źne wskazanie wraz z uzasadnieniem konieczno ści pobytu opiekuna; oraz opiekun • uko ńczył 18 lat albo • uko ńczył 16 lat i jest wspólnie zamieszkuj ącym członkiem rodziny osoby niepełnosprawnej, • nie jest osob ą niepełnosprawn ą wymagaj ącą opieki innej osoby, • nie b ędzie pełnił funkcji członka kadry na tym turnusie. Wyró Ŝniamy nast ępuj ące rodzaje turnusów: • usprawniaj ąco - rekreacyjny; • rekreacyjno-sportowy i sportowy; • szkoleniowy; • psychoterapeutyczny; • rozwijaj ący zainteresowania i uzdolnienia; • nauki niezale Ŝnego funkcjonowania z niepełnosprawno ści ą.

Podstawowym aktem prawnym w zakresie turnusów rehabilitacyjnych jest Rozporz ądzenie MINISTRA PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ z dnia 15 listopada 2007 r. w sprawie turnusów rehabilitacyjnych ( Dz. U z 2007r Nr 230 poz. 1694) 3) Zaopatrzenie w środki pomocnicze, przedmioty ortopedyczne i sprz ęt rehabilitacyjny Zaopatrzenie stanowi jedn ą z metod stasowanych w rehabilitacji leczniczej, słu Ŝy przywracaniu oraz rozwojowi funkcjonalnych sprawno ści osoby. Jego celem jest zapobieganie pogł ębiania si ę niepełnosprawno ści, przywracanie funkcji uszkodzonych cz ęś ci organizmu oraz rozwój funkcjonalnych sprawno ści. Przedmioty ortopedyczne to przyrz ądy ortopedyczne niezb ędne osobie niepełnosprawnej w przypadku trwałego inwalidztwa, w okresie choroby lub usprawnienia leczniczego (s ą nimi np.: protezy, kule, wózek inwalidzki i inne). Środki pomocnicze to takie środki, które ułatwiaj ą w znaczmy stopniu, b ądź wr ęcz umo Ŝliwiaj ą, funkcjonowanie osoby niepełnosprawnej w środowisku społecznym (s ą nimi np.: pomoce optyczne dla niedowidz ących, aparaty słuchowe, cewniki, pieluchomajtki, itp.). Przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze przysługuj ą bezpłatnie lub cz ęś ciowo odpłatnie ( w zale Ŝno ści od rodzaju przedmiotu). Ich okres u Ŝytkowania jest ró Ŝny i okre śla go zał ącznik do rozporz ądzenia Ministra Zdrowia z dnia 29 sierpnia 2009r. w sprawie w sprawie świadcze ń gwarantowanych z zakresu zaopatrzenia w wyroby medyczne b ędące przedmiotami ortopedycznymi oraz środki pomocnicze. ( Dz. U. z 2009r. Nr 139 poz. 1141 z pó ź. zm.). Osoby ubezpieczone (w tym niepełnosprawne), w zale Ŝno ści od rodzaju dysfunkcji maj ą prawo do ubiegania si ę z Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ) o sfinansowanie (w rzeczywisto ści jednak jest to przewa Ŝnie dofinansowanie) zakupu przedmiotów ortopedycznych i środków pomocniczych, które s ą im niezb ędne do codziennego funkcjonowania. Prawo to maj ą osoby ubezpieczone oraz osoby pozostaj ące na ich utrzymaniu. W przypadku niepełnosprawnych dzieci o dofinansowanie zakupu przedmiotów ortopedycznych i środków pomocniczych wyst ępuj ą rodzice lub opiekunowie. Przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze przyznawane s ą uprawnionemu na własno ść . Ponowne przyznanie zaopatrzenia mo Ŝe nast ąpi ć po upływie okresu jego uŜytkowania, zgodnie z obowi ązuj ącymi przepisami. Dopłata z NFZ dotyczy tylko okre ślonej przepisami kwoty. Planuj ąc zakup przedmiotu ortopedycznego lub środka pomocniczego w ramach dofinansowania z NFZ warto sprawdzi ć, jaka jest cena dost ępnych przedmiotów w ramach jednego asortymentu i uwzgl ędniaj ąc mo Ŝliwo ść uzyskania dodatkowo dofinansowania ze środków PFRON (b ędących w dyspozycji powiatowego centrum pomocy rodzinie ) zdecydowa ć si ę na zakup konkretnego przedmiotu. Odział wojewódzki NFZ finansuje koszt przedmiotu ortopedycznego lub środka pomocniczego do wysoko ści limitu cen okre ślonego przepisami. • Je Ŝeli cena przedmiotu ortopedycznego lub środka pomocniczego jest ni Ŝsza ni Ŝ okre ślona limitem, oddział wojewódzki NFZ finansuje cen ę przedmiotu ortopedycznego lub środka pomocniczego do wysoko ści ceny, z zachowaniem udziału własnego świadczeniobiorcy jeŜeli taki został okre ślony w odr ębnych przepisach dla danego przedmiotu ortopedycznego lub środka pomocniczego. • Je Ŝeli cena przedmiotu ortopedycznego lub środka pomocniczego jest wy Ŝsza ni Ŝ okre ślona limitem, oddział wojewódzki NFZ finansuje cen ę przedmiotu ortopedycznego lub środka pomocniczego do wysoko ści ustalonego limitu, z zachowaniem udziału własnego świadczeniobiorcy, je Ŝeli taki został okre ślony w odr ębnych przepisach dla danego przedmiotu ortopedycznego lub środka pomocniczego, ró Ŝnic ę pokrywa świadczeniobiorca. Podstaw ą do uzyskania refundowanego przedmiotu ortopedycznego i środka pomocniczego jest zlecenie wystawione przez lekarza (o przykładowych specjalizacjach: rehabilitacji medycznej, okulista, reumatolog, lekarz podstawowej opieki zdrowotnej, chirurg, ortopeda, neurolog). Ka Ŝde zlecenie na przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze wymaga, przed przyj ęciem do realizacji, potwierdzenia (akceptacji) przez oddział wojewódzki NFZ wła ściwy ze wzgl ędu na miejsce zamieszkania świadczeniobiorcy.

O dofinansowanie z PCPR zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze mog ą ubiega ć si ę osoby niepełnosprawne stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawno ści, je Ŝeli średni miesi ęczny dochód, w rozumieniu przepisów o zasiłkach rodzinnych, piel ęgnacyjnych i wychowawczych, pomniejszony o obci ąŜ enie zaliczk ą na podatek dochodowy od osób fizycznych, składk ę z tytułu ubezpiecze ń emerytalnego, rentowego, chorobowego okre ślon ą w przepisach o systemie ubezpiecze ń społecznych oraz o kwot ę alimentów świadczonych przez osoby we wspólnym gospodarstwie domowym na rzecz innych osób, podzielony przez osób pozostaj ących we wspólnym gospodarstwie domowym, obliczony kwartał poprzedzaj ący miesi ąc zło Ŝenia wniosku nie przekracza kwoty: 50% przeci ętnego wynagrodzenia na osob ę we wspólnym gospodarstwie domowym, 65% przeci ętnego wynagrodzenia w przypadku osoby samotnej. Wysoko ść dofinansowania z PCPR zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze wynosi: • do 100% udziału własnego osoby niepełnosprawnej w limicie ceny ustalonym na podstawie odr ębnych przepisów, je Ŝeli taki udział jest wymagany, • do 150% sumy kwoty limitu, o którym mowa wy Ŝej, wyznaczonego przez NFZ oraz wymaganego udziału własnego osoby niepełnosprawnej w zakupie tych przedmiotów i środków, je Ŝeli cena zakupu jest wy Ŝsza ni Ŝ ustalony limit.

Osoby niepełnosprawne, zainteresowane uzyskaniem ze środków PFRON takiego dofinansowania powinny zło Ŝyć w PCPR pisemny wniosek. Warunki dofinansowania sprz ętu rehabilitacyjnego dla osoby niepełnosprawnej to: • potrzeba posiadania sprz ętu rehabilitacyjnego wynikaj ąca z niepełnosprawno ści, • potrzeba prowadzenia rehabilitacji w warunkach domowych. Istot ą pierwszego z warunków ubiegania si ę przez osob ę niepełnosprawn ą o dofinansowanie zaopatrzenia w sprz ęt jest nieodzowno ść posiadania takiego sprz ętu dla prawidłowego funkcjonowania w społecze ństwie. Przedmiotem zakupu mo Ŝe by ć sprz ęt rehabilitacyjny, który jest funkcjonalnie zwi ązany z rodzajem niepełnosprawno ści wnioskodawcy, jej nat ęŜ eniem (którego odzwierciedleniem jest stopie ń niepełnosprawno ści) i wreszcie mo Ŝliwo ści ą i konieczno ści ą jego zastosowania w procesie rehabilitacji. Ostatni z warunków jaki nale Ŝy spełni ć to potrzeba prowadzenie stałej rehabilitacji w warunkach domowych. Poziom dofinansowania zaopatrzenia w sprz ęt rehabilitacyjny wynosi do 60 % kosztów tego sprz ętu, nie wi ęcej jednak ni Ŝ do wysoko ści pi ęciokrotnego przeci ętnego wynagrodzenia. Wniosek o dofinansowanie ze środków Funduszu zakupu sprz ętu rehabilitacyjnego osoba niepełnosprawna składa do powiatowego centrum pomocy rodzinie wła ściwego dla miejsca zamieszkania. Wniosek nale Ŝy zło Ŝyć przed zakupem sprz ętu, poniewa Ŝ przepisy nie przewiduj ą refundacji zakupionego sprz ętu rehabilitacyjnego. Podstawowym aktem prawnym w zakresie dofinansowania środków pomocniczych, przedmiotów ortopedycznych i sprz ętu rehabilitacyjnego jest Rozporz ądzenie MINISTRA PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ z dnia 25 czerwca 2002 r. w sprawie okre ślenia rodzajów zada ń powiatu, które mog ą by ć finansowane ze środków Pa ństwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych ( Dz. U z 2002r Nr. 96 poz. 861 z pó ź zm.)

4) Sport, kultura, rekreacja i turystyka osób niepełnosprawnych Do zada ń Powiatu nale Ŝy równie Ŝ dofinansowanie ze środków PFRON za po średnictwem PCPR sportu, kultury, rekreacji i turystyki osób niepełnosprawnych. Bardzo wa Ŝną rol ę w procesie rehabilitacji osób niepełnosprawnych oraz wł ączania ich do Ŝycia społecznego, odgrywa organizacja sportu, kultury, rekreacji i turystyki. Tego typu działania zwi ększaj ą aktywno ść niepełnosprawnych. W trudnych chwilach Ŝycia osoba niepełnosprawna potrzebuje bowiem psychicznego wsparcia, którego jedynym źródłem są kontakty mi ędzyludzkie. Wi ęzi społeczne chroni ą osob ę niepełnosprawn ą przed poczuciem osamotnienia i wywieraj ą zbawienny wpływ na zaspokojenie potrzeby przynale Ŝno ści i społecznej integracji. Rozpowszechnianie kultury wśród niepełnosprawnych umo Ŝliwia tym osobom korzystanie z dóbr dziedzictwa narodowego. Odwiedzanie muzeów czy teatrów jest ambitn ą form ą sp ędzania wolnego czasu o szerokich walorach poznawczych kształc ących. Upowszechnianie sportu pozwala nabywa ć i podnosi sprawno ść fizyczn ą osób niepełnosprawnych. Poza tym sport jako element zdrowego stylu Ŝycia chroni zdrowie i ogranicza przyczyny i skutki niepełnosprawno ści. Rekreacja umo Ŝliwia niepełnosprawnym wytchnienie i odpoczynek od pracy. Zapobiegaj ąc przem ęczeniu organizmu, słu Ŝy tym samym ochronie zdrowia. Turystyka stanowi aktywne formy sp ędzania wolnego czasu poprzez wyjazdy poza miejsce stałego zamieszkania, czy te Ŝ w ędrówki krajoznawcze. O dofinansowanie organizacji sportu, kultury, rekreacji i turystyki dla osób niepełnosprawnych mog ą ubiega ć si ę: osoby prawne i jednostki organizacyjne nieposiadaj ące osobowo ści prawnej, je Ŝeli: • prowadz ą działalno ść na rzecz osób niepełnosprawnych przez okres co najmniej 2 lat przed dniem zło Ŝenia wniosku • udokumentuj ą zapewnienie odpowiednich do potrzeb osób niepełnosprawnych warunków technicznych i lokalowych do realizacji zadania • udokumentuj ą posiadanie środków własnych lub pozyskanych z innych źródeł na sfinansowanie przedsi ęwzi ęcia w wysoko ści nie obj ętej dofinansowaniem ze środków Funduszu. Dofinansowanie nie jest mo Ŝliwe je Ŝeli: • wnioskodawca ma zaległo ści wobec Pa ństwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, • w ci ągu trzech lat przed zło Ŝeniem wniosku wnioskodawca był stron ą umowy z PFRON, rozwi ązan ą z przyczyn le Ŝą cych po stronie wnioskodawcy. Podstaw ę dofinansowania stanowi umowa zawarta pomi ędzy Starost ą Powiatowym a Wnioskodawc ą. Wniosek o dofinansowanie ze środków PFRON składa si ę w terminie do dnia 30 listopada roku poprzedzaj ącego realizacje zadania. Wysoko ść dofinansowania organizacji sportu, kultury, rekreacji i turystyki osób niepełnosprawnych wynosi do 60% kosztów przedsi ęwzi ęcia. Dofinansowanie nie mo Ŝe obejmowa ć kosztów realizacji zadania poniesionych przed przyznaniem środków finansowych i zawarciem umowy o dofinansowanie. Podstawowym aktem prawnym w zakresie dofinansowania sportu, kultury, rekreacji i turystyki osób niepełnosprawnych jest Rozporz ądzenie MINISTRA PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ z dnia 25 czerwca 2002 r. w sprawie określenia rodzajów zada ń powiatu, które mog ą by ć finansowane ze środków Pa ństwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych ( Dz. U z 2002r Nr. 96 poz. 861 z pó ź zm.)

5) Likwidacja barier funkcjonalnych Bariery funkcjonalne to bariery architektoniczne, techniczne i w komunikowaniu si ę. Likwidacja barier ma na celu umo Ŝliwienie uczestnictwa niepełnosprawnym w Ŝyciu społecznym oraz ułatwienie osobie niepełnosprawnej wykonanie codziennych, podstawowych czynno ści lub kontaktów z otoczeniem. Bariery architektoniczne - to wszelkie utrudnienia wyst ępuj ące w budynku i w jego najbli Ŝszej okolicy, które ze wzgl ędu na rozwi ązania techniczne, konstrukcyjne lub warunki uŜytkowania uniemo Ŝliwiaj ą lub znacznie utrudniaj ą swobod ę ruchu osobom niepełnosprawnym. Bariery techniczne - to takie bariery, które utrudniaj ą lub uniemo Ŝliwiaj ą osobie niepełnosprawnej funkcjonowanie społeczne. Likwidacja tej bariery powinna powodowa ć sprawniejsze działanie tej osoby w społecze ństwie i umo Ŝliwi ć jej funkcjonowanie w Ŝyciu codziennym. Bariery w komunikowaniu si ę - to ograniczenia uniemo Ŝliwiaj ące lub utrudniaj ące osobie niepełnosprawnej swobodne porozumiewanie si ę i/lub przekazywanie informacji. Zgodnie z Narodowym Programem Zdrowia na lata 2007-2015 zakłada si ę ograniczenie barier funkcjonalnych utrudniaj ących Ŝycie osobom niepełnosprawnym. O dofinansowanie likwidacji barier (je Ŝeli ich realizacja umo Ŝliwi lub w znacznym stopniu ułatwi osobie niepełnosprawnej wykonywanie podstawowych, codziennych czynno ści lub kontaktów z otoczeniem) mog ą ubiega ć si ę: • na likwidacj ę barier architektonicznych - osoby niepełnosprawne, które maj ą trudno ści w poruszaniu si ę, je Ŝeli s ą wła ścicielami nieruchomo ści lub uŜytkownikami wieczystymi nieruchomo ści albo posiadaj ą zgod ę wła ściciela lokalu lub budynku mieszkalnego, w którym stale zamieszkują, • na likwidacj ę barier technicznych i w komunikowaniu si ę - osoby niepełnosprawne, je Ŝeli jest to uzasadnione potrzebami wynikaj ącymi z niepełnosprawno ści. Wysoko ść dofinansowania likwidacji barier funkcjonalnych wynosi do 80% kosztów przedsi ęwzi ęcia, nie wi ęcej jednak ni Ŝ do wysoko ści pi ętnastokrotnego przeci ętnego wynagrodzenia. Pozostałe 20% (min) pokrywa wnioskodawca. Osoba niepełnosprawna, która chce stara ć si ę o dofinansowanie likwidacji barier składa wniosek do wła ściwego PCPR-u. Aby otrzyma ć dofinansowanie osoba niepełnosprawna musi spełni ć nast ępuj ące warunki: • nie mo Ŝe mie ć zaległo ści wobec PFRON, lub w ci ągu trzech lat przed zło Ŝeniem wniosku, była stron ą umowy o dofinansowanie z środków PFRON, i umowa ta była rozwi ązana z przyczyn le Ŝą cych po stronie osoby niepełnosprawnej, • nie korzystała z dofinansowania na ten cel w ci ągu 3 lat przed zło Ŝeniem wniosku ( dot. likwidacji barier technicznych i w komunikowaniu si ę). • w ci ągu 3 lat przed zło Ŝeniem wniosku nie był ą stron ą umowy zawartej z PFRON i rozwi ązanej z jej przyczyny. Podstawowym aktem prawnym w zakresie dofinansowania środków pomocniczych, przedmiotów ortopedycznych i sprz ętu rehabilitacyjnego jest Rozporz ądzenie MINISTRA PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ z dnia 25 czerwca 2002 r. w sprawie okre ślenia rodzajów zada ń powiatu, które mogą by ć finansowane ze środków Pa ństwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych ( Dz. U z 2002r Nr. 96 poz. 861 z pó ź zm.) Do podstawowych zada ń realizowanych przez Powiatowy Urz ąd Pracy we Włoszczowie w ramach rehabilitacji zawodowej zaliczamy: 1) Zwrot kosztów wyposa Ŝenia stanowiska pracy dla osoby niepełnosprawnej Zgodnie z art. 26 e ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2011r. nr 127, poz. 721 z pó ź. zm.). pracodawca, który przez okres co najmniej 36 miesi ęcy zatrudni osob ę niepełnosprawn ą zarejestrowan ą w powiatowym urz ędzie pracy jako bezrobotna albo poszukuj ąca pracy niepozostaj ącą w zatrudnieniu, mo Ŝe otrzyma ć, na wniosek, ze środków Pa ństwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych zwrot kosztów wyposa Ŝenia stanowiska pracy. Wysoko ść refundacji okre śla umowa zawarta pomi ędzy pracodawc ą a starost ą. Zwrot kosztów wyposa Ŝenia stanowiska pracy nie mo Ŝe jednak przekroczy ć 15- krotno ści przeci ętnego wynagrodzenia. Podstawowym aktem prawnym w zakresie zwrotu kosztów wyposa Ŝenia stanowiska pracy dla osoby niepełnosprawnej jest Rozporz ądzenie MINISTRA PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ z dnia 11 marca 2011 r. w sprawie zwrotu kosztów wyposa Ŝenia stanowiska pracy osoby niepełnosprawnej ( Dz. U z 2011r Nr. 62 poz. 317 z pó ź zm.)

2) Przyznanie jednorazowo środków na podjecie działalno ści gospodarczej, rolniczej albo wniesienie wkładu do spółdzielni socjalnej Ta forma aktywizacji zawodowej osób niepełnosprawnych realizowana jest na podstawie: art. 12 a ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2011r. nr 127, poz. 721 tj. z pó ź. zm.). Osoba niepełnosprawna zarejestrowana w Powiatowym Urz ędzie Pracy mo Ŝe otrzyma ć ze środków Pa ństwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON) jednorazowo środki na podj ęcie działalno ści gospodarczej, rolniczej albo na wniesienie wkładu do spółdzielni socjalnej w wysoko ści okre ślonej w umowie zawartej ze Starost ą, nie wi ęcej jednak ni Ŝ do wysoko ści pi ętnastokrotnego przeci ętnego wynagrodzenia, je Ŝeli nie otrzymała środków publicznych na ten cel. Podstawowym aktem prawnym w zakresie przyznania jednorazowo środków na podjecie działalno ści gospodarczej, rolniczej albo wniesienie wkładu do spółdzielni socjalnej jest ROZPORZ ĄDZENIE MINISTRA PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ z dnia 17 pa ździernika 2007 r. w sprawie przyznania osobie niepełnosprawnej środków na podj ęcie działalno ści gospodarczej, rolniczej albo na wniesienie wkładu do spółdzielni socjalnej (Dz. U. z dnia 23 pa ździernika 2007 r. nr 194 poz. 1403 z pó ź zm.)

WYKORZYSTANIE ŚRODKÓW PAŃSTWOWEGO FUNDUSZU REHABILITACJI OSÓB

NIEPEŁNOSPRAWNYCH DLA POWIATU WŁOSZCZOWSKIEGO NA LATA 2010-2012.

Procedura przekazywania środków finansowych samorz ądom terytorialnym wynika z zapisów Rozporz ądzenia Rady Ministrów z dnia 13 maja 2003 r. w sprawie algorytmu przekazywania środków Pa ństwowego funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych samorz ądom wojewódzkim i powiatowym (Dz. U z 2003 r. Nr 88 poz.808 z pó ź. zm.) . Na podstawie art. 12 pkt. 11 ustawy z 5 czerwca 1998 roku o samorz ądzie powiatowym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142 poz. 1592 z pó ź zm.); oraz art.35a ust. 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2011r. Nr 127 poz.721 tj. z pó ź. zm.) Rada Powiatu Włoszczowskiego corocznie po przekazaniu algorytmu wysoko ści środków przyjmuje Uchwał ę w sprawie okre ślenia zada ń finansowanych ze środków Pa ństwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych w dany roku kalendarzowym.

Tabela 12. Plan finansowy środków PFRON na lata 2010-2012

Zadania Plan Finansowy na 2010 r. Plan Finansowy na 2011 r. Plan Finansowy na 2012 r.

Ogółem środki finansowe na zadania z zakresu rehabilitacji 827 539 zł 827 539 zł 746 025zł 813 744zł 1 047 879zł 1 047 879zł zawodowej i społecznej w tym: Uchwała Rady Uchwała Rady Uchwała Uchwała Rady Uchwała Uchwała Powiatu Powiatu Zarz ądu Powiatu Zarz ądu Zarz ądu Włoszczowskiego Włoszczowskiego Powiatu Włoszczowskiego Powiatu Uchwały Powiatu nr XXXVI/185/10 nr VI/34/11 Nr 105/11 nr XIX/203/12 Nr 130/12 Nr 4/10 z dn. z dnia 25 marca z dnia 28 marca z dn. z dnia 26 marca z dn. 30.12.2010r. 2010r. 2011r. 22.12.2011r. 2011r 20.12.2012r.

I. Środki finansowe przeznaczone na rehabilitacj ę 767 593,00 zł 767 709,00 zł 706 025,00zł 794 711,00zł 962 879,00zł 969 194,00zł społeczn ą w tym: 65 000,00zł 60 739,00zł 40 000,00zł 34 446,00zł 80 000,00zł 100 528,00zł 1. Dofinansowanie uczestnictwa osób niepełnosprawnych i ich 0,00zł 0,00zł 1 000,00zł 1 000,00zł 6 000,00zł 5 552,00zł opiekunów w turnusach rehabilitacyjnych (art. 35a, 90 699,00zł 95 130,00zł 63 185,00zł 136 425,00zł 240 039,00zł 234 130,00zł ust. 1 pkt 7a) 2. Dofinansowanie sportu, kultury, rekreacji i turystyki 20 000,00 zł 20 000,00 zł 10 000,00 zł 31 000,00zł 45 000,00zł 37 144,00zł osób niepełnosprawnych (art. 35a, ust. 1 pkt 7b) 3. Dofinansowanie zaopatrzenia 591 840,00 zł 591 840,00 zł 591 840,00 zł 591 840,00zł 591 840,00zł 591 840,00zł w sprz ęt rehabilitacyjny, przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze 60 000,00 zł 59 830,00 zł 40 000,00 zł 19 033,00zł 85 000,00zł 78 685,00zł przyznawane osobom niepełnosprawnym (art. 35a, 60 000,00 zł. 35 000,00 zł. 20 000,00 zł. 19 033,00zł 60 000,00zł 53 685,00zł ust. 1 pkt 7c) 4. Dofinansowanie likwidacji barier architektonicznych, w 0 zł 24 830,00zl 20 0000 zł 0zł 25 000zł 25 000zł komunikowaniu si ę i technicznych, w zwi ązku z indywidualnymi potrzebami osób niepełnosprawnych (art.35a, ust. 1 pkt 7d) 5. Zobowi ązania dotycz ące dofinansowania kosztów działania warsztatów terapii zaj ęciowej

II Środki finansowe przeznaczone na rehabilitacj ę zawodow ą w tym:

1) Zwrot kosztów wyposa Ŝenia stanowiska pracy dla osoby niepełnosprawnej (art.26e)

2) Przyznanie jednorazowo środków na podjecie działalno ści gospodarczej, rolniczej albo wniesienie wkładu do spółdzielni socjalnej (art. 12a) Źródło: opracowanie własne na podstawie algorytmu środków PFRON przekazywanych dla Powiatu Włoszczowskiego

250000

200000 234130

150000 136425

100000 95130 100528 60739 59830

50000 53685 34446 31000 37144 20000 19033 25000 25000 5552 1000 0 0 0 0 2010 2011 2012

Turnusy rehabilitacyjne Sport, kultura, rekreacja ON

Środki pomocnicze i przedmioty ortopedyczne Likwidacja barier funkcjonalnych

Zwrot kosztów wyposażenia stanowiska pracy Przyznaie jednorazowo środków na podjęcie działalności

Wykres 14. Wysoko ść środków PFRON na poszczególne zadania w latach 2010 -2012. Źródło: opracowanie własne na podstawie sprawozda ń PCPR we Włoszczowie.

W powy Ŝszej tabeli celowo pomini ęto wysoko ść środków przekazywanych na dofinansowanie uczestników warsztatów terapii zaj ęciowej, poniewa Ŝ kwota środków na wtz to iloczyn liczby uczestników i kwoty środków na dofinansowanie kosztów rocznego pobytu jednego uczestnika w wtz. Jak wynika z powy Ŝszego zestawienia środki PFRON w ci ągu 3 lat analizowanych uległy zwi ększeniu w roku 2012 w stosunku do 2010r. o kwot ę 220 340,00zł .

REALIZACJA ZADA Ń Z ZA KRESU REHABILITACJI SPOŁEC ZNEJ I ZAWODOWEJ PRZ EZ

POWIATOWE CENTRUM POMOCY RODZINIE ORAZ POWIATOWY URZ ĄD PRACY W LATACH 2010-2012. Zadania Powiatu realizowane ze środków Pa ństwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych wynikaj ą z art. 35 a ustawy z dn. 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (teks jednolity Dz. U. z 2011r. Nr 127 poz.721 z pó ź. zm.)

Tabela 13 Wykorzystanie środków PFRON w poszczególnych latach na zadnia Rok 2010 2011 2012

2 onych onych onych onych onych onych Ŝ Ŝ Ŝ rodków rodków rodków rodków rodków rodków ś ś ś zło zło wniosków wniosków wniosków wniosków zło wniosków wniosków ść ść ść ść ść ść wniosków wniosków wniosków wniosków Zadanie wniosków pozytywnie pozytywnie pozytywnie pozytywnie pozytywnie rozpatrzonych rozpatrzonych rozpatrzonych rozpatrzonych rozpatrzonych rozpatrzonych Ilo Ilo Ilo Ilo Ilo Ilo Kwota Kwota Kwota Kwota Kwota Kwota rozdysponowanych rozdysponowanych rozdysponowanych rozdysponowanych rozdysponowanych rozdysponowanych Dofinansowanie zaopatrzenia w sprz ęt rehabilitacyjny, 3 240 219 95 115,00zł 260 296 136 425,00zł 305 275 234 130,00zł przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze

Dofinansowanie uczestnictwa ON i ich opiekunów w 190 72 60 739,00zł 160 32 34 446,00zł 138 116 100 528,00zł turnusach rehabilitacyjnych Dofinansowanie likwidacji barier 9 1 20 000,00zł 2 84 30 773,00zł 9 7 37 144,00zł funkcjonalnych Dofinansowanie sportu, kultury, rekreacji i turystyki 5 0 0,00zł 4 2 1000,00zł 5 3 5552,00zł ON Zobowi ązania dotycz ące dofinansowania 591 840,00zł 591 840,00zł 591 840,00zł kosztów działania warsztatów terapii zaj ęciowej RAZEM rehabilitacja 767 694,00zł 794 484,00zł 969 194,00zł społeczna Zwrot kosztów wyposa Ŝenia 1 1 35 000,00zł 1 1 19 033,00zł 2 2 53 685,00zł stanowiska pracy ON Przyznanie jednorazowo środków na podj ęcie działalno ści gospodarczej, 1 1 24 830,00zł 0 0 0 1 1 25 000,00zł rolniczej albo wniesie wkładu do spółdzielni socjalnej

RAZEM rehabilitacja 59 830,00zł 19 033,00zł 78 685,00zł zawodowa Środki PFRON wykorzystane 827 524,00zł 813 517,00zł 1 047 879,00zł

Źródło: opracowanie własne na podstawie sprawozda ń PFRON

2 W pozycji tej zwarta jest informacja o liczbie ON, które otrzymały dofinansowanie bez liczby przysługującym im opiekunów 3 W roku 2011 zostały rozpatrzone wnioski również z roku 2010 4 W roku 2011 zostały pozytywnie rozpatrzone również wnioski z lat ubiegłych Tabela 14. Wysoko ść niewykorzystanych środków PFRON w latach 2010- 2012 Nazwa Zadania Kwota środków przyznanych zgodnie z uchwał ą ROK 2010 2011 2012

Dofinansowanie zaopatrzenia w sprz ęt rehabilitacyjny, 95130 95115 136425 136425 234130 234130 przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze Dofinansowanie uczestnictwa osób niepełnosprawnych i ich 60739 60739 34446 34446 100528 100528 opiekunów w turnusach rehabilitacyjnych Dofinansowanie likwidacji barier architektonicznych, 20000 20000 31000 30773 37144 37144 w komunikowaniu si ę i technicznych, Dofinansowanie sportu, kultury, rekreacji i 0 0 1000 1000 5552 5552 turystyki Zobowi ązania dotycz ące dofinansowania kosztów 591840 591840 591840 591840 591840 591840 działania warsztatów terapii zaj ęciowej Zwrot kosztów wyposa Ŝenia 35000 35000 19033 19033 53685 53685 stanowiska pracy ON Przyznanie jednorazowo środków na podj ęcie działalno ści gospodarczej, 24830 24830 0 0 25000 25000 rolniczej albo wniesie wkładu do spółdzielni socjalnej Kwota środków przyznanych/ 827 539 827 524 813744 813517 1047879 1047879 rozdysponowanych Kwota środków 15zł 227zł 0zł pozostałych Źródło: opracowanie własne na podstawie sprawozda ń PCPR we Włoszczowie. Przedstawione zestawienie tabelaryczne wskazuje, Ŝe Powiat stara si ę maksymalnie wykorzystywa ć środki PFRON.

4.2 O środki Pomocy Społecznej W zestawieniu tabelarycznym przedstawiono liczb ę osób niepełnosprawnych korzystaj ących z zasiłków stałych i piel ęgnacyjnych w poszczególnych o środkach pomocy społecznej na teranie Powiatu Włoszczowskiego Tabela 15. Liczba osób niepełnosprawnych korzystających ze świadcze ń GOPS

Rok

Gmina 2010 2011 2012

Zasiłek Zasiłek Zasiłek Zasiłek Zasiłek Zasiłek stały piel ęgnacyjny piel ęgnacyjny piel ęgnacyjny stały stały Doro śli Dzieci Doro śli Dzieci Doro śli Dzieci

Włoszczowa 110 494 243 104 478 235 106 483 234

Krasocin 51 220 139 52 216 129 52 215 122

Moskorzew 13 47 30 14 49 28 13 47 29

Kluczewsko 15 85 41 15 67 40 13 92 40

Secemin 30 90 45 28 94 48 29 105 52

Radków 12 43 18 14 49 14 10 46 15

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych przekazanych przez o środki pomocy społecznej.

120

100 Włoszczowa 80 Krasocin Moskorzew 60 Kluczewsko

40 Secemin Radków 20

0 2010 2011 2012

Wykres15. Liczba osób korzystaj ących z zasiłku stałego w latach 2010 -2012 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych przekazanych przez poszczególne gminy.

Jak wynika z powy Ŝszego wykresu liczba osób korzystaj ących z zasiłku stałego w poszczególnych latach w danej gminie utrzymuje si ę na podobnym poziomie.

500 450 400 350 300 250 2010 200 2011 2012 150 100 50 0 Dzieci Dzieci Dzieci Dzieci Dzieci Dzieci Dorośli Dorośli Dorośli Dorośli Dorośli Dorośli Włoszczowa Krasocin Moskorzew Kluczewsko Secemin Radków

Wykres 16. Liczba osób korzystaj ących z zasiłku piel ęgnacyjnego w latach 2010-2012 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych przekazanych przez poszczególne gminy.

4.3 Powiatowy Urz ąd Pracy

Polityka pa ństwa w zakresie zatrudniania i rehabilitacji osób niepełnosprawnych została okre ślona w ustawie z dnia 27 sierp nia 1997r. o rehabilitacji zawodowej, społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Wszystkie osoby niepełnosprawne bez wzgl ędu na rodzaj i stopie ń niepełnosprawno ści maj ą prawo do pracy w zakresie zatrudniania na równi z osobami pełnosprawnymi, zgo dnie z posiadanymi kwalifikacjami. Podj ęcie pracy zawodowej dla osób niepełnosprawnych ma ogromne znaczenie, daje samodzielno ść ekonomiczn ą, poczucie przydatno ści i własnej warto ści, integracj ę i partnerski udział w Ŝyciu społecznym. Powiatowy Urz ąd Pracy We Włoszczowie realizuj ąc zadania ustawowe, zajmuje si ę m.in. rehabilitacj ą zawodow ą osób niepełnosprawnych. Osoba niepełnosprawna mo Ŝe si ę zarejestrowa ć w PUP jako osoba bezrobotna lub jako osoba poszukuj ąca pracy. Bezrobotnym mo Ŝe by ć osoba, która jest niezatrudniona i nie wykonuje innej pracy zarobkowej, bez prawa do m.in. emerytury lub renty z tytułu niezdolno ści do pracy, renty szkoleniowej, renty socjalnej, zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemeryt alnego, świadczenia rehabilitacyjnego, zasiłku chorobowego, zasiłku macierzy ńskiego lub zasiłku w wysoko ści zasiłku macierzy ńskiego, natomiast poszukuj ącym pracy mo Ŝe by ć osoba pobieraj ąca np. rent ę, emerytur ę oraz osoba zatrudniona zgłaszaj ąca zamiar i gotowo ść podj ęcia zatrudnienia w wy Ŝszym wymiarze czasu pracy, albo dodatkowego lub innego zatrudnienia. Na koniec roku 2010 zarejestrowane były 97 osoby niepełnosprawne w tym 75 bezrobotnych i 22 poszukuj ące pracy, na koniec 2009 roku 103 osoby, w tym 77 bezrobotnych i 26 poszukuj ących pracy oraz na koniec grudnia 2012 r. w Powiatowym Urz ędzie Pracy we Włoszczowie zarejestrowanych było 102 osoby niepełnosprawne, w tym 70 bezrobotnych oraz 32 poszukuj ące pracy Bior ąc pod uwag ę powy Ŝsze nale Ŝy zauwa Ŝyć Ŝe w ci ągu dwóch lat liczba osób niepełnosprawnych poszukuj ących pracy wzrosła o ponad 45%. Tabela 17. Liczba osób niepełnosprawnych bezrobotnych i poszukuj ących pracy z podziałem na stopnie niepełnosprawno ści w latach 2010-2012 Znaczny Umiarkowany Lekki RAZEM Rok Bezrobotni Poszukuj ący Bezrobotni Poszukuj ący Bezrobotni Poszukuj ący Bezrobotni poszukuj ący pracy pracy pracy 2010 1 4 31 17 43 1 75 22 2011 0 5 34 20 43 1 77 26 2012 3 6 25 23 42 3 70 32 RAZEM 4 15 90 60 128 5 297 80 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych przekazanych przez PUP Włoszczowa.

Tabela 18. Osoby niepełnosprawne bezrobotnie i poszukuj ące pracy z podziałem ze wzgl ędu na wiek Wiek 2010 2011 2012 RAZEM Bezrobotni Poszukuj ący Bezrobotni Poszukuj ący Bezrobotni Poszukuj ący Bezrobotni Poszukuj ący pracy pracy pracy pracy 18-24 4 1 10 0 9 1 23 2 25-34 16 2 12 2 12 3 40 7 35-44 12 2 7 1 10 3 29 6 45-54 23 7 23 10 19 11 65 28 55 i 20 10 25 13 20 14 65 37 wi ęcej RAZEM 75 22 77 26 70 32 222 80 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych przekazanych przez PUP Włoszczowa 11% 29% 18% 18-24 25-34 35-44 13% 45-54 29% 55 i wi ęcej

Wykres 17. Liczba zarejestrowanych niepełnosprawnych osób bezrobotnych Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych przekazanych przez PUP Włoszczowa.

Jak wida ć na powy Ŝszym wykresie najwi ęcej osób niepełnosprawnych zarejestrowanych jako bezrobotne jest w wieku 45 -54 lat oraz 55 i wi ęcej. Osoby te stanowi ą ł ącznie 58% zarejestrowanych bezrobotnych osób niepełnosprawnych.

Zarejestrowane osoby niepełnosprawne poszukuj ące pracy 2% 9% 8% 46% 18-24 25-34 35-44 35% 45-54 55 i wi ęcej

Wykres 18. Liczba zarejestrowanych niepełnosprawnych poszukuj ących pracy Źród ło: Opracowanie własne na podstawie danych przekazanych przez PUP Włoszczowa.

Z powy Ŝszego wykresu mo Ŝna wywnioskowa ć, Ŝe równie Ŝ grup ą wiod ącą w śród zarejestrowanych osób niepełnosprawnych stanowi ą osoby w wieku 45 -54 i powy Ŝej 55 r Ŝ. Jednak Ŝe osób powy Ŝej 55 jest wi ęcej o ponad 30% od osób w wieku 45 -54.

Poszukujący pracy

2012 Bezrobotni 55 i wi ęcej Poszukujący pracy 45-54

2011 35-44 Bezrobotni 25-34

Poszukujący pracy 18-24

2010 Bezrobotni

0 5 10 15 20 25 30

Wykres 19. Liczba zarejestrowanych niepełnosprawnych poszukuj ących pracy i bezrobotnych w latach 2010- 2012 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych przekazanych przez PUP Włoszczowa

Tabela 1 9. Wykształcenie bezrobotnych i poszukuj ących pracy osób niepełnosprawnych zarejestrowanych w PUP Włoszczowa w latach 2010 -2012 Wykształcenie 2010 2011 2012 RAZEM Bezrobotni Poszukuj ący Bezrobotni Poszukuj ący Bezrobotni Poszukuj ący Bezrobotni Poszukuj ący pracy pracy pracy pracy Wy Ŝsze 4 0 4 1 3 3 11 4 Policealne i 60 14 średnie 17 5 24 4 19 5 zawodowe Średnie 9 8 ogólnokształc ące 2 2 2 2 5 4 Zasadnicze 62 24 zawodowe 21 6 23 8 18 10 Gimnazjalne i 80 30 poni Ŝej 31 9 24 11 25 10 Razem 75 22 77 26 70 32 222 80 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych przekazanych przez PUP Włoszczowa

5%

wy Ŝsze 36% 27% policealne i średenie zwodowe średnie ogólnokształc ące zasadnicze zawodowe gimazjalne i poni Ŝej 4% 28%

Wykres 20. Wykształcenie bezrobotnych osób niepełnosprawnych zarejestrowanych w PUP Włoszczowa w latach 2010-2012 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych przekazanych przez PUP Włoszczowa Jak wynika z powy Ŝszego wykresu najwi ęcej niepełnosprawnych osób bezrobotnych zarejestrowanych w PUP we Włoszczowie posiada wykształcenie gimnazjalne i ni Ŝsze, drug ą grup ę stanowi ą osoby z wykształceniem zasadniczym zawodowym oraz policealnym i średnim zawodowym.

5% 17% 38%

wy Ŝsze 10% policealne i srednie zawodowe średeni ogólnokształcace zasadnicze zwodowe 30% gimanzjalne i ni Ŝej

Wykres 21. Wykształcenie poszukuj ących pracy osób niepełnosprawnych zarejestrowanych w PUP Włoszczowa w latach 2010-2012 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych przekazanych przez PUP Włoszczowa

W przypadku osób niepełnosprawnych poszukuj ących pracy najwi ększa grup ę stanowi ą osoby z wykształceniem gimnazjalnym i ni Ŝszym oraz osoby z wykształceniem zasadniczym zawodowym.

Poszukujący pracy Gimnazjalne i poniżej 2012 Bezrobotni Zasadnicze zawodowe

Poszukujący pracy Średnie ogólnokształcące 2011 Bezrobotni Policealne i średnie zawodowe Poszukujący pracy

Wyższe 2010 Bezrobotni

0 10 20 30 40

Wykres 22. Wykształcenie poszukuj ących pracy osób niepełnosprawnych zarejestrowanych w PUP Włoszczowa w latach 2010-2012 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych przekazanych przez PUP Włoszczowa Wszystkie osoby niepełnosprawne zarejestrowane w powiatowych urz ędach pracy, w tym tak Ŝe w Powiatowym Urz ędzie Pracy we Włoszczowie, maj ą prawo do korzystania z usług i instrumentów rynku pracy, które realizowane s ą na podstawie przepisów Ustawy z dnia 20 kwietnia 2004r. o promocji zatrudnienia i instrumentach tynku pracy (Dz. U. z 2008r. nr 69, poz. 415z pó ź zm.) oraz w oparciu o art. 11 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2011r. nr 127, poz. 721 z pó ź. zm.). Źródłem finansowania instrumentów i usług rynku pracy kierowanych do niepełnosprawnych osób zarejestrowanych w powiatowym urz ędzie pracy jest Pa ństwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON). Dodatkowo osoby niepełnosprawne zarejestrowane jako bezrobotne mog ą skorzysta ć z usług i instrumentów rynku pracy finansowanych z Funduszu Pracy (FP). Zatrudnienie jest kluczowym elementem integracji społecznej i niezale Ŝno ści ekonomicznej wszystkich obywateli w wieku produkcyjnym. W porównaniu z osobami sprawnymi, wska źniki zatrudnienia i aktywno ści zawodowej osób niepełnosprawnych s ą bardzo niskie. Poprawa sytuacji osób niepełnosprawnych w dziedzinie zatrudnienia b ędzie korzystna nie tylko dla tych osób, ale równie Ŝ dla pracodawców i całego społecze ństwa. Poradnictwo zawodowe odgrywa wa Ŝną rol ę w ułatwianiu tym osobom okre ślenia działalno ści, która jest dla nich najbardziej odpowiednia i w ukierunkowywaniu wyboru przyszłego zawodu. Jest spraw ą istotn ą, by osoby niepełnosprawne miały dost ęp do oceny, poradnictwa zawodowego i szkolenia tak, aby mogły wykorzysta ć swój potencjał. Realizacja potrzeb osób niepełnosprawnych bezrobotnych i poszukuj ących pracy w zakresie szkolenia i przekwalifikowania zawodowego dostosowana do potrzeb lokalnego rynku pracy oraz zgodna z zainteresowaniem i mo Ŝliwo ściami samych zainteresowanych zwi ększa szans ę na ich zatrudnienie. Zatrudnienie daje osobie niepełnosprawnej poczucie własnej warto ści, samodzielno ści ekonomicznej i realizacji poprzez prac ę.

Tabela 20. Formy aktywizacji osób niepełnosprawnych przez PUP Włoszczowa. ROK Forma aktywizacji 2010 2011 2012 Prace interwencyjne 0 1 2 Roboty publiczne 1 0 0 Sta Ŝ 6 3 11 Szkolenia 1 1 1 Dotacje 1 0 0 Doposa Ŝenia stanowisk pracy 2 1 0 Prace społecznie u Ŝyteczne 0 3 1 RAZEM 11 9 15 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych przekazanych przez PUP Włoszczowa

Jak wida ć w powy Ŝszym zestawieniu w liczba osób niepełnosprawnych korzystaj ących z ró Ŝnych form aktywizacji w roku 2012 wzrosła w stosunku do roku 2011 o ponad 65% i w stosunku do roku 2010 o ponad 35%.

4.4 Organizacje pozarz ądowe Na terenie Powiatu Włoszczowskiego funkcjonuj ą organizacje i stowarzyszenia działaj ące na rzecz osób niepełnosprawnych. Zakres realizowanych przez nie zada ń obejmuje rehabilitacj ę zawodow ą, lecznicz ą i społeczn ą. Stały kontakt z osobami niepełnosprawnymi pozwala organizacjom pozarz ądowym dostosowa ć swoje działania do wci ąŜ zmieniaj ących si ę potrzeb osób niepełnosprawnych, zwłaszcza w obszarach, w których działania administracji rz ądowe lub samorz ądu terytorialnego s ą niewystarczaj ące.

Świ ętokrzyski Klub Kobiet po Mastektomii ,,Amazonki” filia we Włoszczowie Świ ętokrzyski Klub Kobiet po Mastektomii „Amazonki” jest organizacj ą samopomocow ą, niemedyczn ą, słu Ŝą cą wsparciem psychicznym i pomoc ą praktyczn ą kobietom dotkni ętym nowotworem piersi. Celem ruchu jest dostarczanie kobietom chorym na raka piersi emocjonalnego i praktycznego wsparcia, ułatwienia im podejmowania osobistych decyzji i znalezienia motywacji powrotu do zdrowia oraz uzyskania mo Ŝliwie najlepszej jako ści Ŝycia poprzez: - niesienie pomocy psychicznej kobietom zarówno przed, jak i po operacji, - informowanie na temat post ępowania rehabilitacyjnego po zabiegu, - odnoszenie sprawno ści fizycznej kobiet po operacji, - wymiana do świadcze ń mi ędzy kobietami, - informowanie opinii publicznej o problemach walki o jako ść Ŝycia kobiet po mastektomii oraz tworzenie klimatu społecznego sprzyjaj ącego podejmowaniu działa ń na ich rzecz, - ułatwianie kobietom dost ępu do prawidłowego oprotezowania i zaopatrzenia w specjalistyczne gorsety przez organizowanie i prowadzenie punktów sprzeda Ŝy protez, peruk, gorsetów oraz specjalnej odzie Ŝy i bielizny dla kobiet po mastektomii, - promocja zdrowia, - upowszechnianie i ochrona praw kobiet, - działalno ść wspomagaj ąca rozwój wspólnot i społeczno ści lokalnych, - edukacja zdrowotna, - upowszechnianie kultury fizycznej i sportu, promocji i organizacji wolontariatu.

Polski Zwi ązek Niewidomych - Oddział Świ ętokrzyski - Koło we Włoszczowie Celem Polskiego Zwi ązku Niewidomych jest społeczna integracja, rehabilitacja, ochrona interesów zawodowych, ekonomicznych i społecznych oraz przeciwdziałanie dyskryminacji osób niewidomych i słabowidz ących, organizowanie form działalno ści kulturalnej, artystycznej i rekreacyjnej - pomoc w prowadzeniu działalno ści gospodarczej na rzecz niewidomych, organizowanie turnusów rehabilitacyjnych.

Stowarzyszenie „Wspólny Cel” Stowarzyszenie grupuje osoby z zaburzeniami psychicznymi, zwi ązane ze Środowiskowym Domem Samopomocy, ich rodziny, opiekunów, profesjonalistów, sympatyków. Celem Stowarzyszenia jest realizacja zada ń z zakresu pomocy społecznej, edukacji, rehabilitacji, kultury. Stowarzyszenie realizuje swoje cele statutowe mi ędzy innymi poprzez: - stwarzanie warunków do stymulacji rozwoju poprzez odpowiedni ą opiek ę, leczenie, usprawnienie i edukacj ę, uczestnictwo w kulturze, - wzajemn ą pomoc w trudnych sytuacjach Ŝyciowych, - organizowanie turnusów, - organizowanie warsztatów terapeutycznych i profilaktycznych, Towarzystwo Przyjaciół Dzieci - działalno ść opieku ńczo-wychowawcza (prowadzenie świetlicy środowiskowej), - działalno ść kulturalna i edukacyjna, - organizowanie kolonii letnich i zimowych, półkolonii, - udzielanie pomocy dzieciom z rodzin ubogich, zagro Ŝonych patologi ą społeczn ą, niewydolnych wychowawczo oraz dzieciom niepełnosprawnym

Polski Zwi ązek Emerytów Rencistów i Inwalidów Zarz ąd Rejonowy we Włoszczowie: Zwi ązek zrzesza emerytów, rencistów i inwalidów w celu: - organizowanie Ŝycia kulturalnego emerytów, rencistów i inwalidów - poprawiania ich warunków socjalno – bytowych oraz uczestniczenia w Ŝyciu społecznym przez współdziałanie z organami władzy i administracji publicznej, samorz ądowej, ze zwi ązkami zawodowymi oraz innymi organizacjami społecznymi. - reprezentowanie ich interesów wobec organów władzy i administracji publicznej, samorz ądowej oraz popularyzowania ich problemów w śród społecze ństwa

4.5. Analiza SWOT Podczas opracowania powiatowego programu na rzecz osób niepełnosprawnych dokonano analizy mocnych i słabych stron wyst ępowania problemów osób niepełnosprawnych okre ślaj ąc stan dotychczasowy w otoczeniu zewn ętrznym i wewn ętrznym oraz dotychczasowe sposoby rozwiazywania problemów. Określono mocne i słabe strony funkcjonowania organizacji pozarz ądowych na terenie powiatu. Dokonano oceny mocnych i słabych stron w wyrównywaniu szans Ŝyciowych osób niepełnosprawnych oraz poziom zaspakajania potrzeb osób niepełnosprawnych. Po dokonaniu oceny w poszczególnych elementach analizy SWOT uznano, Ŝe mocnymi stronami w dotychczasowym rozwiazywaniu problemów osób niepełnosprawnych s ą: - współpraca instytucji na rzecz osób niepełnosprawnych działaj ących w obszarze pomocy społecznej - system udzielaj ących pomocy i świadcze ń instytucji na terenie powiatu - działaj ące placówki o charakterze piel ęgnacyjno- opieku ńczym - system informowania medialnego o problematyce dotycz ącej osób niepełnosprawnych - system szkolnictwa w tym przedszkola integracyjne - dobrze rozwini ęta sie ć placówek słu Ŝby zdrowia

Słabymi stronami w dotychczasowym rozwiazywaniu problemów s ą: ograniczony dost ęp do świadcze ń przez osoby niepełnosprawne ze wsi i z małych miast - niewystarczaj ąca wielko ść środków finansowych przeznaczanych na rozwiazywanie problemów osób niepełnosprawnych - mała ilo ść miejsc i brak oddziałów w o środkach dla osób ze sprz ęŜ on ą niepełnosprawno ści ą i gł ęboko upo śledzonych - mała liczba lekarzy specjalistów - rozwi ązywanie problemu likwidacji barier architektonicznych w miejscach publicznych i w miejscu zamieszkania osób niepełnosprawnych - brak wolontariuszy - udzielanie pomocy prawnej niepełnosprawnym

Mocnymi stronami działaj ących organizacji pozarz ądowych jest to Ŝe: - organizacje te maj ą du Ŝe mo Ŝliwo ści udzielania bezpo średniej pomocy osobom niepełnosprawnym - maj ą niskie koszty działania - osi ągaj ą wi ększ ą efektywno ść działa ń - istnieje silny zwi ązek pomi ędzy potrzebami osób a celami organizacji - wpływaj ą na działalność samorz ądów lokalnych w sprawach dotycz ących swoich członków

Słabymi stronami organizacji pozarz ądowych s ą: - małe umiej ętno ści w pozyskiwaniu środków z ró Ŝnego rodzaju programów - niska aktywno ść członków - słaby przepływ informacji i wymiany do świadcze ń pomi ędzy organizacjami - du Ŝa konkurencja w pozyskiwaniu środków od samorz ądów lokalnych i lokalnych sponsorów

Mocnymi stronami w wyrównywaniu szans Ŝyciowych s ą: - post ęp w medycynie i rehabilitacji - istniej ący system ulg dla zakładów pracy chronionej i udzielanie wsparcia firmom zatrudniaj ącym osoby niepełnosprawne - świadczenia socjalne dla osób niepełnosprawnych

Słabymi stronami w wyrównywaniu szans Ŝyciowych s ą: - bariery architektoniczne w urz ędach, instytucjach u Ŝyteczno ści publicznej - ograniczone mo Ŝliwo ści uzyskania pomocy socjalnej dla osób poni Ŝej 16-tego roku Ŝycia - ograniczony dost ęp osób niepełnosprawnych do obiektów sportowych i instytucji kulturalnych

W poziomie zaspakajania potrzeb osób niepełnosprawnych za mocne strony uznano: - prowadzenie zaj ęć terapeutycznych w Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej - rozbudowany system ulg i zabezpiecze ń społecznych dla osób niepełnosprawnych i ich rodzin Słabymi stronami w poziomie zaspakajania potrzeb s ą: - niesprawny system opieki zdrowotnej - brak mo Ŝliwo ści kształcenia dzieci niepełnosprawnych na wszystkich poziomach edukacji - brak opieki stomatologicznej dla osób niepełnosprawnych - brak środka transportu do przewo Ŝenia osób niepełnosprawnych na zabiegi rehabilitacyjne - brak mo Ŝliwo ści pozyskiwania mieszka ń przystosowanych dla osób niepełnosprawnych oraz lokali na mieszkania chronione

Dokonuj ąc oceny analizy szans i zagro Ŝeń w wyst ępowaniu problemów jako szanse uznano: − rozwój specjalistycznych instytucji realizuj ących zadania na rzecz osób niepełnosprawnych − system ochrony miejsc pracy dla osób niepełnosprawnych − tworzenie programów edukacyjnych dla osób niepełnosprawnych − zmiany w świadomo ści społecznej i propagowanie w mediach problematyki dotycz ącej osób niepełnosprawnych − rozwój medycyny i post ęp w leczeniu wielu chorób − prowadzenie terapii i rehabilitacji w miejscu zamieszkania osób niepełnosprawnych − rozwój inicjatyw społeczno ści lokalnej adresowanej do środowisk osób niepełnosprawnych − powstawanie nowych miejsc pracy dla osób niepełnosprawnych − przekazanie wielu zada ń PFRON do powiatu wraz ze środkami finansowymi. Zagro Ŝeniami w wyst ępowaniu problemów s ą: − małe zaanga Ŝowanie osób niepełnosprawnych w środowisku lokalnym − du Ŝe dysproporcje w finansowaniu ze środków PFRON rehabilitacji zawodowej i społecznej − zmniejszanie przez Narodowy Fundusz Zdrowia środków na rehabilitacje − ograniczanie przez samorz ądy lokalne środków na kształcenie dzieci niepełnosprawnych − tendencje do przesuwania rozwi ązywania problemów osób niepełnosprawnych do systemu opieki społecznej

Szansami dla organizacji pozarz ądowych s ą: − dobre regulacje prawne i pomoc udzielana organizacjom pozarz ądowym przez samorz ądy lokalne i pa ństwo − rozwijaj ąca si ę współpraca organizacji pozarz ądowych i wymiana mi ędzynarodowa − dobry klimat społeczny dla organizacji pozarz ądowych Zagro Ŝeniami dla organizacji pozarz ądowych s ą: − rosn ąca apatia społeczna − trudno ści w pozyskiwaniu sponsorów − słaby dost ęp lokalnych organizacji do informacji o zmianach w przepisach prawa − traktowanie przez urz ędników organizacji pozarz ądowych jako petentów a nie partnerów − trudno ści w pisaniu programów i krótkie okresy działania wielu programów

W wyrównywaniu szans Ŝyciowych osób niepełnosprawnych szansami s ą: - podnoszenie poziomu wykształcenia osób niepełnosprawnych - poprawa bazy lokalowej dla potrzeb osób niepełnosprawnych - zwi ększenie dost ępno ści osób niepełnosprawnych do instytucji kultury i obiektów sportowych - grupy wsparcia - wczesna diagnoza i prowadzona rehabilitacja lecznicza oraz terapia - rozwój techniki i technologii w zakresie medycyny i rehabilitacji - decentralizacja środków finansowych PFRON i przej ęcie wielu zada ń przez powiat Zagro Ŝeniami w wyrównywaniu szans Ŝyciowych osób niepełnosprawnych s ą: - bezrobocie - likwidacja małych szkół i ograniczenie dost ępu do placówek edukacyjnych - wzrost kosztów edukacji i rehabilitacji dzieci i młodzie Ŝy niepełnosprawnej - mo Ŝliwo ść likwidacji ZPCH i zmiany przepisów dotycz ących zatrudniania osób niepełnosprawnych - ekonomizacja wszystkich aspektów Ŝycia - rezygnacja z zasad solidarno ści społecznej

W poziomie zaspakajania potrzeb osób niepełnosprawnych szansami s ą: - rosn ący rynek usług adresowanych do osób niepełnosprawnych - integracja osób niepełnosprawnych ze środowiskiem - wi ększa wra Ŝliwo ść społeczna - zwi ększone mo Ŝliwo ści działania wolontariatu - dost ępno ść do usług na rzecz osób niepełnosprawnych w miejscu zamieszkania lub w najbli Ŝszym otoczeniu Zagro Ŝeniami w poziomie zaspakajania potrzeb s ą: − ubo Ŝenie osób niepełnosprawnych i ich najbli Ŝszych − pogorszenie warunków mieszkaniowych − deprecjacja społeczna osób niepełnosprawnych i ich rodzin − brak wra Ŝliwo ści społecznej na potrzeby osób niepełnosprawnych − brak wra Ŝliwo ści samorz ądów lokalnych na zaspakajanie podstawowych potrzeb osób Niepełnosprawnych Nie dokonuj ąc warto ściowania zastanego stanu rzeczy uznano, i Ŝ zgodnie z przyj ętym tokiem działania nale Ŝy okre śli ć kierunki działa ń na okres najbli Ŝszych siedmiu lat oraz ustali ć priorytety działa ń.

Rozdział V Kierunki, cel strategiczny i cele operacyjne Powiatowy Program Działa ń na Rzecz Osób Niepełnosprawnych jest dokumentem słu Ŝą cym realizacji polityki społecznej. Zgodnie z artykułem 35a, ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2011r. Nr 127, poz.721 tj. z pó ź. zm.) do zada ń powiatu nale Ŝy m.in. opracowywanie i realizacja powiatowych programów działa ń na rzecz osób niepełnosprawnych w zakresie: rehabilitacji społecznej, rehabilitacji zawodowej i zatrudniania, przestrzegania praw osób niepełnosprawnych. Bior ąc pod uwag ę problemy osób niepełnosprawnych okre ślono kierunki, cel strategiczny oraz zadania do realizacji uznane za priorytetowe dla realizacji celu strategicznego Programu, który został okre ślony jako: ,, Tworzenie warunków do pełnego, indywidualnego rozwoju i zaspokajania potrzeb osób niepełnosprawnych we wszystkich sferach i na ka Ŝdym etapie Ŝycia, gwarantuj ących pełne uczestnictwo tych osób w Ŝyciu społecznym i zawodowym”

Kierunki działa ń: I. Kształtowanie w społeczno ści lokalnej wła ściwych postaw wobec problemów osób niepełnosprawnych. II. Zwi ększenie osobom niepełnosprawnym dost ępu do rehabilitacji społecznej, kultury, sportu, rekreacji i turystyki. III. Rehabilitacja społeczna w zakresie likwidacji barier architektonicznych, transportowych, w komunikowaniu si ę. IV. Działania zdrowotne w zakresie przeciwdziałania niepełnosprawno ści. V. Poprawa aktywno ści zawodowej osób niepełnosprawnych.

Kierunek I Kształtowanie w społeczno ści lokalnej wła ściwych postaw wobec problemów osób niepełnosprawnych. 1. Rozpowszechnianie informacji dot. problemów osób niepełnosprawnych poprzez informacje w prasie lokalnej. 2. Monta Ŝ kiosku internetowego w siedzibie starostwa Powiatowego 3. Uświadamianie osób niepełnosprawnych i ich rodzin o przysługuj ących im prawach, o mo Ŝliwo ści dofinansowania ze środków PFRON, rodzaju ulg i uprawnie ń osób niepełnosprawnych - w formie ulotek, broszur, plakatów w budynkach u Ŝyteczno ści publicznej. 4. Dalszy rozwój i rozszerzenie działalno ści Punktu Konsultacyjno- Doradczego dla niepełnosprawnych mieszka ńców Powiatu Włoszczowskiego. 5. Udzielanie porad dot. mo Ŝliwo ści ustalania stopnia niepełnosprawno ści. 6. Integracja społeczno ści lokalnej w celu wspólnego rozwi ązywania problemów osób niepełnosprawnych : • aktywny udział organizacji pozarz ądowych w realizacji przedsi ęwzi ęć na rzecz osób niepełnosprawnych, • współpraca z Powiatow ą Społeczn ą Rad ą do Spraw Osób Niepełnosprawnych. 7. Prowadzenie diagnozy psychopedagogicznej dzieci i młodzie Ŝy. 8. Diagnoza i poradnictwo dla uczniów z ró Ŝnego rodzaju niepełnosprawno ściami pod kątem wyboru szkoły i zawodu.

Kierunek II Zwi ększenie osobom niepełnosprawnym dost ępu do rehabilitacji społecznej, kultury, sportu, rekreacji i turystyki. 1. Wsparcie finansowe ze środków PFRON uczestnictwa osób niepełnosprawnych w turnusach rehabilitacyjnych. 2. Promowanie sportu, rekreacji i turystyki w śród osób niepełnosprawnych poprzez organizacj ę festynów, pikników, imprez sportowych. 3. Umo Ŝliwienie osobom niepełnosprawnym udziału w imprezach masowych poprzez zapewnienie transportu oraz organizowanie imprez w obiektach dost ępnych dla osób niepełnosprawnych. 4. Umo Ŝliwienie osobom niepełnosprawnym uczestnictwa w kulturze i sporcie w charakterze czynnego realizatora (uczestnik) oraz czynnego obserwatora (widz). 5. Dofinansowanie ze środków PFRON działalno ści warsztatów terapii zaj ęciowej i zapewnienie w nich uczestnikom odpowiedniej rehabilitacji zawodowej i społecznej. 6. Zaj ęcia rewalidacyjno-terapeutyczne dla uczniów niepełnosprawnych. 7. Uruchomienie wypo Ŝyczalni sprz ętu rehabilitacyjnego.

Kierunek III Rehabilitacja społeczna w zakresie likwidacji barier architektonicznych, transportowych i w komunikowaniu si ę oraz barier ograniczaj ących społeczne i zawodowe funkcjonowanie osób niepełnosprawnych. 1. Likwidacja barier transportowych : • zakup środków transportu dostosowanych do przewozu osób niepełnosprawnych dla jednostek organizacyjnych powiatu, organizacji pozarz ądowych, • tworzenie i oznaczenie miejsc parkingowych dla osób niepełnosprawnych, oraz wydawanie kart parkingowych. 2. Likwidacja barier architektonicznych – modernizacja starych i budowa nowych obiektów, w tym min.: • instalacja wind, dostosowanie sanitariatów i łazienek, wykonanie podjazdów, modernizacja klatek schodowych, monta Ŝ por ęczy i uchwytów , przystosowanie ci ągów komunikacyjnych, • egzekwowanie prawa przez słu Ŝby budowlane w zakresie budownictwa bez barier. 3. Likwidacja barier architektonicznych w miejscu zamieszkania osób niepełnosprawnych • dostosowanie pomieszcze ń, łazienek oraz sanitariatów do potrzeb osób niepełnosprawnych, likwidacja progów, budowa podjazdów i monta Ŝ wind, • doradztwo merytoryczne w zakresie budownictwa bez barier. 4. Pomoc osobom niepełnosprawnym przy zakupie sprzętu rehabilitacyjnego, przedmiotów ortopedycznych i środków pomocniczych. 5. Zakup sprz ętu i urz ądze ń rehabilitacyjnych w obiektach zajmuj ących si ę rehabilitacj ą lecznicz ą i społeczn ą. 6. Pomoc osobom niepełnosprawnym w zakupie sprz ętu i urz ądze ń w zakresie likwidacji barier w komunikowaniu si ę i technicznych. 8. Likwidacja barier ograniczaj ących społeczne i zawodowe funkcjonowanie osób niepełnosprawnych poprzez propagowanie i udzielanie form wsparcia przewidzianych i opisanych w programie ,,Aktywny samorz ąd” finansowanych ze środków PFRON.

Kierunek IV Działania zdrowotne w zakresie przeciwdziałania niepełnosprawno ści. 1. Diagnoza przyczyn powstawania niepełnosprawno ści. 2. Edukacja propaguj ąca zdrowy styl Ŝycia. 3. Opracowanie i realizacja programów promocji zdrowia. Zadania te mog ą by ć realizowane poprzez : • upowszechnianie informacji o przyczynach niepełnosprawno ści, • prowadzenie regularnych bada ń zdrowotnych, profilaktycznych, szkolenia z zakresu bhp, • obj ęcie opiek ą psychologiczn ą i zapewnienie wsparcia pedagogicznego dzieciom • pomoc rodzinom dzieci niepełnosprawnych w przezwycięŜ aniu trudno ści Ŝyciowych. Kierunek V Poprawa aktywno ści zawodowej osób niepełnosprawnych. 1. Wspieranie zatrudnienia osób niepełnosprawnych : • refundacja kosztów wyposa Ŝenia nowych stanowisk pracy dla osób • zwrot kosztów przystosowania tworzonych lub istniejących stanowisk pracy dla osób niepełnosprawnych. 2. Wspieranie prowadzenia działalno ści gospodarczej osób niepełnosprawnych : • udzielanie dotacji na podj ęcie działalno ści gospodarczej, rolniczej albo na wniesienie wkładu do spółdzielni socjalnej, • dofinansowanie do oprocentowania kredytu bankowego udzielanego na kontynuacj ę działalno ści gospodarczej lub rolniczej, • doradztwo organizacyjno - prawne i ekonomiczne w zakresie działalno ści gospodarczej podejmowanej przez osoby niepełnosprawne. 3. Organizacja szkole ń przygotowuj ących osoby niepełnosprawne do podj ęcia zatrudnienia oraz działalno ści gospodarczej : • wprowadzenie przez jednostki szkol ące programów nauczania dla osób z ró Ŝnego typu naruszeniem sprawno ści organizmu, • rozpowszechnianie informacji w śród pracodawców na temat usług świadczonych przez PUP na rzecz osób niepełnosprawnych bezrobotnych i poszukuj ących pracy, • szkolenie i przekwalifikowanie osób niepełnosprawnych bezrobotnych i poszukuj ących pracy, • dofinansowanie szkole ń prowadzonych przez pracodawców dla pracowników niepełnosprawnych i prowadzenie doradztwa zawodowego, • uczestnictwo w zaj ęciach organizowanych w Klubach Pracy daj ących mo Ŝliwo ść aktywizacji, kontaktów z pełnosprawnymi. 4. Organizowanie giełd pracy dla osób niepełnosprawnych : • rozpowszechnianie informacji o osobach niepełnosprawnych poszukuj ących zatrudnienia oraz pracodawcach poszukuj ących pracowników, • propagowanie informacji w śród pracodawców o korzy ściach wynikaj ących z zatrudniania osób niepełnosprawnych.