Rapor No: 148, Ocak 2013

ULUSLARARASI POLİTİKA VE UYGARLIKLAR (UYGARLIKLAR ÇATIŞMASI VE DİYALOG)

INTERNATIONAL POLITICS AND CIVILIZATIONS (CLASH OF CIVILIZATIONS AND DIALOGUE)

ORTADOĞUOrtadoğu STRATEJİK Stratejik ARAŞTIRMALAR Araştırmalar MERKEZİMerkezi CENTERCenter FOR MIDDLE for Mıddle EASTERN Eastern STRATEGIC Strategıc STUDIESStudıes مركز الشرق األوسط للدراسات االستراتيجية

ORSAM ORTADOĞU STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİ ULUSLARARASI POLİTİKA VE UYGARLIKLAR (UYGARLIKLAR ÇATIŞMASI VE DİYALOG)

INTERNATIONAL POLITICS AND CIVILIZATIONS (CLASH OF CIVILIZATIONS AND DIALOGUE)

ORSAM Rapor No: 148

Ocak 2013

ISBN: 978-605-4615-45-2

Ankara - TÜRKİYE ORSAM © 2013 Bu raporun içeriğinin telif hakları ORSAM’a ait olup, 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu uyarınca kaynak gösterilerek kısmen yapılacak makul alıntılar ve yararlanma dışında, hiçbir şekilde önceden izin alınmaksızın kullanılamaz, yeniden yayım- lanamaz. Bu raporda yer alan değerlendirmeler yazarına aittir; ORSAM’ın kurumsal görüşünü yansıtmamaktadır. STRATEJİK BİLGİ YÖNETİMİ, ÖZGÜR DÜŞÜNCE ÜRETİMİ ORSAM ORTADOĞU STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİ

ORTADOĞU STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİ

Tarihçe Türkiye’de eksikliği hissedilmeye başlayan Ortadoğu araştırmaları konusunda kamuoyunun ve dış politika çevrelerinin ihtiyaçlarına yanıt verebilmek amacıyla, 1 Ocak 2009 tarihinde Or- tadoğu Stratejik Araştırmalar Merkezi (ORSAM) kurulmuştur. Kısa sürede yapılanan kurum, çalışmalarını Ortadoğu özelinde yoğunlaştırmıştır.

Ortadoğu’ya Bakış Ortadoğu’nun iç içe geçmiş birçok sorunu barındırdığı bir gerçektir. Ancak, ne Ortadoğu ne de halkları, olumsuzluklarla özdeşleştirilmiş bir imaja mahkum edilmemelidir. Ortadoğu ülkeleri, halklarından aldıkları güçle ve iç dinamiklerini seferber ederek barışçıl bir kalkınma seferber- liği başlatacak potansiyele sahiptir. Bölge halklarının bir arada yaşama iradesine, devletlerin egemenlik halklarına, bireylerin temel hak ve hürriyetlerine saygı, gerek ülkeler arasında ge- rek ulusal ölçekte kalıcı barışın ve huzurun temin edilmesinin ön şartıdır. Ortadoğu’daki sorun- ların kavranmasında adil ve gerçekçi çözümler üzerinde durulması, uzlaşmacı inisiyatifleri ce- saretlendirecektir. Sözkonusu çerçevede, Türkiye, yakın çevresinde bölgesel istikrar ve refahın kök salması için yapıcı katkılarını sürdürmelidir. Cepheleşen eksenlere dâhil olmadan, taraflar arasında diyalogun tesisini kolaylaştırmaya devam etmesi, tutarlı ve uzlaştırıcı politikalarıyla sağladığı uluslararası desteği en etkili biçimde değerlendirebilmesi bölge devletlerinin ve halk- larının ortak menfaatidir.

Bir Düşünce Kuruluşu Olarak ORSAM’ın Çalışmaları ORSAM, Ortadoğu algalımasına uygun olarak, uluslararası politika konularının daha sağlıklı kavranması ve uygun pozisyonların alınabilmesi amacıyla, kamuoyunu ve karar alma meka- nizmalarına aydınlatıcı bilgiler sunar. Farklı hareket seçenekleri içeren fikirler üretir. Etkin çözüm önerileri oluşturabilmek için farklı disiplinlerden gelen, alanında yetkin araştırmacıla- rın ve entelektüellerin nitelikli çalışmalarını teşvik eder. ORSAM; bölgesel gelişmeleri ve trend- leri titizlikle irdeleyerek ilgililere ulaştırabilen güçlü bir yayım kapasitesine sahiptir. ORSAM, web sitesiyle, aylık Ortadoğu Analiz ve altı aylık Ortadoğu Etütleri dergileriyle, analizleriyle, raporlarıyla ve kitaplarıyla, ulusal ve uluslararası ölçekte Ortadoğu literatürünün gelişimi- ni desteklemektedir. Bölge ülkelerinden devlet adamlarının, bürokratların, akademisyenlerin, stratejistlerin, gazetecilerin, işadamlarının ve STK temsilcilerinin Türkiye’de konuk edilmesini kolaylaştırarak bilgi ve düşüncelerin gerek Türkiye gerek dünya kamuoyuyla paylaşılmasını sağlamaktadır.

www.orsam.org.tr Numan HAZAR BÜYÜKELÇİ (E)

1945 yılında Tarsus’ta doğmuştur. 1966 yılında Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi’nin Diplomasi ve Dış Münasebetler Bölümü’nden mezun olmuştur. 1967 yı- lında Dışişleri Bakanlığı’nda çalışmaya başladıktan sonra yurt dışında çeşitli diplomatik görevlerde bulunmuştur: Ottawa, Kanada’da İkinci Kâtip; Lefkoşa, Kıbrıs’ta Başkâtip; iki dönem (yedi yıl) süresince Washington D.C., ABD’de Müsteşar ve Birinci Müsteşar; Yeni Delhi, Hindistan’da Misyon Şefi Yardımcısı; Bonn, Federal Almanya’da Elçi-Müs- teşar; ve Ankara’da Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Özel Kaleminde Özel Kalem Müdürü olarak görev almasının yanı sıra, Dışişleri Bakanlığında Siyaset Planlama, Kül- türel İlişkiler , Avrupa Konseyi Dairelerinde çalışmış, Afrika, Doğu Asya ve Pasifik/İs- lam İşbirliği Teşkilatı Genel Müdürü görevinde bulunmuştur. Türkiye Cumhuriyeti’ni temsilen, Lagos, Nijerya’da Büyükelçi, Strasbourg’daki Avrupa Konseyi’nde Büyükelçi/ Daimi Temsilci ve sonrasında da Paris’teki Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Teşkilatı UNESCO’da Büyükelçi/ Daimi Temsilci olarak görev yapmıştır. Millî Savun- ma Bakanı’na Büyükelçi/Dış Politika Danışmanı olarak atanmış ve iki yıl hizmet ver- dikten sonra, Dışişleri Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkanı olarak görevlendirilmiştir. 2010 yılında emekli olduktan sonra 2011 yılında Türkiye tarafından, merkezi Tahran’da bu- lunan Ekonomik İşbirliği Teşkilatı’nın (ECO) yeniden yapılandırılması ile görevli Akil Adamlar Grubu (Eminent Persons Group) (EPG) Türkiye Temsilcisi olarak görevlen- dirilmiş ve 10 üyeden oluşan (Türkiye, İran, Pakistan, Afganistan, Azerbaycan, Kaza- kistan, Kırgızistan, Özbekistan, Tacikistan, Türkmenistan ) Akil Adamlar Grubu’nun geçen yıl Tahran’da yapılan toplantısında tüm Grubun ( EPG) Başkanı seçilmiştir. Halen bu görevini sürdürmektedir. Farklı uluslararası konularda Türkçe, İngilizce, Fransızca ve Almanca dillerindeki çeşitli makalelerinin yanı sıra, Türkçe olarak kaleme aldığı “Küre- selleşme Sürecinde Afrika ve Türkiye-Afrika İlişkileri” , “Uluslararası Politika ve Uygar- lıklar” ile “Bilim ve Teknolojinin Uygarlıklar ve Dış Politika üzerindeki Etkileri- Bilim ve Teknoloji Diplomasisi” adındaki üç kitabın da yazarıdır. Fransızca, Almanca ve İngilizce dillerini konuşmaktadır. TAKDİM

1990’lı yılların başlarında Amerikalı Toplum Bilimci Samuel P. Huntington’un Uygarlıklar Çatış- ması tezini ortaya atmasından sonra, uluslararası ilişkilerin uygarlıklar boyutu üzerinde durulmaya başlanmış ve bu konuda küresel bir tartışma ortaya çıkmıştır. Ancak, uluslararası sorunların uygar- lıklar çatışması düzeyine indirgenemeyeceği, tarih boyunca görüldüğü üzere, bu sorunların gerçek nedenlerinin çok farklı ve karmaşık olduğu Huntington’a karşı yöneltilen eleştiriler arasındadır. Hatta Huntington, Sovyetler Birliği’nin dağılmasından sonra Batı için yeni bir düşman yaratmak ve özellikle İslam ve Hıristiyan dünyaları arasında çatışma ortamı yaratmakla suçlanmıştır.

Hazar’ın da belirttiği gibi, uygarlıklar çatışması düşüncesi Huntington’dan yıllarca önce tanınmış Ortadoğu Uzmanı Profesör Bernard Lewis tarafından Ortadoğu sorunu ile bağlantılı olarak dile getirilmiştir. Ondan da önce, uluslararası planda tanınmış İngiliz tarihçisi Arnold J. Toynbee, Türk İstiklal Savaşından ve Türk-Yunan Sorunundan söz ederken uygarlıklar çatışması kavramını gün- deme getirmiştir. Ancak, ilginç bir nokta da, o zaman Türkiye ve Yunanistan’ın kendi aralarında bir diyalog ortamı gerçekleştirebilmiş olmalarıdır.

Hazar, uluslararası barış ve istikrar için uygarlıklar çatışması olduğu izlenimi edinilen dondurul- muş sorunların çözümlenmesine öncelik verilmesini ve ayrıca tüm insanlığı ilgilendiren küresel sorunlara çözümler bulunmasını önermekte ve bu arada da uygarlıklar arasında her düzeyde diya- logun sürdürülmesinde de yarar olduğunu vurgulamaktadır.

Hazar, bu konudaki düşüncelerini 21 Aralık 2012 tarihinde, Tacikistan Cumhuriyeti Bilimler Akademisi Başkanı Mamadsho Ilolov’un davetlisi olarak gittiği Tacikistan’ın başkenti Duşanbe’de verdiği Konferansta dile getirmiştir. Konferansta, Kazakistan’ın ilk ve eski Dışişleri Bakanı ve halen Diplomatik Akademi Başkanı olan Tuleutai S. Suleimenov da hazır bulunmuştur.

Halen güncelliğini koruyan Uygarlıklar Çatışması ve Uygarlıklar arası Diyalog konusundaki görüş- lerini özellikle Avrupa Konseyi ve UNESCO başta olmak üzere çeşitli uluslararası kuruluşlardaki deneyimleri ışığında ve tarihi bir bakış açısı ile aktaran Emekli Büyükelçi Numan Hazar’ın bu konudaki çalışmalara bu şekilde önemli katkı sağlayacağını düşünüyoruz.

Hasan Kanbolat ORSAM Başkanı

ORSAM 4 Rapor No: 148, Ocak 2013 ORSAM Rapor No: 148, Ocak 2013

ORSAM Hazırlayan: Numan Hazar ORTADOĞU STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİ

ULUSLARARASI POLİTİKA VE UYGARLIKLAR (UYGARLIKLAR ÇATIŞMASI VE DİYALOG)

Uluslararası İlişkiler çerçevesinde uygarlıklar Konu ile yakından ilgili ve bu alanda yoğun kavramının daha çok vurgulanmakta olduğu etkinlikleri bulunan uluslararası kuruluşlar gözlemlenmektedir. Özellikle, Amerikalı sos- nezdinde görev yaptığım dönemlerdeki göz- yal bilimci Samuel P. Huntington’un, 1990’lı lemlerim ışığında, uluslararası politika ve uy- yılların başlarında, uygarlıklar çatışması tezi- garlıklar ile ilgili görüşleri ve düşünceleri ve ni ortaya atmasının ardından, uygarlıklar ara- bu iki olgu arasındaki bağlantıları aydınlığa sında diyalog, zaman zaman da kültürler ara- kavuşturmanın yararlı olacağına inandım. Sö- sında diyalog gereği, uluslararası forumlarda zünü ettiğim kuruluşlar arasında Büyükelçi/ ağırlıklı biçimde ele alınmaya başlanmıştır. Daimi Temsilci olarak görev yaptığım Birleş- Bu yaklaşım, ilke olarak, bugünün dünyasın- miş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Teşkilatı da karşılaşılmış olan sorunlara çözüm bulma (UNESCO) ve Avrupa Konseyi de bulunmak- amacına yönelik olmuştur. tadır. Öte yandan, meslek yaşamımın 25 yıllık bölümünde çeşitli düzeylerde bizzat katıldı- Kültürler ya da uygarlıklar arasında diyalog ğım uluslararası kuruluşların toplantılarında düşüncesi işte bu ortamdan kaynaklanmıştır. edindiğim deneyimlerim de bilgi birikimime

ORSAM Rapor No: 148, Ocak 2013 5 ORSAM ORTADOĞU STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİ

önemli katkılar sağlamıştır. Bu kuruluşlar türlü ayırımcılık, uluslararası terörizm, özel- şunlardır: Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşki- likle bilgisayar teknolojisinin gelişmesi sonu- latı (AGIT), NATO, Birleşmiş Milletler Genel cunda ortaya çıkmış olan küreselleşme olgusu Kurulu, Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Ko- ile bağlantılı sorunlar. misyonu ve İslam İşbirliği Teşkilatı (OIC) . Uygarlıklar arasında, karşılıklı güvensizlik Uygarlıklar çatışması kavramı, Samuel P. ve aynı zamanda görüş ayrılıkları mevcuttur. Huntington’dan yıllarca önce, uluslararası Örneğin, Batı’da gelişen ve bugün en yüksek alanda tanınmış tarihçi Bernard Lewis tara- normlarına erişmiş bulunan demokrasi ve fından 1957 yılında Ortadoğu Sorunu kap- insan hakları kavramları konusunda Batı ile 1 samında ele alınmıştır. Bernard Lewis, 1964 İslam Dünyası arasında mutabakat mevcut yılında yayınladığı “Ortadoğu ve Batı” başlıklı değildir. makalesinde de uygarlıklar çatışmasından söz 2 etmiştir. Günümüzün sorunlarının ve geçmişteki çeşit- li uluslararası sorunların, uygarlıklar çatışma- Bütün bunların ışığında, bugünkü uluslarara- sı kavramına indirgenecek kadar basit olma- sı sorunları, onların kökenlerine giden neden- dığı, aksine bu sorunların karmaşık nitelikleri leri, kapsamlarını ve geleceğe ilişkin beklen- mevcut bulunduğu görüşü bugün genellikle tileri anlamak amacıyla, geçmişteki olayları kabul görmektedir. ve durumları sorunlarla birlikte incelemek ve bunun sonucunda da günümüzde uluslarara- Tüm bu olguların ışığında, çeşitli uluslarara- sı politika konusunda bir değerlendirme yap- sı kuruluşların etkinlikleri ile de sergilendiği mak olanağı ortaya çıkacaktır. gibi, ister uygarlıklar ister dinler arasında ol- Geçmişteki olaylar çerçevesinde, şu konular sun her türlü ve değişik düzeylerdeki diyalog üzerinde durabiliriz: İslam Dünyası ve Hıris- örneklerinin sürdürülmesinin ve özendiril- tiyan Dünyası arasındaki ilişkiler ve temaslar, mesinin yararlı olacağına inanıyorum. İslam’ın yükselişi, İslam uygarlığının yayılma- sı ve Haçlı Seferleri, coğrafi keşifler, Avrupa’da Ancak, bu kapsamda, bugünkü anlayış açısın- sanayi devriminin ortaya çıkması, sömürgeci- dan, uygarlık ve kültür kavramlarının eş an- lik, emperyalizm, Batı’nın yükselişi ve ulusla- lamlı olduklarının genellikle benimsendiğini rarası politikada egemen bir konuma gelmesi. de belirtmekte yarar vardır. Bugünkü sorunların önemli bir bölümünün Uluslararası barış, güvenlik ve istikrarı sağ- geçmişteki olayların sonucu olarak ortaya lamak için, ilk bakışta uygarlıklar arası çatış- çıktığını veya onlarla bağlantılı olduğunu söy- madan doğduğu izlenimi veren dondurulmuş leyebiliriz. sorunların çözümüne ağırlık verilmesi, öte yandan da, görüş farklılıklarını bir yana bıra- Günümüzün sorunlarına gelince, bu çerçeve- karak, tüm insanlığı bir bütün olarak ilgilen- de şunları sayabiliriz: Hıristiyan dünyasında diren yukarıda değinilmiş bulunan sorunların özellikle İslam’a karşı olan önyargılar, geri kal- çözümüne öncelik verilmesi ve çok taraflı iş- mışlık ve yoksulluk, nüfus patlaması, göç ha- birliğine odaklanılması, kuşkusuz uygun ola- reketleri ve bununla bağlantılı sorunlar, yasa caktır. dışı göç, insan kaçakçılığı, uyuşturucu ve silah ticareti, hoşgörüsüzlük, yabancı düşmanlığı Bu konuda, Türkçe bir kitap yayınlamıştım. (özellikle İslam düşmanlığı) ve ırkçılık, her Bu kitapta, uluslararası kuruluşlardaki dene-

ORSAM 6 Rapor No: 148, Ocak 2013 ULUSLARARASI POLİTİKA VE UYGARLIKLAR (UYGARLIKLAR ÇATIŞMASI VE DİYALOG) ORSAM

yimlerimin ışığında, yaptığım incelemeleri ğümüz uçaklar, gemiler, trenler, şehirler, bina- yansıtan değişik verileri gün ışığına çıkartma- lar, limanlar, hava alanları, ülkeleri birbirine ya özen gösterdim.3 bağlayan karayolları ve demiryolları, büyük nehirler ve deniz alanları üzerindeki köprüler, Bu girişten sonra, gerçekten de son yıllarda, tarım alanları ve sanayi tesisleri, tüm bunlar diyalog konusundan çok söz edilmekte oldu- tarih boyunca bir evrim içerisinde bilim ve ğunu özellikle vurgulamak istiyorum. Nite- teknoloji sayesinde geliştirilmişledir. kim bu kapsamda, uygarlıklar arası diyalog, Ayrıca, tarih boyunca, ordular tarafından kul- kültürler arası diyalog ve dinler arası diyalog lanılan silahlar ve silahlanma teknolojisi açı- ifadelerine değinilmektedir. sından da bir evrim gözlemlenmiştir. Bu da bir uygarlığın gelişmişlik düzeyi ile yakından Her şeyden önce bazı kavramları aydınlatma- ilgilidir. ya gereksinme vardır. Uygarlık kavramı ge- niştir. Kabaca, insanlığın ilk zamanlarından Ayrıca, uygarlığın, yine tarih boyunca bir ev- bu yana, gerçekleştirilmiş olan tüm somut ve rim içerisinde gelişmiş olan somut olmayan somut olmayan varlıkları ve değerleri uygar- bir yönü vardır: Güzel sanatlar (resim, heykel, lık olarak nitelendirmek mümkündür. Uygar- mimari, müzik), edebiyat, felsefe, yönetişim, lığın maddi öğelerinin, doğaya egemen olmak hukuk, bilim ve teknoloji, toplumların göçebe gayreti içerisinde insanlara daha iyi bir yaşam yaşamından yerleşik yaşama geçişi, din ve dil. sağlamak ve insanlığın bekasını güvence altı- Uygarlığın somut olmayan bu yönü genellik- na almak amacını taşıdıklarını gözlemliyoruz. le kültür olarak tanımlanmaktadır. Bununla Bunu gerçekleştirmede, çeşitli tekniklerin, bi- birlikte, günümüzde sosyal bilimciler gerek lim ve teknolojinin üstün bir rol oynadıkları uygarlığı gerek kültürü aynı kavram olarak ta- yadsınamaz. Etrafımıza baktığımızda gördü- nımlamaktadırlar.

ORSAM Rapor No: 148, Ocak 2013 7 ORSAM ORTADOĞU STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİ

Pratik nedenlerle, bugün dünyada mevcut Biraz önce tüm insanlığın günümüzde bir bü- olan uygarlıklar, esas olarak din temeli üze- tün olarak karşı karşıya bulunduğu bir dizi rinden kategorilere ayrılmıştır. Gerçekten de tehditlerden ve meydan okumalardan söz tarihin bazı dönemlerinde din ve uygarlık eşit etmiştim. Bu sorunlar ve meydan okumalar, anlamlı olarak algılanmıştır. Bununla birlik- doğal özellikleri bakımından, dünya barış ve te, günümüzde, din, uygarlık ya da kültürün güvenliğini tehdit etmektedirler. Bu nedenle- bir öğesi olarak yansıtılmaktadır. Hıristiyan dir ki, insanlığı tehdit eden sorunları ve mey- Uygarlığı, İslam Uygarlığı, Budist Uygarlık ve dan okumaları bertaraf etmek amacıyla, or- tak yaklaşımlara erişmeyi hedef alarak farklı Hindu Uygarlığı kavramları mevcuttur. Öte tüm algılamaları bir yana bırakmak suretiyle yandan, Alman Uygarlığı, Fransız Uygarlığı, diyaloga yönelmek gereklidir. Diğer yandan Hint Uygarlığı, Amerikan Uygarlığı, Çin Uy- da, küreselleşme sürecinin olumsuz etkilerini garlığı, Arap Uygarlığı, Fars Uygarlık ve Kül- hafifletmek amacıyla küreselleşmenin insani türü, Türk Uygarlık ve Kültürü, Rus Uygarlığı, boyutu açısından mümkün olanı yapmak zo- Yunan Uygarlığı, Helenistik Kültür ve Uygar- runludur. Bu hedefe yönelik olarak tüm top- lığı, Ortodoks ya da Bizans Kültür ve Uygarlı- lumlar işbirliğine yönelmelidirler. Kanımca, ğı deyimleri de kullanılagelmektedir. diyalog, her alanda ve her zamankinden daha çok gereklidir. Din anlamında, uygarlık, tarih içerisinde yal- nızca ortak inançları, uygulamaları ve özellik- Uygarlıklar çatışması tezi, 1993 yılında Ame- leri değil, aynı zamanda, bir toplumun sosyal, rikan Sosyal Bilimcisi Samuel P. Huntington ekonomik ve siyasal örgütlenmesi ve kültürü tarafından “Foreign Affairs” dergisinde ya- ile ilgili değerleri de kabul eden ve bunları pay- yınlanan “Uygarlıklar Çatışması “başlıklı bir laşan toplumları kapsamına almıştır. Nitekim makalede öne sürülmüştür.4 Daha sonra, bu İslam Uygarlığı açısından tarihi gerçek budur. konudaki görüşleri, “Uygarlıklar Çatışması ve Zira Abbasi İmparatorluğu, beş yüzyıl boyun- Dünya Düzeninin Yeniden Yapılandırılma- ca, İslam Dünyasının büyük ölçüde tümünü sı” başlıklı bir kitapta daha ayrıntılı biçimde 5 temsil etmiştir. Ancak, Samuel P. Huntington açıklanmıştır. Huntington, günümüz dün- da İslam Uygarlığı’nın, Arap, Fars, Malay ve yasındaki değişik uygarlıkları sayarken, Çin, Türk uygarlıkları gibi alt-gruplarının mevcut Japon, Hint, İslam, Batı, Latin Amerika, Or- olduğunu kabul etmektedir. todoks ve Budist Uygarlıklarına değinmiştir. Esas itibariyle, Sovyetler Birliği’nin dağılma-

sından sonra, gelecekteki savaşların uygar- Bu aşamada önemli bir noktayı eklemeliyiz. lıklar arasında olacağını ileri sürmüş ve bazı Farklı uygarlıkların ve kültürlerin varlığına sorunlara ve durumlara değinerek bunları ör- rağmen, öğeleri tüm uygarlıklar tarafından nek göstermiştir. Huntington’un görüşlerine paylaşılan, bir evrensel uygarlıktan da söz et- karşı çok sayıda eleştiri yöneltilmiştir. Bu çer- mek mümkündür. Teknoloji, bilimler, bazı si- çevede, Birinci ve İkinci Dünya Savaşları da yasal kurumlar, ekonomik ve sosyal sistemler, dahil olmak üzere tarihteki büyük savaşların ayrıca birçok değerler de bu niteliktedir. uygarlıklar arasında olmadığı gerçeğinin dik- kate alınması gerektiği belirtilmiş, savaşların Diyaloga gelince, değişik kültürlerin, uygarlık- kökenine inen gerekçelerin uygarlıklar çatış- ların ve dinlerin mevcudiyeti dikkate alınarak, masından çok, başka birçok nedenle açıkla- dünyada ahenk, barış ve istikrarı gerçekleştir- nabileceği bildirilmiştir. Ayrıca, Huntington, mek için ortak bir dil bulmak zorundayız. Sovyetler Birliği’nin sona ermesinden sonra,

ORSAM 8 Rapor No: 148, Ocak 2013 ULUSLARARASI POLİTİKA VE UYGARLIKLAR (UYGARLIKLAR ÇATIŞMASI VE DİYALOG) ORSAM

Batı için yeni bir düşman yaratma gayreti içe- sal karşılıklı etkileşim içerisinde özel bir ça- risinde olmakla suçlanmıştır. Bu yeni düşman tışmanın şok etkisini üzerlerinde hissediyor- da İslam’dır. Bununla birlikte, Huntington’un lardı.”8 görüşlerinin ciddi yansımaları olmuş ve küre- sel bir tartışmaya yol açmıştır. Savaşın sonunda ve yılların ardından, Türkiye ve Yunanistan, aralarında karşılıklı güven, ba- Huntington’dan önce, tanınmış bir İslam ve rış ve istikrara dayalı bir ortam yaratabilmiş- Ortadoğu Uzmanı olan Bernard Lewis, 1957 lerdir. Türk İstiklal Savaşının önderi Mustafa yılında Johns Hopkins Üniversitesinde yapı- Kemal Atatürk, “Yurtta Sulh Cihanda Sulh” lan bir Konferansa sunduğu tebliğde Ortado- ilkesini Türk dış politikasının temel ilkesi ola- ğu Sorunu çerçevesinde uygarlıklar çatışması rak açıklamıştır. Gerçekten de iki ülke, geç- 6 mişin trajik olaylarını bir yana bırakarak, ara- düşüncesine değinmiştir. Daha sonra da 1964 larında karşılıklı bir diyalog ortamı da yarat- yılında yayınladığı “Ortadoğu ve Batı” başlıklı mışlardır. Nitekim Yunan silahlı kuvvetlerinin kitapta yine Ortadoğu Sorunu çerçevesinde Türk anavatanına işgalci olarak gönderilmesi uygarlıklar çatışmasından söz etmiştir.7 fikrinin sahibi olan Birinci Dünya Savaşı sı- rasındaki Yunanistan Başbakanı Eleftherios Hatta Bernard Lewis’ten de önce, uluslarara- Venizelos, 1934 yılında Atatürk’ü Nobel Barış sı alanda tanınmış İngiliz tarihçisi Arnold J. Ödülü’ne aday göstermiştir.9 Toynbee, 1922 yılında yayınlanan “Yunanis- tan ve Türkiye’de Batı Sorunu: Uygarlıkların Uluslararası ilişkilerde diyalog fikri yeni de- Teması Noktasında bir İnceleme” başlıklı ki- ğildir. Dinlerarası diyalog bakımından bu dü- tabında, 1919-1922 Türk-Yunan Savaşı çerçe- şünce 1964 yılına kadar geriye gitmektedir. vesinde bir uygarlıklar çatışmasının sözkonu- Nitekim 1964 yılında Vatikan, “Dinlerarası su olduğuna değinmiştir. Toynbee, bu konuda Diyalog Papalık Konseyi”ni kurmuştur. Bu şunları yazmıştır: “Temel gerçek şu idi ki Ya- kuruluş, diğer dinleri daha iyi anlama, hoş- kın Doğu’nun Hıristiyanları ve Ortadoğu’nun görü ve onlara saygı amacını gütmektedir. Müslümanları, uygarlıklar arasındaki yaşam- Gerçekten de birçok Papa, dinlerarası diya-

ORSAM Rapor No: 148, Ocak 2013 9 ORSAM ORTADOĞU STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİ

logun önemine değinmiştir. Bununla birlik- göstermiş ve ve kültürler ve uygarlıklar ara- te, Papa XVI. Benedict (Benoit XVI) İslam’ı sında diyalog önerisinde bulunmuştur. Nite- küçük düşürücü beyanları, İslam Peygamberi kim 1998 yılında Birleşmiş Milletler Genel Hazreti Muhammet’i terörist olarak gösteren Kurulu, 1995 yılının Uluslararası Hoşgörü karikatürlerin yayınlanması, İslam’ı karalayıcı Yılı olarak ilan edilmiş olduğunu da anımsa- filmler Müslüman Dünyada kuvvetli tepkile- tarak, 2001 yılını Uygarlıklar arasında Diyalog re sebep olmuştur. Bu olaylar, Hıristiyan ve İslam Dünyaları arasında yapıcı bir diyalog Yılı olarak ilan etmiştir. Öte yandan, UNES- için asla yardımcı olamaz. Öte yandan, dinle- CO, 2001 yılında Kültürel Çeşitlilik Evrensel rarası diyalogun ancak din adamları arasında Bildirgesi’ni kabul etmiştir. Bu çabalar, dün- olabileceği gerçeğini de zihinlerde tutmak ge- yada hüküm süren çeşitli kaygılar sebebi ile rekmektedir. Bu konudaki bir güçlük de, Hı- ortaya çıkmıştır: hoşgörüsüzlük, yabancı düş- ristiyan Dünyasının aksine, İslam Dünyasını manlığı, insan haklarına saygı gösterilmeme- bir bütün olarak temsil eden bir makamın ne sinden doğan sorunlar ve sanayileşmiş ülke- de din adamları sınıfının İslam’da mevcut ol- lerdeki göçmen topluluklarının güçlükleri. mayışıdır. Ayrıca, diyalog sebebiyle, bir taraf, karşı tarafın inancını değiştirmesi beklentisi 11 Eylül 2001 tarihinde New York ve Vaşing- içinde olamaz. Bununla birlikte, böyle bir di- yalog, karşılıklı anlayış için yararlı olacaktır. ton’daki terör saldırılarının hemen ertesinde Uluslararası kuruluşlarda, diyalog fikri, dünya Birleşmiş Milletler Genel Kurulu terörü en barış ve istikrarına katkıda bulunmak üzere güçlü biçimde kınamış ve terörizm ile müca- 1980’li yıllar gibi erken bir dönemde dikkate dele için uluslararası işbirliği çağırısında bu- alınmıştır. UNESCO’nun değişik etkinlikle- lunmuştur. Daha ileri aşamada, Genel Kurul, rinde diyalog düşüncesi vurgulanmıştır. Sa- 21 Kasım 2001 tarihinde muel P. Huntington’un uygarlıklar çatışması tezini ileri sürmesinin ardından 1990’lı yıl- “Uygarlıklar arasında Diyalog için Küresel larda, birçok uluslararası kuruluş buna tepki Gündem” konulu bir Karar Tasarısını kabul

ORSAM 10 Rapor No: 148, Ocak 2013 ULUSLARARASI POLİTİKA VE UYGARLIKLAR (UYGARLIKLAR ÇATIŞMASI VE DİYALOG) ORSAM

etmiştir. Bu Karar Tasarısı, sözkonusu amaçla 2004 yılında da İspanya Başbakanı Luis Rod- bir dizi önlemi içermektedir. Genel Kurul, ay- riguez Zapatero ve Türkiye Başbakanı Recep rıca, kültürler ve uygarlıklar arasında diyalog Tayyip Erdoğan’ın ortak sponsor oldukları için UNESCO’ya kilit bir rol vermiştir. “Medeniyetler İttifakı “girişimi Birleşmiş Mil- letler çerçevesinde ortaya çıkmıştır. Zapatero 2005 yılında, UNESCO Genel Konferansı, ve Erdoğan’ın Eş-Başkanlığında oluşan “Me- Kültürel İfadelerin Çeşitliliğinin Korunması deniyetler İttifakı”, halihazırda Birleşmiş Mil- ve Özendirilmesi Sözleşmesini kabul etmiştir. letler üyelerinin çoğunluğunun katılımı ile Bu Sözleşme, diğer şeyler meyanında, diyalo- çeşitli projeleri gerçekleştirmektedir. gun önemini de vurgulamaktadır. İran, Cezayir ve bazı Batı Avrupa ülkeleri ile Diğer Uluslararası kuruluşlar da diyalog ko- bölgesel örgütlerden birçoğu da diyalog fikri- nusuna önem atfetmişlerdir. İslam Konferan- ni desteklemişler ve çeşitli etkinlikler düzen- sı Teşkilatı 1990’lı yıllardan itibaren diyalog lemişlerdir. düşüncesini özendirmek amacıyla çeşitli top- Tüm bu gayretler, dünyada anlayış, hoşgörü, lantılar düzenlemiş ve BM Genel Kurulu çer- barış ve istikrara katkıda bulunmayı hedef al- çevesinde etkin biçimde çeşitli girişimlerde mışlardır ve bunda da samimidirler. Bu gerçe- bulunmuştur. ğe rağmen, kültürler ve uygarlıklar arası diya- log yolunda mevcut engellere de göz atmamız Avrupa Birliği, Avrupa Konseyi ve Avrupa gerekmektedir. Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGIT) da uy- garlıklar arasında diyalog ile ilgili çeşitli etkin- Halihazırda, bazı uyuşmazlıklar, liklere katılarak öncü rol oynamışlardır. Huntington’un haklı olduğu ve uygarlıklar çatışması tezine ilişkin görüşleri konusunda Bazı ülkeler de konu ile ilgili olarak önemli haklı gösterilebileceği izlenimini vermekte- roller üstlenmişlerdir. Örneğin, halkının bü- dir. Örneğin, Ortadoğu uyuşmazlığı ve Filis- yük çoğunluğu Müslüman olmakla birlikte tin sorunu, Kıbrıs meselesi, Yukarı Karabağ aynı zamanda siyasal ve ekonomik alanda ve sorunu ve Azerbaycan’ın ulusal topraklarının toplum yaşamında Batı değerlerini de kabul %20’sinin Ermenistan tarafından işgalinin etmiş ve Batı kurumlarının da üyesi bulu- hukuk dışı olarak sürdürülmesi ve Keşmir nan Türkiye, bu alanda çok özel konuma sa- problemi, görünüşte, özleri bakımından uy- hip bir ülkedir. 11 Eylül 2001 terör saldırıla- garlıklar arasında çatışmalar olma özelliğini rının hemen ertesinde, Türkiye, İstanbul’da taşımaktadırlar. Bu sorunlar, kemikleşmiş ya da dondurulmuş sorunlardır. Batı’nın, taraf- İslam Konferansı Teşkilatı ve Avrupa Birliği lardan birine, haklı veya haksız olsun, koşul- arasında Ortak Forum düzenlemiştir. Dı- suz desteği mevcuttur. Zira sözkonusu taraf, şişleri Bakanları düzeyindeki bu Forum, di- Hıristiyan dünyasına veya Hıristiyan-Yahudi yalog, barış, istikrar ve daha iyi bir anlayış uygarlığına mensuptur. Sorunun diğer tarafı konusunda çeşitli önlemler içeren İstanbul ise İslam dünyasına mensuptur. Batı’nın görü- Deklarasyonu’nu kabul etmiştir. Bununla bir- şüne veya verdiği izlenime görü, bu sorunlar, likte, Ortak Forum’un 2004 yılında yapılma- Batı, Hıristiyan-Yahudi uygarlığına mensup sı gereken İzleme Toplantısı, Yunanistan ve tarafın görüşleri ve çıkarları doğrultusunda Kıbrıslı Rumların Kıbrıslı Türklerin katılımı çözümlenmelidir. Açıkça görülüyor ki, ada- konusundaki itirazları dolayısı ile gerçekleşe- let, hak ve hakkaniyet gözetilmediğinden, bu memiştir. yaklaşımın sonucunda söz konusu sorunlar

ORSAM Rapor No: 148, Ocak 2013 11 ORSAM ORTADOĞU STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİ

dondurulmuş bir konuma gelerek bölgesel ve olarak görmeyi ihmal etmek mümkün değil- uluslararası barış ve istikrar için tehdit teşkil dir. Örneğin, demokrasi ve insan hakları sa- etmektedirler. vunulduğunda, yolsuzluk ve kötü yönetişim eleştirildiğinde, bir toplumun ekonomik ve Gerçekten de bu uyuşmazlıklar aslında uy- sosyal gelişmişlik düzeyini dikkate almak ge- garlıklar arasında değildir. Örneğin Kıbrıs nellikle unutulmakta veya ihmal edilmektedir. sorununu ele alırsak, Kıbrıslı Türkler müca- Kalkınmış olan dünya, bugünkü demokrasi delelerinde tüm Müslüman ülkeler tarafından aşamasına ve ekonomik ve sosyal gelişmeye desteklenmemişlerdir. Aynı şeyi Azerbaycan zahmetli çabalar ve uzun bir tarihi sürecin ve Ermenistan arasındaki uyuşmazlık için de sonunda erişmiş oldukları gerçeğini kabul söylemek mümkündür. Azerbaycan, Erme- etmelidir. ABD Başkanı Barack Obama da, nistan ile mükemmel ilişkileri bulunan İran ABD’nin tek başına, ülkeleri istibdat yöneti- dahil, tüm İslam Dünyası tarafından tama- minden kurtarabileceğine inananlardan kuş- men desteklenmemiştir. ku duyulması gerektiğini, zira demokrasinin yerel uyanışın bir sonucu olduğunu vurgula- Öte yandan, Huntington’un tezi gibi Batı’da mıştır.10 ileri sürülen bazı görüşler tehlikeli ve tehdit edici nitelikte görüldüğü gibi, bunların Müs- Demokrasi ve insan hakları Batı tarafından lüman ve Hıristiyan Dünyaları arasında bö- gündeme getirildiğinde, gelişmekte olan ül- lünmeyi hedef alarak, bu iki Dünya arasında kelerde veya İslam Dünyasında her zaman aşılması mümkün olmayan bir uçurum mev- güçlü bir tepki ile karşılaşıldığını anımsatmak cut olduğuna da işaret ettiği şeklinde değer- istiyorum. Batı’nın bu gayretleri, ülkeleri is- lendirmelere yol açmaktadır. tikrarsızlaştırmak yolunda girişimler olarak değerlendirilmektedir. Uygarlıklar arasında sağlıklı bir diyalogun önünde kuşkusuz başka engeller de vardır. İngiliz tarihçisi Eric Hobsbawm Batı’nın bu Önyargılar ve hoşgörüsüzlük yabancı düş- politikasını insan hakları emperyalizmi ola- manlığı ve ırkçılığın temel sebepleri olamaz. rak nitelendirmektedir. Hobsbawm, bu konu- İslam ve terörizmi aynı nitelikte görmek sa- da şunları da söylemektedir: dece önyargılarla değil, aynı zamanda bilgi eksikliği ile de ilgilidir. Bu bakımdan, diyalog kuşkusuz, halklar arasında daha iyi bir karşı- “Uyarlanmasının ve yerleştirilmesinin kabu- lıklı anlayışa yol açacaktır. lünü mümkün kılacak yerel koşulların önce- den mevcut olmaması halinde, değerlerin ve Bununla birlikte, önyargılar, uygarlıklar ara- kurumların yayılması, dışarıdan bir kuvvet sındaki yanlış anlamaların da tek sebebi ola- tarafından birden bire empoze edilerek, ger- mazlar. Bunlar ayrıca, halklar ve kültürler çekleştirilemez. Demokrasi, Batı değerleri ve arasında ahenk için engel de teşkil edemezler. insan haklarının kabulü, yararları derhal açık Dünya halkları için iyi bir ahengin yaratılması biçimde görülen ve herkes tarafından kul- yolunda güçlüklere sebep olan başka unsurlar lanabilme ve aynen kabul etme bakımından da mevcuttur. Bugün dünyamızda, gelecek- sorun teşkil etmeyen teknolojilerin dışarıdan te küresel barış ve istikrarı tehdit edebilecek alınmasına benzemez.”11 nitelikte çok miktarda problem var olduğunu söyleyebiliriz. Büyük bir mozaiğin sadece bir Küreselleşmeden ve hatta bölgesel ve küresel bölümüne odaklanmak ve fotoğrafı bir bütün ekonomik entegrasyondan sıkça söz edildiği

ORSAM 12 Rapor No: 148, Ocak 2013 ULUSLARARASI POLİTİKA VE UYGARLIKLAR (UYGARLIKLAR ÇATIŞMASI VE DİYALOG) ORSAM

bir dönemde, kutsal ve yüce bir kavram olan Bir az önce bir bütün olarak insanlığın kar- insan hakları, ülkeleri etnik özellikleri dolayısı şılaşmış olduğu çok sayıda soruna değinmiş- ile bölmek ve istikrarsızlaştırmak amacıyla si- tim. Birleşmiş Milletler Teşkilatının istatistik- yasal ve ekonomik çıkarlar için kullanılamaz. lerine göre, dünya nüfusu 2050 yılında 8.918,7 milyar olacaktır. Kalkınmış ülkelerin nüfusu Dünya halkları arasında ahenk ve diyalog yo- 1.219,7 milyar ve gelişmekte olan ülkelerin lunda mevcut kültürel ve dini engellere ek nüfusu da 7.699,0 milyar olacaktır. Yine Bir- olarak, ekonomik ve sosyal kalkınmadan kay- leşmiş Milletler istatistiklerine göre, halen, naklanan başka engeller de vardır. 6,5 milyar olan toplam dünya nüfusunun 3 Adil bir dünya düzeni tartışılamaz bir ideal- milyarlık bölümü günde bir doların altında dir. Bununla birlikte, dünyada egemen olan bir gelirle yaşamak durumundadır. mevcut ekonomik ve sosyal düzen karşısında, uluslararası kuruluşlar tarafından önerilen di- Küreselleşmenin etkilerine gelince, kalkın- yalog fikri yeterli değildir. Kuşkusuz, kültürler makta olan ülkeler, gelişmiş ülkelerin zengin- ve uygarlıklar arasında diyalog tüm düzeyler- leşmesine daha çok katkıda bulunmaktadırlar. de desteklenmelidir. Ancak, buna ek olarak, Bu gerçek ışığında, küreselleşmenin olumsuz dünya toplumu, tüm insanlığın çıkarları için, etkilerini azaltmak ve olumlu yansımalarını insanlığın karşılaştığı mevcut ve ortak sorun- azamileştirmek amacına yönelik bir strateji ları tanımalı ve bunlar için çözümler bulma- benimsemek uygun olacaktır. lıdır.

ORSAM Rapor No: 148, Ocak 2013 13 ORSAM ORTADOĞU STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİ

Doğal olarak, enformasyon ve teknolojiye eri- engellerin kaldırılması yolunda diğer ülkeler şim alanında da dengesizlikler mevcut olduğu üzerinde baskı yapmakta, ayrıca özelleştirme dikkate alınmalıdır. ve liberalizasyon konusunda da telkinlerde bulunmaktadırlar. Bununla birlikte kalkınmış Dünya nüfusunun %20’sinin dünya gelirleri- ülkeler sahip oldukları avantajları korumak nin %85’ine sahip olduğunu da burada ekle- eğilimindedirler. Böylece, gelişmiş ülkeler, meliyiz. kalkınmakta olan ülkelerin, uluslararası eko- nomik ve ticari ilişkilerde tekstil, tarım ve Son 30 yıl içerisinde, küreselleşme süreci, hizmetler gibi sektörlerdeki avantajlarını bir dünya halkları arasında bir gelir dengesizliği- yana bırakmakta veya görmezlikten gelmekte, ne sebep olmuş, Dünya Bankası raporlarında ancak fikri mülkiyet haklarını vurgulamakta- da belirtildiği gibi, mevcut durumu daha da dırlar. Kalkınmakta olan ülkelere uluslararası kötüleştirmiştir. ticaretteki tüm engelleri kaldırmaları önerilir- ken, bu ülkeler, ihracatlarında gelişmiş ülkeler Küreselleşme süreci kaçınılmazdır. Bununla tarafından uygulanan koruyucu engeller ve birlikte, aynı zamanda, çoğulculuğu ve kültü- önlemeler ile karşılaşmaktadırlar. İşte bu se- rel çeşitliliği de gerekli kılan bu sürecin olum- bepledir ki adil bir dünya düzeni bir zorun- lu yönlerine ve yararlarına odaklanmak zo- luluktur ve bu olmaksızın kültürler ve uygar- runluluğu mevcuttur. Küreselleşmenin olum- lıklar arasında diyalog kendisinden beklenen suz sosyal etkileri, Pierre Bourdieu, Jacques rolü oynayamaz. Gelişmiş ülkeler, ayrıca, ağır Derrida ve Michel Foucault gibi sosyolog ve borç ödeme yükü altında ezilen ülkelere yar- filozoflar tarafından da eleştirilmiştir. Sonuç dım etmek zorundadırlar. Bütün bunlar yapıl- olarak, küreselleşmenin sosyal boyutuna özel madan, insan haklarına ve hukukun üstünlü- bir dikkat gösterilmesi değer taşımaktadır. ğüne dayalı bir demokratik sistem gerçekleş- tirilemez. Sözkonusu bu durum dolayısıyla Mevcut küresel sorunlara barışçı çözümler Dünya Ticaret Örgütü’ne (WTO), Dünya bulunamadığı takdirde, uluslararası terörizm, Bankasına ve Uluslararası Para Fonu’na (IMF) yasadışı göç ve uyuşturucu kaçakçılığının se- yöneltilen eleştiriler ciddi biçimde dikkate bep olduğu tehditleri bertaraf etmek maale- alınmalıdır. sef mümkün olmayacaktır. Bu nedenle, geliş-

miş ülkeler, mevcut küresel sorunlara çözüm Daha önce de değinildiği gibi, Filistin ve Orta- bulmak için gayret sarf etmek zorundadırlar. Aksi takdirde, geri kalmışlık ve yoksulluktan doğu sorunu, Kıbrıs meselesi, Karabağ ve ya- kaynaklanan tehditler onlara karşı yönlendi- sadışı biçimde işgal edilmiş Azeri toprakları rilmiş olacaktır. Gelişmiş ülkeler, fildişi kule- sorunu ve Keşmir problemi gibi dondurulmuş lerinde hareketsiz kalamazlar. sorunların çözümü, halklar arasında diyaloga büyük ölçüde katkıda bulunacak ve dolayı- Bu çerçevede, altını çizmek istediğim diğer sı ile dünyada barış ve istikrarın sağlanması bir önemli sorun da fanatizmin bertaraf edil- üzerinde büyük olumlu yansımaları olacaktır. mesi için nitelikli eğitimin zorunlu olduğu hususudur. Bu alanda UNESCO’nun üzerine Diyalog, kaynağını tarihten alan kaçınılmaz düşen önemli bir rol mevcuttur. bir fenomendir. Uyuşmazlıkların mevcudiye- tine rağmen, halklar, kültürler ve uygarlıklar Öte yandan, uluslararası ticarette de sorun- arasında her zaman karşılıklı bir değişim ve lar ve adaletsizlikler vardır. Kalkınmış ülke- diyalog mevcut olmuştur. Küreselleşme için ler, serbest uluslararası ticaretin önündeki de aynı şeyi söyleyebiliriz. Avrupa ve Asya

ORSAM 14 Rapor No: 148, Ocak 2013 ULUSLARARASI POLİTİKA VE UYGARLIKLAR (UYGARLIKLAR ÇATIŞMASI VE DİYALOG) ORSAM

(özellikle Çin ve Hindistan) arasında her za- Rusya, Brezilya ve dünyada diğer yeni beliren man temaslar ve ticaret olagelmiştir. Tarihi bazı ekonomiler dolayısı ile tedrici ve göreceli ipek yolu bu gerçeği anımsatmaktadır. Yeni olarak azalmaktadır. deniz yollarının bulunmasından ve coğrafi keşiflerin ardından, özellikle, Kuzey ve Güney Sonuç olarak, diyalogun her zaman için ya- Amerika’da Avrupalıların yerleşimi ile küre- rarlı olacağını söyleyebiliriz. Ancak, mevcut selleşme yeni bir ivme kazanmıştır. Günümü- siyasal, ekonomik ve kültürel engelleri ve güç- zün dünyasında teknolojik ilerlemeler bu sü- lükleri de zihinlerde tutmak gerekmektedir. reci hızlandırmıştır. Fransız tarihçisi Fernand Braudel’e göre, Batı Avrupa, bir şans eseri ola- Bununla birlikte, insanlığın, çok zaman ve rak, Batı’nın böyle büyük bir atılım gerçekleş- zahmetli gayretlere gereksinme duyulmasına tirmesi yolunda coğrafi, jeopolitik, ideolojik rağmen, tüm bu sorunlara bir son vermek için ve insani altyapı unsurlarına sahip olmuştur. gerekli olgunluğa sahip olduğunu düşünüyo- Bununla birlikte, günümüzde, Batı’nın üs- rum. tünlüğü, Asya’da Çin ve Hindistan ve ayrıca

ORSAM Rapor No: 148, Ocak 2013 15 ORSAM ORTADOĞU STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİ

DİPNOTLAR

1 Bernard Lewis, The Middle East in World Affairs, 1957 yılında John Hopkins Üniversitesinde yapılan bir Konferansa sunulan tebliğ, From Babel to Dragomans Interpreting the Middle East, Phoenix, London 2004, sayfa 287-296. 2 Bernard Lewis, The Middle East and the West, Indiana University Press, Bloomington 1994, sayfa 135. 3 Numan Hazar, Uluslararası Politika ve Uygarlıklar, Uluslararası Stratejik Araştırma Kurumu (USAK), Ankara, 2009. 4 Samuel P. Huntington, The Clash of Civiizations, Foreign Affairs, New York, Volume 7, No.3, 1993. 5 Samuel P. Huntingto, The Clash of Civilizations and the Remaking of World Order, Simon&Schuster UK Ltd., 1996, London. 6 Bernard Lewis, The Middle East in World Affairs, From Babel to Dragomans Interpreting the Middle East, Phoenix, London, 2004, s. 287-296. 7 Bernard Lewis, The Middle East and the West, Indiana University Press, Bloomington, 1994, s. 135. 8 Arnold J Toynbee, The Western Question in Greece and Turkey, A Study in the Contact of Civi- lisations, Constable and Company Ltd., London-Bombay-Sydney, 1922 s. 107-148. Sözkonusu kitabın Türkçe çevirisi 2007 yılında Yeditepe Yayınevi tarafından ‘ Türkiye’de ve Yunanistan’da Batı Meselesi-Medeniyetlerin Temas Noktasında bir Çalışma ‘’ başlığı ile yayınlanmıştır. 9 “Nomination Database-Peace,” Nobelprize.org. 10 Barack Obama, The Audacity of Hope, Thoughts on Reclaiming th American Dream, Vintage Books, New York, 2006, s. 374. 11 Eric Hobsbawm, Globalisation, Democracy and Terrorism, Abacus, London, 2011, s. 10-11.

ORSAM 16 Rapor No: 148, Ocak 2013 ULUSLARARASI POLİTİKA VE UYGARLIKLAR (UYGARLIKLAR ÇATIŞMASI VE DİYALOG) ORSAM

ORSAM RAPORLARI

ORSAM Rapor No: 1 ORSAM Rapor No: 12 ORSAM Rapor No: 21 ORSAM Rapor No: 30 Mart 2009 BLACK SEA INTERNATIONAL Kasım 2010 Şubat 2011 Deniz Haydutluğu ile Mücadele Rapor No: 2 Irak’tan Irağa: 2003 Sonrası Kerkük’te Mülk Anlaşmazlıkları: ve Türkiye’nin Konumu: Somali Şubat 2010 Irak’tan Komşu Ülkelere ve Saha Araştırmasına Dayalı Bir Örneği Rusya Federasyonu’nun Bakışı: Türkiye’ye Yönelik Göçler Çalışma Irak Faktörünün Türkiye’nin (Tr - Eng) (Tr) (Tr) Ortadoğu Politikasına Etkisi ORSAM Rapor No: 2 (1990-2008) ORSAM Rapor No: 22 ORSAM Rapor No: 31 Nisan 2009 (Tr - Rus) Ocak 2011 BLACK SEA INTERNATIONAL 60. Yılında Nato ve Türkiye Türkiye-Yemen İlişkileri ve (Tr - Eng) ORSAM Rapor No: 13 Rapor No: 7 Şubat 2010 Yemen’deki Türkiye Algısı Mart 2011 (Tr – Eng – Ar) ORSAM Rapor No: 3 7 Mart 2010 Irak Seçimleri Afganistan ve Pakistan’da Mayıs 2009 Öncesi Şii Kökenli Parti ve Seç- Yaşanan Gelişmeler ve Irak’ın Kilit Noktası: Telafer menlerin Politik Davranışlarının ORSAM Rapor No: 23 Uluslararası Güvenliğe Etkileri (Tr - Eng) Analizi Ocak 2011 (Tr) (Tr) Katar-Irak-Türkiye-Avrupa Doğal ORSAM Rapor No: 4 Gaz Boru Hattı Projesi Mümkün ORSAM Rapor No: 32 Temmuz 2009 ORSAM Rapor No: 14 mü? Mart 2011 Şubat 2010 2009 Lübnan Seçimleri: Ka- (Tr - Eng) Suudi Arabistan’da Şii Muhalefet Seçim Öncesi Irak’ta Siyasal Du- zananlar, Kaybedenler ve Türkiye Sorunu ve Etkileri rum ve Seçime İlişkin Beklentiler (Tr) ORSAM Rapor No: 24 (Tr) (Tr) Ocak 2011 ORSAM Rapor No: 5 Kuveyt Emirliği: Savaş ve Barış ORSAM Rapor No: 33 Ağustos 2009 ORSAM Rapor No: 15 Arasındaki El Sabah İktidarı ve Mart 2011 Türkiye-Lübnan İlişkileri: Lübnanlı Mart 2010 Türkiye ile İlişkiler Irak’ta Türkmen Varlığı Dinsel ve Mezhepsel Grupların Orsam Heyetinin 7 Mart 2010 Irak Seçimlerine İlişkin Gözlem (Tr) Türkiye Algılaması (Tr) Raporu (Tr - Eng) ORSAM Rapor No: 25 (Tr) ORSAM Rapor No: 34 Ocak 2011 ORSAM Rapor No: 6 Mart 2011 ORSAM Rapor No: 16 Hukuki ve Siyasi Yönleriyle Kasım 2009 Irak’ta Türkmen Basını Nisan 2010 Güvenlik Konseyi’nin İran Am- Tuzhurmatu Türkmenleri: Bir (Tr – Ar) Oman Sultanlığı: bargosu Başarı Hikayesi Arap Yarımadasında Geleneksel (Tr) (Tr - Eng - Ar) ile Modernite Arasında Bir Ülke ORSAM Rapor No: 35 Mart 2011 (Tr) ORSAM Rapor No: 26 ORSAM Rapor No: 7 Irak’ta Mevcut Siyasi Durum ve BLACK SEA INTERNATIONAL Kasım 2009 Önemli Siyasi Gelişmeler ORSAM Rapor No: 17 Rapor No: 5 Unutulmuş Türkmen Diyarı: (Tr) Nisan 2010 Şubat 2011 Diyala 7 Mart 2010 Irak Parla- (Tr - Eng - Ar) Kırgızistan’da Son Gelişmeler: mento Seçim Sonuçlarının ORSAM Rapor No: 36 Dün, Bugün, Yarın ve Yeni Siyasal Denklemin ORSAM Su Araştırmaları ORSAM Rapor No: 8 (Tr - Rus) Değerlendirilmesi Programı Rapor No: 1 BLACK SEA INTERNATIONAL (Tr) Rapor No: 1 ORSAM Rapor No: 27 Mart 2011 Eu’s Water Framework Directive Aralık 2009 ORSAM Rapor No: 18 Şubat 2011 Implementation in Turkey: Karadeniz’in Bütünleşmesi İçin BLACK SEA INTERNATIONAL Mısır Devriminin Ayak Sesleri: Bir The Draft National Implementa- Abhazya Rapor No: 3 Devrin Sonu mu? (Tr - Eng) Mayıs 2010 (Tr) tion Plan Komşuluktan Stratejik İşbirliğine: (Eng) ORSAM Rapor No: 9 Türk-Rus İlişkileri ORSAM Rapor No: 28 Ocak 2010 (Tr - Rus) BLACK SEA INTERNATIONAL ORSAM Rapor No: 37 Yemen Sorunu: Bölgesel Savaşa Rapor No: 6 Mart 2011 Doğru mu? ORSAM Rapor No: 19 Şubat 2011 Tunus Halk Devrimi ve Sonrası (Tr - Eng) Eylül 2010 Uluslararası Deniz Hukukunda (Tr) Türkiye’ye Yönelik Türkmen Göçü Kıyı Devletlerinin Gemilere El ORSAM Rapor No: 10 ve Türkiye’deki Türkmen Varlığı ORSAM Rapor No: 38 Yemen İç Savaşı: İktidar Mücade- Koyma Yetkisinin Sınırları: (Tr) Mart 2011 lesi, Bölgesel Etkiler ve Türkiye Gürcistan’ın Karadeniz’de Seyre- Libya Savaşı, Uluslararası Müda- ile İlişkiler ORSAM Rapor No: 20 den Gemilere El Koyması hale ve Türkiye (Tr - Eng) BLACK SEA INTERNATIONAL (Tr) Rapor No: 4 (Tr) ORSAM Rapor No: 11 Ekim 2010 ORSAM Rapor No: 29 Şubat 2010 Kırgızistan’da Mevcut Durum, Şubat 2011 ORSAM Rapor No: 39 Unutulan Türkler: Lübnan’da Türk İktidar Değişiminin Nedenleri ve Tunus Halk Devrimi ve Türkiye Mart 2011 Varlığı Kısa Vadeli Öngörüler Deneyimi Tarihten Günümüze Libya (Tr – Eng – Ar) (Tr) (Tr) (Tr)

ORSAM Rapor No: 148, Ocak 2013 17 ORSAM ORTADOĞU STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİ

ORSAM Rapor No: 40 ORSAM Rapor No: 49 ORSAM Rapor No: 58 ORSAM Rapor No: 68 ORSAM Su Araştırmaları Mayıs 2011 Temmuz 2011 Eylül 2011 Programı Rapor No: 2 Orsam Söyleşileri - 2 Karikatürlerin Dilinden 12 Haziran Karikatürlerde Usame Bin Ladin Mart 2011 Irak Türkmenleri-1 2011 Türkiye Genel Seçimlerinin Operasyonu ve Yankıları İklim Değişiminin Güvenlik Boyu- (Tr) Ortadoğu’daki Yansımaları (Tr) tu ve Ortadoğu’ya Etkileri (Tr) (Tr) ORSAM Rapor No: 50 ORSAM Rapor No: 69 Mayıs 2011 ORSAM Rapor No: 59 Eylül 2011 ORSAM Rapor No: 41 Orsam Söyleşileri - 3 Temmuz 2011 Karikatürlerin Dilinden Irak’ı An- lamak - 4 Mart 2011 Iraklı Kürt Yetkililer, Akademisy- Karikatürlerin Dilinden Irak’ı An- Karikatürlerin Dilinden Irak’ı An- (Tr) enler ve Gazeteciler-1 lamak - 2 lamak-1 (Tr) (Tr) (Tr) ORSAM Rapor No: 70 BLACK SEA INTERNATIONAL ORSAM Rapor No: 51 ORSAM Rapor No: 60 Rapor No: 10 ORSAM Rapor No: 42 BLACK SEA INTERNATIONAL ORSAM Su Araştırmaları ORSAM Su Araştırmaları Eylül 2011 Rapor No: 8 Programı Rapor No: 3 Programı Rapor No: 6 XXI. Yüzyılda Rusya ve Mayıs 2011 Nisan 2011 Temmuz 2011 Türkiye’nin İran Politikaları 75. Yılında Montrö Boğazlar Nil Nehri Havzasının Hidropolitik Mekong Nehri Suları Üzerinde (Tr - Rus) Sözleşmesi Tarihi ve Son Gelişmeler İşbirliği ve İhtilaf Karadeniz’in Değişen Jeopolitiği (Tr) (Tr-Eng) ORSAM Rapor No: 71 Çerçevesinde Eylül 2011 ORSAM Rapor No: 43 (Tr) ORSAM Rapor No: 61 Gazze Sorunu: İsrail Ablukası, Nisan 2011 Temmuz 2011 Uluslararası Hukuk, Palmer Rapo- Kuzey Irak’ın Sosyal-Siyasal ORSAM Rapor No: 52 Antalya’da 1-2 Haziran 2011 Tar- ru ve Türkiye’nin Yaklaşımı Yapısı ve Kürt Bölgesel BLACK SEA INTERNATIONAL ihlerinde Gerçekleşen “Suriye’de (Tr) Yönetimi’nin Rapor No: 9 Değişim Türkiye ile İlişkileri Mayıs 2011 Konferansı” nın Tam Deşifresi ORSAM Rapor No: 72 Afganistan ve Bölgesel Güvenlik (Tr) (Tr - Eng) Eylül 2011 (Ortadoğu, Orta ve Güney Asya, Ortadoğu Ülkelerine Dair Rusya Federasyonu) ORSAM Rapor No: 44 ORSAM Rapor No: 62 İstatistikler (Tr - Rus) ORSAM Su Araştırmaları Ağustos 2011 (Tr) Programı Rapor No: 4 Karikatürlerin Dilinden Irak’ı An- Nisan 2011 ORSAM Rapor No: 53 ORSAM Rapor No: 73 lamak - 3 Meriç Nehri Havzası Su Mayıs 2011 BLACK SEA INTERNATIONAL (Tr) Yönetimi’nde “Uluslararası Madagaskar: Bağımsızlığın 50. Rapor No: 11 İşbirliği” Zorunluluğu Yılında Kazanımlar, Ekim 2011 ORSAM Rapor No: 63 (Tr) Kaçan Fırsatlar ve Türkiye ile Anadolu Etki Alanı ORSAM Su Araştırmaları İlişkiler (Tr-Eng) Programı Rapor No: 7 ORSAM Rapor No: 45 (Tr) Nisan 2011 Ağustos 2011 ORSAM Rapor No: 74 Görünmez Stratejik Kaynak: Suriye’de Demokrasi mi İç Savaş ORSAM Rapor No: 54 BLACK SEA INTERNATIONAL mı? : Mayıs 2011 Sınıraşan Yeraltı Suları Rapor No: 12 Toplumsal-Siyasal Yapı, Değişim Iraklı Grupların Temel Siyasi (Tr) Ekim 2011 Senaryoları ve Sürecin Türkiye’ye Sorunlara Bakışı ve Türkiye İle Ukraine in Regress: The Tymosh- Etkisi İlişkiler: Saha Araştırmasına ORSAM Rapor No: 64 enko Trial (Tr) Dayalı Bir Çalışma Ağustos 2011 (Eng) (Tr) AK Parti’nin 12 Haziran 2011 ORSAM Rapor No: 46 Genel Seçimlerindeki Zaferi ORSAM Rapor No: 75 Mayıs 2011 BLACK SEA INTERNATIONAL ORSAM Rapor No: 55 (Tr – Ar) Suriye’de İktidar Mücadelesi, Rapor No: 13 Haziran 2011 Uluslararası Toplumun Tepkisi ve Ekim 2011 Suriye Muhalefeti’nin Antalya ORSAM Rapor No: 65 Türkiye’nin Konumu Kazaklar ve Kazakistanlılar Toplantısı: Ağustos 2011 (Tr) (Tr) Sonuçlar, Temel Sorunlara Bakış Karikatürlerin Dilinden Arap Baharı - 1 ORSAM Rapor No: 47 ve Türkiye’den Beklentiler ORSAM Rapor No: 76 (Tr) ORSAM Su Araştırmaları (Tr) BLACK SEA INTERNATIONAL Programı Rapor No: 5 Rapor No: 14 ORSAM Rapor No: 66 Mayıs 2011 ORSAM Rapor No: 56 Ekim 2011 Ağustos 2011 Türkiye-Suriye İlişkileri: Sınıraşan Haziran 2011 İtalya’da Unutulmuş Türk Varlığı: Sularda Örnek İşbirliği Olarak Asi Seçimler ve Ak Parti’nin Te- Karikatürlerin Dilinden Libya İç Moena Türkleri Dostluk Barajı crübesi savaşı ve Uluslararası Müda- (Tr - It) (Tr) (Tr – Ar) hale - 1 (Tr) ORSAM Rapor No: 77 ORSAM Rapor No: 48 ORSAM Rapor No: 57 Ekim 2011 Mayıs 2011 Haziran 2011 ORSAM Rapor No: 67 ABD’nin Çekilmesinin Ardından Orsam Söyleşileri - 2 12 Haziran 2011 Türkiye Genel Ağustos 2011 Irak Politikasının Bölgesel, Iraklı Araplar, Azınlıklar ve Aka- Seçimlerinin Ortadoğu Ülkelerin- Somali: Bir Ulusun Yok Oluşu ve Küresel Etkileri ve Türkiye’ye demisyenler-1 deki Yansımaları Türkiye’nin İnsani Yardım Girişimi Yansımaları (Tr) (Tr - Eng) (Tr) (Tr)

ORSAM 18 Rapor No: 148, Ocak 2013 ULUSLARARASI POLİTİKA VE UYGARLIKLAR (UYGARLIKLAR ÇATIŞMASI VE DİYALOG) ORSAM

ORSAM Rapor No: 78 ORSAM Report No: 87 ORSAM Rapor No: 98 ORSAM Rapor No: 107 ORSAM Su Araştırmaları Kasım 2011 BLACK SEA INTERNATIONAL Şubat 2012 Programı Rapor No: 8 Turkmen in Iraq and Their Flight: Rapor No: 17 Uluslararası Hukuk ve Irak Ekim 2011 A Demographic Question? Ocak 2012 Anayasası Açısından Azınlıkların Türkiye’de ve İsrail’de Yapay (Eng) Kırgızistan’da Cumhurbaşkanlığı İnsan Hakları Sulak Alanlar ile Atıksu Arıtımı ve Seçimi ve Türkiye ile İlişkilerine (Tr) Atıksuyun Sulama Amaçlı Olarak ORSAM Rapor No: 88 Etkisi Tekrar Kullanımı Kasım 2011 (Tr) ORSAM Rapor No: 108 (Tr) Irak’ta Bektaşilik (Türkmenler – Şubat 2012 Şebekler – Kakailer) ORSAM Rapor No: 99 Ekonomik İşbirliği Teşkilatı’nın ORSAM Rapor No: 79 (Tr) Ocak 2012 (EİT) Geleceği Ekim 2011 Türk Siyasal Partilerinin (Tr - Eng) Yaklaşan Seçim Öncesi Tunus’ta ORSAM Rapor No: 89 Hatay’daki Suriyeli Sığınmacılar Siyasal Denklemler Kasım 2011 Konusundaki Açıklamaları ve ORSAM Rapor No: 109 Değişim Sürecindeki Fas (Tr) Hatay’daki Siyasi Parti Tem- Şubat 2012 Monarşisi: Evrim mi? Devrim mi? silcileri ile Hareketlerin Suriye Türkiye’nin Yükselişi ve “Bric” (Tr) ORSAM Rapor No: 80 Olaylarına Yaklaşımları Bölgesi Ekim 2011 (Mart-Aralık 2011) (It) Karikatürlerin Dilinden Irak’ı An- ORSAM Rapor No: 90 (Tr) Kasım 2011 lamak - 5 ORSAM Rapor No: 110 Arap Dünyasının İstisnai Krallığı: (Tr) ORSAM Rapor No: 100 ORSAM Su Araştırmaları Yerel Aktörler ve Arap-İsrail Ocak 2012 Uyuşmazlığı Çerçevesinde Ürdün Programı Rapor No: 13 ORSAM Rapor No: 81 Irak İstatistikleri Mart 2012 BLACK SEA INTERNATIONAL Krallığı’nın Demokratikleşme (Tr) Deneyimleri İran’da Su Kaynakları ve Yönetimi Rapor No: 15 (Tr) Ekim 2011 (Tr-Eng) ORSAM Rapor No: 101 Büyük Güçlerin Afganistan ORSAM Su Araştırmaları ORSAM Rapor No: 91 ORSAM Rapor No: 111 Politikaları Programı Rapor No: 11 Aralık 2011 Mart 2012 (Tr-Eng) Ocak 2012 Türkiye ve Arap Birliği’nin Suriye Kürt Muhalefetine Eleştirel Emniyetli İçme Suyu ve Sanita- Suriye’ye Yaptırım Kararları ve Bir Bakış ORSAM Rapor No: 82 syon Hakkı Olası Sonuçları (Tr) BLACK SEA INTERNATIONAL (Tr) (Tr) Rapor No: 16 ORSAM Rapor No: 112 Ekim 2011 ORSAM Rapor No: 102 ORSAM Rapor No: 92 Mart 2012 Bölge Devletlerinin Perspektifin- Ocak 2012 Aralık 2011 İran İslam Cumhuriyetinde den Afganistan Irak Hangi Şartlarda, Nasıl Par- Irak’ta İhtilaflı Bölgelerin Durumu Anayasal Sistem ve Siyasi (Tr-Eng) çalanabilir?: En Kötüye Hazırlıklı (Tr) Partiler Olmak (Tr) (Tr – Eng) ORSAM Rapor No: 83 ORSAM Report No: 93 Kasım 2011 ORSAM Water Research Pro- ORSAM Rapor No: 113 Suriye’de Değişimin Ortaya ORSAM Rapor No: 103 gramme Report: 10 BLACK SEA INTERNATIONAL Çıkardığı Toplum: Suriye Türk- Ocak 2012 December 2011 Rapor No: 18 menleri Turkey and Wfd Harmonization: A Irak’ta Petrol Mücadelesi: Çok (Tr) Uluslu Şirketler, Uluslararası Nisan 2012 Silent, But Significant Process Mongolia: A Developing Democ- (Eng) Anlaşmalar ve Anayasal ORSAM Rapor No: 84 Tartışmaların Işığında Bir Analiz racy and a Magnet for Mining (Eng) ORSAM Su Araştırmaları ORSAM Rapor: 94 (Tr) Programı Rapor No: 9 Aralık 2011 ORSAM Rapor No: 114 Kasım 2011 Türkiye-Fransa Krizinde Algının ORSAM Rapor No: 104 Nisan 2012 Somali’nin Açlık Felaketi: “Siyasi Rolü: Fransızların Türkiye Algısı ORSAM Su Araştırmaları Karikatürlerle Suriye Sorununu Kuraklık” mı Yoksa Doğal Afet (Tr) Programı Rapor No: 12 mi? Şubat 2012 Anlamak - 8 (Tr) (Tr-Eng) ORSAM Rapor No: 95 Sınıraşan Akiferler Hukuku Aralık 2012 Taslak Maddeleri Üzerine Bir ORSAM Rapor No: 85 Karikatürlerle Arap Baharı – 2 Değerlendirme ORSAM Rapor No: 115 Kasım 2011 (Tr) (Tr – Eng) Nisan 2012 Suriye Politik Kültüründe Tarihsel Suriye’de Güvenli Bölge Pragmatizm, Beşar Esad Dönemi ORSAM Rapor No: 96 ORSAM Rapor No: 105 Tartışmaları: Türkiye Açısından Suriye Dış Politikası ve Türkiye- Aralık 2011 Şubat 2012 Riskler, Fırsatlar ve Senaryolar Suriye İlişkileri Karikatürlerin Dilinden Irak’ı An- Irak Hukuk Mevzuatında (Tr - Eng) (Tr) lamak – 6 Azınlıkların Siyasal Hakları (Tr) (Tr) ORSAM Rapor No: 116 ORSAM Rapor No: 86 ORSAM Su Araştırmaları Kasım 2011 ORSAM Rapor No: 97 ORSAM Rapor No: 106 Programı Rapor No: 14 Geçmişten Günümüze Irak Türk- Ocak 2012 Şubat 2012 Nisan 2012 men Cephesi’nin Yapısı ve İdari Karikatürlerin Dilinden Irak’ı An- Irak Hukuk Mevzuatında Fayda Paylaşımı Kavramı, Teorik Durumu lamak – 7 Azınlıkların Siyasal Hakları Altyapısı ve Pratik Yansımaları (Tr) (Tr) (Tr) (Tr - Eng)

ORSAM Rapor No: 148, Ocak 2013 19 ORSAM ORTADOĞU STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİ

ORSAM Rapor No: 117 ORSAM Rapor No: 125 ORSAM Rapor No: 133 ORSAM Rapor No: 141 Nisan 2012 BLACK SEA INTERNATIONAL Kasım 2012 Aralık 2012 Musul’a Yatırım Geleceğe Rapor No: 23 Irak Kürdistan Bölgesi’nde Mu- Irak’ta Türkmen Eğitiminin Yatırım Demektir Temmuz 2012 halefetin Doğuşu ve Geleceği Durumu (Tr - Eng) Rusya’nın Ortadoğu Politikası (Tr) (Tr) (Tr) ORSAM Rapor No: 118 ORSAM Rapor No: 134 ORSAM Rapor No: 142 BLACK SEA INTERNATIONAL Kasım 2012 ORSAM Rapor No: 126 Ocak 2013 Rapor No: 19 Irak Çerkesleri ORSAM Su Araştırmaları President Obama’s Second Term: Mayıs 2012 (Tr - Eng) Ukrayna - Türkiye Ticari - Eko- Programı Rapor No: 16 Domestic and Foreign Challenges Temmuz 2012 nomik Münasebetlerinin Analizi ORSAM Rapor No: 135 (Eng) (Tr - Rus) Yeni Çerçeve Su Kanunu’na BLACK SEA INTERNATIONAL Doğru: Su Kanunu Taslağı Rapor No: 27 ORSAM Rapor No: 143 ORSAM Rapor No: 119 Üzerine Notlar Kasım 2012 Ocak 2013 BLACK SEA INTERNATIONAL (Tr) Türkiye’nin Eski Sovyet Cum- 2012 Irak Değerlendirmesi ve Irak Rapor No: 20 huriyetleriyle Kronolojisi Mayıs 2012 ORSAM Rapor No: 127 Bölgesel Gelişimin Trend ve Münasebetlerinin Özellikleri (Tr) Ağustos 2012 (Tr - Rus - Eng) Senaryolarının Araştırılmasındaki Suriye’de Kürt Hareketleri Araç: Jeopolitik Dinamikler ORSAM Rapor No: 144 (Tr) ORSAM Rapor No: 136 (Tr - Rus) ORSAM Su Araştırmaları BLACK SEA INTERNATIONAL ORSAM Rapor No: 128 Programı Rapor No: 17 ORSAM Rapor No: 120 Rapor No: 28 BLACK SEA INTERNATIONAL Ocak 2013 BLACK SEA INTERNATIONAL Kasım 2012 ORSAM Su Söyleşileri 2011 Rapor No: 21 Rapor No: 24 Türk-Ukrayna İlişkilerinde Ente- (Tr - Eng) Mayıs 2012 Eylül 2012 grasyon Faktörü Olarak Kazakistan Siyasi Sisteminin Günümüz Şartlarında Türkiye Türk-Kırım Münasebetleri Gelişimi: 2012 Parlamento - Belarus Ekonomik Münas- (Tr - Rus) ORSAM Rapor No: 145 Seçimleri ebetlerinin Gelişimi ORSAM Su Araştırmaları (Tr) (Tr - Rus - Eng) ORSAM Rapor No: 137 Programı Rapor No: 18 BLACK SEA INTERNATIONAL Ocak 2013 ORSAM Rapor No: 121 ORSAM Rapor No: 129 Rapor No: 29 ORSAM Su Söyleşileri 2012 Mayıs 2012 BLACK SEA INTERNATIONAL Aralık 2012 (Tr - Eng) Musul’da Yerel Siyaset ve Irak Rapor No: 25 Belarus’un Enerji Politikası ve Siyasetinde Yeni Dinamikler Eylül 2012 Belarus’un Rusya ve AB ile En- Rapor No: 146 (Saha Çalışması) erji Alanında Geliştirdiği İşbirliği Belarus-Türkiye: Devletlerarası BLACK SEA INTERNATIONAL (Tr - Eng - Ger) (1992-2011) İşbirliğinin Pozitif Dinamikleri Rapor No: 30 (Tr - Rus) ORSAM Rapor No: 122 (Tr - Rus - Eng) Ocak 2013 ORSAM Su Araştırmaları 2013 Yılında Avrasya: Siyasi ve ORSAM Rapor No: 130 ORSAM Rapor No: 138 Programı Rapor No: 15 Aralık 2012 Ekonomik Analiz Mayıs 2012 Kasım 2012 Birlik mi, PYD’nin Güç Gösterisi (Eng) Irak’ta Su Kaynakları Yönetimi Suriye Çerkesleri mi? Erbil Anlaşmasından Sonra (Tr - Eng) (Tr - Eng) Suriye Kürt Dinamikleri ORSAM Rapor No: 147 (Tr) BLACK SEA INTERNATIONAL ORSAM Rapor No: 123 ORSAM Rapor No: 131 Rapor No: 31 BLACK SEA INTERNATIONAL Kasım 2012 Rapor No: 22 ORSAM Rapor No: 139 Ocak 2013 BLACK SEA INTERNATIONAL Aralık 2012 Haziran 2012 Rapor No: 26 Kültürler Arası Diyalog: İdil Ural Küresel Göç ve Avrupa Birliği ile Suriye’de Kürtler Arası Dengeler, Bölgesinden Büyük Litvanya “Üçüncü Dalga”: Postmoderniz- Rejim Muhalifleri ve Türkiye: Türkiye’nin Göç Politikalarının Knezliğine min Jeopolitiği Çatışma-İstikrar Ayrımındaki Gelişimi Belarus-Litvanya Tatarları (Tr - Eng) İlişkiler Örüntüsü (Tr) (Tr - Rus) (Tr - Eng) ORSAM Rapor No: 124 ORSAM Rapor No: 132 ORSAM Rapor No: 148 Temmuz 2012 Kasım 2012 ORSAM Rapor No: 140 Türkiye Afrika’da: Eylem Planının Dışişleri Bakanı Ahmet Aralık 2012 Ocak 2013 Uygulanması ve Değerlendirme Davutoğlu’nun Kuzey Irak’ta İç Siyasal Dengeler Uluslararası Politika ve Uygarlıklar On Beş Yıl Sonra Kerkük Ziyareti ve Stratejik İttifak’ın Geleceği (Uygarlıklar Çatışması ve Diyalog) (Tr - Eng - Fr) (Tr) (Tr - Eng) (Tr - Eng)

ORSAM 20 Rapor No: 148, Ocak 2013 ULUSLARARASI POLİTİKA VE UYGARLIKLAR (UYGARLIKLAR ÇATIŞMASI VE DİYALOG) ORSAM

AKADEMİK KADRO

Hasan Kanbolat ORSAM Başkanı Prof. Dr. Meliha Benli Altunışık ORSAM Ortadoğu Danışmanı, ODTÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürü Doç. Dr. Hasan Ali Karasar ORSAM Danışmanı, The Black Sea International Koordinatörü - Bilkent Üniversitesi Doç. Dr. Tarık Oğuzlu ORSAM Danışmanı, Ortadoğu - Uluslararası Antalya Üniversitesi Doç. Dr. Harun Öztürkler ORSAM Danışmanı, Ortadoğu Ekonomileri - Afyon Kocatepe Üniversitesi Doç. Dr. Mehmet Şahin ORSAM Danışmanı, Ortadoğu - Gazi Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölümü Doç. Dr. Özlem Tür ORSAM Danışmanı, Ortadoğu - ODTÜ Doç. Dr. İlyas Kemaloğlu (Kamalov) ORSAM Danışmanı, Avrasya Habib Hürmüzlü ORSAM Danışmanı, Ortadoğu Doç. Dr. Didem Danış ORSAM Danışmanı, Ortadoğu - Galatasaray Üniversitesi, Sosyoloji Bölümü Doç. Dr. Canat Mominkulov ORSAM Uzmanı, Avrasya, El Farabi Kazak Milli Üniversitesi Yrd. Doç. Dr. Serhat Erkmen ORSAM Danışmanı, Ortadoğu - Ahi Evran Üniversitesi Yrd. Doç. Dr. Bayram Sinkaya ORSAM Danışmanı, Ortadoğu - Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Dr. Jale Nur Ece ORSAM Danışmanı, Deniz Emniyeti ve Güvenliği Doç. Dr. Yaşar Sarı ORSAM Danışmanı, Kırgızistan-Türkiye Manas Üniv. Ögretim Üyesi Dr. Süreyya Yiğit ORSAM Danışmanı, Avrasya Elmira Cheremisova ORSAM Ortadoğu Danışmanı, St. Petersburg Üniversitesi Av. Aslıhan Erbaş Açıkel ORSAM Danışmanı, Enerji-Deniz Hukuku Pınar Arıkan Sinkaya ORSAM Danışmanı, Ortadoğu - ODTÜ Uluslararası İlişkiler Bölümü Volkan Çakır ORSAM Danışmanı, Afrika Tamer Koparan ORSAM Yönetici Editörü Bilgay Duman ORSAM Uzmanı, Ortadoğu Noyan Gürel ORSAM Danışmanı Oytun Orhan ORSAM Uzmanı, Ortadoğu Sercan Doğan ORSAM Uzman Yardımcısı, Ortadoğu Seval Kök ORSAM Uzman Yardımcısı, Ortadoğu Nebahat Tanriverdi ORSAM Uzman Yardımcısı, Ortadoğu Shalaw Fatah ORSAM Uzman Yardımcısı, Ortadoğu Aytekin Enver ORSAM Uzman Yardımcısı, Ortadoğu Göknil Erbaş ORSAM, Karadeniz Tuğçe Kayıtmaz Mütercim Tercüman Uğur Çil ORSAM, Ortadoğu

ORSAM Su Araştırmaları Programı

Dr. Tuğba Evrim Maden ORSAM Su Araştırmaları Programı Hidropolitik Uzmanı Dr. Seyfi Kılıç ORSAM Su Araştırmaları Programı Hidropolitik Uzmanı ORSAM DANIŞMA KURULU

Dr. İsmet Abdülmecid Irak Danıştayı Eski Başkanı Prof. Dr. Ramazan Daurov Rusya Bilimler Akademisi Doğu Çalışmaları Enstitüsü, Direktör Yardımcısı Prof. Dr. Vitaly Naumkin Rusya Bilimler Akademisi Doğu Çalışmaları Enstitüsü Direktörü Dr. Abdullah Alshamri ORSAM Danışmanı, Ortadoğu - ORSAM Riyad Temsilcisi Hasan Alsancak İhlas Holding CEO Prof. Dr. Meliha Benli Altunışık ORSAM Ortadoğu Danışmanı, ODTÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Ahat Andican Devlet Eski Bakanı, İstanbul Üniversitesi Prof. Dr. Dorayd A. Noori Irak’ın Ankara Büyükelçiliği Kültür Müsteşarı Yardımcısı Prof. Dr. Tayyar Arı Uludağ Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı Prof. Dr. Ali Arslan İstanbul Üniversitesi, Tarih Bölümü Büyükelçi Shaban Murati Arnavutluk Uluslararası Çalışmalar Enstitüsü Başar Ay Türkiye Tekstil Sanayii İşveren Sendikası Genel Sekreteri Hediye Levent Gazeteci (Suriye) Prof. Dr. Mustafa Aydın Kadir Has Üniversitesi Rektörü Doç. Dr. Ersel Aydınlı Bilkent Üniversitesi Rektör Yardımcısı & Fulbright Genel Sekreteri Yaşar Yakış Büyükelçi, Dışişleri Eski Bakanı Patrick Seale Ortadoğu ve Suriye Uzmanı Prof. Dr. Hüseyin Bağcı ODTÜ, Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı Prof. Aftab Kamal Pasha Hindistan Batı Asya Araştırmaları Merkezi Başkanı Itır Bağdadi İzmir Ekonomi Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler ve Avrupa Birliği Bölümü Prof. Dr. İdris Bal TBMM 24. Dönem Milletvekili Yrd. Doç. Dr. Ersan Başar Karadeniz Teknik Üniversitesi, Deniz Ulaştırma İşletme Mühendisliği Bölüm Başkanı Dr. Sami Al Taqi Orient Research Center Başkanı Kemal Beyatlı Irak Türkmen Basın Konseyi Başkanı Barbaros Binicioğlu Ortadoğu Danışmanı Safarov Sayfullo Sadullaevich Tacikistan Cumhurbaşkanlığı Stratejik Araştırmalar Merkezi Başkan Yardımcısı

ORSAM Rapor No: 148, Ocak 2013 21 ORSAM ORTADOĞU STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİ

Prof. Dr. Ali Birinci Polis Akademisi Doç. Dr. Mustafa Budak Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdür Yardımcısı Doç. Dr. Hasan Canpolat Milli Savunma Bakanlığı Danışmanı E. Hava Orgeral Ergin Celasin 23. Hava Kuvvetleri Komutanı Volkan Çakır ORSAM Danışmanı, Afrika Doç. Dr. Mitat Çelikpala Kadir Has Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı Çetiner Çetin Gazeteci (Orta Doğu) Prof. Dr. Gökhan Çetinsaya YÖK Başkanı Doç. Dr. Didem Danış ORSAM Ortadoğu Danışmanı, Galatasaray Üniversitesi, Sosyoloji Bölümü Prof. Dr. Volkan Ediger İzmir Ekonomi Üniversitesi, Ekonomi Bölümü Dr. Serdar Aziz ORSAM Danışma Kurulu Üyesi Prof. Dr. Cezmi Eraslan Başbakanlık Atatürk Araştırma Merkezi Başkanı Prof. Dr. Çağrı Erhan Ankara Üniversitesi, Avrupa Toplulukları Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü Yrd. Doç. Dr. Serhat Erkmen ORSAM Ortadoğu Danışmanı, Ahi Evran Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı Dr. Amer Hasan Fayyadh Bağdat Üniversitesi, Siyaset Bilimi Fakültesi Dekanı Dr. Farhan Ahmad Nizami Oxford Üniversitesi İslami Çalışmalar Merkezi Yöneticisi Av. Aslıhan Erbaş Açıkel ORSAM Danışmanı, Enerji-Deniz Hukuku Cevat Gök Irak El Fırat TV Türkiye Müdürü Mete Göknel BOTAŞ Eski Genel Müdürü Osman Göksel BTC ve NABUCCO Koordinatörü Timur Göksel Beyrut Amerikan Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Muhamad Al Hamdani Irak’ın Ankara Büyükelçiliği Kültür Müsteşarı Numan Hazar Emekli Büyükelçi Habib Hürmüzlü ORSAM Danışmanı, Ortadoğu Doç. Dr. Pınar İpek Bilkent Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölümü Dr. Tuğrul İsmail TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölümü Prof. Dr. Alexandr Koleşnikov Diplomat Doç. Dr. İlyas Kemaloğlu (Kamalov) ORSAM Avrasya Danışmanı Doç. Dr. Hasan Ali Karasar ORSAM Danışmanı, The Black Sea International Koordinatörü - Bilkent Üniversitesi Doç. Dr. Şenol Kantarcı Kırıkkale Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölümü Selçuk Karaçay Vodofone Genel Müdür Yardımcısı Doç. Dr. Nilüfer Karacasulu Dokuz Eylül Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölümü Prof. Dr. M. Lütfullah Karaman Fatih Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı Doç. Dr. Şaban Kardaş TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölümü Doç Dr. Elif Hatun Kılıçbeyli Çukurova Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı Prof. Dr. Aleksandr Knyazev Rus-Slav Üniversitesi (Bişkek) Prof. Dr. Erol Kurubaş Kırıkkale Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı Prof. Dr. Talip Küçükcan Marmara Üniversitesi, Ortadoğu Araştırmaları Enstitüsü Müdürü Arslan Kaya KPMG ,Yeminli Mali Müşavir Dr. Hicran Kazancı Irak Türkmen Cephesi Türkiye Temsilcisi İzzettin Kerküklü Kerkük Vakfı Başkanı Prof. Dr. Mustafa Kibaroğlu Okan Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı Dr. Max Georg Meier Hanns Seidel Vakfı Proje Müdürü (Bişkek) Prof. Dr. Mosa Aziz Al Mosawa Bağdat Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mahir Nakip Erciyes Üniversitesi İİBF Öğretim Üyesi Doç. Dr. Tarık Oğuzlu ORSAM Danışmanı, Ortadoğu - Uluslararası Antalya Üniversitesi Prof. Dr. Çınar Özen Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Murat Özçelik Büyükelçi Muhammed Nurettin Beyrut Stratejik Araştırmalar Merkezi Başkanı Doç. Dr. Harun Öztürkler ORSAM Ortadoğu Danışmanı, Afyon Kocatepe Üniversitesi Dr. Bahadır Pehlivantürk TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölümü Prof. Dr. Victor Panin Pyatigorsk Üniversitesi (Pyatigorsk, Rusya Federasyonu) Doç. Dr. Fırat Purtaş Gazi Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü, TÜRKSOY Genel Sekreter Yardımcısı Prof. Dr. Suphi Saatçi Kerkük Vakfı Genel Sekreteri Doç. Dr. Yaşar Sarı ORSAM Danışmanı, Kırgızistan-Türkiye Manas Üniv. Ögretim Üyesi Ersan Sarıkaya Türkmeneli TV (Kerkük,Irak) Dr. Bayram Sinkaya ORSAM Ortadoğu Danışmanı, Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Uluslararası İlşkiler Bölümü Doç. Dr. İbrahim Sirkeci Regent’s College (Londra, Birleşik Krallık) Dr. Aleksandr Sotnichenko St. Petersburg Üniversitesi (Rusya Federasyonu) Zaher Sultan Lübnan Türk Cemiyeti Başkanı Dr. Irina Svistunova Rusya Strateji Araştırmaları Merkezi, Türkiye-Ortadoğu Araştırmaları Masası Uzmanı Semir Yorulmaz (Gazeteci, Mısır) Doç. Dr. Mehmet Şahin ORSAM Ortadoğu Danışmanı,Gazi Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölümü Prof. Dr. Türel Yılmaz Şahin Gazi Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölümü Mehmet Şüküroğlu Enerji Uzmanı Doç. Dr. Oktay Tanrısever ODTÜ, Uluslararası İlişkiler Bölümü Prof. Dr. Erol Taymaz ODTÜ, Kuzey Kıbrıs Kampusü Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Sabri Tekir İzmir Üniversitesi, İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dekanı Dr. Gönül Tol Middle East Institute Türkiye Çalışmaları Direktörü Av. Niyazi Güney Prens Group Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Doç. Dr. Özlem Tür ORSAM Ortadoğu Danışmanı, ODTÜ, Uluslararası İlişkiler Bölümü M. Ragıp Vural 2023 Dergisi Yayın Koordinatörü Dr. Ermanno Visintainer Vox Populi Direktörü (Roma,İtalya) Dr. Umut Uzer İstanbul Teknik Üniversitesi, İnsan ve Toplum Bilimleri Prof. Dr. Vatanyar Yagya St. Petersburg Şehir Parlamentosu Milletvekili, St. Petersburg Üniversitesi (Rusya Federasyonu) Dr. Süreyya Yiğit ORSAM Avrasya Danışmanı

ORSAM 22 Rapor No: 148, Ocak 2013 ULUSLARARASI POLİTİKA VE UYGARLIKLAR (UYGARLIKLAR ÇATIŞMASI VE DİYALOG) ORSAM

ORTADOĞU ETÜTLERİ YAYIN KURULU

Meliha Benli Altunışık ODTÜ Bülent Aras Dışişleri Bakanlığı Stratejik Araştırmalar Merkezi Başkanı Tayyar Arı Uludağ Üniversitesi İlker Aytürk Bilkent Üniversitesi Recep Boztemur ODTÜ Katerina Dalacoura Londra Ekonomi Üniversitesi (Birleşik Krallık) F. Gregory Gause Vermont Üniversitesi (ABD) Fawaz Gerges Londra Ekonomi Üniversitesi (Birleşik Krallık) Ahmet K. Han Kadir Has Üniversitesi Raymond Hinnebusch St. Andrews Üniversitesi (Birleşik Krallık) Rosemary Hollis City Üniversitesi (Birleşik Krallık) Bahgat Korany Durham Üniversitesi (Birleşik Krallık) Peter Mandaville George Mason Üniversitesi (ABD) Emma Murphy Durham Üniversitesi (Birleşik Krallık)

ORTADOĞU ANALİZ YAYIN KURULU

Prof. Dr. Meliha Benli Altunışık ODTÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürü Hasan Kanbolat ORSAM Başkanı Doç. Dr. Hasan Ali Karasar ORSAM Danışmanı, The Black Sea International Koordinatörü - Bilkent Üniversitesi Yrd. Doç. Dr. Serhat Erkmen ORSAM Danışmanı, Ahi Evran Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı

ORSAM Rapor No: 148, Ocak 2013 23 ORSAM

Mithatpaşa Caddesi 46/6 Kızılay-ANKARA Tel: 0 (312) 430 26 09 Fax: 0 (312) 430 39 48 www.orsam.org.tr, [email protected] Report No: 148, January 2013

INTERNATIONAL POLITICS AND CIVILIZATIONS (CLASH OF CIVILIZATIONS AND DIALOGUE)

ULUSLARARASI POLİTİKA VE UYGARLIKLAR (UYGARLIKLAR ÇATIŞMASI VE DİYALOG)

CENTER FOROrtadoğu MIDDLE Stratejik EASTERN Araştırmalar STRATEGIC MerkeziSTUDIES ORTADOĞUCenter for STRATEJİK Mıddle Eastern ARAŞTIRMALAR Strategıc MERKEZİ Studıes مركز الشرق األوسط للدراسات االستراتيجية

ORSAM ORTADOĞU STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİ INTERNATIONAL POLITICS AND CIVILIZATIONS (CLASH OF CIVILIZATIONS AND DIALOGUE)

ULUSLARARASI POLİTİKA VE UYGARLIKLAR (UYGARLIKLAR ÇATIŞMASI VE DİYALOG)

ORSAM Report No: 148

January 2013

ISBN: 978-605-4615-45-2

Ankara - TURKEY ORSAM © 2013 Content of this report is copyrighted to ORSAM. Except reasonable and partial quotation and exploitation under the Act No. 5846, Law on Intellectual and Artistic Works, via proper citation, may not be used or re-published without prior permission by ORSAM. Assessments expressed in this report reflect only the opinions of its authors and do not represent the instiutional opinion of ORSAM. Strategıc Informatıon Management and ORSAM Indepentdent Thought Productıon center for mıddle eastern strategıc studıes

CENTER FOR MIDDLE EASTERN STRATEGIC STUDIES

History In Turkey, the shortage of research on the Middle East grew more conspicuous than ever during the early 90’s. Center for Middle Eastern Strategic Studies (ORSAM) was established in Janu- ary 1, 2009 in order to provide relevant information to the general public and to the foreign policy community. The institute underwent an intensive structuring process, beginning to con- centrate exclusively on Middle affairs.

Outlook on the Middle Eastern World It is certain that the Middle East harbors a variety of interconnected problems. However, ne- ither the Middle East nor its people ought to be stigmatized by images with negative connota- tions. Given the strength of their populations, Middle Eastern states possess the potential to activate their inner dynamics in order to begen peaceful mobilizations for development. Respect for people’s willingness to live together, respect for the sovereign right of states and respect for basic human rights and individual freedoms are the prerequisities for assuring peace and tranquility, both domesticalhly and internationally. In this context, Turkey must continue to make constructive contributions to the establishment of regional stability and prosperity in its vicinity.

ORSAM’s Think-Tank Research ORSAM, provides the general public and decision-making organizations with enlightening in- formation about international politics in order to promote a healtier understanding of interna- tional policy issues and to help them to adopt appropriate positions. In order to present effective solutions, ORSAM supports high quality research by intellectuals and researchers that are com- petent in a variety of disciplines. ORSAM’s strong publishing capacity türansmits meticulous analyses of regional developments and trends to the interested parties. With its web site, its books, reports, and periodicals, ORSAM supports the development of Middle Eastern literature on a national and international scale. ORSAM supports the development of Middle Eastern literature on a national and international scala. ORSAM facilitates the sharing of knowledge and ideas with the Turkish and international communities by inviting statesmen, bureaucrats, academics, strategicts, businessmen, journalists, and NGO representatives to Turkey.

www.orsam.org.tr AMBASSADOR (R) Numan HAZAR

Born in 1945 in Tarsus, Turkey. Graduated in 1966 from the Diplomatic Section of the Faculty of Political Science, Ankara University. Entered in 1967 the Ministry of Foreign Affairs. Served in various diplomatic posts abroad: Second Secretary in Ottawa, Canada; First Secretary, in Nicosia,Cyprus; Counselor and First Counselor, in Washington,D.C., USA for two terms (seven years) ; Deputy Chief of Mission in New Delhi, India; Min- ister-Counselor, in Bonn,Germany; In Ankara, he served at the Office of the President of the Turkish Republic as well as Policy Planning, Cultural Affairs, Council of Europe Departments, Director General for Africa, East Asia and Pacific/Islamic Conference Organization (Ministry of Foreign Affairs). He was Ambassador to Lagos, Nigeria, Am- bassador/Permanent Representative to the Council of Europe in Strasbourg and later to UNESCO in Paris. He served as Ambassador/Diplomatic Adviser to the Minister of National Defense and later as Acting Chairman of the Inspection Board of the Ministry of Foreign Affairs. Retired in 2010. Appointed by Turkey in 2011 as Turkish Member for the Economic Cooperation Organization’s (ECO) Eminent Persons Group (EPG) in charge of restructuring the Organization with 10 member States (İran, Pakistan, Turkey, Afghanistan, Azerbaijan, Kazakhstan, Kyrgyzstan, Tajikistan, Turkmenistan and Uz- bekistan) and elected as Chairman of the EPG. He is the author of three books in Turk- ish on “Turkish- African Relations”, ‘’International Politics and Civilizations”, ‘’Effects of Science and Technology on Civilizations and Foreign Policy-Diplomacy of Science and Technology” as well as various printed articles in Turkish, English, French and German on different international issues. He speaks French, German and English. PRESENTATION

In early 1990’s after American social scientist Professor Samuel P. Huntington put forward his thesis on the clash of civilizations, a global debate occurred on this subject emphasizing the dimension of civilizations in international relations. Nevertheless, many critics were directed against Huntington including those views that real causes of international conflicts could not be relegated to the clash of civilizations and that , as observed throughout history, they were based on various and complicated reasons. Even Professor Huntington was accused of creating a new enemy for the West after the disintegration of the Soviet Union, thus leading to a new climate of hostility between the Muslim and Christian Worlds.

As Hazar indicates, the idea of clash of civilizations was mentioned years before Huntington, by a leading expert of the Middle East, Professor Bernard Lewis, within the context of the Middle East Problem. Even before Lewis, internationally acclaimed British Historian Arnold J. Toynbee, referred to a clash of civilizations as regards the Turkish War of Independence and the Turkish- Greek conflict. Nevertheless, interestingly, at that time Turkey and Greece were able to create between them a climate of dialogue.

Ambassador Hazar proposes for peace and stability in the world, that the priority should be given to the frozen conflicts which make the impression that they are conflicts between the civi- lizations. He also suggests that solutions should be found for those problems which concern the humanity as a whole.

He also supports the idea of dialogue between civilizations at all levels underlining its benefits.

Hazar expressed his views on the subject in a conference he gave in Dushanbe on 21 December 2012 at the Academy of Sciences of the Republic of Tajikistan on the invitation of the Pre- sident of the Academy Mr Mahmadsho Ilolov. The Former and the First Foreign Minister of Kazakhstan and presently President of the Diplomatic Academy Tuleutai S. Suleimenov was also present at the Conference.

We hope that the views of Ambassador Hazar, on a presently actual issue, expressed in the light of his experiences in various international organizations, in particular, Council of Europe and UNESCO, through a historical perspective, will contribute to the studies to be carried out on the subject.

Hasan Kanbolat ORSAM Director

ORSAM 4 Report No: 148, January 2013 ORSAM Report No: 148, January 2013 ORSAM

ORSAM By: Numan Hazar CENTER FOR MIDDLE EASTERN STRATEGIC STUDIES

INTERNATIONAL POLITICS AND CIVILIZATIONS (CLASH OF CIVILIZATIONS AND DIALOGUE)

It is observed that the concept of civilizations In the light of my observations I had when I has been emphasized more within the context served in international organizations closely of international relations. In particular, after interested and actively involved in the work in American social scientist Professor Samuel this field such as the P. Huntington put forward, at the begining of 1990’s, his thesis of clash of civilizations, Council of Europe and the United Nations the necessity of dialogue among civilizations Educational, Scientific and Cultural Organi- or from time to time dialogue among cultures zation (UNESCO), as Ambassador/Perma- has begun to be underlined in international nent Representative as well as my experiences forums. This approach, was directed, in prin- during the last 25 years gained in the meet- ciple, towards the aim of finding solutions for ings, at various levels, of the international the problems faced by today’s world. organizations in which I personally partici- pated such as the Organization of Security The thought of dialogue among cultures or and Cooperation in Europe (OSCE), NATO, civilizations is originated from this environ- the UN General Assembly, the UN Human ment. Rights Commission and the Islamic Confer-

ORSAM Report No: 148, January 2013 5 ORSAM CENTER FOR MIDDLE EASTERN STRATEGIC STUDIES

ence Organization, I believed that it would of globalization emerged particularly as a re- be beneficial to highlight views and thoughts sult of the development in the computer tech- concerning international politics and civiliza- nology. tions, and links between these two facts. Among civilizations, there are mutual lack of The concept of the clash of civilizations was confidence and divergence of views as well. referred to years before Samuel P. Hunting- For example, there is no agreement between ton, by internationally acclaimed historian the West and the Moslem World as regards Professor Bernard Lewis, within the context democracy and human rights concepts, of the Middle East Question.1 which developed and reached their supreme norms today in the West. In the light of all these, in order to understand today’s international problems, their root It is generally accepted that diverse interna- causes and their extent as well as expectations tional questions at present as well as in the related to the future, it would be possible to past, have not been so simple to relegate them study situations and events of the past togeth- to the concept of the clash of civilizations and er with the problems and as a result of this, that to the contrary these questions have al- to make an assesment concerning the present ways had complex characters. international politics. In the light of all these facts, I believe that it Within the context of past events, we could would be useful to encourage and continue dwell on the relations and the contacts be- all kinds of dialogue at various levels whether tween the Moslem World and the Christian among civilizations or among religions, as ex- World, the rise of Islam, expansion of Islamic emplifed in the activities of various interna- civilization and Crusades, geographic dis- tional organizations. coveries, emergence of industrial revolution in Europe, colonialism, imperialism, the rise It is also worth mentioning in this context of the West and its attainment of a dominant that the concepts of civilization and culture posture in international politics. are generally used, at the present time, syn- onymously. We can also say that a significant part of to- day’s problems were emerged as linked to There is no doubt, it would be appropriate, these events of the past. for ensuring international peace, security and stability, to give weight to the settlement of As far as today’s problems are concerned, we frozen conflicts which make, at first glance, can mention in this context such problems as the impression that they are originated from prejudices existing, in particular in Christian the clash of civilizations and on the other World against Islam, under-development and hand to focus on multilateral cooperation, poverty, demographic explosion, migratory leaving aside divergence of views and to attri- movements and several issues related to it, bute priority to the solution of the problems illegal migration, human trafficking (smug- mentioned above concerning the humanity as gling), drugs and arms trade, intolerance, whole. xenophobia (particularly Islamophobia) and racism, all kinds of discrimination, interna- I have also published a book (in Turkish ) on tional terrorism, problems linked to the fact the subject in which I emphasized various in-

ORSAM 6 Report No: 148, January 2013 INTERNATIONAL POLITICS AND CIVILIZATIONS (CLASH OF CIVILIZATIONS AND DIALOGUE) ORSAM

puts reflecting my studies conducted in the cities, buildings, ports, airports, highways light of my experiences in international orga- and railways linking countries one to another, nizations.2 bridges over big rivers or maritime areas, ag- ricultural fields and industrial complexes, all After this introduction, I want to underline these are developed in evolution throughout the fact that, indeed, during recent years, history thanks to science and technology. there is a lot of talk about dialogue. It is re- ferred to a dialogue among civilizations, a di- It is also observed an evolution throughout alogue among cultures and a dialogue among history as regards the technology of arms and religions. weaponry used by the armies. This is also re- lated to the level of development of a civiliza- First of all there is a need to clarify certain tion. concepts. The concept of civilization is large. It comprises everything created by a society. There is also an intangible aspect of the civi- We can roughly characterize as civilization all lization which is also developed in evolution material and intangible things and values ac- throughout history such as fine arts (paint- complished from the very early times of the ing, sculpture, architecture, musics), litera- humanity. We observe that material elements ture, philosophy, governance, law, science of the civilization had the purpose to ensure and technology, transition of societies from the survival and a better life for human beings the nomadic life to sedentary life, religion in an effort to dominate the nature. In realiz- and language. These intangible elements of ing this, there is no denying that various tech- the civilization are generally called as culture. niques, science and technology have played Nevertheless, at present, social scientists a predominant role. When we look around identify both civilization and culture as the what we see, such as airplanes, ships, trains, same concept.

ORSAM Report No: 148, January 2013 7 ORSAM CENTER FOR MIDDLE EASTERN STRATEGIC STUDIES

For practical reasons civilizations existing in guage in order to realize a harmony, peace today’s world are divided mainly on the ba- and stability in the world. sis of religion. Indeed, in certain periods of history, religion and civilization are consid- A while ago I referred to a host of problems ered synonymously. However, at present, re- and challenges faced presently by the human- ligion is reflected, in principle, as one of the ity as a whole. These problems and challenges elements of the civilization or the culture. are also threatening, by their very nature, the There exists the concept of Christian Civili- peace and stability in the world. Thus, the dia- zation, Islamic Civilization, Budhist Civili- logue is necessary in order to eliminate those zation and Hindu Civilization. On the other problems and challenges threatening the hu- hand, it is customary to say German Civiliza- manity, by leaving aside all diverging percep- tion, French Civilization, Indian Civilization, tions in an effort aimed at reaching common American Civilization, Chinese Civilization, approaches. It is also necessary to do what- Arab Civilization, Persian Civilization and ever is possible for the human dimension of Culture, Turkish Civilization and Culture, the process of globalization in order to allevi- Russian Civilization, Greek Civilization, Hel- ate its adverse effects. To this end, all societ- lenistic Culture and Civilization, Orthodox or ies must cooperate. In my opinion, dialogue is Byzantine Culture and Civilization. necessary in every fields more than ever.

The thesis of clash of civilization was put In the sense of religion, the Civilization com- forth in 1993 by the American social scientist prised in the history various populations Samuel P. Huntington in an article appeared which adopted not only shared beliefs, prac- in the “Foreign Affairs” Magazine entitled tices and characteristics, but also social, eco- ‘’The Clash of Civilizations”.3 Later, his views nomic and political organization of the soci- were explained in detail in a book on the same ety and cultural values as well. This was his- subject, “The Clash of Civilizations and the torically the case for the Islamic Civilization, 4 Remaking of a New World Order”. Hunting- since the Abbaside Empire represented as a ton, referred to various civilizations in today’s whole the totality of Muslim World for five world such as Chinese, Japanese, Indian, Is- centuries. According to Samuel Huntington, lamic, Western, Latin American, Orthodox Islamic Civilization has also different sub-civ- and Budhist Civilizations. Basically, he al- ilizations such as Arab, Persian, Turkish and leged that after the end of the Soviet Union, Malay civilizations. the future wars will be between civilizations and he mentioned some cases or issues as ex- Here we have to add an important point. De- amples. Several critics were directed against spite the existence of various civilizations and his views, taking into consideration the fact cultures, we can also talk about a universal that major wars in history were not between civilization, the elements of which are shared the civilizations such as the First and the Sec- by all civilizations. Technology, sciences, cer- ond World Wars and root causes of the wars tain political institutions, economic and so- can be explained with various reasons rather cial systems as well as many values are of that than a clash of civilizations. He was also ac- nature. cused of an effort to create deliberately a new enemy for the West after the end of the Soviet As far as the dialogue is concerned, taking Union. This new enemy was Islam. Neverthe- into account various cultures, civilizations less, his views caused serious repercusssions and religions, we have to find a common lan- and gave way to a global debate.

ORSAM 8 Report No: 148, January 2013 INTERNATIONAL POLITICS AND CIVILIZATIONS (CLASH OF CIVILIZATIONS AND DIALOGUE) ORSAM

Before Huntington, a well-known scholar clared that the basic tenet of the Turkish For- of Islam and the Middle East Bernard Lewis eign Policy was “ Peace at Home, Peace in the mentioned the idea of clash of civilization World”. Indeed, a climate of mutual dialogue within the context of Middle Eastern Conflict was created between the two countries, by in 1957 in a paper he presented to a Confer- leaving aside the memories of tragic events of ence at Johns Hopkins University5 and later the past. As a matter of fact, the Prime Min- in his book “The Middle East and the West” ister of Greece during the First World War, published in 1964.6 Eleftherios Venizelos who was behind the idea of the landing of Greek armed forces in Even before Bernard Lewis, internationally the Turkish mainland, nominated Atatürk for well-known British Historian Arnold J. Toyn- the Nobel Peace Prize in 1934.8 bee referred to a clash of civilizations within the context of the Turkish-Greek War of 1919- The idea of dialogue is not new in interna- 1922 in his book “The Western Question in tional relations. As far as the dialogue among Greece and Turkey, A study in the Contact of religions is concerned, it goes back to 1964. Civilisations” published in 1922. He said, on As a matter of fact, the Vatican established the subject, that “The fundamental truth was that year ‘’the Pontifical Council for Inter- that a number of Near Eastern Christians and religious Dialogue” aimed at a better under- Middle Eastern Moslems were bearing the standing, tolerance and respect for other brunt of one particular clash in a vital inter- religions. Various Popes also referred to the action between civilisations”.7 importance of interreligious dialogue. Nev- ertheless some statements of the Pope Bene- After the end of the war and years later, Tur- dict XVI humilitaing Islam, publication of the key and Greece, they were able to create, be- cartoons of Muhammad the Prophet of Islam tween them, a climate of mutual confidence, depicting him as terrorist and films denigrat- peace and friendship. Mustafa Kemal Atatürk ing Moslems caused strong reactions in the who led the Turkish İndependence War de- Moslem World. These incidents can never be

ORSAM Report No: 148, January 2013 9 ORSAM CENTER FOR MIDDLE EASTERN STRATEGIC STUDIES

helpful for a constructive dialogue between ring also to the fact the 1995 was also adopted the Christian and Moslem Worlds. On the as the Year of International Tolerance. On other hand, it should be kept in mind that an the other hand, UNESCO adopted in 2001 a interreligious dialogue can only be carried Universal Declaration on Cultural Diversity. out between men of religion. Here the diffi- These efforts are based on various concerns culty is that in contrast to Christianity Islam prevailing in the world such as intolerance, has neither clergy nor an authority that rep- xenophobia, problems arising from the non- resents Islam as a whole. Also, one can not respect of human rights and the difficulties of expect from the other side to change its belief migrant communities in industrial countries. because of the dialogue. Nevertheless, such a In the aftermath of terrorist attacks on 11 September 2001 in New York and Washing- dialogue would be useful for a mutual under- ton, the UN General Assembly condemned standing. terrorism in strongest terms and urged inter- national cooperation to combat terrorism. At In international organizations the idea of dia- a later stage, the General Assembly adopted logue was taken into consideration as early as on 21 November 2001 ‘’the Global Agenda in 1980’s to contribute to peace and stability for Dialogue among Civilizations”. The Reso- in the world. In various activities of UNES- lution contained a host of measures for that CO the idea of dialogue was emphasized. In purpose. UNESCO was given by the Gener- 1990’s right after the thesis of the clash of civi- al Assembly a key role to promote dialogue lizations put forth by Samuel P. Huntington, among cultures and civilizations. several international organizations reacted to this idea proposing dialogue between cul- In 2005, the General Conference of UNESCO tures and civilizations. As matter of fact, in adopted the Convention on the Protection 1998 the United Nations General Assembly and the Promotion of the Diversity of Cultur- adopted a Resolution declaring 2001 as the al Expressions which emphasizes, inter alia, Year of Dialogue among Civilizations refer- the significance of the dialogue.

ORSAM 10 Report No: 148, January 2013 INTERNATIONAL POLITICS AND CIVILIZATIONS (CLASH OF CIVILIZATIONS AND DIALOGUE) ORSAM

Other international organizations also at- Iran, Algeria and some Western European tached importance to the dialogue. The Is- countries as well as other regional organiza- lamic Conference Organization, as of 1990’s, tions also supported the idea of dialogue and organized various meetings in order to pro- organized various events. mote dialogue and took actively various ini- tiatives within the UN General Assembly. All these efforts are aimed at contributing to the peace and stability, tolerance and under- The European Union, the Council of Europe standing in the world and they are very much sincere. Despite this fact, we should now take and the Organization of Security and Coop- a look at existing obstacles on the way of a eration in Europe (OSCE) were also actively dialogue among cultures or civilizations. involved in various events regarding the dia- logue among civilizations. Presently, some conflicts give impression that Huntington was right and he could be justi- Some countries have played significant roles fied in his views of clash of civilizations. For on the subject. Turkey, for example has a example, Middle Eastern conflict and Pal- very particular position in that respect being estinian Question, Cyprus issue, Nagorno- a country with a majority of Moslem popu- Karabagh question and illegal occupation of lation and on the other hand, a member of 20% of the national territory of Azerbaijan by Western institutions, which adopted Western Armenia and Kashmir problem have, in ap- values in the political, social and economic pearance, inherent characters of clashes be- life. In 2001 after the terrorist attacks of 11 tween civilizations. These are ossified or fro- September 2001, Turkey organized in Istan- zen conflicts, since there exists unconditional bul, at the level of Foreign Ministers, “a Joint support by the West to one of the parties Forum between the Islamic Conference Or- whether or not it is right. Because, this party ganization and the European Union” which belongs to the Christian world or Western produced the Istanbul Declaration adopting and judeo-christian civilization. The other several measures for dialogue, peace, stability party involved in the conflict belongs to the and better understanding. Nevertheless, the Moslem world. According to the view of or Follow-up meeting of the Joint Forum could impression given by the West, these conflicts not be realised in 2004 because of the Greek should be resolved, in conformity with the views and the interests of the side which be- and Greek Cypriot opposition against the longs to the Western, Judeo-Christian Civili- participation of the Turkish Cypriots. zation. Obviously, the end-result is that these problems become frozen, constituting threats In 2004, Spanish Prime Minister Luis Rodri- for the regional and international peace and guez Zapatero and his Turkish Counterpart stability, since justice, equality and equity are Recep Tayyip Erdoğan co-sponsored the ini- not taken into account. tiative of “the Alliance of Civilizations “within the context of the United Nations. The Alli- In fact, these conflicts are not between civi- ance of Civilizations under the co-chairman- lizations, taking into consideration the fact ship of Zapatero and Erdoğan is very much the Turkish Cypriots for example are not sup- active, carrying out at the present time vari- ported in their struggle by all Muslim coun- ous projects with the participation of most of tries. The same is true for the conflict be- the UN member states. tween Azerbaijan and Armenia. Azerbaijan

ORSAM Report No: 148, January 2013 11 ORSAM CENTER FOR MIDDLE EASTERN STRATEGIC STUDIES

is not fully supported by the whole Muslim that the US can single-handedly liberate the World including its neighbour Iran which has countries from the tyranny, since, he added, excellent relations with Armenia. democracy is a result of a local awakening.9

On the other hand some views from the West I should also remind the fact that, when de- as the one put forth by Huntington are con- mocracy and human rights are put on the sidered as threatening and dangerous aimed agenda by the West, in most of the develop- at driving wedges between the Moslem and ing or Moslem countries there is always a the Christian Worlds, indicating also the ex- strong reaction. They consider these efforts istence of an unsurmountable gap between of the West as an initiative to destabilise their these two worlds. countries, British historian Eric Hobsbawm calls this policy of the West as the imperial- There are obviously other obstacles on the ism of human rights. Hobsbawm also says the way of a healthy dialogue among civilizations. following: Prejudices and intolerance are root causes of xenophobia and racism. To identify Islam and “The diffusion of values and institutions can terrorism is not related only to the prejudicies hardly ever be brought by a sudden imposi- but also to the lack of information. For that tion from outside force, unless conditions reason, the dialogue will undoubtedly pave are already present locally which make them the way to a better mutual understanding be- adaptable and their introduction acceptable. tween the peoples. Democracy and Western values and human rights are not like technological importations Nevertheless, prejudices can not be the only whose benefits are immediately obvious and reason for misunderstandings between the will be adopted in the same manner by all civilizations. They can not constitute either who can use them and afford them…”10 obstacles for harmony between peoples and cultures. There are other factors which are At a time when there is always a reference to causing difficulties for a good harmony be- the globalization and even regional and global tween the peoples of the world. There are economic integration, the noble and sublime plenty of problems in the World today which concept of human rights can not be used for may threaten in future the global peace and political and economic interests in order to stability. It is not possibe to focus only on one divide and to destablise the countries on the part of a large mosaic and to neglect to see the basis of their ethnic particularities. whole picture as a whole. For example, when democracy and human rights are defended or In addition to cultural and religious obstacles corruption and bad-governance are criticised, on the way of harmony and dialogue between it is often neglected or forgotten to take into the peoples of the world, there are other ob- consideration the level of economic and so- stacles originating from the economic and so- cial development of a society. The developed cial development. world must recognize that they reached the present stage of democracy and the economic A just world order is an indisputable ideal. and social development at the end of pains- Nevertheless, in the face of the present eco- taking efforts and a very long historical pro- nomic and social order prevailing in the cess. The US President Obama also said that world, the idea of dialogue alone proposed by one should be sceptical of those who believe the international organizations is not suffi-

ORSAM 12 Report No: 148, January 2013 INTERNATIONAL POLITICS AND CIVILIZATIONS (CLASH OF CIVILIZATIONS AND DIALOGUE) ORSAM

cient. There is no doubt, dialogue among cul- of this fact, it would be appropraite to adopt tures and civilizations is to be supported at all a strategy to diminish adverse effects of the levels. In addition to that, the world commu- globalization and to maximise positive reper- nity should recognize for the interests of the cussions of it. mankind, all existing and common problems of the humanity and find solutions to them. Naturally there is also an imbalance, in hav- ing an access to information and technology. I referred previously to several problems We should also add that 20% of the world faced by the humanity as a whole. According population has 85% of the world incomes. In to the UN Statistics, the World population the course of the last 30 years the process of will be 8 918,7 billion in 2050. The developed globalization caused an imbalance of income countries will have 1 219,7 billion and the among the peoples in the world, thus dete- population in the developing countries will be riorating more the existing state of affairs as 7 699,0 billion. Presently, again according to indicated in the reports of the World Bank. the UN statistics, 3 billion people out of total world population of 6,5 billion are living with The process of globalization is inevitable. a daily income of less than one dollar. Nevertheless, there is a necessity to focus on As regards the effects of the globalization, the benefits and positive aspects of this pro- developing countries contribute more to the cess which also requires pluralism and cul- enrichment of the developed world. In view tural diversity. Adverse social effects of the

ORSAM Report No: 148, January 2013 13 ORSAM CENTER FOR MIDDLE EASTERN STRATEGIC STUDIES

globalization were criticised by sociologists and civilizations can not play the role expect- and philosophers such as Pierre Bourdieu, ed from it. The developed countries should Jacques Derrida and Michel Foucault. In con- also help those countries with heavy burden clusion, the social dimension of the globaliza- of debts. Without all these, a democratic sys- tion merits a significant attention. tem based on human rights and the rule of law can not be realized. Due to this state of In case peaceful solutions are not proposed affairs, it is necessary to pay serious atten- for the present global problems, it will not tion to the critics directed against the World unfortunately be possible to eliminate threats Trade Organisation (WTO), the World Bank caused by the international terrorism, illegal and the International Monetary Fund (IMF). migration and drug traffic. Therefore devel- oped countries have to spend efforts in order As mentioned above, the settlement of the to find solutions to present global problems. frozen international conflicts such as the Pal- Otherwise, these threats arising from the un- estine and Middle East Question, the Cyprus derdevelopment and the poverty will be di- problem, the Karabagh issue and illegal oc- rected against them. The developed countries cupation of Azeri territories and the Kashmir can not remain idle in their ivory towers. issue, will greatly contribute to the dialogue between peoples with greatest positive re- In this context, another important issue we percussions on the peace and stability in the have to underline is the fact that the quality World. education is necessary for the elimination of fanaticism. In this area UNESCO has a spe- Dialogue is an unavoidable phenomenon cial role to play. which takes its source from the history. There was always a place for exchange and dialogue On the other hand, there are problems and in- among peoples, cultures and civilizations de- justices in international trade. The developed spite the existence of conflicts. We can say countries exert pressures on other countries the same thing for globalization. There have for the elimination of obstacles on the way of always been contacts and trade between Eu- the free international trade, also suggesting rope and Asia in particular China and India. privatization and liberalization. Nevertheless, Historical silk road is reminiscent of this re- developed countries have a tendency to pre- ality. After the new maritime routes were serve their advantages. Thus, they leave aside found and following geographic discoveries, or disregard the advantages of the develop- in particular European settlement in North ing countries in international economic and and South Americas, globalization gained commercial relations such as textiles, agricul- a new momentum. In today’s world techno- ture and services, also emphasizing intellec- logical progress has accelerated this process. tual property rights. While developing coun- According to the French historian Fernand tries are proposed to eliminate all obstacles in Braudel, the Western Europe, just by chance, international trade, they face, in their exports, was in possession of all geographic, geopoliti- several hurdles and obstacles due to measures cal, ideological and human elements of an in- of protection applied by the developed coun- frastructure for such a great élan of the West. tries. Therefore, a just world order is a must, Nevertheless, at the present time, the supe- without that, the dialogue among cultures riority of the West is gradually and relatively

ORSAM 14 Report No: 148, January 2013 INTERNATIONAL POLITICS AND CIVILIZATIONS (CLASH OF CIVILIZATIONS AND DIALOGUE) ORSAM

decreasing in the face of the new emerging existing political, economic and cultural ob- economies in Asia such as China and India, stacles and diffculties. also Brasil, Russia and some other emerging economies in the World. Nevertheless, I believe, the humanity has a maturity to put an end to all these problems In conclusion, we can say that the dialogue which require plenty of time and painstaking is always useful. But we should keep in mind efforts.

ORSAM Report No: 148, January 2013 15 ORSAM CENTER FOR MIDDLE EASTERN STRATEGIC STUDIES

ENDNOTES

1 Bernard Lewis, The Middle East and the West, Indiana University Press, Bloomington, 1994, p. 135. 2 Numan Hazar, Uluslararası Politika ve Uygarlıklar ( International Politics and Civilizations), Inter- national Strategic Research Organization (ISRO), Ankara 2009. 3 Samuel P.Huntington, The Clash of Civilizations, Foreign Affairs, New York, Volume 7, No.3, 1993. 4 Samuel P. Huntington, The Clash of Civiliations and the Remaking of World Order, Simon&Schuster UK Ltd.,1996, London. 5 Bernard Lewis, The Middle East in World Affairs, From Babel to Dragomans Interpreting the Middle East, Phoenix, London 2004, pp. 287-296. 6 Bernard Lewis, The Middle East and the West, Indiana University Press, Bloomington 1994, p.135. 7 Arnold J. Toynbee, The Western Question in Greece and Turkey, A Study in the Contact of Civili- sations, Constable and Company Ltd., London-Bombay-Sydney, 1922, pp. 107-148. 8 “Nomination Database-Peace,’’ Nobelprize.org. 9 Barack Obama, The Audacity of Hope, Thoughts on Reclaiming the American Dream, Vintage Books, New York, 2006, p. 374. 10 Eric Hobsbawm, Globalisation, Democracy and Terrorism, Abacus, London, 2011, pp. 10-11.

ORSAM 16 Report No: 148, January 2013 INTERNATIONAL POLITICS AND CIVILIZATIONS (CLASH OF CIVILIZATIONS AND DIALOGUE) ORSAM

ORSAM REPORTS

ORSAM Report No: 1 ORSAM Report No: 11 ORSAM Report No: 20 ORSAM Report No: 29 March 2009 February 2010 BLACK SEA INTERNATIONAL February 2011 The Struggle Against Piracy: The Forgotten Turks: Turkmens Report No: 4 Tunisia, Popular Revolution and The Somalia Case and Turkey’s of Lebanon October 2010 Turkey’s Exprience Current Situation in Kyrgzstan, Position (Tr – Eng – Ar) (Tr) the Reasons of Change in (Tr - Eng) Government and Short Term ORSAM Report No: 12 Foresights ORSAM Report No: 30 BLACK SEA INTERNATIONAL ORSAM Report No: 2 (Tr) February 2011 April 2009 Report No: 2 Property Disagreements in 60 Years of Alliance: NATO and February 2010 ORSAM Report No: 21 Kirkuk: A Study Based on the Turkey Russian Perspective: The Influ- November 2010 Field Search (Tr - Eng) ence of the Factor of Iraq on Away From Iraq: Post 2003 Iraqi (Tr) Turkey’s Middle East Policies Migration to Neighboring Coun- (1990-2008) tries and to Turkey ORSAM Report No: 3 ORSAM Report No: 31 (Tr - Rus) (Tr – Eng) May 2009 BLACK SEA INTERNATIONAL Report No: 7 Iraq’s Pivotal Point: Talafar ORSAM Report No: 22 ORSAM Report No: 13 March 2011 (Tr - Eng) January 2011 February 2010 The Developments in Afghanistan 7 March 2010 Irak Seçimleri Turkey-Yemen Relations and the ORSAM Report No: 4 Perception of Turkey in Yemen and Pakistan and Their Effects on Öncesi Şii Kökenli Parti ve Seç- July 2009 (Tr – Eng – Ar) International Security menlerin Politik Davranışlarının (Tr) 2009 Lübnan Seçimleri: Ka- Analizi zananlar, Kaybedenler ve Türkiye ORSAM Report No: 23 (Tr) January 2011 (Tr) ORSAM Report No: 32 Is the Qatar-Iraq-Turkey-Europe March 2011 ORSAM Report No: 14 Natural Gas Pipeline Project Shiite Opposition Question in ORSAM Report No: 5 February 2010 Feasible? Saudi Arabia and Its Impacts August 2009 Seçim Öncesi Irak’ta Siyasal Du- (Tr - Eng) (Tr) Turkey-Lebanon Relations: rum ve Seçime İlişkin Beklentiler Perceptions of Turkey Among the (Tr) ORSAM Report No: 24 ORSAM Report No: 33 Religious and Sectarian Factions January 2011 March 2011 in Lebanon ORSAM Report No: 15 The State of Kuwait: Relations Turkmen Existence in Iraq (Tr - Eng) March 2010 with Turkey, War and Peace and the Al-Sabah (Tr) Orsam Heyetinin 7 March 2010 Government in Between ORSAM Report No: 6 Irak Seçimlerine İlişkin Gözlem (Tr) ORSAM Report No: 34 November 2009 Raporu March 2011 The Tuzhurmatu Turkmens: A (Tr) ORSAM Report No: 25 Turkmen Press in Iraq Success Story January 2011 (Tr – Ar) (Tr - Eng - Ar) ORSAM Report No: 16 Embargo on Iran by the Security April 2010 Council in Legal and Political ORSAM Report No: 35 ORSAM Report No: 7 Sultanate of Oman: An Arab State Aspects Between Tradition and Modernity (Tr) March 2011 November 2009 Current Situation and Important The Forgotten Turkmen Land: in the Arabian Peninsula (Tr) ORSAM Report No: 26 Political Developments in Iraq Diyala BLACK SEA INTERNATIONAL (Tr) (Tr - Eng - Ar) ORSAM Report No: 17 Report No: 5 February 2011 April 2010 ORSAM Report No: 36 ORSAM Report No: 8 The Recent Developments in Evaluation of Iraqi Parliamentary ORSAM Water Research Pro- BLACK SEA INTERNATIONAL Kyrgyzstan: Elections of March 7, 2010 and gramme Report No: 1 Report No: 1 Past, Present and Future the New Political Equation March 2011 December 2009 (Tr - Rus) (Tr) Eu’s Water Framework Directive Abkhazia for the Integration of the ORSAM Report No: 27 Implementation in Turkey: The Black Sea ORSAM Report No: 18 February 2011 Draft National Implementation (Tr - Eng) BLACK SEA INTERNATIONAL The Steps of the Egyptian Revo- Plan Report No: 3 lution: Is That the End of an Era? (Eng) ORSAM Report No: 9 May 2010 (Tr) January 2010 Turkish-Russian Relations: From ORSAM Report No: 37 The Yemen Issue: A Step Toward Neighborhood to Strategic Co- ORSAM Report No: 28 March 2011 Regional War? operation BLACK SEA INTERNATIONAL Popular Revolt in Tunisia and Its Report No: 6 (Tr - Eng) (Tr - Rus) Aftermath February 2011 (Tr) The Limits of Power in Distraining ORSAM Report No: 10 ORSAM Report No: 19 on Ships by a Coast State on the January 2010 September 2010 International Law of the Sea ORSAM Report No: 38 Civil War in Yemen: The Power Turkmens’ Migration Towards -Georgia’s Distraining on the March 2011 Struggle, Regional Influences and Turkey and Turkmen Population Ships Navigating Around the Libyan War, International Inter- Relations With Turkey in Turkey Black Sea- vention and Turkey (Tr - Eng) (Tr) (Tr) (Tr)

ORSAM Report No: 148, January 2013 17 ORSAM CENTER FOR MIDDLE EASTERN STRATEGIC STUDIES

ORSAM Report No: 39 ORSAM Report No: 48 ORSAM Report No: 57 ORSAM Report No: 67 March 2011 May 2011 June 2011 August 2011 From Past to Present Libya Orsam Interviews - 1 Reflections Of 12 June 2011 Tur- Somalia: A Nation’s Peril and (Tr) Iraqi Arabs, Minorities & Aca- key Parliamentary Elections in the Turkey’s Humanitarian Aid demics - 1 Middle Eastern Countries (Tr) ORSAM Report No: 40 (Tr) (Tr - Eng) ORSAM Water Research Pro- ORSAM Report No: 68 gramme Report No: 2 ORSAM Report No: 49 ORSAM Report No: 58 September 2011 March 2011 May 2011 July 2011 The Operaton Against Osama Climate Change From a Security Orsam Interviews - 2 Reflections of 12 June 2011 Tur- Bin Laden and Its Reflections in Perspective and Its Effects on Iraqi Turkmens - 1 Middle East key Parliamentary Elections in the Cartoons (Tr) (Tr) Middle East Through Cartoons (Tr) (Tr) ORSAM Report No: 50 ORSAM Report No: 41 ORSAM Report No: 69 March 2011 May 2011 ORSAM Report No: 59 September 2011 Understanding Iraq Through ORSAM Interviews - 3 July 2011 Understanding Iraq Through Cartoons - 1 Iraqi Kurdish Officials, Academics Understanding Iraq Through Cartoons - 4 (Tr) & Journalists - 1 Cartoons - 2 (Tr) (Tr) (Tr) ORSAM Report No: 42 ORSAM Report No: 70 ORSAM Water Research Pro- ORSAM Report No: 51 ORSAM Report No: 60 BLACK SEA INTERNATIONAL gramme Report No: 3 BLACK SEA INTERNATIONAL ORSAM Water Research Pro- Report No: 10 April 2011 Report No: 8 gramme Report No: 6 September 2011 Hydropolitical History of Nile May 2011 July 2011 Russia’s and Turkey’s Iran Poli- River Basin and Recent Develop- The 75th Anniversary of Mon- Cooperation and Conflict on the cies in the XXI. Century ments treaux Convention Regarding the Mekong River Waters (Tr - Rus) (Tr) Regime of Turkish Straits (Tr-Eng) (In the Framework of the Chang- ORSAM Report No: 71 ORSAM Report No: 43 ing Geopolitics of the Black Sea) ORSAM Report No: 61 September 2011 April 2011 (Tr) Social-Political Structure of July 2011 Gaza Problem: Israel’s Blocade, The Complete Decipher of the International Law, Palmer Report the Northern Iraq and Kurdish ORSAM Report No: 52 “Chance in Syria Conference”, and Turkey’s Approach Regional BLACK SEA INTERNATIONAL Goverment’s Relations with Carried Out in Antalya Between (Tr) Report No: 9 Turkey June 1-2 2011 May 2011 (Tr) (Tr - Eng) ORSAM Report No: 72 Afghanistan and Regional Se- September 2011 curity ORSAM Report No: 44 ORSAM Report No: 62 Statistics of the Middle Eastern (Middle East, Central and South ORSAM Water Research Pro- August 2011 Countries Asia, Russian Federation) gramme Report No: 4 Understanding Iraq Through (Tr) (Tr - Rus) April 2011 Cartoons - 3 The Obligation of “International (Tr) ORSAM Report No: 73 Cooperation” in Meriç (Maritza- ORSAM Report No: 53 BLACK SEA INTERNATIONAL Evros) May 2011 ORSAM Report No: 63 Report No: 11 Basin Water Management Madagascar: Gains, Missing ORSAM Water Research Pro- (Tr) Opportunities, and Relations October 2011 with Turkey in the 50th Year of gramme Report No: 7 Anatolian Sphere of Influence ORSAM Report No: 45 Independence August 2011 (Tr-Eng) April 2011 (Tr) The Invisible Strategic Resource: Syria Towards Democracy or Transboundary Ground Waters ORSAM Report No: 74 Civil War?: Social and Political ORSAM Report No: 54 (Tr) BLACK SEA INTERNATIONAL Structure, Prospects May 2011 Report No: 12 For Change and Its Impacts on Iraqi Groups’ Approach Towards ORSAM Report No: 64 October 2011 Turkey Main Political Problems and Rela- August 2011 Ukraine in Regress: The Tymosh- (Tr) tions With Turkey: A Study Based Victory of Justice and Develop- enko Trial On Field Research ment Party in 12 June 2011 (Eng) ORSAM Report No: 46 (Tr) Turkey’s General Elections May 2011 (Tr – Ar) ORSAM Report No: 75 Power Struggle in Syria, Reaction ORSAM Report No: 55 BLACK SEA INTERNATIONAL of the International Community June 2011 ORSAM Report No: 65 Report No: 13 and Turkey’s Position August 2011 October 2011 (Tr) Antalya Conference of Syrian Opposition: Results, Outlook on Arab Spring Through Cartoons Kazaks and Kazakistanis ORSAM Report No: 47 Basic Problems and Expectations – 1 (Tr - Rus) ORSAM Water Research Pro- from Turkey (Tr) gramme Report No: 5 (Tr) ORSAM Report No: 76 May 2011 ORSAM Report No: 66 BLACK SEA INTERNATIONAL Turkey-Syria Relations: Asi ORSAM Report No: 56 August 2011 Report No: 14 (Orontes) Friendship Dam As An June 2011 Civil War in Libya and Inter- October 2011 Example Of Cooperation Elections and Experience of Jus- national Intervention Through The Forgotten Turks in Italy: In Transboundary Waters tice and Development Party Cartoons - 1 Moena Turks (Tr) (Tr – Ar) (Tr) (Tr - It)

ORSAM 18 Report No: 148, January 2013 INTERNATIONAL POLITICS AND CIVILIZATIONS (CLASH OF CIVILIZATIONS AND DIALOGUE) ORSAM

ORSAM Report No: 77 ORSAM Report No: 86 ORSAM Report No: 96 ORSAM Report No: 105 October 2011 November 2011 December 2011 February 2012 The Regional and Global Effects From Past to Present: The Iraqi Understanding Iraq Through Political Rights of Minorities in of the Us Post-Withdrawal Policy Turkmen Front’s Structure and Cartoons – 6 Iraqi Legislation Towards Iraq and Its Reflections Administration (Tr) (Tr) on Turkey (Tr) (Tr) ORSAM Report No: 97 ORSAM Report No: 106 January 2012 ORSAM Report No: 87 February 2012 Understanding Iraq Through ORSAM Report No: 78 November 2011 Social Rights of Minorities in Iraqi Turkmen in Iraq and Their Flight: Cartoons – 7 ORSAM Water Research Pro- Legislation A Demographic Question? (Tr) gramme Report No: 8 (Tr) October 2011 (Eng) Constructed Wetlands and Re- ORSAM Report No: 98 BLACK SEA INTERNATIONAL ORSAM Report No: 107 Use of Waste Water for the Irriga- ORSAM Report No: 88 Report No: 17 February 2012 tion in Turkey and Israel November 2011 January 2012 Human Rights of Minorities in (Tr) Bektashism in Iraq (Turkmens – Shabaks – Kakais) Presidential Election in Kyrgyz- Terms of International Law And stan and Its Effects on Kyrgyz- Iraqi Constitution ORSAM Report No: 79 (Tr) stan-Turkey Relations (Tr) October 2011 (Tr) The Political Balance in Pre- ORSAM Report No: 89 November 2011 ORSAM Report No: 108 Election Period in Tunisia ORSAM Report No: 99 (Tr) Morocco Monarchy in Trans- February 2012 formation Process: Evolution or January 2012 The Future of the Economic Co- Revolution? Turkish Political Parties’ State- operation Organization (ECO) ORSAM Report No: 80 ments on Syrian Refugees in Ha- (Tr) (Tr - Eng) October 2011 tay, and Approaches of Political Understanding Iraq Through Party Representatives and Move- ORSAM Report No: 90 ORSAM Report No: 109 Cartoons - 5 ments in Hatay Towards Syrian November 2011 (Tr) Developments (March-December February 2012 The Efforts of Democratization in 2011) The Missing Letter: The Rise of the Hashemite Kingdom of Jor- ORSAM Report No: 81 (Tr) Turkey and the “Bric” Area dan Within the Context of Local BLACK SEA INTERNATIONAL (It) Actors and Regional Challenges Report No: 15 ORSAM Report No: 100 (Tr-Eng) October 2011 January 2012 ORSAM Report No: 110 Great Power Politics on Afghani- Statistics of Iraq ORSAM Water Research Pro- ORSAM Report No: 91 stan (Tr) gramme Report No: 13 December 2011 (Tr-Eng) The Arab League’s and Turkey’s March 2012 ORSAM Report No: 101 Decisions to Impose Sanction Water Resources and Manage- ORSAM Report No: 82 ORSAM Water Research Pro- Against Syria, and Possible Con- ment in Iran BLACK SEA INTERNATIONAL gramme Report No: 11 sequences (Tr) Report No: 16 January 2012 (Tr) Right to Safe Drinking Water and October 2011 ORSAM Report No: 111 Sanitation Afghanistan in the Perspective of March 2012 ORSAM Report No: 92 (Tr) Neighboring Countries December 2011 A Critical Look at the Syrian (Tr-Eng) Current Situation of Disputed ORSAM Report No: 102 Kurdish Opposition Areas in Iraq (Tr) ORSAM Report No: 83 January 2012 (Tr) How and Under What Circum- November 2011 stances Could Iraq Be Split Up? ORSAM Report No: 112 The Community Brought up to ORSAM Report No: 93 Being Ready for the Worst March 2012 Agenda upon the Transition in ORSAM Water Research Pro- (Tr – Eng) Constitutional System and Politi- Syria: The Turkmens of Syria gramme Report: 10 cal Parties in Islamic Republic (Tr) December 2011 ORSAM Report No: 103 of Iran Turkey and Wfd Harmonization: A January 2012 (Tr) ORSAM Report No: 84 Silent, But Significant Process The Struggle for Oil in Iraq: An ORSAM Water Research Pro- (Eng) Analysis in the Light of Multi- gramme Report No: 9 ORSAM Report No: 113 National Companies, BLACK SEA INTERNATIONAL November 2011 ORSAM Report No: 94 International Contracts and Con- Report No: 18 Somalia’s Catastrophic Famine: December 2011 stitutional Debates April 2012 Political Drought or Natural One? The Role of Perception in Turkey- (Tr) (Tr-Eng) France Crisis: French Perception Mongolia: A Developing Democ- racy and a Magnet for Mining on Turkey ORSAM Report No: 104 ORSAM Report No: 85 (Tr) ORSAM Water Research Pro- (Eng) November 2011 gramme Report No: 12 Historical Pragmatism in Syrian ORSAM Report No: 95 February 2012 ORSAM Report No: 114 Political Culture, Syrian Foreign December 2012 An Evaluation on the Draft Ar- April 2012 Policy Under Bashar Al-Assad Arab Spring Through Cartoons ticles on the Law of Transbound- Understanding the Syrian Prob- and Turkish-Syrian Relations – 2 ary Aquifers lem Through Comics - 8 (Tr) (Tr) (Tr – Eng) (Tr)

ORSAM Report No: 148, January 2013 19 ORSAM CENTER FOR MIDDLE EASTERN STRATEGIC STUDIES

ORSAM Report No: 115 ORSAM Report No: 123 ORSAM Report No: 131 ORSAM Report No: 140 April 2012 BLACK SEA INTERNATIONAL BLACK SEA INTERNATIONAL December 2012 Arguments on Safe Havens in Report No: 22 Report No: 26 Internal Political Balances in Syria: Risks, Opportunities and June 2012 November 2012 North Iraq and Future of the Stra- Scenarios for Turkey Global Migration and Develop- “The Third Wave”: Geopolitics of tegic Alliance (Tr - Eng) ment of Migration Policies Postmodernism (Tr - Eng) of Turkey and European Union (Tur - Eng) ORSAM Report No: 116 (Tr) ORSAM Report No: 141 ORSAM Water Research Pro- ORSAM Report No: 132 December 2012 gramme Report No: 14 ORSAM Report No: 124 November 2012 The State of Turkmen Education April 2012 July 2012 Foreign Minister Ahmet The Concept of “Benefit-Shar- Turkey in Africa: The Implemen- Davutoğlu’s Visit to Kirkuk in Iraq ing”, Its Theoretical Background tation of the Action Plan and an (Tr - Eng) (Tr - Eng) and Practical Reflections Evaluation (Tr - Eng) After Fifteen Years ORSAM Report No: 133 ORSAM Report No: 142 (Tr - Eng - Fr) November 2012 January 2013 ORSAM Report No: 117 The Rise and Future of Opposi- President Obama’s Second Term: April 2012 ORSAM Rapport No 124 tion in Iraqi Kurdistan Region Domestic and Foreign Challenges Invest to Mosul Invest to Future Juillet 2012 (Tr) (Eng) (Tr - Eng) La Turquie en Afrique: Un Bilan de la Mise en Oeuvre du Plan ORSAM Report No: 134 ORSAM Report No: 143 ORSAM Report No: 118 D’action November 2012 BLACK SEA INTERNATIONAL January 2013 Quinze Ans Apres Iraqi Circassians 2012 Iraq Assessment and Iraq Report No: 19 (Tr - Eng - Fr) (Tr - Eng) May 2012 Chronology (Tr) The Analysis of Trade-Economic ORSAM Report No: 125 ORSAM Report No: 135 Relations BLACK SEA INTERNATIONAL BLACK SEA INTERNATIONAL Between Ukraine and Turkey Report No: 23 Report No: 27 ORSAM Report No: 144 (Tr - Rus) July 2012 November 2012 ORSAM Water Research Pro- Middle East Policy of Russia The Peculiarities of Turkey’s gramme Report No: 17 ORSAM Report No: 119 (Tr - Eng) Foreign Policy towards the Post- January 2013 BLACK SEA INTERNATIONAL Soviet States Orsam Water Interviews 2011 Report No: 20 ORSAM Report No: 126 (Tur – Eng - Rus) (Tr - Eng) May 2012 ORSAM Water Research Pro- Geopolitical Dynamics as an gramme Report No: 16 ORSAM Report No: 136 ORSAM Report No: 145 Instrument of Investigation of July 2012 BLACK SEA INTERNATIONAL Trends and Scenariouse of Re- ORSAM Water Research Pro- Towards the New Water Frame- Report No: 28 gional Development gramme Report No: 18 work Directive: Notes on Water November 2012 (Tr - Rus) January 2013 Draft Law Turkish-Crimean Relationship as Orsam Water Interviews 2012 (Tr) an Integration ORSAM Report No: 120 (Tr - Eng) BLACK SEA INTERNATIONAL Factor in Turkish-Ukranian Rela- ORSAM Report No: 127 tions Report No: 21 ORSAM Report No: 146 August 2012 (Tur – Rus) May 2012 BLACK SEA INTERNATIONAL Development of Political System Kurdish Movements in Syria (Tr - Eng) ORSAM Report No: 137 Report No: 30 in Kazakhstan: 2012 Parliamen- January 2013 tary Elections BLACK SEA INTERNATIONAL Eurasi in 2013: (Tr) ORSAM Report No: 128 Report No: 29 BLACK SEA INTERNATIONAL December 2012 Political and Economic ORSAM Report No: 121 Report No: 24 Energy Policy of Belarus and the Analysis May 2012 September 2012 Cooperation Belarus Developed (Eng) New Dynamics in Local and Iraqi The Development of Belarus - With Russia and the EU on En- Politics in Mosul (Field Study) Turkey Economic Cooperation in ergy (1991-2011) ORSAM Report No: 147 (Tr - Eng - Ger) Modern Conditions (Tur – Rus) BLACK SEA INTERNATIONAL (Tr - Rus - Eng) Report No: 31 ORSAM Bericht Nr. 121 ORSAM Report No: 138 January 2013 Mai 2012 ORSAM Report No: 129 December 2012 Cultural Dialogue: Newcomers Kommunalpolitik in Mosul und BLACK SEA INTERNATIONAL “Unity or Pyd Power Play? Syrian from the Ural-Volga Region – Report No: 25 Kurdish Dynamics After the Erbil Neue Dynamiken in Der Irakisch- Belarusian-Lithuanian Tartars in September 2012 Agreement” en Politik (Feldarbeit) Grand Duchy of Lithuania (Ger) Belarus-Turkey: Positive Dy- (Tr) namics of Intergovernmental (Tur – Rus) ORSAM Report No: 122 Cooperation ORSAM Report No: 139 ORSAM Water Research Pro- (Tr - Rus - Eng) December 2012 ORSAM Report No: 148 gramme Report No: 15 Balances among Kurds in Syria, January 2013 May 2012 ORSAM Report No: 130 Regime Opponents and Turkey: Internatonal Politics and Civiliza- Water Resources Management November 2012 Relations Pattern at the Cross- tions (Clash of Civilizations and in Iraq Syrian Circassians roads of Conflict-Stability Dialogue) (Tr - Eng) (Tr - Eng) (Tr - Eng) (Tr - Eng)

ORSAM 20 Report No: 148, January 2013 INTERNATIONAL POLITICS AND CIVILIZATIONS (CLASH OF CIVILIZATIONS AND DIALOGUE) ORSAM

ACADEMİC STAFF

Hasan Kanbolat ORSAM Director Prof. Dr. Meliha Benli Altunışık ORSAM Advisor,Middle East, METU Director of Institute of Social Sciences Assoc. Prof. Dr. Hasan Ali Karasar ORSAM Advisor, ORSAM Eurasian Strategies Coordinator - Bilkent University Assoc.Prof.Dr. Tarık Oğuzlu ORSAM Advisor,Middle East-Antalya International University Assoc. Prof. Dr. Harun Öztürkler ORSAM Advisor, Middle East Economies - Afyon Kocatepe University, Department of Economics Assoc. Prof. Dr. Mehmet Şahin ORSAM Advisor, Middle East - Gazi University, Department of IR Assoc. Prof. Dr. Özlem Tür ORSAM Advisor, Middle East - METU, Department of IR Habib Hürmüzlü ORSAM Advisor, Middle East Asst. Prof. Dr. Serhat Erkmen ORSAM Advisor, Middle East -Ahi Evran University, Department of IR Asst. Prof. Dr. Canat Mominkulov ORSAM Researcher, Eurasia, Al Farabi Kazakh National University Elmira Cheremisova ORSAM Advisor, Middle East - St. Petersburg University Assoc.Prof.Dr. Didem Danış ORSAM Advisor, Middle East - Galatasaray University, Department of Sociology Dr. Jale Nur Ece ORSAM Advisor, Maritime Safety and Security Assoc. Prof. Dr. İlyas Kemaloğlu (Kamalov) ORSAM Advisor, Eurasia Assoc.Prof.Dr. Yaşar Sarı ORSAM Advisor, Eurasia - Kyrgyzstan-Turkey Manas University Asst. Prof. Dr. Bayram Sinkaya ORSAM Advisor, Middle East - Yıldırım Beyazıt University Department of International Relations Dr. Süreyya Yiğit ORSAM Advisor, Eurasia - Istanbul Aydın University Att. Aslıhan Erbaş Açıkel ORSAM Advisor, Energy-Maritime Law Pınar Arıkan Sinkaya ORSAM Advisor, Middle East - METU Department of International Relations Volkan Çakır ORSAM Advisor, Africa - ORSAM Antananarivo (Madagascar) Representative Bilgay Duman ORSAM Researcher, Middle East Tamer Koparan ORSAM Managing Editor Noyan Gürel ORSAM İzmir Represatative Oytun Orhan ORSAM Researcher, Middle East Sercan Doğan ORSAM Research Assistant, Middle East Nebahat Tanriverdi ORSAM Research Assistant, Middle East Seval Kök ORSAM Research Assistant, Middle East Uğur Çil ORSAM, Middle East Göknil Erbaş ORSAM, Black Sea Shalaw Fatah ORSAM Research Assistant, Middle East Tuğçe Kayıtmaz Interpreter

ORSAM Water Research Programme

Dr. Tuğba Evrim Maden ORSAM Water Research Programme Hydropolitics Researcher Dr. Seyfi Kılıç ORSAM Water Research Programme Hydropolitics Researcher ORSAM ADVİSORY BOARD

Dr. Ismet Abdulmecid Former President of Iraqi Council of State Prof. Dr. Ramazan Daurov Assistant Director, Russian Academy of Sciences Institute of Oriental Studies Prof. Dr. Vitaly Naumkin Director, Russian Academy of Sciences Institute of Oriental Studies Hasan Alsancak İhlas Holding CEO Prof. Dr. Meliha Benli Altunışık ORSAM Advisor Middle East, METU Director of Institute of Social Sciences Prof. Dr. Ahat Andican Former Minister & Istanbul University Prof. Dorayd A. Noori Vice-Undersecretary in Iraq’s Embassy in Ankara Prof. Dr. Tayyar Arı Uludağ University, Head of Department of International Relations Prof. Dr. Ali Arslan Istanbul University, Department of History Dr. Farhan Ahmad Nizami The Director of Centre for İslamic Studies at Oxford University Başar Ay General Secretary, Turkish Textile Employers’ Association Prof. Aftab Kamal Pasha The Director of The Centre for West Asian Studies in India Prof. Dr. Mustafa Aydın President of Kadir Has University Ambassador Shaban Murati Albanian Institute for International Studies Dr. Ersel Aydınlı Vice-President of Bilkent University, Fulbright Executive Director Safarov Sayfullo Sadullaevich Strategic Research Center Under The President of Tajikistan Mohamed Noureddine Specialist in Turkish Affairs, Prof. at Lebanese University - History Prof. Dr. Hüseyin Bağcı METU, Head of Department of International Relations Itır Bağdadi İzmir Economy University, Department of International Relations and European Union Prof. Dr. İdris Bal Member of Parliament in the 24th Legislative Term of Grand National Assembly of Turkey Assist. Prof. Dr. Ersan Başar Karadeniz Techinical University, Maritime Transportation and Management Engineering Kemal Beyatlı Head of Iraqi Turkman Press Council Yaşar Yakış Ambassador, Former Minister of Foreign Affairs Barbaros Binicioğlu ORSAM Advisor, Middle Eastern Economies Prof. Dr. Ali Birinci Polis Akademisi Patrick Seale Well-Known Middle East and Syria Specialist Assoc. Prof. Dr. Mustafa Budak Deputy Director General in Prime Ministerial State Archives Assoc. Prof. Dr. Hasan Canpolat Turkish Ministry of Defense Advisor Ret. (Air) Gen. Ergin Celasin 23rd Commander of Air Forces Dr. Sami Al Taqi General Manager of Orient Research Center Assoc. Prof. Dr. Mitat Çelikpala Kadir Has University, Head of Deparment of International Relations Çetiner Çetin Journalist, Iraq Prof. Dr. Gökhan Çetinsaya President of The Council of Higher Education Assoc. Prof. Dr Didem Danış ORSAM Advisor, Immigration Studies & Iraqi Refugees, Galatasary University, Department of Sociology

ORSAM Report No: 148, January 2013 21 ORSAM CENTER FOR MIDDLE EASTERN STRATEGIC STUDIES

Prof. Dr. Volkan Ediger İzmir Economy University, Department of Economics Prof. Dr. Cezmi Eraslan President of Atatürk Research Center, Istanbul University, Department of History Prof. Dr. Çağrı Erhan Ankara University, Faculty of Political Science, Department of IR & Director ATAUM Asst. Prof. Dr. Serhat Erkmen ORSAM Middle East Advisor, Ahi Evran University, Head of the Department of International Relations Dr. Amer Hasan Fayyadh Baghdad University, Dean of Political Sciences Faculty (Iraq) Att. Aslıhan Erbaş Açıkel ORSAM Advisor, Energy-Maritime Law Cevat Gök Manager of Iraq El FIRAT TV - Turkey Mete Göknel Former Director of Petroleum Pipeline Corporation (BOTAŞ) Osman Göksel BTC & NABUCCO Coordinator Timur Göksel Beirut American University (Lebanon) Prof. Muhamad Al Hamdani Cultural Undersecretary in Iraq’s Embassy in Ankara Numan Hazar Retired Ambassador Habib Hürmüzlü ORSAM Middle East Advisor Assoc. Prof. Dr. Pınar İpek Bilkent University, Department of International Relations Dr. Tuğrul İsmail TOBB University of Economics & Technology, Department of International Relations Assoc. Prof. Dr. İlyas Kemaloğlu (Kamalov) ORSAM Eurasia Advisor Assoc. Prof. Dr. Hasan Ali Karasar Bilkent University, Department of International Relations Assoc.Prof.Dr. Şenol Kantarcı Kırıkkale University, Department of International Relations Selçuk Karaçay Deputy Director, Vodafone (Turkey) Assoc. Prof. Dr. Nilüfer Karacasulu Dokuz Eylül University, Department of International Relations Prof.Dr. M. Lütfullah Karaman Fatih University, Head of the Department of International Relations Assoc. Prof. Dr. Şaban Kardaş TOBB Economy and Technology University, Department of International Relations Assoc. Prof. Dr. Elif Hatun Kılıçbeyli Çukurova University, Head of the Department of International Relations Prof. Dr. Aleksandr Knyazev Kyrgyz Slavic University (Bishkek) Prof. Dr. Erol Kurubaş Kırıkkale University, Head of the Department of International Relations Prof. Dr. Talip Küçükcan Director of Marmara University, Institute of Middle East Studies Arslan Kaya KPMG, Sworn-in Certified Financial Accountant Dr. Hicran Kazancı Iraqi Turkman Front Turkey Representative İzzettin Kerküklü President of Kirkuk Foundation Prof. Dr. Mustafa Kibaroğlu Okan University, Head of Department of International Relations Prof. Dr. Alexandr Koleşnikov Diplomat Dr. Max Georg Meier Hanns Seidel Foundation, Projects Director (Bishkek) Prof.Dr. Mosa Aziz Al-Mosawa President of Baghdad University (Iraq) Prof. Dr. Mahir Nakip Erciyes University, Faculty of Economic and Administrative Sciences Assoc.Prof.Dr. Tarık Oğuzlu ORSAM Advisor,Middle East-Antalya International University Hediye levent Journalist, Syria Prof.Dr. Çınar Özen Ankara University, Faculty of Political Science, Department of International Relations Murat Özçelik Ambassador Assoc. Prof. Harun Öztürkler ORSAM Middle East Economies Advisor, Afyon Kocatepe University, Department of Economics Dr. Bahadır Pehlivantürk TOBB Economy and Technology University, Department of International Relations Prof. Dr. Victor Panin Pyatigorsk University (Pyatigorsk, Russian Federation) Assoc.Prof.Dr. Fırat Purtaş Gazi University Department of International Relations, Deputy Secretary General of TÜRKSOY Prof. Suphi Saatçi Secretary-General of Kirkuk Foundation Assoc. Prof. Dr. Yaşar Sarı ORSAM Advisor, Eurasia - Kyrgyzstan-Turkey Manas University Ersan Sarıkaya Türkmeneli TV (Kirkuk, Iraq) Dr. Bayram Sinkaya ORSAM Middle East Advisor, Atatürk University Assoc.Prof.Dr. İbrahim Sirkeci Reader in Demography and Marketing Regent’s College, (London, UK) Dr. Aleksandr Sotnichenko St. Petersburg University (Russian Federation) Semir Yorulmaz Journalist, Egypt Zaher Sultan President of Lebanon Turkish Association Dr. Irina Svistunova Russia Strategic Research Center, Turkey-Middle East Studies Expert (Russian Federation) Asst. Prof. Dr. Mehmet Şahin ORSAM Advisor, Middle East, Gazi University, Department of International Relations Prof. Dr. Türel Yılmaz Şahin Gazi University, Department of International Relations Mehmet Şüküroğlu Energy Expert Assoc. Prof. Dr. Oktay Tanrısever METU, Department of International Relations Prof. Erol Taymaz Vice President of the METU North Cyprus Campus (TRNC) Prof. Sabri Tekir Dean of İzmir University, Faculty of Economics and Administrative Sciences Dr. Gönül Tol Director of Middle East Institute Turkish Studies (USA) Advt. Niyazi Güney Prens Group, Vice Chairman Asst. Prof. Dr. Özlem Tür ORSAM Advisor, Middle East, METU, Department of International Relations M. Ragıp Vural General Coordinator of 2023 (Magazine) Dr. Ermanno Visintainer Director of Vox Populi (Rome,Italy) Dr. Umut Uzer Istanbul Technical University, Humanities and Social Sciences Prof. Dr. Vatanyar Yagya St. Petersburg City Council Member, St. Petersburg University (Russian Federation) Dr. Süreyya Yiğit ORSAM Advisor, Eurasia - Istanbul Aydın University

ORSAM 22 Report No: 148, January 2013 INTERNATIONAL POLITICS AND CIVILIZATIONS (CLASH OF CIVILIZATIONS AND DIALOGUE) ORSAM

EDITORIAL BOARD OF MIDDLE EAST STUDIES

Meliha Benli Altunışık ODTÜ Bülent Aras Dışişleri Bakanlığı Stratejik Araştırmalar Merkezi Başkanı Tayyar Arı Uludağ Üniversitesi İlker Aytürk Bilkent Üniversitesi Recep Boztemur ODTÜ Katerina Dalacoura Londra Ekonomi Üniversitesi (Birleşik Krallık) F. Gregory Gause Vermont Üniversitesi (ABD) Fawaz Gerges Londra Ekonomi Üniversitesi (Birleşik Krallık) Ahmet K. Han Kadir Has Üniversitesi Raymond Hinnebusch St. Andrews Üniversitesi (Birleşik Krallık) Rosemary Hollis City Üniversitesi (Birleşik Krallık) Bahgat Korany Durham Üniversitesi (Birleşik Krallık) Peter Mandaville George Mason Üniversitesi (ABD) Emma Murphy Durham Üniversitesi (Birleşik Krallık)

MIDDLE EAST ANALYSIS EDITORIAL BOARD

Prof. Dr. Meliha Altunışık Middle East Technical University , Director of Institute of Social Sciences Hasan Kanbolat ORSAM Director Assoc. Prof. Dr. Hasan Ali Karasar Bilkent University, Department of International Relations Asst. Prof. Dr. Serhat Erkmen ORSAM Middle East Advisor, Ahi Evran University, Head of Department of International Relations

ORSAM Report No: 148, January 2013 23 ORSAM

Mithatpaşa Caddesi 46/6 Kızılay-ANKARA Phone: 0 (312) 430 26 09 Fax: 0 (312) 430 39 48 www.orsam.org.tr, [email protected]