(C€ ha a { /yr)O tt/tO

/

, 4 < ź r Ztó Ó( K ^iouioc^ T tU. i w u. Bli państwa głosowa: tych w; mencie jego pl parlame otwarci ostatnie bory a cieszy ń padły Niech

Gmin Brenm Brono Czech Dzied Godzi Ligot; Jawoi Jasiei Międs Maza Zabr: Bakó Chyb Drog Freli Tluds Misie

K/ 2 . D ^ | 'U'V ' 0 5,00 głosowania. Każdy z wielkiem napięciem umysłu oczekiwał wyniku tych wyborów tak ze wszech miar ważnych. W dawnym parla­ mencie zastępstwo ludu było fikcyjne, t. ;zn. nie lud, ale tylko część jego płacąca podatki bezpośrednie miała tam głos, dzisiejszy parlament atoli jest rzeczywiście domem ludowym, jak to przy jego otwarciu pewien mąż stanu zaznaczył. I jak przemówił lud przy ostatnich wyborach? Nas przedewszystkiem -obchodzą śląskie wy­ bory a szczególnie wybory w trzech, powiatach polskich: ‘ bielskim, cieszyńskim i frysztackim. Zestawiamy tutaj liczbę głosów, które padły na poszczególnych kandydatów w pojedynczych gminach. Niech pizemówią cyfry, wyryte tutaj na wieczną rzeczy pamiątkę.

A. Powiat bielski.

Gmina: Ks. Londzin Stwierf.nia ^ Baezek Brenna 481 87 Bronów J 36 Czechowice 585 Dziedzice . 228 47 Godziszów 3 40 Ligota . . 235 22 Jaworze 173 4t Jasienica .... 163 10 Międzyrzecze dolne 109 Mazańcowice 178 Zabrzeg 280 W *' ZBIORY S. ZAHRADMIKA ~ ' i Stwiertnia Bąezek Gmina: Ks. Londzin . 107 69 . 7 Ochaby ...... ’k*. 66 26 Pruchna u. . . . . 135 8 — Zabłocie .... . 167 w * 23 Zaborze .... . 49 2' 9 ■ i Zarzecze .... . 491 ' . 1 4 Zbytków .... . 46 63 3 Dębowiec .... . 103 — — Bilowicko . . . . • . 46 14 8 Bładnice .... 15 150 230 Goleszów .... . 100 11 1 Grodziec .... . 98 29 1 Górki Wielkie . 129 7 — Górki Małe . . . 54 12 Harbutowice . . . . 29 22 23 82 Hermanice . . . . 61 22 — Iskrzyczyn . . . . 46 57 — s Kisielów .... 1 25 — Kiczyce .... 56 28 — Kostkowice . . . . 42 27 — Kowale .... . 46 c 27 21 Kozakowice Dolne 2 16 19 W Kozak ice Góriie 8 2 1 - ir\ •7,y . . . . 45 . 146 24 1 1 20 — i ; 31 — ieć 16 4 ■ ? ? ? 69 38 1 . 113 45 — — 64 18 • 19 53 — . 114 24 1J . 243 207 327 — ■, 13 314 478 ? ? ? — 6 20 52 1 =— 18 41 . 122 m 186 2247 ) 962

ć* O "O1 ^ * S v GO B, Powiat cieszyński. Gmina: . Lankoez Michejda Chlebus Kunicki Bażanowice 28 8 19 39 Błędowice dolne 5 4 13 326 Bobrek . . . 146 44 40 98 Brzezówka . . 32 20 1 6 Cierlicko dolne * 22 10 6 32 Cierlicko górne 101 17 11 103 Datynie dolne 4 8 1 80 Dobracice . . 41 49 12 48 Domasłowice dolne 76 3 3 104 Domasłowice górne 92 1 — 56 Dzięgielów 23 20 5 39 Gnojnik . 26 30 7 41 Grodziszcz 41 18 12 44 Gumna . , 12 7 23 2 Guty . . 12 81 1 38 Haźlach . 119 26 32 34 Koj ko wice 7 32 — 16 Końska . 94 25 37 225 Kocobędz 59 63 24 48 Krasna . 56 9 15 6 Leszna górna 53 22 16 62 Leszna dolna 98 17 3 173 ł Ligotka Kamer. 5 43 87 5? Mistrzowice 17 51 18 35 Mnisztwo 30 6 6 8 Mosty . 65 12 21 57 Niebory . 30 20 11 108 Ogrodzona 16 10 47 — Pastwiska 213 9 14 26 Pogwizdów 55 5 9 49 Puńców . 93 59 6 78 Ropica . 108 52 15 4 1 i Rzeka 1 73 1 22# Sibica 161 33 50 151 Szebiszowice 63 5 — 86 Szumbark 22 7 3 148 Smiłowice_ 8 48 9 43 Stanisłowice 48 6 3 22

u X Gmina: Lankoez Michejda Chlebus Kunieki Toszonowice górne .... . 31 14 7 15 Toszonowice d o ln e ...... 70 11 13 37 Trz ano w i c e ...... 49 34 23 33 T r z y c i e ź ...... 47 23 13 16 Trzyniec ...... 190 10 90 299 W ielo p o le...... 5 22 9 18 Z a m a rs k a...... 74 22 44 7 Żuków dolny ...... 32 74 12 67 Żuków górny...... 41 56 11 38 Ż y w o c ic e ...... 23 3 1 49 B u k o w ie c ...... 175 14 _____ 5 B o c o n o w ic e ...... 43 10 1 1 B y s trz y c a ...... 24 105 9 230 Grodek ...... • 31 80 1 21 J a w o rz y n k a ...... 249 19 8 I s te b n a...... 306 24 ___ __ K o n iak ó w...... 116 20 ___ 1 K arp en tn a ...... 1 30 2 51 Koszarzyska ...... 7 73 9 Łomna g ó rn a ...... 95 5 ______Łomna dolna ...... 107 35 - _____ Ł y żb ice...... 24 14 i 163 M ilików...... 33 60 i 13 1.1 o s t y ...... * 228 17 ______79 Na w s i e ...... 73 169 5 61 Nydek ...... ------32 - 229 O ld rzy ch o w ic e...... 22 38 23 259 P i o s e k ...... 110 66 1 2 T y r a ...... 2 30 9 50 W ę d ry n ia ...... 103 42 1 295 Do gromady 4.189 2.139 852 4.572 Wybór ściślejszy pomiędzy kandydatem „Związku8 i socya- listycznym tak się przedstawia: Gmina: Lankoez Kunicki B ażanow ice...... 29 66 Błędowice dolne ...... 21 372 B o b r e k ...... 215 117 B rz e z ó w k a ...... 40 18 L 7

Gmina: Lankoez Kunieki Cierlicko d o ln e ...... 23 45 Cierlicko g ó rn e ...... 112 121 Datynie dolne ...... 7 85 D o b r a c ic e ...... 84 66 Domasłowice d o ln e ...... 90 96 Domasłowice g ó r n e ...... 102 47 D zieg ieló w...... 18 67 G n o jn ik ...... 37 62 G ro d z isz c z ...... 53 60 G u m n a ...... 19 23 G u t y ...... 19 11 H a ź la c h ...... 145 62 Koj ko w i c e ...... 14 40 K o ń s k a ...... 116 257 Kocobedz ...... 73 121 Krasna ...... 62 21 Leszna dolna ...... 101 186 Leszna górna ...... 56 83 Ligotka Kamer ...... 17 170 Mistrzowice ...... 30 91 M n is z tw o ...... 39 10 M o sty ...... 85 77 Niebory ...... 34 130 Ogrodzona ...... 52 16 P a s t w i s k a...... 244 24 P og w izd ó w ...... 63 54 P u ń c ó w ...... 107 126 R opica...... 132 80 Rzeka ...... 1 94 Sibica ...... 195 189 Szebiszowice ...... 74 83 S z u m b a r k...... 33 150 Smiłowice ...... 25 76 Stanisłowice ...... 53 27 Toszonowice górne ...... 39 32 Toszonowice d o l n e ...... 70 59 T rzanow ice ...... 84 53 T rz y c ie ż ...... 61 40 T rz y n ie c ...... 208 350 8

Gmina: Lankoez Kunieki W ie lo p o le ...... 5 47 Zamarski ...... 84 58 Żuków dolny ...... 45 132 Żuków górny ...... 44 100 Zywocice ...... 33 44 Bukowiec ...... 184 10 Boconow ice ...... 50 4 B y s t r z y c a ...... 36 328 Gródek ...... 33 99 Jaw orzynka ...... 261 13 I s t e b n a ...... 323 4 K o n ia k ó w ...... 141 8 K a r p e n tn a ...... 1 85 Koszarzvska ...... 12 66 Łomna dolna ...... 131 11 Łomna g ó r n a ...... 92 9 ...... 27 174 Milików ...... 4i 67 M o sty ...... 195 130 N aw si...... 0 194 Nydek ...... 5 263 Oldrzychowice ...... 50 307 Piosek ...... 158 20 T y r a ...... 6 84 W e d r y n i a ...... 118 320 Razem 5.226 6.560

C. Powiat frysztacki.

Gmina: Halfar Friedel Reger R a j...... 79 66 Sucha d olna ...... 251 245 M arklow ice ...... 105 Kończyce m a łe ...... 105 Sucha średnia ...... 252 Zebrzydowice ...... 56 90 203 Olbrachcice ...... 31 28 158

L. 9

Gmina: Halfar Fpiedel Reger W ie rz b ic a ...... 33 2 124 S to n aw a...... 73 27 520 Sucha górna ...... 36 34 292 L a k i ...... 116 11 145 P io tro w ic e ...... 92 24 106 P i e r s n a ...... 28 28 48 Stare miasto ...... 81 23 334 Lutynia polska ...... 56 16 234 Wierzniowice ...... 15 59 32 Lutynia niemiecka ...... 112 58 420 Dziećmorowice ...... 61 9 470 Poręba ...... 81 1 272 Kończyce wielkie ...... 247 15 32 K a c z y c e ...... 55 43 103 Skrzeczoń ...... 32 85 358 Z ahłocie ...... 30 20 153 P ietw ałd ...... 123 10 969 R y c h w a łd ...... 58 46 825 Razem 1.715 825 6.901

W okręgu przemysłowym otrzymali; Piotr Cingr, socyalista ...... I0.b8l Jan Bura, kandydat „Związku- ...... 638 Sitzenfrei, kandydat n iem ieck i...... 849

W okręgu frydeckim: Pospiśil, s o c y a l i s t a ...... 5.715 Wacław Hruby, kandydat narodowy c z e s k i ...... 3.854

W okręgach miejskich: A . Bielsk — Skoczów — Jabłonków przy pierwszym wyborze: Axmann, chrześc.-socyalny...... 1.545 Giinter, liberalny n ie m ie c ...... 1.635 Arbeitel, s o c y a lis ta ...... 750 Przy ścisłym wyborze: G u n te r...... 2.200 A x m a n n ...... 1.693 10

B. Cieszyn — Bogumin — Fryszt.at — Strumień:

Filasiewicz 595 Engelmann 933 Dr. Demel 1.813 Arbeitel 1.197 Przy ścisłym wyborze: Dr. Demel 2.797 Arbeitel 1617

Tak się przedstawiają wybory w naszym kraju. Cyfry zostały dlatego dokładnie wyszczególnione, ponieważ przy następnych wy­ borach będą stanowiły niejako podstawę do wysnuwania wniosków czyli kalkulacyi przedwyborczej. Liczby te są niezmiernie pouczające i dają każdemu dużo do myślenia. Przedewszystkiem uderzają na pierwszy rzut oka ogromne stosunkowo cyfry głosów socyalistycznycb. Nietylko zwyciężyli oni w powiecie cieszyńskim, który dla nas katolików przed wyborami ucho­ dził za stracony, naszego kandydata p. Lankocza, lecz na co nie by­ liśmy wcale przygotowani, zagarnęli ogromną liczbę. głosów w po­ wiecie frysztackim, który dawniej uchodził dla „Związku“ za naj­ pewniejszy. Natomiast zwyciężył nasz kandydat ks. Londzin ogromną większością głosów swoich przeciwników w powiecie bielskim a p. Lankoczowi w powiecie cieszyńskim do zwycięstwa nie brakowało wiele; gdyby większa część Michejdowców była dała głos p. Lan­ koczowi, byłby i w tym powiecie nasz kandydat przeszedł. Zastanawia przy tych wyborach los trzech pobitych kandy­ datów, p. dra Michejdy, p. Stwiertni i p. Friedla. Dr. Michejda nie przyszedł ani do ścisłych wyborów, jak powszechnie przypusz­ czaliśmy; jego domownicy wiary haniebnie go opuścili, wszędy bowiem, z wyjątkiem Nawsia, gdzie brat jego jest pastorem, pro­ testanci z rozwiniętym sztandarem przeszli do obozu socyalisty- cznego; nawet taka Bystrzyca, gdzie drugi brat jego jest pasto­ rem, przeszło dwa razy tyle oddała głosów na socyalistę, aniżeli na dra Michejdę. Gdzież jest ta zachwalana świadomość narodowa u protestantów? Nas to nie dziwi wcale, cyfra głosów dra Michejdy to miara świadomości narodowej prote­ stantów w powiecie cieszyńskim i jabłonkowskim. Szczerze podzielamy żal „Dziennika cieszyńskiego* z powodu upadku dra Michejdy, któremu nie odmawiamy pewnych zasług, 11 ani też pewnego doświadczenia w rzeczach politycznych, ale upa­ dek ten zawinił po części on sam, głównie zaś jego stronnictwo ewangelicko-narodowe, które katolików stale obrażało. Oburzenie u katolików z powodu tego lekceważenia uwydatniło się najlepiej na walnem zgromadzeniu „Związku" w 1905. roku po referacie ks. Tomanka, gdy całe zgromadzenie zażądało zerwania sojuszu z protestantami i odwołania katolickich członków z „rady naro­ dowej". „Kto wiatr sieje, burzę zbiera,” znów tutaj się sprawdziło. Naszem zdaniem powinien był dr. Michejda przeciwko stałemu lek­ ceważeniu katolików stanowczo wystąpić, wiedząc, że im przede- wszystkiem zawdzięcza swój mandat, że ich głosów do następnych wyborów potrzebuje. Nie uczynił tego; niechaj sam sobie przypisze następstwa tego błędu. Smutny koniec wziął także p. Friedel. Jeżeli dr. Michejda ponosi karę za zaniedbanie obowiązku, to p. Friedla dosięgła za­ służona Nemezys za złe czyny. Czem kto grzeszy, tem karany bę­ dzie. P. Friedel i jego „Głos" już od dawna chromali na obie nogi. Niby to kładli nacisk na program narodowy, ale przy tem też niejeden ogarek spalili przed czerwonym mollochem, tak że właściwie nikt dobrze nie wiedział, czy p. Friedel ludowiec czy poprostu „czerwieniec". To tylko było powszechnie znanem, że klerykałów nienawidzi całą siłą swojej jaźni i według francuskiego wzoru tylko w „klerykalizmie“ upatruje wroga. I on runął przy wyborach pobity przez towarzyszów broni we walce z nienawidzo­ nym klerykalizmem. A i jego szkoda! Bo i on rozpoczął inaczej. Gdyby był został wiernym swoim najdawniejszym zasadom, gdyby się był ograniczył na obronę polskich interesów przeciwko zachłan­ ności czeskiej na kresach zachodnich moglibyśmy go nazwać śląskim Mohortem a zasługi jego byłyby trwałe. Ale cóż! Jemu się za­ chciało łatwiejszych do zdobycia wawrzynów, więc siadł sobie na konika antyklerykalnego, zdemoralizował pod względem politycznym lud we frysztackiem i dziś leży pogrzebany przez czerwonych to­ warzyszy. 825 głosów w powiecie, który jest od dawna widownią jego „działalności", niech dla niego będzie nauczką, jak niewiele zaważył na szali wyborów. Ale najsmutniejsze wrażenie już robi upadek p. Stwiertni. „Związek" stawiał jego kandydaturę w powiecie cieszyńskim na zgro­ madzeniu poufnem dnia 29. grudnia 1906, poważne osobistości prawie ze łzami w oczach błagały go, aby przyjął mandat w tym powiecie, gdzie i pomiędzy protestantami ma pewną wziętość. Nie, wszystkie błagania 12 okazały się daremnymi. Dlaczego? B.> niechciał przeciw drowi Mi­ chejdzie kandydować. Już na tem zgromadzeniu szeptano sobie do ucha, że p. Stwiertnia niezawodnie postawi kandydaturę w Biel­ skiem, chociaż zapewniał, że jest już za stary i niezdolny do pracy poselskiej. I tak się też stało; p. Stwiertnia przyjął kandydaturę od przeciwników, a nie chciał jej przyjąć od własnego stronnictwa. Każdy takie postępowanie nazwał zdradą. I jego także spotkała zasłużona kara. W Cieszyńskiem byłby niezawodnie obrany posłem a w Bielskiem zebrał zaledwie Vs część głosów. Za zdradę został ze ,,Związku“ wykluczony. Gdy sobie los tych trzech mężów rozważymy, przychodzimy do wniosku, iż na nich pomściła się chwiejność i niepewność za­ sad. Wszyscy trzej okazali się niecałymi mężami i dlatego musieli upaść. Stwiertnia nie cały katolik, dr. Michejda nie cały ewange­ lik a p. Friedel nie cały socyalista. Dlatego upad ii, bo w polityce zwyciężają, jak zresztą i gdzie indziej, tylko silne zasady. Niech upadek ich posłuży za naukę im samym a przedewszystkiem ich zwolennikom. P. Stwiertnię nawoływano do ostatniej chwili, aby zawrócił ze złej drogi, ale nic nie pomogło, jak by zaślepiony lazł w błoto. Bo trudno inaczej jego koniec nazwać. Dr. Michejda zra­ ził sobie wyborców katolików narodowych, a protestanci woleli so- cyalistę aniżeli ewangelika, który dawniej od katolików bywał wy­ bierany ; chociaż zaznaczamy wyraźnie, że protestantów głównie brak świadomości narodowej do obozu socyalistycznego zapędził. P. Friedel, który na „klerykałów" ciągle ujadał, został przelicy­ towany przez czerwonego warchoła międzynarodowego. . Aczkolwiek ostateczny wynik wyborów nas bynajmniej nie zadowalnia, ponieważ nie ziściły się nasze nadzieje a szczególnie doznaliśmy rozczarowania w powiecie frysztackim, to przecież jedno jest niezmiernie pocieszające, a mianowicie karność szeregów kato­ lickich w dwóch powiatach bielskim i cieszyńskim. Wspaniale wprost postawił się powiat bielski, gdzie ogromną większością głosów wy­ brany został ks. prof. Londzin. Rozumie się samo przez się, że oprócz świadomości katolickiej ma ks. poseł swój wybór do ze- wdzięczenia głównie wytężonej agitacyi przedwyborczej. Nie jesteśmy jednak tak lekkomyślni, żebyśmy całkowicie zapomnieli na głosy socyalistyczne. I w bielskim powiecie pochodzą one głównie od protestantów — znamienną jest w tej mierze Wisła, jakoteż Ustroń, Jasienica i Jaworze, ale i tak trzeba tutaj wielkiej czyn­ ności, aby się nie dać zaskoczyć wypadkom, bo i w tym powiecie 13 przemysł się wzmaga a hasła czerwonej międzynarodówki zyskują zwolenników. Jeżeli się jeszcze zważy szaloną wprost agitacyę n towarzyszów “ uprawianą za pomocą krzykliwych zgromadzeń, ogromnych plakatów i t. d., to nie godzi się nam w pracy ustawać ale dalej lud organizować pod sztandarem katolickim, bo jakto jeden wybitny mąż stanu powiedział, tylko te stronnictwa mogą mieć powodzenie przy wyborach, które do wyborów zorganizowane szeregi poprowadzą. Dlatego niech każdy katolik uważa sobie to za święty obowiązek, uświadamiać innych i pod sztandar katolicki gromadzić. W powiecie cieszyńskim już z góry przystępowaliśmy do wy­ borów bez widoków zwycięstwa prawie, gdyż mieliśmy dwa stron­ nictwa przeciwko sobie: Michejdowców i socyalistów. Mimo to kandydat nasz p. lankoez z poczucia solidarności i z poświęcenia przyjął kandydaturę. I tutaj pokazała się karność naszego obozu niemal rozrzewniająca. Co prawda i kandydat nie zaspał gruszek w po­ piele alf agitował, w czem go gorliwie popierali inni, szczególnie ks. Jansza Smutkiem atoli musi napełniać wynik wyborów w powiecie frysztackim Ten powiat, który był zawsze katolickim na wskroś i należał przy wyborach sejmowych do ś. p. ks. Świeżego, ten po­ wiat wysłał przy wyborach powszechnych takiego człowieka jak Reger do parlamentu. Jacyż szatani byli tam czynni należałoby się zapytać? W gminach, które na pozór jeszcze nie zerwały z Kościołem, otrzymał ogromną liczbę głosów zawzięty wró^ religii i Kościoła. Jak się to stać mogło, to jest dla nas zagadką nie do rozwiązania. Czyż ten lud tam nie wie, jakie są ostatnie cele so- cyalnej demokracyi? Czyż już jest tak zdemoralizowany, iż obawia się przy taj nem głosowaniu oddać głos według sumienia? Mamy uzasadnione podejrzenie, że oprócz szkodliwej agitacyi p. Friedia do wzrostu potęgi socyalistycznej w tym powiecie przy­ czynili się niemało urzędnicy hr. Larysza przez swoją dotychcza­ sową politykę na wskroś przeciwludową. Niech oficyaliści hrabiow­ scy zbliżą się znów do ludu, niech szanują jego uczucia religijne, to też i międzynarodówka nie będzie miała takiego powodzenia przy wyborach. Po złożeniu mandatu poselskiego przez Regera na rzecz Daszyń­ skiego odbył się d. 16. grudnia 1907 ponowny wybór. Jak było do przewidzenia, zmieniła się tylko osoba głównego komendanta; wyszedł z urny aktor sławniejszy i sprawniejszy, a poszedł w kąt dyletant. 14

Na zaproszenie ,,Związku“, ażeby wszystkie stronnictwa narodowe połączyły się w walce przeciw międzynarodowej socyalnej demokracyi, nie dali ,,ludowcy“ czyli Friedlowcy żadnej odpowiedzi, dlatego też ciężar agitacyi przy powtórnych wyborach we Frysz- tackiem spadł przeważnie na barki „Związku11, który w ciągu trzech tygodni urządził w tym okręgu przeszło 50 zgromadzeń wyborczych. Takiej agitacyi nie było jeszcze na Śląsku. Kandydat narodowy p. Henryk Bura, stolarz z Karwiny, podjął się niewdzięcznej roli kandydata, wytężył wszystkie swoje siły, ale brak uświadomienia wśród mas robotniczych i bezprzykładny terror ze strony socyalnej demokracyi nie pozwolił mu odnieść zwycięstwa. Cześć się mu należy za ofiarę poniesioną dla dobrej sprawy! O nadużyciach, o groźbach, gwałtach, kłamstwach i t. p. popełnionych na każdym kroku przez socyalistów, nie będziemy tu pisali, bo „Gwiazdka Cieszyńska” należycie je napiętnowała. Podno­ simy tylko, że władze były jakby ślepe na wszystko, co się robiło. Nie było żadnej ochrony wolności zgromadzeń. Dziwić się tylko trzeba, że nikogo z mówców nie zabito; pobicia bowiem naszych ludzi nie należały do rzadkości. Są paragrafy, są ustawy gwaran­ tujące wolność zgromadzeń wyborczych, ale niestety tylko na papierze!

Wynik wyborów w okręgu Frysztacko- bugumińskim d. 16 grudnia 1907. Gmina: Bura Daszyński D arków ...... 79 220 Dziećmorowice...... 28 467 K a c z y c e ...... 117 84 Kończyce Małe ...... 194 77 n W i e l k i e ...... 232 50 Lutynia Niemiecka ...... 190 397 „ P o l s k a ...... 7 1 232 L a k i ...... 136 135 M a r k lo w ic e ...... 88 126 O lb r a c h c ic e ...... 45 154 Piersna ...... 54 38 P i e t w a ł d ...... 122 45 P iotrow icę...... 144 71 Poręba ...... 39 303 15

Gmina: Bura Daszyński R a j ...... 97 72 R y c h w a łd ...... 86 832 Skrzeczoń ...... 80 357 Stare Miasto ...... 99 337 S t o n a w a ...... 89 507 Sucha Dolna ...... 24 219 „ Górna ...... 66 280 „ Średnia ...... 46 255 W ie rz b ic a...... 48 93 Wierzniowice ...... 74 29 Z a b ł o c i e ...... 37 160 Z aw ada...... 35 61 Zebrzydowice ...... 120 214 Razem . 2440 6715 Głosów nieoddanych lub nieważnych i rozstrzelonych 634 Wybór posła Daszyńskiego ma dwie strony. Z jednej strony wydaje się jego zwycięstwo zupełnem, skoro stosunkowo zebrał tę sama liczbę głosów co Reger. Z drugiej strony jednak zebrał nasz kandydat 2440 głosów, to jest 27%. Kiedy ten sto­ sunek porównamy z liczba głosów p. Halfara, okazuje się, że za 7 miesięcy przyrosło 9 °/o głosów chrześciańskich. Pomyślałby kto, że ten przyrost pochodzi od ludowców, którzy 14. maja zebrali 815 głosów, t. j. 9%. Zdanie takie jest atoli mylnem; przyznać trzeba z uznaniem, że wielu ludowców wybierało raczej chrześcianina niż socyalistę. Ale taksamo w.bierało wielu ludowców tow. Daszyńskiego. Z tego wynika, że tow. Daszyński utracił stosunkowo tyle głosów, oddanych na tow. Regera, ile otrzy­ mał od ludowców, czyli że kilkaset głosujących na socyalistę dnia 14. maja głosowało 16. grudnia na p. Burę. Nietylko więc otrzymaliśmy dawną liczbę, lecz powiększyliśmy ją o 9%. Nie możemy więc powiedzieć, że nasza praca była nadaremna. Tych kilkadziesiąt zgromadzeń odbytych nie możemy porównać z setkami zgromadzeń socyalistycznych Co przez długie lata wbija się i wmawia w człowieka, tego nie można w kilku tygodniach wyrwać. Pierwsze czynili socyaliści, drugie my. Socyaliści musieli zwyciężyć, bo mają wielką organizacyę a temsamem niezliczoną liczbę agitatorów. Myśmy się zajęli organi- 16 zacyą dopiero przed rokiem, kiedy zuchwalstwom socyalistycznym nie było końca. Za rok jeden nie mogliśmy zrównoważyć socyali- stom, którzy przez 15 lat już pracowali. Dlatego też musieliśmy obecnie upaść. Czy to nas ma zniechęcić do dalszej pracy? Bynajmniej Or- ganizacya chrześciańska przyjęła się i jest podstawą dobrą na przy­ szłość. Tysiące robotników, nie należących do „Unii“ a głosujących na to w. Daszyńskiego, należy do nieuświadomionych. Czy wydać ich na łup socyalistom? Któżby się odważył to wypowiedzieć? Nie, nigdy na to pozwolić nie możemy i nie po­ zwolimy! Musimy się do nich zabrać, musimy ich zorganizować, musimy ich uświadomić i oświecić. Praca to trudna i długa, ale konieczna. Dlatego nie ustawajmy w tej pracy! Rzucając jeszcze raz okiem na wynik wyborów, zaznaczyć nam wypada, iż rozegrały się one głównie na tle religijno-socyalnem jak to zresztą przepowiedzieliśmy. Walka wyborcza odbyła się głównie pomiędzy kandydatami katolickimi i socyalistami. Stron­ nictwa o programie wyłącznie narodowym tak mało zebrały głosów, iż można o ich zaniku mówić. Osobistości bez wyra­ źnego koloru nie przyszły ani do ścisłego wyboru. Jedynie w miastach jeszcze pokutuje duch liberalizmu niemieckiego, ale już gotuje się stronnictwo chrześc.-socyalne go z tamtąd wypędzić i spuściznę jego odebrać. To mówią cyfry a głos ich aczkolwiek grzmiący nas nie przeraża, ale przeciwnie otuchą napełnia.

Odpowiedź »Związku« na artykuł »Dziennika Cieszyń- skiego« »Kto winien ?«

Z powodu nitfortunnego wyniku wyborów w cieszyńsko-jabłon- kowskim okręgu umieścił „Dziennik ciesz.“ od jakiejś „wybitnej osobistości, stojącej poza stronnictwami14 (jak pisze) artykuł pod tytułem: „Kto winien?“ .Tak łatwo domyśleć się można, czyni „Tomko Prawdzie11 — tak się ta osobistość nazywa — odpowiedzialnym za wybór socjalisty „Związek" i wzywa go przed sąd społeczeń­ stwa polskiego. Artykuł ten obliczony na krótką pamięć i na nie­ znajomość stosunków na Śląsku mógłby istotnie niejednego rodaka w błąd wprowadzić i dlatego milczeniem zbyć go nie można 17

Czytamy tam: „Związek śl. katolików” rzucił kamień z wy­ sokiej góry lekkomyślnie, nie bacząc, czy na dole kogo zabije czy nie, a stronnictwo Narodowe (czytaj Michejdowcy) usiłowali się ten kamień w biegu zatrzymać. Że się nie udało, to już nie ich winą, lecz tego, który kamień rzucił. To porównanie bardzo kuleje a oprócz tego jest dla ,,Związku" ubliżającem, bo stronnictwo katolicko-narodowe nie lek­ komyślnie ale po dostatecznym namyśle wydało hasło religijne „wybierać katolika4* a to z tego powodu, ponieważ czasy, w których żyjemy, wymagają obrony wiary i interesów katolickich. Ze religia dziś przedewszystkiem potrzebuje obrony, to chyba i „Str. N.“ przyznać musi. Nie potrzeba wskazywać na Francyę, stosunki wewnątrz Austryi są aż nadto wyraźne a niebezpieczeń­ stwo dla katolików jasne jak na dłoni. W takich czasach nie stawia się kandydatów pod względem religijnym niepewnych albo zgoła przeciwnych, którzyby może tylko z powodu przynależności do koła parlamentarnego nie mogli szkodzić, ale ludzi pewnych, na których wyborcy katolicy zawsze spolegać mogą. A któż temu winien, pytamy się z kolei my, że sojusz z pro­ testantami obrzydł ludności katolickiej i że uosobienie tego sojuszu, p. Dr. Michejda, zaufanie wyborców utracił? Czyż katolicy? By­ najmniej. Oni przez długie lata wybierali na hasło narodowe kan­ dydata ewangelika. Za to się im odpłacili protestanci lekceważeniem, potwarzami przed społeczeństwem polskiem a nawet obelgami. Że katolikom cierpliwość się wyczerpała, temu się chyba nikt dziwić nie będzie. Nie chcieli już więcej ciągnąć na spółkę z protestan­ tami wozu, w którym się mąż zaufania ewangelików wygodnie roz­ pierał w asystencyi uśmiechających się „domowników wiary“. Czyż im to można wziąć za złe? Któż to więc rzucił ten kamień z góry, nie becząc, czy zabije kandydata narodowego, katolicy czy prote­ stanci? Jak wygląda wobec tego zdziwienie albo zgorszenie na twarzy ,,T. N.“ Czyż to nie obłuda? A porównanie ze złodziejem uciekającym czyż to nie prostactwo? Czyż to nie nowa obelga? „Dziennik“ na skargi nasze co do lekceważenia katolików ze strony protestantów nie uważa nawet za stosowne zapytać się, jakie podno­ szą skargi katolicy, ale udaje niewinnego, którego te skargi bawią. Przynajmniej tak w jednym numerze się wyraził. Jeżeli jego ciągłe powtarzanie naszych skarg bawi, to go musi także bawić upadek kandydata „P. S. N .“ Zamiast nawoływać do zgody i do spra­ wiedliwego traktowania katolików, w imię sprawy narodowej, 2 18

„Dziennik" się bawi. A więc niech się bawi! A skutek tej wysoce politycznej zabawy będzie coraz większy rozłam pomiędzy katolikami i protestantami. „Tomko Prawdzie" dalej przyciska „Związek" do muru za to, że nie popróbował nakłonić ewangelickiej ludności, żeby wybie­ rała katolika. Odpowiedź na ten zarzut nie trudna. Katolicy wie­ dzą z dawna, jak protestantom ufać można. Oni już nieraz obiecali kandydatowi katolickiemu swe głosy a potem zdradzili. Zresztą co chcieli protestanci ofiarować w zamian za głosy katolickie w cie- szyńskiem? Oto obowiązali się oddać w bielskiem kartki białe! To mi wynagrodzenie! A czyż mogli coś dać chociażby chcieli? Poka­ zało się, że nie, gdyż ogromna ich większość przeszła pod „czer­ wony sztandar" a nad innymi „S. N.“ utraciło władzę. Wogóle czas po temu, żeby „Stronnictwo Narodowe" zrobiło rachunek sumienia i poprawiło się, bo inaczej zni­ knie z widowni. Jak trudno to przychodzi „S. N.“ przyznać, że kandydat po­ winien być katolikiem, to najlepiej wynika z tego, że „Dziennik" to w śląskich stosunkach ze stanowiska polskiego uważa za zgubne. Dlaczego to ma być zgubnem? Takie gołosłowne twierdzenie nie dowodzi niczego; wszędy we wszystkich korporacyach i we wszyst­ kich sprawach zasada większości jest rozstrzygającą. Dlaczegóżby kandydat większości katolickiej, jeżeli jest Polakiem, miał być nie­ odpowiednim na posła ze stanowiska polskiego ? Czekamy na odpowiedź „Dziennika". „Dziennik" dalej powiada: „to porwanie się „Związku" do sa­ modzielnego przeprowadzenia wyborów bez kompromisu ze ,,S- N." jest wobec rzeczywistej siły „Związku" niezrozumiałem i bezprze- cznie mieści w sobie winę." Na to odpowiadamy: Sam „Dziennik" oblicza liczbę głosów oddanych na kandydatów „Związku" okrągło na 12.000, zaś Dr. Michejda, kandydat „Stronnictwa Narodowego" otrzymał tylko 2.139. Któreż więc stronnictwo miało więcej prawa do przodowania przy wyborach ? A jeżeli miał nastąpić kompromis, któż był obowiązany poczynić pierwsze kroki, aby przyszedł do skutku? „Stronnictwo Narodowe" nietylko żadnych kroków w tym kierunku nie uczyniło — bo o „białych kartkach" w powiecie bielskim nie ma co mówić — ale nawet lekkomyślnem postępowa­ niem przed wyborami wszelki kompromis utrudniło lub wprost uniemożliwiło. 19

Jak wobec tego „Dziennik” może winę zwalać na „Związek", to już jest niezrozumiałem dla zwykłego rozumu, a zdradza tylko sporo zarozumiałości u „Tomka Prawdzica", do której u „świa­ tłych" protestantów jednak już z dawna jesteśmy przyzwyczajeni. Odezwanie się zaś „Tomka" w sam dzień przed zlotem soko­ lim w Cieszynie uznajemy za krok „wysoce polityczny" w celu bałamucenia opinii polskiej, w którem „Prawdzie" zdaje się po­ siadać już wprawę, ale strasznie niepolityczny dla naprawienia sto­ sunków między stronnictwami na Śląsku.

Katolik i prasa. Mowa wypowiedziana na zgromadzeniu „Związku" w Zabłoeiu przez ks. Oskara Zawiszę.

Na wszystkich polach życia ludzkiego objawia się za naszych czasów ogromny postęp, o jakim nasi pradziadowie ani nie śnili: w rolnictwie, rzemiośle, kupiectwie i naukach. A postęp ten na­ leży przypisać wielkim wynalazkom jak n. p. lokomotywom, tele­ grafom i telefonom. Jest atoli wynalazek, któremu się należy pierwsze miejsce, który łączy gminy, miasta, kraje, choćby najodleglejsze i tworzy z nich niejako całość jednolitą, daleko prędzej od lokomotywy i automobilów, daleko dokładniej od telegrafów i telefonów, który niezawisły jest od bruków, torów i drutów, t. j. sztuka drukarska czyli prasa. Prasę nazwał Napoleon I. „żywiołem piątym, szóstą świata potęgą" a choć nieustraszonym i nieugiętym był dowódzcą, choć najpotężniejszym zdał się być cesarzem, jednakowoż truchlał przed prasą wrogo mu usposobioną, pisarza zaś broszurki, wzywającej do walki przeciw niemu wspólnej, Fryderyka Palmego, w przeciągu 24 godzin kazał rozstrzelać. Papież Pius IX. porównywał redak­ torów z „apostołami" a wręczając im uroczyście i publicznie złote pióra i medale twierdził, że każdy z nich więcej wart niż 100.000 żołnierza, biskup Ketteler zaliczał sprawę prasy do najważniejszych w świecie i słusznie, ho ogromna jest jej potęga — wprost nie 2* 20 do zmierzenia, nie do obliczenia jej siła. Jest dla nas okiem trze- ciem, którem patrzymy przez góry i lasy, miasta i kraje, uchem trzeciem, którem słyszymy dzieje przeszłości, głosy teraźniejszości, szeptanie przyszłości, ustami drugiemi, któremi wołać można tak do gór Himalajskich, jak pustyni Sahary, przemówić tak do Ezki- mozów, jak do Kafrów, jest bronią silniejszą od sztyletów i rewol­ werów, straszniejszą od dynamitu i ekrazytu, skuteczniejszą od arszeniku, jest jednem słowem broń, którą odepchnąć, zniweczyć można każdego wroga, choćby najsilniejszego i najzaciętszego; ona wpaja ducha miłości lub nienawiści, przywiązania lub wstrętu, du­ cha odwagi i posłuszeństwa, wytwarza u wszystkich sposób myśle­ nia, wyrabia ich sąd, zapatrywanie na różne ważne sprawy życiowe, duch ten wpływa rozstrzygająco na ich prace i zajęcia, wyciska niezatarte znamię w życiu prywatnem i publicznem całej ludzkości. Prasa jest nauczycielem, którego nauki każdy chętnie przyjmuje, chciwie pochłania, przyjacielem, którego rady wszyscy słuchają, wodzem, któremu ludzkość na ślepo jest oddana, kaznodzieją, któ­ rego ewangelia uważana za świętą. Prasa jest sędzią najwyższym a miarodajnym jest sąd jego w rzeczach wiary i obyczajów, sztuk i umiejętności, polityki i ekonomii, odbywa się prawdziwy życia ludzkiego jarmark, w prasie każda myśl, walka o byt, wszelkie uczucia znajdują wyraz i słuch. Prasa jest królem nad królami, bo tron jej wywyższony jest ponad wszystkie inne trony, dziś nie pieniądze, lecz prasa kieruje światem. Określić znaczenie a zmie­ rzyć potęgę prasy znaczyłoby napisać historyę niejednego mocarza i rządu, setek krajów i miast, tysięcy gmin, milionów familii, hi­ storyę rozwoju lub upadku świata narodów. Na początku służyła prasa sprawom iście najszlachetniejszym. Kronikarze 15. stulecia, w którem poczęto drukować, nie mogli się jej dosyć nachwalić i nazwali ją „najważniejszą ducha ludz­ kiego zdobyczą, której przedewszystkiem Kościół wiele dobrego zawdzięcza, mistrzynią sztuk wielkich, rzeczą świętą. “ Ale „synowie ciemności mędrsi od synów światłości”. Prasa stała się najskuteczniejszym sposobem szerzenia złego, najlepszym środkiem zwalczania dobrego a szczególnie odkąd żydzi niestety bardzo prędko ją zagarnęli. Nieszczęściem jest żyd handlarz, więk- szem jeszcze żyd-gazeciarz, kłamie i krzyczy bowiem na jarmarkach, ale bardziej w gazetach. Zawsze złota chciwy, uprawia podłą sza- cherkę duszami, bo obojętną dla niego rzeczą czy handluje skór­ kami/lub pismami, byleby handel jego złotem się opłacał. Wyzuty 21 z wiary wszelkiej bluźni w sposób najohydniejszy, znieważa Kościół i obrządki jego, o których zazwyczaj ani najmniejszego niema po­ jęcia. Wyzuty z czci i charakteru wkrada się zuchwale w serca ludzkie, służąc ich najniższym namiętnościom bez względu na sze­ rzącą się przez to niewiarę i niemoralność, on gotów mordować tysiące dusz — byleby dusza jego kramarska została zaspokojoną złotem i śrebrem. Żyd gazeciarz, to zazwyczaj „człowiek wykole­ jony lub wyrzucony gimnazyalista“ (cesarz Wilhelm 4. grudnia 1890), „który nie wierzy ni w Boga, ni w Mojżesza, chciwie spożywa mięso wieprzowe, któremu z całego żydowstwa jedna pozostała rzecz, t. j. nienawiść do Kościoła. Gdyby czytelnicy wiedzieli, jak wstrętny żyd zestawił gazetę, którą tak pilnie czytają, odrzuciliby ją daleko od siebie, że zaś nie starają się wcale o redaktora, można ich przyrównywać do wielbłądów, które nie wiedzą, kto ich prowadzi.“ (Alb. Stolz.) I zabrali się żydzi energiczniej do pracy. Roku 1848 na kon­ gresie inteligentnych żydów w Krakowie przewodniczył znakomity żyd Montefiore. który przed zakończeniem kongresu w te odezwał się słowa: „Obrady nasze się kończą — i cóźeśmy zdziałali?! Jak długo nie będą gazety w naszych rękach, wszystko, cośmy uchwalili, na nic się nie przyda. Bądźmy pomni przykazania X I.: Nie będziesz cierpiał nad Tobą żadnej obcej prasy, abyś długo mógł panować nad chrześciańskimi „gojimami‘£. (Podobnie prze­ mawiał żyd Cremieuse na kongresie wolnomularzy w Paryżu.) Od owego czasu upłynęło 67 lat i żydzi okazali, że słowa swych przywódców zrozumieli i wykonali. Bogacze żydowscy i inteligencya żydowska podali sobie ręce i z energią i szybkością właściwą żydom, rzucili się na wskazane pole. Ze strony chrześciańskiej opór był prawie żaden. W ten sposób dziś gazety, największe i najbardziej wpływowe w całej Europie, są w rękach żydów, a za pomocą nich żydzi światem trzęsą. „Interessantes Blatt® piszą żydzi: S. Auspitzer i B. Buchbinder, „Wiener Mode“ — żyd Schnitzer, „Wiener Hausfrauenzeitung* — żyd Taussig, „Arbeiter-Zeitung“ żydzi: Dr, Adler, Dr. Ingwer i Dr. Elbogen i t. d. Według ścisłych obliczeń największa gazeta Wiedeńska: „N. Fr. Presse“ ma 18 żydowskich redaktorów, „N. W. Tagblatt“ 20, „W. Tagblatt“ 12, a inne, które się na setki liczą, posiadają po 4— 5 żydowskich redaktorów, tak że */s wszystkich redaktorów we Wiedniu są żydzi, że z 3600 gazet, wychodzących w Austryi, 3488 jest w rękach żydowskich, że z 50.000 kolporterów roznoszących w Niemczech i Austryi 22 romanse, kalendarze i czasopisma, 49.000 jest na usługach żydowskich. A lud chrześciański musi cierpieć, jak zgraja ta stosunkowo mała wszystkie niemal warstwy ludności za soha pociąga, umysłami milionów ludzi kieruje i ogromne zbija majątki, trzeba bowiem wiedzieć, źe żydowski romans (niem.) „zbój Hugo Schenk“ wyszedł w 140.000, romans ,,kat z Berlina14 nawet w 260.000 egzemplarzach, że Zola na jednym z niechlujnych romansów swoich zarobił 1Ia mil. franków, księgarz żydowski Werner Grosse na romansie „Schinderhannes44 2 mil. franków. Jeszcze gorzej jest na Węgrzech. Z 1000 gazet, które są pisane węgierskim językiem, 900 jest obsadzonych przez żydów, zaledwie 100 gazet wydawają katolicy. Tak gazety socyalistyczne jak pisma dla młodzieży prze­ znaczone są tam wyłącznie przez żydów redagowane. W Budapeszcie na 60 księgarni jest 40 w rękach żydowskich, na 137 drukarni 103 żydowskich. W Niemczech z 4997 gazet tylko 229 jest katolickich, w Anglii prawie że niema gazety w rękach chrześciańskich, we Francyi największe dzienniki jak „Lanterne44, ,,L’ Aurorę44, „L/Action44, „Le Radical‘4 i t. d. stoją pod rządami żydów. Z kilkadziesiąt dzienników, wychodzących w Paryżu, tylko 3 są katolickie, z których każda zaledwie dziesiątą liczy część abonentów od tamtych. Również najbardziej poczytne gazety włoskie, jak: „Seccolo41, „Avanti“, „Tribuna'4 piszą żydzi. Przyda się też wiedzieć, że wszystkie biura i agencye telegraficzne świata, jako „Havas44, „Stefani14, „Reuter44 są w rękach żydów, którzy wskutek tego mogą wystąpić przeciw poglądom katolickim na sprawy bieżące, a nawet je uda­ remnić; podobnie związki dziennikarzy tak „Berliner Presse44, jak wiedeńska „Concordia44 przeważnie żydowskich ma członków. W Berlinie powstała wielka fabryka dziennikarska, celem dostar­ czania materyału mniejszym gazetom; zarząd fabryki wysłał nastę­ pujący cyrkularz : „Dla rozwoju interesów obopólnych będzie trzeba przy zamówieniu artykułów bliżej oznaczyć tendencyę treści, czy ma być pobożna, katolicka czy protestancka, etyczna, humory­ styczna, patryotyczna, historyczna, filozoficzna, demokratyczna. — Antysemistyczuej atoli literatury nie mamy!!44 — innemi słowy, w fabryce tej sami siedzą żydzi. „Podniosłem oczy i widzę pismo latające, a anioł mówi do mnie: To klątwa całego kraju.44 Słowa pisma św. zastosować można do prasy. Drukarnie gazet bowiem to prawdziwe jamy, gdzie przebywają bandyci, wydzierający najdroższe nam skarby: wiarę 23

i moralność, to owe kuźnie, gdzie przygotowują najokropniejsze katusze, owe apteki, gdzie zatruwają się dusze ludzkie, owe legiony ducha złego, których celem nasze nieszczęście i zniszczenie nasze; owe kanały, któremi ciecze błoto i bagno, brudem swym kalające wszystko, co czystością jaśnieje i błyszczy pięknością, naśladując jakoby Husytów, którzy r. 1422 zniechęceni oporem zamku Karlsteina, strzelali do niego naczyniami gnojem napełnionemi tak długo, aż marmurowy zamek zeszpecili, obrazy i ozdoby jego zniszczyli. Prasa żydowska czyha na naszą zgubę, dlatego wrogiem jest religii, wyśmiewa w otwarty lub skryty sposób istnienie Boga, wyszydza i lekceważy przykazania Jego, zohydza codziennie Kościół, umyślnie fałszuje zdarzenia dziejowe, wymyśla niestworzone rzeczy, szerzy nienawiść, pogardę przeciw wszystkiemu, co chrześciańskiem a czego zohydzić nie może, podejrzywa, hańbi i lży — uwielbia natomiast i wynosi pod niebiosa niemoralność, rozpustę, zwierzęcą pożądliwość, a to w artykułach wstępnych, w opowiadaniach, żartach, anonsach, inseratach, ogłoszeniach i krytykach. Ponieważ w tej ohydnej i nieuczciwej walce nikt jej nie przeszkadza, tylko jeden jedyny stróż prawdy i obyczajów dobrych, tylko Kościół, dlatego jednomyślnie te gazety fałszu i zepsucia choć liczne dzielą ich różnice, jednoczą się we walce przeciw Kościołowi, który jest programowym ich wrogiem, dlatego zwalcza duchowieństwo, wymyśla różne zbrodnie, zohydza i wyśmiewa zakony, potępia działalność Kościoła. Żadna choćby najlepsza książka, żadne dzieło sztuki, żadna sztuka teatralna nie znajdzie łaski w oczach tej wszech­ potężnej prasy, jeśli nie hołduje żydom, masonom, a ponieważ w Austryi większość ludzi jest katolicka, ponieważ dom panujący jest katolicki, dlatego po zwyciężeniu katolickiej Francyi bez wytchnienia, pracuje popierając antyaustryackie knowania, nad zniszczeniem katolickiej Austryi i nad zgubą katolickiego domu w Austryi panującego. „Dziś w Austryi (słowa redaktora Holubka przed sądem we Wiedniu) każdy wypiera się przynależności swej ścisłej do Kościoła, bo od lat kilku prasa nasza, wszystko, co jest dla katolików świętem, obrzuca błotem, zohydza przed światem, dawniej ludzie u nas truchleli przed majestatem Boskim, dziś drżą przed majestatem prasy żydowskiej.” „Jeżeli myślą przebiegniemy prasę austryacką, znajdujemy tam wiele żydowskiej zuchwałości i niemoralności, mało zaś ducha chrześciariskiego. Jest to nader smutnem, że rząd austryacki żydom wszędzie ulega. Największem 24 zaś nieszczęściem dla Austryi jest żydowska gospodarka. Żydzi w Austryi mają w rękach: pieniądze i prasę, lud zaś chrześciański zdaje istnieć tylko na to, by się dać okłamać przez gazety, dać sobie wyłudzić zręcznie pieniądze z kieszeni i wpoić w siebie ducha obojętności i nienawiści wobec Kościoła.“ (Tak pisze protestant Wolfgang Menzel w swych wspomnieniach wojny r. 1866.) Komuż mamy do zawdzięczania, że dzieciom zakazuje się modlitwy w szkole, że katolickich młodzieńców prześladują na uniwersytetach, że oficerów wiernych Bogu z armii wrydalają, że urzędników — wier­ nych synów Kościoła — na bok usuwają, że katolickich robotników i rzemieślników czynnie znieważają, wydalają nawet ze służby?! Niema prawdy ni modlitwy, niema zwyczaju ni przykazania chrze- ściańskiego przez prasę dotąd nie zaczepionego i wyśmianego. Mów ile chcesz, o męczennikach, którzy krew swoją Bogu ofiarowali, 0 kapłanach, co z narażeniem życia wychowywali ludy, o dziewicach, co trędowatych pielęgnują, więźniami się opiekują, mów o wielkich Kościoła zasługach około rozwoju sztuk pięknych, — a oni śmiać się będą, bo według prasy dla nich miarodajnej papież — to herszt darmozjadów i pasibrzuchów, klasztory gniazdami lenistwa 1 rozpusty, nauka Kościoła zbiorem głupoty i fałszu, a każdy z nas wstrętnym klerykałem i zabobonnym idyotą. Na gruzach i z gruzów Kościoła nowe wybudować chcą żydzi Syon. Dążą zatem do wykluczenia Kościoła z życia publicznego — a upaństwo­ wienia żydowstwa. Nauka Chrystusa dla nich głupstwem i błędem — Talmud świętością, niekwaszony chleb godnym zwyczajem — Sakrament Ołtarza przedmiotem blużnierstw, nauczyciele zakonu nietykalni — księża potępienia godni, żądają uwzględnienia ich świąt, ale niedzielnej pracy u chrześcijan, śluby odprawiają ściśle według ich przepisów — powstawaj ą przeciw chrześciańskim związkom małżeńskim, przy pogrzebach zachowują różne obrządki — dla chrześcian domagają się zwłok palenia. Jednem słowem — chwalą i wspierają wszystko, co Kościołowi uszczerbek — żydowstwu zaś przynosi pożytek. Wyniszczenie religii katolickiej, to pierwszym prasy żydowskiej celem, bo lud bez religii upada. Prasa żydowska wrogiem jest wszelkiej moralności, bo lud moralnie podupadły ginie. Do pewnej berlińskiej księgarni nadszedł list treści następującej: „Zwracam się z uprzejmą prośbą, żeby firma przyjęła do druku i sprzedaży bardzo ciekawe i senzacyjne romanse o zdradach małżonków, cudzołostwach w sferach oficerskich, o tajemniczem życiu na dworach cesarskich, w zamkach i klasztorach.... 25 przyobiecuję znaczny udział z zysku.“ Kto zarzuca Sakramentowi pokuty niemoralność a milczy o zbrodniach popełnionych w domach rozpusty? Któż wyje od złości, gdy się usuwa z okien i sklepów niechlujne obrazy i książki, gdy się wykreśla z sztuk teatralnych występy niemoralne ? Któż popiera handel żywym towarem, kto przypisuje katolikom najgorsze w świecie zbrodnie, a stoi w obronie złodziei i rabusiów? Prasa żydowska! Wrogiem jest prasa żydowska zgody między państwami, ona bowiem przygotowała tak reformacyę jak rewolucyę francuską, r. 1809 walka na papierze zawsze poprzedzała walkę amatami, Napoleon, nim uderzył mieczem, ostrem zaczepiał piórem wroga, ona też była — według zdania słynnego Bismarka — przyczyną 3 ostatnich wojen: holsztyńskiej r. 1859, niem.-austryackiej r. 1866 i niemiecko - francuskiej r. 1870/71. To też po skończeniu tej ostatniej z chlubą pisały gazety uiemieckie: „Nie wojsko, nie armaty, lecz myśmy zwyciężyli/* Wrogiem jest zgody między ludem w kraju. Przygotowała umysły ludzkie do walki kulturnej w Niemczech i Włoszech, budząc i żywiąc nienawiść do Kościoła zręcznie zmyślonemi bajkami o rzekomych grzebaniach żywych i innych zbrodniach, popełnionych w klasztorach, w Austryi zaś powodem była tak wzruszenia r. 1848, politycznej zmiany r. 1867 i bezwyznaniowych ustaw szkolnych r. 1869, jak brudnej sprawy prowadzenia metryk na Węgrzech, ona najgłówniejszą jest przyczyną dzisiejszych rozruchów i niepokojów w kraju naszym. Wrogiem jest uczciwości obywatelskiej. Tak n. p. podczas wielkiego krachu finansowego r. 1870 żydowskie dzienniki grube otrzymały pieniądze („Tagblatt“ 32.000 d., „N. Fr.Presse“ 25.000 fl., „Fremdenblatt“ 12.000 H.), by polecały sprzedaż losów (Turkenlose), przez co baron Hirsch zarobił 200 mil. franków. Markus Niendorf, żydowski redaktor gazety ,,Deutsche Landeszeitung“ zapragnął dobrych potraw i trunków, wysłał więc cyrkularze do kupców i handlarzy z oświadczeniem, że gotów polecić towary ich — za wysłaniem prób i już w kilka dni później ucztował przy rakach morskich, kawiorze i pasztetach, drogiem winie i szampanie . . ., chwalił się na galeryi parlamentu wiedeńskiego źyd-redaktor, że ani cylinder jego nie jest kupiony ... Gładka jak wąż dziś grozi wojną, by na życzenie żydowskich fabrykantów przyspieszyć zamó­ wienie nowych armat i uniformów dla wojska, jutro zaś wzywa do pokoju w obronie żydowskich bankierów i spekulantów. Dziś prze­ 26 powiada świetne żniwa, by żydowskim handlarzom ułatwić hurtowne zakupno zboża, kiedy magazyny ich są pełne, w żywych obrazach przedstawia głód w kraju, by podwyższyć cenę płodów ziemskich. Póki Bismark słynął — zaliczała go do bożków ziemskich, po upadku jego porównywała go do osła o długich uszach i do lwa zdychającego . . . Opisuje człowieka przed jego narodzeniem — pogrzeb przed śmiercią. Matka młodego króla hiszpańskiego Krystyna zachowuje książkę zestawioną z artykułów wyciętych z gazet prze­ ważnie angielskich i amerykańskich, gdzie z wielką dokładnością opisane pierwsze lata młodości króla, przyczem najzabawniejszem jest to, że wszystko skłamane. Słynny badacz bakcylów Dr. Koch oddał rozprawę o środkach zaradczych przeciw gruźlicy medycznym czasopismom w Berlinie i Wiedniu celem równoczesnego oddruko- wania jej dnia 14. grudnia. W przededniu wysłano rozprawę w 4000 słowach z Berlina do Wiednia, gdzie redaktorzy „N. Fr. Presse“ o 11. w nocy przekupili żyda Maurycego Perlesa, drukarza pisma medycznego, wskutek czego „N. Fr. Presse“ przyniosła rozprawę 14. grudnia rano — fachowe czasopisma dopiero popo­ łudniu. Królowa Holandyi odwiedziła nowy gmach kuchni ludowej w Amsterdamie i pyta przełożoną, gdzie przechowują się przyrządy potrzebne. „Tu, najjaśniejsza pani," powiada przełożona, otwierając drzwi wielkiej szafy. Naraz damy krzyczą, słudzy wchodzą, wydo­ bywają z szafy mężczyznę, krępują, bo jedni uważają go za złodzieja, inni za mordercę, tymczasem pokazało się, że to był ciekawy redaktor żydowskieg > dziennika . . . Słusznie nazwał prasę żydowską Schonerer, wódz niemieckich radykałów: „nierządnicą, gotową za parę centów każdą wykonać zbrodnię," słusznie nazwali wytrawni politycy i myśliciele redaktorów żydowskich „bandytami lub koza­ kami prasowymi, niewolnikami kapitalistów, lichwiarzy i oszustów." Temi i podobnemi wstrętnemi środkami dopięła prasa żydowska celu swego, iż ,,N. Fr. Presse‘‘ obchodząc 2 5-letni jubileusz istnienia z chlubą mogła pisać: „Z czytania gazety naszej poznajemy dobrego Austryaka, “ iż były minister Pitreich składał redakcyom żydowskim wizyty przy witalne i pożegnalne, iż były prezydent ministrów Gautsch wyraził się: „Bez prasy żydowskiej Austrya nie może istnieć," iż za zuchwałem żądaniem jej Dra Luegera zasłużonego wybór na burmistrza Wiednia 3 razy nie został potwierdzony i t. p. „Po słowach poznajecie ich“ (Chrystus), a owoce te zatruwają każdą jednostkę jak alkohol, czytelnik żydowskiej prasy bowiem podobny do pijaka. Obaj mają rozegrzane głowy, oczy krwią zaszłe 27 i namiętnie świecące, uczucia rozegrzane, skrępowaną siłę duchową, wolę roznamiętnioną i rozbestwioną Obaj niszczą sobie zdrowie, wyglądają blado i zmieszani, coraz więcej stają się niezdolnymi do pracy, bo zawsze marzą, wciąż szklanne budują zamki. Daj pijakowi najlepszego wina — wzgardzi niem, daj czytelnikowi pism żydowskich coś pożytecznego do czytania, odwróci się od tego jak pies od wody, u obu bowiem smak jest zepsuty, obaj też zdolni do wszystkiego. Wzmaga się liczba waryatów i ludzi moralnie zrujnowanych wskutek czytania złych pism (zgrom, antrop. w Genewie 1896), one bowiem są katechizmami zbrodniarstwa (Dr. v. Schrenk-Notring) tak iż z pomiędzy 121 młodych zbrodniarzy było wskutek czytania tych pism 92 (Wetzel). R. 1842 zeznał morderca Piotr Werster: „Modliłem się chętnie, żyłem spokojnie i szczęśliwie, ale złe książki zrobiły ze mnie zbrodniarza." Z tej samej przyczyny zamordował r. 1906 chłopiec 13-letni listonosza we Wiedniu, inny zaś chłopiec ukradł w domu 200 fi., uzbroił siebie i współuczniów w rewolwery, by zaś być wśród nich naj­ więcej poważanym, zamierzał nożem przebóść własnego ojca i tem samem udokumentować swą zdolność i odwagę. Zła prasa zatruwa familie, bo jest przyczyną nieszczęścia małżonków, kłótni, cudzołostwa, mężobójstwa. W lipcu z. r. czytał niejaki Tomasz Sosna w Wiener-Neudorf do ł/al2. w nocy książki niemoralne między innem o morderstwie pewnego portyera w Rei- chenbergu, który motyką zamordował żonę i dzieci i położył się spać. Około 3. rano wstaje, całuje dzieci i żonę i wśród łez licznych morduje familię swoją, spieszy do Wiednia, odstawia się do sądu i prosi, by go zastrzelono, bo zmieszały mu się zmysły wskutek czytania złych książek . . . Zła prasa zatruwa całe kraje i ludy, bo jest powodem niesu- mienności urzędników, licznych krzywoprzysięstw, tajnych stowa­ rzyszeń, buntów, ogólnego niezadowolenia i t. d. Śmiało można powiedzieć: Jeżeli prasa ta się nie zmieni, jeżeli 50 lat jeszcze panować będzie, zostanie lud chrześciański materyalnie i moralnie zniszczony. Ani najzdolniejszy lud Greków nie byłby przeżył takiej prasy. Że zaś dla marnego zysku zatruwa się wszystkie źródła ludzkości, źe z tysiąca kanałów spływająca trucizna nas niszczy — to zbrodnia nie do opisania wielka. Jakie stąd wypływają dla nas obowiązki? Biskup Ketteler pisze: „Gazety, służące w znacznej mierze tylko czartowi i jego chwale, stały się potęgą, która królestwo Boże zwalcza. Żyjemy 28 w czasach, w których zło wyszukuje sobie nowe drogi. Zatem idzie, że i dobro nowych dróg szukać powinno, by powstrzymać płynące złe prądy. Bóg nam pomoże dojść do tego celu, jeżeli tylko sami rąk nie założymy. “ Niestety, ani ten głos biskupi, ani nawet głos Ojca św. Piusa X., który w najnowszym czasie wzywał chrześciańskie społeczeństwo do popierania gazet katolickich, niewiele pomógł naszej sprawie. Katolicy za mało mają żywej wiary, za mało odwagi, męstwa, czujności, chęci do pracy i ofiarności dla swojej sprawy i zachowują się wobec prasy złej niestety jak ongi Indyanie w Ameryce i dziś jeszcze biedni murzyni w Afryce i Australii wobec wódki — marnieją na ciele i duszy, utraciwszy złoto, wolność, zdrowie wciąż noszą ostatnie posiadłości do handlu, by za nie kupić dla siebie trucizny; podobnie niesie lud chrześ- ciański pieniądze swoje do drukarni gazet, istnych dla nas trucizn, płacąc tem samem za hańbę, za potępienie swoje. Nic tu nie pomagają płacze i narzekania, nic przyrzeczenia, że miliony ludzi nie podziela zdań złej prasy. Te miliony bowiem, które mówić nie mogą, te narzekania, które na głos się nie odzywają, nie istnieją wcale dla świata, nie bywają też uwzględnione. Tu trzeba ludzi dzieła ! Kiedy św. Remigiusz ochrzcił króla Klodwika w te odezwał się do niego słow a: „Spal, coś dotąd ubóstwiał, a ubóstwiaj, coś dotąd palił, “ podobnie wołamy i my do wszystkich ludzi dobrej woli. Nie wystarczy atoli z domów złe wyrzucić gazety, lecz trzeba dobremi je zastąpić, to drugi nasz obowiązek. Tu wielkie i wdzięczne dotąd bardzo zaniedbane pole działalności. Jest bowiem dobrze nam znanem, że w sklepach i poczekalniach, hotelach i oberżach, że nawet w rodzinach katolickich przeważnie żydowskie czyta się gazety. Cóż stało by się kelnerowi, gdyby żydowi przyniósł gazetę katolicką? Żyd oskarżył by go za znieważenie religii w państwie uznanej, jeżeli zaś katolikowi przynosi żydowską gazetę — otrzymuje od niego łapówkę w nagrodzie. Ileż wśród nas katolików, którzy ani nie wiedzą, że istnieje dziś prasa katolicka! Czyż dalej chcemy znosić cierpliwie, byśmy się dowiadywali tylko o rzeczach i sprawach żydom przyjemnych, dla nich korzystnych, by katolickich gazet w publicznych lokalach wcale nie było, w trafikach i sklepach zaprószone pod stołem leżały?! Któż odkryje tajne masonów plany, szachrajstwa giełdy i kartelów, któż zbije fałszywe zarzuty czynione Kościołowi i jego zarządzeniom, gdzież dowiemy się o wiecach i zgromadzeniach, odbytych w obronie naszej? Daremne będą milio­ nowe protesty przeciw zachciankom garstki zuchwałych niedowiarków, w własnych łzach zatopią się głośne wołania o pomoc i ratunek ludu biednego, cichaczem i bez odgłosu będzie opuszczało rokrocznie ojczyznę naszą wśród łez rzęsistych 10.000 wychodźców, jeżeli nie będziemy wspierali prasy naszej, wkrótce staniemy się wojskiem bez wodza i broni, przeznaczonem na hańbę i zagładę. Uczmy się od wrogów, którzy wszędzie i zawsze dbają o prasę swoją, wszędzie jej się domagają, przy każdej sposobności ją polecają, pracą i pieniędzmi ją wspierają. Ofiarność, to trzeci nasz obowiązek. W Ameryce świetnie rozwijają się gazety katolickie. Któż je utrzymuje? Państwo? — Nie! milionerzy? — Nie ! To jedynie dziełem ludu robotniczego, który corocznie na ten cel ofiaruje 8— 10 milionów dolarów, krwawo i mozolnie zapracowanych. Naśladujmy ich! Gdy Ojciec św. Pius X. był jeszcze biskupem we Wenecyi, a pismo katolickie „Difesa" poczęło upadać, powiedział: „Nie boję się żadnych ofiar, by utrzy­ mać tę gazetę, gotów jestem ofiarować na cel ten i pierścień i krzyż i suknię biskupią, ale gazeta dalej musi wychodzić." V. wiec katolików we Wiedniu, który się zebrał w listopadzie r. 1907 zwrócił szczególnie uwagę na konieczność popierania prasy katolickiej, a wezwał do pracy tej wszystkich katolików Austryi. Każdy z nas powinien dołożyć wszystkich sił, aby dopomódz do rozszerzenia się pism katolickich, jest to bowiem (według Brewe Ojca św. Piusa X. do arcybiskupa wiedeńskiego 3 7. stycznia 1906) dla każdego z nas jednym z najważniejszych obowiązków, bo „Austrya przez prasę złą znieważona, musi szukać gatunku w prasie dobrej."

Od sekretarza „Związku",

Dla utrzymania dokładnej ewidencyi członków upraszam : 1. by szanowni delegaci ,,Związku” zapisywali dokładnie imię, nazwisko i stan (zawód) i miejsce zamieszkania — o ile można i liczbę domu; 2. aby „Posła” czemprędzej członkom w spisie wyszczególnionym wręczyli; 3. aby przy tej sposobności wkładkę dla „Związku” od członka odebrali; 30

4. aby przy tej czynności kwitkami „Związku" się posługiwali; 5. aby członków zmarłych i nie chcących uiszczać wkładek ce­ lem ich wykreślenia do mojej wiadomości podali; 6. aby zmiany co do pobytu jakoteż stanu (zawodu) zaznaczyli; 7. aby jak najwięcej członków dla „Związku" werbowali; 8. aby wkładki ze spisem członków kasyerowi przynajmniej raz do roku przekazem pocztowym przysłali; 9. aby życzenia lub zażalenia członków Wydziałowi lub sekre­ tarzowi donosili; 10. aby członków i znajomych na zgromadzenia „Związku" wzywali. Gdyby w poniżej przytoczonym spisie co do nazwiska, stanu, miejsca pobytu lub wkładki członka zaszła pomyłka, o co przy wielkiej liczbie członków tak łatwo, proszę o sprostowanie,

Cieszyn, dnia 8. marca 1908.

Ks. Józef Londzin, sekretarz i kasyer „Związku", 31

Spis członków „Związku śląskich katolików"

w roku 1907. ------Ś>

K h Dziekaństwo Bielskie. Janik Franciszek, organista . . I-— Stryczek Jan, gospodzki . . . —•— Bielsko. K h Stryczek Jerzy, rolnik .... — ■— Kugler Jan, piekarz...... 1-— Puchatka Józef, chałupnik . . 1-— Waliczek Jan, wymownik . . . —■— Budny Jan, introligator ....------Czechowice. Budniok Ludwik, rolnik . . . —•— Barabarz Jan, ks. proboszcz . Smolarz Franciszek, zagrodnik . I-— Kłap tocz Józef, przełóż, gminy Hałas Jan, chałupnik (Ligota) . 1'— Polok Józef, zagrodnik . . . Kapias M ichał...... — Danel Józef, chałupnik . . . Mańdok Jan, krawiec .... — •— Fuzoń Jan, nr. 56 .... Kost Ambroży, górnik .... — •— Grygierczyk Jerzy, zagrodnik . Laszczok Jerzy, chałupnik . . 1.— Bartoszek Franc., nr. 64 . . paliczek Franc., robot. (Żebracz) —■ Klimca Jan, rolnik . _. . . ŻoczekJan, chałup. (Grabowice) 1 Zuber Józef, gospodzki. . . Milik Jan, górnik (Renardowice) — Kieloch Józef, zagrodnik . . Milik J ózef, chałup. (Renardowice) — Budniok Józef, rolnik . . . Kozik Antoni, chałupnik (Żebracz) — Brożek Paweł, gospodzki . . Waliczek Jan, zagród. (Żebracz) Szypuła Franc., rolnik . . . Nr. 1 2 6 ...... Janusz Paweł, szewc. . . . Gola Jan (Renardowice), nr. 22. — Dudzik J ó z e f ...... Janusz Maciej, nr. 74 . . . Bronów. Beczała Józef, murarz . . . Dzida Maciej, rolnik, delegat 1 Polok Antoni, rolnik .... Kuboszek Józef, zagrodnik . . 1 Dzida Jerzy, gospodzki. . . . 1 Glos Józef, r o ln ik ...... 1 Dziedzice. Kopeć Franciszek, rolnik . . . 1 Macoszek Antoni, ks. proboszcz . 2'— Filipek Jan, chałupnik .... 1 Kieloch Franciszek, wymownik . 1'— Żur Jędrzej, chałupnik .... 1 Machalica Jerzy, zarządca cegiel­ Jucha Jan, chałupnik .... 1 ni w łość ...... 1'— Donocik Jan, r o ln ik ...... 1 Machalica Józef, burmistrz . . —•— Hanak Ignacy, nauczyciel . . . 1 Machalica Jan, rolnik .... — ‘— Majchar P a w e ł ...... 1 Kopeć Jan, r o ln ik ...... 1’— Stusek F ran ciszek...... — Kopeć Józef, r o ln ik ...... — •— Waliczek Józef...... — Kieloch Paweł, rolnik .... 1"— Pudełko Franciszek, stolarz . . 2 Jurczyk Jan, wymownik . . . 1‘— Zbijowski Franciszek, nr. 51 . . 1 Solich Jan, kowal...... — '— Soszka Jerzy, nr. 3 6 ...... — Lubecki J a n ...... — '— Kuś Jędrzej, nr. 5 3 ...... — Kopeć K l e m e n s ...... — Iskrzycki Paweł, nr. 25. . . . 1 K łaptocz Maciej, rolnik . . . — '— Donocik Franciszek, nr. 6 . . — Janusz Jan, chałupnik .... — '— Łukosz Franciszek, nr. 74 . . 1 Polok Paweł, zagrodnik . . . —•— Tomaszczyk Paweł, nr. 10 . . 1 Janik Józef, majster murarski . —•— Zuber Franciszek, nr. 19 . . . 1 32

K Jaw orze. K h Szedzielorz Jan . . . Duda Jerzy, nr. 56 . . Adamus Józef, ks. proboszcz Dzida Józef...... Polok Jan, rolnik . . . Kropka Jan Franciszek Bojda Jerzy ...... Kumorek Franciszek . . Kisiała Adam .... Eberhard Jan .... Pietrzyk Jan .... Jasienica. Hołomek Paweł . . . Parzjk Antoni .... Sliż Jan, majster fabryczny Mucha Jan, kościelny . Gajer Jan, robotnik . . . Suchy Franciszek . . . Gajer Franciszek, robotnik Czorny Fryderyk . . . Socha Jerzy, robotnik . . Kuś Jan, chałupnik . . Skarda Władysław, robotni Herok Józef .... Kozielski Jan, robotnik . . Gawlas Andrzej . . . Pyka Jerzy, robotnik . . Piszczałka Paweł . . . Gańczarczyk Józef, robotnik Badura Andrzej . . . Grudzień Józef, kupiec . . Bożek Franciszek . . . Grudzień Franciszek . . . Małysz Andrzej . . . Danel Jan, wymownik, nr. 8; Strzela Paweł .... Gańczarczyk Paweł, robotn Jaworski Józef, chałupnik Hauzel Rudolf, robotnik . Badura Karol .... Piszczałka Jerzy, robotnik . Kisiała Paweł, chałupnik Gańczarczyk Józef, robotnik Korzeniowski Franciszek Czulok Józef, robotnik . . Jaworski Franciszek . . Niedźwiedź Jan, robotnik . Guttman Józef, chałupnik Wójtoń Józef, robotnik . . Forner Karol, właśc. zakładu Duława Jan, nr. 64, robotni Mucha J a n...... Bienia Jan, robotnik . . Niesyt Józef...... Kieloch Andrzej . . . Wieją Józef, komornik . Bucki J ó z e f ...... Kobiela Józef, zagrodnik Szoblik Franciszek . . Dudek Paweł, zagrodnik Sojka Franciszek . . . Boziewicz Jan, aptekarz Hanzel Franciszek . . Mucha J a n...... Staś Jan ...... Pum pa J a n...... Pyka Franciszek . . . Kłaptocz Antoni, chałupni Weiner Franciszek, gospodzk Fołta Jan .... Gajer Jerzy, Btolarz . . . Hanzel Józef . . . Piątek Jan, chałupnik, nr. 17 Niesyt Franciszek, gruntown: Piszczałka Paweł, robotnik Strzelczjk Jan, chałupnik Kubaczka Francis«ek, robotnik Herzyk Jan (Nałęż) . . Waliczek Józef, robotnik . Danel Jerzy...... Hanzel Paweł, robotnik . Ruśniok Józef .... Łaciok Józef, robotnik . . Czernek Jerzy, gruntownik Porębski Jan, chałupnik . Kobiela Franciszek . . Macieiczyk Józef, chałup. 20 Tymon Paweł, chałupnik Gruszka Jerzy, rolnik . . Żywczok Józef, chałupnik Danel Franciszek, rolnik . Szczepan Jerzy . . . Brandys Franciszek, rolnik Grulich J a n...... Starzeński Franciszek, robotn Pokładnik Józef, stolarz Kisiała Karol, robotnik . Greń Jerzy ...... Maśka Karol, robotnik . . Cieślaraki Franciszek . Łjsek Paweł, robotnik . . 1 Żywczok Jan .... Liśnikowski Jan, robotnik . 1 Parzyk Jerzy, chałupnik Kuś Paweł, robotnik . . 1 — Płachciok Jan, chałupnik Łuczko Andrzej, delegat 1 — Waszek Jerzy .... Bożek J e r z y ...... Białas Józef, kowal . . Hanus Józef, nr. 184 . . Moczała Jerzy .... Komunek Jan, robotnik . . Wybraniec P a w e ł. . . 33

L ig o ta . K h K h Wizner Jan, robotnik . . . Spacil Antoni, ks. proboszcz . 2 — Donocik Franciszek, delegat Gandzel Franciszek, chałupnik W eister Jerzy . . . Borgiel J ó zef...... Jarczok Paweł, nr. 157 Sulawa Jan, chałupnik, nr. 92 Kopeć Franciszek, nr. 39 Buchcik Jan, chałupnik, nr. 93 Jurczyk Jan, nr. 28 . Machalica Jan . . . Kurzyca Jan . . . Rndzica. Ganart Karol . Karowski Józef, ks. dziek. prob Paszek Józef . . . Szczypka Józef, chałupnik . Krzempek Józef . . Machalica Jerzy, chałupnik . Smerkot Jan .... Brychca Michał, siedlak . . Gazda Franciszek . . Ryszka Jan, majster kraw. . Rojczyk Franciszek . Stasiek Ludwik, serkarz . . Kopeć J ó zef. . . . Tomik Jan, murarz, nr. 29 . Gamrot Franciszek, nr. 104 Sobik Jan, kolarz .... Onderek Jerzy, kierownik szkoły Białek Jan, kowal .... Grjgierczyk Jerzy Faruga Jerzy, rolnik, nr. 54 . Cypcer Andrzej, nr. 172 Gembała Franciszek, sprawca Krzempek Jan, nr. 13 Sztwiorok Józef, swobodny, nr. 96 Szczyrbowski Franciszek, nr. 311 Gluza Józef, chałupnik, nr. 82 Kopeć Franciszek, nr. 120 . Szkorupa Fr., gospodarz . . Kieczka Jan, komor., nr. 171 Polok Jan, chałupnik, nr. 18! Iłownica. W izner Franc., kolarz, nr. 48 Loranczyk Józef, nr. 30 Kopeć Jan, wójt . . . Kuś Franciszek, nr. 34 . . Gawlas Józef, wymownik Wicek Franciszek, nr. 45 . Łaciok Jan, chałupnik . Gawlas Jan, rolnik . . Jędrysik Jan, chałupnik Międzyrzecze. Zachórzok Józef, chałupnik . Budny Jan, ks. akt., dziek. prob. Tomiczek Józef, chałup, d e 1 e g a Hes Andrzej, burmistrz w Doi. M Waniołka Antoni, muzykant . Kuchcik Paweł, kościelny, dele Waniołka Antoni, młodszy . gat w Gór. M. Waniołka Józef, siedlak . . Janik Jan, kościelny w Gór. M Kuminek Jerzy, wymownik . B iałas J a n ...... Kasza Jan, arcyks. gajowy . Kocman Jan, robotnik . . Franek Paweł, chałupnik . . Szczyrbowski Józef, młynarz Sztwiorok Andrzej, sprawca . Brożek Jan, rolnik . . . Grzybek Józef, chałupnik . . Kopeć Paweł, młynarz . . Farana Józef, siedlak . . . Białas Jerzy w Dolnem M. Holisz Józef, chałupnik . . Danel J ó z e f ...... Holisz Jan, arcyks. dozor. stawów 1-— Tomaszczyk Józef, siedlak Sojka Jan, młodszy . . 1-— Sojka Jan, muzykant . 1-— Mazańcowice. Manowski Jan, stolarz . 1 — Franek Józef, chałupnik 1 — Niemczyk Franciszek, rolnik Ptasznik Józef, zagrodnik 1 — Kopoczek Józef .... Męcnarowski Jędrzej, chałupnik 1-— Biernot Jan, delegat . . Mrzyk Michał, chałupnik . . 1 — Kłaptocz Jan, zagrodnik . Filapek Jan...... --•60 Kudziełko Jakób, chałupnik Raszka Franciszek, kupiec 1 — Zuber J a n ...... Faruga Jan, nr. 120 . . . lv- Kuś Andrzej, robotnik . . Mityńska Anna (dar) nr. 6. . 1-— Buchcik Jerzy, chałupnik . Gawlas Franciszek...... 1—• Ganzel Paweł, wyrobnik . Mojeścik Paweł, rolnik, nr. 56 1— Swiatłoch Antoni, chałup., nr. 37 Farana Jan, swobodny . . . 1-— Solich Jan, chałupnik, nr. 137 Strzondała Józef, chałupnik . 1-— 34

K K h Borowski Józef, chałupnik . . 1- Kasprzak Antoni, c. k. notaryusz 2 — Brzóska Jerzy, swobodny, nr. 60 1-- Farnik Ernest, dr., profesor Szotek Jan, swobodny, nr. 104 . !•- Roik J a n ...... Juraszek Jan, krawiec, del ega t Landek. Biernacki Ignacy, emer. naucz. Suchanek Jan, zecer. . . . 1 — Męcnarowski Jan, zagrodnik . . Zachurzok Jan, Fryszt. Brama B iałas A n d r z e j ...... nr. 4 2 ...... Męcnarowski Andrzej, chałupnik Góralik Franciszek, majster sto] Orawiec Andrzej, chałupnik . Mikuszewski Julian, majst. kraw Mikułka Franciszek, kowal . . Bąkowski Leonard, rzeźbiarz Kopeć Fraciszek, gospodzki . . Białek, piernikarz . . .

Łaciok Franciszek, chałupnik . Wranka Jan (Fryszt. Brama) 1- — Zaiąc Jakób, garbarz . . 1 — Bostropice. Babraj M arcin...... Bulik Teodor, obywatel, kościelny 2- — Rajwa Jan, r o l n i k ...... 1 — Legin Michał, szewc . . Gloger M ic h a ł...... Króliczek Józef .... Piecha J a n ...... Szweda Jan ...... !•— Gruszka Paweł .... Zabrzeg. Czech Jan ...... Paździora Karol, ks. proboszcz Pawlik Karol, stróż kolejowy 1.— Tomaszczyk Jan, wł. realności Grania Franciszek, ul. Fryszt. nr. Wrzoł Michał, rolnik . . . Koceń Marcin, stolarz . . Londzin Franciszek, kościelny Małysz Józef, szewc . . . 1 — Jarczok Andrzej, rolnik . . Męcnarowski Paweł, sługa . Roik J e r z y ...... Kopeć Tomasz, rolnik . . . Polok Ludwik, rolnik . . . Dziadek Franciszek, robotnik Haramus Jan, sługa . . . Tomaszczyk Karol, rolnik, nr. 1*— Kuś Jan, przewoźnik . . . Cieślar Jan, kupiec . . . 1 — Cieplik Paweł . . • . . Dystel J ó zef...... Kołoczek Józef, wł. realności Czernik Franciszek . . . Polak J a n ...... Tomaszczyk Józef, wł. realność 3 — Wrzoł Jan, rolnik .... Szlachta Józef, chałupnik . Dryksa Andrzej, chałupnik . Duda Franciszek .... Londzin Franciszek, chałupnik Matloch Franciszek . . . Tyc Jerzy, chałupnik . . . Juzof Jan, rolnik .... Chromik Bonifacy, cieśla . . Helis J ó z e f ...... Biernot Wincenty, cieśla . . Gumola Józef, robotnik . . 1 — Zielinka Maciej, kolejarz . . Koteria, czeladnik krawiecki Maśka Marek, robotnik . . Mitręga Paweł, drukarz Burgert Rudolf, bednarz na zamku Macura Paweł (Przykopa nr. 38) Martynek Jerzy (Przykopa) Wojaczek Stefan .... Dziekaóstwo Cieszyńskie. Zbel Jan, restaurator . . 1 — Drobisz Rudolf ...... 1 — Cieszyn. Drózd Franciszek .... 1— Kuchejda, robotnik . . . 1 — Ks. msgre Sikora Jan, dziekan Opalski Jan, dr. adwokat . 1 — prob ...... 2-— Bury T o m a s z ...... 1 — Ks. dr. Andrzej Bielek, ks. b Hyrnik K a r o l ...... 1-— k a n c le r z ...... Króliczek Józef .... 1-— Ks. Londzin Józef, c. k. prof. i pos Dyrek J a n ...... 1-- Ks. Eisenberg Wiktor, c, k. pro! Gałuszka J a n...... 1 — Ks. Tomanek Rudolf, c. k. prof. Gumola Józef, młodszy . . 1-— Ks. Kasperlik Wilhelm, wikary Pindór Józef ...... 1 — Ks. Mi ik Jan, wikary . . . Panek Antoni, profesor . . 2-— Dr. Dyboski Antoni, c. k. notar Branny Franc., stolarz . . 1— 35

Bobrek. K h K h Branny Andrzej, burmistrz 2-— Chromik F ra n ciszek ...... i — Tomanek, właściciel grantu Stoszek Jerzy, murarz .... r — Tomiczek Franciszek, konc. majsi Nowak Jan, zagrodnik .... i-— m u r a r s k i...... 2 — Pieczonka Józef, chałupnik . . —•— Wałek Adam, chałupnik Szlachta Józef, murarz.... 1-— Mocko Jan, chałupnik Widenka Jan, murarz .... — •— Lipa Franciszek, rolnik Zubek Paweł, stolarz . . . . 1-— Tomiczek Jan .... Fober Franciszek, rolnik . . . —•— Branny Jan ...... Olszar Jan, starszy . . . . . 1-— Gaś Józef, właściciel realność Olszar Jan, m ło d szy ...... i-— Herman J e r z y ...... Branny Jan, r o l n i k ...... 1-— Stasiek...... Jan Gembala Józef, d e 1 e g. (dla rob.) 1-— Skudrzyk J a n ...... Slama Franciszek (Buguszowice) . !•— Goryczka Franciszek, chałupnik Szlauer Adam (Kalembice) . . 1’— Sciindler Franciszek . . . Hess Józef, delegat...... 1-— Nawrat Jan, zagrodnik . . Golasowski Franciszek, gospodzki —■— Kołder Jan, chałupnik . . Kasza F ra n ciszek ...... — •— Pniok Jan, siedlak . . . Slama Józef...... 1-_____ Skudrzyk Jerzy, nr. 102 . Mach J ó z e...... f i-— Słama Paweł, chałupnik . Hess Jan, nr. 1 2 ...... — •— Roik Andrzej, robotnik . . Roik Józef, nr. 85 . . . Ligota. Budziński Jan, nr. 75 . . Peter Andrzej...... 1-— Chlebik Franciszek, nr. 104 Harok J a n ...... i*— Pastwiska, Boguszowice i Kalembice, Mnisztwo. Czech Jan, stolarz . . Czernik Józef, majster stolarski Gaś J a n ...... za r. 1906 i 1907 ...... 4-— Drobisz J a n ...... Maciejiczek Jaa, nr. 4 . . . . —•— F .ber Józef, rolnik . . Śliwka Jan, nr. 9 ...... — •— Hess Franciszek, nr. 5 . Śliwka Jan, nr. 4 ...... —•— Kałuża Józef, nr. 22 Przybyła J ó z e f ...... — •— Kuczera Paweł, nr. 39 . Wojaczek Franciszek, chałupnik 1-— Konderla Paweł, nr. 48 . Kunc Jan, rolnik ...... 1-— Klos Franciszek, nr. 20 . Czernik Franciszek ...... 1-— Lipa Andrzej .... Matloch Jan, kowal . . Mosty. Olszar Józef .... Olszar Józef, nr. 11 . . Bilich Ferdynand, rolnik . . . 1-— Polok Franciszek . . . Branny Jan, szew c ...... 1-— Recmou Paweł, robotnik Grycz J ó z e f ...... I -— Rusek P io tr ...... Halfar Ferdynand, rolnik . . . 1*— Tomiczek Paweł, robotnik Kocur Józef, kowal i gospodzki . 1-— Wawrzyk Józef, chałupnik Kałuża Józef, chałupnik . . . 1-— Zawadzki Jan, rolnik, burmistrz Kania Jan, chałupnik, senior . . I-— Raszka Franciszek, gospodzki Kania Jan, chałupnik, junior . . 1-— Kałuża Paweł, siedlak . Lancer Józef, chałupnik . . . 1-— Walica Franciszek, nadmłynarz Machander Jerzy, rolnik . . . I-— Wybraniec Jerzy . . . Małysz Jan, chałupnik .... 1-— M uheła J a n ...... Malik Jan, kowal u Fuldy . . I-— Widenka Jerzy .... Morawiec Karol, chałupnik . . 1-— W alica J a n ...... Mikulok J a n ...... — ■— Folwarczny Józt>f . . . Nowak Jan, zagrodnik, nr. 7 . . 1*— Plisz Jan, rzeźnik . . . Niemiec Józef...... — ■— Klyszcz, kierownik szkoły Onderek Bernard, rzeźnik . . . 1*— Węglorz Paweł, rolnik . Pinkas J a n ...... 3-— Skudrzyk Franciszek, stolarz Śliwka Jan, arcyks. sprawca . . !•— 3* 36

K Szuścik Jan...... 1- Krzysik Jan ...... W ollersdorfer Rudolf, rolnik, burm. 2-- Lotko A n t o n i ...... K oE tny P a w e ł ...... Nowak Jan ...... Nowak Jerzy ...... Zamarska i Budów. Palarczyk Karol, rolnik . . . Fober Andrzej, kierownik szkoły Poloczek Leopold ..... Pniok Paweł, siedlak . . Raszka Józef, stolarz . . . Siedlok J erzy ...... Siciarz P a w e ł ...... Siedlok Paweł, rolnik . . Smyczek Jan, za r. 1906 i 1907 Banot Adam, rolnik . . . Staszko Paw eł ...... Wałek Józef, gospodzki . Stefek Franciszek...... Zawadzki Paweł, rolnik Stefka Jan, chałupnik . . . Kałuża Jan, rolnik i delegat Studnicki Andrzej .... Domasłowski Jan, rolnik . Szpałek A n ton i ...... Gabzdyl J a n ...... Szturc Józef...... Staniek Jerzy, siedlak . . Szwebel A n t o n i ...... Targosz Adam, gospodzki . Tesarczyk Karol, ks. proboszcz Widenka J ó z e f...... Tokarz K azim ierz...... Kałuża J ó z e f ...... W ałek A d o l f ...... Duda J ó z e f...... Morys P a w e ł ...... Bażanowice. Sibica i Błogocice. Kaszper Karol, arcyks. gospod. Wawrzyk Józef, arcyks. sprawca Międzybrodzki Jerzy, chałupnik Kozera Jędr., arc. spr. i delega Bobek Andrzej, piekarz Budzioch Michał, maszynista . Branny Jan, nr. 11 . . Bączek Jerzy, kolarz w Pogorzu Branny Jan, nr. 39 . . Madzia Paweł, sprawca. . . Branny Paweł .... Żywczok Józef, sprawca . . Franek Adam .... Bierski Jan, chałupnik . . . Rycko Józef. .... Spałek Antoni, sprawca . . Kunz Andrzej, robotnik Wawrzeczko Paweł, chałupnik Landecki Karol . . . Fazan Józef, gajowy .... Śliwka Karol (Błogoc.), robotnik Korzec Jan, sprawca (Dzięgielów Macura J a n...... Holisz Józef, sprawca . . . Bernacik Fryderyk, kolejarz Roik Józef, chałupnik . . Bimek A n drzej...... Szweblik Antoni, chałupnik . Bimek Maryanna (dar) . . Herman Franciszek, sprawca . Gapa Antoni, nr. 18 . . , Olma J ó z e f ...... Duda Franciszek, robotnik, nr 32 Herec Józef, dróżnik. . . Cisownica. Kantor Paweł, rolnik . . Sznurowacki Karol, dróżnik Kubok Paweł, nr. 82 . . . . Kania Franciszek, kolejarz Kubok Paweł, nr. 3 4 ...... Gociek J e r z y ...... Kozakowice Goleszów. Małysz P a w e ł ...... Balcar Józef .... Broda Antoni, chałupnik Łąki. Broda Jan .... Jansza Józef, ks. proboszcz . . Broda Paweł, kość elny Raus Antoni, kupiec . . . . Deycić Józef Kuźnik Jan, s to la r z ...... Gawlik Filip Pograbiński Fr., chałupnik i gór. Gregorić Błażej Lankoez Franciszek, wójt . . . Hołuj Piotr . . Siuda Karol, rolnik ...... Jaworski Józef . Prachowski Józef, gospodny . . Jeleć Alojzy Witosz Józef, chałupnik i górnik 37

K h K h Szeliga Józef, r o ln ik ...... — •— Kiedroń Zuzanna, wyrób., nr. 83 1 — Siuda Józef, roln ik...... 1-— Knobloch Antoni, wiązacz, nr. 28 1-— Hanzel Paweł, rolnik .... — — Kopera Józef, wyrobnik, nr. 11 1-— Wałek Józef, chałup, i górnik . 1-— Lipka Franciszek, chałup.,nr. 36 1 — Siuda Franciszek, rolnik . . . —•— Lipka Józef, wyrobnik, nr. 9 . . 1-— Gajda Jan, ś l u s a r z ...... — •— Macura Jerzy, wyrobnik, nr. 88 . 1 — Krucina Franciszek, chałupnik . 1-— Macura Ludwik, wyrobnik, nr. 30 1-— Fołtyn Jan, m a l a r z ...... 1 — Mędrek Michał, wyrobnik, nr. 27 Janulek Józef, górnik .... — •— Mokrysz Anna, komornica, nr. 83 1-— Kleibel Alojzy, dozorca kolejowy l-— Niemiec Edward, i nł. realności Szyroki Franciszek chałup, i gór. —■— Niemiec Anna, ( nr. 14 Śliwka Paweł, siedlaczy syn . . —•— Obracaj Jan, rzeźnik, nr. 13 . . 1 — Urbanek Józef, gospodny . . . —•— Pawlus Fr.,czeład. szewski, nr. 44 r — Motyka Józef, chałupnik . . . 1-— Smełty Franciszek, wyrób., nr. 31 i — Lankocz Józef, gospodny . . . r— Stokłosa Zuzan., chał. nr 46 (dar) i — Gemrot A d o l f ...... 1-— Strokosz Jerzy, wyrobnik, nr. 35 Langer Ludwina (dar) .... 1-— Strokosz Józef, wyrobnik, nr. 19 i-— Langer Emilia ( d a r )...... 1-— Trumer Andrzej, wyrobnik, nr. 44 Kupczok Józef, górnik i chał. . . 1-— Wania Jan, wyrobnik, nr. 41 . . i-— Gemrot Józef, górnik i chałupnik 1-— K ołatek Jan, górnik...... 1-— Mikuła Alojzy, górnik . . . . 1- — Pogwizdów. Halfar Józef, stróż kolejowy . . 1 — Nohel Jan, stróż kolejowy . . . 1-— Ks. SkuDnik Wincenty, proboszcz Maryniok P a w e ł ...... I -— Ks. Koltićka administrator . . i — Tukała K arol...... 1-— ijyła M ichał ...... Wróbel Maryanna (dar) . . . 1-— Żyła Wiktor, roln ii ...... Kuźnik Anna ( d a r ) ...... 1'— Kunc Józef, w ó jt...... Kabiesz Jerzy w Brzezówce . . Leszna górna. Żebrok Franciszek, rolnik . . . i — W ęglorz Józef, rolnik . . . . Karol Żurek, ks. prob. idelegat 2 — Biłko Franciszek, siedlak, nr. 29 l -— Cieńciała Jan, chałupnik, nr. 59 l-— Kaczyce. Francuz Franc., nauczyciel nr. 32 1-— Fołtyn Franciszek, górnik . . . Kafka Jan, stolarz i chał., nr. 92 1-— Kunc Ludwik, górnik . . . . Kłoda Jan, wyrobnik, nr. 24 . . 1-— Wierzgoń Jun, górnik . . . . Olszowy Adam, siedlak, nr. 58 . . 1‘— Wierzgoń Franciszek, krawiec . Olszowy Paweł, siedlak, nr. 57 . 1-— Wierzgoń Ludwik, górnik . . . Pawlus Michał, siedlak, nr. 55 . 1-— Owczan J ózef...... Podermański Józef, wyrób., nr. 84 1‘— Salomon J ó z e f ...... Polok Ewa, dzierżawczyni, nr. 51 — — Stryczek J ó z e f ...... Smolik Jan, wł. realności, nr. 27 1- — Zebrok Jan, g a jo w y ...... i- — Stokłosa Paweł, wyrobnik, nr. 72 1 — Wojnar Jerzy, chałupnik, nr. 35 1-— Zuber Jan, chałupnik, nr. 24 za Puńców. rok 1906 i 1907 ...... 2 — Ks. Lincer Edward, proboszcz . i — Kaszka J a n ...... Leszna dolna. Trombik J a n ...... Bocek Jan, majster szewski i Trombik Jerzy ...... i — chałupnik, nr. 4 0 ...... 2'— Dyrbuś Jan, organista . . . . Buczek Paweł, chałupnik, nr. 31 3'— Neuman Jan, r o ln ik ...... Buzek Zofia (d a r ) ...... 1'— Stokłosa Jerzy, chał. (Kojkowice) Buzek Zuzanna, wł. realn., nr. 11 r — Franek Józef, wyrobnik, nr. 31. 1'— O grodzona. Holeksa Helena, kom. nr. 83 (dar) 1-— Kiedroń Adam, zagrodnik, nr. 9 . 1-— Ks. Trawniczek Mateusz, prob. . Kiedroń Jan, wyrobnik, nr. 9 . 1-— Śliwka Jan, nr. 1 8 ......

____ Kisielów. K h Handzlik Franciszek, nr. 13 Gorgosz Józef . . Handzlik Andrzej . . . Herczyk Józef . . Klajsek Jerzy, nr. 36 . . Kocych Franciszek Kubok Jan, nr. 19 . . . Kubok Józef, rolnik Gorgosz Adam, nr. 26 . . Mach Jan , . . Michalik Paweł . Gumna. Preisner Leonard . Kocych N. . . . Gembaja Jan, siedlak . .

Ustroń. Trzyniec. Błahut J ó z e f ...... — Ks. Hawlas Franciszek, prob. . Drobczyński Klemens, bibliotekarz Kuczera J a n ...... Czytelni katolickiej .... — Gajrtaczek J ó z e f ...... Ferfecki J a n ...... — Tomanek Fr., kościel. i delegat Glajc Józef...... — Buzek Jerzy, majster szewski . . Gogułka Jan, ślusarz . — Franek Jan, zagrodnik .... Górski Franciszek...... — Golik Jerzy, maszynista . Herczyk F i l i p ...... — Fiksek Rudolf, organista . . Herczyk P aw eł ...... — Mitrenga Paweł, robotnik . . ! Hórzyk Jan, fo r m e r ...... — Mrózek Andrzej, robotnik . . . Ki siała M a c ie j...... 1 Ferfecki Jan, robotnik .... Kłapsia Karol...... — Sikora Karol, maszynista . . . Kolondra Józef...... — Neubauer J a n ...... Korcz F ra n cisz ek ...... 1 Mendrek Jerzy, robotnik . . . Kotucz F r a n c is z e k ...... — -60 Haida Ludwik, palacz . . . . Kozok Józef, to k a r z ...... — Szarek Jan, kancelista . . . . Krysta Jan, tokarz ...... — Danemark Konrad, majst. szewski Kubok Józef, rolnik (Hermanice) — Buzek Andrzej, robotnik . . . Kukuczka Paweł, kotlarz . . . 1 Mocko Franciszek, przedsiębiorca Kupka Józef, ks. proboszcz . . 2 Gaszczyk Antoni, robotnik . . Matuszek J a n ...... 1 Chodura Paweł, robotnik . . . Matuszek Józef, elektryk . . . — Sikora Wiktor, robotnik . . . Nowak A n to n i...... — Klyszcz Józef, zlewacz żelaza . Nowak Jerzy, za rok 1906/7 . . 2 Trombik Józef, obywatel . . . Odehnal J ó z e f ...... — Szaflarczyk Jędrzej, stangret . . Palowi cz A n d r ze j...... 1 Franek Jerzy, obywatel . . . Peterek B enedykt ...... 1 Raszka Paweł ...... Rojczyk Paweł, tokarz .... — Kohutek J a n ...... Ks. Machalica Augustyn, wikary . 2 Cieńciała J a n ...... Macoszek J e r z y ...... Barabasz J a k ó b ...... 1 Cholewa P a w eł ...... 1 Skudrzyk J a n ...... K olen d er ...... 1 Polok Franciszek, szewc . . . Bielohlawek Franciszek . . . 1 Płoszek Franciszek, majster . . Kubaczka P a w e ł ...... 1 W łodyga I g n a c y ...... Rycko Jeray...... — Cieńciała J a u...... Stec P a w e ł ...... 1 Tomiczek Józef, ślusarz . . . Suchy Jerzy, tokarz ...... — Młynarczyk Fr., dozorca kancel. Wójcicki M arcin...... Mucina Franciszek, robotnik . . Wojtyła StaniBław ...... — •— Paszek J ó z e f ...... Kaniok Józef, maszynista . . . Cieślar Ludwik, maszynista . . Hermanice. Jursa Józef...... Swrdek Józef, kolejarz, delegat 1‘— Jasiczek Karol, robotnik . . . Barabasz J a k ó b ...... — •— Tomiczek Józef, tokarz .... Bilohlawek Franciszek . . . . —•— Gorgosz J a n ...... — — ®SST5«®) 39

Dziek. Frydeckie. K h Karpal M a c ie j...... \ — Szobiszowice. k h Kwaśnica Józef .... 1 — Buzek Paweł (miasto) . . !•— Kuńczycki Franciszek .... — •— Slanina Jan, przełożony gminy . 1-— Pudlów. Kabut Józef, rolnik . . . Frydek. Szymiczek Franciszek . . Kubik Józef, rolnik . . . Ks. Kuczera Andrzej, radca, dzie­ Machaczek Ludwik, robotnik kan, p r o b o szc z...... — •— Szymiczek Józef, rolnik Graszowski Jan, robotnik kolej Gnojnik. Dziećmorowice. Sodzawiczny JaD, zagrodnik . . r — Żmija Jerzy, chałupnik .... — •— Ks. Skulina Jan proboszcz

Poleniny. Frysztat. Brzezina Jan, rolnik...... — •— Bernat Franciszek, górnik Kaszper Józef, rolnik i delegat 1-— Ks. Biłko Jan, wikary . Ks. Brodzki Eogelbert, em. prob Trzanowice. Bura Wilhelm, kolejarz . Chrobok Józef, chałupnik . . . I-— Bura Antoni, obywatel . Chmiel Jan, górnik . . Ligotka. < hrobok Józef, górnik . Czempiel Józef, mistrz cies Stoszek Sylwester, stolarz . . . —■— Czempiel Marya (dar) . Fajkosz Rosalia, chał. (dar) . Wielopole. Gabzdyl A n ton i ...... Ks. prałat Kołek Jerzy, G. W. Klimosz Paweł, rolnik .... —•— Ks. Knyps Ludwik, administr. . Kopiec Franciszek, palacz Lapczyk Marya, swobodna Maj Antoni, posługiwacz Dziekaństwo Frysztackie. Madecki Antoni, szewc . Motyka Maryanna (dar) Monczka Marya (dar), . Bogumin. Musiołek Józef, górnik . Ks. Dudek Tomasz, aktuaryusz, Ociepka Józef, czeladnik proboszcz ...... 2-— Petyniak Jan, górnik Ks. Klusek Wiktor, wikary . . 5 — Schmit Józef, górnik Mzik Wiktoryn, obywatel, za r. Sikora Adolf, krawiec . 1906 i 1907 ...... 4-— Skrzydłowski Antoni, cieśla Smuż Franciszek, obywatel . . 1 — Szostek Antoni . . Mrowieć M i c h a ł ...... — •— Uher Józef, aiedlak . Stokłosa F ra n ciszek ...... 1-— Wertfein Antoni, solicytator Tichna Emanuel...... 1-— Ziobro Jan, górnik . . . Tichna J ó zef...... 1— Zuber Franciszek, parobek Buzek P aw eł ...... 1 — Kowalowski Franciszek, dozorca Stokłosa J a n ...... 1 — Tołda Józef, górnik . . . Kwaśnica Jan ...... 1-— Tomala Franciszek, kościelny Kibel R udolf ...... 1 — Parchański Kaezper . . • W ybraniec K a r o l...... 1-— Machej Franciszek, obywatel Sochocy A n ton i ...... 1- — Gajda N., powroźnik . . . Cisarz K a ro l ...... 1 — Falhar Ludwina (dar) . . Bodenek Franciszek, obywatel . 1-— Kurz Franciszek, obywatel Wybraniec Karol, obywatel . . 1-— Galicz Karol nr. 103 . .

■ 40

D arków. K K h Giemrot Franciszek, chałupnik 1 - ^Staniczek Franciszek, rolnik . . r __ Krucina Jan, rolnik .... .Król Ferdynand, kowal. . . . —■__

Oczadły Józef, górnik . . . 1-- ^Kozubek W ., k u p ie c ...... — — Paździora Jan, nauczyciel . . 1-- ^Ligocki Jan, rolnik ....'. — •__ ^Skrzyszowski Jan, rolnik . . . ____ i» _ Rybarek Marcin, górnik . . 2 - Śleboda K a s z p e r ...... Sosna Józef, maszynista przy płu­ Starzyczny Józef, chałupnik . 1 -- gu p arow ym ...... i-______Stuła Alojzy, górnik .... uMacura Szczepan...... •__ Szuapka Franciszek, przeł. gminy ^Krzański Feliks, czeladnik stoi. . —■— Sznapka Karol, goauoiiny . . <,Macura Jan, paler murarski . . 1- — S/.weda Jerzy, murarz . . . JSzymsza Rudolf, rolnik . . . 1- __ i/Madecki Teofil...... * . i- __ . Baj. (Pielgrzym Franciszek, chałupnik —•— [Bednarczyk Walenty, delegat . 1-— Bem Franciszek .... [Rakus Józef, swobodny .... 1-— Blacha Antoni ...... (,Szostok Józef, górnik .... r __ Blacha Józef, chałupnik . tWoźnica Paweł, rolnik. . . . 1-__ Broda Franciszek, chałupnik ^Nawrat Leopold, chałupnik . . 1 — Broda Józef, górnik . . . /^Adamczyk Józef, chałupnik nr. 86 1 — Broda Michał, górnik . . ^Szeliga Józef, stolarz .... 1-— Filipiok Filomena (dar) v Janeczek Ferdynand, nr, 45, organ. —•— Gremek Franciszek, służebni k Kempny Edward, nr. 300, oby w. . ------Kuntschke Jan, chałupnik. tKrzystek Jan, majster krawiecki . 1-— Macura Alojzy ...... ^Bartlik Józef, chałupnik . . . i-— Loter Julia ( d a r ) ...... Podgrabiński Antoni, chałupn Lutynia Polska. Raszyk J a n ...... Szołdra Jan, rolnik . . Wojtek Jan, chałupnik,delegat i-— Swaczyna Franciszek, siedlak Żyła Franciszek, rolnik . . . 1 -— Szweda Paweł, szafarz . . ęialfar Franciszek, rolnik . . . 1-— Wodzik Józef, przeł. gmioy Merylanik Franciszek, górnik . —•— Wierzba Wilhelm, rolnik . Szeliga Jan, siedlak...... — •— Szkrobol Jan, nr. 8 . . . Kelner Franciszek ...... 1-— Szafarczyk Józef, górnik . Bogoez Antoni ...... l-— Sosna Dominik, dozorca Orszulik J ó z e f ...... i-_____ Swaczena Antoni, chałupnik Juranek F r a n c is z e k ...... 1-— Blacha J ó z e f ...... Gabzdyl J i z e f ...... 1-— Kwiczała Alojzy, górnik Szołdra Jan...... R ychw ałd. Stare miasto. Ks. Niemiec Ferdynand, prob. . 5'— Trojan Jan, komornik .... —■ — Anioł Antoni, chałupnik . Cmok Walenty, górnik . . Gorgol Józef, dozorca . . Szonychel i Kopytów. Kula Józef, szaf irz . . . Uherek Ewa (dar) . . . Ks. Jeżek Ferdynand, proboszcz . I-—• Kulas Franciszek, rolnik . R'l Jan, chałupnik, delegat . 2-— Wilczek Ludwik, ślusarz . Gospoś Józef, chałupnik . . . I-— Nawracik Franciszek, chałupnik . 1-— Płocica Fabian, chałupnik . . . I--— Dąbrowa. Leki Franciszek, chałupnik . . I — Chrobok Engelbert, ks. proboszcz Groborz Jędrzej, chałupnik . . —•— Ryl Karol, chałupnik .... 1-— Lutynia Niem. Kalisz Jakób, chałupnik . . . 1-— Kalisi Karol, chałupnik . . . 1-— <-Ks. Dziekan Henryk, dziek. i prob. Kudła Józef, chałupnik.... 1-— J\s. Kunz Jan, wikary .... Goryl Jan, chałupnik .... 1 — Rakus Franciszek, rolnik . . . Rakus Jan, chałupnik za 1906/7 2'— 41

K h K h Sitek Wiktor, chałupnik za 1906/7 2’— Szkandera Franciszek, szewc . . r — Leki F r a n c is z e k ...... — '80 Lipowski Józef, piekarz .... 1’— Groborz A n d r z e j ...... 1 — Kawulok P aw eł ...... 1'— Wolf Franciszek ...... I -— Menszyk L e o n ...... 1'— Płocica Józef, chałupnik . . . 1-— Zahradniczek B...... I -— Płocica Karol, chałupnik . . . 1'— Sikora W iktur ...... 1’— Mikołajek Franciszek, swobodny 1-— Ciasnocha Józef, kolejarz . . . 1"— Machaczek Antoni, rolnik . . . r— Jurzykowski Jan, krawiec . . . 1'— Machaczek Adolf, rolnik . . . 1'— Korzemba B e n e d y k t...... I -- Błędowski W alenty ...... I -— Skrzeczoń. Galik Paweł, kolejarz .... 1'— Bojko Jerzy, robotnik .... 1-— Wolf Wincenty, rolnik .... I-— Pyszko Paweł, piekarz .... 1-— Dłuhy Jan, roDotn. z Nowej Wsi 1'— Jachnicki Józef, kolejarz . . . 1'— Hiszer Edward, majster kowalski —•— Jurzykowski Józef, chałupnik . 1'— Bibro Jan, chałupnik .... 1‘— Zebrzydowice. Spyrc Karol, listonosz .... 1'— Ptoszek A n t o n i ...... 1-— Filar Tomasz, ks. administrator . %— Profic Maryao, powroznik . . . 1'— •leżowicz Józef...... 1' — <®aO Hanak A lojzy ...... 1’— Lubojacki Jan, obywatel . . . 1'— Pindór Józef, malarz .... 1'— Dlfiekaństwo Jabłonkowskie. Sikora Jan, k o le ja r z ...... 1 — Wiszczór Józef, ślusarz . . . 1‘— Jabłonków. Werffein Antoni, solicytator . . 1'— Maros'. Wiktor, piekarz . . . 1'— Ks. Waschitza Antoni, proboszcz 2-— Rudzki Jan, k u p ie c ...... 1'— Ks. Ryczek Jan, wikary starszy —•— Niesłanik J ó z e f ...... I -— Ks. Panek W a le n ty ...... V — Cyhan Franciszek, obywatel . . 1-— Byrtus J ó z e f ...... 1'— Czudek Andrzej, piekarz . . . 1 — Sikora Szczepan, rymarz . . . 1-— Boconowice. Paduch Paweł, obywatel . . . 1-— Sikora Ludwik, krawiec . . . 1’— Rygiel Teofil, kier. szkoły . . 1'— Bagieński Ignacy, oby w. delegat 1 •— Gumola Józef, gospodarz, nr. 2 . 1 — Jurzykowski Paweł, kuśnierz . 1 —■ Szkandera Paw eł, rolnik, nr. 11 . 1*— Mirocha Stanisław, kuśnierz . 1'— Szkandera Paweł, przeł. gminy . r — Hannak Franciszek, kolejarz . . 1 — Szkandera Jerzy, rolnik . . . 1'— Kamiński J a n ...... — •— Słowiaczek Paweł, roluik . . . 1-— Markiński Jan, grzebieniarz . . 1-— Słowiaczek Adam, gospod. nr. 3 1‘— Wertfein Ignacy, murarz . . . 1-— Szotkowski J ó z e f ...... 1’— Hannak Filip, obywatel i rzeżnik 1-— Aerc Franciszek, palacz . . . 1-— Sikora Paweł, dozorca .... 1-— Bukowiec. Taska Adam, chałupnik . . . 1'— Wilczyfiaki I g n a c y ...... 1-— Byrtus P aw eł ...... 1'— Wacław Teofil, kolejarz . . . I-— Buława Jerzy ...... 1’— Kicling Robert ...... 1*— Chmiel Adam, gospodarz . . . V — Kopecki W acław ...... 1-— Kluz Jan, nr. 5 9 ...... 1'— Sikora P aw eł ...... — •— Kluziok Jerzy, rolnik, nr. 60 de­ Jeżowic Adam ...... 1’— legat ...... 1'— Byrtus Paweł ...... r — Krężelok Jan, gospodarz nr. 126 1‘— Sikora W a l e n t y ...... — •— Motyka Józef, zagrodnik . . . 1"— Sniegoń Adam ...... I -— Puczok Paw eł ...... 1’— Mokrysz F ra n ciszek ...... 1-— Sikora Jan, nr. 4 ...... I -— Bazelides Paweł, obywatel . . 1'— Stonawski Paweł, przeł. gminy . I-— Byrtus J ó zef...... 1-— Zogata Adam, zagrodnik . . . 1-— Prochaska Franciszek, obywatel . 1"— Zogata Józef, nr. 106 .... 1-— 42

Gródek.” X h Istebna. K k Cieślar Adam, majster kamień. . 1'— Kobielusz T o m a s z ...... Czudek Paweł, rolnik .... r — Moroń Piotr, ks. radca, dziekan Kowaloski Józef, kolejarz . . . )•— i proboszcz ...... 2'50 Dolna Łomna. Końska. Sikora Paweł, krawiec .... i — Fiedor Jerzy, przełożony gminy i-— Janik Ludwik, ks. proboszcz . Cieńciała Józef, nr. 112 . . . Zawada J a n ...... i-— Buba J ó z e f...... Sikora Paweł, nr. 85 . . . . i-— Cieńciała Jerzy, robotnik . . . Byrtus A l o j z y ...... i — Macoszek J erzy ...... Ligocki A ndrzej ...... i-— Goryl J a n ...... Szkandera J a n ...... i — Maryniok Franciszek, bronzownik Szotkowski Paweł, radny, deleg. i — i delegat ...... 4 — Milików. Bezecny Józef, chałupnik, za rok 1906/7 ...... 2'— Bocek Adam, przełożony gminy l-— Trombik Jerzy, krawiec . . . 1-— Czeczotka Paweł, rolnik . . . 1-— Nicielny Jan, chałupnik . . . Drąg Jerzy, roln ik...... 1-— Pindur Jerzy ...... 1 — Krężclek Jan, gospodarz, nr. 1 . 1-— Słow ik Jerzy, s z e w c ...... Kłus Paweł, kolejarz .... 1-— Nowak Franciszek, nr. 165 . . Raszka Paweł, nr. 165 .... Pioseczna. Skurzok J a n ...... Johchemek Jerzy, nr. 20 . . . 1-— Lipka L u d w ik ...... Kantor A n d r z e j ...... 1-— Stec Józef ...... r — Byrtus A d a m ...... 1 — Kohutek J a n ...... Kapsia P aw eł...... 1 — Grzegorz J a n ...... r — Niesłanik Paweł, gospodarz . . r — Bezecny Andrzej ...... i — Płaczek Jerzy ...... i-— Kaifasz J a n ...... Słowik Józef, chałupnik . . . i — Kokotek Józef...... 2 — Cieńciała Józef . . . . . 1 — Swierczek Jan, gospodarz, nr. 9 i — Swierczek Adam, rolnik, nr. 3 . Goryl Adam, gospodarz, nr. 63 . i — Łomna Górna. Ks. Adolf Waleczek, proboszcz, Piosek. za r. 1904— 1907 ...... 4-— Krężelok Paweł, nr, 39 . . . Benek Józef, gajowy...... 1 — Lipowski A d am ...... Poloczek Antoni, nauczyciel . . Mosty. Lupieński Paweł, gospod., nr. 31 Bocek Paweł, przełożony gminy Ks. Maciej Antoni, proboszcz Bojko Paweł, gospodarz, nr. 59 Kawulok A d a m ...... Noga Paweł, gospodarz, nr. 16 . Hudzieczko Jan, nr. 140 . . . •40 Samiec Jerzy, gospodarz, nr. 2 . Pieler Paweł, rolnik ...... Kopicą. Gazur Józef, r o ln ik ...... Piudur Jan, gospodzki .... Ks. Waliczek Józef, proboszcz . 2 — Chybidziura Adam, rolnik . . . Tomanek Franciszek, młynarz . 1 — Gazur J e r z y ...... Drobisz Andrzej, chałupnik . . 1-— Drobisz Jan, murarz...... 1'— Nawsie. Franek Andrzej, stolarz . . . 1— Franek Andrzej, chałupn. i kraw. Chmiel Józef, rolnik...... r — Pszczółka Paweł, swobodny . . 1-— Kamiński Jak ób...... 1 -— Wojnar Jan, chałupnik i robotn. 1 — Niedoba Józef, piekarz .... 1-— Herman Józef, chałupnik i robotn. 1 — Bocek Jerzy, rolnik, nr. 156 . . 1'— Podgojski Józef, chałupnik . . 1-— Samiec Jerzy, rolnik, nr. 1 . . I-— Tomanek Jan, kościelny i cha­ Niedoba Jerzy, rolnik .... r— łupnik, nr. 1 1 4 ...... 1 — 43

K h X h Mrózek Jerzy, zagrodnik . . . Nitsch Gustaw, chałupnik . 1 — Tomanek Jan, chałupnik, nr. 104 Onderek Paweł .... V— Franek Jan, chałupnik, nr. 52 Oborny J erzy ...... 1 — Franek Józef, murarz . Pasek Franciszek, robotnik 1-— Drobisz Jan, robotnik . Pawera Karol, gospodzki . 1 — Drobisz Jerzy, murarz . Pieknik Franciszek, gospodzk 1-— Pindur Jerzy, chałupnik Pieknik Jan, chałupnik . . 1-— Tomanek Jan, chałupnik Rybka Jan, kościelny . . 1-— Tomanek Jao, siedlak . Rybka Jerzy, chałupnik 1-— Tomanek Jan, rzeźnik, nr Rybka Józef, robotnik . , i — Tomanek Paweł, robotnik Szkuta Jan, chałupnik . , i — Tomanek Franciszek, chał 10 Szkuta Józff, robotnik . . i-— Macura Jan, swobodny . Wilczek Paweł, arcyks. sprawca r — Dziadek Franciszek . . Domasłowski Józef, chałupnik i — Dziadek Józef .... Glos Edward .... Wawrzeczko Paweł . . Niebory. Pszczółka Jan, młodszy, czelad Cieńciała Paweł, zagrodnik nik szewski .... Kaszper Paweł, nr. 77 . . Kubisz Karol .... Kuczera Jan, chałupnik Kupka Franciszek, murarz Worek Tomasz, nr. 97 . . Kreisel Józef, dróżnik . Gajdaczek Paweł, murarz . Chmiel Paweł .... Marek Paweł, kupiec . Adamus Jan .... Guty. Osierda Edmund . . . Cieńciała Jan, chałupnik . 1-- Śliwka Jerzy .... Wojnar Jerzy, chałupnik . i- Pniok Jerzy, siedlak . . . i - Żuków dolny. Pniok Jerzy, młodszy, ślusarz l- Pniok Franciszek, chałupnik Pawera Józef, robotnik . Herman Józef .... K ałuża J a n...... Rakowiec. Małysz Jan, rolnik . . Oborny Jerzy, zagrodnik . . 1 — Wawrzeczko Andrzej Matloch Andrzej (Koty) Niemiec Józef, paler murarski Oldrzychowice. Sojka Jan, maszynista . . 1 — Trzy cież. Zuków górny. Ks. Kahanek Tomasz, proboszcz Kocyan Karol, burmistrz . . Chlebik Teofil, kierownik szkoły 1'- Ciompa Jerzy, chał. i delega Dorda K a r o l ...... 1‘ Jańczyk Jerzy, kowal . . . Junga Józef, s i e d l a k ...... 2 -- Biedrawa Jan, rolnik, nr. 1 . Junga Karol, delegat . . . 1' Machander Jerzy, zagrodnik . Kania A n d r ze j...... 1- Biedrawa J., chałupnik. . . Kania P a w e ł ...... I -- Duława Jan, robotnik . . . Kokotek Paweł, rolnik .... 1 - Duława Jerzy, rolnik . . . Łabuda Paweł ...... r - Chowaniec Józef, zagrodnik . Łabuda J ó z e f ...... 1- Charwot J ó z e f ...... Łisnikowski Augustyn, stolarz, za

Dorda Józef...... rok 1906/7 ...... to Karczmarczyk Jerzy, rolnik . Liśnikowski J ó z e f...... 1 - Klimsza Maryanna (dar) . . Liśnikowski P a w eł ...... I'- Łabuda Franciszek, cieśla . . Macura J a n ...... I -- Morawiec Franciszek, chałupnik Macura P a w e ł...... 1'- Mucha Jan, robotnik Nowak J ó zef...... 1 • Niemczyk Jan, chałupnik Nowak Paw eł ...... 1'- 44

K h Olbrachcice. K h Pawlas Franciszek, szewc . . . 1'— Piszut Franciszek...... I 1— Zahraj Jan, chałupnik .... 1 ‘— Skulina J ó z e f ...... 1-— Głombek Józef, burmistrz . . . 1-— Stuchlik Andrzej, chałupnik . . 1-— Palowski Franciszek, delegat . 1'— Wojnar Józef...... r — Głombek Franciszek, siedlak . . 1-— Orszulik Andrzej, nauczyciel za r. 1905 — 1907 ...... 3-— Wędrynia. Gałuszka Jan, chałupnik . . . —■— Budziński Henryk, chałupnik. . I-— G»ryl Jerzy...... Goryl Paw eł ...... Herrmann Fr., ks. proboszcz . Błędowice. Kłoda J a n ...... Czyż Józef, ks. proboszcz . . . —•— Koch Franciszek ...... Kaszper Karol...... 2- — Mazur A ntoni ...... Miech J a n ...... Motyka M aciej ...... Zywocice. Ondraszek J a n ...... Kozubek Józef, wymownik . . 2 — Pyszko Józef ...... Raszka A dam ...... St nawski Jan, starszy . . . Poremba. Stonawski Jan, młodszy . . Halfar Franciszek, przełóż, gm. Zawada J ó z ef...... i poseł s e j m o w y ...... 4 — Zawada W ojciech ...... Łazy. Łyżbice. Kałuża Franciszek, ks. wikary . —•— Gajdaczek J a n ...... Mitręga P a w e ł...... Cierlicko. Tomiczek Józef ..... Ks. Matuszyński Franciszek, prob., delegat ...... Bystrzyca. Gałuszka Jan, chałupnik . . . Kluz P a w e ł...... Gałuszka Józef, stolarz i chał. . Legierski M ichał...... r — Guziur Piotr, kupiec i masarz . Kobierski Adolf, zagrodnik . . Piegrzymek Jan, gospodzki . . 1-— Farnik Alojzy, rolnik .... 1-— Majer Fabian, rolnik .... r — Fójcik J a n...... 2 — Dziekaństwo Karwińskie. Skocz J a n ...... — •— Wrana Adolf, s z e w c ...... — ■— Karwina. Kubiena F r a n c isz e k ...... r — Twerdy Józef, kościelny . . . 1‘— Lampart Piotr, górnik .... — •— Hrabiec J a n ...... 1*— Polok Józef, służbista kolejowy . r — Dubnicki J a n ...... I 1— Grodziszcz. Niezgoda F ran ciszek ...... 1-— Niezgoda A ntoni ...... 1 — Branny Jerzy, burmistrz . . . 1-— Sopora Feliks, nadgórnik . . . 2-— Bijok Franciszek, rolnik . . . 1 — Bura Henryk, stolarz .... 2-— Bartek Jan, k u p i e c ...... 1'— Gałuszka Piotr, kowal .... 1'— Chroboczek A n t o n i ...... 1‘— Fili piec P a w e ł...... 1’— Solca. Filipiec F r a n c is z e k ...... I-— Gryczek J a n ...... 1‘— Chlebowczyk Franciszek, delegat —•— Kobiela Andrzej, kierown. szkoły 1*— Chlebik Jan, maszynista . . . ------Kania Wincenty, kupiec . . . I-— Krakowczyk Franciszek, chałupn. — — Łaciok J ó zef...... 1'— Palowski Karol, chałupnik . . —•— Przywara J ó z e f ...... 1'— 45

K h K h Rumel Stanisław, kupiec . . . 1'— Przybyła J ó z e f...... 1’— Rumel Karol, rolnik ...... 1'— Holan Józef...... 1 — Słanina Jan, r o l n i k ...... 1' — Kula J ó z e f ...... 1'— Waloszek Franciszek .... 1-— Putniorz K arol ...... 1‘— Opioł F r a n c isz e k ...... 1’— Guziur Józef, sto la rz...... 1’— Kopiec Józef, kowal...... 1'— Kocobędz. Staniek Jozef, gajowy .... 1'— Kubienia J a n ...... 1'— Stęchły Jan, delegat .... I 1— Polok Paweł, r o ln ik ...... 1'—■ Chlebus Paweł, rolnik .... — — Stonawa. Polok Jerzy, r o l n i k ...... 1'— Ks. Krzystek Franciszek, prob. . 2-— Chlebik Józef, rolnik .... 1'— Cieśla Robert, za r. 1906 i 1907 . 2■— Chlebus Jan, r o l n i k ...... 1'— Błaszczok Jan, rolnik .... 1 — Stęchły Paweł, rolnik .... I -— Szklarz Jan, r o l n i k ...... 1"— Gwóźdź J a n...... I-— Szonowski J a n ...... — •— Dziekaństwo Skoczowskie. Opioł J a n ...... 1'— Herman Jerzy ...... 1'— Franek A dam ...... 1'— Skoczów. Michel K arol ...... I -— Mocko Jan, ks. proboszcz . . . —'— Gałuszka Alojzy, ks. wikary . . 31— Mistrzowice i Koniaków. Czaputa Michał, właśc. domu . —•— Rajwa Paweł, robotnik .... — •— Bojda Paweł, gajowy .... 1 — Kozieł Paweł, pens. naucz. . . 1-— Juzof Jan, roln ik ...... 1 -— Duś Franciszek, cukiernik . . —•— Polok Józef...... 1'— Przybyłka Franc., majster szewski — ■— Szuścik J ó z ef...... 1"— Kłósko Paweł, majster szewski . —•— Szuścik P a w e ł...... I -— Sliż Franciszek, majster szewski —'— Żebrok Józef, r o ln ik ...... I-— Frydrychowski Sebastyan . . . —•— Żebrok Paw eł ...... I -— W a l e c z e k ...... — '— Żebrok Józef, delegat . . . 2-— Kiełkowski Antoni, czeladnik . . —•— Filip Franciszek, cieśla .... I -— Gawlas Jerzy, gospodzki . . . —•— Lasek P aw eł...... 1’— Macura J a n...... 1'— Pindór K arol...... 1'— Harbutowice. Wieją Józef...... 1 — Gawlas Paweł, majster kraw. . . —'— Kałuża Franciszek, chałupnik . —•— Stanisłowice. Gruszczyk Paweł, chałupnik . . —•— Chrapek Jan, zagrodnik . . . —•— Kula J ó z e f ...... I -— Kałuża Paweł, chałupnik . . . —•— Duda F r a n c is z e k ...... 1’— Kałuża Jan, zagrodnik .... — •— Bonczek B e r n a r d ...... 1'— Bukowczan Michał, chałupnik . —•— Morawiec J a n ...... 1'— Bukowczan Antoni, chałupnik . —•— Ściskała Franciszek, kowal . . 1’— Gruszka Józef, robotnik . . . —•— Ściskała Antoni, górnik . . . I-— Górniak Andrzej, najemnik . . —•— Ptoszek J ó z e f ...... 1'— Balcar Paweł, chałupnik . . . —•— Sojka Franciszek, delegat . . 2-— Kłósko Józef, chałupnik . . . —•— Opiół Jan, przełożony gmiay . . 1'— Szyndler Józef, chałupnik . . . —•— Musioł Franciszek, chałupnik . 1'— Gruszka Jan, chałupnik . . . —•— Grania Franciszek, gajowy . . — — Czylok Franciszek, kowal . . . I-— Przywara Jerzy, nadpalacz . . 1 — Bładnice dolne. Morawiec Józef, rolnik .... 1'— Głąbek Franciszek, rolnik . . . 1‘— Rycko Paweł, chałupnik . . . —•— Ściskała F r a n c isz e k ...... V— Liśnikowski J ę d r z e j...... 1 '— 46

Kiczyce. K h Wiślica. K h Kujawski Paweł, chałup, delegat 1 — Loska Józef, chałupnik . . . Staniek Jan, wł. gruntu . . 1-— Strokol Jan, nauczyciel . . . Skiba Józef, przełożony gminy r — Swoboda A d a m ...... Skiba Jan, wł. gruntu . . i — Krużełek J a n ...... Skiba Franciszek, gospodzki i — Wardas Józef, zagrodnik . . Łebiedzik Józef, zagrodnik i — Haltof Jan, chałupnik . . . Grzyba Adam, własc. gruntu i-— Sabiniok Józef, chałupnik . . Grzyba Franciszek, zagrodni r — Grzybek Franciszek . . . Pryczek Andrzej, chałupnik Grodziec. Loska Jakób, muzykant . •60 Szpałek Józef . . . . Świętoszówka i Biery. Zachurzok Jan, chałupnik . Baszczyński Franciszek, chałupn. Skiba Adam, obywatel . . nr. 2 6 ...... Miodoński Jan, nr. 8 . . Bima Karol, roln ik ...... Grzybek Adam, chałupnik nr •60 Gruszczyk Jan, krawiec, nr. 52 . Mika Franciszek .... Ileczko Paweł, rolnik .... Kiaiała Franciszek, rolnik . . . Nierodzim. Kubaczka Karol, gospodzki . . Kubaczka Paweł, rolnik . . . Rycko Jerzv, chałupnik . -•40 Lomosik Józef, ks. proboszcz Hermann Karol, chałupnik -•40 Niedźwiedź Józef, komornik . . Balcar Jan, chałupnik . -•40 Pociorek Jerzy, rolnik . . . . Heczko Jan, chałupnik . - 4 0 Socha Franciszek, gajowy, nr. 23 Glajc Antoni, chałupnik -•40 Szotek Fr., robotnik, nr. 28 . . Kiecoń Michał, chałupnik -•40 Szymala Adam, rolnik . . . . Lajkert Jerzy, chałupnik -•40 Wawrzeczko Józef, chał., nr. 52 Buryan J a n ...... Baszczyński Jan, chałupnik . . Pogórz. Kropka Paweł ...... Sojka J a n ...... Bączek Jan, chałupnik . Błahut A d a m ...... Bączek Jerzy, chałupnik Pyka Jan ...... Madzia Paweł .... Goliński Wojciech, chałupnik Konieczny Jan .... Hyrnik Andrzej, robotnik . . . Szostok Jan, starszy . . Pilorz Jan, r o b o tn ik ...... Szostok Jau, młodszy . Frycz Jan Świderek Jan .... Gruszczyk J ó z e f ...... Kret P a w e ł...... Brychlec F ra n ciszek ...... Gamrot Antoni, murarz . Wojtoń Franciszek ...... Czakon Józef, rolnik . Kałuża Józef, chiłupnik, nr. 37 . Czakon Jan, rolniK . . . Grenia Jan, chałupnik, nr. 66 Pasterny Paweł, chałupnik Romański K arol, chałupa., nr. 60 Suchy Paweł, chałupnik Szafarczyk Paweł, chałupnik . . Handzel Jan, chałupnik Bożek Jan, k ow al ...... Heczko Jerzy, chałupnik Kołodziej Józef, rolnik i burmistrz Heczko Paweł, chałupnik Bączek Jerzy, nr. 59 .... Rajwa Jan, chałupnik . Kubaczka J a n...... Buchta Jan, zagrodnik . Ogrodzki M ichał ...... Heczko Jan, chałupnik . Cieślar Franciszek, nr. 3 . . . Kiecoń Paweł, chałupnik Buzek J a n ...... Heczko Jan, chałupnik Szymala Jan, chałupnik . . . Pagieła Józef, krawiec . Słowik Józef,' robotnik .... Rucki, krawiec .... Zywczok Jan, chałupnik Szostok Jerzy, zagrodnik Bilowicko. Szymała Jan, zagrodnik Gańczarczyk K a ro l ...... Pagieła Józef, chałupnik Gruszka Jan, siedlak, nr. 3 . . 47

K h K h Grzybek Paweł ...... —‘— Wicherek Jan, gospodzki . . . Heczko Józef, rolnik...... — — Nawrat Adam, chałupnik . . . H eller K a r o l ...... — '— Balcar Jan, chałupnik . . . . Jarosz W a l e n t y ...... — '— Gabzdyl Franciszek, rolnik . . Kubaczka Paweł, rolnik, przeł. gm. I-— Balcar Jerzy, rolnik, za 1906/7 . 2 — Gruszczyk Jerzy, rolnik . . . — •60 Łazy. Salmowiec. Macura Wincenty ...... — •— Tolasz Józef, rolnik...... I -— Zając F ra n cisz ek ...... W róbel J a n ...... 1 — Debowiec. * Kostkowice. Weissmann Stanisław, ks. prob. . 2-— Rucki Jan, delegat . . . . 1'— Ponc Jerzy, zagrodnik . . . . Kubicyusz Paweł, rolnik nr. 104 1-— Wróbel Jan, rolnik . . . . Gabzdyl Paweł ...... — •— Kotas Franciszek, rolnik . . . Franek Józef, chałupnik . . . — Raszka Jerzy, rolnik . . . . Marnr Józef, chałupnik . . . —■— Sczczypka Józef ...... Gawłowski J a n ...... — '— Słowik Paweł, nr. 16 . . . . Sliż Paweł, chałupnik .... — •— Czupryna Jan, chałupnik . . . 1-— Iskrzyczyn. Pierchała Paweł, chałupnik . . —•— Szymiczek Józef, chałupnik . . — — Przybyła Jerzy, chałupnik . . . Kubicyusz Paweł, chałupnik . . —'60 Gawłowski Ludwik, kowal. . . Drobek Józef, zagrodnik . . . —•— Gembala Franciszek, sprawca Franek Paweł, zagrodnik . . . —•— Moczka Jerzy, chałupnik . . . Ssymiczek Paw eł ...... — •— Słowik Paweł, zagrodnik, nr. 17 Banot Józef, sprawca .... — •— Madzia Jerzy, zagrodnik . . . Przywara Józef, chałupnik . . — — Słowiok Jerzy, łącznik . . . . Czupryna, Jan, sprawca .... — •— Heller Jan, wymownik . . . . Sikora Jerzy, rolnik ...... — •— Blaszczyński Paweł, rolnik . . —'— Pierchała L udw ik...... — •— Lipowiec. ^ebioda Jan, r o ln ik ...... — •— Heller Paweł, chałupnik, nr. 69 Żebrok Jerzy, rolnik .... — •— Ferfeckt Jan, chałupnik, nr. 74 . Szymeczek J a n ...... — ■— Duda Jan, wymownik, nr. 44 Wiglasz Paweł, nr. 32 . . . . —•— Balcarek Jan, nr. 78 . . . . Trojek K arol ...... — •— Chwastek Paweł, nr. 59 . . . Lincer Ludwik, nr. 12 . . . . —•— Danel Jan, sklepnik, nr. 90, del. !•— Gabzdyl Franciszek ...... — •— Glajc Franciszek...... Michalik Jan, arcyks. sprawca . —•— Greń Adam, nr. 125 ...... Sniegoń Paweł...... — ■— Jirzyk Józef, ks. proboszcz . . Wróbel Paweł, rolnik .... — ■— Jaszowski Jan, nr. 96 . . . . 1 — Gembala Jan, nr. 7 0...... — •— Kozieł Jan, kierownik szkoły . 1-— Tłoczek Paweł, nr. 40 . . . . —•— Łysek J erzy ...... 1-— ęromnik Michał, nr. 137 . . . —'— Macieiczek Emil, nr. 97 . . . Zebrok Karol, nr 39 .... — ■— Nowak Jan, nr. 8 1 ...... 1 — Czakon Adam, nr. 81 . . . . —-— Paszek Jerzy, nr. 109 . . . . 1*— Sobik Paweł, nr. 4 1 ...... — •— Paszek Józef, nr. 26 . . . . Czupryna Paweł, rolnik . . . —■— Szłapka Andrzej...... 1-— Gabzdyl Jan, k o w a l ...... — •— Kubiena Adam...... 1-— Kruźołek Paweł, rolnik . . . —•— Kabiesz Adam, chałupnik . . . 1 — Halgas Józef, chałupnik . . . —•— Nowak Adam, chałupnik . . . 1 — 1 — Simoradz. Sikora Paweł, robotnik nr. 121 . Sikora Paweł, nr. 89 . . . . 1 — Targosz Józef, kościelny . . . —*— Górniok Jerzy, siedlak . . . . 1-— Lorek Jerzy, nr. 7 2 ...... — •— Wantulok Adam, siedlak . . . 1-—

mm 48

K h Musioł Jan, chałupnik, nr. 105 . r — Bill Jan, g a r n c a r z ...... Heczko Jerzy, krawiec .... 1 — Cudak Szczepan, mieszczanin . . Górniok Jozef, chałupnik, nr. 71 . I-— Cudak Wincenty, piekarz . . . Dziędziel Franciszek, rolnik . . Ganszer M., aptekarz .... Pierściec. Gawron Ludw ik ...... Ks. Sobecki Henryk, akt. i prób. —•— Gażdzik Józef, kaflarz .... Zmełty Jerzy, zagrodnik . . . —■— Górski Ignacy, stróż domu . . Męcnarowski, delegat . . . — — Hawerland Jan, powroźnik . . Kałuża Jan, arcyks. sprawca r . — — Janik Józef, rztźn ik...... Pilich Józef, nr. 6 2...... 1 — Janota Franciszek, rolnik . . . Glet Jan, chałupnik, nr. 60 . . I-— Kajstura P a w e ł ...... Kapinus Antoni, mieszczanin . . Kuś Józef, p i e k a r z ...... Kownie. Malinowski Józef, c. k. notaryusz Kołder Paweł, rolnik . . . I-— Masny Paweł, rolnik .... K ałuża P a w e ł...... — •— Muller Antoni, kupiec .... Stroka Jan, w ó j t ...... I -— Ochodek Franciszek, kościelny i delegat ...... Ochodek Jan ...... Wielkie Górki. Olszak Antoni, ks. dziek. i prob. Paszek Jan, stolarz . . ■ . . Ks. Nidecki Józef...... Paszek, szk la rz ...... Bojda Paweł, siedlak, nr. 16 . . Pawełek Jan, rzemieniarz . . . Żerdka Franc., zagrodnik, nr. 41 Czechowski N., gospodzki . . . Strach Paw eł, zagrodnik, nr. 40 Krzempek Franciszek, chałupnik Kubaczka Paweł, zagrodn., nr. 20 Ociepka Józef, bednarz . . . • Skrzyżała Paweł, zagrodnik . . Perlega Leopold, farbierz . . • Puda Jan, zagrodnik, nr. 3 . . Pietroszek Jan, zagrodnik . . • Żeleźnik Jan, siedlak, nr. 35 . . Psota Jerzy, zagrodnik .... Łysek Jan, zagrodnik, nr. 39 Pusz Antoni, mieszczanin . . - Kozieł Paweł, kierown. szkoły . Rużycki Ludwik, aptekarz . . • Bujok Paweł, sprawca .... Rychlik Jan, krawiec . . . • Skrzypek Jan, zagrodnik, nr. 25 Sobalik R yszard ...... Strach Jerzy, delegat. . . . Świeży Jan, m alarz...... Grynia Józef, właściciel gruntu . Żagań Ludwik, nauczyciel . . . SzkrobolJerzy ...... Szott Teodor, szew c ...... K isiała Jan, nr. 8 9 ...... Tychawski Edward, mieszczanin Kai?er Józef, nr. 5 ...... Tychawski Juliusz, kupiec . . • Staś Adam, chałupnik .... Tyrtania Robert, rzeżnik . . . Buchta J ó z e f ...... Urbisz Józef, ślusarz . . . . Szczepański J e r z y ...... Wałek Edward, gospodzki . . . Baczyński Józef ...... Wawrzyczek Franciszek, bednarz Nowak Jan, nr. 9 7 ...... Wieliczka Franciszek, rolnik . . Duda Jerzy, nr. 9 5 ...... Wszora Ignacy, obywatel . . . Łysek A d a m ...... Zawisza Oskar, ks. wikary . . Gruchel Jerzy w Małych Górkach Chybi. Waleczek Jan, chałupnik . . .

Dziekaństwo Stmmieńskie. Frelichów. Strum ień. Wyleżuch Jędrzej, rolnik . . • o Uchyła Paweł, dróżnik . . . . Arkulary Antoni, rzeżnik . . . 1-- Waleczek Franciszek . . . . Bajtlik Jan, garncarz .... 1 - W aniołka Jan, rolnik . . . . Barcz Józef, krawiec .... 1- Ż yła Karol, r o l n i k ...... 49

Mnich. K K Orawiec Jan, rolnik, nr. 69 . . 1- Kuboszek J ó z e f ...... Szczypka Franciszek, wydział, i Puzoń Jan, chałupnik . . . siedlak, nr. 4 7 ...... 1- Swienczyk Franc., majst. murarski Szusbier Paweł, rolnik, nr. 39 . 1- Strządała Jan, delegat . . Turek Franc., gospodarz, nr. 77 1’ Snernol Józef, gospodzki, nr. 2 Waleczek Frauciszek, wydział, i Tózef . . . . . siedlak, nr. 4 3 ...... 1- ntoni, gospodzki . . Zur Franciszek, rolnik, nr. 73 . 1- Jan, murarz .... Jan, chałupnik . . . Kocur Franciszek, przeł. gminy Zarzecze. Bartecki Franciszek, gospodarz . 1 Zbytków iBąków. Biesok Jan, rolnik, nr. 53 . . . 1 Bierski Franciszek, rolnik . . . Budny Teofil, gospodarz . . . 1 Zachurzok Adolf, młynarz . . Dziędziel Jerzy, gospodarz Jikubiec Andrzej, chałupnik . . Faruga Franciszek, gospodarz Haizer J ó z e f...... Godziek Jan, gospodarz, nr. 66 Szczyrba Paweł, chałupnik, nr. 4 50 Gołyszny J e r z y ...... Szwarc Franciszek, przeł. gm. nr. 20 Gruszka Franciszek, gospodarz Glac J a n...... Gruszka Józef, gospodarz . . . 1 Staroń Józef, phałupnik, nr. 29 Gwiszcz Jan, listonosz, nr. 55 . 1 Zuber Franciszek, chałupnik . Gwoźdź Tomasz, ks wikary . . 2 Staroń Michał, chałupnik . . Herok Franciszek (Chybi) . . . 1 Zuber Józef, chałupnik . . Herok Jan, nr. 180 .... Hanzel Franciszek, chałupnik Hlebek J a n...... 1 Nikiel Franciszek; chałupnik . Jaskier Jan, gospodarz, nr. 154 . 1 Strządała Franciszek, chałupnik Kajsztura Franc., gospod., nr. 85 Fuzoń Józef, chałupnik . . Kajsztura Jan, gospodarz . . Niemczyk Franciszek, chałupnik Klimek Jerzy, wydziałowy . . Cykała Anna (Jar), cbałupn. 50 Kołoczek Fr*. ?ek, swobodny Soblik Terezya (dar), chałupn. K ołoczek Jan, sv ' ndny . . Król Marya (d a r )...... 50 Konieczny Jerzy, ( żupnik . . 1 W esoły Zuzanna (

K h K Przemyk Jan, chałupnik . . —•— Szajter Jan, nr. 144 Przemyk Jan, swobodny . . Szwarc Fr., górnik, nr. 21 . . . Przemyk Józef, gospodarz . . Szwarc Jan, rolnik, nr. 69 . . Przemyk Józef, robotnik . . Tomica Franciszek, nr. 42 . . Przemyk P a w eł ...... Tomica Franciszek, siedlak, nr. 30 Przemyk Paweł, nr. 182 . . Tomica Józef, murarz, nr. 112 . Przewoźnik Jan, delegat . Wawrzyczek Franciszek, siedlak Pudełko Jan, wydziałowyd . . Wawrzyczek Józef, nr. 10? Pudełko J ó z e f ...... Żyła Jan, siedlak .... Puzoń Józef ...... Żywczok Fr., chałupnik, nr. 62 . Przybyła Franciszek, robotnik Przybyła Paweł, komornik . Rudnik. Sekta Józef, gospodarz . . . Skotnica Ignacy, ks. proboszcz Szajter Franciszek, zagrodnik . Soboszek Jan, swobodny . . Jarosz Józef, zagrodnik . . . . Stokłosa Franciszek, rolnik . Machej Franciszek, zagrodnik . Stryczek Józef, gospodarz, nr. li Jendrulek Józef, kierownik szkoły Swierkot J e r z y ...... Tomica Jerzy, zagrodnik . . . Szczypka Franciszek, komornik Parchański Franciszek, rolnik . Szczypka Jerzy, chałupnik Szczypka Jerzy, gospodarz Haklach. Wyleżuch Paweł, gospodarz . Kabiesz Józef Żur Franciszek, gospodarz . Szlauer Józef Żur Franciszek, robotnik . . Matuszyński Józef, rolnik . . Zygma Franciszek, gospodarz Oakon Józef, kierownik szkoły Zygma Paweł, gospodarz . . Arbter Józef ...... Zubek Józef, kowal .... Rduch Paweł, przeł. gminy . Kończyce Wielkie. Młotek Jan, nr. 164 . . . Bijok Paweł, siedlak, • i h \ l . . 1- Żyła Paweł, nr. 130 . . . Chmiel Franciszek,. . . . —•- Morawiec Franciszek, rolnik . CfimieTPrane., się^ak, nr. 201 . — - Przywara A d o lf ...... Fołtyn Franc., en

V X h K h Stanowski Jan, chałupnik . Kareta P a w e ł ...... Sobik Ludwik, kowal . . Ki siała Antoni, chałupnik . Pieczonka Józef, kowal . ■ Kisioła Maciej, kowal . . Śliż Józef, stolarz . . . Matuszczyk Jan, najemnik Piksa Franciszek, komornik Nowak Karol ._.... Gawlas Franciszek, stróż kolej Orszulik Andrzej .... Gumola Józef, rolnik . . . Pieter Józef, paler ciesielski Michalik Paweł, rolnik • • Pieczka Józef, chałupnik . Bierski Jan, rolnik . . ■ Pilorz Franciszek, chałupnik Bierski Andrzej, rolnik . Pilorz Jan, robotnik . . . Szołtys Józef, rolnik . . Pilorz Paweł, kolarz . . Matuszyński Jan, rolnik . Sodzawiczny Józef, zagrodnik Polok Franciszek .... 1— Zatnarski Jan, chałupnik . ■ Zorvchta Paweł, rolnik, nr. 97 Bortlik Józef . . . ■ • D r o g o m y śl. Matuszyński Józef, komornik Bierski Franciszek, kowal Herman Józef, komornik . Czakon Jan ...... Grac Józef, komornik . . Gębala Jan, murarz . . Herman Franciszek, sprawca Herman Józef .... Stoszek Andrzej, robotnik . Kubaczka Jerzy, rolnik, nr. 84 Sosna Józef, rolnik . . . Michalik Józef, chałupnik . Czakon Pa-.veł, rolnik, d e 1 e g Smyczek Józef...... 40 Sosna Franciszek, rolnik . Szoblik Franciszek, kowal 1-— Lomozik Józef, gajowy Zahurzok Józef, chałupnik 1-— jajdok Jat,, gajowy . . • Żerdka Jan, siedlak . . 1__* Bazylides Oli?/*. kuczer • Gawłowski Józei • ; • • Prnchna. Lomozik Paweł, rolnik . . Strzondała Fr., str. " kolejowy Schubert Ferdynand, ks prob, 2’— Orszulik Jan, chałupn^ _ . Pająk Józef, rolnik . • ■ • Lomozik Jau, zagrody . . Gabryś Józef, rolnik . Czakon Franciszek, z a r”" Szopa Jerzy, rolnik .

Zamknięcie rachunków za rok 1906. D och od y: od 10. lutego 1906 do 9. lutego 1907 . . • kor. 1527 48 Wydatki: Koszta druku „Posłów XXXI, XXXII.“ . . • • kor‘ 8gg.74 Rozsyłka „Posłów", druki, portorya, stempleitd. • • __z------razem . . . kor. 986 74 540 74 Pozostaje nadwyżka ......

ZBIORY S.ZAHRADMIKA

Książnica Cieszyńska

CZ II 1156/1907