De Kunst Van Een Goede Lobby De Volkskrant Blendle
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
14122015 De kunst van een goede lobby de Volkskrant Blendle We zeggen het maar even voor de zekerheid: printen is alleen toegestaan voor persoonlijk gebruik. Het is niet supersympathiek om dit artikel te verspreiden. Sterker nog: het is verboden. Gelukkig is het heel eenvoudig om anderen een Blendle-linkje te sturen. Delen kan dus altijd! 12-12-2015 Bijsturen -- Van idee tot wet De kunst van een goede lobby Belangenbehartiging, luidt de neutrale omschrijving. Maar wat is dat? Wat doen lobbyisten precies in de Haagse wandelgangen? ELINE HUISMAN, ARIEJAN KORTEWEG Het is een schoolvoorbeeld van een geslaagde lobby, zegt Frans van Drimmelen: de strijd tegen de CO2-opslag onder Barendrecht. Het plan van Shell en het ministerie van Economische Zaken om broeikasgas onder een woonwijk op te slaan leidde tot paniek bij de bewoners. Konden ze nog wel veilig ademhalen? Was er ontploffingsgevaar? Het plan was al door de Tweede Kamer, maar de gemeente voelde zich gepasseerd en vroeg het lobbybureau van Van Drimmelen om de opslag tegen te houden. Hij vertelt er graag over - dit is een van de projecten waarop hij trots is. Omdat de gemeente haar zin kreeg: de opslag ging na lang onderhandelen van tafel. Maar vooral omdat hij mensen bij elkaar bracht die vooraf tegenover elkaar stonden. 'De uitkomst was: CO2-opslag mag, mits er draagvlak voor is', legt hij uit. 'Voor Barendrecht was dat honderd procent winst, want bewoners waren tegen. Maar voor politici ook: de deur naar opslag blijft open.' Zo ging iedereen min of meer tevreden de deur uit. 'Daar kan ik echt van genieten. De kunst van een mooie lobby is: niet de ander klem zetten door jouw zin te krijgen, maar samen een maximaal aanvaardbare oplossing vinden. Nederland is zo klein, je zult elkaar later nog eens nodig hebben.' Samenbrengen, verbinden, bemiddelen - vraag een lobbyist naar een succesvolle lobby, en je krijgt doorgaans een mix daarvan. Niet je hand ophouden, maar informatie delen; het belang van de ander zoeken en daar het eigen belang aan toevoegen, dat zo een gezamenlijk belang kan worden. Bescheiden verwoord, dat sowieso. Terwijl politici en bewindslieden graag publiekelijk hun successen claimen, is discretie juist deel van een goede lobby. Je moet jezelf kunnen relativeren, zeggen lobbyisten. Misschien dat we https://blendle.com/i/devolkskrant/dekunstvaneengoedelobby/bnlvkn201512125558068 1/9 14122015 De kunst van een goede lobby de Volkskrant Blendle lobby. Je moet jezelf kunnen relativeren, zeggen lobbyisten. Misschien dat we daarom ook zo weinig weten van die onzichtbare spelers en hoe ze aan de touwtjes trekken in politiek Den Haag. Coen Sleddering is lobbyist sinds 1981, toen de term in Nederland nog niet ingeburgerd was. Busvervoer, drinkwaterbedrijven - elke vijf jaar wisselt hij, anders wordt het saai. Tegenwoordig is hij in dienst van het KNGF, het genootschap van fysiotherapeuten. Als hij vertelt over zijn werk klinkt dat aanstekelijk eenvoudig. 'In mijn hoofd heb ik een bord met witte en zwarte knopjes. Wit is medestander, zwart tegenstander. Zwart moet wit worden, daar draait het om.' Informatie, timing, een goed netwerk - allemaal belangrijk volgens hem. En herkenbaar aanwezig zijn in de Haagse binnenwereld. Sleddering werd wel 'de snor van de bussen' genoemd. Coen Sleddering is wat ze bij de grote lobbykantoren enigszins meewarig een eenpitter noemen. 'Die lobbyisten die de hele dag rondhangen in Nieuwspoort en hopen iemand tegen het lijf te lopen, zo werkt het niet meer', zeggen ze daar. Het is nu plannen, strategie, 90 procent puur inhoudelijke voorbereiding, achter het bureau. En misschien 10 procent van de tijd op pad, om politici of ambtenaren te spreken. Ingraven Vanuit de Haagse Volkskrant-redactie aan het Toernooiveld ligt lobbyland aan je voeten. Op de begane grond huist het Haagse hoofdkwartier van de FNV, tien stappen verder hangt de koperen naamplaat van de branchevereniging van de tabaksindustrie. Aan de deftige Lange Voorhout houden Meines Holla en Van Lanschot kantoor, even verderop zit Dröge & Van Drimmelen. Public Matters, Burson-Marsteller, Lindblom Public Relations, Pact, Smart & Able, van Oort & van Oort... ze vouwen zich strak om het politieke hart van de stad. Overal zichtbaar, maar doorgaans zonder het bordje 'lobbyist' op de deur. Wel: branchevereniging, public affairs-kantoor, provinciehuis. Alleen lobbyisten van de oude stempel, zoals Coen Sleddering, gebruiken de term lobby. De meesten vermijden dat begrip, spreken liever van belangenbehartiging, strategische communicatie, public affairs, of, poëtischer, reputatierenovatie. 'Lobby' heeft voor hen nog te veel de smaak van rondhangen in de wandelgangen. Niet van het politieke vak waarvoor je strategisch moet denken, je ingraaft in dossiers, veel huiswerk moet doen. Vraag je in Den Haag: noem eens een echte lobbyist, dan komen ze met Niek Jan van Kesteren, die als voorman van VNO-NCW voortdurend in Den https://blendle.com/i/devolkskrant/dekunstvaneengoedelobby/bnlvkn201512125558068 2/9 14122015 De kunst van een goede lobby de Volkskrant Blendle Niek Jan van Kesteren, die als voorman van VNO-NCW voortdurend in Den Haag aanschuift om de belangen van werkgevers te vertegenwoordigen. Alleen: zijn functie is algemeen directeur. Ook de burgemeester die een rondweg om zijn gemeente wil is lobbyist. Net als de voorzitter van de dorpsraad die tegen de komst van de hsl protesteert of de leraar die de rekentoets verplicht wil stellen. De vrouw uit Oranje misschien, die zich voor de auto van staatssecretaris Dijkhoff wierp - ook zij probeert immers de politiek te beïnvloeden. Zoals PvdA-Kamerlid Lea Bouwmeester het zegt: 'Iedereen die bij mij komt of mij opbelt om iets op de agenda te zetten, is op dat moment lobbyist.' Zodoende kan niemand je vertellen hoeveel lobbyisten Nederland telt. Volgens het lobbyistenregister dat de Tweede Kamer sinds 2012 bijhoudt, zijn het er precies 94. De beroepsvereniging BVPA heeft zo'n zeshonderd leden; om daar lid van te worden, moet je drie dagen per week aan public affairs besteden. Schattingen van het aantal professionals variëren van 2- tot 60 duizend lobbyisten. Onze eigen inventarisatie komt tot ten minste 1.300 lobbyisten. Van de vleesindustrie tot de Fietsersbond, bijna elke organisatie heeft tegenwoordig iemand die de public affairs op zich neemt. Wat voorheen een branchevereniging was, is nu een lobbyclub. Zelfs goede doelen kunnen niet meer zonder 'advocacy officer' - de activisten van Greenpeace onderhandelden mee over het Energieakkoord, en de Klimaatwet van Diederik Samsom en Jesse Klaver is grotendeels gelijk aan de wet waarmee Milieudefensie in 2008 campagne voerde. Informatie is toegankelijker geworden; om te weten wat er speelt, hoef je niet permanent in Den Haag rond te lopen. 'Vroeger had je de man in Den Haag die de agenda's van de Kamer verzamelde', vertelt Jaap Jelle Feenstra, voorzitter van de beroepsvereniging en zelf lobbyist voor het Havenbedrijf Rotterdam. Dan kon je voor zes weken vooruit bepalen op welke onderwerpen je invloed wilde uitoefenen. Nu bepaalt een goede lobbyist zelf mede de agenda. In de hotelbar van Die Port van Cleve, in de schaduw van het Paleis op de Dam, zit Frans van Drimmelen klaar met een introductiepakket: het door hem geschreven Handboek voor Public Affairs, twee visitekaartjes en een handvol jaargangen van de Ben Pauw-lezing, genoemd naar de grondlegger van de Nederlandse public affairs. Van Drimmelen is beroepslobbyist: hij is directeur van Dröge & Van Drimmelen, een van de grootste adviesbureaus in public affairs. Bedrijven of organisaties huren zijn bureau in om hun https://blendle.com/i/devolkskrant/dekunstvaneengoedelobby/bnlvkn201512125558068 3/9 14122015 De kunst van een goede lobby de Volkskrant Blendle public affairs. Bedrijven of organisaties huren zijn bureau in om hun lobbywerk uit te besteden of hulp te vragen. Soms gaat hij voor hen op pad om te praten met politici of ambtenaren, vaker gaan ze samen of geeft hij alleen advies over bij wie ze moeten zijn, op welk moment en met welk verhaal ze een politicus of ambtenaar overtuigen. Ongeveer 15 procent van de Nederlandse lobbyisten werkt voor een soortgelijk public affairs-bureau, schat Van Drimmelen. Een veel groter deel werkt 'inhouse' bij een bedrijf, ngo of de overheid en neemt als werknemer de lobbytaken op zich. 'Lobbyen is niet iemand in een donkere kelder vol bier gooien', waarschuwt hij. 'Het gaat subtieler.' De basis is simpel: vindt iemand het leuk om met jou te praten, is er een klik, ontstaat er vertrouwen? 'Zo werkt het immers met mensen. Ze moeten je graag bellen. Draai je ze een loer, dan hoef je niet terug te komen.' Het spel van beïnvloeding is niet eendimensionaal. Een goede lobbyist is volgens Van Drimmelen dienstgericht, weet wat de ander nodig heeft. 'In de kern komt het hierop neer: informatie verstrekken waaraan iemand behoefte heeft, op het juiste moment en in de juiste vorm.' Aardig wat lobbybureaus hebben bij wijze van fotobehang een markant Haags tafereel: het Binnenhof met de Ridderzaal of de skyline met de ministeries. Boodschap voor de klant: wij gaan u helpen daar binnen te komen. Zo is het ook bij Meüs van der Poel, een eenmans-lobbyist aan de Haagse Parkstraat. Hij wijst en zegt: 'Ergens in een van die gebouwen krijgt een ambtenaar de opdracht aan een wetsvoorstel of beleidsnota te schrijven.' De schaal 12 heet dat in lobbyjargon, naar het salarisniveau van de ambtenaar. 'Dát is het moment om je gezicht te laten zien: 'Goedemiddag, ik kom u helpen.' Om dat moment te kennen, moet je weten wat er speelt: Kamerbrieven lezen, de achtergrond van wetgeving kennen. De Kamer die een motie aanneemt, de minister die een statement maakt in een commissievergadering - het zijn momenten die een ambtenaar aan het werk zetten.