Protokół kontroli Urz ędu Gminy Jasieniec, kod pocztowy: 05-604 Jasieniec, ul. Warecka 42, o numerze statystycznym 670223729, zwanego dalej „Urz ędem”. Wójtem Gminy Jasieniec od 18 listopada 2002 r. jest Pan Marek Pietrzak. [Dowód: akta kontroli str. 94-99] Kontrola została przeprowadzona przez Tomasza Szczęsnego – głównego specjalist ę kontroli pa ństwowej z Departamentu Administracji Publicznej Najwy ższej Izby Kontroli, na podstawie upowa żnienia numer 074280 z 2 sierpnia 2011 r., w okresie od 8 sierpnia do 27 wrze śnia 2011 r., z przerwami w dniach: 16-19, 25 sierpnia, 8-15, 21-23 wrze śnia 2011 r. [Dowód: akta kontroli str. 1] Przedmiotem kontroli było pozyskiwanie środków z bud żetu Unii Europejskiej (UE) przez gmin ę Jasieniec () w latach 2007-2011 (I półrocze).

W toku kontroli ustalono, co nast ępuje:

1. Podstawowe informacje o Gminie poło żona jest w południowo-wschodniej cz ęś ci powiatu grójeckiego, a jednocze śnie w centralnej cz ęś ci województwa mazowieckiego. Jasieniec le ży w połowie drogi mi ędzy dwoma aglomeracjami miejskimi, tj. Warszaw ą (odległ ą o 53 km) i Radomiem (odległym o 60 km), które ł ączy droga krajowa numer 7, przebiegaj ąca w pobli żu granic Gminy. Najbli ższe miasta to Grójec (6 km) oraz Warka (18 km, jednocze śnie najbli ższa stacja kolejowa), które ł ączy droga wojewódzka numer 730. Sie ć dróg powiatowych na terenie Gminy ma długo ść około 60 km, a dróg wojewódzkich – 18 km. Transport osobowy realizowany jest przez komunikację autobusow ą, która zapewnia bezpo średnie poł ączenie Jasie ńca z Grójcem, Wark ą i Warszaw ą. Gmina zajmuje obszar 10 783 ha (8,5% powierzchni powiatu grójeckiego), z czego 8 869 ha stanowi ą u żytki rolne (grunty orne, sady). Lasy i grunty le śne zajmuj ą około 1 552 ha. Resztę stanowi ą grunty zabudowane (w tym tereny mieszkaniowe, przemysłowe, rekreacyjne) oraz nieu żytki. W skład gminy wchodzi 36 wsi rolniczych, zorganizowanych w 31 sołectw. Na terenie Gminy mieszka 5 394 osób (stan na 30 czerwca 2011 r.). Obszar gminy Jasieniec jest regionem typowo rolniczym, którego główn ą funkcj ą zewn ętrzn ą jest 2 gospodarka rolna ukierunkowana na wysoko wyspecjalizowane sadownictwo. Indywidualne gospodarstwa nie stwarzaj ą jednak du żego zapotrzebowania na sił ę robocz ą – zatrudniaj ą głównie pracowników sezonowych. Na terenie Gminy funkcjonuj ą głównie małe firmy rodzinne (jest ich około 300), działaj ących przede wszystkim w otoczeniu rolnictwa, specjalizuj ących si ę m.in. w handlu, działalno ści produkcyjnej oraz w zakresie przetwórstwa, przechowalnictwa i chłodnictwa owoców i warzyw. Stopa bezrobocia wynosiła 5% (stan na 30 czerwca 2011 r.). Od 1993 r. Gmina nale ży do Zwi ązku Gmin Wiejskich Rzeczpospolitej Polskiej. [Dowód: akta kontroli str. 2-26, 67-72] Dla Gminy, oprócz opisanego w punkcie 2.1. niniejszego protokołu kontroli „Planu rozwoju lokalnego gminy Jasieniec”, opracowane zostały m.in. nast ępuj ące dokumenty planistyczne: - wieloletnia prognoza finansowa – zgodnie z wymogami okre ślonymi w Dziale V, Rozdziale 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych 1, - program ochrony środowiska – zgodnie z art. 17 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska 2. [Dowód: akta kontroli str. 330-339]

2. Identyfikacja potrzeb Gminy Jasieniec w zakresie realizacji zada ń, w tym szczególnie inwestycyjnych, które mog ą by ć współfinansowane ze środków unijnych 2.1. Uchwał ą z dnia 5 sierpnia 2004 r. 3 Rada Gminy w Jasie ńcu przyj ęła „Plan rozwoju lokalnego gminy Jasieniec” (zwany dalej Planem) 4, który jak podał w wyja śnieniu Pan Marek Pietrzak – Wójt Gminy Jasieniec (zwany dalej Wójtem), jest głównym dokumentem planistycznym w Gminie. W dokumencie tym, oprócz m.in. opisu aktualnej sytuacji społeczno-gospodarczej, gospodarki, rolnictwa i sfery społecznej, przedstawiono działania maj ące na celu popraw ę sytuacji Gminy. W tym celu opracowano pi ęć priorytetów, którym przyporz ądkowano cele i działania. Dla ka żdego z priorytetów dodatkowo okre ślono zadania inwestycyjne słu żą ce realizacji zamierzonych celów.

1 Dz. U. Nr 157, poz. 1240 ze zm. 2 Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150 ze zm. 3 Uchwała numer XXIV/40/04 4 „Plan rozwoju lokalnego gminy Jasieniec” zmieniany był sze ściokrotnie uchwałami Rady Gminy w Jasie ńcu: Nr XXVI/51/04 z 29 wrze śnia 2004 r., Nr V/4/07 z 29 stycznia 2007 r., Nr XIII/47/07 z 22 listopada 2007 r., XVI/10/08 z 21 lutego 2008 r., Nr XXXVII/19/10 z 15 marca 2010 r. i Nr XXXVIII/29/10 z 29 kwietnia 2010 r. 3

Szczegółowe dane dotycz ące ilo ści zada ń przewidzianych do realizacji w ka żdym z priorytetów Planu zaprezentowano w poni ższej tabeli.

Ilo ść zada ń Ilo ść inwestycyjnych, Ilo ść zada ń zaplanowanych Numer których zrealizowanie inwestycyjnych, Nazwa priorytetu do realizacji Priorytetu po 2007 r. zaplanowano których realizacji nie zada ń z wykorzystaniem rozpocz ęto inwestycyjnych środków UE 5 Sprzyjanie tworzeniu nowych I. miejsc pracy w gospodarstwie 25 6 14 i rolnictwie Osi ągni ęcie wysokiego stopnia II. 69 60 33 infrastruktury technicznej Podnoszenie jako ści kształcenia III. 16 8 10 i stanu wiedzy mieszka ńców Rozwój ró żnorodnych form IV. 18 14 9 turystyki i rekreacji Poprawa bezpiecze ństwa V. socjalnego i publicznego 9 4 5 społecze ństwa [Dowód: akta kontroli str. 2-66, 288-289, 355]

2.2. Analiza danych zawartych w Planie (punkt IV. Plan finansowy realizacji zada ń), wykazała m.in., że: - nie dla wszystkich inwestycji wskazano ich szacunkowy koszt (kolumna „Uwagi”), - w kolumnie „ Źródła finansowania” w sposób niejednolity ujmowano mo żliwo ść współfinansowania danej inwestycji ze środków UE – dla niektórych inwestycji wskazano wprost nazw ę programu operacyjnego, a dla niektórych zapisano „środki UE”. [Dowód: akta kontroli str. 38-51, 63-66] Jak podał w wyja śnieniu Wójt, sama zdefiniowana potrzeba nie zawsze ma nadany kształt co do sposobu jej zaspokojenia, st ąd nie zawsze znane s ą nawet jej szacunkowe koszty. Niemniej przy kolejnych aktualizacjach Planu czynione s ą starania o uzupełnienie tych danych. Nie zawsze mo żliwe jest tak że jednoznaczne przypisanie inwestycji do jednego programu operacyjnego. W niektórych przypadkach było to nawet niemo żliwe w momencie wprowadzania „pomysłu” do Planu. Zdefiniowana potrzeba wymaga wyboru rozwi ązania, które nie zawsze jest znane na tak wczesnym etapie. Wybrana metoda zaspokojenia potrzeby cz ęsto rzutuje na mo żliwo ść skorzystania z dofinansowania w ramach konkretnego programu. [Dowód: akta kontroli str. 289]

5 Dotyczy środków w ramach perspektywy finansowej Unii Europejskiej na lata 2007-2013 4

2.3. Wyja śniaj ąc przyczyny nierozpocz ęcia realizacji zada ń wymienionych w Planie, Wójt wskazał m.in. na fakt, i ż: - za wzgl ędu na brak na terenach komunalnych pomników przyrody, nie dokonuje si ę ich piel ęgnacji, - nie powołano gminnego o środka kultury, gdy ż zadania z zakresu krzewienia kultury doskonale wypełnia Gminna Biblioteka Publiczna, szkoły oraz parafia, - w zwi ązku z brakiem zainteresowania mieszka ńców Gminy nie rozpocz ęto realizacji zaplanowanych zada ń z zakresu działalno ści agroturystycznej, - ze wzgl ędu na brak zainteresowania ze strony Powiatowego Urz ędu Pracy w Grójcu nie utworzono gminnego o środka po średnictwa pracy, - nie zorganizowano bezpłatnego kursu prawa jazdy kategorii C, C+E dla rolników ze wzgl ędu na nieotrzymanie dofinansowania ze środków UE oraz brak środków własnych na ten cel. Wójt podał ponadto w wyja śnieniach, że w przypadku pozostałych zada ń, których realizacji dotychczas nie rozpocz ęto, powodem tego był przede wszystkim brak mo żliwo ści finansowych bud żetu. Zadania te b ędą realizowane w miar ę mo żliwo ści z bud żetu Gminy oraz z pozyskiwania środków ze źródeł zewn ętrznych, w kolejno ści najlepiej zaspokajaj ącej potrzeby mieszka ńców. Dane dotycz ące inwestycji niezrealizowanych zamieszczone zostały na stronie 355 akt kontroli. [Dowód: akta kontroli str. 355-356] Szczegółowe dane dotycz ące wszystkich inwestycji realizowanych przez Gmin ę w okresie obj ętym kontrol ą, zamieszczone zostały na stronach 400-411 akt kontroli.

3. Pozyskiwanie przez Gmin ę środków pochodz ących z funduszy europejskich 3.1. Wiedz ę o mo żliwo ściach ubiegania si ę o środki unijne w celu sfinansowania planowanych do realizacji przedsi ęwzi ęć pracownicy Urz ędu uzyskiwali z: - prasy fachowej (m.in. Monitor Unii Europejskiej, UE Fundusze Strukturalne), - publikacji wydawanych w ramach środków UE z Pomocy Technicznej, - Internetu (np. www.mrr.gov.pl, mazowia.eu, mazovia.pl), - szkole ń oraz spotka ń informacyjnych, zarówno bezpłatnych organizowanych przez administracj ę publiczn ą i/lub organizacje pozarz ądowe, jak i komercyjnych, - infolinii Mazowieckiej Jednostki Wdra żania Programów Unijnych (MJWPU). 5

Wójt podał w wyja śnieniu, że jako ść powy ższych źródeł w wi ększo ści przypadków była wysoka i wiarygodna. Zdarzały si ę jednak sytuacje, w których Urz ąd nie mógł uzyska ć jednolitej odpowiedzi (infolinia MJWPU). Szkolenia w wi ększo ści były przygotowywane na wysokim poziomie. W nielicznych przypadkach (niezale żnie czy było to szkolenie komercyjne, czy te ż przygotowane przez instytucje wdra żaj ące/zarz ądzaj ące) zdarzały si ę spotkania, które wnosiły niewiele ponad to, co mo żna było przeczyta ć w tre ści programów operacyjnych i obowi ązuj ących wytycznych. [Dowód: akta kontroli str. 284] 3.2. W okresie obj ętym kontrol ą Gmina zło żyła wnioski o dofinansowanie projektów ze środków UE w nast ępuj ących programach operacyjnych: - w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego (RPO WM) – sze ść wniosków (w tym trzy w Partnerstwie z innymi jednostkami samorz ądu terytorialnego), - w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki (PO KL) – dwa wnioski, - w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich (PROW) – cztery wnioski. [Dowód: akta kontroli str. 365-369] Szczegółowa analiza danych dotycz ących wniosków o dofinansowanie projektów, wykazała że: - w ramach RPO WM nie przeszły pomy ślnie etapu oceny merytorycznej wszystkie wnioski zło żone samodzielnie przez Wójta o dofinansowanie nast ępuj ących projektów (projekty otrzymały mniej ni ż wymagane minimum 60% punktów): • „Modernizacja infrastruktury informatycznej w Gminie Jasieniec” – wniosek uzyskał wynik 46,5 punktów (kwota wnioskowanego wkładu ze środków UE: 256,3 tys. zł), • „Przebudowa 3,5 km dróg gminnych, ł ącz ących miejscowo ści Nowy Miedzechów – – ” – wniosek uzyskał 51 punktów (kwota wnioskowanego wkładu ze środków UE: 892,3 tys. zł), • „Budowa w km 0+000 – 1+444,34 oraz przebudowa w km 1+444,35 – 2+067,35 drogi gminnej Boglewice – Tworki, gmina Jasieniec” – wniosek uzyskał 50,5 punktów (kwota wnioskowanego wkładu ze środków UE: 1 317,8 tys. zł), 6

- spo śród trzech projektów w ramach RPO WM realizowanych w Partnerstwie z innymi jednostkami samorz ądu terytorialnego (m.in. gminami i powiatami) dwa 6, których Liderem Projektu jest Samorz ąd Województwa Mazowieckiego, zostały przyj ęte do dofinansowania i są w trakcie realizacji, natomiast jeden 7 – realizowany w Partnerstwie z gminami Chynów (Lider Projektu) i Leoncin – umieszczony został na li ście projektów spełniaj ących minimum punktowe, jednak że z powodu braku środków finansowych nie został przyj ęty do dofinansowania. W informacji przekazanej Wójtowi Gminy Chynów przez MJWPU 8 wskazano, i ż realizacja projektu uzale żniona b ędzie od ewentualnych oszcz ędno ści lub pozyskania dodatkowych środków na jego finansowanie. Pismem z 17 sierpnia 2011 r. Lider Projektu zło żył protest od wyników oceny merytorycznej wniosku, - z dwóch wniosków o dofinansowanie zło żonych w ramach PO KL: • projekt pn. „Wyrównywanie szans edukacyjnych uczniów poprzez dodatkowe zaj ęcia rozwijaj ące kompetencje kluczowe – Zagrajmy o sukces” został przyj ęty do dofinansowania (umow ę zawarto 29 pa ździernika 2010 r.) i jest w trakcie realizacji, • projekt pn. „Ci ęż arówk ą w świat” nie przeszedł pomy ślnie etapu oceny merytorycznej (kwota wnioskowanego wkładu ze środków UE: 49,9 tys. zł). Projekt nie spełnił kryteriów horyzontalnych, poniewa ż był niezgodny z zasad ą równo ści szans kobiet i m ęż czyzn. Celem projektu było podniesienie poziomu zatrudnienia oraz aktywno ści zawodowej uczestników poprzez wzrost kwalifikacji zawodowych osób bior ących udział w projekcie. Cel ten miał zosta ć osi ągni ęty poprzez zorganizowanie kursu prawa jazdy kategorii C dla 20 osób, - z czterech wniosków o dofinansowanie zło żonych w ramach PROW: • dwa (tj. „Przebudowa i wyposa żenie ogólnodost ępnego zbiornika wodnego z terenem przyległym z przeznaczeniem na tereny rekreacyjno-sportowe i kulturalne w Jasie ńcu” i „Budowa sieci kanalizacji sanitarnej z przepompowni ą

6 Projekty pn. „Przyspieszenie wzrostu konkurencyjności województwa mazowieckiego, przez budowanie społecze ństwa informacyjnego i gospodarki opartej na Widzy poprzez stworzenie zintegrowanych baz wiedzy o Mazowszu” (umowa Partnerska z 18 maja 2009 r.) oraz „Rozwój elektronicznej administracji w samorz ądach województwa mazowieckiego wspomagaj ącej niwelowanie dwudzielno ści potencjału województwa” (umowa Partnerska z 18 maja 2009 r.) 7 Projekt pn. „Ekologiczne ciepło – szans ą na popraw ę jako ści życia mieszka ńców – partnerski projekt instalacji kolektorów słonecznych dla mieszka ńców Gmin Chynów, Jasieniec i Leoncin” (umowa Partnerska z 28 grudnia 2010 r.) 8 Pismo z 1 sierpnia 2011 r., sygn. MJWPU.WOM-R.420-1078/10/4.3/2 7

ścieków i lini ą zasilaj ącą dla wsi Jasieniec, Czachów, , Gm. Jasieniec”) zostały przyj ęte do dofinansowania, • ocena formalna wniosku na realizacj ę projektu pn. „Wykonanie biologicznej oczyszczalni ścieków dla potrzeb mieszka ńców zamieszkałych w budynku Publicznej Szkoły Podstawowej im. Ks. Cz. Sadłowskiego w Zbroszy Du żej typu ZBR-40C o przepustowo ści 4,5m 3/d” do dnia zako ńczenia czynno ści kontrolnych nie została zako ńczona, • projekt pn. „LOKALNIE – WSPÓLNIE – AKTYWNIE Wykonanie placu zabaw dla mieszka ńców m. Jasieniec, na działce nr ewid. gruntu 128/33 przy ulicy Parkowej” przeszedł pomy ślnie etap oceny merytorycznej i w dniu 29 listopada 2010 r. została popisana umowa o przyznanie pomocy finansowej (kwota wnioskowanego wkładu ze środków UE: 25,3 tys. zł). Umowa na wniosek Wójta została rozwi ązana z dniem 4 stycznia 2011 r. Szczegółowe ustalenia dotycz ące ww. projektu opisane zostały w punkcie 3.5. niniejszego protokołu kontroli. [Dowód: akta kontroli str. 100-266, 365-369] 3.3. W wyja śnieniach w sprawie przyczyn niezakwalifikowania do dofinansowania ze środków UE wniosków zło żonych przez Gmin ę, Wójt podał, że: - odno śnie dwóch projektów w ramach RPO WM pn. „Przebudowa 3,5 km dróg gminnych, ł ącz ących miejscowo ści Nowy Miedzechów – Ryszki – Boglewice” oraz „Budowa w km 0+000 – 1+444,34 oraz przebudowa w km 1+444,35 – 2+067,35 drogi gminnej Boglewice – Tworki, gmina Jasieniec” niska punktacja była wynikiem braku w inwestycji elementów wyra źnie podnosz ących bezpieczeństwo uczestników ruchu (np. wysepek, chodników, pasów do skr ętu w lewo), niskiego wska źnika „ średniego dobowego ruchu” na drodze oraz jej niskiego znaczenia strategicznego dla sieci dróg w województwie. Po wprowadzeniu elementów, które zawa żyły na ocenie, w celu uzupełnienia wniosku w kolejnym naborze, oszacowano koszt tak zmienionej inwestycji. Niestety, w tej postaci realizacja inwestycji pozostała poza zasi ęgiem bud żetu Gminy ze wzgl ędu na konieczno ść zaanga żowania 100% środków na inwestycj ę do czasu jej zako ńczenia. Zwa żywszy na procedury jakim podlegaj ą zło żone wnioski oraz czas ich trwania, zaanga żowanie si ę w jedn ą inwestycj ę mogłoby spowodowa ć uszczerbek dla mieszka ńców pozostałej cz ęś ci terenu gminy, co w ocenie Wójta jest niedopuszczalne, - odno śnie projektu w ramach RPO WM pn. „Modernizacja infrastruktury informatycznej w Gminie Jasieniec” niska punktacja była wynikiem małej ilo ści 8

usług, które miały by ć świadczone po zrealizowaniu projektu. Projekt był nastawiony przede wszystkim na remont i rozwój infrastruktury wewn ętrznej urz ędu. Nieuwzgl ędnienie we wniosku stworzenia wspólnego systemu (obiegu dokumentów) z instytucjami podległymi tak że odbił si ę negatywnie na punktacji (jednak mo żliwo ści bud żetu nie pozwoliły na uwzgl ędnienie tego elementu), - odno śnie projektu w ramach PO KL pn. „Ci ęż arówk ą w świat” wniosek został przygotowany zgodnie z przeprowadzonym rozeznaniem w śród mieszka ńców. Przeprowadzono procedur ę naboru ch ętnych, bezpo średnio w Urz ędzie, jak i za po średnictwem sołtysów. Na zgłoszonych około 75 osób zainteresowanych kursem na prawo jazdy kategorii C nie było ani jednej kobiety. Stan ten został wskazany we wniosku. Aby wpisa ć si ę w pełni w kryteria horyzontalne musieliby śmy poczyni ć we wniosku zało żenia niemo żliwe do osi ągni ęcia na etapie jego realizacji, co uwidocznił wst ępny nabór na planowany kurs. [Dowód: akta kontroli str. 183, 289-294] Od żadnego z rozstrzygni ęć dotycz ących decyzji o odrzuceniu ww. wniosków o dofinansowanie Wójt nie zło żył protestu. Jak podał w wyja śnieniu Wójt, dla wniosków odrzuconych w ramach RPO WM uzyskanie takiej ilo ści dodatkowych punktów, które skutkowałyby ich zakwalifikowaniem do dofinansowania, uznano za niemo żliwe ze wzgl ędu na opisane powy żej czynniki maj ące wpływ na ocen ę. Natomiast w przypadku projektu „Ci ęż arówk ą w świat” odrzucenie wniosku z powodu niespełnienia wymogów wynikaj ących z wytycznych horyzontalnych Wójt uznał za ocen ę wła ściw ą i nie znaleziono argumentacji umo żliwiaj ącej zło żenie protestu. [Dowód: akta kontroli str. 290-294] 3.4. W zwi ązku z nieprzyznaniem dofinansowania do projektów wymienionych w punkcie 3.3., w Urz ędzie przeprowadzona została analiza pod k ątem mo żliwo ści sfinansowania realizacji tych inwestycji ze środków UE lub innych zewn ętrznych źródeł. Jak podał w wyja śnieniu Wójt: - w przypadku projektu pn. „Modernizacja infrastruktury informatycznej w Gminie Jasieniec” konieczno ść niezwłocznego rozpocz ęcia działa ń przewidzianych we wniosku uniemo żliwiała aplikowanie do innych programów lub te ż oczekiwanie na kolejny nabór w ramach Działania 2.2. RPO WM. W konsekwencji w cało ści ze środków własnych gminy zrealizowano wybrane elementy projektu (np. zakupiono nowy serwer, wyposa żono serwerowni ę w klimatyzacj ę). Nie wdro żono natomiast 9

elektronicznego obiegu dokumentów, nie utworzono punktu dost ępu do Internetu dla mieszka ńców oraz usług dost ępu online do elektronicznych rejestrów, - w przypadku projektu pn. „Przebudowa 3,5 km dróg gminnych, ł ącz ących miejscowo ści Nowy Miedzechów – Ryszki – Boglewice” rozwa żano zgłoszenie inwestycji ponownie w kolejnym ewentualnym naborze, jednak harmonogram do ko ńca 2009 r. nie przewidywał kolejnego naboru, a o planach na rok 2010 nie było mo żliwe uzyskanie informacji z MJWPU. Do tego koszt inwestycji, uzupełniony o elementy zwi ększaj ące szanse na wy ższ ą liczb ę punktów podczas oceny, przekraczał mo żliwo ści bud żetu Gminy. Z racji złego stanu technicznego zdecydowano si ę rozpocz ąć przebudow ę drogi na jednym z odcinków, a na realizacj ę drugiego odcinka wyst ąpi ć o dofinansowanie w ramach Narodowego Programu Rozwoju Dróg Lokalnych (NPRDL). Ostatecznie inwestycja została zrealizowana tylko na odcinku Nowy Miedzechów – Ryszki w cało ści finansowana ze środków własnych. Na drugi odcinek Ryszki – Boglewice gmina nie otrzymała dofinansowania z NPRDL, a w zwi ązku z brakiem środków własnych na t ą inwestycj ę nie została ona zrealizowana, - w przypadku projektu pn. „Budowa w km 0+000 – 1+444,34 oraz przebudowa w km 1+444,35 – 2+067,35 drogi gminnej Boglewice – Tworki, gmina Jasieniec” rozwa żano zgłoszenie inwestycji ponownie w kolejnym ewentualnym naborze, jednak harmonogram do ko ńca 2009r. nie przewidywał kolejnego naboru, a o planach na rok 2010 nie było mo żliwe uzyskanie informacji z MJWPU. Do tego koszt inwestycji, uzupełniony o elementy zwi ększaj ące szanse na zwi ększenie liczby punktów podczas oceny, przekraczał mo żliwo ści bud żetu Gminy. Ostatecznie zdecydowano si ę rozpocz ąć pierwszy etap budowy (uzupełnienie podbudowy na pozostałym odcinku drogi) własnymi siłami, a realizacj ę kolejnego etapu dotycz ącego wykonania nawierzchni wstrzymano do roku 2010. Niestety wg harmonogramu opublikowanego w styczniu 2010 r. nie przewidziano kolejnych naborów w ramach Priorytetu III Działania 3.1. Dodatkowo w roku 2010 został wstrzymany Samorz ądowy Instrument Wsparcia Rozwoju Mazowsza komponent C, planowany jako alternatywne źródło dofinansowania inwestycji. Ostatecznie inwestycja została w cało ści zrealizowana i sfinansowana ze środków własnych gminy, - w przypadku projektu pn. „Ci ęż arówk ą w świat” przeprowadzono analiz ę, jednak że grupa docelowa byłaby taka sama jak we wniosku pierwotnym, wi ęc projekt w ramach PO KL nadal nie spełniałby warunków narzuconych wytycznymi horyzontalnymi. 10

Innych źródeł finansowania mog ących wspomóc realizacj ę projektu nie zidentyfikowano. Ostatecznie kurs prawa jazdy nie został zrealizowany. [Dowód: akta kontroli str. 290-294, 340-341, 345]

3.5. W celu realizacji projektu pn. „LOKALNIE – WSPÓLNIE – AKTYWNIE Wykonanie placu zabaw dla mieszka ńców m. Jasieniec, na działce nr ewid. gruntu 128/33 przy ulicy Parkowej” Gmina (Lider Projektu) zawarła dwie umowy Partnerstwa: - ze Stowarzyszeniem „Szansa dla dziecka” z siedzib ą w Jasie ńcu (umowa 4 grudnia 2009 r.), - ze Spółdzielni ą Mieszkaniow ą „Samopomoc” w Grójcu (umowa z 29 grudnia 2009 r.). Do obowi ązków Lidera Projektu, zgodnie z ww. umowami, nale żało m.in. zło żenie wniosku o dofinansowanie projektu, a tak że podpisanie umowy o finansowanie oraz wyst ępowanie we wszystkich sprawach zwi ązanych z realizacj ą umów i projektu. [Dowód: akta kontroli str. 215-242] Pierwotny wniosek o dofinansowanie projektu, zło żony 30 grudnia 2009 r., został nast ępnie dwukrotnie skorygowany (ostatnia korekta nast ąpiła 26 sierpnia 2010 r.). Umowa o przyznanie pomocy finansowej na realizacj ę ww. projektu podpisana została 29 listopada 2010 r. Pismem z 29 grudnia 2010 r. Wójt poinformował Urz ąd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego w Warszawie, i ż w wyniku nieprzewidzianej wcze śniej konieczno ści zmiany planów zwi ązanych z przeznaczeniem gruntu, na którym zrealizowano projekt, wymagaj ącym przeniesienia niektórych jego elementów na inny teren, Gmina nie jest w stanie zachowa ć celu operacji i w zwi ązku z tym zawnioskowano o rozwi ązanie umowy z 29 listopada 2010 r. Umowa została rozwi ązana z dniem 4 stycznia 2011 r. [Dowód: akta kontroli str. 243-266, 367] Wójt podał w wyja śnieniu, że konieczno ść zmiany planów zwi ązanych z przeznaczeniem gruntu zwi ązana była z planami usytuowania na terenie placu zabaw innej inwestycji – nowego budynku nowoczesnego o środka zdrowia. Wprowadzenie na ten teren ww. inwestycji uniemo żliwia zachowanie zakładanego celu operacji, poprzez ograniczenie funkcjonalno ści placu zabaw (zamkni ęcie na czas budowy i pó źniejsze ograniczenie dost ępno ści), a tak że du że prawdopodobie ństwo konieczno ści przeniesienia co najmniej kilku elementów placu zabaw na inny teren. Niestety pomysł ww. inwestycji powstał ju ż po wykonaniu placu i podpisaniu umowy o dofinansowanie, co uniemożliwiło zastosowanie jakichkolwiek środków zaradczych i musiało skutkowa ć rozwi ązaniem umowy. Niemo żliwe było przeniesienie w ramach umowy, nawet cz ęś ciowo, placu zabaw na działk ę o innym 11 numerze ewidencyjnym (nawet gdyby była to działka sąsiednia) – informacj ę o zakazie zmiany lokalizacji pracownik Urz ędu uzyskał telefonicznie w Urz ędzie Marszałkowskim. Innej działki, któr ą mo żna by przeznaczy ć na o środek zdrowia lub plac, jak wyja śnił Wójt, Gmina w tym obr ębie nie posiada. Niemo żliwe jest tak że wstrzymanie realizacji budowy ośrodka zdrowia na siedem lat od daty ostatecznej płatno ści dofinansowania placu, tj. minimum do roku 2018 – przewidywane ówcze śnie rozpocz ęcie inwestycji było zaplanowane na rok 2014. Cało ść przedsi ęwzi ęcia ma obejmowa ć powstanie domu całodobowej opieki dla osób starszych (inwestor prywatny) oraz o środek zdrowia (inwestor gmina przy partycypacji w kosztach przez inwestora prywatnego). W celu zapewnienia funkcjonalno ści i spełnienia wymaga ń dla takiego obiektu jak dom opieki wymagany jest ośrodek zdrowia w zasi ęgu wzroku pensjonariuszy. Na wniosek wła ściciela z 13 grudnia 2010 r. wszcz ęta została procedura zmiany miejskiego planu zagospodarowania przestrzennego na ww. działce w celu umo żliwienia lokalizowania na niej infrastruktury słu żą cej ochronie zdrowia. [Dowód: akta kontroli str. 295, 412-434] Po rozwi ązaniu umowy o dofinansowanie, Gmina nie rozwi ązała ww. dwóch umów Partnerstwa. Wójt podał w wyja śnieniu, że rozwi ązanie umowy o dofinansowanie było skonsultowane jedynie ze Stowarzyszeniem „Szansa dla dziecka”, jednak że bez zachowania formy pisemnej. Spółdzielnia Mieszkaniowa „Samopomoc” została jedynie telefonicznie powiadomiona o fakcie planowanego rozwi ązania umowy. Partnerom została przedstawiona sytuacja w jakiej znalazła si ę Gmina, a żaden z Partnerów nie wniósł sprzeciwu. Wójt podał, iż nie uznano za konieczne rozwi ązywanie umów partnerskich, uznaj ąc, że wygasły (stały si ę bezprzedmiotowe) z chwil ą rozwi ązania umowy o dofinansowanie. [Dowód: akta kontroli str. 295-296] W zwi ązku z faktem, i ż budowa placu zabaw została zako ńczona przed podpisaniem umowy o dofinansowanie (protokół technicznego odbioru robót sporz ądzono 8 lipca 2010 r.), nie przeprowadzono analizy pod k ątem mo żliwo ści ponownego zło żenia wniosku o dofinansowanie w kolejnym konkursie w ramach PROW, w ramach innego programu operacyjnego lub pozyskania środków z innych zewn ętrznych źródeł. Całkowity koszt inwestycji wyniósł 22,5 tys. zł, w tym 3,0 tys. zł za opracowanie projektu zagospodarowania działki w celu urz ądzenia placu zabaw (wydatek poniesiono przed podpisaniem umowy o dofinansowanie) i w cało ści został sfinansowany ze środków gminy. [Dowód: akta kontroli str. 295-297, 324-328] 12

Zgodnie z §3 ust. 1 pkt 2 Umowy Partnerstwa z 29 grudnia 2009 r., Partner – Spółdzielnia Mieszkaniowa „Samopomoc” zobowi ązana została do przekazania kwoty 1,0 tys. zł celem współfinansowania projektu w zakresie zakupu zje żdżalni. Jak podał w wyja śnieniu Wójt, środki okre ślone w umowie miały zosta ć przekazane w przypadku uzyskania dofinansowania i przyst ąpienia do realizacji inwestycji przy udziale środków PROW. W momencie rozwi ązania umowy o dofinansowanie operacji ze środków PROW, Partner nie miał obowi ązku przekaza ć środków finansowych, czego te ż nie uczynił. [Dowód: akta kontroli str. 219, 296]

3.6. Porównanie przewidywanych do realizacji inwestycji zawartych w Planie (Punkt IV. Plan finansowy realizacji zada ń) z danymi dotycz ącymi wszystkich wniosków o dofinansowanie projektów ze środków UE, zło żonych przez Gmin ę (samodzielnie lub w Partnerstwie), wykazało, że nast ępuj ące projekty nie znajduj ą odzwierciedlenia w priorytetach Planu: - projekt pn. „Wyrównywanie szans edukacyjnych uczniów poprzez dodatkowe zaj ęcia rozwijaj ące kompetencje kluczowe – Zagrajmy o sukces”. Wójt podał w wyja śnieniu, że warunki naboru nie wymagały wpisania zadania w dokumentach planistycznych. W zwi ązku z powy ższym postanowiono nie aktualizowa ć Planu w sposób sztuczny i zaniechano wprowadzenia projektu na list ę zada ń w Planie, - projekt pn. „LOKALNIE – WSPÓLNIE – AKTYWNIE Wykonanie placu zabaw dla mieszka ńców m. Jasieniec, na działce nr ewid. gruntu 128/33 przy ulicy Parkowej”. Inwestycja ta została jednak uwzgl ędniona w Planie Odnowy Miejscowo ści Jasieniec. Wójt podał w wyja śnieniu, że zaistniała ró żnica zostanie wyeliminowana przy najbli ższej aktualizacji Planu, - projekt pn. „Wykonanie biologicznej oczyszczalni ścieków dla potrzeb mieszka ńców zamieszkałych w budynku Publicznej Szkoły Podstawowej im. Ks. Cz. Sadłowskiego w Zbroszy Du żej typu ZBR-40C o przepustowo ści 4,5m 3/d”. Wójt podał w wyja śnieniu, że inwestycji tej wcze śniej nie planowano. Przyczyn ą przyst ąpienia do realizacji były nieprzewidziane okoliczno ści – uszkodzenie istniej ącego odbiornika (szamba) – zmuszaj ące do zapewnienia technicznych środków odbioru ścieków od obiektów b ędących w posiadaniu Gminy, - dwa projekty, których Liderem jest Samorz ąd Województwa Mazowieckiego. Wójt podał w wyja śnieniach, że projekty te prowadzone s ą od pocz ątku przez Samorz ąd 13

Województwa Mazowieckiego i w zwi ązku z tym nie było potrzeby nowelizowania Planu. Gmina Jasieniec jest jednym z kilkudziesi ęciu Partnerów tych projektów. [Dowód: akta kontroli str. 38-51, 63-66, 345, 353-354, 365-369]

3.7. W przypadku jednego projektu – budowy przedszkola gminnego – znacz ąca zmiana przez MJWPU zasad konkursu naboru spowodowała rezygnacj ę z ubiegania si ę przez Gmin ę o dofinansowanie ze środków UE. Jak podał w wyja śnieniu Wójt, zgodnie z harmonogramem naborów planowany był konkurs z preselekcj ą, co oznaczało mo żliwo ść zło żenia wniosku bez konieczno ści posiadania dokumentacji budowlanej. Zmiana nast ąpiła około dwóch miesi ęcy przez ogłoszeniem naboru (informacji o zmianie zasad udzielono na konferencji w Radomiu, w marcu 2009r., a nabór wniosków rozpocz ął si ę w maju 2009 r.), co w naszej sytuacji, kiedy nie posiadali śmy jeszcze pozwolenia na budow ę planowanego budynku przedszkola, uniemo żliwiło zło żenie wniosku – opracowanie dokumentacji projektowej i uzyskanie pozwolenia wymaga około 6 miesi ęcy. W zwi ązku z t ą zmian ą przyst ąpili śmy do przygotowania zamówienia w trybie „zaprojektuj i wybuduj” (z naszych szacunków wynika, że ten tryb jest korzystniejszy z ekonomicznego punktu widzenia od tradycyjnej metody podziału zamówienia na dwie cz ęś ci: dokumentacja oraz wykonanie, przy konieczno ści i mo żliwo ści szybkiej realizacji inwestycji). Na infolinii MJWPU zadali śmy pytanie o mo żliwo ść realizacji projektu w ww. trybie, ale nie udzielono nam jednoznacznej informacji, odsyłaj ąc do regulaminu konkursu, który miał si ę pojawi ć dopiero w momencie publikacji ogłoszenia. [Dowód: akta kontroli str. 285] Na przygotowanie wniosku o dofinansowanie projektu, do czasu uzyskania informacji o zmianie zasad naboru, Gmina poniosła wydatki zwi ązane z opracowaniem studium wykonalno ści w kwocie 14,6 tys. zł. Wójt podał w wyjaśnieniu, że studium to nie zostałoby sporz ądzone w przypadku planowania inwestycji wył ącznie z wykorzystaniem środków własnych. [Dowód: akta kontroli str. 285, 329, 346-348] W zwi ązku z faktem, i ż ogłoszony przez MJWPU regulamin konkursu nie przewidywał mo żliwo ści preselekcji projektów, ani te ż dofinansowania realizacji projektu w trybie „zaprojektuj i buduj”, w dniu 18 maja 2009 r. Gmina ogłosiła przetarg nieograniczony, którego przedmiotem było, sfinansowane w cało ści ze środków własnych, wykonanie m.in. dokumentacji projektowej przedszkola oraz robót budowlanych. Jak podał w wyja śnieniu Wójt, rozpocz ęcie budowy przedszkola było priorytetem (w wyniku reformy 14 oświaty zabrakłoby pomieszcze ń do spełnienia nało żonych obowi ązków – powstanie klasy „0” w szkołach podstawowych) i nie mo żna było czeka ć na kolejny nabór, zwłaszcza, że w harmonogramie nie wskazano nawet w przybli żeniu terminu kolejnego naboru. [Dowód: akta kontroli str. 285, 298-312]

3.8. W latach 2007 – 2011 (I półrocze) nie zdarzyło si ę, aby Instytucja Zarz ądzaj ąca lub Instytucja Po średnicz ąca odwołała konkurs, na który aplikowała Gmina. Nie miała te ż miejsca sytuacja, w której Urz ąd poniósł koszty zwi ązane z przygotowaniem wniosku o dofinansowanie, lecz ostatecznie nie aplikowała o środki unijne. Ponadto, sporz ądzaj ąc wnioski o dofinansowanie nie korzystano z usług podmiotów zewn ętrznych, ani te ż z nieodpłatnych form pomocy. [Dowód: akta kontroli str. 286-287, 322]

3.9. Gmina obecnie jest na etapie przygotowywania dokumentacji do zło żenia wniosku o dofinansowanie w ramach PROW 2007-2013 (O ś 3, Działanie „Podstawowe usługi dla gospodarki i ludno ści wiejskiej”). Projekt dotyczy rozbudowy oczyszczalni ścieków w Jasie ńcu. Na podstawie umowy z 19 kwietnia 2011 r. zlecono, za kwot ę 61,5 tys. zł, wykonanie m.in. kompletnej dokumentacji projektowej, kosztorysu inwestorskiego oraz specyfikacji technicznej wykonania i odbioru robót budowlanych. [Dowód: akta kontroli str. 355, 362-364] 3.10. Na przygotowanie projektów, o dofinansowanie których w okresie obj ętym kontrol ą zło żono wnioski, Gmina poniosła koszty w wysoko ści 63,4 tys. zł. Wydatki te dotyczyły przede wszystkim opracowania studiów wykonalno ści i koncepcji zagospodarowania terenu. [Dowód: akta kontroli str. 365-369] 3.10.1. Na opracowanie studium wykonalno ści projektu pn. „Budowa sieci kanalizacji sanitarnej z przepompowni ą ścieków i lini ą zasilaj ącą dla wsi Jasieniec, Czachów, Wola Boglewska, Gm. Jasieniec” Wójt zawarł 18 lipca 2007 r. 9 umow ę z Europejskim Centrum Consultingu sp. z o.o. z siedzib ą w Warszawie (Wykonawca). Przedmiotem umowy było m.in. opracowanie dokumentów aplikacyjnych (w tym studium wykonalno ści) dla ww. projektu. Wynagrodzenie za wykonane prace okre ślone zostało na 20 tys. zł, z tego: koszt opracowania studium wykonalno ści to 18,0 tys. zł, a koszt opracowania wniosku

9 Numer 18/05/2007 15 o dofinansowanie projektu wraz z kompletem dokumentacji – 2,0 tys. zł. Strony ustaliły tak że, i ż Gmina przeka że Wykonawcy po podpisaniu umowy zaliczk ę w wysoko ści 8,0 tys. zł brutto. Tytułem zaliczki 8 sierpnia 2007 r. Gmina przekazała Wykonawcy 9,8 tys. zł (a nie, jak ustalono w umowie, 8,0 tys. zł). Aneksem z 22 kwietnia 2009 r. Strony postanowiły rozwi ąza ć ww. umow ę z 18 lipca 2007 r., a kwot ę 8,0 tys. zł netto (9,8 tys. zł brutto) zaliczy ć na poczet wynagrodzenia za zrealizowanie nowej umowy, tak że z 22 kwietnia 2009 r. Zgodnie z t ą umow ą10 Wykonawca zobowi ązany został do sporz ądzenia kompletnej dokumentacji aplikacyjnej dla projektu obejmuj ącego kanalizacj ę w Gminie Jasieniec zawieraj ącej m.in. trzy komplety dokumentacji wraz z ich wersj ą elektroniczn ą. [Dowód: akta kontroli str. 371-390] Wójt podał w wyja śnieniu, że Wykonawcy tytułem zaliczki przekazano 8 sierpnia 2007 r. kwot ę 9,8 tys. zł, a nie – jak wynika z umowy z 18 lipca 2007 r. – 8,0 tys. zł prawdopodobnie przez przeoczenie pracownika, który pomylił si ę i kwot ę 8,0 tys. potraktował jako kwot ę netto, uznaj ąc wystawion ą faktur ę zaliczkow ą za prawidłow ą. Wykonawca wykonał zlecon ą prac ę – jedynie studium wykonalno ści – za kwot ę 20 tys. zł. Nie nast ąpiło wi ęc przekroczenie umownej kwoty za wykonan ą prac ę. Wykonawca przekazał kompletne studium wykonalno ści 1 lipca 2009 r. Istot ą umowy było tylko studium wykonalno ści i w chwili obecnej nie jestem w stanie poda ć przyczyny zapisów umowy wskazuj ących na nieco inny zakres przedmiotu umowy. Opracowanie wniosku odbyło si ę we własnym zakresie. [Dowód: akta kontroli str. 352]

3.10.2. Na opracowanie studium wykonalno ści projektu pn. „Ekologiczne ciepło – szans ą na popraw ę jako ści życia mieszka ńców – partnerski projekt instalacji kolektorów słonecznych dla mieszka ńców Gmin Chynów, Jasieniec oraz Leoncin” Gmina wydatkowała 18,3 tys. zł (6,1 tys. zł zostanie przekazane Wykonawcy – firmie Novista sp. z o.o. z siedzib ą w Warszawie – po podpisaniu umowy o dofinansowanie projektu). Natomiast w my śl postanowie ń umowy z 14 lipca 2010 r., Gmina zleciła Wykonawcy opracowanie dokumentacji aplikacyjnej projektu inwestycyjnego oraz projektów instalacji solarnych w ramach RPO WM (Działanie 4.3) w nast ępuj ącym zakresie: - przygotowanie wniosku aplikacyjnego,

10 Numer 35/04/2009 16

- przygotowanie studium wykonalno ści projektu, - przygotowanie koncepcji budowy instalacji solarnych w gospodarstwach indywidualnych mieszka ńców gminy, obj ętych w drodze indywidualnych umów programem ochrony energii. [Dowód: akta kontroli str. 369, 391-393] Wójt podał w wyja śnieniu, że Wykonawca opracował studium wykonalno ści dla realizacji projektu na terenie Gminy – za co otrzymał cz ęść wynagrodzenia zgodnie z umow ą (kwot ę 18,3 tys. zł). Wójt wyja śnił tak że, i ż w chwili obecnej nie jest w stanie wskaza ć przyczyn zawarcia nieprecyzyjnych zapisów w umowie (zgodnie z umow ą z 14 lipca 2010 r. Wykonawca miał przygotowa ć tak że wniosek aplikacyjny), by ć mo że był to wzór umowy z innymi podmiotami. Istot ą zawartej umowy miało by ć sporz ądzenie na koszt gminy wył ącznie studium wykonalno ści. Wniosek opracował i składał Lider Projektu (Gmina Chynów). Wykonawca przygotował tak że koncepcje budowy instalacji solarnych w gospodarstwach indywidualnych mieszka ńców gminy. Koncepcje zostały wykonane na koszt mieszka ńców w drodze indywidualnych umów. [Dowód: akta kontroli str. 353]

3.11. W okresie obj ętym kontrol ą trzy wnioski o dofinansowanie projektów w ramach PO KL 11 (po jednym wniosku w latach 2008-2010) zło żył Gminny O środek Pomocy Społecznej w Jasie ńcu. Wszystkie wnioski zostały przyj ęte do realizacji, przy czym w roku 2008 i 2010 GOPS nie przyst ąpił do podpisania umowy z powodu zbyt pó źnego zaproszenia (2008 r.) oraz brak osób ch ętnych do udziału w projekcie (2010 r.). [Dowód: akta kontroli str. 370]

4. Mo żliwości organizacyjne i kadrowe Gminy do realizacji projektów ze środków unijnych 4.1. W okresie obj ętym kontrol ą w strukturze organizacyjnej Urz ędu w ramach Referatu Rozwoju Gminy wyodr ębniono stanowisko pracy odpowiedzialne za realizację przedsi ęwzi ęć współfinansowanych ze środków UE:

11 Priorytet VII Promocja integracji społecznej, Działanie 7.1. Rozwój i upowszechnianie aktywnej integracji, Poddziałanie 7.1.1. Rozwój i upowszechnianie aktywnej integracji przez o środki pomocy społecznej 17

- Stanowisko ds. pozyskiwania środków z funduszy unijnych i promocji gminy (1 etat) – w okresie do 4 marca 2007 r. 12 , - Stanowisko ds. pozyskiwania funduszy zewn ętrznych (1 etat) – od 5 marca 2007 r. 13 Liczba wszystkich etatów w Urz ędzie wynosiła od 24 (2007 r.) do 33,5 (I półrocze 2011 r.). [Dowód: akta kontroli str. 73-93, 319] W okresie do 28 lutego 2007 r. 14 ww. zadania wykonywała osoba zatrudniona jako inspektor ds. zamówie ń publicznych i pozyskiwania środków z funduszy przedakcesyjnych i akcesyjnych. Zakres czynno ści obejmował m.in. nast ępuj ące zadania: - z zakresu zamówie ń publicznych – udział w przygotowywaniu dokumentów przetargowych na inwestycje gminne, - z zakresu integracji europejskiej oraz pozyskiwania funduszy strukturalnych i funduszy krajowych – wskazywanie mo żliwo ści pozyskiwania funduszy strukturalnych na planowane inwestycje gminne, przedstawianie propozycji przykładowych inwestycji, a tak że programów społecznych mo żliwych do współfinansowania ze środków strukturalnych oraz przygotowywanie wniosków i dokumentacji o pozyskanie funduszy strukturalnych, dotacji i po życzek. Oprócz ww. zada ń, pracownik ten odpowiedzialny był tak że za: - współprac ę z organizacjami pozarz ądowymi w zakresie wspierania organizacyjnego działalno ści społecznej na terenie Gminy prowadzonej przez te organizacje, inicjowanie akcji społecznych z udziałem lokalnych organizacji pozarz ądowych itp., - realizacj ę zada ń w zakresu bezpiecze ństwa i higieny pracy (w tym organizowanie szkole ń dla pracowników Urz ędu i nadzór nad przestrzeganiem przepisów), - stały nadzór nad targowiskiem gminnym, w tym inkaso opłat. [Dowód: akta kontroli str. 267-272] Od 1 lipca 2007 r. zadania z zakresu integracji europejskiej oraz pozyskiwania funduszy strukturalnych i funduszy krajowych powierzone zostały pracownikowi zatrudnionemu na stanowisku podinspektora 15 ds. pozyskiwania funduszy zewn ętrznych – Panu Marcinowi Górskiemu. Pan Górski, podejmuj ąc prac ę w Urz ędzie, nie miał do świadczenia z zakresu pozyskiwania środków z Unii Europejskiej. Pan Marcin Górski

12 Zgodnie z Regulaminem Organizacyjnym Urz ędu Jasieniec, wprowadzonym Zarz ądzeniem Nr 28/2005 Wójta Gminy Jasieniec z dnia 20 wrze śnia 2005 r. 13 Na podstawie Zarz ądzenia Nr 4/2007 z dnia 5 marca 2007 r. – obowi ązuj ącego od 5 marca 2007 r. do 10 maja 2010 r., a nast ępnie – od 11 maja 2010 r. – na podstawie Zarz ądzenia Nr 11/2010 z 11 maja 2010 r. 14 Dzie ń rozwi ązania stosunku pracy z Panem Radosławem Kreczma ńskim 15 Od 1 kwietnia 2008 r. – na stanowisku inspektora. 18 podał w wyja śnieniach, że w poprzednim miejscu pracy w zakresie jego obowi ązków były m.in. współpraca z organizacjami pozarz ądowymi, sprawy sportowe w gminie, statystyka oświatowa oraz stypendia dla uczniów. Spraw dotycz ących pozyskiwania środków z Unii Europejskiej nie miał w zakresie obowi ązków, lecz, jak wyja śnił Pan Marcin Górski, pomagał przy sporz ądzaniu jednego projektu osobie zajmuj ącej si ę tymi sprawami. [Dowód: akta kontroli str. 273-276, 320] W o świadczeniu w sprawie zatrudnienia Pana Marcina Górskiego, Wójt podał m.in., że w ogłoszeniu o naborze na stanowisko podinspektora ds. pozyskiwania funduszy zewn ętrznych nie postawiono warunku posiadania do świadczenia w pozyskiwaniu funduszy. Wynikało to ze świadomo ści, że znalezienie takiej osoby do wiejskiego urz ędu b ędzie mało prawdopodobne. Zało żono wi ęc, że zatrudniona osoba zostanie przeszkolona w tym zakresie i w krótkim czasie zdob ędzie niezb ędne praktyczne kwalifikacje i do świadczenie. [Dowód: akta kontroli str. 318]

4.2. Powierzone Panu Marcinowi Górskiemu w Urz ędzie obowi ązki obejmowały realizacj ę zada ń z zakresu: - zamówie ń publicznych (m.in. organizacj ę, przeprowadzanie i dokumentowanie zamówie ń publicznych), - integracji europejskiej oraz pozyskiwania funduszy strukturalnych i funduszy krajowych (m.in. sporz ądzanie wniosków o przyznanie środków, nadzór nad rozliczaniem pozyskanych środków, upowszechnianie informacji o dost ępnych programach unijnych przeznaczonych na rozwój lokalny), - współpracy gminy z organizacjami pozarz ądowymi, ochrony zabytków, nadzoru nad miejscami pami ęci narodowej. [Dowód: akta kontroli str. 273-278] Jak podał w wyja śnieniu Wójt, w okresie od 28 lutego do 1 lipca 2007 r. realizacj ą zada ń z zakresu pozyskiwania środków z funduszy unijnych zajmował si ę Referat Rozwoju Gminy. W zale żno ści od bie żą cych potrzeb sprawy były prowadzone przez innych pracowników Referatu. [Dowód: akta kontroli str. 286]

4.3. W okresie zatrudnienia w Urz ędzie Pan Marcin Górski brał udział w nast ępuj ących szkoleniach i innych formach dokształcania (w trakcie kontroli przedło żono stosowne za świadczenia): 19

- studia podyplomowe „Zarz ądzanie i rozliczania projektów unijnych” (czesne sfinansowane w 50% przez Urz ąd), - szkolenie dotycz ące przygotowania wniosków na projekty dla przedszkoli i szkół realizowane z dofinansowaniem Funduszy Strukturalnych w latach 2007-2013”, - konferencja pn. „Grójeckie Partnerstwo Lokalne” w ramach wdra żania Programu Partnerstwa Lokalnego na terenie Powiatu Grójeckiego, - szkolenie „Akty prawa miejscowego w kontek ście pozyskiwania środków pozabud żetowych, w tym z Unii Europejskiej”. [Dowód: akta kontroli str. 313-317, 320] Pan Marcin Górski podał ponadto w wyja śnieniach, że brał udział tak że w innych szkoleniach dotycz ących m.in.: - zamówie ń publicznych w projektach unijnych (dwa szkolenia, z których jedno było organizowane odpłatnie przez podmiot prywatny, natomiast drugie – organizowane przez MJWPU – było bezpłatne), - PROW (dwa bezpłatne szkolenia organizowane przez Urz ąd Marszałkowski w Warszawie), - PO KL (dwa bezpłatne szkolenia organizowane przez Regionalny O środek EFS). [Dowód: akta kontroli str. 321] Pan Marcin Górski wskazał, i ż szkolenia były w wi ększo ści przygotowane dobrze i dostarczały przydatnych informacji. Zdarzały si ę pojedyncze sytuacje, w których na szkoleniach przekazywane były informacje ogólnodostępne, niewymagaj ące dodatkowych interpretacji lub wyja śnie ń. Najbardziej po żą dane s ą szczegółowe szkolenia dotycz ące konkretnego priorytetu lub działania w ramach programu operacyjnego, do którego Gmina ma zamiar aplikowa ć. Konieczno ść taka weryfikowana jest na bie żą co. Szkolenia niezb ędne s ą tak że w przypadku wszelkich zmian (w tym planowanych) dotycz ących m.in. regulaminu konkursu. [Dowód: akta kontroli str. 321] W okresie obj ętym kontrol ą na szkolenia oraz inne formy dokształcania Pana Marcina Górskiego, Urz ąd poniósł wydatki w wysoko ści 4,1 tys. zł. W 2007 r. Urz ąd nie ponosił wydatków na szkolenie Pana Radosława Kreczma ńskiego. [Dowód: akta kontroli str. 323]

20

4.4. W Urz ędzie nie został opracowany odr ębny system motywacyjny wobec pracownika zatrudnionego przy pozyskiwaniu środków unijnych. Wójt podał w wyja śnieniu, że regulamin wynagradzania obowi ązuj ący w Urz ędzie umo żliwia nagradzanie wyró żniaj ących si ę pracowników, w tym pracowników zatrudnionych przy pozyskiwaniu środków unijnych. [Dowód: akta kontroli str. 286] Urz ąd nie posiada opracowanego planu szkoleniowego uwzgl ędniaj ącego specyfik ę zada ń wykonywanych przez pracowników odpowiedzialnych za pozyskiwanie funduszy europejskich. Jak podał w wyja śnieniu Wójt, i ż pracownicy bior ą udział w konferencjach, seminariach oraz szkoleniach w miar ę potrzeb, zarówno z inicjatywy pracodawcy, jak i własnej. [Dowód: akta kontroli str. 286]

5. Mo żliwo ści finansowe Gminy do realizacji projektów ze środków unijnych 5.1. Szczegółowe dane dotycz ące bud żetu Gminy zaprezentowane zostały w poni ższej tabeli. dane w zł

2007 r. 2008 r. 2009 r. 2010 r. I półrocze 2011 r. Lp. Wyszczególnienie Plan po Plan po Plan po Plan po Plan po Wykonanie Wykonanie Wykonanie Wykonanie Wykonanie zmianach zmianach zmianach zmianach zmianach 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Dochody ogółem, z 1. 12 161 917 12 128 922 12 228 019 12 796 000 13 313 282 12 922 230 14 535 371 13 774 958 15 694 424 7 970 450 tego: Dochody bie żą ce, w 1.1. 10 413 400 10 487 171 11 360 919 11 582 049 12 722 270 12 331 218 12 604 489 12 496 766 12 963 369 7 223 793 tym

1.1.1. subwencja 4 944 148 4 944 148 5 621 655 5 621 655 6 726 685 6 726 685 6 620 317 6 620 317 6 959 541 3 661 455

1.1.2. dotacje, w tym 1 730 069 1 718 059 1 761 796 1 751 296 1 850 860 1 842 622 2 097 135 2 086 849 1 788 417 984 385

1.1.2.1 środki UE 0 0 0 0 65 662 65 662 7 420 7420 14 670 4 890 Dochody 1.2. 1 748 517 1 641 751 867 100 1 213 951 591 012 591 012 1 930 882 1 278 192 2 731 055 746 658 maj ątkowe, w tym

1.2.1. subwencja 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

1.2.2. dotacje, w tym 1 180 328 1 180 266 56 000 54 540 48 137 48 137 191 282 166 392 2 326 146 740 069

1.2.2.1 środki UE 80 328 80 266 0 0 8 137 8 137 156 282 131 392 2 198 446 740 069

Wydatki ogółem, 2. 13 914 035 12 995 229 14 576 009 11 874 766 16 620 742 14 989 212 17 546 236 16 285 720 16 811 527 7 712 313 z tego: wydatki bie żą ce, w 2.1. 8 612 897 8 526 447 9 641 784 9 396 995 10 827 642 10 610 930 11 299 258 10 963 654 12 402 511 6 401 083 tym wydatki bie żą ce ponoszone na 2.1.1. realizacj ę projektów 0 0 0 0 65 662 60 091 7 420 7 420 14 670 4 890 współfinansowanych środkami z UE 21

wydatki maj ątkowe, 2.2. 5 301 138 4 468 781 4 934 225 2 477 771 5 793 100 4 378 282 6 246 978 5 322 066 4 409 016 1 311 230 w tym

wydatki maj ątkowe ponoszone na 2.2.1. realizacj ę projektów 10 764 10 764 0 0 8 137 8 137 1 238 833 207 632 972 514 656 487 współfinansowanych środkami z UE

Deficyt/-/ 3. -1 752 118 -866 307 -2 347 990 921 234 -3 307 460 -2 066 982 -3 010 865 -2 510 762 -1 117 103 258 137 Nadwy żka/+/ w tym nadwy żka 3.1. /deficyt 1 800 503 1 960 723 1 719 135 2 185 055 1 894 628 1 720 288 1 305 231 1 533 112 560 858 822 710 operacyjny*) Kwota długu 4. ogółem, 3 523 600 548 220 2 975 380 809 420 5 015 960 729 720 7 819 552 932 370 8 943 350 741 447 z tego: **) 4.1. po życzki 177 500 102 500 75 000 75 000 0 0 300 000 0 917 000 75 000 w tym zobowi ązania 4.1.1. 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 wymagalne 75 519 4.2. kredyty 3 346 100 445 720 2 900 380 73 420 5 015 960 729 720 932 370 8 026 350 666 447 552 w tym zobowi ązania 4.2.1. 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 wymagalne [Dowód: akta kontroli str. 395-396] Szczegółowe dane dotycz ące bud żetu Gminy i jego wyniku, zamieszczone zostały na stronach 395-399 akt kontroli. Gmina nie przekroczyła progów ostro żno ściowych okre ślonych w art. 243 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. (dotyczy uchwały bud żetowej na 2011 r.) oraz art. 170 ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych 16 (dotyczy lat 2007-2010). [Dowód: akta kontroli str. 330-333, 394] Szczegółowe dane dotycz ące procentowych relacji kwoty długu do dochodów Gminy, zamieszczone zostały na stronie 394 akt kontroli. 5.2. W okresie obj ętym kontrol ą Gmina zawarła ł ącznie jedn ą umow ę po życzki (na kwot ę 300 000 zł) oraz dziewi ęć umów kredytowych (na kwot ę 8 947 180 zł), w tym z przeznaczeniem na spłat ę wcze śniej zaci ągni ętych kredytów i po życzek dwa kredyty: - w dniu 20 maja 2010 r. zawarto z Bankiem Ochrony Środowiska S.A w Warszawie umow ę kredytu obrotowego nieodnawialnego na kwot ę 932 370 zł, - w dniu 26 maja 2011 r. zawarto z Bankiem Spółdzielczym w Jasie ńcu umow ę kredytu długoterminowego w rachunku kredytowym na kwot ę 1 439 168 zł. Jak podał w wyja śnieniu Wójt, przyczyn ą zaci ągni ęcia kredytu obrotowego nieodnawialnego na kwot ę 932 370 zł był brak własnych środków niezb ędnych do prowadzenia bie żą cej działalno ści Gminy oraz do spłaty wcze śniej zaci ągni ętych kredytów. Do miesi ąca maja 2010 r. nale żne spłaty rat i odsetek kredytów oraz wydatki na zadania

16 Dz. U. Nr 249, poz. 2104 ze zm. 22 realizowane przez Gmin ę były finansowane ze środków własnych. Natomiast przyczyn ą zaci ągni ęcia kredytu długoterminowego na kwot ę 1 439 168 zł był brak środków na realizacj ę zaplanowanych w uchwale bud żetowej wydatków – spłata deficytu bud żetu oraz spłat wcze śniej zaci ągni ętych kredytów. [Dowód: akta kontroli str. 342-345, 356-358] Wydatki na spłat ę zaci ągni ętych kredytów wyniosły: - 509 tys. zł w 2007 r. (co stanowiło 3,9% wykonanych wydatków ogółem), - 757 tys. zł w 2008 r. (co stanowiło 6,4% wykonanych wydatków ogółem), - 730 tys. zł w 2009 r. (co stanowiło 4,9% wykonanych wydatków ogółem), - 932 tys. zł w 2010 r. (co stanowiło 5,7% wykonanych wydatków ogółem), - 741 tys. zł w I półroczu 2011 r. (co stanowiło 9,6% wykonanych wydatków ogółem). [Dowód: akta kontroli str. 397-399] W latach 2007-2011 (I półrocze) nie wyst ępowały problemy zwi ązany ze spłat ą zaci ągni ętych w tym okresie kredytów i po życzek. Wyst ąpił natomiast problem ze spłat ą kredytu zaci ągni ętego wcze śniej – spłata kolejnej raty zaci ągni ętego w 2006 r. kredytu 17 powinna by ć dokonana na dzie ń 30 czerwca 2010 r., natomiast środki przekazano 22 lipca 2010 r. Jak podał w wyja śnieniu Wójt, nale żno ść nie została uregulowana w terminie z powodu braku środków na rachunku bankowym. Sytuacja ta nie spowodowała naliczenia karnych odsetek. [Dowód: akta kontroli str. 356, 359-361] 5.3. W okresie obj ętym kontrol ą nie wyst ąpiła sytuacja, aby Gmina, pomimo ubiegania si ę, nie uzyskała środków ze źródeł zewn ętrznych (kredytów, po życzek) na sfinansowanie niezb ędnego wkładu własnego do realizacji projektów z udziałem funduszy UE. [Dowód: akta kontroli str. 356]

6. Identyfikacja innych przyczyn niepozyskiwania przez Gmin ę środków unijnych W wyja śnieniu w sprawie czynników uniemo żliwiaj ących b ądź utrudniaj ących mo żliwo ści pozyskiwania funduszy europejskich, Wójt wskazał na zmian ę specyfiki konkursów poprzez wył ączenie mechanizmu preselekcji. Pomimo zapowiedzi konkursy będące w obszarze zainteresowa ń Gminy jedynie w 2008 r. były ogłoszone z preselekcj ą. Od roku 2009 zaprzestano ogłaszania naborów w tej formie, zmuszaj ąc potencjalnych beneficjentów do opracowywania kosztownej dokumentacji bez gwarancji jej pó źniejszego

17 Umowa kredytu inwestycyjnego złotowego zawarta 25 wrze śnia 2006 r. z Bankiem Ochrony Środowiska S.A. w Warszawie (kwota kredytu: 1 460,6 tys. zł) 23 wykorzystania. Zmiana została wytłumaczona konieczno ści ą przyspieszenia wykorzystywania funduszy UE. Wójt wyja śnił ponadto, i ż konieczno ść opracowania dokumentacji obci ąż a nasz bud żet w znacznym stopniu i w przypadku nie pozyskania środków UE hamuje pozostałe inwestycje w Gminie, równie pilne. Dodatkowo przy obecnym stanie naszego bud żetu oraz zmianie sposobu obliczania wska źnika spłaty długu (art. 243 ustawy o finansach publicznych) nie jest mo żliwe zaanga żowanie środków w zbyt wiele nowych projektów. W obecnej chwili szacujemy, że Gmina ma jeszcze mo żliwo ść zaci ągni ęcia kredytu w kwocie ok. 200 tys. zł (bior ąc pod uwag ę jedynie wcze śniej wspomniany wska źnik). Od 2013 roku jednak po raz kolejny zmienia się sposób wyliczania wska źnika, niestety na niekorzy ść dla naszej Gminy, drastycznie zmniejszaj ąc mo żliwo ści kredytowe. Problemem jest tak że dost ęp do kart oceny merytorycznej wniosków. S ą one dost ępne jedynie w siedzibie MJWPU w formie kserokopii z usuni ętymi danymi oceniaj ącego, przy czym mo żliwe sporz ądzenie odr ęcznych notatek. Uwa żam, że dobrym rozwi ązaniem byłoby wzorowanie si ę na sposobie informowania o ocenie wniosku zło żonego w ramach PO KL, gdzie wraz z rozstrzygni ęciem jest przesyłana kopia karty oceny. Wójt wyja śnił ponadto, że w przypadku zmian wprowadzanych przez instytucj ę zarz ądzaj ącą/wdra żaj ącą brak jest bezpo średnich środków przeciwdziałania. Mo żna tylko próbowa ć przewidywa ć zmiany, które mogłyby wyst ąpi ć, co jest niestety zadaniem bardzo trudny. W sprawie poprawy mo żliwo ści starania si ę o środki zewn ętrzne ze wzgl ędu na stan bud żetu, Wójt podał, i ż stara si ę ograniczy ć rozproszenie wydatków na wiele inwestycji koncentruj ąc finanse w kilku kluczowych dla gminy inwestycjach. Jednak to zadanie jest utrudnione ze wzgl ędu na punkt widzenia radnych, który si ę nieco ró żni od stanowiska Wójta w kwestii wspomnianego wcze śniej rozproszenia inwestycji. Radni stoj ą bowiem na stanowisku, aby realizowa ć jednocze śnie jak najwi ęcej inwestycji, nawet je śli b ędą to bardzo małe zadania zaspokajaj ące w niewielkim nawet stopniu potrzeby mieszka ńców. [Dowód: akta kontroli str. 288] W wyja śnieniu w sprawie identyfikacji potrzeb realizacji zada ń przez Gmin ę, które aktualnie nie wpisuj ą si ę w żaden dost ępny samorz ądom program operacyjny, Wójt podał, że w Gminie jest potrzeba powi ększenia zasobów mieszka ń komunalnych, niestety jak do tej pory nie znaleziono źródła dofinansowania takiego zadania zarówno ze środków UE, jak i krajowych. Obecnie realizowana jest budowa budynku komunalnego z cz ęś ci ą administracyjn ą w cało ści ze środków własnych. [Dowód: akta kontroli str. 288] 24

*** Poprzez zamieszczenie w protokole kontroli ni żej wymienionych poucze ń Kontroler informuje Pana Marka Pietrzaka – Wójta Gminy Jasieniec, o przysługuj ącym mu prawie: - zgłoszenia przed podpisaniem protokołu kontroli, w terminie 14 dni od daty otrzymania niniejszego protokołu kontroli, pisemnych, umotywowanych zastrze żeń co do ustale ń zawartych w protokole kontroli (art. 55 ust. 1 i 2 ustawy o NIK); - odmowy podpisania niniejszego protokołu kontroli, z jednoczesnym obowi ązkiem zło żenia na t ę okoliczno ść , w terminie 7 dni, wyja śnie ń dotycz ących przyczyn odmowy podpisania protokołu kontroli (art. 57 ust. 1 ustawy o NIK). W przypadku zgłoszenia zastrze żeń, termin 7 dni – zgodnie z art. 57 ust. 2 ustawy o NIK – biegnie od dnia otrzymania ostatecznej uchwały w sprawie ich rozpatrzenia; - zło żenia z własnej inicjatywy na pi śmie dodatkowych wyja śnie ń co do przyczyn i okoliczno ści powstania nieprawidłowo ści opisanych w niniejszym protokole kontroli, w terminie uzgodnionym z kontrolerem (art. 59 ust. 2 ustawy o NIK). O przeprowadzeniu kontroli dokonano wpisu do ksi ęgi ewidencji kontroli pod pozycj ą 4/2011. Niniejszy protokół kontroli sporz ądzono w dwóch jednobrzmi ących egzemplarzach, z których jeden 27 wrze śnia 2011 r. wr ęczono Wójtowi Gminy Jasieniec. [Dowód: akta kontroli str. 435]

Jasieniec, dnia 27 wrze śnia 2011 r.

(-) Tomasz Szcz ęsny główny specjalista kontroli pa ństwowej w Departamencie Administracji Publicznej Najwy ższej Izby Kontroli

Jasieniec, dnia ………………………… 2011 r.

(-) Marek Pietrzak Wójt Gminy Jasieniec