Analyse Van De Kosten En Baten Van Het SER Energieakkoord Uit 2013
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
Uitgaven EnergieAkkoord maatregelen (bovenop reguliere energieuitgaven) reguliere EnergieAkkoord (bovenop maatregelen Uitgaven Uitgaven, mln € 8.000 2.000 6.000 4.000 3.000 5.000 1.000 7.000 - 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 het Energieakkoord 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 2031 2032 2033 2034 2035 De kosten van 2036 2037 Waterkracht Land op Wind Wind op Zee Zon-PV -groot Zon-PV -klein Zon-thermisch Geothermie warmtepompen + WKO Biomassa -tbv elektriciteit Biomassa -tbv warmte tbv vervoer - bijmengen Biobrandstof voertuigen Schone uitbreiden Energienetwerk Energiebesparing innovatie en emissiehandel CCS, i.e. Overig Totaal EnergieAkkoord: Totaal € 107 mld € 107 Analyse van de kosten en baten van van baten en kosten de van Analyse het SER Energieakkoord uit 2013 Uitgaven met toenemend % hernieuwbare energie na 2020 na energie hernieuwbare % toenemend met Uitgaven Uitgaven, mln € 25.000 20.000 10.000 15.000 5.000 - 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 2031 2032 2033 2034 2035 2036 2037 2038 2039 2040 2041 2042 2043 2044 2045 2046 2047 2048 2049 2050 Totaal uitgaven voor toenemend % hernieuwbare energie tot 85 % % 85 tot energie hernieuwbare in 2050 met een kostenstijging Wind op Land op Wind Wind op Zee Zon-PV -groot Zon-PV -klein Zon-thermisch Geothermie warmtepompen + WKO Biomassa -tbv elektriciteit Biomassa -tbv warmte tbv vervoer - bijmengen Biobrandstof voertuigen Schone uitbreiden Energienetwerk Energiebesparing innovatie en Overig i.e. CCS, emissiehandel % 2030 % 2040 2050 % per %van 0%per jaar 10 € 375 mld € 375 De kosten van het Energieakkoord Analyse van de kosten en baten van het SER Energieakkoord uit 2013 FEBRUARI 2019 Colofon Auteurs Downloaden/aanschaffen Ir Hans Keuken Het rapport is te downloaden en in papier te Onafhankelijk energiedeskundige en eigenaar bestellen op de site: www.energietransitie.net van Process Design Center Ir Evert van der Pol Financiering Energiedeskundige en werkzaam bij Process Dit rapport is tot stand gekomen op initiatief en Design Center met financiële steun van stichting MW&B. Ir Stijn Santen De kosten van de werkzaamheden ten behoeve Onafhankelijk energiedeskundige en eigenaar van het onderzoek en de KEA-spreadsheet zijn van CO2-net deels door beide ingenieursbureaus op zich genomen en deels door MW&B gefinancierd. Ir Theo Wolters Onafhankelijk energiedeskundige en publicist; voorzitter stichting Milieu, Wetenschap & Beleid Donaties Drs Marcel Crok (redactie en eindredactie) De kosten van het onderzoek, het maken van Wetenschapsjournalist en publicist op gebied de spreadsheet en het rapport zijn aanzienlijk van klimaat en energie geweest. Professionals en overheden die van het rapport gebruik maken worden uitgenodigd om Uitgever een bijdrage in de kosten over te maken aan Stichting Milieu, Wetenschap en Beleid stichting MW&B. (MW&B) wil een constructieve bijdrage leveren Doneren kan, onder vermelding van ‘Rapport aan het publieke debat over beleidskwesties Uitgaven Energieakkoord’, als storting op de die raken aan wetenschap en/of milieu. MW&B rekening van: stimuleert met name kritische journalistiek en Stichting Milieu, Wetenschap en Beleid objectieve wetenschapsbeoefening. IBAN NL04INGB0005526038 RSIN/ fiscaal nummer ANBI: 822331767 KvK 27378299 Website en discussieforum De stichting heeft de ANBI status www.energietransitie.net Contact Foto omslag [email protected] Eemshavencentrale; foto: Airophotostock www.mwenb.nl/contact Inhoud Samenvatting 5 Inleiding 10 1 Het Energieakkoord voor Duurzame Groei 14 2 De uitgaven aan het Energieakkoord 17 Uitgaven per periode 20 Duurzame percentages 20 Kostenefficiëntie 21 Biomassa 22 Biomassa omzetten in warmte 25 Houtkachels 25 Wind 26 Energiebesparing 27 Zon 29 Stand van zaken eind 2018 29 De periode na het Energieakkoord 33 Samenvatting 34 3 Wie betaalt de rekening? 36 Kosten en welvaart 36 Kosten voor de burger 38 Kosten voor de doelen van 2020 tot 2030 44 Kosten voor de doelen na 2030 45 Samenvatting 50 4 Wat is betaalbaar? 53 Wat betekent ‘betaalbaar’ voor de burgers? 53 Wat betekent ‘betaalbaar’ voor de overheid? 55 Wijze van verrekenen is gevaarlijk voor de economie 57 Samenvatting 58 5 Is de Kamer misleid over de kosten van het Energieakkoord? 59 Doorrekening Energieakkoord 61 Windsceptici 63 Representatieve democratie 65 Democratische controle 68 Vijf miljard schade of welvaartsverlies? 70 Algemene Rekenkamer 72 De grote sprong voorwaarts: mega-uitgaven in 2016 en 2017 76 Van Kamp naar Wiebes 77 Samenvatting 78 6 Het klimaatbeleid jojoot en levert (bijna) niets op 79 Willen we CO2-reductie of een groot aandeel duurzame energie? 79 1 Steun aan warmtekrachtkoppeling gestaakt 80 2 Bijdrage biomassa aan CO2-reductie is omstreden 82 3 Het waterbedeffect van het ETS-systeem 83 Conclusie 89 Nawoord 91 Bijlagen 92 Samenvatting 1 De totale uitgaven aan het Die uitgaven vinden plaats in de periode 2003-2038. De analyse Energieakkoord voor duurzame is begonnen in het jaar 2003 omdat toen de MEP-regeling van groei zullen waarschijnlijk start ging en Nederland dus bewust begon met het stimuleren oplopen tot meer dan 100 miljard van duurzame energie. Tel je liever vanaf 2013 (het jaar van het euro (107 miljard). Dat blijkt uit Energieakkoord) dan kom je uit op 95 miljard euro. een uitgebreide analyse van de De grootste kostenposten van het Energieakkoord zijn de ingenieursbureaus BreedofBuilds inpassingskosten van duurzame energie in het energienetwerk en PDC, samengevat in deze KEA- (naar schatting ruim 19 miljard euro), elektriciteit uit biomassa spreadsheet. (KEA staat voor Kosten (18 miljard euro), wind op zee (12 miljard euro) en wind op land EnergieAkkoord) (12 miljard euro). 2 Omgerekend komt 107 miljard euro Van dit bedrag wordt ongeveer een derde direct via de neer op ongeveer 25.000 euro per energierekening verrekend als Opslag Duurzame Energie (ODE) vierpersoonsgezin. In 2020 zal een en netwerkkosten, een derde komt via belastingverhoging en vierpersoonsgezin naar schatting hogere brandstofprijzen en een derde komt indirect (via de ongeveer 1600 euro (per jaar) kwijt hogere energierekening van het mkb en dus via hogere prijzen zijn aan het Energieakkoord. van producten en diensten). 3 Over hoeveel het Energieakkoord Ten tijde van de publicatie van het Energieakkoord werd door de in totaal zou gaan kosten heeft minister van EZ een bedrag van tussen de €13 en €17,7 miljard toenmalig minister Kamp van genoemd, op basis van een ECN/PBL-rapport. Die doorrekening Economische Zaken zowel de Kamer gold echter slechts voor de periode 2013-2020, terwijl het als de burgers van meet af aan in merendeel van de uitgaven, bijvoorbeeld voor wind op zee, na het ongewisse gelaten. 2020 zal plaatsvinden. Bovendien plaatsten ECN en PBL zelf een disclaimer bij hun doorrekening dat die een ‘indicatief karakter’ had en niet bedoeld was als ‘solide beleidsonderbouwing’. 4 Het bedrag van ruim 100 miljard De Algemene Rekenkamer kwam (twee jaar na goedkeuring van euro is nooit eerder gepubliceerd het Energieakkoord door de Tweede Kamer) nog het dichtst in de in overheidsdocumenten. Weinigen buurt met een prognose dat alleen de SDE/SDE+ subsidies eruit al realiseren zich dat de kosten die op 72 miljard euro konden gaan kosten. dit moment berekend worden voor Anno 2018 is van overheidswege nog steeds geen inzicht gegeven het Klimaatakkoord bovenop dit in de totale kosten van het Energieakkoord, en het Planbureau bedrag zullen komen. van de Leefomgeving geeft aan deze ook niet te kennen. Het Energieakkoord valt zeer waarschijnlijk onder wat het PBL ‘het referentiescenario’ noemt. Het PBL heeft al aangegeven dat het Klimaatakkoord meerkosten oplevert ten opzichte van dit referentiescenario. De kosten van het Klimaatakkoord komen dus bovenop de 107 miljard van het Energieakkoord. De kosten van het Energieakkoord 5 Samenvatting 5 De totale uitgaven aan het Deze projecten zijn vaak onderwerp geweest van fel debat, Energieakkoord zijn ongeveer vier vanwege het grote beslag op onze algemene middelen keer zo hoog als de gezamenlijke (5 à 10 miljard euro per project), ten koste van andere uitgaven. kosten van de Deltawerken, de Het is onbegrijpelijk dat de Tweede Kamer bij het aannemen van Betuwelijn, de Hogesnelheidslijn een minstens tienmaal zo duur beleidsplan geen idee had van (HSL), de Noord/Zuidlijn en de Joint de kosten ervan, en er nooit een Kamerdebat gevoerd is over de Strike Fighter (samen ongeveer verantwoording van dermate extreem hoge uitgaven. 28 miljard euro) bij elkaar. 6 Gezinnen met een beneden Voor een modaal gezin is het vakantiegeld ongeveer het vrij modaal inkomen zijn vanaf 2025 besteedbare inkomen. De laagste inkomens hebben op dit hun vakantiegeld waarschijnlijk moment al een zeer laag vrij besteedbaar inkomen, en hebben volledig kwijt aan de kosten van de het vakantiegeld bijna geheel nodig voor noodzakelijke energietransitie. uitgaven. Veel gezinnen zullen door de flinke stijging van hun energierekening dus waarschijnlijk in de financiële problemen komen. In Duitsland is dit al het geval en wordt het verschijnsel Energiearmut genoemd. 7 Het compenseren van de Dit is economisch zeer ongewenst. De compensatie van de kosten energiekosten met behulp van voor de gezinnen beneden een modaal inkomen moet dus voor nivellerende maatregelen van alle gezinnen gelijk zijn, en niet teruglopen bij stijgend inkomen. de gezinnen met een inkomen Vanaf modaal zou de compensatie (om dezelfde reden) langzaam beneden modaal, leidt tot een afgebouwd kunnen gaan worden. Een netto bijdrage aan de grote toename van de armoedeval. kosten is dan pas bij de hoogste inkomens mogelijk. Dit leidt tot Hierbij daalt voor veel gezinnen een zeer grote lastenverzwaring voor deze inkomensgroep. het besteedbaar inkomen bij een stijging van het verdiende loon. 8 Kosten voor de energiemaatregelen Bedrijven zullen hogere kosten aan hun klanten door berekenen. die aan de bedrijven worden Internationaal georiënteerde bedrijven kunnen dat niet altijd, en berekend, komen via prijs- kunnen in de problemen komen, of besluiten het land te verlaten. verhogingen toch weer terecht bij Dan merkt de burger het door daling van de werkgelegenheid. de burgers.