Uitsluitingenlijst

Datum: Mei 2021

Inhoud

1 Inleiding 3

2 Uitgesloten bedrijven 4 2.1 Controversieel gedrag ...... 4 2.2 Controversiële producten: Wapens ...... 4 2.3 Controversiële producten: Fossiele brandstoffen ...... 5 2.4 Controversiële producten: Tabak ...... 6 2.5 Controversiële producten: Palmolie ...... 19

3 Uitgesloten landen 22

4 Sponsoren 23

1 Inleiding

Maatschappelijk verantwoord beleggen (MVB) is een integraal onderdeel van het beleid van Pen- sioenfonds ING. Wij hechten waarde aan onze maatschappelijke verantwoordelijkheid als institu- tionele belegger. We zijn van mening dat sommige producten en gedragingen van bedrijven en landen schadelijk zijn voor de maatschappij en daarom niet verenigbaar zijn met duurzame beleggingen. Dit is de reden dat Pensioenfonds ING uitsluitingscriteria hanteert die gelden voor het ge- hele belegd vermogen.

Het Fonds heeft een uitsluitingenbeleid en -lijst die gebaseerd zijn op de volgende criteria:  Controversieel gedrag bedrijven (aandelen en bedrijfsobligaties)  Controversiële wapens (aandelen en bedrijfsobligaties)  Fossiele brandstoffen (aandelen en bedrijfsobligaties)  Tabak (aandelen en bedrijfsobligaties)  Palmolie (aandelen en bedrijfsobligaties)  Controversiële landen (staatsobligaties)

Dit document bevat een opsomming van de bedrijven en landen die wij hebben uitgesloten.

Meer informatie over het MVB-beleid van Pensioenfonds ING vindt u op onze website.

2 Uitgesloten bedrijven

2.1 Controversieel gedrag

Het Fonds handelt in overeenstemming met de United Nations Global Compact (UNGC) Principles en de Organisation for Economic Cooperation and Development (OESO) richtlijnen voor multinati- onale ondernemingen om het gedrag van bedrijven te beoordelen.

In eerste instantie wordt een dialoog aangegaan met bedrijven die de principes en richtlijnen schen- den. Mocht de dialoog niet tot het gewenste resultaat leiden dan kan worden besloten om de bedrijven op de uitsluitingenlijst te plaatsen.

Uitgesloten ondernemingen:  Korea Electric Power Corp. UNGC/OECD breach  G4S Plc UNGC/OECD breach  G4S International Finance Plc UNGC/OECD breach  Oil and Natural Gas Corporation (ONGC) UNGC/OECD breach  ONGC Videsh Ltd UNGC/OECD breach  ONGC Nile Ganga BV UNGC/OECD breach  Vale SA UNGC/OECD breach  Vale Indonesia Tbk PT UNGC/OECD breach

2.2 Controversiële producten: Wapens

Pensioenfonds ING beschouwt antipersoonsmijnen, clustermunitie, chemische, biologische wapens, wapens met verarmd uranium en kernwapens als controversiële wapens. Wij sluiten bedrijven uit die bepaalde producten fabriceren die niet voldoen aan wereldwijde verdragen of die vallen on- der wettelijke verboden op controversiële wapens.

Met betrekking tot nucleaire wapens sluiten wij alleen die bedrijven uit die hun productie hebben in landen die zich niet houden aan de “Treaty on the Non-Proliferation of Nuclear Weapons” uit 1968, dat de verspreiding van kernwapens beperkt tot de groep van zogenaamde kernwapenlanden (Verenigde Staten, Rusland, Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en China, de zogenaamde NPT-landen). Daarnaast volgen wij de Nederlandse wetgeving in relatie tot clustermunitie (art. 21 a ‘Besluit markt- misbruik’ van de Nederlandse AFM).

Uitgesloten ondernemingen buiten de NPT-landen om:  General Dynamics Corp  Aerojet Rocketdyne Holdings Inc  Anhui Great Wall Military Industry Co Ltd  Aselsan Elektronik Sanayi Ve Ticaret AS  BAE Systems Finance Inc  BAE Systems Holdings Inc  BAE Systems PLC  Bharat Dynamics Ltd 4

 China Spacesat Co Ltd  CSRA Inc  Dassault Aviation SA  Gemalto Holding BV  L&T Finance Holdings Ltd  L&T Technology Services Ltd  Larsen & Toubro Infotech Ltd  Larsen & Toubro Ltd  LIG Nex1 Co Ltd  Mindtree Ltd  Northrop Grumman Corp  Northrop Grumman Systems Corp  Poongsan Corp  Poongsan Holdings Corp  S&T Dynamics Co Ltd  S&T Holdings Co Ltd  Tata Consultancy Services Ltd  Tata Investment Corp Ltd  Thales SA  Walchandnagar Industries Ltd

2.3 Controversiële producten: Fossiele brandstoffen

Pensioenfonds ING sluit bedrijven uit die zich bezig houden met thermische koolwinning, kolen- energieopwekking, oliewinning uit teerzanden en olie- en gasboring in poolgebieden.

Bedrijven die zich bezig houden met thermische koolwinning kennen een relatief hoog verbruik van CO2 uitstoot en daarmee zijn deze bedrijven een belangrijke bron voor de opwarming van de aarde. Gegeven de verduurzaming van de energiemix geloven wij dat op lange termijn een relatief groot neerwaarts risico bestaat in de bedrijfsvoering.

Bedrijven die via teerzanden oliewinnen kennen in hun bedrijfsvoering een relatief grote CO2 uitstoot in hun gebruik. Ook voor deze bedrijven geldt dat wij geloven dat er op de lange termijn be- drijfsrisico’s bestaan gegeven het verbruik van middelen die een hoge mate van CO2 kennen.

Olie- en gasboring in poolgebieden kennen een verhoogd risico op lekkages. Deze lekkages hebben vaak onomkeerbare gevolgen voor het ecosysteem in deze gebieden.

Pensioenfonds ING sluit bedrijven uit als deze meer dan 10% van de omzet halen uit thermische koolwinning of teerzanden, of meer dan 5% van de omzet uit olie- en gasboringen in de poolcirkels.

Uitgesloten ondernemingen:

 ABM Investama Tbk PT  Aboitiz Equity Ventures Inc  Aboitiz Power Corp  Abu Dhabi National Energy Co PJSC  Adani Electricity Mumbai Ltd  Adani Power Ltd  Adani Transmission Ltd  Adaro Energy Tbk PT  Adaro Indonesia PT  AES Andres Dominicana Ltd  AES Corp/The  AES El Salvador Trust II  AES Gener SA  African Rainbow Minerals Ltd  AGL Energy Ltd  Agritrade Resources Ltd  Alabama Power Co  Alarko Holding AS  Albioma SA  Alfa Energi Investama Tbk PT  ALLETE Inc  Alliance Holdings GP LP  Alliance Resource Operating Partners LP / Alliance Resource Finance Corp  Alliance Resource Partners LP  Alliant Energy Corp  Alliant Energy Finance LLC  AltaLink Investments LP  AltaLink LP  Ameren Corp  American Electric Power Co Inc  An Hui Wenergy Co Ltd  An Hui Wenergy Co Ltd  Anglo Pacific Group PLC  Anhui Hengyuan Coal Industry and Electricity Power Co Ltd  Appalachian Power Co  Arch Resources Inc  Arizona Mining Inc  Arizona Public Service Co  Astra International Tbk PT  Athabasca Oil Corp  Atlas Resources Tbk PT 6

 Banpu PCL  Banpu Power PCL  Baramulti Suksessarana Tbk PT  Bathurst Resources Ltd  Bayan Resources Tbk PT  Beijing Haohua Energy Resource Co Ltd  Berkshire Hathaway Energy Co  Bisichi PLC  Black Hills Corp  Bruce Mansfield Unit 1 2007 Pass Through Trust  Bukit Makmur Mandiri Utama PT  Bumi Resources Tbk PT  Canadian Natural Resources Ltd  Canadian Oil Sands Ltd  Capital Power Corp  Castle Peak Power Finance Co Ltd  Cenovus Energy Inc  CESC Ltd  CEZ AS  CGN New Energy Holdings Co Ltd  China Coal Energy Co Ltd  China Coal Xinji Energy Co Ltd  China Coal Xinji Energy Co Ltd  China Huadian Corp Ltd  China Huaneng Group Hong Kong Treasury Management Holding Ltd  China Huaneng Group Hong Kong Treasury Management Holding Ltd  China Longyuan Power Group Corp Ltd  China Power International Development Ltd  China Qinfa Group Ltd  China Resources Power Holdings Co Ltd  China Shenhua Energy Co Ltd  China Shenhua Energy Co Ltd  China Shenhua Overseas Capital Co Ltd  China Shenhua Overseas Capital Co Ltd  Chongqing Energy Investment Group Co Ltd  Chugoku Electric Power Co Inc/The  Cikarang Listrindo Tbk PT  Cleco Corporate Holdings LLC  Cleco Power LLC  Cloud Peak Energy Inc  CLP Holdings Ltd 7

 CLP Power HK Finance Ltd  CLP Power Hong Kong Financing Ltd  Coal India Ltd  Colbun SA  Connacher Oil and Gas Ltd  CONSOL Coal Resources LP  CONSOL Energy Inc  Consumers Energy Co  ContourGlobal PLC  ContourGlobal Power Holdings SA  Contura Energy Inc  Coronado Global Resources Inc  Datang International Power Generation Co Ltd  Dayton Power & Light Co/The  Deep Well Oil & Gas Inc  Delta Dunia Makmur Tbk PT  Dian Swastatika Sentosa Tbk PT  Dian Swastatika Sentosa Tbk PT  DMCI Holdings Inc  DMCI Holdings Inc  Dominion Energy South Carolina Inc  DPL Inc  DTE Electric Co  DTE Energy Co  DTEK BV  DTEK Energy BV  DTEK Finance PLC  Duke Energy Carolinas LLC  Duke Energy Corp  Duke Energy Florida LLC  Duke Energy Florida Project Finance LLC  Duke Energy Indiana LLC  Duke Energy Kentucky Inc  Duke Energy Progress LLC  Dynegy Inc  Electric Power Development Co Ltd  Electricity Generating PCL  Elm Road Generating Station Supercritical LLC  Emera Inc  Emera US Finance LP  Empresa Electrica Angamos SA 8

 Empresa Electrica Cochrane SpA  Empresa Electrica Guacolda SA  EnBW Energie Baden-Wuerttemberg AG  EnBW International Finance BV  Enea SA  ENEL RUSSIA PJSC  Energeticky a Prumyslovy Holding AS  Eneva SA  Engie Energia Chile SA  Entergy Arkansas LLC  EP Energy AS  EP Infrastructure AS  Eskom Holdings SOC Ltd  Eterna Capital Pte Ltd  Evergy Inc  Evergy Kansas Central Inc  Evergy Kansas South Inc  Evergy Metro Inc  Exploitasi Energi Indonesia Tbk PT  Exxaro Resources Ltd  Feishang Anthracite Resources Ltd  Filinvest Development Corp  Foresight Energy LP  Fujian Funeng Co Ltd  Gazprom Neft OAO Via GPN Capital SA  Gazprom Neft PJSC  GCM Resources PLC  GD Power Development Co Ltd  GD Power Development Co Ltd  Genesis Energy Ltd  Geo Coal International Pte Ltd  Geo Energy Resources Ltd  Georgia Power Co  Glencore PLC  Glow Energy PCL  Golden Eagle Energy Tbk PT  Golden Energy & Resources Ltd  Great Plains Energy Inc  Guangdong Baolihua New Energy Stock Co Ltd  Guangdong Electric Power Development Co Ltd  Guanghui Energy Co Ltd 9

 Guangzhou Development Group Inc  Guizhou Panjiang Refined Coal Co Ltd  Gujarat Industries Power Co Ltd  Gujarat Mineral Development Corp Ltd  Gujarat Mineral Development Corp Ltd  Gulf Power Co  Hallador Energy Co  Harum Energy Tbk PT  Harvest Operations Corp  Henan Dayou Energy Co Ltd  Henan Shenhuo Coal & Power Co Ltd  Hidili Industry International Development Ltd  HK Electric Investments & HK Electric Investments Ltd  Hokkaido Electric Power Co Inc  Hokuriku Electric Power Co  Huadian Energy Co Ltd  Huadian Fuxin Energy Corp Ltd  Huadian Power International Corp Ltd  Huaneng Power International Inc  Hubei Energy Group Co Ltd  Huolinhe Opencut Coal Industry Corp Ltd of Inner Mongolia  Huolinhe Opencut Coal Industry Corp Ltd of Inner Mongolia  Ichor Coal NV  IDACORP Inc  Idaho Power Co  IE2 Holdco SAU  Ikwezi Mining Ltd  Imperial Oil Ltd  Indiana Michigan Power Co  Indianapolis Power & Light Co  Indika Energy Capital III Pte Ltd  Indika Energy Capital IV Pte Ltd  Indika Energy Tbk PT  Indo Energy Finance II BV  Indo Tambangraya Megah Tbk PT  Indonesia Asahan Aluminium Persero PT  Inner Mongolia MengDian HuaNeng Thermal Power Corp Ltd  Inner Mongolia Pingzhuang Energy Co Ltd  Inner Mongolia Yitai Coal Co Ltd  Interstate Power and Light Co  Intra Energy Corp Ltd 10

 IPALCO Enterprises Inc  Irkutskenergo PJSC  Israel Electric Corp Ltd  Jardine Cycle & Carriage Ltd  Jastrzebska Spolka Weglowa SA  Jiangsu Guoxin Corp Ltd  Jilin Electric Power Co Ltd  Jindal Steel & Power Ltd  Jinneng Holding Shanxi Coal Industry Co Ltd  Jinneng Holding Shanxi Electric Power Co Ltd  Jizhong Energy Resources Co Ltd  Jointo Energy Investment Co Ltd Hebei  JSW Energy Ltd  Kangaroo Resources Ltd  K-Electric Ltd  Kentucky Utilities Co  Kern River Funding Corp  Kinetic Mines and Energy Ltd  Korea East-West Power Co Ltd  Korea Electric Power Corp  Korea Midland Power Co Ltd  Korea South-East Power Co Ltd  Korea Southern Power Co Ltd  Korea Western Power Co Ltd  KSK Energy Ventures Ltd  Kuzbasskaya Toplivnaya Kompaniya PAO  KyungDong Invest Co Ltd  Kyushu Electric Power Co Inc  Lanco Infratech Ltd  Lanna Resources PCL  LG&E and KU Energy LLC  Listrindo Capital BV  LLPL Capital Pte Ltd  Louisville Gas and Electric Co  Lubelski Wegiel Bogdanka SA  Malakoff Corp Bhd  Manila Electric Co  Maxim Power Corp  MC Mining Ltd  MEG Energy Corp  MGE Energy Inc 11

 MidAmerican Energy Co  Minejesa Capital BV  Mitrabara Adiperdana Tbk PT  Mong Duong Finance Holdings BV  Mongolia Energy Corp Ltd  Murray Energy Corp  NACCO Industries Inc  Nan Nan Resources Enterprise Ltd  Natural Resource Partners LP  Nava Bharat Ventures Ltd  New Hope Corp Ltd  NiSource Inc  NLC India Ltd  Northern Electric Finance PLC  Northern Electric PLC  Northern Natural Gas Co  Northern Powergrid Holdings Co  Northern Powergrid Yorkshire PLC  Northern States Power Co/MN  NorthWestern Corp  Nova Scotia Power Inc  NRG Energy Inc  NTPC Ltd  NV Energy Inc  OGE Energy Corp  OGK-2 PJSC  Okinawa Electric Power Co Inc/The  Oklahoma Gas and Electric Co  OPG Power Ventures PLC  Origin Energy Ltd  Otter Tail Corp  PacifiCorp  Paiton Energy PT  Pardee Resources Co  Peabody Energy Corp  Pengrowth Energy Corp  Perusahaan Perseroan Persero PT Perusahaan Listrik Negara  PGE Gornictwo i Energetyka Konwencjonalna SA  PGE Polska Grupa Energetyczna SA  PGE Sweden AB  Pha Lai Thermal Power JSC 12

 Piedmont Natural Gas Co Inc  Pingdingshan Tianan Coal Mining Co Ltd  Pinnacle West Capital Corp  PNM Resources Inc  Portland General Electric Co  PPL Capital Funding Inc  PPL Corp  PPL WEM Ltd / Western Power Distribution PLC  Public Power Corp SA  Public Service Co of Colorado  Public Service Co of New Mexico  Public Service Co of Oklahoma  Ratch Group PCL  Reliance Power Ltd  Resource Alam Indonesia Tbk PT  Resources Prima Group Ltd  RGS AEGCO Funding Corp  RGS I&M Funding Corp  Rhino Resource Partners LP  Rosan Resources Holdings Ltd  RusHydro PJSC  RWE AG  Sadovaya Group SA  SDIC Power Holdings Co Ltd  Sembcorp Industries Ltd  Semirara Mining & Power Corp  Semirara Mining & Power Corp  Shaanxi Coal Industry Co Ltd  Shan Xi Hua Yang Group New Energy Co Ltd  Shanghai Datun Energy Resources Co Ltd  Shanghai Electric Power Co Ltd  Shanghai Electric Power Finance Ltd  Shanxi Coking Coal Energy Group Co Ltd  Shanxi Coking Coal Energy Group Co Ltd  Shanxi Lanhua Sci-Tech Venture Co Ltd  Shanxi Lu'an Environmental Energy Development Co Ltd  Shenergy Co Ltd  Shenzhen Energy Group Co Ltd  Shikoku Electric Power Co Inc  Sierra Pacific Power Co  SMC Global Power Holdings Corp 13

 South32 Ltd  Southern Co Gas Capital Corp  Southern Co/The  Southern Power Co  Southstone Minerals Ltd  Southwestern Electric Power Co  Southwestern Public Service Co  SPIC 2016 US dollar Bond Co Ltd  Spic 2018 Usd Senior Perpetual Bond Co Ltd  SPIC Dongfang New Energy Corp  Stanmore Coal Ltd  Strata Power Corp  Suncor Energy Inc  Suncor Energy Ventures Corp  Suncor Energy Ventures Holding Corp  Sundiro Holding Co Ltd  Sunshine Oilsands Ltd  Taiwan Cement Corp  Talen Energy Corp  TAQA Morocco SA  Tata Power Co Ltd/The  Tauron Polska Energia SA  TBS Energi Utama Tbk PT  TCC International Holdings Ltd  TECO Energy Inc  Tenaga Nasional Bhd  Terra Mauricia Ltd  Terracom Ltd  Texas Competitive Electric Holdings Co LLC / TCEH Finance Inc  TNB Global Ventures Capital Bhd  Tohoku Electric Power Co Inc  Top Energy Co Ltd Shanxi  TPI Polene Power PCL  Trada Alam Minera Tbk PT  TransAlta Corp  Transelectrica SA  Tri-State Generation and Transmission Association Inc  Tucson Electric Power Co  Unicorn Capital Partners Ltd  Union Electric Co  Unipro PJSC 14

 United Tractors Tbk PT  Universal Coal PLC  Viesgo Infraestructuras Energeticas SL  Vinacomin - Ha Tu Coal JSC  Vinacomin - Mong Duong Coal JSC  Vinacomin - Nui Beo Coal JSC  Vinacomin Cao Son Coal JSC  Vinacomin Coc Sau Coal JSC  Vinacomin Deo Nai Coal JSC  Vinacomin Vang Danh Coal JSC  Vistra Corp  Vistra Operations Co LLC  Washington H Soul Pattinson & Co Ltd  WEC Energy Group Inc  Weiqiao Textile Co  Wescoal Holdings Ltd  Westmoreland Coal Co  Westmoreland Resource Partners LP  White Energy Co Ltd  Whitehaven Coal Ltd  Wintime Energy Co Ltd  Wisconsin Electric Power Co  Wisconsin Power and Light Co  Wisconsin Public Service Corp  Xcel Energy Inc  Yancoal Australia Ltd  Yancoal International Resources Development Co Ltd  Yanzhou Coal Mining Co Ltd  Yorkshire Power Finance Ltd  Zespol Elektrowni Patnow Adamow Konin SA  Zhejiang Southeast Electric Power Co  Zhejiang Zheneng Electric Power Co Ltd  Zhengzhou Coal Industry & Electric Power Co Ltd

2.4 Controversiële producten: Tabak

Tabak is een ongezond en sociaal nadelig product. Pensioenfonds ING beschouwt beleggen in tabaksbedrijven als een niet-duurzame investering. Wij sluiten bedrijven uit die betrokken zijn bij de productie van tabak of leveranciers van belangrijke componenten van sigaretten (zoals filters) of

bedrijven met een aanzienlijk aandeel in die bedrijven. Bedrijven die meer dan 50% van de inkomsten uit tabak-gerelateerde producten halen worden uitgesloten. Retailverkopers die meer dan 10% van hun inkomsten uit tabak-gerelateerde producten halen worden ook uitgesloten.

Uitgesloten ondernemingen:  22nd Century Group Inc  Al-Eqbal Investment Co PLC  Alimentation Couche-Tard Inc  Altria Group Inc  AMCON Distributing Co  AMVIG Holdings Ltd  Anhui Genuine New Materials Co Ltd  Aroma Enterprises India Ltd  Atlan Holdings Bhd  Badeco Adria JSC Sarajevo  BAT Capital Corp  BAT International Finance PLC  Bentoel Internasional Investama Tbk PT  Bizim Toptan Satis Magazalari AS  Bots Inc  Bright Packaging Industry Bhd  Brilliant Circle Holdings International Ltd  British American Tobacco Bangladesh Co Ltd  British American Tobacco Chile Operaciones SA  British American Tobacco Holdings The Netherlands BV  British American Tobacco Kenya PLC  British American Tobacco Malaysia Bhd  British American Tobacco PLC  British American Tobacco Uganda Ltd  British American Tobacco Zambia PLC  British American Tobacco Zimbabwe Holdings Ltd  Bulgartabac Holding AD  Carreras Ltd/Jamaica  Casey's General Stores Inc  Cat Loi JSC  Ceylon Tobacco Co PLC  Champion Alliance International Holdings Ltd  Chengdu Hongqi Chain Co Ltd  China Boton Group Co Ltd  China Tobacco International HK Co Ltd  Cia de Distribucion Integral Logista Holdings SA

 Coka Duvanska Industrija AD Coka  Core-Mark Holding Co Inc  CTO PCL  Dino Polska SA  Dufry AG  Dufry One BV  Duvanska Industrija AD Bujanovac  Eastern Co SAE  Eurocash SA  Globrands Ltd  Godfrey Phillips India Ltd  Golden Tobacco Ltd  Gotse Delchev Tabac AD-Gotse Delchev  Greenlane Holdings Inc  Guangdong New Grand Long Packing Co Ltd  Gudang Garam Tbk PT  Haci Omer Sabanci Holding AS  Hanjaya Mandala Sampoerna Tbk PT  Healthier Choices Management Corp  Hoang Long Group  Huabao International Holdings Ltd  Huaxi Holdings Co Ltd  Imperial Brands Finance PLC  Imperial Brands PLC  Indonesian Tobacco Tbk PT  ITC Ltd  Japan Tobacco Inc  Jerusalem Cigarette Co Ltd  Jia Yao Holdings Ltd  Jordan Duty Free Shops Co  JT International Financial Services BV  Karelia Tobacco Co Inc SA  Khyber Tobacco Co Ltd  Kimly Ltd  KT&G Corp  Lawson Inc  LT Group Inc  McColl's Retail Group PLC  Miquel y Costas & Miquel SA  Mudanjiang Hengfeng Paper Co Ltd  Ngan Son JSC 17

 Nikotiana BT Holding AD Sofia  NTC Industries Ltd  Old Holdco Inc  Oxygen SA  Pakistan Tobacco Co Ltd  Pazardzhik BTM AD Pazardzhik  Philip Morris CR AS  Philip Morris International Inc  Philip Morris Operations AD Nis  Philip Morris Pakistan Ltd  Reinet Investments SCA  Renheng Enterprise Holdings Ltd  Reynolds American Inc  Scandinavian Tobacco Group A/S  Seven & i Holdings Co Ltd  Shaanxi Jinye Science Technology And Education Co Ltd Group  Shanghai Industrial Holdings Ltd  Shenzhen Jinjia Group Co Ltd  Shenzhen Megmeet Electrical Co Ltd  Shiner International Inc  Sila Holding AD  Sinnar Bidi Udyog Ltd  Slantse Stara Zagora- BT AD  Sligro Food Group NV  Smoore International Holdings Ltd  Societe Ivoirienne des Tabacs SA  Sok Marketler Ticaret AS  Standard Diversified Inc  Swedish Match AB  Tanzania Cigarette Co Ltd  Ten Pao Group Holdings Ltd  Tian Chang Group Holdings Ltd  Tien Wah Press Holdings Bhd  TSL Ltd/Zimbabwe  Turning Point Brands Inc  Tutunski Kombinat AD  Union Investment Corp PLC  Union Tobacco & Cigarette Industries Co  Universal Corp/VA  Valora Holding AG  Vapor Group Inc 18

 VaporBrands International Inc  Vector Group Ltd  VPR Brands LP  VST Industries Ltd  Wee-Cig International Corp  West Indian Tobacco Co Ltd/The  Wismilak Inti Makmur Tbk PT  Yuri Gagarin PLC

2.5 Controversiële producten: Palmolie

Pensioenfonds ING beschouwt de productie van palmolie als een proces met aanzienlijke ecolo- gische en sociale risico's, wat leidt tot inbreuken op het UN Global Compact als dit product niet duurzaam wordt geproduceerd. Een transitie naar een duurzame palmolie-industrie kan worden bereikt door te investeren in palmolie-producerende bedrijven die op weg zijn naar productie in overeenstemming met de normen van de Roundtable on Sustainable Palm Oil (RSPO).

Uitsluiting wordt toegepast op beursgenoteerde bedrijven die minder dan 20% van hun RSPO-gecertificeerde plantages hebben of bedrijven met een aanzienlijk eigendom in die bedrijven die worden gedefinieerd door een omzetbijdrage van minimaal 20% van hun palmolie-inkomsten. Andere palmolie-producerende bedrijven maken deel uit van een engagementprogramma waarbij het Fonds van hen eist dat ze vooruitgang boeken in de richting van volledige RSPO-certificering. Palm- olie producerende bedrijven die niet vóór 31 december 2021 50% RSPO-gecertificeerde plantages bereiken, worden dan alsnog uitgesloten.

Uitgesloten ondernemingen:  A Brown Co Inc  Agalawatte Plantations PLC  Anglo-Eastern Plantations PLC  Astra Agro Lestari Tbk PT  Astral Asia Bhd  Bakrie Sumatera Plantations Tbk PT  Batu Kawan Bhd  Benso Oil Palm Plantation Ltd  BLD Plantation Bhd  Bukit Darah PLC/The  CAM Resources BHD  Carson Cumberbatch PLC  Cepatwawasan Group BHD  Chin Teck Plantations BHD  CI Resources Ltd  Dekel Agri-Vision PLC 19

 Eagle High Plantations Tbk PT  Elpitiya Plantations PLC  Eterindo Wahanatama Tbk PT  FAR East Holdings BHD  Feronia Inc/Canada  Fima Corp BHD  First Resources Ltd  Fitters Diversified Bhd  Global Palm Resources Holdings Ltd  Godrej Agrovet Ltd  Golden Land Bhd  Gopeng BHD  Gozco Plantations Tbk PT  HAGL JSC  Harn Len Corp Bhd  IJM Corp Bhd  IJM Plantations Bhd  Indofood Agri Resources Ltd  Indofood Sukses Makmur Tbk PT  Innoprise Plantations BHD  IOI Investment L Bhd  JA Wattie Tbk PT  Jaya Agra Wattie Tbk PT  Jaya Tiasa Holdings BHD  Kencana Agri Ltd  Kim Loong Resources Bhd  Kluang Rubber Co Malaya BHD  Kumpulan Fima BHD  Kwantas Corp BHD  Mentiga Corp BHD  Mewah International Inc  MHC Plantations Bhd  MKH Bhd  Multi Agro Gemilang Plantation Tbk PT  Namunukula Plantations PLC  Negri Sembilan Oil Palms BHD  NPC Resources BHD  Okomu Oil Palm PLC  PALMCI SAC  Perusahaan Perkebunan London Sumatra Indonesia Tbk PT  Pinehill Pacific Bhd 20

 PLS Plantations Bhd  Presco PLC  Provident Agro Tbk PT  Rimbunan Sawit Bhd  Riverview Rubber Estates BHD  Salim Ivomas Pratama Tbk PT  Sarawak Oil Palms Bhd  Sarawak Plantation Bhd  Scope Industries Bhd  Sin Heng Chan Malaya Bhd  Sinar Mas Agro Resources & Technology Tbk PT  Socfin  Socfinasia SA  Societe Camerounaise de Palmeraies  Societe des Caoutchoucs de Grand-Bereby  SSMS Plantation Holdings Pte Ltd  Sterling Plantations Ltd  Subur Tiasa Holdings Bhd  Sungei Bagan Rubber Co Malaya Bhd  Sunshine Holdings PLC  Ta Ann Holdings Bhd  TBLA International Pte Ltd  TH Plantations Bhd  TSH Resources Bhd  Tunas Baru Lampung Tbk PT  United International Enterprises Ltd  United Malacca Bhd  United Palm Oil Industry PCL  Vichitbhan Palmoil Pcl  Watawala Plantation PLC  Yee Lee Corp Bhd

3 Uitgesloten landen

De landenuitsluitingen worden gebaseerd op schendingen van mensenrechten, gewapende con- flicten of een ineenstorting van de overheidsstructuur (zogenaamde “failed states”).

De specifieke databronnen die informatie bevatten over bovengenoemde aspecten zijn:  Wereldbank: World Governance Index on Political Stability and Absence of Violence/Terrorism  Freedom House: Freedom in the World index on Political rights and civil liberties  Fund for Peace: Fragile Sates Index  Internationale sancties

Het Fonds heeft de volgende drempels geïdentificeerd op elk van de criteria hierboven, om vast te kunnen stellen welke landen in het bijzonder slecht scoren. Deze drempels zijn als volgt:  World Bank Governance: landen met een gemiddelde WGI-3 indicator van ≤ -1.0  Freedom House FIW index: landen met een geaggregeerde mensenrechtenscore van ≤ 10  Landen met een “Fragile States Index score” van by Fund for Peace van ≥ 95  Landen waarvoor sancties gelden van de Europese Unie, de Verenigde Naties en de Verenigde Staten.

Als een land slecht scoort op tenminste drie van deze vier criteria, dan is dat de basis om het be- treffende land uit te sluiten. De uitgesloten landen zijn:

 Afghanistan  Burundi  Central Afrikaanse Republiek  Democratische Republiek Congo  Irak  Jemen  Libië  Mali  Myanmar  Noord-Korea  Soedan  Somalië  Syrië  Zimbabwe  Zuid-Soedan

4 Sponsoren

Ter voorkoming van (de schijn van) belangenconflicten en om binnen de wettelijke eisen te blijven voor beleggingen in sponsoren belegt het Fonds niet in de volgende bedrijven:

 ING Groep N.V.  NN Groep N.V.