Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 155 – 17036 – Poz. 2952

2952

UCHWAŁA NR XLIII/385/10 RADY GMINY ZŁOTÓW

z dnia 27 maja 2010 r.

w sprawie przyjęcia „Gminnego programu opieki nad zabytkami dla Gminy Złotów na lata 2010-2013”

Na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 9, art. 18 ust. 2 pkt 1394, z 2009 r. Nr 31, poz. 206 i Nr 97, poz. 804) 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie Rada Gminy Złotów uchwala, co następuje: gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591, z 2002 r. Nr 23, poz. 220, Nr 62, poz. 558, Nr 113, §1. Przyjmuje się „Gminny program opieki nad za- poz. 984, Nr 153, poz. 1271, Nr 214, poz.1806, bytkami dla Gminy Złotów na lata 2010-2013”, za- z 2003 r. Nr 80, poz. 717, Nr 162, poz. 1568, z opiniowany pozytywnie przez Wielkopolskiego Wo- 2004 r. Nr 102, poz. 1055, Nr 116, poz. 1203, Nr jewódzkiego Konserwatora Zabytków, stanowiący 167, poz. 1759, z 2005 r. Nr 172, poz.1441, Nr załącznik do Uchwały. 175, poz. 1457, z 2006 r. Nr 17 poz. 128, Nr 181, poz. 1337, z 2007 r. Nr 48, poz. 327, Nr 138, poz. §2. Wykonanie uchwały powierza się Wójtowi 974, Nr 173, poz. 1218, z 2008 r. Nr 180, poz. Gminy Złotów. 1111, Nr 223, poz. 1458, z 2009 r. Nr 52, poz. 420, Nr 157, poz. 1241, z 2010 r. Nr 28, poz. 142 §3. Uchwała wchodzi w życie po upływie 14 dni i 146 i Nr 40, poz. 230) oraz art. 87 ustawy z dnia od dnia ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Woje- 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad wództwa Wielkopolskiego. zabytkami ( Dz. U. Nr 162 poz. 1568, z 2004 r. Nr 96, poz. 959, Nr 238, poz.2390, z 2006 r. Nr 50, Przewodniczący Rady poz. 362, Nr 126, poz. 875, z 2007 r. Nr 192, poz. (-) inż Piotr Lach

Załącznik do Uchwały nr XLIII/385/10 Rady Gminy Złotów z dnia 27 maja 2010 r. w sprawie przyjęcia „Gminnego programu opieki nad zabytkami dla Gminy Złotów na lata 2010-2013”

GMINNY PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI DLA GMINY ZŁOTÓW NA LATA 2010-2013 Spis treści: 2.2. Relacje gminnego programu opieki nad za- 1. Wstęp bytkami z opracowaniami wykonanymi na poziomie 1.1. Cel opracowania gminnego programu opieki powiatu nad zabytkami dla gminy Złotów 2.2.1. Strategia Rozwoju Społeczno – Gospodar- 1.2. Podstawa prawna opracowania gminnego czego Powiatu Złotowskiego na lata 2007 –2013 programu opieki nad zabytkami 3. Zasoby dziedzictwa i krajobrazu kulturowego 1.2.1. Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorzą- gminy Złotów dzie gminnym 3.1. Obiekty zabytkowe nieruchome o najwyż- 1.2.2. Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie szym znaczeniu dla gminy Złotów zabytków i opiece nad zabytkami (wpisane do rejestru zabytków – wykaz) 2. Uwarunkowania zewnętrzne ochrony zasobów 3.2. Wykaz obiektów zabytkowych nieruchomych dziedzictwa kulturowego figurujących w gminnej ewidencji zabytków 2.1. Relacje gminnego programu opieki nad za- Wykaz obiektów zabytkowych nieruchomych bytkami z opracowaniami wykonanymi na poziomie wskazanych do ujęcia w gminnej ewidencji zabyt- województwa: ków 2.1.1. Strategią rozwoju województwa wielkopol- 3.4. Zespoły najcenniejszych zabytków rucho- skiego mych na terenie gminy (wpisane do rejestru zabyt- 2.1.2. Planem zagospodarowania przestrzennego ków – wykaz zespołów zabytków ruchomych) województwa wielkopolskiego 3.5. Krajobraz kulturowy (obszarowe wpisy do re- 2.1.3. Wielkopolski wojewódzki program opieki jestru zabytków, parki kulturowe, parki krajobrazo- nad zabytkami na lata 2008 – 2011 we – wykaz) 2.1.4. Inne dokumenty o zasięgu województwa, 3.6. Zabytki archeologiczne których problematyka związana jest z dziedzic- 3.6.1. Wykaz stanowisk archeologicznych wpisa- twem kulturowym nych do rejestru zabytków z terenu gminy Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 155 – 17037 – Poz. 2952

3.6.2. Wykaz stanowisk o własnej formie krajo- 6.1.7. Prace przy zabytkowych cmentarzach brazowej (wpisanych do rejestru zabytków i figurujących w 3.6.3. Zestawienie liczbowe zewidencjonowa- wojewódzkiej ewidencji zabytków) nych stanowisk archeologicznych łącznie z ich 6.2. Sporządzenie wykazu zespołów i obiektów funkcją oraz krótka analizą chronologiczną (opis nieruchomych, stanowisk archeologicznych typo- koncentracji stanowisk archeologicznych – uwarun- wanych do rejestru zabytków z terenu gminy w celu kowania fizjograficzne) uwzględnienia ich w dokumentach planistycznych i 4. Uwarunkowania wewnętrzne ochrony zasobów inwestycyjnych gminy dziedzictwa i krajobrazu kulturowego 6.3. Wyznaczenie stref ochrony stanowisk arche- 4.1. Stan zachowania i obszary największego za- ologicznych wraz z zapisem grożenia zabytków zapewniającym prawidłowa ochronę archeologicz- 4.1.1. Stan zachowania zabytków nieruchomych nego dziedzictwa kulturowego wpisanych do rejestru zabytków 6.4. Określenie sposobu realizacji poszczególnych 4.1.2. Stan zachowania zabytków ruchomych celów gminnego programu opieki nad zabytkami za- 4.1.3. Stan zachowania dziedzictwa archeologicz- wartych w punkcie 5 nego oraz istotne zagrożenia 7. Instrumentarium realizacji gminnego programu dla zabytków archeologicznych opieki nad zabytkami 4.1.4. Obszary największego zagrożenia dla za- 8. Monitoring działania gminnego programu opieki bytków w gminie nad zabytkami 4.2. Uwarunkowania wynikające ze studium 9. Wewnętrzne źródła finansowania gminnego uwarunkowań i kierunków zagospodarowania prze- programu opieki nad zabytkami strzennego gminy 10. Niektóre zewnętrzne źródła finansowania 4.3. Uwarunkowania wynikające z miejscowych gminnego programu opieki nad zabytkami planów zagospodarowania przestrzennego gminy Złotów 1. Wstęp 4.4. Uwarunkowania wynikające z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obsza- 1.1. Cel opracowania gminnego programu opieki ru gminnej przestrzeni rolniczo – leśnej wyłączonej nad zabytkami dla gminy Złotów z nowej zabudowy w gminie Złotów Podstawowym, ogólnie pojętym założeniem niniej- 4.5. Uwarunkowania wynikające ze ”Strategii szego „Programu opieki nad zabytkami dla Gminy Zrównoważonego Rozwoju Gminy Złotów do 2015 Złotów na lata 2010 – 2013” jest ukierunkowanie r. działań Samorządu Gminnego służących podejmo- 4.6. Uwarunkowania wynikające z „Planu Rozwo- waniu planowanych działań dotyczących finanso- ju Lokalnego Gminy Złotów na lata 2006 - 2013” wania, inicjowania, wspierania oraz koordynowa- 4.7. Uwarunkowania wynikające z „Programu nia prac z dziedziny ochrony zabytków i krajobrazu Ochrony Środowiska dla Gminy Złotów kulturowego oraz upowszechniania i promowania 4.8. Uwarunkowania wynikające z ochrony przy- dziedzictwa kulturowego poprzez samorząd gminy. rody i równowagi ekologicznej Jest to uzupełniający dokument w stosunku do in- 4.8.1. Obowiązujące formy ochrony przyrody nych aktów planowania gminnego. Zadaniem pro- 4.9. Uwarunkowania wewnętrzne ochrony zabyt- gramu jest także organizacja działań edukacyjnych ków archeologicznych i wychowawczych wobec miejscowej społeczności. 5. Cele gminnego programu opieki nad zabytkami Dla realizacji powyższego założenia niezbędna jest (art. 87 ustawy z dnia 23 lipca 2003 roku o ochro- realizacja szczegółowych celów określonych m.in. nie zabytków i opiece nad zabytkami) w art. 87 ust. 2 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o 6. Kierunki działań dla realizacji gminnego progra- ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, do któ- mu opieki nad zabytkami rych należą: 6.1. Gminna ewidencja zabytków - włączenie problemów ochrony zabytków do sys- 6.1.1. Sporządzenie gminnej ewidencji zabytków temu zadań strategicznych wynikających z koncep- nieruchomych cji przestrzennego zagospodarowania kraju; 6.1.2. Sporządzenie gminnej ewidencji zabytków - uwzględnianie uwarunkowań ochrony zabytków, archeologicznych w tym krajobrazu kulturowego i dziedzictwa arche- 6.1.3. Inwentaryzacja obiektów tzw. małej archi- ologicznego, łącznie z uwarunkowaniami ochrony tektury przyrody i równowagi ekologicznej; 6.1.4. Udostępnianie i promocja zabytków nieru- - zahamowanie procesów degradacji zabytków i chomych doprowadzenie do poprawy stanu ich zachowania; 6.1.5. Edukacja w zakresie ochrony dziedzictwa - wyeksponowanie poszczególnych zabytków kulturowego oraz walorów krajobrazu kulturowego; 6.1.6. Zahamowanie procesów degradacji zabyt- - podejmowanie działań zwiększających atrak- ków i doprowadzenie cyjność zabytków dla potrzeb społecznych, tury- do poprawy stanu ich zachowania stycznych i edukacyjnych oraz wspieranie inicjatyw Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 155 – 17038 – Poz. 2952 sprzyjających wzrostowi środków finansowych na - art. 5 opiekę nad zabytkami; „Opieka nad zabytkami sprawowana przez jego - określenie warunków współpracy z właścicielami właściciela lub posiadacza polega, w szczególności, zabytków, eliminujących sytuacje konfliktowe zwią- na zapewnieniu warunków: zane z wykorzystaniem tych zabytków; 1) naukowego badania i dokumentowania zabyt- - podejmowanie przedsięwzięć umożliwiających ku; tworzenie miejsc pracy związanych z opieka nad za- 2) prowadzenia prac konserwatorskich, restaura- bytkami torskich i robót budowlanych przy zabytku; oraz 3) zabezpieczenia i utrzymania zabytku oraz jego - zapoznanie z zasobami dziedzictwa kulturowe- otoczenia w jak najlepszym stanie; go, historią i zabytkami gminy Złotów, w tym także 4) korzystania z zabytku w sposób zapewniający rozróżnienie obiektów wpisanych do rejestru zabyt- trwałe zachowanie jego wartości; ków województwa wielkopolskiego i figurujących w 5) popularyzowania i upowszechniania wiedzy o ewidencji Wielkopolskiego Wojewódzkiego Konser- zabytku oraz jego znaczeniu dla historii i kultury.” watora Zabytków - wspieranie działań zmierzających do pozyskania - art. 18 i art. 19 środków finansowych na opiekę nad zabytkami zakładają obowiązek uwzględniania w strategii - uwzględnienie uwarunkowań ochrony zabytków rozwoju gminy, w studium uwarunkowań i kierun- przy sporządzaniu i zmianie miejscowych planów ków zagospodarowania przestrzennego gminy oraz zagospodarowania przestrzennego oraz studium w miejscowych planach zagospodarowania prze- uwarunkowań i kierunków zagospodarowania prze- strzennego ochrony zabytków i opieki nad zabytka- strzennego gminy. mi oraz zapisów zawartych w gminnym programie opieki nad zabytkami. 1.2. Podstawa prawna opracowania gminnego programu opieki nad zabytkami. - art. 20 studium i plany miejscowe wymagają odpowied- 1.2.1. Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorzą- nio zaopiniowania lub uzgodnienia przez wojewódz- dzie gminnym (Dz. U. z 2001 r., Nr 142, poz. 1591 kiego konserwatora zabytków. z późniejszymi zmianami) - art. 7 ust. 1 pkt 9 - art. 22 ust. 4 „Zaspakajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty na- „Wójt (burmistrz, prezydent miasta) prowadzi leży do zadań własnych gminy. W szczególności za- gminną ewidencję zabytków w formie zbioru kart dania własne obejmują sprawy: adresowych zabytków nieruchomych z terenu gmi- 9) kultury w tym bibliotek gminnych i innych in- ny, objętych wojewódzka ewidencja zabytków.” stytucji kultury oraz ochrony zabytków i opieki nad zabytkami.” - art. 32 ust. 1 pkt 3 i ust 2 stanowi o przyjmowaniu przez wójta (burmistrza, 1.2.2. Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie prezydenta miasta) zawiadomień o znalezieniu w zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. Nr 162, trakcie prowadzenia robót budowlanych lub ziem- poz. 1568 z późniejszymi zmianami) nych przedmiotu, co do którego istnieje przypusz- czenie, że jest on zabytkiem i zawiadomienie o tym - art. 4 fakcie właściwego wojewódzkiego konserwatora „Ochrona zabytków polega, w szczególności, na zabytków. podejmowania przez organy administracji publicznej działań mających na celu: - art. 33 ust. 1 i ust 2. 1) zapewnienie warunków prawnych, organiza- stanowi o przyjmowaniu przez wójta (burmistrza, cyjnych i finansowych umożliwiających trwałe za- prezydenta miasta) zawiadomień o przypadkowym chowanie zabytków oraz ich zagospodarowanie i znalezieniu przedmiotu, co do którego istnieje przy- utrzymanie; puszczenie, że jest on zabytkiem archeologicznym i 2) zapobieganie zagrożeniom mogącym spowodo- zawiadomienie o tym fakcie właściwego wojewódz- wać uszczerbek dla wartości zabytków; kiego konserwatora zabytków. 3) udaremnianie niszczenia i niewłaściwego korzy- stania z zabytków; - art. 71 ust. 1 i ust 2. 4) przeciwdziałanie kradzieży, zaginięciu lub niele- zakłada sprawowanie opieki nad zabytkami, w galnemu wywozowi zabytków za granicę; tym finansowanie prac konserwatorskich i budowla- 5) kontrolę stanu zachowania i przeznaczenia za- nych przy zabytku, do którego tytuł prawny posiada bytków; i jest to zadanie własne samorządu. 6) uwzględnianie zadań ochronnych w planowa- niu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz kształ- - art. 81 towaniu środowiska.” Organ stanowiący gminy lub powiatu ma prawo Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 155 – 17039 – Poz. 2952 udzielania dotacji na prace konserwatorskie, restau- jest wielkopolska kultura przedsiębiorczości”. ratorskie lub roboty budowlane przy zabytku wpi- Cel ten realizowany będzie przede wszystkim po- sanym do rejestru zabytków, na zasadach określo- przez: nych w podjętej przez ten organ uchwale. - inwestycje w instytucje kultury; - ochronę dorobku kulturowego; - art. 87 - wsparcie działań powiększających dorobek kul- Artykuł ten stanowi, że: turalny regionu; - burmistrz sporządza na okres 4 lat gminny pro- - promocje aktywności kulturalnej mieszkańców. gram opieki nad zabytkami; - gminny program opieki nad zabytkami przyjmuje Zwiększenie udziału usług turystycznych i rekre- rada gminy po uzyskaniu opinii wojewódzkiego kon- acji w gospodarce regionu serwatora zabytków; „Przyrodnicze, krajobrazowe oraz kulturowe atuty - gminny program opieki nad zabytkami ogłaszany Wielkopolski tworzą szanse na rozwój sektora usług jest w wojewódzkim dzienniku urzędowym; turystyczno – rekreacyjnych. W połączeniu z tury- - z realizacji gminnego programu opieki nad zabyt- styką biznesową sektor ten ma szanse na znaczny kami burmistrz sporządza co 2 lata sprawozdanie, udział w gospodarce regionu. Jest to tym bardziej które przedstawia radzie gminy. ważne, iż tego typu usługi generują dużą liczbę miejsc pracy przy stosunkowo niskich nakładach. 2. Uwarunkowania zewnętrzne ochrony zasobów dziedzictwa kulturowego. 2.1.2. Plan zagospodarowania przestrzennego województwa wielkopolskiego. 2.1. Relacje gminnego programu opieki nad za- bytkami z opracowaniami wykonanymi na poziomie Plan Zagospodarowania Przestrzennego Woje- województwa: wództwa Wielkopolskiego uchwalony przez Sej- mik Województwa Wielkopolskiego uchwałą Nr 2.1.1. Strategia rozwoju województwa wielkopol- XLII/628/2001 w dniu 26 listopada 2001 r. Opraco- skiego. wany został zgodnie z ustawą z dnia 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 1999 „Strategia rozwoju województwa wielkopolskie- r. nr 15, poz. 139); go do roku 2020” jest dokumentem opracowanym nie ma rangi prawa miejscowego, jest jednak wią- przez Urząd Marszałkowski Województwa Wielko- żący, ponieważ: polskiego, a przyjętym przez Sejmik Województwa - jego ustalenia muszą być uwzględnione w Wielkopolskiego dnia 19 grudnia 2005 r. uchwalanych przez organy samorządu terytorialne- Strategia określa uwarunkowania, cele i kierunki go studiach uwarunkowań i kierunków zagospoda- rozwoju województwa. Ustalenia zawarte w w/w rowania przestrzennego gmin, z którymi z kolei musi dokumencie stanowią podstawę do sporządzenia być spójny każdy opracowany miejscowy plan za- planu zagospodarowania przestrzennego wojewódz- gospodarowania przestrzennego, twa, przez co mają bezpośredni wpływ na zachowa- - w planie zapisane zostają wszystkie zadania rzą- nie i poprawę krajobrazu kulturowego. dowe i samorządu województwa służące realizacji Celem głównym „Strategii rozwoju województwa ponadlokalnych celów publicznych ze wskazaniem wielkopolskiego” jest: obszarów, na których przewiduje się realizację tych Poprawa jakości przestrzeni województwa, sys- zadań. temu edukacji, rynku pracy, gospodarki oraz sfe- Podstawowym celem planu jest harmonijny i ry społecznej skutkująca wzrostem poziomu życia zrównoważony rozwój obszaru całego wojewódz- mieszkańców. twa. Pojęcie „zrównoważony rozwój” łączy w so- Cel ten ma być realizowany przy pomocy celów bie: ład społeczny, ład ekonomiczny ład ekologiczny strategicznych i operacyjnych. Największe znacze- oraz najbardziej podkreślony ład przestrzenny wy- nie dla dziedzictwa kulturowego ma cel strategicz- rażający się dążeniem do harmonijności, uporząd- ny: kowania i proporcjonalności wszystkich elementów Dostosowanie przestrzeni do wyzwań XXI wieku, środowiska człowieka. który osiągnięty będzie przez realizację celów ope- Plan uznaje, że podstawową zasadą pozwalająca racyjnych, w tym celu operacyjnego: na zachowanie dóbr kultury dla przyszłych pokoleń - Wzrost znaczenia i zachowania dziedzictwa kul- jest bezwzględne przestrzeganie obowiązującego w turowego. tym zakresie prawa. Ochrona dziedzictwa kulturo- „Dziedzictwo kulturowe w rozwoju Wielkopolski wego powinna być realizowana poprzez właściwe pełni kilka funkcji. Jest ono czynnikiem integracji zapisy w miejscowych planach zagospodarowania społecznej, stanowi instrument promocji regionu przestrzennego oraz w studiach uwarunkowań i oraz przyczynia się do rozwoju gospodarczego, gdyż kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin. może być bazą dla turystyki i usług kulturalnych. Ochrona dóbr kultury materialnej i niematerialnej Szczególnie ważnym elementem tego dziedzictwa jest celem polityki przestrzennej. Plan podkreśla, Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 155 – 17040 – Poz. 2952

że elementy naturalne i kulturowe w krajobrazie szczególności: mogą pozytywnie stymulować inne dziedziny życia - włączenie problemów ochrony zabytków do sys- jednakże pod warunkiem m.in. właściwego wyko- temu zadań strategicznych, wynikających z kon- rzystania zasobów dziedzictwa kulturowego po- cepcji przestrzennego zagospodarowania kraju przez dostosowanie funkcji obiektów dla turystyki, - uwzględnianie uwarunkowań ochrony zabytków przez dbałość o stan techniczny i estetykę zabyt- w tym krajobrazu kulturowego i dziedzictwa ar- ków i otoczenia. cheologicznego łącznie z uwarunkowaniem ochrony W Planie Zagospodarowania Przestrzennego Wo- przyrody i równowagi ekologicznej jewództwa Wielkopolskiego przyjęto, że: - zahamowanie procesów degradacji zabytków i - ścisłej ochronie konserwatorskiej powinny pod- doprowadzenie do poprawy stanu ich zachowania legać tereny, na których zachowały się zespoły - wyeksponowanie poszczególnych zabytków przestrzenne wpisane do rejestru zabytków. Celem oraz walorów krajobrazu kulturowego takich działań jest zachowanie ich historycznego - podejmowanie działań zwiększających atrak- charakteru oraz zapewnienie ochrony i rewaloryza- cyjność zabytków dla potrzeb społecznych, tury- cji; stycznych i edukacyjnych oraz wspieranie inicjatyw - należy chronić historyczne układy ruralistyczne sprzyjających wzrostowi środków finansowych na oraz zespoły sakralne, pałacowo – parkowe, folwar- opiekę nad zabytkami ki, zabytkowe budynki mieszkalne, gospodarcze, - określanie współpracy z właścicielami zabytków szkoły, wiatraki, młyny, gorzelnie i inne elementy eliminujących sytuacje konfliktowe związane z wy- specyficzne dla architektury wiejskiej np.: krzyże, korzystywaniem zabytków kapliczki; - podejmowanie przedsięwzięć umożliwiających - należy przestrzegać wytycznych konserwator- tworzenie miejsc pracy związanych z opieką nad za- skich w zakresie nie tylko poszczególnych obiektów bytkami. objętych ochroną, ale również zasad zagospodaro- wania zabytkowych układów urbanistycznych; 2.1.4. Inne dokumenty o zasięgu województwa, - należy „odkryć” lokalną architekturę wiejską i za- których problematyka związana jest z dziedzictwem pewnić możliwość wprowadzenia tradycyjnych ga- kulturowym. barytów, form dachów, detali i rozwiązań materia- łowych do obiektów o współczesnych standardach; Przez gminę przebiegają trasy piesze, rowerowe, - chronić krajobraz, a w rejonach o najwyższych wodne i dla zmotoryzowanych, uwzględniające wa- walorach przyrodniczych i kulturowych wyklu- lory przyrodnicze i turystyczne gminy: czyć realizacje obiektów, które charakterem kolidują Szlaki rowerowe: z otoczeniem; - Greenway - Naszyjnik Północy - długości 870 - szanować kształtowaną tradycyjnie różnorod- km, łączy atrakcje przyrodnicze i kulturowe Pomo- ność form osadnictwa wiejskiego; rza Środkowego, Borów Tucholskich i Ziemi Krajeń- - wydobyć w układzie przestrzennym elementy skiej (trzech województw: zachodnio-pomorskiego, kompozycji urbanistycznej: dominant przestrzen- pomorskiego i wielkopolskiego), a także tematyczne nych, osi widokowych, ekspozycji, dolin, skarp, ścieżki edukacyjne, szkolne ostoje przyrody, ogrody charakterystycznych form terenowych, grup zieleni, i podworskie parki; alei. - Trasa „Rowerem przez lasy powiatu złotowskie- go” – długość 180 km, zaprojektowana i oznakowa- 2.1.3. Wielkopolski Wojewódzki Program Opieki na przez pięć Nadleśnictw: Złotów, Lipka, Okonek, nad Zabytkami na lata 2008 – 2011. Jastrowie i Płytnica: • Trasa zielona: Wersk – Zakrzewo – Złotów – Jó- Wielkopolski wojewódzki program opieki nad za- zefowo – Krzywa Wieś – Kiełpin; bytkami na lata 2008 – 2011 przyjęty został przez • Trasa niebieska: Głubczyn – Krajenka – Wąsosz Sejmik Województwa Wielkopolskiego Uchwałą Nr – Złotów – – Górzna most na Gwdzie; XVIII/243/07 z dnia 17 grudnia 2007 r.. Sporzą- • Trasa czerwona: Okonek – Grudna – Lipka – Wi- dzany jest na okres 4 lat przez zarząd wojewódz- trogoszcz – Podróżna – Krępsko – Ptusza. twa. Przyjmowany jest do realizacji przez sejmik - Szlak rowerowy ze Złotowa do Szwajcarii Kieł- wojewódzki po uzyskaniu opinii wojewódzkiego pińskiej – długość 55 km. Biegnie przez miejscowo- konserwatora zabytków. Co dwa lata zarząd wo- ści: Złotów – Nowy Dwór – Franciszkowo – Ra- jewództwa przedstawia sejmikowi województwa dawnica – Józefowo – Brzuchowa Góra – Krzywa sprawozdanie z realizacji tego programu. Sprawoz- Wieś – Kiełpin – Jagodzice – Zamkowa Góra – Le- danie to przedstawiane jest również Generalnemu śniczówka Kiełpin – Kiełpin – Jezioro Gogolin – Sta- Konserwatorowi Zabytków i właściwemu woje- ra Wiśniewka – Prochy – Stawnica – Złotów; wódzkiemu konserwatorowi zabytków w celu jego - Szlak rowerowy: Piła – Górka Klasztorna – Zło- wykorzystania przy opracowaniu, aktualizacji i re- tów– długość 60 km. alizacji krajowego programu opieki nad zabytkami. Biegnie przez miejscowości: Piła Płotki – Zelgnie- Program opieki nad zabytkami ma na celu, w wo – Stare – Śmiardowo Krajeńskie – Podróżna – Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 155 – 17041 – Poz. 2952

Buntowo – Sławianowo – Wiktorówko – Walenty- krajobrazu w województwie pilskim (Dz. U. Woje- nowo – – Święta – Złotów; wództwa Pilskiego Nr 13, poz. 83 z dnia 16 czerw- - Szlak czerwony (krajobrazowy) z Piły przez Zło- ca 1998 r.), w zakresie określonym w przepisach o tów do Okonka. Trasa: Krajenka – Tarnówka – Ra- ochronie przyrody. dawnica – Krzywa Wieś z Brzuchową Górą – zakład - Użytki ekologiczne - Na podstawie Rozporządze- rolny Grodno – Lędyczek – ścieżka dydaktyczna „W nia nr 26/95 Wojewody Pilskiego z 29 grudnia 1995 Dolinie Pięciu Rzek” – Okonek. r. (Dz. U. Woj. Pilskiego nr 16/95 poz. 64), Szlaki rowerowe i dla pieszych: - Rezerwaty przyrody: - Żółty szlak: Złotów – Stawnica – Prochy – Za- • Rezerwat „Czarci Staw” - utworzony Zarządze- krzewo (17 km) – leśniczówka Wierzchołek – Je- niem Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Na- zioro Borówno – Kujan (16 km) – Złotów. Długość turalnych i Leśnictwa z dnia 26 listopada 1990 r. szlaku – 43 km; w sprawie uznania za rezerwat przyrody (M. P. z - Niebieski szlak: Złotów – dookoła miasta (13 1990 r. Nr 48, poz. 366). Obejmuje obszar 4,91 ha, km). w obrębie gruntów wsi Międzybłocie. Znajduje się Trasy dla zmotoryzowanych: przy trasie Złotów – Zakrzewo Złotów – Kujan – Rudna – Górka Klasztorna – Łob- • Rezerwat„Uroczysko Jary” - utworzony Rozpo- żenica – Górka Klasztorna – Piesna – – Skicka rządzeniem Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Struga – Kujan – Złotów, długość szlaku - 51 km. Naturalnych i Leśnictwa z dnia 23 grudnia 1998 r. Złotów – Stare Dzierzążno – Stara Wiśniewka w sprawie uznania za rezerwat przyrody (Dz. U. z – Kiełpin – Debrzno Wieś – Lipka – Wielki Buczek 1998 r. Nr 166, poz. 1234) i obejmuje obszar 86 – Kujan – Kleszczyna – Święta – Złotów, długość ha, w obrębie gruntów wsi Górzna, przy trasie Zło- szlaku - 68 km; tów – Górzna. - Europejska sieć ekologiczna Natura 2000 - pro- Trasa północna: Złotów – Jastrowie – Podgaje – jektowany Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk Natu- Okonek – Lędyczek – – Kiełpin – Debrz- ra 2000 „Dolina Łobzonki”: no – Lipka – Wielki Buczek – Osowiec – Zakrzewo – Głomsk – Stara Wiśniewka – Stawnica – Złotów, 2.2. Relacje gminnego programu opieki nad za- długość szlaku - 135 km; bytkami z opracowaniami wykonanymi na poziomie Trasa południowa: Złotów – Kujan – Rudna – Łob- powiatu. żenica – Górka Klasztorna – Sławianowo – Bunto- wo – Krajenka – Tarnówka – Osówka – Piecewo 2.2.1. Strategia Rozwoju Społeczno – Gospodar- – Górzna – Złotów, długość szlaku - 85 km. czego Powiatu Złotowskiego na lata 2007 -2013.

Szlak im. Zdobywców Wału Pomorskiego - żółty, Jest to dokument przyjęty Uchwałą Nr X/43/2007 biegnący z Podgaj (13 km) przez Grudną nad Gwdą Rady Powiatu Złotowskiego z dnia 27 czerwca do Ptuszy (15 km). 2007 roku. „Strategia” formułuje potencjał i moż- Szlaki wodne liwości powiatu oraz przedstawia wizję, kierunki - Szlak wodny na rzece Głomia od Złotowa do Do- działania i warianty jego rozwoju. Stanowi instru- brzycy. Długość szlaku – około 40 km, czas spływu: ment planowania, organizowania i realizowania 2-3 dni (Głomia nadaje się do spływów przy wyż- przedsięwzięć oraz jest podstawą do tworzenia szych stanach wody); programów finansowania z udziałem środków ze- - Szlak wodny na rzece Łobzonka. wnętrznych. „Strategia” nie uwzględniła włączenia Na terenie gminy wskazano następujące obszary zabytków w rozwój Powiatu w planowanym okre- podlegające ochronie prawnej na podstawie prze- sie. Jedynie w obszarze Społeczność jako jeden z pisów o ochronie przyrody z uwagi na ich walory kierunków działania zapisano: „ zinwentaryzowanie przyrodnicze: zasobów kulturowych oraz zabezpieczenie obiek- - Obszary chronionego krajobrazu – Pojezierze tów o szczególnym znaczeniu dla dziedzictwa na- Wałeckie i Dolina Gwdy oraz Dolina Łobzonki i Bory rodowego” Dokument ten nie formułuje wniosków Kujańskie. Łączna powierzchnia obszarów wynosi dotyczących wykorzystania zabytków jako jednego 4510 ha. z ważnych elementów podnoszących atrakcyjność - Obszar Chronionego Krajobrazu „Pojezierze Wa- powiatu oraz sprzyjających rozwojowi turystyki na łeckie i Dolina Gwdy”, w zakresie zawartym w Roz- jego terenie. porządzeniu Wojewody Wielkopolskiego Nr 212/06 z dnia 29 listopada 2006 r. w sprawie obszaru chro- 3. Zasoby dziedzictwa i krajobrazu kulturowego nionego krajobrazu „Pojezierze Wałeckie i Dolina gminy Złotów Gwdy” (Dz. Urz. Woj. Wlkp. Nr 201, poz. 4770). - Obszar Chronionego Krajobrazu „Dolina Łobzon- Gmina Złotów usytuowana jest w centralnej czę- ki i Bory Kujańskie”, utworzony Rozporządzeniem ści powiatu złotowskiego obejmuje obszary wiejskie Nr 5/98 Wojewody Pilskiego z dnia 15 maja 1998 bezpośrednio okalające miasto Złotów. Gmina ta ma r. w sprawie ustanowienia obszarów chronionego charakter rolniczo - usługowy. Na jej terenie wystę- Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 155 – 17042 – Poz. 2952 puje dużo lasów, jezior i rzek. Położona jest na poje- wo pochodzi z 1442 r. Pierwszy kościół natomiast zierzu Krajeńskim w dorzeczu Noteci. Wyjątkowym wzniesiono prawdopodobnie w 1617 r. jako drew- jej bogactwem są dwa rezerwaty przyrody: „Czarci niany, katolicki. Parafia została przy nim erygowana Staw” i „Uroczysko Jary”. Na terenie gminy Złotów w 1621 r., która przez wojewodę kaliskiego Andrze- znajduje się 10 obiektów architektury wpisanych ja Grudzińskiego wyposażona została dwoma włó- do rejestru zabytków oraz 6 parków wpisanych do kami ziemi. W 1744 r. wzmiankowany jest kościół rejestru. Ponadto gmina ta jest bogata w zespoły w Sławianowie, drewniany, który miał trzy wieże i folwarczne z dworami i parkami występującymi osobną kaplice św. Barbary. Obecny kościół został na jej terenie. Jednym z najcenniejszych zabytków zbudowany w konstrukcji szachulcowej z otynkowa- gminy jest zespół kościoła p.w. św. Małgorzaty w nym wypełnieniem ceglanym w 1806 r. staraniem Kamieniu. Wieś Kamień to jedna z najstarszych wsi ówczesnego proboszcza Wojciecha Sucharskiego i Ziemi Złotowskiej wzmiankowana już w 1225 r. W z fundacji Marianny Guzowskiej regentki nakielskiej XVII w. jej właścicielami byli Potuliccy, później Gru- i w tym samym roku poświecony. Zabytkowy wy- dzińscy. Pierwszy kościół w Kamieniu zbudowany strój kościoła pochodzi z poprzedniego. W latach 70 był po 1619 r. przez Grudzińskich. Był ryglowy z – tych XX wieku od strony północnej dobudowana wnętrzem ozdobionym cennymi malowidłami m.in. została kruchta z imitacją układu szachulcowego orłami piastowskimi, które uległy zniszczeniu. Gdy wykonaną z desek. w poł. XVII w. ludność katolicka wymarła w cza- sie epidemii cholery, kościół przejęli protestanci. Kościół parafialny p.w. św. Jakuba Apostoła w Obecny kościół zbudowany został w 1803 r. rów- Bługowie nież w konstrukcji szachulcowej. Po 1945 r. kościół Zapisy historyczne wymieniają parafię w Bługowie przeszedł w ręce katolików. Obok kościoła znajduje już w 1339 r. W roku 1445 pojawia się wzmianka się drewniana dzwonnica z dzwonami z lat 1632 o kościele, który przetrwał do 1535 r. W 1535 r. i 1666. Na terenie cmentarza przykościelnego w Jan Ługowski prosi arcybiskupa gnieźnieńskiego o części północnej znajdują się nagrobki z żeliwnymi pozwolenie na wybudowanie nowego kościoła. 24 krzyżami z datami 1863 – 1869. czerwca 1536 r. bp Jan Drzewiecki eryguje nowy kościół, później patronat nad nim przejmuje wojewo- Kościół filialny p.w. Chrystusa Króla w Kleszczy- da kaliski Andrzej Grudziński. W 1578 r. Bługowo nie wzniesiono w latach 1876 – ’79 jako ewan- przejmuje Jan Białośliwski, następnie Jan Młodkow- gelicki w konstrukcji ryglowej, z wyodrębnionym, ski. W 1652 r. wymienia się wspólnego proboszcza trójbocznie zamkniętym prezbiterium oraz z wieżą dla Bługowa i Gromadna – ks. Jerzego Langa. Od centralnie usytuowaną w fasadzie, w połowie wto- 1760 r. w Bługowie rezyduje proboszcz. W 1700 pioną w korpus kościoła. Po II wojnie światowej zo- r. patronat przejmują Radolińscy. Przy ich pomocy stał przejęty przez katolików i 28 października 1945 ks. Jan Krzemieniecki wznosi kościół z „pruskiego r. poświęcony. Od tego czasu pełni funkcję filial- muru”, który przetrwał 100 lat. W 1864 r. przy- nego kościoła katolickiego. Obiekt dnia 25 listopa- stąpiono do budowy obecnego kościoła, budowano da 1965 r. decyzją Koszalińskiego Wojewódzkiego go 5 lat. Ówczesny dziedzic, protestant P. Linde, Konserwatora Zabytków został wpisany do rejestru ograniczył pierwotne plany do wymiarów obecnych. zabytków pod numerem A – 17/501. W czasie wpi- Budowniczym kościoła był ks. Wawrzyniec Wysoc- su kościół istniał w swej pierwotnej formie bryły z ki – proboszcz w latach 1859 – 1909. W czasie II otynkowanym wnętrzem i drewnianym stropem, w wojny św. kościół był zamknięty. Pierwszym pro- prezbiterium ze złotymi gwiazdkami oraz z bocznym boszczem po 1945 r. był. Ks. Klemens Buk – Sie- ołtarzem w stylu ludowym. W latach 80 – tych XX redziński, który sprowadził brakujące dzwony z Fa- wieku wnętrze kościoła obłożono okładziną boaze- nianowa i Dębna. Dzwony te umieszczono w wieży ryjną pozbawiając go zabytkowego wystroju. Pozo- kościoła, jednak na skutek zarysowań wieży prze- stała jedynie empora organowa wraz z prospektem niesiono je do wybudowanej ze stali konstrukcyjnej w stylu historyzmu i oryginalne z 4 ćw. XIX wieku dzwonnicy w 1975 r. Kościół wzniesiony z cegły ławki. Ponadto w roku 1990 prezbiterium obudo- w stylu eklektycznym z użyciem form neogotyku i wano zakrystią i salką katechetyczną. Konstrukcja neoromanizmu. szkieletowa kościoła z nietynkowanymi fachami jako typowa dla budownictwa mieszkaniowego i Kościół parafialny p.w. św. Barbary w Radawnicy. gospodarczego na terenach obecnej północno - za- Pierwszy kościół wzniesiony został prawdopodob- chodniej Polski zastosowana w architekturze sakral- nie w XVIII w. jako drewniany. W 1701 r. utwo- nej poprzez dobrze opanowany warsztat stanowi rzono w Radawnicy lokalny wikariat należący do wyjątkowy i wartościowy wkład w kształtowanie kościoła w Złotowie. Parafia radawnicka utworzo- krajobrazu kulturowego północnej Wielkopolski. na została 13 września 1726 r., kiedy to właści- cielem był ówczesny dziedzic von Osten - Sacken Kościół parafialny p.w. św. Jakuba Apostoła w i zatwierdzona przez arcybiskupa gnieźnieńskiego Sławianowie. Teodora Potockiego dekretem z 19 maja 1730 r. Pierwsza wzmianka o miejscowości Sławiano- W 1766 r. parafia liczyła 489 katolików. W 1849 Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 155 – 17043 – Poz. 2952 r. sprzedana została na rozbiórkę stara plebania i kupił je bankier i przedsiębiorca Dr Strousberg a po- wybudowana nowa, a w roku 1887 za urzędowania tem Grodno stawało się własnością kolejnych ro- ks. Dekowskiego rozebrano stary kościół i wzniesio- dzin niemieckich. Od roku 1945 Grodno znalazło się no nową świątynię w stylu neogotyckim. Kamień w obrębie państwa polskiego. Majątek przejęły na węgielny położony został 3 maja 1887 r., a kościół początku lat 50 – tych XX w. PGR, a we dworze poświecony 4 listopada 1888 r. W r. 1928 parafia zamieszkały 4 rodziny. Od roku 2001 dwór wraz liczyła 994 katolików a proboszczem wówczas był z parkiem i zabudowaniami gospodarczymi znajdu- ks. Ernest Czarnecki. Przy kościele istniał szpital dla je się w rękach prywatnych. Kuźnia powstała pod 2 ubogich ufundowany i wyposażony przez dziedzi- koniec XIX wieku zaś park pochodzi z okresu budo- ca Józefa Goetzendorf – Grabowskiego. Nad bramą wy dworu i posiada licznie zachowany starodrzew. przed placem kościelnym ustawione są dwie figury Wszystkie w/w elementy stanowią jednorodny sty- św. Floriana i św. Jakuba, które pierwotnie wień- listycznie zespół dworsko – parkowy jako przykład czyły bramę wjazdową do pałacu miejscowych dzie- XIX – wiecznych rezydencji charakterystycznych dziców. Kościół w pełni zachowany w pierwotnej dla północno – zachodniej Polski. formie bryły z jednorodnym neogotyckim wystrojem i wyposażeniem wnętrza jest przykładem okazałej Zespół pałacowo – parkowy w Radawnicy. świątyni wiejskiej charakterystycznej dla budownic- Pałac w Radawnicy powstał ok. 1775 r. w stylu twa sakralnego 2 połowy XIX wieku. Wzniesiony na klasycystycznym. W późniejszym okresie od strony miejscu poprzedniego kościoła katolickiego jest do- zachodniej dobudowano neogotycką wieżę. Mają- minantą architektoniczną i wysokościową a ponad- tek w Radawnicy należał do dóbr złotowskich. Od to stanowi cenny element krajobrazu kulturowego i 1719 r. do Hansa Bedige vin der Osten – Secken tożsamości ówczesnej dwuwyznaniowej wsi. – pułkownika wojsk polskich. W rękach tej rodzi- ny pozostał do 1812 r. 2 stycznia 1813 r. drogą Kościół pomocniczy p.w. św. Stanisława Kostki spadku stał się własnością hrabiego Józefa Grabow- w Radawnicy skiego. Od 1866 r. dobra zmieniają często właści- W roku 1926 zrodził się wśród ludności ewan- cieli drogą kupna, by w 1920 r. przejść na skarb gelickiej wsi Radawnica pomysł budowy kościoła, państwa niemieckiego. W pałacu powstała wtedy który otrzymał wsparcie w ramach tzw. programu szkoła dla dziewcząt tzw. szkoła pielęgniarek. Po II wschodniego. Obecnie istniejący kościół zbudowa- wojnie światowej powstał w nim Uniwersytet Lu- no w latach 1927 – ’28 w stylu historyzmu. Mie- dowy działający tu do 1950 r. i przeniesiony do Je- ścił on 270 miejsc siedzących. Świątynia nawiązuje sienie k. Bytowa by w roku 1958 powrócić znowu swoją formą do granitowych romańskich kościół- do Radawnicy. W latach 1950 – ’58 znajdował się ków wiejskich zachowanych jeszcze na Pomorzu. tu Dom Dziecka. Od połowy lat 90 – tych XX w. Jest wyraźnie osadzona w tradycji kościołów wzno- mieści się tu Zespół Szkół Policealnych. W latach szonych przez Komisję Osadniczą. Jedynie okna powojennych pałac był gruntownie przebudowy- ukształtowane zostały w sposób nowoczesny. Uro- wany, w latach 1975 – ’76 przekształceniu uległa czystość poświęcenia kamienia węgielnego odbyła część parku przed fasadą, na podstawie projektu się z wielką pompą 7 września 1927 r. Główną jej J. Chołoszkiewicza. Pierwotne założenie parkowe intencją było podkreślenie obecności Niemców w pochodzące z 1 poł. XVII w. znajdowało się przed tej polskiej wsi. Gmina liczyła ok. 500 dusz wlicza- frontem pałacu. Po wybudowaniu pałacu park uległ jąc mieszkańców sąsiednich folwarków. Teren pod zmianom, a w 2 poł. XIX w. przekształceniu z parku budowę kościoła wydzielony z parku dworskiego pałacowego na park krajobrazowy. ofiarował ówczesny jego właściciel – Niemiec. Bu- dowę prowadziła firma budowlane Radtke ze Złoto- Chałupa podcieniowa w Świętej nr 98 wzniesiona wa. Po II wojnie św. świątynia nie była użytkowana. została ok. 1800 r. i zawsze należała do bogatego Organy przeniesiono do kościoła katolickiego p.w. gospodarza. Zbudowano ja w konstrukcji ryglowej św. Barbary, gdzie nie było instrumentu, zaś ławki wypełnionej cegłą – otynkowaną i pobieloną, a we pomiędzy kościołami zamieniono. Parafia katolicka wnętrzu konstrukcje wypełnione strychulcem. Cha- przejęła kościół poewangelicki jako pomocniczy i ta szerokofrontowa z narożnym podcieniem i czar- otrzymał on wezwanie św. Stanisława Kostki. ną kuchnią. W roku 1972 Wojewódzki Konserwator Zabytków w Koszalinie wykupił chatę z przeznacze- Zespół dworsko – parkowy w Grodnie, w skład niem jej na muzeum in situ. Po remoncie utworzono którego wchodzą: dwór, kuźnia oraz park powstał tu Krajeńską Chatę Muzealną jako oddział Muzeum w połowie XIX wieku. Wieś z przyległymi lasami na- Ziemi Złotowskiej w Złotowie. leżała do obszernych dóbr złotowskich należących do Gruzińskich, Działyńskich, Potulickich. W 1773 Wiatrak typu „holender” w Dzierżążenku zbudo- r. przeszły w posiadanie rodziny von Osten – Sac- wany został w 1905 r. z cegły o bryle w formie ken. Potem wraz z Radawnicą Grodno należało do ściętego stożka zwieńczonego obrotowym dachem rodziny Grabowskich. Prawdopodobnie wtedy po drewnianym pokrytym papą. Obecnie brak jest śmi- połowie XIX wieku wybudowano dwór. W 1866 gieł. Wiatrak eksploatowany był zgodnie ze swym Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 155 – 17044 – Poz. 2952 przeznaczeniem do 1945 r. Przejęty jako mienie po- niemieckie przez wiele lat wykorzystywany był przez Park dworski w Stawnicy powstał prawdopodob- Gminną Spółdzielnię ze Złotowa jako magazyn pa- nie w 3 ćwierci XIX w. w stylu krajobrazowym. Z szy i zboża. W latach 60-tych XX w. pożar zniszczył niemieckich map archiwalnych wynika, iż po stronie część stropów i dach. Niszczejącą budowlę przejęła zachodniej nieistniejącego już dworu znajdował się gmina Złotów. W latach 1975 – ’77 przeprowadzo- bądź to sad bądź ogród warzywny, zaś za dworem no remont kapitalny trzonu, stropu i pokrycia dachu zadrzewienia parkowe. Do czasów obecnych zacho- na podstawie opracowanego projektu, który przewi- wał się liczny starodrzew. dywał także odbudowe śmigów i układu napędowe- go. W odremontowany trzonie urządzono magazyny Na terenie gminy Złotów występuje liczne histo- Muzeum Ziemi Złotowskiej. Od roku 1996 budynek ryczne układy ruralistyczne oraz zespoły folwarcz- znowu jest w rejkach prywatnych jako warsztat i ne. magazyn części. Najstarszą jest wieś Kamień (niem. Hohenfier) po- wstała w XIII w. Wieś szlachecka należała do klucza Na obszarze gminy Złotów ponadto występuje 5 radawnickiego. Otrzymała przywilej od Jana Potulic- parków wpisanych do rejestru zabytków w miej- kiego w dniu św. Marcina 1607 r., którzy zatwier- scowościach: , Nowy Dwór, Skic, Sławia- dzili także późniejsi dziedzice Gruzińscy. Obecnie nowo i Stawnica. przedstawia plan zbliżony do owalnicy.

Park dworski w Buntowie założony w 2 poło- Bielawa (niem. Marianenhof, Mariannenhof) – osa- wie XIX wieku jako nieduże założenie parkowe o da rolnicza zwana dawniej Marynowo powstała po cechach eklektycznych. Z tego okresu pochodzą 1766 r. jako jeden z trzech folwarków dóbr rycer- przypuszczalnie pozostałości rzędowych nasadzeń skich w Radawnicy. Nazwa Maryanowo pochodzi grabu oraz pojedyncze egzemplarze lipy. Był to park od imienia małżonki Grabowskiego – dziedzica dóbr o geometrycznym układzie osiowym posiadający re- w Radawnicy. W roku 1922 dobra Maryanowo oraz gularny układ alejek parkowych. Na terenie parku Franciszkowo znalazły się w rękach Maxa Maron- znajduje się murowany dwór z tego samego okresu, de. Po II wojnie światowej dobra upaństwowiono. jako główny punkt założenia. Po koniec XIX w. oraz Osadę rolną nazwano Bielawa. Przypuszczalnie pod w latach 20-tych i 30-tych wzbogacono park nowy- koniec XIX wieku w północnej części osady powsta- mi gatunkami drzew. ło niewielki założenie parkowo – dworskie.

Park dworski w Nowym Dworze powstał praw- Wieś Blękwit (Blankwit) wymieniają kroniki po dopodobnie w 2 połowie XIX wieku w oparciu o raz pierwszy w roku 1491. W XV wieku (być może niewielki kompleks leśny znajdujący się przy zabu- i wcześniej) założono tam młyn, który dostarczał dowaniach. Zniszczenia, zatarty układ przestrzenny mąkę dla miasta i dziedziców Złotowa. Młynarze oraz brak archiwalnych materiałów porównawczych otrzymywali od dziedziców złotowskich liczne przy- uniemożliwiają określenie ewentualnych przekształ- wileje. Najstarszy z nich nadany przez Jana Działyń- ceń parku. Na terenie parku znajduje się dwór z po- skiego nosi datę 18.11.1692 r., następny nadany czątku XX w. przez Ludwikę Działyńską datowany jest z września 1694 r. Miejscowość należała do klucza złotowskie- Park dworski w Sławianowie istniał w 2 połowie go. Na przestrzeni wieków zmieniała nazwę (bądź XIX wieku. Park urządzony w stylu krajobrazowym jej pisownię): 1491r. – Blankwith, 1604 – Blękwid, zajmował teren ograniczony drogami i zabudową 1653 – Blenkwida, później Blenkwitt, Blankwid, dziedzińca, spełniając rolę ochronną dla dworu, za- Blankwelt, Blankwitt. W roku 1920 Paul Molenhau- budowań folwarku i wsi. Pod koniec XIX wieku i er wybudował nowy młyn istniejący do dzisiaj. Po- na początku XX w. do zadrzewienia wprowadzono przedni zbudowany był w konstrukcji szkieletowej. gatunki drzew ozdobnych. Po stronie wschodniej Buntowo – pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z parku usytuowany jest murowany dwór z początku lat 1441/42. W roku 1633 nazywano ją Bontowem XX w. lub Bantowem. W roku 1537 właścicielem wsi był Jan Buntowski. Od 1 poł. XV wieku należała do Park dworski w Skicu powstał najprawdopodob- klucza krajeńskiego, od 1645 r. do dóbr złotowsko niej w 2 połowie XIX wieku w stylu krajobrazowym – krajeńskich, a od 1743 r. ponownie do klucza w okresie, kiedy majątek był w posiadaniu rodziny krajeńskiego by od roku 1837 znowu do dóbr zło- Dobberstein. Założenie to mogło powstać w wyni- towsko – krajeńskich – w/w daty związane są z ku przekształcenia starszego układu, którego pozo- rytmika zmian w komasacji dóbr ziemi złotowskiej. stałością być może są dwie okazałe lipy rosnące w jego obrzeżu od strony dziedzińca gospodarczego. Bługowo (niem. Seehof) – wieś istniała już we Obecnie są to jedynie pozostałości parku z budyn- wczesnym średniowieczu. W 1339 r. nabył ją nieja- kiem mieszkalnym wzniesionym na miejscu dworu i ki Pitrasz i włączył do swych dóbr. W latach 1491 – zabudową folwarczną. 1536 wieś należała do Macieja i Jana Bługowskich. Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 155 – 17045 – Poz. 2952

W 1578 r. Bługowo przejmuje Jan Białośliwski, na- z szopami i stajniami na 100 wozów i koni. W XVI stępnie Jan Młodkowski. w. obok wsi istniał folwark. W roku 1821 majątek rozparcelowano. Część ziemi przeszła w ręce Niem- Dzierżążno (niem. Gresonse) – należało do klucza ców. W dwudziestoleciu międzywojennym Klesz- złotowskiego i razem ze Złotowem przeszło w roku czyna była silnym ośrodkiem działalności polonijnej. 1788 w ręce niemieckie. W 1929 r. otwarto tu polską szkołę.

Górzna (Górno, niem. Gursen) – wieś obecnie o Krzywa Wieś (niem. Krummenenfliess) – wieś typie wielodrożnicy wzmiankowana w roku 1498 szlachecka założona w XVII wieku należała do klu- kiedy to była własnością Małgorzaty Gołamyskiej, cza radawnickiego. Dawniej istniał tu kościół kato- późniejszej żony Mateusza Brodzińskiego, kasztela- licki . na Bydgoskiego. Do roku 1600 było w posiadaniu Piotra Potulickiego, który sprzedał je tego roku Zyg- Ludwikowo (niem. Luisenhof) – osada rolnicza za- muntowi Grudzińskiemu, dziedzicowi w Złotowie. łożona w 1851 r. W roku 1922 dobra wchodziły Przejściowo Górzna należała także do klucza ra- w skład domeny należącej do księcia Friedricha Le- dawnickiego, którego ówczesny właściciel Wigand opolda von Preussen. Osten – Sacken nabył je od Jakuba Działyńskiego W roku majątek 1945 przejął Skarb Państwa. W w roku 1719. Od roku 1752 należała ponownie do latach 60 – tych XIX wieku w osadzie tej powstało dóbr złotowskich. założenie ogrodowo – dworskie.

Franciszkowo (niem. Franziskowo, do 1937 r. Miedzybłocie (niem. Stadtbruch) – wieś powstała Franzenhof) – osada rolnicza założona została po w 2 połowie XIX wieku w wyniku osuszania rozle- 1766 r. jako folwark należący do dóbr rycerskich głych błot ciągnących się do Śmiardowa. Pod ko- w Radawnicy. Znajdowała się tu lesista okolica. Do niec XIX wieku powstała tu cegielnia wytwarzająca roku 1866 dobra pozostawały w posiadaniu Gra- cegłę wapienną, którą przedsiębiorca ze Złotowa bowskich, następnie znalazły się w rękach znanego Iwański rozbudował tworząc warsztat prefabryka- przedsiębiorcy Stronsberga. W roku 1922 właści- tów cementowych i wytwórnie papy. Ponadto kazał cielem dóbr rycerskich był. Max Maronde, do które- zbudować w lesie solidny budynek i przekształcić go należała również folwark Mariannenhof (obecnie las sosnowy o powierzchni ok. 8 ha na pielęgnowa- Bielawa). Po II wojnie światowej dobra upaństwo- ny park, w którym znajdowały się również okazałe wiono. Niewielki założenie dworski z parkiem kra- drzewa i krzewy z innych kontynentów. Na począt- jobrazowym wykształciło się we wschodniej części ku XX wieku na terenie parku powstała zabudowa osady przypuszczalnie w 2 połowie XIX wieku. folwarku, który po działaniach wojennych uległ de- wastacji, a fabryka papy spłonęła przed wojną. (Karolewo, niem. Karlsdorf) – zostały przez właściciela wyodrębnione w XIX wieku z do- Nowiny (niem. Nowinien) – folwark powstał w 2 minium sławianowskiego należącego do klucza zło- ćw. XIX wieku. Najstarszą zachowana do dziś za- towskiego z przeznaczeniem na akcje parcelacyjną, budowę czyli budynki inwentarskie, dom rządcy i stad na cześć Karola Hohenzollerna nazwana Karls- kolonia mieszkaniową wzniesiono prawdopodobnie dorf. Następnie założono tu niewielki folwark. na przełomie XIX i XX wieku.

Klukowo (niem. Blankenfelde) – wieś powstała z Nowy Dwór (niem. Neuhof) – osada rolnicza po- tzw. II kolonizacji. Pierwsze wzmianki w dokumen- wstała przy drodze ze Złotowa do Radawnicy. W tach archiwalnych pochodza z 1604 i 1618 r. We roku 1856 majątek ten należał do cesarza Wilhelma, wsi był folwark należący do właścicieli majątku w a po nim do jego brata księcia Fryderyka Karola. W Krajence oraz 5 zagród chłopskich. Pierwotny układ roku 1922 dobra wchodziły w skład domeny należą- przestrzenny folwarku nie jest znany. Pod rządami cej do księcia Friedricha Leopolda von Preussen. Po Hohenzollernów rozwinął się w połowie XIX wieku. II wojnie światowej dobra upaństwowiono. Od 1919 r. folwark stanowił domenę skarbu pań- stwa. Radawnica (niem. Radawnitz)– wieś wzmianko- wana w źródłach po raz pierwszy jako osada wiej- Kleszczyna (niem. Kleschin) istniała już w roku ska w 1432 r. Do roku 1719 należała do klucza 1260 jako Klacino, a od roku 1546 jako Kleszczy- złotowskiego. W roku 1719 na mocy aktu kupna no. W 1578 r. miejscowość ta należała do Cze- właścicielem klucza radaw3nickiego został Hans szewskich, później do Słupskich i Sławianowskich. Vedige von der Osten Sacken – pułkownik wojsk Ostatni z nich Przecław Sławianowski był wówczas polskich. Od roku 1813 Radawnica drogą kupna i także właścicielem Sławianowa. Przez Kleszczynę koligacji staje się własnością Józefa Grabowskiego. w średniowieczu prowadził szlak handlowy z Wiel- Od 1866 r. dobra zmieniają często właścicieli dro- kopolski do morza. W związku z tym właściciele gą kupna, by w 1920 r. przejść na skarb państwa Kleszczyny w roku 1700 zbudowali tu duży zajazd niemieckiego.W latach międzywojennych Radawni- Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 155 – 17046 – Poz. 2952 ca była silnym ośrodkiem życia polskiego. W roku traktu. Obecnie jest to wielodrożnica. Wieś uległa 1929 otwarto we wsi polską szkołę. Obecny układ kilkakrotnie niszczeniu. W wyniku takich zniszczeń wsi dwulicowy. ma m.in. miejsce kolonizacja wsi w latach 1732 i 1752. Niemieccy sołtysi otrzymywali tu przywileje Skic Dziennik (niem. Kietz) Urzędowy – folwark wzmiankowany w źró- pod warunkiem obsadzenia pustych działek. Wieś dłach wWojewództwa 1430 r. W roku Wielkopolskiego 1537 pojawiła Nr 155 się pierwsza – 58w – owym czasie dzieliła się na dwie części:Poz. 2952 polską wzmianka jednocześnie o wsi i o folwarku, nazywa- i niemiecką. Każda część miała swojego sołtysa. na wówczas Szkic. Przez kilkaset lat był ośrodkiem Obecny układ wsi nosi interesujące ślady przemian kompleksuczęści: folwarków polską i znanych niemiecką. pod Każda nazwą część klucza miała spowodowanych swojego sołtysa. etnicznym Obecny zróżnicowaniem układ wsi ian nosi interesujące ślady przem wsi. skickiego,spowodowanych który był własnością etnicznym róznych zróżnicowaniem rodów wsi. szla- checkich. Znaczniejszy rozwój miejscowości na- Wąsosz (niem. Wonzow) – nazwa wsi Wąsosz stąpił wWąsosz XIX wieku. (niem. Istniały Wonzow) – tu nazwa wówczas wsi gorzelnia, Wąsosz pojawiła pojawiła się się już już w w 1400 1400 r. r. jako jako Wasose, Wasose, w 1496 znana była pod nazwa w 1496 browarWąsosze, i młyn wodny. w 1546 – W Wąsosze, okresie międzywojennym Wonsow, a nieco znana później była Wonzoff, pod nazwa Wonsohoff Wąsosze, i jest pochodzenia polskiego. w Pod 1546 zaborem – Wąso- pruskim i w okresie do 1945 r. nosiła nazwę niemiecką Wonzow. W 1400 r. należała do Danaborskich. W późniejszych wieś byłaczasach znacznym wieś należała ośrodkiem do życia dóbr polonijnego. złotowskich i sze, była Wonsow, oddawana a nieco w później dzierżawę. Wonzoff, W 1646 Wonsohoff r. wieś dostaję Ciechocki. W okresie W rokuwojny 1929 północneotwartoj ( tu szkołę 1700 – 1721 polską. r.) została spustoszona i jest pochodzenia przez wojska polskiego. szwedzkie. Pod Od zaborem XVII wieku był tu młyn wodny na pruskim rzece Głomia. Pod koniec XIX wieku na terenie i w okresie wsi istniały do 1945 dwa r. nosiła większe nazwę zespoły niemiecką budynków gospodarczych z siedzibami Sławianowoich właścicieli, (niem. Slawianowo) przy których – wieś powstały e mał założenia wzmian- ogrodowe. Wonzow. W 1400 r. należała do Danaborskich. W kowana w 1442 r.. poprzednie nazwy miejscowości późniejszych czasach wieś należała do dóbr zło- brzmiały:Zalesie Slawnanowo, (niem. Petzin) w roku wieś 1663 istniała – Sławioano już - w towskich 1500 r. i była Nazwa oddawana miejscowości w dzierżawę. w różnych W 1646 formach spotykana jest od połowy XVI r. wieku (Pieczyno, , Piecyn, Pedcin). W XIX wieku większość mieszkańców była wyznania e ewangelickiego, a zalesi wo. Wnależał rokuo 1578 do parafii należalo w Tarnówce. do braci Zbór Sławianow ewangelicki - wieś istniał dostaję we Ciechocki. wsi w 1868 W okresie r. wojny na jego północnej miejscu w roku 1884 nowy, ceglany do skichbdziś oraz istniejący do Wojciecha kościół. Czeszewskiego. Po II wojnie W roku światowej ( 1700 na – skutek 1721 r.) zmiany została składu spustoszona ludności przez kościół przekształcono w świątynię woj- 1618 katolicką. było w posiadaniu rodziny Solińskich, a na- ska szwedzkie. Od XVII wieku był tu młyn wodny stępnieWszelk Potulickich,ie prace Grudzińskich, prowadzone Działyńskich przy obiektach oraz zabytkowych na rzece Głomia. oraz na Pod koniec terenach XIX założeń wieku na parkowych wpisanych do rejestru terenie rodzinyzabytków Hohenzollernów. wymagają W uzyskania roku 1921 stosownego dobra zło pozwolenia - wsi istniały Wielkopolskiego dwa większe Wojewódzkiego zespoły budynków Konserwatora Zabytków. gospo- towskie, w skład których wchodziło Sławianiowo darczych z siedzibami ich właścicieli, przy których upaństwowiono. W roku 1929 otwarto tu polską powstały małe założenia ogrodowe. szkołę. Zalesie (niem. Petzin) wieś istniała już w 1500 r. Stawnica (niem Stewnitz) wieś o układzie ulico- Nazwa miejscowości w różnych formach spotykana wym znana od 1941 r. jako Stawnicza. Na skra- jest od połowy XVI wieku (Pieczyno, Pieczyn, Pie- ju wsi nad Głomią w XVI wieku wzniesiono młyn cyn, Pedcin). W XIX wieku większość mieszkańców o dwóch kołach, któremu Augustyn Działyński 29 była wyznania ewangelickiego, a zalesie należało do stycznia 1754 r. nadał przywilej. W XVIII wieku po- parafii w Tarnówce. Zbór ewangelicki istniał we wstał tu folwark. Wieś należała do klucza złotow- wsi w 1868 r. na jego miejscu w roku 1884 nowy, skiego. W okresie międzywojennym rozwijał się tu ceglany do dziś istniejący kościół. Po II wojnie świa- silnie ruch polonijny. W roku 1929 otwarto tu pol- towej na skutek zmiany składu ludności kościół ską szkołę. przekształcono w świątynię katolicką. Wszelkie prace prowadzone przy obiektach za- Święta (niem. Schwente) wieś znana od roku bytkowych oraz na terenach założeń parkowych 1440 należała do dóbr złotowskich. Zamieszkiwali ja wpisanych do rejestru zabytków wymagają uzyska- wyłącznie Polacy. Wizytacja z 1695 r. określa liczbę nia stosownego pozwolenia Wielkopolskiego Woje- tutejszych chłopów na 40. Z rozmieszczenia starych wódzkiego Konserwatora Zabytków. zagród i chałup wynika, że wieś była ulicówką o zwartej symetrycznej zabudowie po obu stronach

W TYM

TYP OBIEKTU WPISANY DO MUROWANY DREWNIANY REJESTRU 1. UKŁADY URBANISTYCZNE ilość x x 2. UKŁADY RURALISTYCZNE ilość 19 x x - 3. ZABUDOWA MIESZKALNA 182 27 1 4. OBIEKTY SAKRALNE a. kościoły romańskie b. kościoły gotyckie c. kościoły nowożytne XVI – XVIII w. d. kościoły XIX w. – 1945r. 6 3 6 e. klasztory f. synagogi, bóżnice g. kaplice, dzwonnice, bramy, ogrodzenia inne 8 4 5. BUDOWNICTWO OBRONNE Dziennik Urzędowy Dziennik Urzędowy WojewództwaWojewództwa Wielkopolskiego Wielkopolskiego Nr 155 Nr 155 – –17047 59 – – Poz. 2952Poz. 2952

a. zamki i ich relikty b. miejskie mury obronne c. fortyfikacje nowożytne i późniejsze 6. OBIEKTY UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ a. ratusze 2 b. budynki adm. publ., sądy, banki, poczty 12 c. szkoły d. leśniczówki i gajówki e. karczmy i zajazdy f. inne (remiza) 1 7. OBIEKTY PRZEMYSŁOWE I GOSPODARCZE a. zakłady przemysłowe b. dworce kolejowe z zespołami bud. 1 c. spichrze, magazyny, stodoły 1 3 d. młyny 2 e. gorzelnie i browary 3 f. mleczarnie g. kuźnie 2 h. wiatraki 2 1 i. wieże ciśnień j. inne (bud. gosp., obory, chlewy) 21 2 8. PAŁACE I DWORY 9 1 9. ZESPOŁY FOLWARCZNE 15 a. stodoły 3 b. spichrze 1 c. obory 1 d. stajnie e. chlewnie f. owczarnie g. kuźnie 2 h. wagi i. inne magazyny 2 j. gorzelnie i browary 2 k. inne (oficyny, domy folwarczne) 11 10. PARKI ilość 13 x x 6 a. altany, lodownie, inne elem. małej arch. b. bramy i ogrodzenia 11. CMENTARZE ilość wpisanych do rejestru a. rzymsko-katolickie 7 x b. ewangelickie 19 x c. prawosławne x d. żydowskie x e. inne (rodowe, epidemiczne) 2 x 12. STANOWISKA ARCHEOLOGICZNE ilość ogółem wpisanych do rejestru a. grodziska 6 x 6 b. osady 800 x 6 c. cmentarzyska 52 x 4 d. inne 21 x

3.1.Źródło: Obiekty Raport zabytkowe o stanie nieruchome zabytków o w najwyż gminie Złotów – Piła, - maj BŁUGOWO 2004 r. szym znaczeniu dla gminy Złotów – wpisane do • kościół katolicki parafialny p.w. św. Jakuba rejestru zabytków (wykaz). wraz z terenem przykościelnym – 1864 –’69, nr rej. BUNTOWO 177/Wlkp/A decyzja WWKZ z dnia 04.06.2004 r. • park dworski – 2 połowa XIX wieku, nr rej. A – DZIERŻĄŻENKO 518 decyzja z dnia 29.03.1985 r. • wiatrak holender – 1905 r., nr rej. A – 69/122 Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 155 – 17048 – Poz. 2952 decyzja z dnia 04.11.1956 r. 4. MŁYN, mur., 1920 r. GRODNO 5. ZAGRODA Nr 1 • zespół dworsko – parkowy, w skład którego dom, dawna młynarzówka, mur., 1910 – 1920 r. wchodzą dwór, kuźnia oraz park z ok. poł. XIX w., nr zabudowania gospodarcze, mur. , l. 20 – te XX w. rej. 211/Wlkp/A decyzja WWKZ z dnia 14.12.2004 6. DOM Nr 2, mur./szach, pocz. XX w. r. 7. ZAGRODA Nr 3 KAMIEŃ dom, mur., pocz. XX w. (przebudowany) • zespół kościoła ewangelickiego, ob. rzymsko- bud. gospodarczy, mur. pocz. XX w. katolickiego fil. p.w. św. Małgorzaty w Kamie- 8. DOM Nr 8, mur./szach, drewno, pocz. XX w. niu, w skład którego wchodzą: kościół, dzwonnica 9. DOM Nr 9, mur., pocz. XX w. i cmentarz przykościelny, obecnie nr rej. 175/Wlk- 10. DOM Nr11, mur., l. 20 - te XX w. (przebudo- p/A decyzja WWKZ z dnia 31.05.2004 r. (kościół wany) wpisany został do rejestru zabytków decyzją z dnia 11. DOM Nr 13, mur., pocz. XX w. (przebudo- 02.04.1959 r.) wany) KLESZCZYNA 12. DOM Nr 14, mur., l. 20, 30 - te XX w. (prze- • kościół ewangelicki, ob. rzymskokatolicki fil. budowany) p.w. Chrystusa Króla, 1873 – ’76 r., nr rej. A – 13. DOM Nr 15, mur., l. 20, 30 - te XX w. 17/501 decyzja z dnia 25.11.1965 r. 14. ZAGRODA Nr 16 NOWY DWÓR dom, mur., l. 20, 30 - te XX w. • park dworski – 2 połowa XIX wieku, nr rej. A – bud. gospodarcze, mur. l. 20, 30 - te XX w. (prze- 418 decyzja z dnia 12.03.1982 r. budowane) RADAWNICA 15. DOM Nr 18, mur. 1 ćw. XX w. • kościół parafialny p.w. św. Barbary z terenem 16. DOM Nr 25, mur., l. 20, 30 - te XX w. cmentarza przykościelnego, 1887 – ’88 r., nr rej. 17. DOM Nr 27, mur., pocz. XX w. 515/Wlkp/A decyzja WWKZ z dnia 05.06.2007 r. 18. DOM Nr 31, mur., l. 20, 30 - te XX w. • kościół ewangelicki, ob. rzymskokatolicki, po- 19. DOM Nr 33, mur., l. 20, 30 - te XX w. mocniczy p.w. św. Stanisława Kostki z terenem 20. DOM Nr 34, mur., pocz. XX w. przykościelnym, 1927 – ’28 r., nr rej. 516/Wlkp/A 21. DOM Nr 37, mur., l. 20, 30 - te XX w. (prze- decyzja WWKZ z dnia 05.06.2007 r. budowany) • zespół pałacowo – parkowy, z pałacem po- 22. DOM Nr 38, mur., l. 20, 30 - te XX w. wstałym ok. 1775 r. oraz parkiem założonym w 23. DOM Nr 41, mur. 1 ćw. XX w. 1 poł. XVII w., nr rej. A – 37/503 decyzja z dnia 24. DOM Nr 42, mur. 1 ćw. XX w. (przebudowa- 25.11.1965 r. oraz nr rej. A – 419 decyzja z dnia ny) 12.03.1982 r. 25. DOM Nr 45, mur. ok. 1910 r. SKIC 26. ZAGRODA Nr 47 • park dworski – 2 połowa XIX wieku, nr rej. A – dom, mur., pocz. XX w. (przebudowany) 520 decyzja z dnia 29.03.1985 r. bud. gospodarczy, mur. pocz. XX w. SŁAWIANOWO • kościół katolicki, par. p.w. św. Jakuba Apo- DZIERZĄŻENKO stoła, 1806 r., nr rej. A – 32/186 decyzja z dnia 27. WIATRAK HOLENDER, mur., 1905 r. – wpisa- 02.04.1959 r. ny do rejestru zabytków pod numerem A – 122/69 • park dworski – 2 połowa XIX wieku, nr rej. A – decyzją z dnia. 04.11.1956 r. 521 decyzja z dnia 29.03.1985 r. 28. ZAGRODA, dz. Nr 49, pocz. XX w. ŚWIĘTA 29. ZAGRODA Nr 21,dz. Nr 43/1, pocz. XX w. • chałupa podcieniowa nr 98 z ok. 1800 r., nr rej. 30. ZAGRODA, dz. Nr 49, pocz. XX w. A – 44/188 decyzja z dnia 02.04.1959 r. 31. ZAGRODA, dz. Nr 74/4, pocz. XX w. (w są- STAWNICA siedztwie wiatraka) • park dworski – 3 ćwierć XIX wieku, nr rej. A – 32. ZAGRODA Nr 24, dz. Nr 77/5, pocz. XX w. 460 decyzja z dnia 11.10.1983 r. 33. ZAGRODA Nr 20,dz. Nr 882, pocz. XX w. ŁOPIENKO 3.2. Wykaz obiektów zabytkowych nieruchomych 34. ZESPÓŁ FOLWARCZNY, pocz. XX w. figurujących w gminnej ewidencji zabytków (Obiek- • dwór, , ob. dom mieszkalny nr 1, mur. ok. 1910 ty podkreślone wpisane do rejestru zabytków wy- r. szczególnione w punkcie 3.1.) • bud. inwentarski (obora?), ob. magazyn, mur., BLĘKWIT pocz. XX w. 1. KAPLICA, mur., ok. poł. XIX w. • magazyny paszy, drewno – przylega do szczytu 2. SZKOŁA, ob. dom mieszkalny Nr 22, mur. 1 w/w obory, przed 1939 r. ćw. XX w. • budynek inwentarski, ob. warsztat naprawczy, bud. gosp., mur., pocz. XX w. mur. pocz. XX w. 3. REMIZA, mur./drewno, l. 20 – te XX w. NOWY DWÓR Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 155 – 17049 – Poz. 2952

35. SZKOŁA, mur., l. 20 – te XX w. 51. DOM Nr 13, mur., 1 ćw. XX w. (przebudo- 36. ZESPÓŁ DWORSKO – FOLWARCZNY wany) • dwór, ob. dom mieszkalny, mur. pocz. XX w. 52. DOM Nr 14, mur., pocz. XX w. (przebudo- • park dworski, poł. XIX w. – wpisany do re- wany) jestru zabytków pod nr A – 418 decyzją z dnia 53. DOM Nr 21, mur., ok. 1900 r. 12.03.1982 r. 54. DOM Nr 22, mur., k. XIX w. (przebudowany) • podwórze folwarczne z: 55. DOM Nr 23, szach., ok. 1850 r. - przebudowaną chlewnią, 56. DOM Nr 24, mur., pocz. XX w. - owczarnią wraz z kuźnią 57. DOM Nr 26, mur. cegła, 2 poł. XIX w. (otyn- - transformatorem, kowany) - częściowo zmienioną hydrofornią, 58. DOM Nr 27, mur. cegła, pocz. XX w. (otyn- - przebudowana oborą kowany) • kolonia mieszkalna z chlewikami: 59. DOM Nr 28, mur., 1 ćw. XX w. (przebudo- - dom mieszkalny, Nr 5, mur 1934 r. wany) - dom mieszkalny, Nr 6, mur 1934 r. 60. DOM Nr 29, szach./mur.,1 poł. XIX w. - dom mieszkalny, Nr 7, mur 1934 r. 61. DOM Nr 31, mur., pocz. XX w. (przebudo- - dom mieszkalny, Nr 8, mur 1934 r. wany) 37. CMENTARZ EWANGELICKI, pocz. XX w 62. DOM Nr 32, ob. Poczta, mur., pocz. XX 38. CMENTARZYSKO KURHANOWE, stan. Nr 7. w./1921 r. 39. CMENTARZYSKO KURHANOWE – stan. Nr 6. 63. DOM Nr 50, mur., pocz. XX w. (przebudo- ŚWIĘTA wany) 40. SZKOŁA, ob. bud. Nr 86, mur. ok. 1900 r. 64. DOM Nr 51, szach./tynk., 1 poł. XIX w. (prze- 41. SZKOŁA nr 16, ob. Plebania Parafii Rzymsko budowany) – Katolickiej p.w. św. Jana Chrzciciela w Świetej, 65. DOM Nr 53, mur./glina, k. XIX w. drewno, l. 20 – te XX w. 66. DOM Nr 54, mur., pocz. XX w. (przebudo- 42. KUŹNIA, nr 71, mur. II poł. XIX w. wany) 43. ZESPÓŁ MŁYŃSKI 67. DOM Nr 55, mur., k. XIX w. (przebudowany) a) młyn – wiatrak holender, mur., 3 ćw. XIX w. 68. DOM Nr 56, mur., k. XIX w. (przebudowany) b) dom młynarza, ob. dom nr 46 b, mur. 3 ćw. 69. DOM Nr 64, mur., pocz. XX w. XIX w 70. DOM Nr 66, mur., pocz. XX w. c) budynek mieszkalno – gospodarczy, ob. dom 71. DOM Nr 69, mur., szach., ok. poł. XIX w. nr 46 a, mur., 3 ćw. XIX w. 72. DOM Nr 70, mur., k. XIX w. (przebudowany) 44. ZESPÓŁ FOLWARCZNY I 73. DOM Nr 74, mur./glina, k. XIX w. - dom właściciela, ob. biura i dom mieszkalny nr 74. DOM Nr 75, mur., pocz. XX w. 116, mur., 3 ćw. XIX w. 75. DOM Nr 76, mur./glina, k. XIX w. - kuźnia, warsztat, ob. bud. gosp., mur., 3 ćw. 76. DOM Nr 77, mur., ok. 1900 r. XIX w. 77. DOM Nr 78, mur., pocz. XX w. (przebudo- - obora, ob. chlewnia, mur., 3 ćw. XIX w. wany) - dom robotników folwarcznych , ob. dom mieszk. 78. DOM Nr 79, mur., pocz. XX w. nr 118, mur., 3 ćw. XIX w. 79. DOM Nr 80, mur., ok. 1900 r. 45. ZESPÓŁ FOLWARCZNY II 80. DOM Nr 87, mur., pocz. XX w. - dom właściciela, ob. dom mieszkalny nr 60, 81. DOM Nr 88, mur., 1 ćw. XX w. mur., 3 i 4 ćw. XIX w. 82. DOM Nr 89, mur., 1 ćw. XX w. - stajnia, ob. nieużytkowana, mur., 3 i 4 ćw. XIX 83. DOM Nr 90, mur., (przebudowany) w. 84. DOM Nr 91, mur., (przebudowany) - stajnia, obora, ob. nieużytkowana, mur., 3 i 4 85. DOM Nr 92, mur., l. 30 – te XX w. (przebu- ćw. XIX w. dowany) - obora z mieszkaniem robotników folwarcznych, 86. DOM Nr 93, mur., l. 30 – te XX w. (przebu- mur., 3 i 4 ćw. XIX w. dowany) - kuźnia, ob. warsztat, mur., 3 i 4 ćw. XIX w. 87. ZAGRODA Nr 96 44. DOM Nr 3, mur., k. XIX w. - dom, mur. pocz. XX w. 45. DOM Nr 4, mur., pocz. XX w. (przebudowa- - budynki gospodarcze, szach/glina, pocz. XX w. ny) 88. DOM Nr 98, szach./drewno, ok. 1800 r. – 46. DOM Nr 8, mur., 1910 – ’20 r. wpisany do rejestru zabytków pod numerem A – 47. DOM Nr 9, mur., l. 30 – te XX w. 44/188 decyzją z dnia 02.04.1959 r. 48. DOM Nr 10, mur., pocz. XX w. 89. DOM Nr 99, mur., pocz. XX w. (przebudo- 49. DOM Nr 11, mur., pocz. XX w. (przebudo- wany) wany) 90. CMENTARZ EWANGELICKI, poł. XIX w. dz. 50. DOM Nr 12, mur., 1 ćw. XX w. (przebudo- Nr 499 wany) 91. CMENTARZ KATOLICKI, nieczynny, pocz. XX w. Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 155 – 17050 – Poz. 2952

92. CMENTARZ EWANGELICKI, poł. XIX w. dz. a) dom, mur., l.30-te XX, Nr 632 b) obora, mur., 1935 r. WIELATOWO 15. DOM Nr 5, szach., 1 poł. XIX w. 93. ZESPÓŁ FOLWARCZNY, pocz. XX w. 16. DOM Nr 6, szach., 1 poł. XIX w. - dwór, rządcówka (?) , ob. dom mieszkalny nr 5, 17. DOM Nr 15, mur., l.20-te XX w. mur. pocz. XX w. 18. DOM Nr 18, mur., pocz. XX w. - obora, ob. biura, magazyny, mur. 1934 r. 19. DOM Nr 19, mur., 1903 r. - budynek gospodarczy (kuźnia?), ob. garaże, mur. 20. DOM Nr 20, mur./szach., ok. poł. XIX w. pocz. XX w. 21. DOM Nr 23, szach., 1 poł. XIX w. - czworak, ob. dom mieszkalny nr 4, mur. pocz. 22. DOM Nr 28, mur., 1 poł. XIX w. XX w. 23. DOM Nr 30, szach., 2 poł. XIX w. 24. DOM Nr 31, szach., 2 poł. XIX w. 3.3. Wykaz obiektów zabytkowych nieruchomych 25. DOM Nr 39, mur., 1935 r. wskazanych do ujęcia w gminnej ewidencji zabyt- 26. DOM Nr 40, mur., l.20-te XX. ków. (Obiekty podkreślone wpisane do rejestru za- 27. CMENTARZ EWANGELICKO-AUGSBURSKI, bytków wyszczególnione w punkcie 3.1.) nieczynny, poł. XIX w. Stan na rok 1992. Aktualizacja polegająca na wy- 28. GRODZISKO WCZESNOŚREDNIOWIECZNE – kreśleniu obiektów już nie istniejących, zaktualizo- stan.1. waniu adresów oraz włączeniu obiektów nie ujętych 29. OSADA WCZESNOŚREDNIOWIECZNA – jeszcze w wojewódzkiej ewidencji zabytków zosta- stan.4. nie wykonana podczas kontynuacji gminnej ewiden- cji zabytków w porozumieniu z WUOZ – Delegatura DZIERZĄŻNO w Pile. 30. OBORA Nr 6, mur., 4 ćw. XIX w. 31. DOM Nr 9, mur., 1 ćw. XX w. BŁUGOWO 32. CMENTARZ EWANGELICKO-AUGSBURSKI, 1. ZESPÓŁ KOŚCIOŁA PAR. P.W. ŚW.JAKUBA nieczynny, poł. XIX w. APOSTOŁA, a) kościół, mur., ok.1890, FRANCISZKOWO b) budynek gospodarczy, mur., pocz. XX w. 33. DOM Nr 4, mur., 1929 r. 2. SZKOŁA PODSTAWOWA, mur., pocz. XX w. 34. DOM Nr 11, mur., 1932 r. 3. REMIZA, mur., pocz. X w.. 35. DOM Nr 12, mur., 1932 r. 4. DOM Nr 8, mur., ok.1900. 36. DOM Nr 14, mur., 1 ćw. XX w. 5. DOM Nr 10, mur., l.30-te XX. 37. DOM Nr 15, mur., 1 ćw. XX w. 6. DOM Nr 22, mur., 1931. 38. PARK KRAJOBRAZOWY, 2 poł. XIX w. 7. DOM Nr 23, mur., ok.1900. 8. OBORA Nr 24, mur., pocz. XX w. GÓRZNA 9. DOM Nr 28, mur., 1914. 39. KOŚCIÓŁ EWANGELICKI, ob. magazyn, mur., 10. DOM bez n-ru, mur., 1902. 2 poł. XIX w. 40. POCZTA, mur., pocz. XX w. BIELAWA 41. SZKOŁA, mur., ok.1900 r. 11. ZAŁOŻENIE DWORSKO-PARKOWE: 42. ZESPÓŁ FOLWARCZNO-PARKOWY: a) dwór, mur., 1 ćw. XX w. a) stajnia ze stodołą, ob. budynek mieszkalno-go- b) park dworski, k. XIX w. spodarczy, mur., 4 ćw. XIX w. b) budynek inwentarski, ob. mieszkalno-gospodar- BUNTOWO czy, mur., 4 ćw. XIX w. 12. SZKOŁA PODSTAWOWA, mur., pocz. XX w. c) stodoła, ob. budynek mieszkalny, mur., 4 ćw. 13. ZESPÓŁ FOLWARCZNO-PARKOWY: XIX w. a) dwór, ob. mieszkanie, mur., k. XIX w. d) dom mieszkalny, mur., 4 ćw. XIX w. b) magazyn, mur., k. XIX w. e) dom robotników folwarcznych, czworak, mur., c) spichlerz, szach., 1853, 4 ćw. XIX w. d) stodoła, szach., 1853, f) dom robotników folwarcznych, mur., 4 ćw. XIX e) chlew, mur., ok.1900, w. f) chlew, mur., ok.1900, g) dom robotników folwarcznych, czworak, mur., g) kurnik, mur., ok.1900, 4 ćw. XIX w. h) obora, mur., ok.1900, h) dom mieszkalny, mur., 4 ćw. XIX w. i) transformator, mur., k. XIX w. i) budynek inwentarski, mur., 4 ćw. XIX w. j) owczarnia z oborą, mur., k. XIX w. j) park dworski, poł. XIX w. k) domy mieszkalne, mur., k. XIX w. 43. DOM Nr 9, mur., pocz. XX w. l) park dworski, 2 poł. XIX w. 44. DOM Nr 10, mur., pocz. XX w. 14. ZAGRODA Nr 4: 45. DOM Nr 11, mur., ok.1900 r. Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 155 – 17051 – Poz. 2952

46. DOM Nr 20, mur./gl., 3 ćw. XIX w. a) stodoła, rygl./drewno, 3 ćw. XIX w. 47. DOM Nr 37, mur./rygl./drewn., pocz. XX w. b) obora, mur./kam., 1866 r. 48. DOM Nr 41, mur., 1 ćw. XX w. 49. DOM Nr 48, mur., pocz. XX w. KLESZCZYNA 50. DOM Nr 94, szach., ok.1850 r. 76. ZESPÓŁ KOŚCIOŁA FILIALNEGO P.W. CHRY- 51. DOM Nr 112, mur./rygl., l.20-te XX w. STUSA KRÓLA: 52. CMENTARZ KATOLICKI, czynny, 1841 r. a) kościół, szach., 1873-76 r. 53. CMENTARZ EWANGELICKO-AUGSBURSKI, b) dzwonnica, drewno, 2 poł. XIX w. nieczynny, poł. XIX w. 77. KAPLICZKA, mur., 2 poł. XI w.. 54. GRODZISKO WCZESNOŚREDNIOWIECZNE – 78. POCZTA, mur., l.20-te XX w. stan. 1. 79. DOM Nr 1, mur., 2 poł. XIX w. 80. DOM Nr 2, szach., 1 poł. XIX w. GRODNO 81. DOM Nr 4, mur., pocz. XX w. 55. ZESPÓŁ DWORSKO-PARKOWY: 82. DOM Nr 5, mur., 1924 r. a) dwór, mur., poł. XIX w. 83. DOM Nr 9, szach./gl./drewno, k. XIX w. b) kuźnia, mur., k. XIX w. 84. DOM Nr 10, mur., l.20-te XX w. c) park dworski, XIX w. 85. DOM Nr 12, mur., l.20-te XX w. 86. DOM Nr 15, mur., 2 poł. XIX w. GRUDNA 87. DOM Nr 22, mur., 1921 r. 56. CMENTARZ EWANGELICKO-AUGSBURSKI, 88. ZAGRODA Nr 27: nieczynny, 1 poł. XIX w. a) dom, szach., 1 poł. XIX w. 57. CMENTARZ EWANGELICKO-AUGSBURSKI, b) obórka, szach., 1 poł. XIX w. nieczynny, poł. XIX w. c) stodoła, szach./drewno, 1 poł. XIX w. 89. DOM Nr 31, mur./drewno, k. XIX w. JÓZEFOWO 90. DOM Nr 37, mur., l.20-te XX w. 58. DOM Nr 11, mur., 1 ćw. XX w. 91. DOM Nr 46, mur./drewno, 1 ćw. XX w. 59. CMENTARZ EWANGELICKO-AUGSBURSKI, 92. ZAGRODA Nr 54: nieczynny, poł. XIX w. a) dom, mur., k. XIX w. b) kuźnia, mur., 1 ćw. XX w. KACZOCHY 93. DOM Nr 55, mur., pocz. XX w. 60. ZESPÓŁ FOLWARCZNY: 94. DOM Nr 56, mur., k. XIX w. a) stodoła, drewn., 1921 r. 95. DOM Nr 59, mur., pocz. XX w. b) dom, mur., 1889 r. 96. DOM Nr 60, mur., ok.1900 r. c) chlewnia, mur., k. XIX w. 97. DOM Nr 65, mur., l.30-te XX w. 98. DOM Nr 66, mur., po 1910 r. KAMIEŃ 99. DOM Nr 68, mur., 1906 r. 61. ZESPÓŁ KOŚCIOŁA FILIALNEGO P.W. 100. DOM Nr 69, mur., 1929 r. ŚW.MAŁGORZATY: 101. DOM Nr 83, mur., pocz. XX w. a) kościół, szach., 1803 r. 102. DOM Nr 87, mur., pocz. XX w. b) dzwonnica, drewno, 2 poł. XIX w. 103. DOM Nr 88, mur., pocz. XX w. c) cmentarz przykościelny, nieczynny, 1803 r. 104. DOM Nr 97, mur., 1 ćw. XX w. 62. SZKOŁA, mur., pocz. XX w. 105. STARA SZKOŁA, mur., k. XIX w. 63. DOM Nr 2, mur., ok.1900 r. 106. CMENTARZ EWANGELICKO-AUGSBURSKI, 64. DOM Nr 5, mur./drewno, 1900-10 r. nieczynny, poł. XIX w. 65. DOM Nr 17, mur., l.20-te XX w. 66. DOM Nr 21, szach., ok.1850. KLUKOWO 67. DOM Nr 27, mur., 1 ćw. XX w. 107. ZESPÓŁ FOLWARCZNY: 68. ZAGRODA Nr 30: a) domy mieszkalne, mur., pocz. XX w. a) Dom, mur., pocz. XX w. b) kuźnia ze stelmacharnią, mur., pocz. XX w. b) chlewnia, mur., pocz. XX w. c) magazyn, mur., pocz. XX w. 69. DOM Nr 31, mur., ok.1930 r. d) budynki gospodarcze, mur., pocz. XX w. 70. DOM Nr 39, mur., 1 ćw. XX w. e) transformator, mur., pocz. XX w. 71. DOM Nr 43, mur., ok.1930 r. 108. DOM Nr 2, mur., l.20-te XX w. 72. DOM Nr 48, mur., pocz. XX w. 109. DOM Nr 3, mur., l.20-te XX w. 73. DOM Nr 52, mur., l.20-te XX w. 110. DOM Nr 4, mur., 1 ćw. XX w. 74. CMENTARZ EWANGELICKO-AUGSBURSKI, 111. PARK DWORSKI, poł. XIX w. nieczynny, XIX/XX w. 112. GRODZISKO WCZESNOŚREDNIOWIECZNE – stan.1. KAROLEWO 75. ZAGRODA Nr 8: Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 155 – 17052 – Poz. 2952

KOBYLNIKI c) stajnia, ob. cielętnik, mur., 2 ćw. XIX w. 113. DOM Nr 34, rygl., 1 poł. XIX w. d) dom robotników folwarcznych, mur., 2 ćw. XIX 114. DOM Nr 35, mur., k. XIX w. w. 115. DOM Nr 36, mur., l.20-te XX w. e) dom robotników folwarcznych, czworak, mur., 116. DOM Nr 37, mur., k. XIX w. 2 ćw. XIX w. f) dom robotników folwarcznych, czworak, mur., KRZYWA WIEŚ 2 ćw. XIX w. 117. KOŚCIÓŁ EWANGELICKI, OB. FILIALNY P.W. PIECZYN 118. SZKOŁA, mur., 1 ćw. XX w. 144. DOM Nr 1, glina, 3 ćw. XIX w. 119. OBORA, przy Nr 1, mur., pocz. XX w. 145. DOM Nr 3, mur., l.20-te XX w. 120. DOM Nr 2, mur., pocz. XX w. 146. ZAGRODA Nr 5: 121. DOM Nr 4, mur., 1934 r. a) dom, mur., ok.1850 r. 122. DOM Nr 9, mur., ok.1920 r. b) piwnica, mur., 1909 r. 123. DOM Nr 13, mur., l.20-te XX w. 124. DOM Nr 15, mur., l.20-te XX w. 125. DOM Nr 21, mur., l.20-te XX w. 147. ZESPÓŁ DWORSKO – PARKOWO - FOL- 126. DOM Nr 25, mur., pocz. XX w. WARCZNY: 127. DOM Nr 26, mur./strzecha, ok.1900 r. a) gorzelnia, mur., 4 ćw. XIX w. 128. DOM Nr 27, mur., l.20-te XX w. b) kuźnia, ob. warsztat, mur., 4 ćw. XIX w. 129. DOM Nr 28, mur., pocz. XX w. c) obora, mur., 4 ćw. XIX w. 130. CMENTARZYSKO KURHANOWE – stan. 3. d) stodoła, ob. magazyn, mur., 4 ćw. XIX w. e) owczarnia, mur., 4 ćw. XIX w. LUDWIKOWO f) stodoła, drewno, 4 ćw. XIX w. 131. ZESPÓŁ DWORSKO – PARKOWO - FOL- g) dom robotników folwarcznych, ob. Nr 5, mur., WARCZNY: 4 ćw. XIX w. a) dwór, ob. dom Nr 5, mur., poł. XIX w. h) dom robotników folwarcznych, ob. Nr 6, mur., b) stodoła – budynek mieszkalno-inwentarski, ob. 4 ćw. XIX w. Nr 6, mur., poł. XIX w. i) dom robotników folwarcznych, ob. Nr 10, mur., c) stajnia z wozownią, budynek mieszkalny, mur., 4 ćw. XIX w. poł. XIX w. j) budynek gospodarczy, mur., 4 ćw. XIX w. d) lodownia, mur., poł. XIX w. 148. Park dworski, 4 ćw. XIX w. e) budynek mieszkalny, ob. Nr 3, mur., poł. XIX w. RADAWNICA f) budynek mieszkalny, ob. Nr 1, mur., poł. XIX w. 149. KOŚCIÓŁ PAR. P.W. ŚW. BARBARY, mur., g) budynek mieszkalny, ob. Nr 2, mur., poł. XIX 4 ćw. XIX w. w. 150. KOŚCIÓŁ FIL. P.W. ŚW. ST. KOSTKI, mur., h) budynek gospodarczy, mur., poł. XIX w. 4 ćw. XIX w. i) park dworski, l.60-te XX w. 151. ZESPÓŁ PAŁACOWO – PARKOWO - FOL- WARCZNY: NOWA ŚWIĘTA a) pałac, mur., ok.1850, 132. ZESPÓŁ SZKOŁY PODSTAWOWEJ: b) gorzelnia, mur., XIX w. a) szkoła, mur., l.20-te XX w. c) obora, mur., 2 poł. XIX w. b) dzwonnica, mur., l.20-te XX w. d) chlewnia, mur., 2 poł. XIX w. 133. STACJA PKP, mur., pocz. XX w. e) stodoła, mur., 2 poł. XIX w. 134. DOM Nr 23, mur., l.20-te XX w. f) dom inspektora, mur., 2 poł. XIX w. 135. DOM Nr 27, mur., k. XIX w. g) dom mieszkalny, mur., 2 poł. XIX w. 136. DOM Nr 28, mur., k. XIX w. h) park pałacowy, XVIII/XIX w. 137. DOM Nr 30, mur., l.20-te XX w. 152. CMENTARZ KATOLICKI, PRZYKOŚCIELNY, 138. DOM Nr 34, mur., 4 ćw. XIX w. nieczynny, poł. XIX w. 139. DOM Nr 37, mur., k. XIX w. 153. BRAMA NA CMENTARZ, mur., 1 ćw. XX w. 140. DOM Nr 48, mur., XIX/XX w. 154. KAPLICZKA, mur., 4 ćw. XI w.. 141. DOM, bez n-ru, 1910-20 r. 155. ZAGRODA Nr 2: 142. CMENTARZ KATOLICKI, nieczynny, poł. XIX a) dom, mur., ok.1900 r, w. b) chlew, mur./kam., k. XIX w.

NOWINY u l. C z ł u c h o w s k a 143. ZESPÓŁ FOLWARCZNY: a) dom rządcy, mur., 2 ćw. XIX w. 156. DOM Nr 2, mur./drewno/rygl., ok.1920 r. b) obora, ob. jałownik, mur., 2 ćw. XIX w. 157. DOM Nr 3, mur./drewno/rygl., ok.1920 r. Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 155 – 17053 – Poz. 2952

a) kościół, szach., 1806 r. u l. K o ś c i e l n a b) dzwonnica, drewno, 1858 r. 178. KAPLICZKA CMENTARNA, mur., XIX/XX w. 143. DOM Nr 5, mur., l.20-te XX w. 179. ZESPÓŁ PLEBANI: 144. DOM Nr 6, mur., l.20-te XX w. a) plebania, mur., pocz. XX w. 145. DOM Nr 7, mur., l.20-te XX w. b) budynek gospodarczy, mur., XIX w. 146. DOM Nr 10, mur., ok.1930 r. 180. ZESPÓŁ DWORSKO – PARKOWO - FOL- 147. ZAGRODA Nr 11: WARCZNY: a) dom, mur., l.20-te XX w. a) d. dwór, ob. budynek administracyjny, mur., b) obora, mur., 1927 r. pocz. XX w. 148. DOM Nr 12, mur., 1 ćw. XX w. b) gorzelnia, mur., 1902 r. 149. DOM Nr 21, szach., 2 ćw. XIX w. c) magazyn, mur., ok.1900 r. 150. OBORA Nr 29, mur., ok.1930 r. d) magazyn, mur., ok.1900 r. 151. DOM Nr 35, mur., 3 ćw. XIX w. e) kuźnia, mur., 1890 r. 152. DOM Nr 37, szach., 2 ćw. XIX w. f) stolarnia, mur./drewno, ok.1900 r. 153. PLEBANIA, mur., l.20-te XX w. g) stodoła, drewno, 1915 r. h) obora, mur., ok.1900 r. u l. M ł y ń s k a i) transformator, mur., ok.1900 r. j) owczarnia, mur., ok.1900 r. 154. MŁYN, mur., pocz. XX w. k) dom mieszkalny, mur., ok.1900 r. 155. DOM Nr 23, mur., l.20-te XX w. l) park dworski, k. XIX w. 156. DOM Nr 27, mur., pocz. XX w. 181. DOM Nr 7, szach., 1 poł. XIX w. 157. DOM Nr 29, mur., pocz. XX w. 182. DOM Nr 15, mur., k. XIX w. 158. DOM Nr 45, mur., l.20-te XX w. 183. DOM Nr 18, mur., ok.1920 r. 159. DOM Nr 51, mur., 1 ćw. XX w. 184. DOM Nr 22, mur., pocz. XX w. 160. DOM Nr 57, mur., 1935 r. 185. DOM Nr 23, mur., 1 ćw. XX w. 186. DOM Nr 24, mur., ok.1900 r. u l. U n i w e r s y t e c k a 187. DOM Nr 25, mur., 4 ćw. XIX w. 188. CMENTARZ KATOLICKI, czynny, pocz. XIX 161. ZAGRODA Nr 16: w. a) dom, mur., 4 ćw. XIX w. b) stodoła, mur pruski, 4 ćw. XIX w. SKIC 189. ZESPÓŁ FOLWARCZNY: u l. Z ł o t o w s k a a) gorzelnia, mur., 1900 r. b) dom, mur., 1893 r. 162. DOM Nr 2, mur., l.20-te XX w. c) stodoła, mur., 1893 r. 163. DOM Nr 4, mur., l.30-te XX w. d) wielofunkcyjny budynek gospodarczy, mur., k. 164. DOM Nr 6, mur., l.20-te XX w. XIX w. 165. CMENTARZ KATOLICKI, czynny, poł. XIX e) dom mieszkalny Nr 15, mur., k. XIX w. w. f) dom mieszkalny Nr 16, mur., k. XIX w. g) dom mieszkalny Nr 18, mur., k. XIX w. RUDNA h) park dworski, 2 poł. XIX w. 166. SZKOŁA PODSTAWOWA, mur., pocz. XX 190. DOM Nr 4, mur., pocz. XX w. w. 191. DOM Nr 5, mur., l.20-te XX. 167. DOM Nr 1, mur., l.20-te XX w. 192. DOM Nr 7, mur., ok.1920 r. 168. DOM Nr 2, mur., l.20-te XX w. 193. DOM Nr 9, szach., 1 poł. XIX w. 169. DOM Nr 4, mur., 4 ćw. XIX w. 194. DOM Nr 14, mur., ok.1900 r. 170. DOM Nr 9, mur., pocz. XX w. 195. ZAGRODA Nr 17: 171. DOM Nr 11, mur., l.20-te XX w. a) dom, mur., ok.1920r, 172. DOM Nr 18, mur., pocz. XX w. b) obora, mur., ok. 1920r. 173. DOM Nr 19, mur., pocz. XX w. 196. DOM Nr 43, mur., ok.1920 r. 174. DOM Nr 24, mur., 1 ćw. XX w. 197. DOM Nr 47, mur., pocz. XX w. 175. DOM Nr 25, mur., l.20-te XX w. 198. DOM Nr 55, mur., ok.1920 r. 176. CMENTARZ EWANGELICKO-AUGSBURSKI, 199. DOM Nr 63, szach., 1 poł. XIX w. nieczynny, 200. DOM Nr 67, mur., pocz. XX w. poł. XIX w. 201. ZAGRODA Nr 69: a) dom, mur., pocz. XX w. SŁAWIANOWO b) magazyn, mur., pocz. XX w. 177. ZESPÓŁ KOŚCIOŁA PAR. P.W. ŚW. JAKU- c) magazyn, mur., pocz. XX w. BA APOSTOŁA: 202. CMENTARZ EWANGELICKO-AUGSBURSKI, Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 155 – 17054 – Poz. 2952 nieczynny, pocz. XX w. 203. GRODZISKO WCZESNOŚREDNIOWIECZNE WĄSOSZ – stan. 1. 239. ZESPÓŁ PAŁACOWO – PARKOWO - FOL- 204. OSADA WCZESNOŚREDNIOWIECZNA – WARCZNY: stan. 2. a) pałac, mur., ok.1880, 205. OSADA OTWARTA – stan. 3. b) budynek gospodarczy, mur./szach., pocz. XX 206. OSADA OTWARTA – stan. 4. w. c) obora, mur., XIX/XX w. STARE DZIERZĄŻNO d) stodoła, mur., 2 poł. XIX w. 207. DWÓR, mur., ok.1900. e) domy mieszkalne, mur., 2 poł. XIX w. 208. BUDYNEK FOLWARCZNY Nr 4, kamień, f) park, 2 poł. XIX w. pocz. XX w. 240. ZESPÓŁ DWORSKO-PARKOWY: 209. SZKOŁA PODSTAWOWA, mur., pocz. XX a) dwór, mur., XIX/XX w. w. b) park, k. XIX w. 210. DOM Nr 10, mur., ok.1900 r. 241. ZAGRODA MŁYŃSKA Z TARTAKIEM: 211. DOM Nr 12, mur., ok.1900 r. a) młyn, ob. dom mieszkalny, mur., 1 poł. XIX w. 212. DOM Nr 13, mur., pocz. XX w. b) dom młynarza, mur./szach., 1 poł. XIX w. 213. DOM Nr 14, mur., pocz. XX w. 242. KAPLICZKA, mur., XIX/XX w. 214. DOM Nr 15, mur., pocz. XX w. 243. DOM Nr 2, mur., 4 ćw. XIX w. 215. DOM Nr 16, mur., pocz. XX w. 244. DOM Nr 6, mur., 1 ćw. XX w. 216. DOM Nr 18, mur./kam., 4 ćw. XIX w. 245. DOM, bez n-ru, mur., 1 ćw. XX w. 217. DOM Nr 19, mur., pocz. XX w. 246. CMENTARZ RODOWY, nieczynny, poł. XVIII 218. DOM Nr 20, mur., k. XIX w. w. 219. DOM Nr 21, szach., 2 poł. XIX w. 247. CMENTARZ EWANGELICKO-AUGSBURSKI, 220. DOM Nr 22, mur., ok.1900 r. nieczynny, poł. XIX w. 221. DOM Nr 25, mur./rygl., ok.1900 r. 248. OSADA OTWARTA. 222. CMENTARZ EWANGELICKO-AUGSBURSKI, nieczynny, poł. XIX w. ZALESIE 249. KOŚCIÓŁ FILIALNY P.W. NMP, mur., pocz. STAWNICA XX w. 223. KAPLICZKA, mur., pocz. XX w. 250. SZKOŁA PODSTAWOWA, mur., pocz. XX 224. SZKOŁA PODSTAWOWA, mur., l.20-te XX w. w. 251. DOM Nr 4, mur., l.20-te XX w. 225. DOM Nr 2, mur., pocz. XX w. 252. DOM Nr 9, mur., 1 ćw. XX w. 226. DOM Nr 17, mur., 1911 r. 253. CMENTARZ KATOLICKI, nieczynny, poł. XIX 227. DOM Nr 18, mur., ok.1930 r. w. 228. DOM Nr 28, szach., 2 poł. XIX w. 254. CMENTARZ EWANGELICKO-AUGSBURSKI, 229. DOM Nr 30, mur., k. XIX w. nieczynny, pocz. XX w. 230. DOM Nr 32, mur./drewno, 2 poł. XIX w. 231. DOM Nr 47, mur./rygl./drewno, 2 poł. XIX 3.4. Zespoły najcenniejszych zabytków rucho- w. mych na terenie gminy Złotów (wpisane do rejestru 232. ZESPÓŁ FOLWARCZNY: zabytków – wykaz zespołów zabytków ruchomych). a) wielofunkcyjny budynek gospodarczy, mur., k. XIX w. 1. Bługowo – kościół parafialny p.w. św. Jakuba b) budynek gospodarczy, mur., k. XIX w. Wyposażenie z XVIII i XIX w., wpisane do rejestru c) warchlakarnia, mur., k. XIX w. zabytków pod numerami 807 – 815 B decyzją z d) stodoła, mur., k. XIX w. dnia 29.07.1983 r., obejmuje m.in. ołtarz główny e) obora, mur., k. XIX w. oraz dwa ołtarze boczne wraz z rzeźbami i obrazami, f) transformator, mur., k. XIX w. chrzcielnicę, feretron. g) obora, mur., k. XIX w. Pozostałe elementy zabytkowego wyposażenia h) domy mieszkalne, mur., k. XIX w. kościoła ujęte są w wojewódzkiej ewidencji zabyt- 233. MŁYN, mur., k. XIX w. ków m.in.: zespół płaskorzeźb przedstawiających 234. PARK DWORSKI, k. XIX. Drogę Krzyżową, konfesjonał, dzwon. 235. CMENTARZ EWANGELICKO-AUGSBURSKI, nieczynny, poł. XIX w. 2. Kamień – kościół filialny p.w. św. Małgorzaty 236. CMENTARZYSKO CIAŁOPALNE – stan. 2. Wyposażenie kościoła, wykonane w stylu baroku 237. GRODZISKO WCZESNOŚREDNIOWIECZNE ludowego, wpisane jest do rejestru zabytków pod – STAN. 3. nr 125/B decyzją z dnia 07.09.1974 r. oraz pod nr 238. OSADA WCZESNOŚREDNIOWIECZNA – 985 – 988 decyzją z dnia 26.10.1983 r. W skład stan. 5 i 6. ww. wyposażenia wchodzi m.in. ołtarz główny, am- Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 155 – 17055 – Poz. 2952 bona, chrzcielnica oraz empora. rakterystycznymi dla miejscowej tradycji budowla- nej i osadniczej cytowana wyżej ustawa przewiduje 3. Radawnica - kościół parafialny p.w. św. Bar- ochronę poprzez wpis do rejestru zabytków cen- bary nych kulturowo struktur przestrzennych – układów Z zabytków ruchomych stanowiących wyposa- urbanistycznych i ruralistycznych oraz krajobrazów żenie kościoła do rejestru zabytków wpisana jest kulturowych ( art. 6 ust. 1, pkt. 1 lit. a i b). Ochro- rzeźba - krucyfiks pod nr 126/B decyzją z dnia na krajobrazu kulturowego powinna być komple- 09.09.1974 r. mentarna dla form ochronnych krajobrazu przyrod- Pozostałe zabytki ruchome znajdujące się w ko- niczego wynikających ze stosownych przepisów o ściele ujęte są w wojewódzkiej ewidencji zabyt- ochronie przyrody. ków. Tworzą one zespół w większości neogotyckie- Obszar gminy Złotów posiada w swoich granicach go, w skład którego wchodzi m.in.: ołtarz główny terytorialnych obszar chronionego krajobrazu: oraz dwa ołtarze boczne wraz z rzeźbami, ambona, Obszary chronionego krajobrazu: „Pojezierze Wa- chrzcielnica, konfesjonał i feretrony. łeckie i Dolina Gwdy” oraz „Dolina Łobzonki i Bory Kujańskie” o łącznej powierzchni 4510 ha. 4. Sławianowo – kościół parafialny p.w. św. Ja- kuba 3.6. Zabytki archeologiczne. Wyposażenie kościoła wpisane do rejestru zabyt- ków pod nr 119/B decyzją z dnia 25.02.1974 r., 3.6.1. Wykaz stanowisk archeologicznych wpisa- w większości barokowe, obejmujące m.in.: ołtarz nych do rejestru zabytków. główny oraz ołtarze boczne wraz z obrazami i rzeź- bami, chrzcielnicę, obraz „Przemienienie Pańskie”, Zabytek archeologiczny, to zabytek nieruchomy, grupę rzeźbiarską na belce tęczowej – Ukrzyżowa- będący powierzchniową, podziemną lub podwodną nie. pozostałością egzystencji i działalności człowieka, Poza ww. obiektami w kościele znajdują się ele- złożoną z nawarstwień kulturowych i znajdujących menty wyposażenia ujęte w wojewódzkiej ewidencji się w nich wytworów bądź ich śladów lub zabytek zabytków – m.in. prospekt organowy, zespół obra- ruchomy, będący tym wytworem (art. 3 pkt. 4 usta- zów przedstawiających Drogę Krzyżową, konfesjo- wy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami). nały. Zabytki archeologiczne są częścią dziedzictwa kulturowego. Na zasób zabytków archeologicznych 3.5. Krajobraz kulturowy (obszarowe wpisy do re- składają się zarówno tzw. stanowiska archeologicz- jestru zabytków, parki kulturowe, parki krajobrazo- ne – warstwy kulturowe i obiekty archeologiczne, we – wykaz). jak i ruchome zabytki z nich pochodzące i skarby. Krajobraz kulturowy to przestrzeń historycznie Europejska konwencja o ochronie archeologicz- ukształtowana w wyniku działalności człowieka, nego dziedzictwa kulturowego uznaje je jako źródło zawierającaDziennik wytwory Urzędowy cywilizacji oraz elementy „zbiorowej pamięci europejskiej i instrument dla ba- przyrodniczeWojewództwa (art. Wielkopolskiego 3, pkt. 14 ustawy Nr 155 o ochro- – 72dań – historycznych i naukowych”. Poz. 2952 nie zabytków i opiece nad zabytkami). W celu jego Na terenie gminy Złotów znajduje się 16 stano- ochrony oraz zachowania wyróżniających się krajo- wisk archeologicznych wpisanych do rejestru zabyt- brazowoEuropejska terenów konwencja z zabytkami o ochronie nieruchomymi archeologicznego cha- ków. dziedzictwa kulturowego uznaje je jako źródło „zbiorowej pamięci europejskiej i instrument dla badań historycznych i naukowych”. MIEJSCOWONa terenie ŚĆ gminy Złotów OBSZAR znajduje AZP się 16 OBIEKT stanowisk archeologicznych ru wpisanych do rejest zabytków. STAN ZACHOWANIA Krzywa Wieś, stan. 3 29-28/13 cmentarzysko kurhanowe 1 Nowy Dwór, stan. 6 31-28/84 cmentarzysko kurhanowe 1 Nowy Dwór, stan. 7 31-28/83 cmentarzysko kurhanowe 1 Skic, stan. 1 33-30/31 grodzisko 1 Klukowo, stan, 1 33-29/1 grodzisko 1 Wąsosz, stan. 9 33-29/9 osada 1 Górzna, stan. 1 31-28/71 grodzisko 2 Buntowo, stan. 1 34-29/36 grodzisko 3 Buntowo, stan. 4 34-29/39 osada 4 Skic, stan. 2 34-29/32 osada 4 Skic, stan. 3 34-29/33 osada 4 Skic, stan. 4 34-29/38 osada 4 Stawnica, stan. 5,6 31-29/2,3 osada 4 Stawnica, stan. 2 31-29/72 cmentarzysko płaskie 1 Stawnica, stan. 3 31-29/1 grodzisko 1 Złotów, stan. 1 31-29/44 grodzisko 4

3.6.2. Wykaz stanowisk o własnej formie krajobrazowej.

MIEJSCOWO Na terenie ŚĆ gminy OBSZAR zarejestrowano AZP stanowiska OBIEKT o własnej formie STAN krajobrazowej. Są to cmentarzyska kurhanowe i grodziska: ZACHOWANIA Krzywa Wieś, stan. 3 29-28/13 cmentarzysko kurhanowe 1 Nowy Dwór, stan. 6 31-28/84 cmentarzysko kurhanowe 1 Nowy Dwór, stan. 7 31-28/83 cmentarzysko kurhanowe 1 Skic, stan. 1 33-30/31 grodzisko 1 Klukowo, stan, 1 33-29/1 grodzisko 1 Górzna, stan. 1 31-28/71 grodzisko 2 Buntowo, stan. 1 34-29/36 grodzisko 3 Stawnica, stan. 3 31-29/1 grodzisko 1 Złotów, stan. 1 31-29/44 grodzisko 4

3.6.3. Zestawienie liczbowe zewidencjonowanych stanowisk archeologicznych łącznie z ich funkcją oraz krótką analizą chronologiczną (opis koncentracji stanowisk archeologicznych – uwarunkowania fizjograficzne). Podstawową i wiodącą metodą ewidencjonowania stanowisk archeologicznych jest ogólnopolski – program badawczo konserwatorski Archeologiczne Zdjęcie Polski ( AZP). Systematyzuje dotychczasowy zasób wiedzy o rozpoznaniu archeologicznym terenu, poprzez obserwację archeologiczną terenu oraz uwzględnianie informacji zawartych w archiwach, zbiorach muzealnych, instytucjach i publikacjach. Należy jednak pamiętać, że zbiór dokumentacji AZP, reprezentujący ewidencję zasobów archeologicznych, jest otwarty i ciągle uzupełniany w procesie archeologicznego rozpoznania terenu. Do zbioru włączane są informacje o wszystkich sukcesywnie odkrywanych reliktach przeszłości niezależnie od charakteru badań, a także wszystkie bieżące informacje weryfikujące lub uzupełniające dotychczasowe dane. W ten sposób dokumentacja stanowisk archeologicznych utworzona metodą AZP jest źródłem najbardziej aktualnej wiedzy o terenie.

Poniższa tabela prezentuje zasoby archeologicznego dziedzictwa kulturowego na terenie gminy Złotów.

Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 155 – 72 – Poz. 2952

Europejska konwencja o ochronie archeologicznego dziedzictwa kulturowego uznaje je jako źródło „zbiorowej pamięci europejskiej i instrument dla badań historycznych i naukowych”. MIEJSCOWONa terenie ŚĆ gminy Złotów OBSZAR znajduje AZP się 16 OBIEKT stanowisk archeologicznych ru wpisanych do rejest zabytków. STAN ZACHOWANIA Krzywa Wieś, stan. 3 29-28/13 cmentarzysko kurhanowe 1 Nowy Dwór, stan. 6 31-28/84 cmentarzysko kurhanowe 1 Nowy Dwór, stan. 7 31-28/83 cmentarzysko kurhanowe 1 Skic, stan. 1 33-30/31 grodzisko 1 Klukowo, stan, 1 33-29/1 grodzisko 1 Wąsosz, stan. 9 33-29/9 osada 1 Górzna, stan. 1 31-28/71 grodzisko 2 Buntowo, stan. 1 34-29/36 grodzisko 3 Buntowo, stan. 4 34-29/39 osada 4 Skic, stan. 2 34-29/32 osada 4 Skic, stan. 3 34-29/33 osada 4 Skic, stan. 4 34-29/38 osada 4 Stawnica, stan. 5,6 31-29/2,3 osada 4 Stawnica, stan. 2 31-29/72 cmentarzysko płaskie 1 DziennikStawnica, Urzędowy stan. 3 31-29/1 grodzisko 1 Województwa Wielkopolskiego Nr 155 – 17056 – Poz. 2952 Złotów, stan. 1 31-29/44 grodzisko 4 3.6.2. Wykaz stanowisk o własnej formie krajo- Na terenie gminy zarejestrowano stanowiska o brazowej. własnej formie krajobrazowej. Są to cmentarzyska

3.6.2. Wykaz stanowisk o własnej formie krajobrazowej. kurhanowe i grodziska:

MIEJSCOWO Na terenie ŚĆ gminy OBSZAR zarejestrowano AZP stanowiska OBIEKT o własnej formie STAN krajobrazowej. Są to cmentarzyska kurhanowe i grodziska: ZACHOWANIA Krzywa Wieś, stan. 3 29-28/13 cmentarzysko kurhanowe 1 Nowy Dwór, stan. 6 31-28/84 cmentarzysko kurhanowe 1 Nowy Dwór, stan. 7 31-28/83 cmentarzysko kurhanowe 1 Skic, stan. 1 33-30/31 grodzisko 1 Klukowo, stan, 1 33-29/1 grodzisko 1 Górzna, stan. 1 31-28/71 grodzisko 2 Buntowo, stan. 1 34-29/36 grodzisko 3 Stawnica, stan. 3 31-29/1 grodzisko 1 Złotów, stan. 1 31-29/44 grodzisko 4

3.6.3. Zestawienie liczbowe zewidencjonowa- tujący ewidencję zasobów archeologicznych, jest nych stanowisk archeologicznych łącznie z ich otwarty i ciągle uzupełniany w procesie archeolo- funkcją3.6.3. oraz Zestawienie krótką analizą liczbowe chronologiczną zewidencjonowanych (opis stanowisk gicznego rozpoznania archeologicznych terenu. łącznie Do zbioru z włączane ich funkcją oraz krótką analizą są chronologiczną (opis koncentracji stanowisk archeologicznych – uwarunkowania fizjograficzne). koncentracji stanowisk archeologicznych – uwarun- informacje o wszystkich sukcesywnie odkrywanych Podstawową i wiodącą metodą ewidencjonowania stanowisk archeologicznych jest ogólnopolski – program badawczo kowaniakonserwatorski fizjograficzne). Archeologiczne Zdjęcie Polski reliktach przeszłości niezależnie od charakteru ba- Podstawową( AZP). Systematyzuje i wiodącą metodą dotychczasowy ewidencjonowa zasób - wiedzy dań, a także o rozpoznaniu wszystkie bieżące archeologicznym informacje terenu, poprzez obserwację weryfiku- nia ar stanowiskcheologiczną archeologicznych terenu oraz jest uwzględnianie ogólnopolski informacji jące lub zawartych uzupełniające w archiwach, dotychczasowe zbiorach dane. muzealnych, instytucjach i W ten programpublikacjach. badawczo Należy – konserwatorski jednak pamiętać, Archeologicz że - zbiór sposób dokumentacji dokumentacja AZP, stanowisk reprezentujący archeologicznych ewidencję zasobów archeologicznych, ne Zdjęciejest otwarty Polski i ciągle uzupełniany w procesie archeologicznego utworzona rozpoznania metodą AZP terenu. jest źródłem Do zbioru najbardziej włączane są informacje o ak- ( AZP).wszystkich Systematyzuje sukcesywnie dotychczasowy odkrywanych zasób reliktach wie- przeszłości tualnej wiedzy niezależnie o terenie. od charakteru badań, a także wszystkie bieżące dzy informacje o rozpoznaniu weryfikujące archeologicznym lub uzupełniające terenu, poprzez dotychczasowe dane. W ten sposób dokumentacja stanowisk archeologicznych utworzona metodą AZP jest źródłem najbardziej aktualnej wiedzy o terenie. obserwację archeologiczną terenu oraz uwzględ- Poniższa tabela prezentuje zasoby archeologiczne- nianie informacji zawartych w archiwach, zbiorach go dziedzictwa kulturowego na terenie gminy Zło- Poniższa tabela prezentuje zasoby archeologicznego dziedzictwa kulturowego na terenie gminy Złotów. muzealnych, instytucjach i publikacjach. Należy jed- tów. nak pamiętać,Dziennik że zbiór Urzędowy dokumentacji AZP, reprezen- Województwa Wielkopolskiego Nr 155 – 73 – Poz. 2952

Gmina Złotów Kategorie faktów osadniczych w obrębie stanowisk

Ogólna ilość Grodziska Cmentarzyska Cmentarzyska Osady Inne stanowisk płaskie kurhanowe archeologicznych 6 38 12 823 21 900

* wg, Raportu o stanie zabytków archeologicz- Intensywne osadnictwo na tych terenach związa- nych w województwie wielkopolskim, „Wielkopol- ne jest z ludnością kultury łużyckiej, której rozwój * wg, Raportu o stanie zabytków archeologicznych w województwie wielkopolskim, „Wielkopolski Biuletyn ski Biuletyn Konserwatorski”, t. 3, cz. 1, Poznań przypada na okres 1200-500 p.n.e. Wielkopolskę Konserwatorski”, t. 3, cz. 1, Poznań 2006 2006 Według podziału fizyczno – geograficznego J. pokrywała Kondrackiego w tym obszar czasie gęsta gminy już Złotów sieć osadnicza położony tej jest w obrębie Pojezierza Według podziałuKrajeńskiego. fizyczno Był – to geograficznego teren niezwykle J. atrakcyjny kultury. Na dla przełomie osadnictwa w pradziejach iepoki we brązu wczesnym i żelaza (650-500 średniowieczu. KondrackiegoNajstarsze obszar ślady gminy Złotów osadnictwa położony na terenie jest p.n.e.) gminy pojawiła Złotów się wiążą tutaj ludność się kultury z środkowym pomorskiej-­‐ okresem epoki kamienia mezolitem (około w obrębie Pojezierza8300-­‐4300 Krajeńskiego. p.n.e). Była Był to to teren ludność nie zbieracko-­‐łowiecka - przemieszczającej prowadząca traperski się z Pomorza typ do gospodarowania. Wielkopolski. zwykle atrakcyjnyWyraźniejsze dla osadnictwa pozostałości w po pradziejach osadnictwie i pochodzą Mniej danych z młodszej posiadamy epoki na kamienia, temat osadnictwa to jest neolitu (4300-­‐1700 p.n.e.). z Z we wczesnymróżnych średniowieczu. stanowisk z tego okresu pochodzą młodszego krzemienne okresu przedrzymskiego i kamienne narzędzia pracy. (II-I w. p.n.e.). NajstarszeIntensywne ślady osadnictwa osadnictwo na terenie na tych gminy Zło terenach - Podstawowe związane jest informacje z kiej, ludnością kultury łużyc na której temat osadnictwa rozwój przypada w na okres tów wiążą się1200 z środkowym-­‐500 p.n.e. okresem Wielkopolskę epoki kamienia pokrywała tym w okresie tym czasie dostarczyły gęsta nam już badania sieć osadnicza realizowane tej w kultury. Na przełomie epoki brązu i żelaza (650-­‐500 p.n.e.) pojawiła się tutaj ludność kultury pomorskiej przemieszczającej się z Pomorza do Wielkopolski. - mezolitem (około 8300-4300 p.n.e). Była to lud- ramach Archeologicznego Zdjęcia Polski. Wyraźny Mniej danych posiadamy na temat osadnictwa z młodszego okresu przedrzymskiego (II-­‐I w. p.n.e.). Podstawowe ność zbieracko-łowieckainformacje na prowadząca temat osadnictwa traperski typ w tym wzrost okresie osadnictwa dostarczyły notuje nam się na badania tych terenach realizowane na w ramach Archeologicznego Zdjęcia gospodarowania.Polski. Wyraźny wzrost osadnictwa notuje początku się na wczesnego tych terenach okresu rzymskiego. na początku Związane wczesnego okresu rzymskiego. Związane jest Wyraźniejszeto z pozostałości pojawiającym po osadnictwie się tutaj pocho osadnictwem - jest ludności to z pojawiającym kultury się wielbarskiej tutaj osadnictwem napływającej lud z Pomorza Wschodniego do - dzą z młodszejWielkopolski epoki kamienia, Północnej. to jest Schyłek neolitu (4300- osadnictwa tury kul ności wielbarskiej kultury wielbarskiej przypada na napływającej przełom II z i Pomorza III w. n.e., co wiąże się z 1700 p.n.e.).odpływem Z różnych ludności stanowisk tej z kultury tego okresu w stronę Wschodniego Morza Czarnego. do Wielkopolski W późniejszym Północnej. okresie Schyłek-­‐ rzymskim i wędrówek ludów (III VI w. pochodzą krzemiennen.e.) na i kamienne omawianym narzędzia terenie pracy. pojawia się osadnictwa ludność kultury kultury przeworskiej. wielbarskiej przypada na prze- W VIII w. nastąpił rozwój osadnictwa wczesnośredniowiecznego. W okresie wczesnego średniowiecza zajmowane są nie tylko rejony dolin rzecznych ale i tereny wysoczyzny. W tym czasie kształtuje się obecny układ miejscowości, stanowiska średniowieczne i nowożytne występujące w pobliżu obecnych miejscowości wyznaczają tym samym ich metrykę. Osadnictwo w czasach nowożytnych na tych terenach śledzić możemy głównie poprzez źródła archeologiczne pochodzące z penetracji powierzchniowych wykonywanych w icznego ramach Archeolog Zdjęcia Polski. Na omawianym obszarze szczególnie dużo stanowisk archeologicznych pochodzi -­‐ z epoki kamienia obozowisk mezolitycznych lub łączonych z kulturami z przełomu mezolitu i neolitu. Rejonem skoncentrowanego osadnictwa są stoki i krawędzie w obrębie doliny zalewowej rzeki Głomii i jej dopływów. Osadnictwo koncentruje się wzdłuż terasy nadzalewowej rzeki Głomii od Złotowa do Dzierżążna oraz w obrębie terasy dennej od Śmiardowa Złotowskiego do Drożysk Średnich. Stanowiska archeologiczne zlokalizowane są wzdłuż brzegów jeziora Zalewskiego oraz wokół wsi Zalesie i Blękwit. Osadnictwo skupia się na krawędzi wysoczyzny w okolicach wsi Górzna oraz w okolicy Dzierzążenka, gdzie meandrujący ciek wodny tworzy liczne cyple i zakola o wykształconych terasach. Nasilenie stanowisk występuje w obrębie rozlewisk Górzeniewskiej Strugi. Skupiska osadnicze obserwuje się na cyplach wcinających się w rozlewiskach rzeki Kocuni. Zespoły osadnicze tworzą osady powiązane z grodziskami wczesnośredniowiecznymi w Klukowie, Stawnicy, Górznej oraz w Skicu. Miejscem intensywnego osadnictwa w pradziejach i we wczesnym średniowieczu były terasy Jeziora Sławianowskiego. Osadnictwo skupia się tutaj na terasach nadzalewowych i wyższych w obrębie obniżenia doliny w rejonie wsi Radawnicy oraz na południowych stokach niewielkiego cieku na terenie pół należących do wsi Bielawy. Z wczesnego średniowiecza pochodzą rozległe osady w okolicach Górznej, Skica, Buntowa i Klukowa związane niewątpliwie z istniejącymi iowieczu tam we wczesnym średn grodami obronnymi. Niezwykle ciekawy rejon stanowią okolice Buntowa, jeziora Buntowskiego oraz wschodnie terasy rzeki Kocuni. Zlokalizowany tu zespół osadniczy złożony z grodziska i osad . wskazuje na osadnictwo w tym rejonie od IX do poł XIII w. Rozwój osadnictwa grodowego wpłynął na przemiany osadnictwa otwartego. Było to podstawą do kształtowania się wczesnoplemiennych, a później wczesnopiastowskich struktur osadniczych. Osadnictwo późnośredniowieczne i nowożytne dokumentuje materiał ceramiczny z XVI – XIX w. wokół miejscowości takich jak Klukowo, Stawnica, Górzna, Skic, Dzierzążenko, Buntowo czy Kleszczyna, będący śladem ich nieprzerwanego osadnictwa trwającego do dziś.

4. Uwarunkowania wewnętrzne ochrony zasobów dziedzictwa i krajobrazu kulturowego.

4.1. Stan zachowania i obszary największego zagrożenia zabytków

4.1.1. Stan zachowania zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków.

Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 155 – 17057 – Poz. 2952

łom II i III w. n.e., co wiąże się z odpływem ludno- mi w Klukowie, Stawnicy, Górznej oraz w Skicu. ści tej kultury w stronę Morza Czarnego. W póź- Miejscem intensywnego osadnictwa w pradziejach niejszym okresie rzymskim i wędrówek ludów (III-VI i we wczesnym średniowieczu były terasy Jeziora w. n.e.) na omawianym terenie pojawia się ludność Sławianowskiego. Osadnictwo skupia się tutaj na kultury przeworskiej. terasach nadzalewowych i wyższych w obrębie ob- W VIII w. nastąpił rozwój osadnictwa wczesnośre- niżenia doliny w rejonie wsi Radawnicy oraz na po- dniowiecznego. W okresie wczesnego średniowie- łudniowych stokach niewielkiego cieku na terenie cza zajmowane są nie tylko rejony dolin rzecznych pół należących do wsi Bielawy. Z wczesnego śre- ale i tereny wysoczyzny. W tym czasie kształtuje dniowiecza pochodzą rozległe osady w okolicach się obecny układ miejscowości, stanowiska śre- Górznej, Skica, Buntowa i Klukowa związane nie- dniowieczne i nowożytne występujące w pobliżu wątpliwie z istniejącymi tam we wczesnym średnio- obecnych miejscowości wyznaczają tym samym ich wieczu grodami obronnymi. metrykę. Niezwykle ciekawy rejon stanowią okolice Bun- Osadnictwo w czasach nowożytnych na tych te- towa, jeziora Buntowskiego oraz wschodnie tera- renach śledzić możemy głównie poprzez źródła ar- sy rzeki Kocuni. Zlokalizowany tu zespół osadniczy cheologiczne pochodzące z penetracji powierzchnio- złożony z grodziska i osad wskazuje na osadnictwo wych wykonywanych w ramach Archeologicznego w tym rejonie od IX do poł. XIII w. Rozwój osadnic- Zdjęcia Polski. twa grodowego wpłynął na przemiany osadnictwa Na omawianym obszarze szczególnie dużo stano- otwartego. Było to podstawą do kształtowania się wisk archeologicznych pochodzi z epoki kamienia- wczesnoplemiennych, a później wczesnopiastow- obozowisk mezolitycznych lub łączonych z kultura- skich struktur osadniczych. mi z przełomu mezolitu i neolitu. Osadnictwo późnośredniowieczne i nowożytne Rejonem skoncentrowanego osadnictwa są stoki i dokumentuje materiał ceramiczny z XVI – XIX w. krawędzie w obrębie doliny zalewowej rzeki Głomii wokół miejscowości takich jak Klukowo, Stawnica, i jej dopływów. Osadnictwo koncentruje się wzdłuż Górzna, Skic, terasy nadzalewowej rzeki Głomii od Złotowa do Dzierzążenko, Buntowo czy Kleszczyna, będący Dzierżążna oraz w obrębie terasy dennej od Śmiar- śladem ich nieprzerwanego osadnictwa trwającego dowa Złotowskiego do Drożysk Średnich. Stanowi- do dziś. ska archeologiczne zlokalizowane są wzdłuż brze- gów jeziora Zalewskiego oraz wokół wsi Zalesie i 4. Uwarunkowania wewnętrzne ochrony zasobów Blękwit. Osadnictwo skupia się na krawędzi wy- dziedzictwa i krajobrazu kulturowego. soczyzny w okolicach wsi Górzna oraz w okolicy Dzierzążenka, gdzie meandrujący ciek wodny two- 4.1. Stan zachowania i obszary największego za- rzy liczne cyple i zakola o wykształconych terasach. grożenia zabytków Nasilenie stanowisk występuje w obrębie rozlewisk Górzeniewskiej Strugi. Skupiska osadnicze obser- 4.1.1. Stan zachowania zabytków nieruchomych wuje się na cyplach wcinających się w rozlewiskach wpisanych do rejestru zabytków. rzeki Kocuni. Zespoły osadnicze tworzą osady po- wiązaneDziennik z grodziskami Urzędowy wczesnośredniowieczny- Województwa Wielkopolskiego Nr 155 – 74 – Poz. 2952

MIEJSCOWOŚĆ OBIEKT STAN ZACHOWANIA BUNTOWO Park dworski 2 BŁUGOWO Kościół p.w. św. Jakuba Ap. 3 DZIERZĄŻENKO Wiatrak holender 3 GRODNO Zespół dworsko - parkowy 3 KAMIEŃ Zespół kościół p.w. św. Małgorzaty 4 KLESZCZYNA Kościół p.w. Chrystusa Króla 2 NOWY DWÓR Park dworski 3 Pałac 3 Park 3 RADAWNICA Kościół p.w. św. Barbary 4 Kościół p.w. św. Stanisława Kostki 2 SKIC Park dworski 2 SŁAWIANOWO Kościół p.w. św. Jakuba Ap. 4 Park dworski 2 STARA ŚWIĘTA Chałupa podcieniowa 3 STAWNICA Park dworski 2

LEGENDA: Bardzo zły Zły Dostateczny Dobry Bardzo dobry Park dworski w Buntowie założony został w 2 połowie XIX wieku. Po II wojnie światowej park uległ czynnej dewastacji, wycięto część drzew a jego powierzchnia uległa zmniejszeniu poprzez założenie w części południowej sadu a części północno – zachodniej ogrodu. Brak zabiegów sanitarno – pielęgnacyjnych przyczynił się do rozrostu podrostu a tym samym do zatarcia układu przestrzennego i kompozycyjnego.

Kościół katolicki parafialny p.w. św. Jakuba w Bługowie wzniesiony jako – ceglany w latach 1865 ’69. Fundamenty po wzmocnieniu ław betonem zabezpieczającym. Ściany zewnętrzne w zakrystii, kruchcie zaprawa i nawie spękane, wapienna częściowo wypłukana, miejscami zastąpiona cementową. Lico cegieł szczególnie w elewacji zachodniej łuszczące się. Polichromia blend w elewacji zachodniej – słabo zachowana brak figur świętych. Ściany wewnętrzne w stanie dobrym po przeprowadzonych pracach malarskich w roku 2000. Drewniana glorieta w złym stanie technicznym.

Wiatrak holender w Dzierzążenku wzniesiony w 1905 r. jako ceglany. Już w latach 40 – tych XX wieku zlikwidowano śmigi, układ przeniesienia napędu i wyposażenie. W latach 60-­‐tych XX w. pożar zniszczył część stropów i dach. Niszczejącą budowlę przejęła gmina Złotów. – W latach 1975 ’77 przeprowadzono remont kapitalny trzonu, stropu i pokrycia dachu na podstawie opracowanego projektu, który przewidywał w także odbudowę śmigó i układu napędowego, co nie zostało do dziś zrealizowane. Obiekt obecnie nieużytkowany.

Zespół dworsko – parkowy w Grodnie, w skład którego wchodzą dwór, kuźnia oraz park z ok. poł. XIX w. Do roku 2001 budynki dworu i kuźni eużytkowane były ni i znajdowały się w złym stanie technicznym, a park zaniedbany. Od roku 2002 obecni właściciele prowadzą prace remontowo – adaptacyjne. Kuźnia po przeprowadzonym remoncie znajduje się w dobrym stanie technicznym. W budynku dawnego dworu po achowej, remoncie dachu i więźby d oczyszczeniu ścian trwają prace związane z montażem wewnętrznych instalacji oraz stolarki okiennej i drzwiowej zgodnie z udzielonym przez WWKZ pozwoleniem. W parku także na bieżąco prowadzone są prace pielęgnacyjne z nowymi nasadzeniami zgodnie z pozwoleniem WWKZ.

Zespół kościoła ewangelickiego, ob. rzymskokatolickiego fil. p.w. św. Małgorzaty w Kamieniu, w skład którego wchodzą: kościół, dzwonnica i cmentarz przykościelny. Po wyłączeniu kościoła z użytkowania decyzją Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Złotowie w latach 2003 – 2005 przeprowadzono generalny remont kościoła i dzwonnicy. Prace remontowo – konserwatorskie obejmowały: remont ścian obwodowych z wymianą i uzupełnieniem zniszczonych elementów, przemurowanie wypełnień międzyryglowych, wzmocnienie więźby dachowej, wymianę pokrycia dachowego, wymianę stolarek okiennych i drzwiowych, posadzek, tynkowanie i malowanie wnętrza a także konserwację empory. Przeprowadzono także remont dzwonnicy polegający na wymianie i wzmocnieniu drewnianych elementów konstrukcyjnych. Wszystkie prace wykonane zostały zgodnie z udzielonym przez WWKZ pozwoleniem.

Kościół ewangelicki, ob. rzymskokatolicki fil. p.w. Chrystusa Króla w Kleszczynie – wzniesiony w latach 1873 ’76 w konstrukcji szachulcowej ceglanym, nieotynkowanym od zewnątrz wypełnieniem. – W latach 80 te XX w. wymiano Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 155 – 17058 – Poz. 2952

LEGENDA: i cmentarz przykościelny. Po wyłączeniu kościoła 1. Bardzo zły z użytkowania decyzją Powiatowego Inspektora 2. Zły Nadzoru Budowlanego w Złotowie w latach 2003 3. Dostateczny – 2005 przeprowadzono generalny remont kościoła 4. Dobry i dzwonnicy. Prace remontowo – konserwatorskie 5. Bardzo dobry obejmowały: remont ścian obwodowych z wymianą Park dworski w Buntowie założony został w 2 po- i uzupełnieniem zniszczonych elementów, przemu- łowie XIX wieku. Po II wojnie światowej park uległ rowanie wypełnień międzyryglowych, wzmocnienie czynnej dewastacji, wycięto część drzew a jego więźby dachowej, wymianę pokrycia dachowego, powierzchnia uległa zmniejszeniu poprzez założenie wymianę stolarek okiennych i drzwiowych, posa- w części południowej sadu a części północno – za- dzek, tynkowanie i malowanie wnętrza a także kon- chodniej ogrodu. Brak zabiegów sanitarno – pie- serwację empory. Przeprowadzono także remont lęgnacyjnych przyczynił się do rozrostu podrostu dzwonnicy polegający na wymianie i wzmocnieniu a tym samym do zatarcia układu przestrzennego i drewnianych elementów konstrukcyjnych. Wszyst- kompozycyjnego. kie prace wykonane zostały zgodnie z udzielonym przez WWKZ pozwoleniem. Kościół katolicki parafialny p.w. św. Jakuba w Bługowie wzniesiony jako ceglany w latach 1865 Kościół ewangelicki, ob. rzymskokatolicki fil. p.w. – ’69. Fundamenty po wzmocnieniu ław betonem Chrystusa Króla w Kleszczynie wzniesiony w latach zabezpieczającym. Ściany zewnętrzne w zakrystii, 1873 – ’76 w konstrukcji szachulcowej ceglanym, kruchcie i nawie spękane, zaprawa wapienna czę- nieotynkowanym od zewnątrz wypełnieniem. W la- ściowo wypłukana, miejscami zastąpiona cemento- tach 80 – te XX w. wymiano instalację elektrycz- wą. Lico cegieł szczególnie w elewacji zachodniej ną, wykonano nową drewnianą podłogę w pre- łuszczące się. Polichromia blend w elewacji zachod- zbiterium, wzmocniono ściany wewnętrzne poprzez niej słabo zachowana – brak figur świętych. Ściany obicie supremą, odeskowanie i oszalowanie ich wewnętrzne w stanie dobrym po przeprowadzo- pionową okładziną boazeryjną, odkrycie belek stro- nych pracach malarskich w roku 2000. Drewniana powych i założenie nowej podsufitki. W roku 1990 glorieta w złym stanie technicznym. – dobudowano pomieszczenia za prezbiterium. W 1993 r. rozebrano pokrycie z dachówki karpiówki, Wiatrak holender w Dzierzążenku wzniesiony w przeprowadzono naprawę więźby dachowej i poło- 1905 r. jako ceglany. Już w latach 40 – tych XX żono nowe pokrycie dachu z blachy Lindab. Obiekt, wieku zlikwidowano śmigi, układ przeniesienia na- a zwłaszcza wieża znajduje się w złym stanie tech- pędu i wyposażenie. W latach 60-tych XX w. po- nicznym widocznym zwłaszcza w konstrukcji ścian żar zniszczył część stropów i dach. Niszczejącą bu- obwodowych. Sytuacja ta stanowi przyczynę istot- dowlę przejęła gmina Złotów. W latach 1975 – ’77 nego zagrożenia dla budowli kościoła i wymaga przeprowadzono remont kapitalny trzonu, stropu i pilnego podjęcia prac remontowych. Dla kościoła pokrycia dachu na podstawie opracowanego pro- opracowana została na zlecenie Wielkopolskiego jektu, który przewidywał także odbudowę śmigów i Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków dokumen- układu napędowego, co nie zostało do dziś zrealizo- tacja projektowa remontu kościoła. wane. Obiekt obecnie nieużytkowany. Park dworski w Nowym Dworze założony około Zespół dworsko – parkowy w Grodnie, w skład 2 połowy XIX wieku w oparciu o niewielki kom- którego wchodzą dwór, kuźnia oraz park z ok. poł. pleks leśny. Z dawnego układu przestrzennego par- XIX w. Do roku 2001 budynki dworu i kuźni były ku zachowała się jedynie część starodrzewia, staw, nieużytkowane i znajdowały się w złym stanie tech- resztki nasadzenia przy drodze oraz teren, na któ- nicznym, a park zaniedbany. Od roku 2002 obecni rym były polany. Na miejscu gdzie kiedyś istniał sad właściciele prowadzą prace remontowo – adapta- obecnie znajduje się ogród warzywny. Wszystkie cyjne. Kuźnia po przeprowadzonym remoncie znaj- inne elementy dawnego układu przestrzennego ule- duje się w dobrym stanie technicznym. W budynku gły zatarciu, bądź zniszczeniu. Szacunkowo park dawnego dworu po remoncie dachu i więźby da- uległ zniszczeniu w 40 – 60 %. Z dawnej zabudowy chowej, oczyszczeniu ścian trwają prace związane zachował się dwór i chlewnia. z montażem wewnętrznych instalacji oraz stolarki okiennej i drzwiowej zgodnie z udzielonym przez Kościół parafialny p.w. św. Barbary w Radawni- WWKZ pozwoleniem. W parku także na bieżąco cy wzniesiony jako ceglany w latach 1887 – ’88 r. prowadzone są prace pielęgnacyjne z nowymi nasa- znajduje się w dobrym stanie technicznym. Prac re- dzeniami zgodnie z pozwoleniem WWKZ. montowych wymaga nieszczelne pokrycie dachowe zakrystii i kruchty północnej. W roku 2008 przepro- Zespół kościoła ewangelickiego, ob. rzymsko- wadzono remont ceglanej wieży kościoła. katolickiego fil. p.w. św. Małgorzaty w Kamie- niu, w skład którego wchodzą: kościół, dzwonnica Kościół ewangelicki, ob. rzymskokatolicki, po- Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 155 – 17059 – Poz. 2952 mocniczy p.w. św. Stanisława Kostki w Radawnicy Park dworski w Sławianowie założony około 2 wzniesiony w latach 1927 – ’28 r. znajduje się w połowy XIX wieku. Park znajduje się w granicach niezadowalającym stanie technicznym. Fundamen- wyznaczonych po II wojnie światowej. Jego po- ty i ściany zawilgocone zwłaszcza w części zachod- wierzchnia w porównaniu do niemieckiej mapy z niej. Sklepienie prezbiterium zarysowane pionowo roku 1925 jest mniejsza. Zatracił on swój wygląd od łuku tęczowego. Strop w kruchcie zawilgocony z przez zmianę układu przestrzennego i kompozycji, odpadająca podsufitką. Posadzki silnie zawilgocone. jak również zmianę funkcji i przeznaczenia. Nieczy- telny jest układ ciągów komunikacyjnych. Część Zespół pałacowo – parkowy w Radawnicy z pa- drzew wypadła wskutek braku zabiegów pielęgna- łacem powstałym ok. 1775 r. oraz parkiem założo- cyjno – konserwatorskich jak również wycinki. Z nym w 1 poł. XVII w. dawnych elementów założenia parkowego zacho- Pałac w latach 20 – tych XX wieku adaptowano wała się nieliczny starodrzew i powierzchnie tra- na potrzeby szkoły. Obiekt zachował dawna bryłę i wiaste. Ponadto poza obecnymi granicami parku wystrój elewacji, przekształceniu uległo wnętrze. W oddzielonymi poprzez ogrodzenie znajduje się dwór latach 1973 – ’74 przeprowadzono jego generalny wraz z otaczającą go zielenią. remont. W roku 2002 częściowo wymieniono stolar- kę okienną w budynku z zachowaniem pierwotnych Chałupa podcieniowa w Świętej nr 98 wzniesiona wykrojów, wymiarów i podziałów oraz pomalowano w konstrukcji szachulcowej około 1800 r. W roku fasadę. Stan techniczny budynku dostateczny. W 1972 Wojewódzki Konserwator Zabytków w Kosza- najgorszym stanie znajduje się elewacja północna z linie wykupił chatę z przeznaczeniem jej na muzeum licznymi ubytkami tynku i spoin cokołu. in situ. Po remoncie utworzono tu Krajeńską Chatę Muzealną jako oddział Muzeum Ziemi Złotowskiej w Park – jego obecne granice zostały ustalone na po- Złotowie. Obecnie budynek nieużytkowany niszcze- czątku XX wieku. Zachowała iśe mur ogrodzeniowy je. Przeznaczony został do przeniesienia na teren otaczający park od strony północnej i zachodniej. zagrody krajeńskiej do Złotowa zgodnie z udzielo- W wyniku zaniedbań i zaniechania systematycznych nym przez WWKZ pozwoleniem. prac pielęgnacyjnych zatarł się w parku dawny układ alejek. Zachowała się częściowo aleja bukowa oraz Park dworski w Stawnicy założony około 3 ćwierci drogi prowadzące od ul. Uniwersyteckiej. W części XIX wieku. Park pozostaje w granicach z początku zachodniej z dawnego układu zachowały się dwie lat 70 – tych XX w., wyznaczonych obecnie przez polany trawiaste, które w wyniku nieprzemyślanych ogrodzenie. Dwór – główny węzeł założenia nie ist- nasadzeń jak również cięć w drzewostanie straciły nieje, na jego miejscu wybudowano budynek miesz- swój pierwotny charakter. Zmianie uległ skład ga- kalno – administracyjny. Nie istnieją także budynki tunkowy drzewostanu. Przy drodze dojazdowej w znajdujące w przeszłości na obszarze parku. Wy- części południowej oraz obok pałacu w części za- budowano zaś dwa nowe: większy za budynkiem chodniej wydzielono z parku teren uprawowy. Park mieszkalno – administracyjnym – budynek hydro- obecnie jest użytkowany i na bieżąco pielęgnowany. forni i mały przy ogrodzeniu. Park zatracił swój wy- gląd przez zmianę układu przestrzennego i kompo- Park dworski w Skicu założony około 2 połowy zycyjnego. Wytyczono nowe ciągi komunikacyjne, XIX wieku. Park pozostaje w granicach założenia z założono nowy klomb oraz dosadzono roślinność końca XIX wieku poza odcinkiem części południo- ozdobną – obcą dla założenia. Część starodrzewia wej. Nie istnieje główny punkt założenia dworsko wypadła w wyniku barku zabiegów pielęgnacyjnych – parkowego, dwór na którego miejscu wybudowa- i działalności wiatrów. Z dawnych elementów zało- no budynek mieszkalno – administracyjny. Zatarciu żenia parkowego pozostał tylko staw, powierzchnie uległ układ przestrzenny i kompozycyjny. Zmniejsze- trawiaste i nieliczny starodrzew. niu uległ skład gatunkowy i ilościowy drzewostanu. Wszystkie prace przy obiektach wpisanych do re- Park przez długie lata nie pielęgnowany zmienił swój jestru zabytków wymagają pozwolenia Wielkopol- wygląd i zatracił charakter parkowy. skiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków po uprzednim uzgodnieniu ich zakresu w Wojewódzkim Kościół katolicki, parafialny p.w. św. Jakuba Urzędzie Ochrony Zabytków w Poznaniu – Delega- Apostoła w Sławianowie wzniesiony w 1806 r. w tura w Pile. konstrukcji szkieletowej z wypełnieniem ceglanym z otynkowanymi fachami. W roku 2008 przepro- 4.1.2. Stan zachowania zabytków ruchomych. wadzone zostały kompleksowe prace remontowo a) wpisanych do rejestru zabytków – konserwatorskie na podstawie projektu wykona- nego na zlecenie Wielkopolskiego Wojewódzkiego Bługowo – kościół parafialny p.w. św. Jakuba Konserwatora Zabytków. Parce te zostały sfinanso- Ołtarz główny oraz trzy rzeźby z ołtarzy bocznych wane przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Na- (św. Jakub, św. Ewangelista, św. Józef z Dzieciąt- rodowego. kiem) znajdują się w dobrym stanie. Prace konser- watorskie przy ołtarzu głównym zostały przeprowa- Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 155 – 17060 – Poz. 2952 dzone w 2002 r., przy ww. rzeźbach w 2005 r. Pana Jezusa Ołtarze boczne, chrzcielnica, feretron przemalowa- Elementy wyposażenia, XIX-wieczne: m.in. kom- ne, obrazy ołtarzowe pociemniałe – wymagają prze- plet ławek, krzyż procesyjny, obraz „Matka Boska z prowadzenia prac konserwatorskich. Dzieciątkiem”. Stan zachowania dość dobry. Pozostałe elementy zabytkowego wyposażenia kościoła ujęte w wojewódzkiej ewidencji zabytków 4.1.3. Stan zachowania dziedzictwa archeologicz- znajdują się w stanie dostateczny. nego oraz istotne zagrożenia dla zabytków arche- ologicznych. Kamień – kościół filialny p.w. św. Małgorzaty. Stanowiska archeologiczne nie wpisane do reje- Stan zachowania wyposażenia ogólnie dostateczny. stru zabytków, ujawnione głównie podczas badań Ołtarz, ambona i chrzcielnica są przemalowane. AZP, stanowią podstawową i najliczniejszą grupę, która składa się na archeologiczne dziedzictwo kul- Radawnica - kościół parafialny p.w. św. Barba- turowe. Najlepiej zachowane są stanowiska arche- ry. Stan zachowania krucyfiksu jest dostateczny ologiczne położone na nieużytkach, terenach nieza- (obiekt przemalowany). budowanych oraz terenach zalesionych. Pozostałe zabytki ruchome znajdujące się w woje- W myśl art. 6 pkt. 3 Ustawy z dnia 23 lipca 2003 wódzkiej ewidencji zabytków znajdują się w stanie r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. dostatecznym. Niemal wszystkie drewniane elemen- U. Nr 162, poz. 1568) wszystkie zabytki archeolo- ty wyposażenia, tj. ołtarze, ambona, chrzcielnica, giczne – bez względu na stan zachowania podlegają konfesjonał są przemalowane. Ponadto na ambonie ochronie i opiece. widoczne są ślady żerowania drewnojadów. Aktualnie zagrożeniem dla stanowisk archeolo- gicznych są inwestycje budowlane i przemysłowe, Sławianowo – kościół parafialny p.w. św. Jakuba. nielegalna eksploatacja piaskowni i żwirowni. Istot- Stan zachowania wyposażenia dostateczny. Ołtarz ne zagrożenie dla zachowania substancji zabytko- główny oraz chrzcielnica przemalowane. Ołtarze wej stanowisk archeologicznych zlokalizowanych w boczne przekomponowane. Obraz „Przemienienie obrębie pół uprawnych stanowi głęboka orka. Nie- Pańskie” – pociemniały, z uszkodzeniami płótna – które zagrożenia pojawiły się w ciągu ostatnich lat, wymaga przeprowadzenia prac konserwatorskich. jak na przykład działalność tzw. poszukiwaczy skar- b) ujętych w ewidencji Wielkopolskiego Woje- bów z wykrywaczami metali, których rozmiarów nie wódzkiego Konserwatora potrafimy ocenić. Działalność ta szczególnie zagraża Zabytków cmentarzyskom zlokalizowanym na terenie gminy. Wiele zagrożeń wynika z przyspieszonego rozwoju Górzna – kościół filialny p.w. MB Nieustającej Po- gospodarczego - jak już wspomniano użycie cięż- mocy kiego sprzętu w rolnictwie, rozwój budownictwa na Pojedyncze elementy wyposażenia z 1 poł. XX w. obrzeżach miast, budowa dróg. A zatem podstawo- – krucyfiks, obraz „Matka Boska Nieustającej Pomo- wym zagrożeniem dla stanowisk archeologicznych cy”, komplet ławek. Stan zachowania dość dobry. oraz nawarstwień kulturowych są wszelkie inwe- stycje związane z zabudowaniem i zagospodaro- Krzywa Wieś – kościół filialny p.w. św. Małgo- waniem terenu, które wymagają prowadzenia prac rzaty. Pojedyncze elementy wyposażenia z XIX i 1 ziemno-budowlanych. ćw. XX w. – m.in. tablica epitafijna upamiętniająca Historyczne układy miejscowości na terenie gmi- poległych żołnierzy, krzyż procesyjny, rzeźba – św. ny nakazują szczególną ochronę pradziejowych, śre- Antoni Padewski, dzwon. Stan zachowania dosta- dniowiecznych i nowożytnych nawarstwień kulturo- teczny. wych w ich obrębie. Aby zapobiec zniszczeniu stanowisk archeologicz- Kleszczyna – kościół filialny p.w. Chrystusa Króla nych, prace ziemne prowadzone w strefie ochrony W skład wyposażenia kościoła wchodzi m.in. pro- stanowisk archeologicznych wymagają prowadze- spekt organowy, konfesjonał, komplet ławek, obraz nia prac archeologicznych w zakresie uzgodnionym „Matka Boska z Dzieciątkiem”. Stan zachowania z Wielkopolskim Wojewódzkim Konserwatorem Za- przedmiotowych obiektów jest dostateczny. Drew- bytków. Jest to szczególnie ważne podczas takich niane elementy wyposażenia są przemalowane. inwestycji jak budowa obwodnic, dróg, zbiorników Obraz „Matka Boska z Dzieciątkiem” ma spękaną, retencyjnych, kopalń kruszywa, gdyż inwestycje te miejscami uszkodzoną powierzchnię. z uwagi na szerokopłaszczyznowy charakter prac ziemnych, w bezpowrotny sposób niszczą substan- Radawnica – kościół pom. p.w. św. Stanisława cję zabytkową i obiekty archeologiczne. Kostki Przebudowa układów urbanistycznych, rurali- Elementy wyposażenia – m.in. zespół witraży oraz stycznych i założeń pałacowo-parkowych prowadzi komplet ławek. Stan zachowania dobry. często do naruszenia średniowiecznych i nowożyt- nych nawarstwień kulturowych. W związku z tym Zalesie – kościół filialny p.w. Najświętszego Serca wszystkie prace ziemne wymagają jednoczesnego Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 155 – 17061 – Poz. 2952 prowadzenia badań archeologicznych. Wyniki ba- przestrzenne, kubaturowe, materiałowe oraz archi- dań często stanowią jedyną dokumentację nastę- tektoniczne krajobrazu kulturowego gminy. Znacz- pujących po sobie epizodów osadniczych na tym nym zagrożeniem dotyczącym układów ruralistycz- terenie. Pozwalają skorygować, uszczegółowić i nych, folwarcznych oraz pojedynczych obiektów potwierdzić dane ze źródeł pisanych. Pozyskany w architektury znajdujących się w gminnej i woje- trakcie badań materiał ruchomy umożliwia uzupeł- wódzkiej ewidencji zabytków jest degradacja zabyt- nienie danych o kulturze materialnej mieszkańców. kowej substancji spowodowana wymogami współ- Zagrożeniem dla dziedzictwa archeologiczne jest czesnej cywilizacji. Wymiana historycznej tkanki też rozwój turystyki zwłaszcza nad rzekami, jezio- budynków w postaci oryginalnych drewnianych rami i w obszarach leśnych. Tereny te atrakcyjne stolarek okiennych i drzwiowych, ceramicznego po- pod względem rekreacyjnym obecnie, często były krycia dachowego, a także pozbawianie budynków również okupowane przez ludzi w pradziejach i ich pierwotnych dekoracji architektonicznych nega- wczesnym średniowieczu. Dostęp do wody, który tywnie wpływa nie tylko na same obiekty, ale także stanowił podstawę egzystencji osadniczej umożli- na zabytkowe wnętrza miejscowości. Zagrożenia te wiał tworzenie niezwykle licznych osad o metryce związane są nie tylko z wymianą stolarek okiennych sięgającej od epoki kamienia po czasy nowożytne. i drzwiowych, ale także powiązane niejednokrotnie Rozwój przemysłu, turystyki, budownictwa z powiększeniami otworów okiennych bądź ich za- mieszkaniowego, może stanowić istotne zagrożenie murowaniami, a także niekontrolowanymi rozbudo- dla zabytków archeologicznych, dlatego ważne jest wami zniekształcając w ten sposób zabytkowy wi- wypełnianie przez inwestorów wymogów konser- zerunek zabudowy poszczególnych miejscowości. watorskich określonych przez Wielkopolskiego Wo- jewódzkiego Konserwatora Zabytków. b) archeologicznych

4.1.4. Obszary największego zagrożenia dla za- - budowa sali wiejskiej w Krzywej Wsi, bytków w gminie. - budowa Sali gimnastycznej przy Szkole Podsta- wowej w Kleszczynie, a) nieruchomych - budowa sieci wodociągowej wsie: Kleszczyna, Na terenie gminy Złotów występuje 29 zewi- Rudna, dencjonowanych zabytkowych cmentarzy w tym - budowa sieci wodociągowej Buntowo – Bunto- 1 przykościelny w Kamieniu wpisany do rejestru wo Wybudowanie, zabytków. W gminie występuje 7 dawnych kato- - budowa sieci wodociągowej Nowy Dwór – Górz- lickich cmentarzy, 1 epidemiologiczny, a pozostałe na Wybudowanie, 21 to dawne cmentarze ewangelickie. Jest to naj- - budowa sieci wodociągowej Pieczynek – Kluko- bardziej zagrożony pod względem konserwatorskim wo – Blękwit oraz Pieczynek – Zalesie, obszar. Cmentarze te w przeważającej większości - budowa sieci wodociągowej Kaczochy – Klesz- są nieczynne i nie zagospodarowane, więc ulegają czyna – Skic – Rudna, Sławianówko, Kobylnik, postępującej degradacji. Wiele z nich jest nieogro- - budowa oczyszczalni ścieków w Kaczochach, dzonych stąd pozostałości starych nagrobków i me- - budowa sieci kanalizacji sanitarnej w miejscowo- talowych krat z uwagi na łatwy dostęp oraz na ściach Sławianowo, Kaczochy, Buntowo, Bługowo, zarośnięcie samosiejkami i licznymi krzewami są Kleszczyna, Skic, Rudna, Nowa Święta, zagrożone kradzieżą - budowa kanalizacji sanitarnej Nowy Dwór – Sta- Gmina Złotów oprócz pojedynczych, cząstkowych re Dzierzążno – Stawnica, miejscowych planów zagospodarowania przestrzen- - budowa kanalizacji sanitarnej Radawnica – Krzy- nego nie posiada ogólnego planu będącego prawem wa Wieś miejscowym. Fakt ten z punktu widzenia ochrony - budowa sieci kanalizacji sanitarnej Radawnica + konserwatorskiej jest istotnym zagrożeniem dla oczyszczalnia miejscowa w Grudnej zabytków nieruchomych figurujących w ewidencji 4.2. Uwarunkowania wynikające ze studium WWKZ. Bowiem ustalenie ochrony w miejscowym uwarunkowań i kierunków zagospodarowania prze- planie zagospodarowania przestrzennego gminy jest strzennego gminy (wynikająca ze studium ochrona jedną z czterech form ochrony zabytków i opieki zabytków nieruchomych i dziedzictwa archeologicz- nad zabytkami. Pozostałe - wpis do rejestru zabyt- nego). ków, dotyczy nielicznej grupy obiektów w gminie Studium uwarunkowań i kierunków zagospodaro- Złotów zaś uznanie za pomnik historii i utworzenie wania przestrzennego gminy Złotów zostało uchwa- parku kulturowego, obecnie gminy nie dotyczy. lone uchwałą Nr XXIII/162/04 Rady Gminy Złotów z Brak szczegółowych zapisów dotyczących ochro- dnia 28 października 2004 r. ny historycznych założeń ruralistycznych, zespołów Znacząca część Studium została poświęcona śro- folwarcznych, wspomnianych wyżej cmentarzy i dowisku kulturowego gminy. W rozdziale 3.2 Śro- parków nie wpisanych do rejestru zabytków oraz dowisko kulturowe, 3.2.1 Rys historyczny, zawarto pojedynczych obiektów architektury spowodować historię terenu znajdującego się w granicach gminy może nieodwracalne, daleko idące przekształcenia wiejskiej Złotów począwszy od pradziejów po cza- Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 155 – 17062 – Poz. 2952 sy nowożytne oraz analizę układu przestrzennego i W podrozdziale „Ochrona wartości archeologicz- zabudowy. nych na terenie gminy” określono cel oraz zasady W rozdziale 3.2.3 „Charakterystyka stanu i funk- ochrony zabytków archeologicznych oraz zapropo- cjonowania krajobrazu kulturowego” ujęto zesta- nowano stref ochrony konserwatorskiej: wienia kościołów, dworów, parków oraz cmentarzy Ochrona dziedzictwa archeologicznego na tere- wiejskich z terenu gminy. W dalszej części tego roz- nie gminy polega na utrzymaniu i wyeksponowaniu działu zawarto spis obszarów i obiektów zabytko- zachowanych zasobów, przede wszystkim układu, wych gminy Złotów wpisanych do rejestru zabyt- bądź pojedynczych reliktów osadnictwa prehisto- ków oraz obiektów o wartościach zabytkowych rycznego i średniowiecznego. Celem tej ochrony ujętych w kartach adresowych. jest m.in. zachowanie stanowisk archeologicznych Rozdział 3.2.4 „Krajobraz archeologiczny gminy poprzez stworzenie gminnego programu ochrony Złotów” poświęcono w całości archeologicznemu dóbr kultury i prowadzenie ewidencji dóbr kultury dziedzictwu kulturowemu na terenie gminy. W pod- znajdujących się na terenie gminy. Powinno to być rozdziale „Charakterystyka stanu i funkcjonowania realizowane także poprzez sporządzenie miejscowe- krajobrazu kulturowego” zapisano: go planu zagospodarowania przestrzennego, zawie- Na terenie gminy Złotów zaewidencjonowano rającego strefy ochrony konserwatorskiej. ogółem 814 stanowisk archeologicznych. Roz- Celem ochrony stanowisk archeologicznych jest mieszczenie tych stanowisk na obszarze gminy jest zachowanie rozpoznanych stanowisk archeologicz- zróżnicowane tak samo jak zróżnicowana jest ich nych w stanie niezmienionym, ograniczenie do nie- funkcja. Niejednokrotnie na poszczególnych stano- zbędnego minimum prowadzenia archeologicznych wiskach stwierdzono współwystępowanie mate- badań ratowniczych oraz prawne uregulowanie spo- riałów z różnych okresów chronologicznych, co w sobu zgłaszania i wykonywania prac ziemnych na konsekwencji pozwala nam mówić o znacznie więk- terenach, na których stwierdzono w ramach badań szych pozostałościach osadniczych w ramach zaso- AZP ślady dawnego osadnictwa. bu archeologicznego na terenie gminy. Dlatego też do miejscowego planu zagospodaro- Ze względu na bardzo dużą ilość stanowisk arche- wania przestrzennego wskazane zostaną stanowi- ologicznych granice tak wyróżnionych skupisk są ska archeologiczne wraz z propozycją dla WOSOZ płynne. W wielu wypadkach brak jest jednoznacznej, ustalenia stref ochrony stanowisk archeologicznych. przestrzennej granicy między poszczególnymi sku- Wyróżnione strefy ochrony konserwatorskiej to: piskami. Zasięg poszczególnych stanowisk arche- Strefa W. I – pełna ochrona archeologiczno-kon- ologicznych wyznaczony na mapach na podstawie serwatorska stanowiska badań powierzchniowych nie może odpowiadać do- Strefa W. II – częściowa ochrona archeologiczno- kładnie zasięgowi występowania pozostałości pra- konserwatorska stanowiska dziejowego osadnictwa pod ziemią. Dlatego zasięg Strefa W. III – ograniczona ochrona archeologicz- stanowiska należy traktować zawsze orientacyjnie, no-konserwatorska stanowiska może bowiem się okazać, że obiekty archeologicz- Dla tak wyróżnionych stref obowiązuje zróżnico- ne zalegają także w sąsiedztwie wyznaczonego na wany zakres ochrony konserwatorskiej stanowiska podstawie obserwacji powierzchniowych zasięgu archeologicznego. stanowiska. Stąd w przypadku koncentracji stano- W strefie W. I – pełnej ochrony konserwatorskiej wisk na danym obszarze zaleca się operowanie poję- obowiązuje: ciem strefy intensywnego występowania stanowisk - zakaz wszelkiej działalności inżynierskiej, bu- archeologicznych. Wszystkie zewidencjonowane dowlanej i innej stanowiska archeologiczne będące pod opieką kon- - zachowanie istniejącego układu topograficznego serwatorską (art. 6 ust. 1 pkt. 3 ustawy o ochronie wraz z obiektem ujętymw rejestrze zabytków i w zabytków i opiece nad zabytkami z dnia 23 lipca ewidencji 2003 r. Dz. U. Nr 162, poz. 1568), zgodnie z art. - wystąpienie o wytyczne do WKZ (WOSOZ) w 145 cytowanej wyżej ustawy powinny zostać ujęte Pile w przypadku podjęcia jakiejkolwiek działalności w gminnej ewidencji zabytków. Wiąże się to z ko- na terenie objętym granicami strefy, a wynikającej niecznością ujęcia w studium zapisu informującego ze sposobu użytkowania terenu. o konieczności prowadzenia podczas prac ziemnych W strefie W. II – częściowej ochrony konserwa- na obszarze występowania stanowisk archeologicz- torskiej obowiązuje: nych oraz w strefie ich ochrony badań archeologicz- - zalecenie zaniechania realizacji obiektów kuba- nych w zakresie uzgodnionym z Wielkopolskim Wo- turowych jewódzkim Konserwatorem Zabytków. - inwestowanie odbywać się może pod warunkiem Niewątpliwie najistotniejszym czynnikiem wpły- powiadomienia WKZ w terminie 3 miesięcy przed wającym na zasiedlenie tych terenów miały wystę- przystąpieniem do prac w celu przeprowadzenia ba- pujące na tym terenie jeziora oraz rzeki wraz z ich dań ratunkowych dolinami. Także niebagatelny wpływ miały korzyst- - przeprowadzenie na koszt inwestora wyprzedza- ne warunki glebowe wykształcone wzdłuż doliny jących badań wykopaliskowych. rzek i brzegów jezior. W strefie W. III – ograniczonej ochrony konserwa- Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 155 – 17063 – Poz. 2952 torskiej obowiązuje: wiedzy i wrażliwości wśród elit wiejskich, radnych - powiadomienie WKZ w Pile w terminie 2 tygodni gminnych, nauczycieli, i mieszkańców z cenzusem przed przystąpieniem do prac o zamiarze ich rozpo- wiedzy fachowej powoduje działania zbędne lub częcia wręcz szkodliwe. - przeprowadzenie na koszt inwestora interwen- Do czynników bezpośrednio zagrażających estety- cyjnych prac archeologicznych. ce zabudowy należą współczesne metody moderni- W negocjacjach prowadzonych na temat badań zacji i adaptacji polegające na: stanowisk w ramach wyróżnionych stref uwzględ- - powiększaniu i wymianie okien oraz powiększa- nia się sezonowość tych badań, które mogą być niu wrót i wymiana ich stolarki z naruszeniem zasad prowadzone bez ograniczeń w okresie od kwietnia pierwotnych podziałów i kompozycji na elewacji; do października. - ocieplaniu budynków i związaną z tym likwidacją Oceniając stan zachowania obiektów objętych wystroju ceglanego i tynkowego, a w przypadku strefą W. I i W. II nie proponuje się generalnej zmia- konstrukcji szkieletowej przyspieszanie jej destrukcji ny sposobu ich użytkowania. W przypadku niektó- biologicznej; rych stanowisk objętych strefami I i II należałoby - wymianie pokryć dachowych i upraszczaniu geo- dokonać indywidualnej oceny sposobu ich zabezpie- metrii dachów; czenia po przeprowadzeniu wizji lokalnej. Dotyczy - adaptacjach zabudowy gospodarczej, bez profe- to przede wszystkim stanowisk posiadających wła- sjonalnych opracowań projektowych; sne formy krajobrazowe. Pozostałe stanowiska ar- - fragmentarycznym tynkowaniu i malowaniu ele- cheologiczne w ramach strefy W. III – ograniczonej wacji; ochrony archeologicznej – nie wymagają specjalne- - montażu anten satelitarnych na eksponowanych go zabezpieczenia konserwatorskiego. elewacjach; Z uwagi na prawdopodobieństwo odkrycia innych - likwidacji tradycyjnych (drewnianych, murowa- stanowisk archeologicznych nie ujętych w dotych- nych i kamiennych) ogrodzeń i płotów na rzecz be- czasowym wykazie władze gminy będą prowadziły tonowych prefabrykatów czy systemowych rozwią- akcję informacyjną dla inwestorów i wykonawców zań metalowych; robót ziemnych i melioracyjnych w celu uczulenia - likwidacji brukowanych nawierzchni podwórzy i ich na ewentualne znaleziska mające cechy przed- pokrywaniu ich betonem lub ,,polbrukiem”; miotów zabytkowych. - dostawianie różnych dobudówek, garaży i wiat. W końcowej części podrozdziału zawarto wykaz stanowisk archeologicznych wpisanych do rejestru Zagrożone są zespoły zabytkowej zieleni. Dla zabytków. licznych jeszcze obsadzeń dróg nadal zagrożeniem W dalszej części opisano obecne zagrożenia dla mogą być metody ich modernizacji, choć jako pod- środowiska kulturowego i archeologicznego. stawowe zagrożenie należy wskazać brak regularnej pielęgnacji i planowego uzupełniania ubytków. „Charakterystyka zagrożeń środowiska kulturo- Parki są zaniedbane i pozostawione własnemu wego”. losowi, dziczeją zatrącając pierwotny charakter mający tworzyć w naturalnym krajobrazie tło kolo- Ochrona zabytków położonych we wsiach i za- rystyczne i oparcie przestrzenne dla terenów osad- łożeń ruralistycznych zwartych i rozproszonych niczych. oraz towarzyszącej im zieleni zabytkowej – parków, Podobnie cmentarze zabytkowe, na terenie całej cmentarzy i obsadzeń dróg, stała się obecnie jedną z gminy są w bardzo złym stanie, tylko nieliczne z najtrudniejszych dziedzin konserwatorskich. nich posiadają fragmentarycznie zachowane ogro- Czynniki, które decydują o możliwościach prze- dzenia, a obsadzenia wzdłuż ich granic, z powodu trwania większości zabudowy wiejskiej mają zde- braku jakiejkolwiek pielęgnacji rozrosły się i rzadko cydowanie negatywny charakter. Podstawowym pozostają czytelne. Nieliczne obiekty architektonicz- zagrożeniem jest niedostosowanie istniejącego za- ne oraz krzyże, nagrobki i mogiły są zdewastowane, sobu do dzisiejszych wzorców kulturowych i cywi- rozgrabione, a czytelność układu kompozycyjnego lizacyjno-technicznych. Brak jest ekonomicznego i całości praktycznie nie jest już nigdzie czytelna. funkcjonalnego uzasadnienia do eksploatacji wielu Miejsca te nie są również w żaden sposób opisane, obiektów gospodarczych i produkcyjnych. Brak też drogi do nich prowadzące są zarośnięte, nieczytelne środków u właścicieli na remonty generalne, a na- w terenie lub zgoła niedostępne publicznie. wet bieżące, co przy niedostatku lokalnych warszta- Zagrożeniem dla walorów komponowanej zieleni tów rzemieślniczych, znających tradycyjne techno- mogą być również nieprofesjonalnie prowadzone logie budowlane utrudnia możliwie tanie utrzymanie nasadzenia, z naruszeniem warunku utrzymywania budynków. Zagrożeniem jest ekspansywna reklama składu gatunkowego przy uzupełnianiu ubytków nowoczesnych materiałów i detalu budowlanego, oraz stosowania nasadzeń np. z egzotycznych którego użycie dewaloryzuje skromne i jednorod- drzew ozdobnych lub szpilkowych w miejscach, na ne kompozycje zabudowy oraz może prowadzić do terenach, i w rejonie obiektów architektonicznych, pogorszenia stanu technicznego obiektów. Brak gdzie może dojść do unieczytelnienia pierwotnej, za- Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 155 – 17064 – Poz. 2952 mierzonej kompozycji projektowej. i średniowiecznego osadnictwa, należy w sposób Zagrożeniem dla krajobrazu są: szczególny podejść do problematyki ochrony stano- - wtórne podziały dawnych terenów rolnych; wisk archeologicznych gminy. - zmiana sposobu użytkowania terenów (inten- W rozdziale 6.3 „Ochrona środowiska kulturo- sywna gospodarka rybna); wego” wyznaczono cele ochrony wartości kulturo- - powstawanie zabudowy jednorodzinnej wg wych na terenie gminy oraz formy ochrony: bardzo zróżnicowanych projektów na zbyt małych działkach, bez stosowania komponowanej zieleni, „Cele ochrony wartości kulturowych na terenie mogącej ograniczać negatywne eksponowanie no- gminy”: wych i „nowoczesnych” form architektonicznych, - powstawanie osiedli bez projektów urbanistycz- Ochrona wartości krajobrazu kulturowego w za- nych, pozbawionych kompozycji i odpowiednich kresie ochrony historycznych układów ruralistycz- przestrzeni publicznych, nych, zabudowy zagród powinna być realizowana - stosowanie i utrzymywanie prymitywnych roz- poprzez następujące działania gminy: wiązań inżynierskich w postaci napowietrznych linii - utrzymanie historycznie ukształtowanej prze- ciepłociągów oraz wznoszenie w sąsiedztwie zabu- strzennej struktury osadniczej, dowy wież telekomunikacyjnych - utrzymanie historycznie ukształtowanej sieci - nieprzemyślane krajobrazowo lokalizowanie farm dróg, zachowanie i utrzymanie w dobrym stanie elektrowni wiatrowych. technicznym i estetycznym dominant kulturowych i krajobrazowych, „Zagrożenie środowiska archeologicznego”. - zachowanie ich funkcji, także poprzez przeciw- działanie chaotycznej, bezplanowej parcelacji terenu Ochrona zabytków, w tym archeologicznych stała (np. na działki letniskowe) się obecnie jedną z najtrudniejszych dziedzin kon- - przeciwdziałanie nowym lokalizacjom obiektów serwatorskich. Zagrożeniem dzisiaj jest brak właści- o formach, standardowych, obcych istniejącej, hi- wych wzorców kulturowych i technicznych. Brak storycznej zabudowie, jest ekonomicznego i funkcjonalnego uzasadnienia - ograniczenie lokalizacji obiektów znacznie prze- do ochrony stanowisk archeologicznych. Zagroże- kształcających krajobraz naturalny niem nawet jest także nachalna reklama turystycz- - określenie szczególnych warunków lokalizacji na, materiałów agrotechnicznych czy materiałów nowej zabudowy, modernizacji zabudowy i usuwa- budowlanych. Zmiana w zakresie zagospodarowa- nia zabudowy zdekapitalizowanej. nia terenów gminy nie wpływa korzystnie na proces Ochrona dziedzictwa kulturowego na terenach zachowania, lecz często przyczynia się do degrada- zabudowy historycznej realizowana winna być po- cji stanowisk archeologicznych. W coraz większym przez działania gminy w zakresie: stopniu zagrożeniem dla krajobrazu archeologiczne- - zachowania obiektów dziedzictwa kulturowe- go są dokonywane obecnie wtórne podziały tere- go, należytego ich utrzymania, i wykorzystywania nów rolnych, a także przede wszystkim powstawa- zgodnie z właściwą im funkcją, udostępniania dla nie nowej wiejskiej zabudowy. Właściciele i nowi celów badawczych i wychowawczych, tak by były użytkownicy stosują w przypadku obszarów rolni- czynnym składnikiem życia i kultury współczesnego czych bardzo ciężki sprzęt na dużych obszarach, co społeczeństwa, niekorzystnie wpływa na stan zachowania stano- - zapobiegania powstawania ubytków w istnieją- wisk. Powstawanie hal produkcyjnych, parkingów, cej zabudowie, boisk itp. powodują niesamowite zniszczenia wśród - tworzenie warunków do ponownej zabudowy stanowisk archeologicznych. Nieco inaczej wygląda opuszczonych siedlisk, sytuacja na obszarach zalesionych. Tutaj, w - podnoszenie estetyki zabudowy, szczególnie na przypadku, kiedy założono go przed wielu laty, stan terenach osiedli po byłych PGR, ten wpływa raczej korzystnie na zachowanie (wła- - kształtowanie estetyki nowej zabudowy miesz- śnie ze względu na zalesienie nieznanych) stano- kalnej, rekreacyjno-turystycznej, poprzez nawiązy- wisk archeologicznych. Prowadzona rekultywacja wanie w formie do tradycji i wartości regionalnych, terenów także może źle wpływać na ochronę stano- miejscowych. wisk archeologicznych. Rozwojowa gmina Złotów z racji prowadzonych „Formy ochrony”: działań inwestycyjnych może niekorzystnie wpły- wać na zachowanie swojego zasobu archeologicz- - ochrona prawna (konserwatorska i prawno-ad- nego. Duża ilość terenów atrakcyjnych w tym jeziora ministracyjna) układów przestrzennych wsi, za- i lasy wskazują, że gmina może stać się ośrodkiem bytków architektury i budownictwa, zabytków turystycznym. techniki, zieleni (parków, cmentarzy, obiektów ar- Biorąc pod uwagę intensywność osadniczą na cheologicznych), administracyjne kształtowanie obszarze gminy począwszy od okresu neolitu aż współczesnych form zabudowy i zagospodarowania po czasy intensyfikacji wczesnośredniowiecznego przestrzeni w sposób nawiązujący do istniejących Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 155 – 17065 – Poz. 2952 historycznych form, kiego Konserwatora Zabytków w Poznaniu (tab. w - opracowanie gminnego programu ochrony dóbr część I pkt 3.2.3); kultury, prowadzenie ewidencji, 4/ cmentarze wg wykazu Wielkopolskiego Woje- - opracowanie miejscowych planów zagospodaro- wódzkiego Konserwatora Zabytków w Poznaniu; wania przestrzennego z zaznaczeniem granic stref 5/ miejsca występowania materiałów archeolo- konserwatorskich i wytycznych ochronnych. gicznych wg ewidencji stanowisk archeologicznych W części rozdziału zatytułowanym „Środowi- Wielkopolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Za- sko kulturowe gminy Złotów” wymienione zostały bytków (część I pkt 3.2.4). wszystkie obiekty wpisane do rejestru zabytków: obiekty architektury, cmentarze, parki i zabytki ar- 4.3. Uwarunkowania wynikające z miejscowych cheologiczne. Na koniec określono zasady ochro- planów zagospodarowania przestrzennego gminy ny środowiska kulturowego .Wszelka działalność Złotów. inwestycyjna przy obiektach zabytkowych ujętych Gmina Złotów nie posiada gminnego planu zago- w ww. spisach i wykazach musi być uzgadniana spodarowania przestrzennego. Obowiązuje 30 miej- z Wielkopolskim Wojewódzkim Konserwatorem Za- scowych planów zagospodarowania przestrzennego bytków w Poznaniu, a zwłaszcza: dla fragmentów miejscowości w gminie. Inwestycje - w parkach zabrania się wydzielania nowych dzia- w gminie Złotów, dla obszarów pozbawionych pla- łek, stawiania ogrodzeń, budowy nowych obiek- nów zagospodarowania przestrzennego wykonywa- tów, różnego rodzaju szopek oraz prowadzenia prac ne są na podstawie decyzji o warunkach zabudowy porządkowych i dokonywania nowych nasadzeń i inwestycji celu publicznego. bez zgody konserwatorskiej, lokalizacja obiektów w Spośród wymienionych wyżej planów zagospoda- bezpośrednim sąsiedztwie parków, w obrębie strefy rowania przestrzennego 16 zawiera zapisy pozwala- ochrony powiązań widokowych winna być uzgad- jące na ochronę zabytków archeologicznych. Należą niana z Wielkopolskim Wojewódzkim Konserwato- do nich: rem Zabytków, - prace przy budynkach wpisanych do rejestru za- 1. Uchwała nr VI56/07 Rady Gminy Złotów z dnia bytków oraz ujętych w ewidencji konserwatorskiej, 29 marca 2007 roku w sprawie miejscowego planu polegające na przebudowie, tynkowaniu i malowa- zagospodarowania przestrzennego Gminy Złotów niu elewacji, wymianie stolarki okiennej i drzwio- dla terenów w obrębie Dzierzążenko - działka nr wej oraz w niektórych przypadkach na przebudo- 73/1; wie wnętrz, winny zyskiwać zgodę Wielkopolskiego w §5 wprowadzono zapis: „Dla ochrony arche- Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Wymiana ologicznego dziedzictwa kulturowego na terenie ob- stolarki okiennej i drzwiowej odbywać się może przy jętym miejscowym planem zagospodarowania prze- zastosowaniu nowych o tych samych wymiarach i strzennego ustanawia się: podziałach oraz w istniejących otworach okiennych 1/obowiązek uzgadniania z Wielkopolskim Woje- i drzwiowych po uzyskaniu stosownego uzgod- wódzkim Konserwatorem Zabytków wszelkich prac nienia z WUOZ. Zmiana pokrycia dachowego - na ziemnych związanych z zabudowaniem i zagospo- nowe jednolite zgodne z charakterem historycznym darowaniem terenu celem ustalenia zakresu badań obiektu. Prace w obiektach wpisanych do rejestru archeologicznych; zabytków muszą uzyskać pozwolenie WKZ na pro- 2/ Obowiązek powiadamiania Wielkopolskiego wadzenie wszelkich prac przy obiekcie i jego oto- Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków na 1 mie- czeniu. siąc przed przystąpieniem do prac budowlanych o Wszelkie prace ziemne w obrębie śladów przeszło- zamiarze ich rozpoczęcia celem ewentualnego prze- ści historycznej regionu, w tym śladów osadnictwa prowadzenia interwencyjnych prac archeologicz- oraz miejsca występowania zasobów archeologicz- nych”. nych na terenie gminy winny być prowadzone pod 2. Uchwała nr XI/127/99 Rady Gminy Złotów z nadzorem archeologicznym – Konserwatora Zabyt- dnia 26 sierpnia 1999 roku w sprawie miejscowego ków Archeologicznych w Poznaniu. planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Zło- W dalszej części Studium w rozdziale 9 „Ochrona tów w obrębie wsi Radawnica; dóbr kultury” określono obiekty podlegające ochro- w §3 wprowadzono zapis: nie na terenie gminy na zasadach określonych w „Na obszarze objętym miejscowym planem obo- ustawie o ochronie zabytków i opiece nad zabytka- wiązuje zgłoszenie rozpoczęcia nasadzeń woje- mi z 2003 r.: wódzkiemu konserwatorowi zabytków”. 1/ obiekty architektury znajdujące się w rejestrze 3. Uchwała nr XXXIV/353/2001 Rady Gminy Zło- Wielkopolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Za- tów z dnia 26 września 2001 roku w sprawie bytków w Poznaniu ( tab. w część I pkt 3.2.3); miejscowego planu zagospodarowania przestrzen- 2/ obiekty, które znajdują się w ewidencji Wielko- nego Gminy Złotów na obszarze wsi Nowa Święta; polskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w §3 p. 4 wprowadzono zapis zobowiązujący w Poznaniu ( tab. w część I pkt 3.2.3); inwestorów do zgłaszania przedmiotów posiadają- 3/ parki wg wykazu Wielkopolskiego Wojewódz- cych cechy zabytków zarządowi gminy, zarządowi Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 155 – 17066 – Poz. 2952 powiatu i wojewódzkiemu konserwatorowi zabyt- wiązek zgłaszania rozpoczęcia prac ziemnych Woje- ków. wódzkim Konserwatorowi w Pile. 4. Uchwała nr XXXIV/293/09 Rady Gminy Złotów 6. Uchwała nr XXXIV/344/97 Rady Gminy Złotów z dnia 27 sierpnia 2009 roku w sprawie miejscowe- z dnia 21 sierpnia 1997 roku w sprawie uchwalenia go planu zagospodarowania przestrzennego Gminy zmiany miejscowego planu zagospodarowania prze- Złotów w rejonie wsi Pieczynek, Klukowo i Błękit; strzennego Gminy Złotów na obszarze wsi Święta; w §6.1. punkt 8 określono Zasady ochrony dzie- - w §5 wprowadzono zapis: Wprowadza się obo- dzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury wiązek zgłaszania rozpoczęcia prac ziemnych Woje- współczesne. Wyznaczono: wódzkim Konserwatorowi w Pile. a/ strefę ochrony archeologiczno konserwatorskiej 7. Uchwała nr XLI/424/2002 Rady Gminy Złotów stanowisk archeologicznych; z dnia 26 czerwca 20002 roku w sprawie uchwa- b/ strefę ochrony archeologiczno konserwatorskiej lenia zmiany miejscowego planu zagospodarowa- skupisk stanowisk archeologicznych. nia przestrzennego Gminy Złotów na obszarze wsi - w §8. 1. punkt 3 wprowadzono zapis: „Ustala Święta; się strefy ochrony archeologiczno – konserwator- - w §3, punkt 3, 1b wprowadzono zapis: skiej”: W zakresie warunków konserwatorskich – ko- 1) stanowisk archeologicznych oznaczonych na nieczność uzgadniania przyszłych prac ziemnych rysunku planu odpowiednim symbolem graficznym; celem objęcia ich nadzorem archeologicznym, po- 2) skupisk stanowisk archeologicznych oznaczo- nieważ na terenie objętym planem stwierdzono śla- nych na rysunku planu odpowiednim symbolem gra- dy osadnictwa pradziejowego. ficznym; 8. Uchwała nr XI/131/99 Rady Gminy Złotów - w granicach ochrony archeologiczno – konser- z dnia 26 sierpnia 1999 r. w sprawie uchwalenia watorskiej działalność związana z robotami ziemny- zmiany miejscowego planu zagospodarowania prze- mi lub zmianą funkcji terenu winna być poprzedzona strzennego Gminy Złotów wieś Wąsosz; badaniami, szczegółowy zakres i rodzaj badań ar- w §3 wprowadzono zapis: Na obszarze objętym cheologicznych przy zabytku właściwy wojewódz- zmianą planu obowiązuje zgłoszenie rozpoczęcia ki konserwator zabytków ustala w drodze decyzji nasadzeń wojewódzkiemu konserwatorowi zabyt- przed uzyskaniem decyzji o pozwoleniu na budowę. ków. 1) §16 określa zasady obowiązujące na terenach 9. Uchwała nr VI56/07 Rady Gminy Złotów z dnia rolnych, na których planuje się lokalizację elektrow- 29 marca 2007 roku w sprawie zmiany miejscowe- ni wiatrowych. W punkcie 4 „Zasady ochrony dzie- go planu zagospodarowania przestrzennego Gminy dzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury Złotów dla terenów w obrębie Dzierzążenko - dział- współczesnej” zapisano: ka nr 73/1; Dla ochrony archeologicznego dziedzictwa kul- w §5 wprowadzono zapis: „Dla ochrony arche- turowego ustala się obowiązek uzgadniania z Wo- ologicznego dziedzictwa kulturowego na terenie ob- jewódzkim Konserwatorem Zabytków w Poznaniu jętym miejscowym planem zagospodarowania prze- przed uzyskaniem decyzji o pozwoleniu na budowę strzennego ustala się: wszelkich prac ziemnych związanych z budową far- - obowiązek uzgadniania z wojewódzkim kon- my wiatrowej wraz z infrastruktura techniczną, w serwatorem zabytków wszelkich prac ziemnych celu ustalenia obowiązującego inwestora zakresu związanych z zabudowaniem i zagospodarowaniem badań archeologicznych. Wszystkie prace archeolo- terenu celem ustalenia obowiązującego inwestora giczne muszą być uzgodnione pozwoleniem Wielko- zakresu badań archeologicznych; polskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków - obowiązek powiadamiania Wielkopolskiego Wo- przed pozwoleniem na budowę. jewódzkiego Konserwatora Zabytków w terminie 4. Uchwała nr XLI/423/202 Rady Gminy Złotów z 1 miesiąca przed przystąpieniem do prac budowla- dnia 26 czerwca 2002 roku w sprawie uchwalenia nych o zamiarze ich rozpoczęcia celem umożliwienia zmiany miejscowego planu zagospodarowania prze- ewentualnego przeprowadzenia interwencyjnych strzennego Gminy Złotów na obszarze wsi Zalesie; prac archeologicznych. - w §3. punkt 4, 1/b wprowadzono zapis: 10. Uchwała nr XXXIV/340/97 Rady Gminy W zakresie warunków konserwatorskich – ko- Złotów z dnia 21 sierpnia 1997 roku w sprawie nieczność uzgadniania przyszłych prac ziemnych zmiany miejscowego planu zagospodarowania prze- celem objęcia ich nadzorem archeologicznym, po- strzennego Gminy Złotów wieś Wąsosz; nieważ na terenie objętym planem stwierdzono śla- w §4 wprowadzono zapis: Wprowadza się obo- dy osadnictwa pradziejowego. wiązek zgłoszenia rozpoczęcia prac ziemnych Woje- 5. Uchwała nr XXXIV/345/97 Rady Gminy Złotów wódzkiemu Konserwatorowi zabytków w Pile. z dnia 21 sierpnia 1997 roku w sprawie uchwalenia 11. Uchwała nr XXXIV/342/07 Rady Gminy zmiany miejscowego planu zagospodarowania prze- Złotów z dnia 21 sierpnia 1997 roku w sprawie strzennego Gminy Złotów na obszarze wsi Radaw- zmiany miejscowego planu zagospodarowania prze- nica; strzennego Gminy Złotów wieś Wąsosz; - w §5 wprowadzono zapis: Wprowadza się obo- - w §3 wprowadzono zapis: Wprowadza się obo- Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 155 – 17067 – Poz. 2952 wiązek zgłoszenia rozpoczęcia prac ziemnych Woje- b) A2 - Buntowo, osada wczesnośredniowieczna – wódzkiemu Konserwatorowi zabytków w Pile. stanowisko 4, nr rejestru A-363/641 z 20.12.1967 12. Uchwała nr XXXIV/369/07 Rady Gminy Zło- r., tów z dnia 25 września 997 roku w sprawie zmiany c) A3 - Górzna, grodzisko wczesnośrednio- miejscowego planu zagospodarowania przestrzen- wieczne – stanowisko 1, nr rejestru A-364/642 z nego Gminy Złotów wieś Zalesie; 20.12.1967 r., w §5 wprowadzono zapis: Wprowadza się obo- d) A4 - Klukowo, grodzisko wczesnośrednio- wiązek zgłoszenia rozpoczęcia prac ziemnych Woje- wieczne – stanowisko 1, nr rejestru A-365/645 z wódzkiemu Konserwatorowi zabytków w Pile. 20.12.1967 r., 13. Uchwała nr XXXIV/340/97 Rady Gminy e) A5 - Skic, grodzisko wczesnośredniowieczne – Złotów z dnia 21 sierpnia 1997 roku w sprawie stanowisko 1, nr rejestru A-366/646 z 20.12.1967 zmiany miejscowego planu zagospodarowania prze- r., strzennego Gminy Złotów wieś Górzna; f) A6 - Skic, osada wczesnośredniowieczna – sta- w §4 wprowadzono zapis: Wprowadza się obo- nowisko 2, nr rejestru A-367/647 z 20.12.1967 r., wiązek zgłoszenia rozpoczęcia prac ziemnych Woje- g) A7 - Skic, osada otwarta – stanowisko 3, nr wódzkiemu Konserwatorowi zabytków w Pile. rejestru A-368/648 z 20.12.1967 r., 14. Uchwała nr XXXIV/339/97 Rady Gminy h) A8 - Skic, osada otwarta – stanowisko 4, nr Złotów z dnia 21 sierpnia 1997 roku w sprawie rejestru A-369/649 z 20.12.1967 r., zmiany miejscowego planu zagospodarowania prze- i) A9 - Stawnica, cmentarzysko ciałopalne – sta- strzennego Gminy Złotów wieś Międzybłocie; nowisko 2, nr rejestru A-370/292 z 22.08.1960 r., w §6 wprowadzono zapis: Wprowadza się obo- j) A10 - Stawnica, grodzisko wczesnośrednio- wiązek zgłoszenia rozpoczęcia prac ziemnych Woje- wieczne – stanowisko 3, nr rejestru A-371/650 z wódzkiemu Konserwatorowi zabytków w Pile. 20.12.1967 r., 15. Uchwała nr XXXIV/338/97 Rady Gminy Zło- k) A11 - Stawnica, osada wczesnośredniowiecz- tów z dnia 21 sierpnia 1997 roku w sprawie zmiany na – stanowiska 5 i 6, nr rejestru A-372/651 z miejscowego planu zagospodarowania przestrzen- 20.12.1967r., nego Gminy Złotów wieś Międzybłocie; l) A12 - Wąsosz, osada otwarta, nr rejestru A-767 w §3 wprowadzono zapis: Wprowadza się obo- z 12.10.1995r., wiązek zgłoszenia rozpoczęcia prac ziemnych Woje- - na terenie stanowisk archeologicznych wpisa- wódzkiemu Konserwatorowi zabytków w Pile. nych do rejestru zabytków wyklucza się zalesienia; 16. Uchwała nr XI/129/99 Rady Gminy Złotów z 2) zabytkowy cmentarz ewangelicko- augsburski dnia 26 sierpnia 1999 roku w sprawie zmiany miej- z poł. XIX w. we wsi Stare Dzierzążno oznaczony na scowego planu zagospodarowania przestrzennego rysunku planu symbolem „ZC”. Ustala się następu- Gminy Złotów w obrębie wsi Święta; jące zasady ochrony: w §3 wprowadzono zapis: Na obszarze objętym a) zachowanie i pielęgnacja zieleni założenia cmen- zmianą planu obowiązuje zgłoszenie rozpoczęcia na- tarnego, sadzeń wojewódzkiemu konserwatorowi zabytków. b)zachowanie i pielęgnacja układu alei oraz kwater grobowych, 4.4 Uwarunkowania wynikające z miejscowego c) utrzymanie historycznych ogrodzeń terenu planu zagospodarowania przestrzennego dla obsza- cmentarza, ru gminnej przestrzeni rolniczo – leśnej wyłączonej d) utrzymanie historycznych form zabudowy na z nowej zabudowy w gminie Zlotów. terenie cmentarza, takich jak np. kaplice cmentarne, 3) zgodnie z przepisami odrębnymi wszelkie pra- Miejscowy plan zagospodarowania przestrzenne- ce przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków go dla obszaru gminnej przestrzeni rolniczo – leśnej wymagają pozwolenia konserwatora zabytków. wyłączonej z nowej zabudowy w gminie Złotów zo- 2. Na obszarze objętym planem nie występują stał przyjęty uchwałą Nr XVII/138/ 08 Rady Gminy obiekty będące w ewidencji zabytków WKZ. Złotów z dnia 28 lutego 2008 r. 3. Ustala się strefę ochrony konserwatorskiej: Paragraf §7. „Zasady ochrony dziedzictwa kul- a) stanowisk archeologicznych, oznaczoną na ry- turowego i zabytków oraz dóbr kultury współcze- sunku planu odpowiednim symbolem graficznym, snej” określa obszar ochrony oraz zasady tej ochro- b) skupisk stanowisk archeologicznych, oznaczo- ny na terenie objętym planem. ną na rysunku planu odpowiednim symbolem gra- 1. Ochronie podlegają obiekty wpisane do reje- ficznym, stru zabytków województwa wielkopolskiego: - w granicach strefy ochrony konserwatorskiej 1) stanowiska archeologiczne wpisane do reje- działalność związana ze zmianą funkcji terenu win- stru zabytków województwa wielkopolskiego ozna- na być poprzedzona badaniami, szczegółowy zakres czone na rysunku planu: i rodzaj niezbędnych badań archeologicznych przy a) A1 - Buntowo, grodzisko wczesnośrednio- zabytku, wojewódzki konserwator zabytków ustala wieczne – stanowisko 1, nr rejestru A-362/640 z w drodze decyzji. 20.12.1967 r., Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 155 – 17068 – Poz. 2952

4.5. Uwarunkowania wynikające ze „Strategii szących atrakcyjność gminy, sprzyjających rozwo- Zrównoważonego Rozwoju Gminy Złotów do 2015 jowi turystyki na jej terenie. roku”. 4.6. Uwarunkowania wynikające z Planu Rozwoju Lokalnego Gminy Złotów na lata 2006-2013. „Strategii Zrównoważonego Rozwoju Gminy Zło- tów do 2015 roku” - Uchwała Nr X/74/07 Rady „Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Złotów na lata Gminy Złotów z dnia 19 lipca 2007r. w sprawie 2006-2013” - Uchwała Nr XLII/226/06 Rady Gminy wprowadzenia zmian do Uchwały Nr XX/226/2000 Złotów z dnia 22 maja 2006r.w sprawie wprowa- Rady Gminy Złotów z dnia 29 czerwca 2000r. w dzenia zmian do Uchwały Nr XXXIX/06 Rady Gminy sprawie przyjęcia Strategii Zrównoważonego Roz- Złotów z dnia 16 marca 2006r. w sprawie przyjęcia woju Gminy Złotów do roku 2015. Planu Rozwoju Lokalnego na lata 2006-2013 Strategia określa cele strategiczne gminy w tym Plan Rozwoju Lokalnego jest kompleksowym do- okresie oraz wizerunek gminy, do którego należy kumentem określającym strategię społeczno-gospo- dążyć w perspektywie najbliższych kilkunastu lat. darczą Gminy Złotów na lata 2006 – 2013, a także Strategia ujmuje główne kierunki działania samorzą- wskazuje planowane działania w tym okresie. Plan du wskazując jednocześnie priorytety tej działalno- rozwoju lokalnego obejmuje terytorialnie i admini- ści w najbliższych latach. stracyjnie całą Gminę Złotów. Celem nadrzędnym zrównoważonego rozwoju Plan Rozwoju Lokalnego przedstawia sytuację gminy jest Godny i bezpieczny poziom życia miesz- społeczno-ekonomiczną Gminy, formułuje cele i kańców gminy, natomiast celem głównym Zrów- zawiera opis strategii zmierzającej do osiągnięcia noważony rozwój społeczno – gospodarczy gminy. rozwoju społecznego i gospodarczego. Szacuje spo- Całemu obszarowi społeczno-gospodarczemu pod- dziewane efekty planowanych interwencji i wpływ porządkowano sześć celów strategicznych: na przebieg procesów rozwojowych, wskazuje kie- - Wzrost poziomu wykształcenia mieszkańców runki zaangażowania środków funduszy struktural- gminy; nych i środków własnych gminy. Plan Rozwoju Lo- - Rozwój gospodarki – tworzenie nowych miejsc kalnego na lata 2006 -2013 będzie służył jako punkt pracy; odniesienia dla działań o charakterze rozwojowym, - Rozbudowa infrastruktury technicznej; podejmowanych z zasobów środków własnych, jak - Bezpieczna gmina – pełna opieka medyczna i so- również pozwoli określić wysokość interwencji z cjalna; funduszy unijnych - Nowoczesne rolnictwo; Cel strategiczny Planu Rozwoju Gminy formuło- - Ochrona środowiska naturalnego; wany z tej perspektywy określa się następująco: Dla każdego z tych celów wyznaczono cele ope- „Gmina Złotów to silny gospodarczo i społecznie racyjne niezbędne dla dalszego rozwoju danego ob- zintegrowany obszar sprzyjający rozwojowi rolnic- szaru życia społeczno-gospodarczego. twa, małej i średniej przedsiębiorczości, przy zacho- Plan operacyjny do 2015 roku strategii zrówno- waniu naturalnych walorów przyrodniczo-krajobra- ważonego rozwoju Gminy Złotów zawiera przedsię- zowych. Złotów to Gmina bezpieczna i sprzyjająca wzięcia, jakie muszą być wykonane, aby osiągnąć nowemu osadnictwu i rozwojowi różnych form tu- cel nadrzędny, cel główny oraz cele strategiczne w rystyki pobytowej”. projektowanym zrównoważonym rozwoju Gminy Realizacja celu strategicznego odbywać się bę- Złotów. dzie poprzez osiąganie celów cząstkowych, zdefi- Czas realizacji celów jest zdeterminowany przez niowanych w odpowiedzi na zmiany zachodzące w wielość środków budżetowych, wielkość dotacji, gospodarce oraz wniosków wynikających z analizy napływającego kapitału zewnętrznego oraz rosnącej słabych i mocnych stron Miasta i Gminy, a także siły inwestycyjnej lokalnych podmiotów gospodar- szans i zagrożeń przed nią stojących. czych. W świetle powyższego sformułowano dwa pod- Celowi operacyjnemu 8: „Kształtowanie prze- stawowe cele cząstkowe: strzeni publicznej środowiska kulturowego”, przy- 1. Budowa i rozbudowa infrastruktury technicz- porządkowano zadanie: Zagospodarowanie i ochro- nej; na obiektów dziedzictwa kulturowego. Również w 2. Budowa i rozbudowa infrastruktury społecznej rozdziale 2.10. „Potencjał turystyczny” zapisano: i turystycznej. Walory turystyczne gminy podnoszą obiekty Cele Planu Rozwoju Miasta i Gminy będą reali- zabytkowe. Są to: pałac z XIX w. w Radawnicy, zowane ze środków własnych Gminy i krajowych. Skansen (chata wiejska) w Świętej, Kościół w Sła- Zakłada się również dokonanie wszelkich starań o wianowie, Kościół w Kamieniu. Ponadto w mieście pozyskanie środków za pomocą programów i pro- Złotowie czekają na turystów liczne zabytki. jektów współfinansowanych w ramach środków ak- Strategia odnosi się do obiektów zabytkowych cesyjnych oraz wspólnotowych. występujących na terenie gminy, a co za tym idzie W rozdziale IV – „Aktualna sytuacja społeczno- formułuje wnioski dotyczących wykorzystania za- gospodarcza w Gminie Złotów. Syntetyczna charak- bytków jako jednego z ważnych elementów podno- terystyka gminy”, w poszczególnych jego częściach Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 155 – 17069 – Poz. 2952 poświęcono miejsce dziedzictwu kulturowemu gmi- tyczących dziedzictwa kulturowego jako ważnego ny: elementu podnoszącego atrakcyjność gminy i sprzy- - „Dziedzictwo Kulturowe” - zawarto historię te- jającego rozwojowi turystyki na jej terenie. renu znajdującego się w granicach gminy wiejskiej 4.7. Uwarunkowania wynikające z Programu Złotów począwszy od pradziejów po czasy nowo- Ochrony Środowiska dla Gminy Złotów. żytne oraz analizę układu przestrzennego gminy. - „Krainy historyczne”- na podstawie różnych za- Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Zło- pisków źródłowych podano chronologię powstania tów został wprowadzony Uchwałą Nr XX/125/04 kolejnych miejscowości znajdujących się na terenie Rady Gminy Złotów z dnia 24.06.2004 r. Jest to obecnej gminy złotowskiej: Bługowa, Skica, Błękitu, kompleksowy dokument określający ochronę dzie- Radawnicy, Świętej, Buntowa, Sławianowa, Klesz- dzictwa przyrodniczego i racjonalnego użytkowania czyny, Stawnicy, Górznej, Klukowa, Krzywej wsi, zasobów przyrody poprzez ochronę przyrody i kra- Nowego Dworu, Franciszkowi, Pieczyn – Ludwiko- jobrazu, lasów, gleb i zasobów kopalin. Szczegó- wi. łowo opisuje jakość środowiska i bezpieczeństwo - „Uwarunkowania prawne” - sporządzono spis ekologiczne. Ponadto stawia Gminie cele i zadania o ustaw stanowiących podstawę prawną ochrony charakterze systemowym oraz wymienia przedsię- wartości kulturowych. wzięcia przestawione przez Gminę do realizacji i ich - „Podmioty i przedmioty ochrony” ujęto zapis: aspekty finansowe. Dobra kultury są bogactwem narodowym i powin- W rozdziale 2. „Cele i zadania o charakterze syste- ny być chronione przez wszystkich obywateli. Or- mowym, 2.1. Integracja aspektów ekologicznych z gany rządowe i samorządowe są zobowiązane do rozwojem społeczno-gospodarczym” przedstawiono zapewnienia warunków prawnych, organizacyjnych perspektywiczny rozwój poszczególnych dziedzin i finansowych dla ochrony dóbr kultury, natomiast gospodarki w relacji do środowiska, pod uwagę bio- obowiązkiem właścicieli i użytkowników jest utrzy- rąc następujące dziedziny rozwoju manie należących do nich dóbr kultury we właści- - Turystyka i rekreacja wym stanie, - System transportowy Zasób wartości kulturowych powinien być przed- - Przemysł miotem szczególnej troski zarówno mieszkańców - Rolnictwo jak i władz gminy jako ważny cel publiczny. Należy Dla każdego z tych kierunków przedstawiono stan podjąć działania dążące do ich ochrony w formie wyjściowy i tendencje zmian. Kierując się zasadą biernej - w prawie miejscowym i czynnej, poprzez zrównoważonego rozwoju sformułowano średnio- finansowanie prac konserwatorskich na obiektach terminowy cel zintegrowany z ochroną środowiska, pozostających we władaniu gminy i udzielania do- strategię realizacji celu, w tym działania minimalizu- tacji dla innych właścicieli obiektów zabytkowych. jące zagrożenia wynikające z danego kierunku roz- „Cele ochrony wartości kulturowych” ujęto zapis: wojowego. Celem ochrony zabytków jest ich zachowanie, W punkcie 2.1.1.Turystyka i rekreacja wspomnia- należyte utrzymanie oraz społecznie celowe wy- no o zabytkach: O atrakcyjności turystycznej Gminy korzystanie i udostępnienie dla celów naukowych, Złotów decydują jej walory przyrodnicze – rzeki, je- dydaktycznych i wychowawczych tak, aby służyły ziora, lasy, urozmaicona rzeźba terenu. Na szczegól- nauce oraz popularyzacji wiedzy i sztuki, stanowi- ną uwagę zasługują dwa rezerwaty przyrody: Czarci ły trwały element rozwoju kultury i były czynnym Staw i Uroczysko Jary. składnikiem życia współczesnego społeczeństwa, Walory turystyczne gminy podnoszą obiekty za- Ochrona zabytków polega na zabezpieczeniu ich bytkowe, którymi są: przed zniszczeniem, uszkodzeniem. dewastacją, za- - Pałac z XIX wieku w Radawnicy, ginięciem lub wywozem za granicę, na zapewnieniu - Skansen w Świętej – chata wiejska, im warunków trwałego zachowania, na opracowa- - Kościoły w Sławianowie i Kamieniu. niu dokumentacji naukowej, ewidencji i rejestracji oraz na ich konserwacji, restauracji lub odbudowie, 4.8. Uwarunkowania wynikające z ochrony przy- opartych na zasadach naukowych. rody i równowagi ekologicznej. „Charakterystyka stanu i funkcjonowania kra- jobrazu kulturowego” - umieszczono zestawienie 4.8.1. Obowiązujące formy ochrony przyrody. kościołów, dworów, parków, cmentarzy wiejskich, obszarów i obiektów zabytkowych gminy Złotów Na terenie gminy Złotów znajduje się wiele cen- wpisanych do rejestru zabytków a także obiektów nych przyrodniczo obszarów, dlatego też dla ich o wartościach zabytkowych ujętych w kartach ad- ochrony oraz dla zachowania mało zmienionych resowych. przez człowieka swoistych cech krajobrazu mają- W dalszej części Planu dokonano analizy SWOT, cych znaczenie dla zachowania unikatowych typów formułując mocne strony, słabe strony, szanse i środowiska, utworzono na terenie powiatu różne zagrożenia gminy. Niestety w mocnych stronach i formy ochrony zgodne z ustawą o ochronie przy- szansach gminy nie sformułowano wniosków do- rody z dnia 16 kwietnia 2004 r. W ustawie przewi- Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 155 – 17070 – Poz. 2952 dziano następujące formy ochrony przyrody: obszar na ochronę pozostałości ekosystemów (...), jak: chronionego krajobrazu, ponadto na terenie gminy naturalne zbiorniki wodne, śródpolne i śródleśne ustanowione są rezerwaty przyrody, użytki ekolo- „oczka wodne”, kępy drzew i krzewów, bagna, tor- giczne i pomniki przyrody. fowiska, wydmy, płaty nie użytkowanej roślinności, Obszary chronionego krajobrazu - według definicji starorzecza, wychodnie skalne, skarpy, kamieńce zawartej w ustawie o ochronie przyrody (art. 26) oraz stanowiska rzadkich lub chronionych gatun- obszar chronionego krajobrazu jest terenem chronio- ków roślin i zwierząt, w tym miejsca ich sezonowe- nym ze względu na: wyróżniające się krajobrazowo go przebywania lub rozrodu. tereny o zróżnicowanych ekosystemach, wartościo- - W granicach gminy Złotów za użytek ekologicz- we w szczególności ze względu na możliwość za- ny uznano tereny o łącznej powierzchni 2,5 ha spokajania potrzeb związanych z masową turystyką Pomniki przyrody - jedna z najstarszych form i wypoczynkiem, lub istniejące albo odtwarzane ko- ochrony wartości przyrodniczych. Według definicji rytarze ekologiczne. zawartej w ustawie o ochronie przyrody: ”pomni- Obszary chronionego krajobrazu w gminie Złotów kami przyrody są pojedyncze twory przyrody żywej zajmują powierzchnię 4510 ha. i nieożywionej lub ich skupienia o szczególnej war- - Obszar Chronionego Krajobrazu - Pojezierze Wa- tości naukowej, kulturowej, historyczno-pamiątko- łeckie i Dolina Gwdy”, zajmujący północno – za- wej i krajobrazowej oraz odznaczające się indywi- chodnią część gminy; dualnymi cechami wyróżniającymi je wśród innych - Obszar Chronionego Krajobrazu - Dolina Łobzonki tworów, a w szczególności sędziwych i okazałych i Bory Kujańskie, zajmujący południowo – wschod- rozmiarów drzewa i krzewy gatunków rodzimych i nią część gminy. obcych, źródła, wodospady, wywierzyska, skałki, Rezerwaty przyrody - Ustawa z dnia 16 kwietnia jary, głazy narzutowe, jaskinie” 2004 roku o ochronie przyrody (art. 13 ust. 1) poda- Status pomnika przyrody może nadać wojewoda je definicję: „Rezerwat przyrody jest obszarem obej- (rozporządzenie) lub rada gminy (uchwała). mującym zachowane w stanie naturalnym lub mało Na terenie Gminy Złotów znajduje się 12 pomni- zmienionym ekosystemy, w tym siedliska przyrod- ków przyrody, uznanych Rozporządzeniami Woje- nicze, a także określone gatunki roślin i zwierząt, wody Pilskiego podlegające ochronie indywidualnej elementy przyrody nieożywionej, mające istotną wpisane do rejestru Wojewódzkiego Konserwatora wartość ze względów naukowych, przyrodniczych, Przyrody w Poznaniu (Delegatura w Pile), wykazane kulturowych bądź krajobrazowych”. w załączniku do Rozporządzenia Wojewody Pilskie- - „Czarci Staw” – rezerwat torfowiskowy utwo- go Nr 42 z dnia 28 grudnia 1985 r. (Dz. Urz. Woje- rzony w 1990 roku, o powierzchni 4,91 ha, leży w wództwa Pilskiego Nr 18, poz. 206), w załączniku obrębie wsi Międzybłocie i stanowi własność mie- do Rozporządzenia Wojewody Pilskiego Nr 32 z dnia nia komunalnego Gminy. Rezerwat obejmuje małe, 29 grudnia 1986 r. (Dz. Urz. Województwa Pilskie- zarastające jeziorko oraz przylegające łąki i grunty go Nr 11 A, poz. 118), w załączniku do Rozporzą- rolne. Ochronie podlegają stanowiska rzadkich ro- dzenia Wojewody Pilskiego Nr 42 z dnia 14 paź- ślin reliktowych m.in. turzycy strunowej i torfowej dziernika 1994 r. (Dz. Urz. Województwa Pilskiego oraz wątrobowców, porostów występujących na Nr 18, poz. 150), w załączniku do Rozporządzenia zarastającym torfowisku mszarnym. Flora rezerwa- Wojewody Pilskiego Nr 14 z dnia 13 października tu składa się ze 135 gatunków roślin, w tym 38 ga- 1998 r. (Dz. Urz. Województwa Pilskiego Nr 32, tunków mszaków. Z gatunków chronionych wystę- poz. 269) oraz w Orzeczeniu Prez. Wojewódzkiej pują tu: rosiczka okrągłolistna i długolistna, bagno Rady Narodowej w Koszalinie Nr 53 z dnia 23 stycz- zwyczajne, storczyk krwisty. nia 1956 r. - „Uroczysko Jary” – rezerwat typu krajobrazowe- - Przy drodze z Wąsosza do Czarnosieczna, 3 km go, utworzony w 1998 roku o powierzchni 86 ha, na zachód, rośnie potężny dąb „Jan” o obwodzie położony w obrębie wsi Górzna. Obejmuje fragment 500 cm, liczący około 500 lat, krajobrazu Pojezierza Krajeńskiego charakteryzują- - Park Sławianowo – modrzew, obwód 225 cm; cy się wyjątkową zmiennością siedlisk i zbiorowisk jesion obwód 250 cm; dąb czerwony obwód 270 roślinnych (leśnych, bagiennych, jeziornych). Flora cm; klon srebrzysty 320 cm, składa się z 193 gatunków roślin naczyniowych i - Park Buntowo – lipa drobnolistna obwód 475 48 gatunków mszaków. Zespoły leśne to: lasy mie- cm, szane sosnowo-dębowe, grąd dębowo-grabowy, - Park Dworski Skic – modrzew europejski obwód łęg wiązowo-jesionowy, łęg olszowo-jesionowy, ols 234 cm, bagienny i źródliskowy. Na łąkach i bagnach wystę- - Park Dworski Buntowo – 2 szt. lipy drobnolistnej pują zespoły turzycowe, sitowie leśne. Na wodach 440 i 450 cm; sosna wejmutka 300 cm, trzech jezior występują fitocenozy szuwarów nad- - Wieś Pieczyn (Ludwikowo) – lipa drobnolistna wodnych i roślinność podwodno-nawodna. 234 cm, Użytki ekologiczne – art. 30 ust. 1 ustawy o - Leśnictwo Nowy Dwór – dąb bezszypułkowy ochronie przyrody podaje definicję użytków ekolo- 450 cm. gicznych: „Użytkami ekologicznymi są zasługujące Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 155 – 17071 – Poz. 2952

4.9. Uwarunkowania wewnętrzne ochrony zabyt- z Wojewódzkim Urzędem Ochrony Zabytków w ków archeologicznych. oparciu o program komputerowy przekazany przez WWKZ do końca 2011 r. - respektowanie wyznaczonych stref ochrony sta- - określenie stosunków własnościowych i ustale- nowisk archeologicznych na załącznikach graficz- nie szczegółowej lokalizacji z podaniem nr dziełek nych przy sporządzaniu dokumentów planistycz- geodezyjnych obiektów objętych ewidencją nych, - systematyczne uzupełnianie kart adresowych o - wprowadzenie zapisu zapewniającego prawidło- uzyskane dane i dokumentację fotograficzną wą ochronę archeologicznego dziedzictwa kulturo- - rozpoznanie i wprowadzanie do ewidencji zmian wego w stosunku do stref występowania stanowisk powstałych w wyniku rozbiórek, modernizacji i re- archeologicznych oraz obszarów chronionych tj. montów obiektów układu urbanistycznego miasta Wieleń, układów ru- ralistycznych, założeń pałacowo-parkowych, zabyt- 6.1.2. Sporządzenie gminnej ewidencji zabytków kowych cmentarzy, obiektów wpisanych do rejestru archeologicznych. zabytków i ujętych w ewidencji zabytków: - wykonanie gminnej ewidencji zabytków arche- „Prace inwestycyjne, w tym ziemne związane z ologicznych w formie kart zespołu stanowisk arche- budownictwem i zagospodarowaniem terenu, w ologicznych zgodnie z przekazanym przez WWKZ obrębie obszarów chronionych i stref występowania pismem do końca 2011 r. stanowisk archeologicznych, wymagają uzgodnie- - sporządzenie elektronicznej systematycznie ak- nia z WUOZ, który określi warunki realizacji inwe- tualizowanej bazy informacji o stanowiskach arche- stycji.” ologicznych wytypowanych do wpisania do rejestru zabytków na podstawie informacji uzyskiwanych od 5. Cele gminnego programu opieki nad zabytkami WWKZ (art. 87 ustawy z dnia 23 lipca 2003 roku o ochro- - uzupełnianie i weryfikowanie istniejącej ewiden- nie zabytków i opiece nad zabytkami). cji zabytków archeologicznych poprzez włączane informacje o wszystkich sukcesywnie odkrywanych - włączenie problemów ochrony zabytków do sys- reliktach przeszłości niezależnie od charakteru ba- temu zadań strategicznych wynikających z koncep- dań, oraz uzyskiwanych wyników badań weryfika- cji przestrzennego zagospodarowania kraju; cyjnych AZP, na podstawie informacji uzyskiwa- - uwzględnianie uwarunkowań ochrony zabytków, nych od WWKZ w tym krajobrazu kulturowego i dziedzictwa arche- - sporządzenie mapy dziedzictwa kulturowego ologicznego, łącznie z uwarunkowaniami ochrony miasta Złotowa z naniesioną lokalizację obiektów i przyrody i równowagi ekologicznej; obszarów chronionych oraz stref ochrony stanowisk - zahamowanie procesów degradacji zabytków i archeologicznych, systematycznie uaktualnianą, na doprowadzenie do poprawy stanu ich zachowania; podstawie informacji uzyskiwanych od WWKZ - wyeksponowanie poszczególnych zabytków oraz walorów krajobrazu kulturowego; 6.1.3. Inwentaryzacja obiektów tzw. małej archi- - podejmowanie działań zwiększających atrak- tektury (kapliczki, krzyże przydrożne) – w trakcie cyjność zabytków dla potrzeb społecznych, tury- realizacji gminnej ewidencji zabytków nieruchomych stycznych i edukacyjnych oraz wspieranie inicjatyw do końca 2011 r. sprzyjających wzrostowi środków finansowych na - sporządzenie gminnej ewidencji zabytków małej opiekę nad zabytkami; architektury w formie zbioru kart adresowych za- - określenie warunków współpracy z właścicielami bytków w uzgodnieniu z Wojewódzkim Urzędem zabytków, eliminujących sytuacje konfliktowe zwią- Ochrony Zabytków zane z wykorzystaniem tych zabytków; - określenie stosunków własnościowych i ustale- - podejmowanie przedsięwzięć umożliwiających nie szczegółowej lokalizacji z podaniem nr działek tworzenie miejsc pracy związanych z opieka nad za- geodezyjnych bytkami. - przygotowanie wniosków o wpisanie najciekaw- szych obiektów do rejestru zabytków 6. Kierunki działań dla realizacji gminnego progra- - nawiązanie współpracy z sąsiednimi gminami w mu opieki nad zabytkami. celu utworzenia szlaku kapliczek i krzyży przydroż- nych 6.1. Gminna ewidencji zabytków. 6.1.4. Udostępnianie i promocja zabytków nieru- 6.1.1. Kontynuacja gminnej ewidencji zabytków chomych nieruchomych - rozpowszechnianie informacji na temat obiektów - kontynuacja gminnej ewidencji zabytków w for- wpisanych do rejestru zabytków z terenu gminy – mie zbioru kart adresowych zabytków nierucho- na bieżąco, podczas opracowywania folderów pro- mych objętych wojewódzką ewidencją zabytków, mujących gminę, podczas wyjazdów i współpracy a także jeszcze nierozpoznanych w uzgodnieniu z innymi gminami i miastami Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 155 – 17072 – Poz. 2952

- wspieranie stowarzyszeń w opracowywaniu i - określenie zasad i możliwości udzielania pomocy publikacji materiałów dotyczących historii i zabyt- finansowej właścicielom remontującym obiekty za- ków miasta Złotowa bytkowe (wpisane do rejestru zabytków i figurujące - udostępnienie gminnej ewidencji zabytków oraz w gminnej ewidencji zabytków) w ramach środków niniejszego „Programu opieki nad zabytkami Gminy zabezpieczonych w budżecie gminy na dany rok Złotów na lata 2010 – 2013” na stronie interne- (dotacje, ulgi podatkowe) towej Urzędu Gminy Złotów po uchwaleniu przez Radę Gminy 6.1.7. Prace przy zabytkowych cmentarzach - dla zwiększenia atrakcyjności zabytków dla po- (wpisanych do rejestru zabytków i figurujących w trzeb turystycznych i edukacyjnych zlecenie wy- wojewódzkiej ewidencji zabytków) konania tablic informacyjnych dla obiektów wpisa- nych do rejestru zabytków – w ramach posiadanych Podjęcie próby rozwiązania problemu nieczynnych przez Urząd Gminy środków finansowych. cmentarzy na terenie gminy Złotów. Ustalenie w - współpraca z instytucjami wprowadzającymi planach zagospodarowania przestrzennego docelo- dodatkowe oznakowania na drogach gminnych, po- wych funkcji cmentarzy poprzez wyszczególnienie, wiatowych i wojewódzkich w celu ułatwienia dojaz- które (najlepiej zachowane z licznymi nagrobkami) du do tych obiektów a także na trasach turystyczno pozostaną cmentarzami i objęte zostaną programem – rekreacyjnych – wspólnie z realizacją w/w tablic rewitalizacji na miarę możliwości finansowych gmi- informacyjnych ny, a które stanowić będą tereny zieleni urządzonej - uwzględnienie obiektów zabytkowych przy wy- bądź pozostałości po cmentarzach z zachowaniem znaczaniu tras turystycznych i ścieżek dydaktycz- starodrzewia i ewentualnym zgrupowaniem pozo- nych gminy stałości nagrobków w jednym miejscu cmentarza w formie miejsca pamięci lub lapidarium. Co do 6.1.5. Edukacja w zakresie ochrony dziedzictwa cennych zachowanych nagrobków i pozostałych kulturowego elementów cmentarzy przeprowadzić inwentaryza- - włączenie tematyki ochrony dóbr kultury do za- cję fotograficzną i opisową we współpracy z Woje- jęć szkolnych w szkołach podstawowych i gimna- wódzkim Urzędem Ochrony Zabytków. zjach prowadzonych przez gminę Prace bieżące przy zabytkowych cmentarzach w - wdrażanie do zajęć szkolnych pojęć związanych latach 2010 – 2013 po uzgodnieniu z konserwato- z krajobrazem kulturowym gminy i regionu rem zabytków oraz właścicielami obiektów polega- - informowanie młodzieży szkolnej o zasobach jące na odkrzaczaniu, usuwaniu śmieci, wycinaniu krajobrazu kulturowego gminy, powiatu i woje- samosiejek i porządkowaniu nagrobków. W ramach wództwa możliwości finansowych gminy i poszczególnych - zorganizowanie w ramach zajęć szkolnych wy- sołectw tworzenie ogrodzeń dla najlepiej zachowa- cieczek krajoznawczych, rowerowych po najcie- nych przestrzennie cmentarzy z dużą ilością zabyt- kawszych i najważniejszych miejscach w gminie kowych nagrobków. i powiecie oraz przedstawienie im obiektów zabyt- Do końca 2012 r. zostanie opracowany plan, w kowych którym szczegółowo określi się priorytety działań przy zabytkowych cmentarzach i możliwości ich re- 6.1.6. Zahamowanie procesów degradacji zabyt- alizacji. ków i doprowadzenie do poprawy stanu ich zacho- wania. 6.2. Sporządzenie wykazu zespołów i obiektów - współdziałanie z Urzędem Ochrony Zabytków w nieruchomych, stanowisk archeologicznych typo- sprawie informowanie właścicieli obiektów zabytko- wanych do wpisu do rejestru zabytków z terenu wych o możliwościach pozyskania środków na ich gminy w celu uwzględnienia ich w dokumentach remonty planistycznych i inwestycyjnych gminy. - nawiązanie współpracy z właścicielami obiek- tów znajdujących się w gminnej ewidencji zabyt- - współpraca z Wojewódzkim Urzędem Ochrony ków przy czynnym udziale Wojewódzkiego Urzędu Zabytków w sprawie wpisania do rejestru zabytków Ochrony Zabytków polegającym na sprawowaniu województwa wielkopolskiego obiektów nieujętych dyżurów w Starostwie Powiatowym w Złotowie po- jeszcze w rejestrze, a reprezentujących duże walory przez: historyczne i stanowiących ważne miejsce w krajo- - rozpowszechnianie wśród nich informacji na te- brazie kulturowym gminy: mat zasad konserwatorskich, zasad etyki i profilak- - Dwór w Sławianowie tyki konserwatorskiej - Dwór w Bielawie - zbieranie od nich informacji na temat przeprowa- - Kościół fil. p.w. św. Małgorzaty w Krzywej Wsi dzonych remontów i odnotowanie tych faktów w - Zespół stacji kolejowej w Kujaniu kartach adresowych obiektów - Dwór w Łopienku - aktywne zachęcanie sektora prywatnego do za- - Zespół stacji kolejowej w Świetej gospodarowania obiektów zabytkowych - Wiatrak holender w Świętej Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 155 – 17073 – Poz. 2952

- Dwór w Starym Dzierżążnie przyjętych. - Dwory w Wąsoszu Samorząd ma oddziaływać na różne podmioty - Kościół fil. p.w. NMP w Zalesiu mające do czynienia z obiektami zabytkowymi, w 6.3. Wyznaczanie stref ochrony stanowisk arche- tym także na mieszkańców tak by wywołać ich po- ologicznych w dokumentach planistycznych wraz z żądane zachowanie prowadzące do realizacji zamie- zapisem zapewniającym prawidłową ochronę arche- rzonych celów. ologicznego dziedzictwa kulturowego. Zakłada się, że w realizacji gminnego programu opieki nad zabytkami dla gminy Złotów wykorzysta- Wyznaczanie stref ochrony stanowisk archeolo- ne zostaną następujące grupy instrumentów: instru- gicznych na załącznikach graficznych respektowa- menty prawne, finansowe, koordynacji, społeczne nych przy sporządzaniu dokumentów planistycznych oraz instrumenty kontrolne. gminy oraz wprowadzenie zapisu zapewniającego prawidłową ochronę archeologicznego dziedzictwa Instrumenty prawne kulturowego w stosunku do stref występowania a) dokumenty wydawane przez Wielkopolskiego stanowisk archeologicznych oraz obszarów chronio- Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków wynikają- nych: „Prace inwestycyjne, w tym ziemne związane ce z przepisów ustawowych, z zabudowaniem i zagospodarowaniem terenu, w b) uchwalanie miejscowych planów zagospodaro- obrębie obszarów chronionych i stref występowania wania przestrzennego z uwzględnieniem zagadnień stanowisk archeologicznych, wymagają uzgodnienia ochrony zabytków, z WUOZ, który określi warunki realizacji inwestycji. c) wnioskowanie o wpis do rejestru zabytków z terenu gminy, które powinny być objęte ochroną 6.4. Określenie sposobu realizacji poszczególnych prawną. celów gminnego programu opieki nad zabytkami za- wartych w punkcie 5. Instrumenty finansowe a) dotacje, Gmina Złotów nie jest właścicielem żadnego b) subwencje, obiektu architektury wpisanego do rejestru zabyt- c) dofinansowania, ków. Z uwagi na powyższe gmina nie ma możliwo- d) programy uwzględniające finansowanie z fun- ści bezpośredniego sprawowania opieki nad tymi duszy Unii Europejskiej, zabytkami, a co za tym idzie wpływać na sposób ich użytkowania. Natomiast działania pośrednie wyni- Instrumenty koordynacji kające z ustawy jak również polityki gminy Złotów 7) strategie rozwoju gminy, polegają na: 8) plany rozwoju lokalnego, - prowadzeniu edukacji na poziomie szkół podsta- 9) programy prac konserwatorskich, wowych i gimnazjalnych na terenie Gminy w zakre- 10) programy ochrony środowiska, sie informacji o zasobie zabytków i krajobrazu kul- 11) studia i analizy, koncepcje, turowego regionu oraz możliwościach ich ochrony 12) plany rewitalizacji, - promowaniu wśród mieszkańców gminy i przy- bywających tu gości najcenniejszych zabytków Instrumenty społeczne - wspieraniu przy współudziale Urzędu Ochro- a) edukacja kulturowa, ny Zabytków poczynań związanych z właściwym b) informacja, utrzymaniem i zagospodarowaniem zabytków i ich c) współpraca, otoczenia d) współdziałanie z organizacjami społecznymi. - określaniu przy sporządzaniu dokumentów pla- nistycznych warunków i sposobów ochrony zabyt- Instrumenty kontrolne ków wpisanych do rejestru zabytków jak również utworzenie w ramach organizacyjnych Urzędu figurujących w ewidencji Wielkopolskiego Woje- Gminy Złotów Zespołu Koordynującego pracami wódzkiego Konserwatora Zabytków realizującymi poszczególne zadania wynikające z - wykonanie dokumentacji fotograficznej i opiso- ustaleń niniejszego programu. wej związanej z problematyką zabytków nierucho- W skład zespołu wchodzą: mych, ruchomych i archeologicznych na terenie 1. Emilia Piechowska-Ciozda – inspektor ds. gminy Złotów ( ewidencja gminna ) ochrony środowiska i promocji gminy 2. Agnieszka Łuszczewska – inspektor ds. bu- 7. Instrumentarium realizacji gminnego programu downictwa opieki nad zabytkami 3. Jacek Trybuchowicz – inspektor ds. budownic- twa i gospodarki przestrzennej Podmiotem formułującym gminny program opie- 4. Zdzisław Gwizdała – inspektor ds. gospodarki ki nad zabytkami jest samorząd gminy. Realizacja gruntowej i gospodarki mieniem komunalnym. programu odbywać się będzie poprzez zespół dzia- aktualizacja bazy danych ewidencji gminnej łań władz gminy na rzecz osiągnięcia celów w nim monitoring stanu środowiska kulturowego. Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 155 – 17074 – Poz. 2952

www.bip.umww.pl/ – budżet województwa wiel- 8. Monitoring działania gminnego programu opieki kopolskiego przewiduje środki na pomoc finansową nad zabytkami ukierunkowana na ochronę zabytków i opiekę nad zabytkami. Są to dotacje celowe z budżetu na fi- Zgodnie z art. 87 ust. 5 ustawy z dnia 23 lip- nansowanie lub dofinansowanie prac remontowych ca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad za- i konserwatorskich obiektów zabytkowych zarówno bytkami Wójt Gminy Złotów zobowiązany jest do jednostkom sektora finansów publicznych jak rów- sporządzania co 2 lata sprawozdania z gminnego nież pozostałym jednostkom. programu opieki nad zabytkami. Sprawozdanie to • Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i i Admini- przedstawiane jest Radzie Gminy. Po 4 latach pro- stracji Departament Wyznań religijnych oraz Mniej- gram powinien zostać zaktualizowany i ponownie szości Narodowych i Etnicznych Wydział Funduszu przyjęty przez Radę Gminy. Kościelnego. /www.mswia.gov.pl/ – dotacje udzie- Do wykonania powyższego zadania utworzono lane wyłącznie na remonty i konserwacje zabytko- Zespół Koordynujący monitorujący „Gminny pro- wych obiektów o charakterze sakralnym i to tylko gram opieki nad zabytkami dla Gminy Złotów na lata na wykonywanie podstawowych prac zabezpiecza- 2010 – 2013” poprzez analizę stopnia jego reali- jących sam obiekt. Z Funduszu nie finansuje się re- zacji. Monitorowanie przebiegu realizacji programu montów i konserwacji obiektów towarzyszących, będzie ważnym elementem jego wdrażania. wyposażenia obiektów sakralnych oraz otocze- nia świątyni, a także stałych elementów wystroju 9. Wewnętrzne źródła finansowania gminnego wnętrz. Podmiotami uprawnionymi do otrzymywa- programu opieki nad zabytkami nia środków Funduszu Kościelnego są: - osoby prawne Kościoła Katolickiego; Zgodnie z art. 81, art. 77 ustawy z dnia 23 lipca - osoby prawne innych kościołów i związków 2003 r. o ochronie zabytków i opieki nad zabyt- wyznaniowych działających na podstawie ustaw o kami Rada Gminy może udzielić dotacji na ochronę stosunku Państwa do kościołów oraz związków wy- i konserwację zabytków, jednakże wymagane jest znaniowych; ustalenie przez nią procedury postępowania w tej - osoby prawne kościołów i związków wyznanio- sprawie. wych wpisanych do rejestru kościołów i związków wyznaniowych, o którym mowa w art. 30 ustawy 10. Niektóre zewnętrzne źródła finansowania z dnia 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności su- gminnego programu opieki nad zabytkami mienia i wyznania (Dz. U. z 2005 Nr 231, poz. 1965, z późn. zm.) Obowiązek dbania o stan zabytków ustawa o • Ponadto istnieją możliwości zdobywania środ- ochronie zabytków i opiece nad zabytkami nakłada ków finansowych ze źródeł zewnętrznych na zada- na właścicieli i posiadaczy zabytków. nia inwestycyjne i społeczne do współfinansowania Wsparciem dla zadań z zakresu ochrony zabyt- z funduszy krajowych i zagranicznych Unii Europej- ków są zewnętrzne źródła dofinansowania udziela- skiej. ne zgodnie z obowiązującą ustawą z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opieki nad zabytka- Uwaga: mi. W/w źródła finansowania są wskazówką dla użyt- • Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego kowników obiektów zabytkowych i przedstawicieli /www.mkidn.gov.pl/ w ramach programu operacyj- władz samorządowych, w jakich instytucjach moż- nego „Dziedzictwo Kulturowe” realizowane przez na pozyskiwać środki na ochronę zabytków i opieki priorytety (na rok 2010 następujące): nad zabytkami. - priorytet - Ochrona zabytków - priorytet - Wspieranie działań muzealnych - priorytet - Kultura ludowa • Wielkopolski Wojewódzki Konserwator Zabyt- ków /wosoz.bip-i.pl/public/ – dotacje przyznawane są na prace konserwatorskie, restauratorskie i robo- ty budowlane przy obiektach wpisanych do rejestru zabytków na podstawie wniosków złożonych przez właścicieli, posiadaczy lub użytkowników zabytków • Samorząd Województwa Wielkopolskiego /