23 mei 2020

Artikel 51 vragen: behoud Zaanse traditie: Luilak

Met dank aan de Orkaan werden wij gewezen op het besluit van het college om de Luilak viering, niet alleen dit jaar, maar voor altijd af te schaffen. https://www.deorkaan.nl/luilak-in-zaanstad-definitief-uitgedoofd/

Wij zijn zeer ontstemt over dit bericht. Liberaal Zaanstad is van mening dat het heel belangrijk is om onze Zaanse identiteit te koesteren. Tradities horen daarbij. Weten waar je vandaan komt, wat de karakteristieken zijn van je woonplaats en daar trost op kunnen zijn! Luilak is zo’n traditie die veel vertelt over hoe het er vroeger aan toe ging in de Zaanstreek. Dit vieren zit in ons Zaanse bloed. Niet alleen het vuurtje stoken om er gezellig bij te zitten tot vroeg in de ochtend, maar ook het s’nachts doordraaien van de Zaanse Molens om deze dan bij het eerste ochtendgloren in de ‘luilakstand’ te zetten hoort daarbij.

Pinkster was de langste vakantie die molenaars hadden. Daarom werd de molen op zaterdagochtend bij zonsopkomst in luilak stand gezet, werd de molenaar geschoren en kregen zij een borrel. De grote schoonmaak was op zaterdagochtend (en moest er dus vroeg worden opgestaan), want in deze vakantie moest wel alles schoongemaakt worden. De molen in luilak stand bij bijvoorbeeld de Houtzaagmolen wordt met twee boomtakken weggezet om de boomgoden te bedanken voor het leveren van het hout het afgelopen jaar.

Luilak is van oorsprong een feest waarbij langslapers werden bespot. In de jaren 20 en 30 van de vorige eeuw werd luilak gevierd van tot Delft. Tegenwoordig beperkt het zich vooral tot en de Zaanstreek. Ook het behoud van Pinkster 3 is alleen in Zaanstad nog traditie. Dit vormde de laatste dag van de vierdaagse viering. De luilak vuren horen erbij en luidde deze vakantie periode in (en hadden tevens tot doel om de boze geesten te verjagen). Zie ook bericht over Luilak waar @ Zaanstad nieuws in 2019 al een leuk bericht over heeft geschreven https://zaanstad.nieuws.nl/gemeente/32391/luilakvuren-dit-jaar-in--drie-en- -twee/ of deze van Martin Rep van de Orkaan: https://www.deorkaan.nl/martin-rep-de-mooiste-nacht-van-het-jaar/

Liberaal Zaanstad heeft de volgende vragen(graag het antwoord motiveren): 1. Bent u het met Liberaal Zaanstad eens dat het belangrijk is om onze zaanse identiteit te blijven koesteren? 2. Bent u het met Liberaal Zaanstad eens dat zaanse tradities moeten blijven bestaan, omdat het onze zaanse identiteit versterkt en saamhorigheid bevordert? 3. Bent u het met Liberaal Zaanstad eens dat het luilak feest een bijzonder en uniek feest is, wat rustig verloopt (ook door de van te voren aangewezen plekken), dat onze geschiedenis levendig houdt en van generatie op generatie kan worden overgebracht? 4. Kunt u aangeven waarom u ervoor heeft gekozen om Luilak (en het luilakvuur) voor altijd af te schaffen? Zeker gezien u zelf aangeeft dat het altijd redelijk rustig verloopt en daardoor de vraag voor handhaving gering is?

Wij snappen dat gezien de Corona maatregelen het feest dit jaar niet gevierd kan worden, maar we pleiten ervoor om het besluit om het voor altijd af te schaffen te herzien. Gun de Zaankanter ook haar traditionele feest.

5. Bent u bereid om dit besluit voor 2021 en verder nader te beschouwen? En wellicht te herzien? Zo nee, waarom niet?

Namens de fractie van Liberaal Zaanstad, Marianne de Boer Fractievoorzitter