FT Pon 03-12-2004 06:22 Pagina 106

tekst Martijn de Meulder beeld 106 Thijs Wolzak

California dreamin’ Met een gouden lepel en ijzeren wil werd Ben Pon coureur, groothotelier, safari-entrepreneur en wijnboer in Amerika. Zijn rug is kapot en hij wordt langzaam grijs, toch trekt Mr. nog {}immer lange voren in het Californische asfalt. ‘Binnenkort spuiten ze mijn ontbrekende wervels bij.’ Hoe een rich kid oud wordt. FT Pon 03-12-2004 06:23 Pagina 107

107 FT Pon 03-12-2004 06:23 Pagina 108

108

Carmel Valley, Californië, eind oktober. Een zware wolk stof trekt traag tussen vierduizend. Er kan geen fles meer bij.’ Het manshoge gras langs de weg schuurt de stammen van twee eeuwenoude Toch wil Pon de wijngaard niet meer uit- in de kurkdroge wind, de lucht boven de kurkeiken als Pon zijn Cayenne er bruusk breiden. ‘We experimenteren met de wijngaarden trilt. Het asfalt is zacht, de stilzet. Dit is het hoogste punt op zijn oogsttijden en verwerkingsmethoden. Ik airco werkt hard in de zwarte Porsche landgoed, Pon kijkt er uit over zestig wil niet een van de beste wijnen van Cayenne turbo. Ben Pon trekt zijn mond- hectare wijnranken. Jaarlijks vult hij 600 Californië maken, maar de beste.’ hoek naar achteren, geeft nog wat extra duizend flessen, goed voor een omzet gas en bromt: ‘Lekker hè.’ Zijn assistente van 14 miljoen dollar. ‘Dit stuk land Hel Carole Forest grijpt met witte knokkels heeft me in 1980 iets minder dan een De drive om de beste te zijn en zijn het leer van de achterbank vast terwijl miljoen dollar gekost. Dat was een extreme koppigheid hebben het leven Pon zijn automaat hard over de gele mid- mooie deal, maar daarna begon het van rich kid Ben Pon altijd beheerst. ‘Ik denstreep trekt, met 90 kilometer per grote investeren pas. Een verwilderde was een slechte leerling op school. Ik uur de onzichtbare bocht achter de heuvel met bosjes was het. Miljoenen had wel hersens, maar was recalcitrant, bergrug in. ‘Er staat wel eens politie, heb ik er in moeten steken voordat het omdat ik zelf beter dacht te weten wat maar niet vaak. En zie jij hier veel tegen- rendabel werd, na zeven jaar maakte ik goed voor me was. School na school heb liggers? Ik niet.’ Carole wordt langzaam ik verkloot. Ik werd er telkens van afge- misselijk en begint achter Pons rug te schopt tot ik op Instituut Hommes sputteren tegen de dollemansrit. ‘Ik haat terechtkwam, het strengste internaat het als hij zo hard rijdt. Maar het is een van Nederland. Een hel was dat. Later in eigenwijze man, ik geloof niet dat hij het militaire dienst werd het helemaal niets. ooit afleert.’ Ik ga toch niet luisteren naar wat zo’n Bernardus Marinus Pon is inmiddels 68, vent te commanderen heeft? Ik zat meer maar door zijn aderen stroomt nog altijd weekenden in het strafkamp dan dat ik benzine. Als telg uit de Pon-autodynastie thuis was.’ kreeg hij dat bij zijn geboorte mee. Hij In de autoracerij ging het Pon na zijn werkte twee decennia in het familiebe- dienstijd beter af. Hij bleek zeer vaardig drijf Pon Holdings, de mega-importeur in de van zijn vader en debu- van VW, , Porsche en talloze kleinere teerde in 1961 in een Porsche-Abarth merken. Tot hij zich in 1988 liet uitkopen. 356B Carrera in de FIA GT Cup op de Nür- ‘Mijn broer Mijndert runde het bedrijf en burgring. Zijn goede vriend graaf Carel ik deed het Porsche-importeurschap. Ik Godin de Beaufort zat naast hem. Het had er na twintig jaar wel genoeg van. Ik was een gouden koppel, Pon was de ging me vervelen en wilde weer eens wat ‘Eigenlijk doe ik mijn hele leven alleen wat ik onbesuisde durfal die coûte que coûte anders proberen. Het was geen pijnlijk {}leuk vind en dat is me goed afgegaan’ wilde winnen, De Beaufort remde Pon af proces. Ik had 25 procent van de holding en behoedde het stel voor stommiteiten. en liet de waarde daarvan taxeren. Mijn voor het eerst winst. Tot die tijd kreeg ik Een jaar later raceten ze hun eerste For- broers en zussen hadden hun eigen taxa- veel scheve blikken uit mijn omgeving. mule 1, in 1.5 liter Porsche 787 F4 een- tie laten maken en op een herfstavond Mijn financiële mensen werden gek van zitters op Zandvoort. Zonder De Beau- zijn we bij elkaar gaan zitten. Nou, bin- me, ze vonden het beter als ik ermee zou fort aan boord werkte Pons karakter nen een uurtje waren we er uit. En was ik stoppen. Nou, zo zit ik dus niet in elkaar. tegen hem. ‘Ik was de beste coureur van vrij.’ Pon wil er verder na het autoritje Zeven jaar is trouwens een prima score, Nederland. Niemand was zo snel en han- niets over kwijt. Hij zwijgt liever en nipt meestal duurt het tien jaar voor je winst dig in een Porsche als ik. Als ze me dwars van een glas eigen pinot noir op het ter- maakt met een wijnbedrijf.’ zaten, reed ik ze de duinen in. Er was ras van zijn lodge. Pon heeft nu negentien man in dienst en geen houden aan met mij.’ Maar de rela- maakte vorig jaar iets minder dan een tief lichte Porsche was niet opgewassen Stof half miljoen dollar winst, hij levert zijn tegen de zware V8-motoren van de con- Ben Pons leven speelde zich al voor die Bernardus Chardonnay, Sauvignon blanc, currentie. De Beaufort wist dat en bleef uitkoop grotendeels af in Californië, waar Marinus – een bordeaux – en Ingrid – een achter in het veld, de 26-jarige Pon ver- hij zijn hoog aangeslagen Bernardus- pinot noir vernoemd naar zijn vrouw – loor het stuur echter aan zijn tempera- wijnen produceert. ‘Ik was hier eind jaren aan de beste restaurants in Californië en ment. Zijn Porsche crashte in de derde zeventig eens op vakantie en vond het zo Nederland, en aan het Witte Huis. ‘Clin- ronde, sloeg over de kop en Pon werd de lekker, dat ik maar een huis heb gekocht ton dronk mijn wijn. Dat was omdat de duinen in geslingerd. ‘Toen wist ik dat ik in Carmel Valley. Mijn tandarts vertelde sommelier van het Witte Huis van Ber- nooit meer een eenzitter wilde rijden, me iets later dat er een stuk akkerland in nardus houdt. Mijn wijn ligt er nog rotdingen. En ik heb het ook niet meer de heuvels te koop stond. Dat kwam mooi steeds in de kelder. Het gaat goed met gedaan.’ Het duo verliet de Formule 1 uit, want ik wilde wat om handen heb- de zaken, we zitten bijna aan onze maxi- zonder ooit een race te hebben uitgere- ben. Zo ben ik begonnen met wijnbouw. male productiecapaciteit. Ik heb net een den. De Beaufort kwam in 1964 om in Ik had goede contacten met de Ameri- deal rond met Whole Foods, een keten een oefenronde op de Nürburgring, Pon kaanse ambassadeur en hij heeft ervoor luxesupermarkten in Californië, die acht- was er kapot van. Desondanks ging hij gezorgd dat ik als grootinvesteerder een duizend kisten afneemt. Four Seasons gewoon door met racen tot een aantal semi-permanente verblijfsstatus kreeg. Hotels neemt vijfduizend kisten af en crashes en technische problemen in Ga je mee naar boven?’ een grote distributeur uit San Francisco 1968 het definitieve einde van zijn > FT Pon 27-11-2004 10:01 Pagina 109

109

‘Ik wil niet een van de beste wijnen {}van Californië maken, maar de beste’ FT Pon 27-11-2004 10:02 Pagina 110

110

‘Mijn vader heeft me geleerd dat je niet moet {}janken om verzopen dubbeltjes’

professionele race-carrière betekenden. Bay, de woeste grens met de eindeloze dubbeltjes. Ik houd van risico’s nemen, ‘Ik ben een ouwe lul nu. Die crashes heb- Grote Oceaan, waar zeeotters drijvend dat is ook mijn motto.’ ben me achteraf behoorlijk opgebroken. op hun rug tussen het kelp schelpen Terwijl Pon vocht om zijn wijngaard van De eerste tien jaar gingen nog wel, op de stukslaan. De dochters van de superrij- de grond te krijgen, ging in 1988 in de Olympische spelen in München in 1972 ken in het dorpje verruilen hun flip-flops buurt een lodge in de verkoop. In Neder- heb ik nog voor Nederland kleiduiven voor Australische bontlaarsjes tegen de land had hij al ervaring opgedaan met staan schieten. Ik werd 29ste, van de 60. koude, binnentrekkende zeemist. Het restaurant Dorloté in Amersfoort. Zonder Maar ik kreeg steeds meer last van mijn laatste groepje surfers strompelt het zich te bedenken kocht hij het verwaar- rug. Halverwege de jaren tachtig ben ik water uit. loosde Californische hotel en noemde het zelfs gestopt met golfen. Mijn ruggen- In de valley arriveert de Cayenne Turbo Bernardus Lodge. ‘Het was een armoedig graat was helemaal op, het was bot op van Ben Pon bij Will’s Fargo, zijn dining driesterrenzooitje. Ik heb alles plat laten bot. Met een paar kleine operaties en house en saloon. Pon, terwijl hij zijn gooien, alleen het 15-meter zwembad is medicijnen heb ik de boel aan de gang bootschoen in het stof zet: ‘Dit is een nog origineel.’ Pon zette er een cluster kunnen houden. Ik golf alweer een paar ruige cowboytent, echt gezellig.’ Een neer van 57 ultraluxe villa’s, met een jaar. In maart dit jaar hebben ze defini- vrouw met grijzend haar in een paarden- crocquetveld, een zeer luxe spa en res- tief alle rotzooi weggehaald die er in de staart komt op hem af. ‘Ben! Wat heer- taurant Marinus. Hij pocht met 1700 loop der jaren tussen was gaan zitten. lijk om je weer eens te zien.’, masseert soorten wijn op de kaart en sterrenkok Binnenkort spuiten ze mijn laatste rug- ze terwijl ze hem naar zijn tafel leidt. Cal Stemenov in de keuken. ‘Dit jaar krij- genwervels bij. Een experimentele Daar neemt Pon een slok Marinus, zijn gen we vijf sterren. Afgelopen jaar riep behandeling, maar ik heb de beste dok- allerbeste wijn die hier voor 180 dollar Zagat, de Amerikaanse Guide Rouge, ters van de West Coast, het moet luk- per fles op de kaart staat. ‘Ik heb het Marinus uit tot het beste hotel-restau- ken.’ beste personeel uit de valley. Dat is mijn rant in de wereld. Kijk, zo hoort het. En kracht. Ik run mijn ondernemingen niet dat komt door mijn personeel. Als ik soms Cowboytent zelf, maar zorg ervoor dat de juiste men- in vijfsterrenhotels zie hoe ze staan te Het is intussen avond geworden in Car- sen op hun plek komen. Dat kost veel stumperen. Slechte service, matig eten, mel-by-the-Sea, waar Clint Eastwood geld en moeite, maar je wilt toch iets slecht opgeleid personeel. Bij mij lachen ooit burgemeester was. Achter het traag bereiken? Mijn vader heeft me geleerd ze allemaal. Een goede ober verdient golvende heuvellandschap ligt Monterey dat je niet moet janken om verzopen bij mij 90 duizend dollar per jaar, niet FT Pon 27-11-2004 12:33 Pagina 111

111

zo gek dat ik alleen de besten krijg.’ lippen. Hij laat het rode vocht langzaam Aan klandizie ontbreekt het Pon niet: naar binnen glijden. Pon voelt zich thuis. tussen zijn lodge en San Fransisco ligt de Boven de bar hangt de enorme kop van 250 kilometer lange Silicon Valley met een westernkoe. ‘Mooi tentje, hè? Het zijn duizenden techmiljonairs. En Pons staat hier al sinds 1920, het is het oud- machtige netwerk in Nederland en de VS ste gebouw in Carmel. Maar de vorige zorgt voor beroemde bezoekers. Op de eigenaar trok het niet meer. Het was een muur boven de chef’s table in de keuken viezige bedoening, de mensen uit de – waar hij zijn vrienden ontvangt – staan buurt kwamen niet meer langs, hij ging de handtekeningen van golf-aficionado kapot. Toen ik er op de wijngaard over Robbie van Erven Dorens en racevriend vertelde, zei Carole tegen me: “Leuk Gijs van Lennep. ‘Clint Eastwood is een café inderdaad, maar je koopt het niet.” goede vriend van me, hij komt hier vaak Zij kent me. Maar die nacht lag ik wakker eten. Alan Greenspan komt wel eens en dacht: ik koop het wél. Een week langs, Barbra Streisand, Leon Panetta, later was het van mij.’ Chief of Staff onder Clinton, en laatst 1968: Ben Pon maakt vrienden met nummer 14 Pon is nu vijf maanden per jaar in Ameri- ook Madeleine Albright.’ Volgens Pon ka, een maand in Afrika en de rest van maakt de Bernardus Lodge sinds de ‘Ik was de beste coureur van Nederland. Niemand de tijd in Nederland en Engeland. In eeuwwisseling winst. Zelf woont hij {}was zo snel en handig in een Porsche als ik’ Somerset kocht hij eind jaren negentig sinds 1989 bij de dieper in de vallei gele- een aantal boerderijen met de omliggen- gen Quail Lodge, die hij voor de Hong- kost, voor een miljoen dollar stamp je de landerijen. ‘Ik heb ze vooral om er Kongse Peninsula hotelgroep laat zo’n lodge uit de grond. Gelukkig maar, rustig te kunnen jagen, want het is managen. want je zou ’m zomaar kwijt kunnen moeilijk om dat nog zonder die Ook in Afrika heeft Pon, zoals hij het raken. Als je ziet wat er in Zimbabwe is bemoeials van de dierenbescherming te zelf formuleert, ‘een paar dingen op de gebeurd, dat stelletje schoften daar. De doen. Eigenlijk doe ik mijn hele leven rails gezet’. Zo kocht hij in 1995 in Tan- hele wereld kijkt toe en doet niets. De alleen wat ik leuk vind en dat is me goed zania een safarionderneming met een vader van een vriend van me is zijn land- afgegaan. Echt trots ben ik nooit concessie voor 3,2 miljoen hectare goed af gezet. Dat wil ik niet zien geweest. Ik beschouw het als een gege- jachtgrond. Pon: ‘Danny McCallum Safa- gebeuren.’ ven, ik ben blij dat ik hier mag staan. In ris heet het, een mooi bedrijf, maar het het begin was ik wel trots op mijn wijn.’ is moeilijk ondernemen in Afrika. Je mag Trots Als ik in een restaurant zat en de men-

Fotoarchief er bijna niets meer als jager, daarom wil Pon is altijd kinderloos gebleven. Niet sen naast me dronken Bernardus, dan ik me meer op fotosafari’s concentreren, vrijwillig. ‘Maar wat moet je dan? Aange- vroeg ik ze of die smaakte. Meestal zei- daar zit toch meer toekomst in. Ik speel nomen kinderen nemen of zo? Dat wil ik den ze “ja” en vertelde ik dat ik die wijn met de gedachte om er twee nieuwe niet, dan blijf ik liever alleen met mijn maakte. Vond ik leuk. Maar dat gevoel is lodges neer te zetten. Die gaan hetzelf- vrouw.’ Hij trekt een diepe plooi in zijn grotendeels over. Ik werk er keihard voor de worden als Bernardus hier, vijf ster- voorhoofd, leunt achterover in zijn Will’s en dan moet het gewoon goed gaan. Het Gerard van Hees, Spaarnestad Hees, van Gerard ren. En het mooie is dat het bijna niets Fargo saloon, een glas Marinus aan zijn gaat ook goed.’ < beeld

teurschap voor Nederland uit. Het kar- autolease, auto-onderdelen en consu- De Pon-dynastie retje werd lauw ontvangen, maar Pon mentenelektronica. Het bedrijf is nu Het verhaal van de familie Pon begint duwde Hitlers ‘Kraft durch Freude’- 1,2 miljard euro waard en is een van de met pater familias Mijndert, die in 1928 Kever niettemin door de Nederlandse dertig grootste ondernemingen van begon met een fietsenfabriek en de strot en wist er een auto-imperium mee Nederland. import van Opels. Zijn zonen Ben en op te bouwen. Het kasteeltje op land- Pon Holdings wordt niet meer direct Wijnand namen het bedrijf al spoedig goed De Salentijn, tussen Putten en Nij- geleid door de familie, die echter wel over en bouwden het uit tot een winst- kerk, werd het hoofdkwartier waar het 100 procent van de aandelen bezit. machine. In 1938 kreeg Ben Pon senior duo steeds meer importeurschappen Wijnand (61) bestiert nu het succes- door Ferdinand Porsche de importrech- binnensleepte: Porsche, Audi, Skoda en volle spermawinstation Koepon, waar- ten voor toegezegd. Een Seat. mee hij Canadees runderzaad interna- potentieel lucratief handeltje, dat door De kinderen van Ben senior – Mijndert, tionaal verhandelt. De zussen Ans en de Tweede Wereldoorlog forse vertra- Ben, Wijnand, Ans en Truus – breidden Truus hebben zich in de Gooise anonimi- ging opliep. het bedrijf daarna uit met de vrachtwa- teit teruggetrokken. En zeezeiler Volgens de familieoverlevering toog gens van MAN, de autobanden van Con- Mijndert (73) heeft zich vol overgave Ben senior in 1947 verkleed als Brits tinental, Uniroyal en Semperit en het gestort op empire building in legerofficier met aanbevelingspapieren defensiebedrijf W&O Supply. Directeur Argentinië, waar hij op de pampa een van het Nederlandse leger naar de door Wim de Grefte kocht begin jaren negen- serie enorme ranches tot multidiscipli- de Britten beheerde Volkswagen-fabrie- tig zelfs de Hubo- en Formido doe-het- nair megalandbouwbedrijf aaneen- ken in Duitsland. Dankzij zijn flam- zelfketens, maar die werden later met schakelt. Hij produceert 500 duizend boyante optreden sleepte hij er verlies doorverkocht aan Vendex. Pon kisten wijn per jaar en houdt 70 duizend opnieuw het Volkswagen Kever-impor- Holdings zit verder zwaar in vastgoed, vleeskoeien. ><