Ochrona I Zrównowa¿One U¿Ytkowanie Lasów W Polsce Conservation and Sustainable Use of Forests in Poland (English Summary Included)

Total Page:16

File Type:pdf, Size:1020Kb

Ochrona I Zrównowa¿One U¿Ytkowanie Lasów W Polsce Conservation and Sustainable Use of Forests in Poland (English Summary Included) IUCN - Program Europy Ochrona i zrównowa¿one u¿ytkowanie lasów w Polsce Conservation and sustainable use of Forests in Poland (English summary included) Praca zbiorowa pod redakcj¹ naukow¹ dr in¿. Bogdana £onkiewicza Koordynacja projektu dr Zenon Tederko Fundacja IUCN Poland Warszawa 1996 Pogl¹dy autorów wyra¿one w niniejszej publikacji nie zawsze odzwierciedlaj¹ opinie IUCN. Równie¿ zastosowany sposób prezentacji materia³u i nazewnictwo geograficzne nie wyra¿a pogl¹dów IUCN w sprawie statusu prawnego pañstw dotycz¹cego, terytoriów, obszarów lub przebiegu ich granic. Wydawca: Fundacja IUCN Poland Foundation IUCN Poland Copyright: (1996) IUCN – The World Conservation Union i Fundacja IUCN Poland Reprodukcja niniejszej publikacji do celów edukacyjnych i na inne niekomercyjne potrzeby jest dozwolona bez uprzedniej zgody wydawcy. Reprodukcja w celu sprzeda¿y lub w celu innego przeznaczenia komercyjnego jest zabroniona bez uprzedniej pisemnej zgody wydawcy. ISBN: 2-8317-0361-1 Opracowanie redakcyjne: Marta Radwan Korekta: Maria Bucka, teksty angielskie Piotr Jackowski T³umaczenie: Gustaw Matuszewski Opracowanie kartograficzne i komputerowe map: Robert Hildebrand Fotografia na ok³adce: Miros³aw Grzyb Fotografie w tekœcie: Miros³aw Grzyb (1-2), (4-24) A. Kliczkowska (3) Projekt ok³adki: Fundacja IUCN Poland Sk³ad: Marek J.WoŸniak Druk: Zak³ad Wydawniczo-Produkcyjny “Folia³” Dystrybucja: Fundacja IUCN Poland ul. Narbutta 40/21, 02-541 Warszawa lub IUCN - The World Conservation Union Rue Mauverney 28, CH – 1196 Gland, Switzerland Fundacja IUCN Poland dziêkuje Ministerstwu Rolnictwa, Zarz¹dzania Œrodowiskiem i Rybo³ówstwa Królestwa Holandii za pomoc finansow¹ udzielon¹ w ramach projektu Nr 75126, administrowanego przez IUCN – Œwiatow¹ Uniê Ochrony Przyrody. The IUCN Foundation Poland would like to express its gratitude to the Ministry of Agriculture, Natural Management and Fisheries of The Netherlands for its financial assistance for the project 75126 administered by IUCN – The World Conservation Union. Spis treœci Od Wydawcy ..................................11 Przedmowa ...................................15 I. PODSTAWY OCHRONY WALORÓW EKOLOGICZNYCH LASÓW W POLSCE .........................17 1. Polska polityka kompleksowej ochrony zasobów leœnych (Andrzej Nowakowski, Bogdan £onkiewicz) ................17 2. Stan i znaczenie lasów w Polsce (Bogdan £onkiewicz) .........28 Piœmiennictwo . 33 II. PRZES£ANKI I CELE OCHRONY WYBRANYCH TYPÓW LASU (Bogdan £onkiewicz) ......................35 Piœmiennictwo . 45 III. CHARAKTERYSTYKA PRZYRODNICZA EKOLOGICZNIE WA¯NYCH TYPÓW LASU (Anna Kliczkowska) .........47 1. Lasy nadmorskie . 47 2. Lasy nadrzeczne . 54 3. Lasy borealne . 60 4. Nizinne lasy liœciaste . 63 5. Lasy górskie . 66 Piœmiennictwo . 73 IV. STAN I ZNACZENIE EKOLOGICZNIE WA¯NYCH TYPÓW LASU .................................75 1. Rola wybranych typów lasu w zachowaniu ró¿norodnoœci biologicznej (Jan Marek Matuszkiewicz) .................75 2. Stan i znaczenie lasów nadrzecznych (Jan Marek Matuszkiewicz). .. 85 3. Stan i znaczenie nizinnych lasów liœciastych (Jan Marek Matuszkiewicz)......................... 99 4. Stan i znaczenie lasów borealnych (Henryk ¯ybura)......... 111 5. Stan i znaczenie lasów górskich (Andrzej Jaworski) ......... 120 Piœmiennictwo . 126 V. ZASADY OCHRONY I ZAGOSPODAROWANIA EKOLOGICZNIE WA¯NYCH TYPÓW LASU W POLSCE . 129 1. Zasady ochrony i zagospodarowania lasów nadmorskich i nadrzecznych (Bohdan Wa¿yñski)................... 129 2. Zasady ochrony i zagospodarowania nizinnych lasów gr¹dowych (Henryk ¯ybura) ............................. 135 3. Zasady ochrony i zagospodarowania lasów borealnych (Henryk ¯ybura) ............................. 141 4. Zasady ochrony i zagospodarowania lasów górskich (Andrzej Jaworski)............................. 148 5. Zasady urz¹dzania i u¿ytkowania wybranych typów lasu (Tomasz Borecki, Edward Stêpieñ) .................... 156 Piœmiennictwo . 167 VI. EKOLOGICZNE, EKONOMICZNE I SPO£ECZNE ASPEKTY OCHRONY RÓ¯NORODNOŒCI BIOLOGICZNEJ LASÓW . 169 1. Ochrona ró¿norodnoœci biologicznej w lasach (Kazimierz Rykowski)........................... 169 2. Ekonomiczne aspekty ochrony ró¿norodnoœci biologicznej lasu (Lech P³otkowski) ............................. 185 3. Spo³eczno-kulturowe aspekty ochrony ró¿norodnoœci biologicznej lasu (Andrzej Sadowski) ......................... 204 Piœmiennictwo . 216 ZA£¥CZNIK Zalecenia Europejskiego Seminarium Leœnego IUCN – “Ochrona i trwa³e u¿ytkowanie lasów naturalnych i seminaturalnych w centralnej i wschodniej Europie” - Sêkocin 25-26.04.1996 r. 223 SUMMARY (Bogdan £onkiewicz) ...................227 1. The state of selected ecologically important types of forests in Poland . 227 2. Conservation and management of selected ecologically important types of forests in Poland . 248 Contents From the Publisher ............................11 Preface ...................................15 I. THE BASIS FOR THE PROTECTION OF ECOLOGICAL VALUES OF FORESTS IN POLAND .....................17 1. Polish policy on complex protection of forests . 17 2. The state and importance of forests in Poland . 28 Literature . 33 II. PREMISES AND OBJECTIVES OF PROTECTION OF SELECTED TYPES OF FOREST .................35 Literature . 45 III. NATURAL CHARACTERISTICS OF ECOLOGICALLY IMPORTANT FOREST TYPES ...................47 1. Coastal forests . 47 2. Riverine forests . 54 3. Boreal forests . 60 4. Lowland deciduous forests . 63 5. Mountain forests . 66 Literature . 73 IV.STATE AND SIGNIFICANCE OF ECOLOGICALLY IMPORTANT TYPES OF FOREST .................75 1. Importance of selected types of forest for sustaining biological diversity . 75 2. State and significance of Riverine forests . 85 3. State and significance of Lowland deciduous forests . 99 4. State and significance of Boreal forests . 111 5. State and significance of Mountain forests . 120 Literature . 126 V. PRINCIPLES OF PROTECTION AND MANAGEMENT OF ECOLOGICALLY IMPORTANT TYPES OF FOREST INPOLAND.............................129 1. Principles of protection and management of Coastal and Riverine forests . 129 2. Principles of protection and management of Lowland forests . 135 3. Principles of protection and management of Boreal forests . 141 4. Principles of protection and management of Mountain forests . 148 5. Principles of planing, management and utilisation of selected types of forest . 156 Literature . 167 VI.ECOLOGICAL, ECONOMIC AND SOCIAL ASPECTS OF PROTECTION OF FOREST BIOLOGICAL DIVERSITY ....169 1. Protection of forest biological diversity . 169 2. Economic aspects of forest biological diversity protection . 185 3. Social and cultural aspects of forest biological diversity protection 204 Literature . 216 APPENDIX Recomendation from the IUCN – European Forest Seminar – “Conservation and wise use of natural and semi-natural forests in Central and Eastern Europe” – Sêkocin 25-26 April, 1996 . 223 SUMMARY ...............................227 1. The state of selected ecologically important types of forest in Poland . 227 2. Conservation and management of selected ecologically important types of forest in Poland . 248 Od Wydawcy Od wielu lat Œwiatowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN – The World Conservation Union) podejmuje w ramach Programu Europy (wczeœniej Programu Europy Wschodniej) dzia³ania zmierzaj¹ce do oceny stanu oraz stopnia zachowania i ochrony poszczególnych rodzajów ekosystemów. Rezultatem tych dzia³añ s¹ liczne publikacje, m.in.: “The Lowland Grasslands of Central and Eastern Europe”, “Wetlands of Central and Eastern Europe” oraz “Mountains of Central and Eastern Europe”. W latach 1995-1996 dokonano równie¿ przegl¹du stanu ekosystemów ekologicznie wa¿nych typów lasów naturalnych i seminaturalnych w czterech wybranych krajach Europy Centralnej i Wschodniej. Obszar Europy Centralnej i Wschodniej jest najwiêkszym na kontynencie rezerwuarem lasów naturalnych. Jakkolwiek w statystycznym wyrazie lasy te stanowi¹ mniej ni¿ 1% lasów ogó³em, co wynika z faktu, ¿e europejskie lasy w najwiêkszym stopniu uleg³y degradacji, to jednak ich znaczenie wraz z towarzysz¹c¹ im flor¹ i faun¹ z punktu widzenia zachowania ró¿norodnoœci biologicznej jest ogromne. Istotne znaczenie maj¹ zachodz¹ce obecnie w Europie Centralnej i Wschodniej procesy urynko- wiania gospodarki, reprywatyzacji i przystosowywania do zbli¿aj¹cego siê zjednoczenia z Europ¹ Zachodni¹. Stwarza to z jednej strony rosn¹ce zagro¿enia, z drugiej zaœ potrzebê wypracowania krajowej strategii ochrony i zagospodarowania lasów zorientowanej bardziej na jakoœæ, a mniej na iloœæ. Strategia taka powinna uwzglêdniaæ zarówno ochronê ró¿norodnoœci biologicznej i inne funkcje ekologiczne lasu, jak i spo³eczne oraz produkcyjne aspekty gospodarki leœnej. Kluczowy element takiej strategii stanowiæ jednak powinno odtworzenie ekosystemów leœnych i wdro¿enie zasad zrównowa¿onego u¿ytkowania we wszystkich typach ekologicznie wa¿nych lasów. Strategia ta stanowiæ mo¿e p³aszczyznê godzenia konfliktowych dotychczas priorytetów, tj. ochrony i produkcyjnego wykorzystania lasów, oraz mo¿e s³u¿yæ zwiêkszeniu naturalnoœci zachodz¹cych w lasach procesów. Znaczenie lasów naturalnych i seminaturalnych podkreœlaj¹ postanowienia Ministerialnej Konferencji nt. ochrony lasów w Europie, zorganizowanej w Helsinkach w lipcu 1993 roku. W trakcie tej konferencji postanowiono, ¿e istniej¹ca sytuacja wymaga pilnego sformu³owania jasnych za³o¿eñ polityki ochrony i zasad gospodarowania, odnosz¹cych siê nie tylko do pozosta³ych jeszcze lasów naturalnych, ale równie¿ do ekologicznie wa¿nych lasów seminaturalnych. Zgodnie
Recommended publications
  • Sgs Qualifor Forest Management Certification
    SGS QUALIFOR Doc. Number: AD 36A-08 (Associated Documents) Doc. Version date: 21 Sept. 2010 Page: 1 of 80 Approved by: Gerrit Marais FOREST MANAGEMENT CERTIFICATION REPORT RAPORT Z PROCESU CERTIFIKACJI GOSPODARKI LE ŚNEJ SECTION A: PUBLIC SUMMARY ROZDZIAŁ A: PUBLICZNIE DOSTĘPNE STRESZCZENIE Project Nr: PL/FR 10728 Nr projektu: Regional Directorate of State Forests in Białystok Client: Regionalna Dyrekcja Lasów Pa ństwowych w Białymstoku http://www.bialystok.lasy.gov.pl/web/augustow http://www.bialystok.lasy.gov.pl/web/bielsk http://www.bialystok.lasy.gov.pl/web/borki http://www.bialystok.lasy.gov.pl/web/czarna_bialostocka http://www.bialystok.lasy.gov.pl/web/czerwony_dwor http://www.bialystok.lasy.gov.pl/web/dojlidy http://www.bialystok.lasy.gov.pl/web/drygaly http://www.bialystok.lasy.gov.pl/web/elk http://www.bialystok.lasy.gov.pl/web/gizycko Web Page: Adres www : http://www.bialystok.lasy.gov.pl/web/goldap http://www.bialystok.lasy.gov.pl/web/gleboki_brod http://www.bialystok.lasy.gov.pl/web/knyszyn http://www.bialystok.lasy.gov.pl/web/krynki http://www.bialystok.lasy.gov.pl/web/lomza http://www.bialystok.lasy.gov.pl/web/maskulinskie http://www.bialystok.lasy.gov.pl/web/nowogrod http://www.bialystok.lasy.gov.pl/web/nurzec http://www.bialystok.lasy.gov.pl/web/olecko http://www.bialystok.lasy.gov.pl/web/pisz SGS services are rendered in accordance with the applicable SGS General Conditions of Service accessible at http://www.sgs.com/terms_and_conditions.htm SGS South Africa (Qualifor Programme) 58 Melville Road, Booysens - PO Box 82582, Southdale 2185 -SouthSouth AAfricafrica Systems and Services Certification Division Contact Programme Director at t.
    [Show full text]
  • Coleoptera, Carabidae) in the Third Year of Regeneration After a Hurricane in the Puszcza Piska Pine Forests*
    Baltic J. Coleopterol. 7(1) 2007 ISSN 1407 - 8619 Ground beetle assemblages (Coleoptera, Carabidae) in the third year of regeneration after a hurricane in the Puszcza Piska pine forests* Jarosław Skłodowski, Paulina Garbalińska Skłodowski J., Garbalińska P. 2007. Ground beetle assemblages (Coleoptera, Carabidae) in the third year of regeneration after a hurricane in the Puszcza Piska pine forests. Baltic J. Coleopterol. 7(1): 17 - 36. In 2002, pine forests in Pisz Forest District (north-eastern Poland) were disturbed by a hurri- cane. Since then a survey on ground beetle (Coleoptera: Carabidae) assemblages inhabiting the damaged stands has been carried out. This article presents the results of the third year of this study. The carabid beetle fauna of damaged stands was compared with that of non- damaged stands in the Maskulińskie Forest District. In both disturbed and control stands, 15 plots in five different age classes were distinguished and investigated (3 plots in each age class): class I (20-40 years old), class II (40-50 years old), class III (50-60 years old), class IV (60-70 years old) and class V (above 70 years old). Beetles were sampled using modified pitfall traps. The soil CO2 efflux rate and C/N ratio of soil were also measured. A total of 5115 carabid individuals representing 38 species were recorded. After the hurricane, Carabidae assem- blages markedly declined in abundance, although species richness was significantly higher in damaged stands compared to control stands (32 species and 26 species respectively). Both Ward˙s cluster analysis and CCA analysis clearly distinguished between carabid assem- blages inhabiting disturbed stands and non-disturbed ones.
    [Show full text]
  • Geographia Polonica 48 (1982)
    GEOGRAPHIA POLONICA PWN-POLISH SCIENTIFIC PUBLISHERS Editorial Board JERZY KOSTROWIGKI (Editor) KAZIMIERZ DZIEWOŃSKI, PIOTR KORCELLI, STANISŁAW LESZCZYCKI, JANUSZ PASZYŃSKI, MARCIN ROŚCISZEWSKI, JAN SZUPRYCZYŃSKI WIESŁAW ROZŁUCKI (Assistant Editor) TERESA LIJEWSKA (Secretary) * Address of Editorial Board KRAKOWSKIE PRZEDMIEŚCIE 30 00-927 WARSZAWA POLANO Printed in Poland http://rcin.org.pl POLISH ACADEMY OF SCIENCES INSTITUTE OF GEOGRAPHY AND SPATIAL ORGANIZATION GEOGRAPHIA POLONICA 48 PWN - Polish Scientific Publishers • Warszawa 1982 http://rcin.org.pl Special Issue The 11th International Cartographic Conference Warsaw, July 29-August 4,1982 Edited by JERZY OSTROWSKI and JACEK PASŁAWSKI ISBN 83-01-04080-7 ISSN 0016-7282 http://rcin.org.pl CONTENTS Preface 5 S. Gilewska, M. Klimkowa, L. Starkel: The 1:500 000 Geomorphological Map of Poland 7 M. Pelczar: Appraisal of usefulness of morphometric indices employed in characteristics of ocean bottom configuration 25 J. Plit: General map of potential natural vegetation of Poland 31 K. Trafas: Cartographical method of research used in investigation of changes in geographical environment 41 A. S. Kostrowicki: Problems of cartographic presentation of man-environment interaction 51 W. Jankowski: Polish experiences in land use mapping 59 S. Gurba: Dot land use map of Poland 71 J. Kostrowicki: The types of agriculture map of Europe 79 F. Uhorczak , L. Grzechnik, R. Żelasko: Two isopleth maps of world popula- tion density constructed on equal-size unit areas 93 W. Pawlak: Origin, development and contemporary renaissance of relief shad- ing on maps 105 G. Bonatowski: An attempt to formalize generalization of hydrography . 113 J. Mościbroda: Problem of basic unit areas in studies of Polish geographers and cartographers 1 19 J.
    [Show full text]
  • Postglacial Development of Vegetation in the Vicinity of the Wigry Lake
    GEOCHRONOMETRIA 27 (2007), pp 53-66 DOI 10.2478/v10003-007-0018-x Available online at versita.metapress.com and www.geochronometria.pl POSTGLACIAL DEVELOPMENT OF VEGETATION IN THE VICINITY OF THE WIGRY LAKE MIROSŁAWA KUPRYJANOWICZ Department of Botany, Institute of Biology, University of Białystok, Świerkowa 20b, 15-950 Białystok, Poland Received 3 January 2007 Accepted 1 April 2007 Abstract: The Late Glacial and Holocene development of vegetation in the vicinity of the Wigry Lake is reconstructed using pollen analysis. The Late Glacial sediments include the Allerød and Younger Dryas chronozones. The Holocene section is complete. Pollen data combined with archaeo- logical evidence and radiocarbon dating permit the recognition and characterisation of human influ- ence on the local plant cover caused by settlers of Mesolithic and Neolithic cultures, by west Balts, by Grand Dukes of Lithuania and by Cameldolites order. On the basis of pollen analysis the development of aquatic and mire vegetation in the Wigry Lake is described. Keywords: pollen analysis, palaeoecological reconstruction, vegetation history, human impact, Late Glacial, Holocene, Lake Wigry, north-eastern Poland. 1. INTRODUCTION disciplinary project elaborated by Professor Jacek Rut- kowski contained numerous radiocarbon (Piotrowska and Attempts to reconstruct vegetation history in Suwałki Hajdas, 2006; Piotrowska et al., 2007) and lead region after retreat of the last glaciation were undertaken (Gąsiorowski and Hercman, unpublished) dating, pollen repeatedly (Fig. 1). The
    [Show full text]