ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﺗﺨﺼﺼﻲ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺣﺸﺮه ﺷﻨﺎﺳﻲ . ﺟﻠﺪ 4 ، ﺷﻤﺎره 2 ، ﺳﺎل 1391 (، -131 139 )
داﻧﺸﮕﺎه آزاد اﺳﻼﻣﻲ، و اﺣﺪ اراك ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﺗﺨ ﺼﺼﻲ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺣﺸﺮه ﺷﻨﺎﺳﻲ ﺷﺎﭘﺎ 4668- 2008 ( ﻋﻠﻤﻲ- ﭘﮋوﻫﺸﻲ ) ) www.entomologicalresearch.ir
ﺟﻠﺪ 4 ، ﺷﻤﺎره 2 ، ﺳﺎل 91 13، (1 -13 139)
ﺑﺮرﺳﻲ ﻓﻮن راﺳﺘﻪ ﺑﺎل رﻳﺸﻚ اد ران ( Thysanoptera) ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ﺧﺮم آﺑﺎد ( اﺳﺘﺎن ﻟﺮﺳﺘﺎن ) )
آﻧﺎﻫﻴﺘﺎ ﺣﺮي1* ، رﺿﺎ ﺟﻌﻔﺮي2 ، ﺟﻬﺎﻧﺸﻴﺮ ﺷﺎﻛﺮﻣﻲ 3 3
-1 داﻧﺶ آﻣﻮﺧﺘﻪ ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ ارﺷﺪ ﺣﺸﺮه ﺷﻨﺎﺳﻲ ﻛﺸﺎورزي، داﻧﺸﮕﺎه آزاد، واﺣﺪ اراك -2 ﮔﺮوه زراﻋﺖ، داﻧﺸﻜﺪه ﻛﺸﺎورزي، داﻧﺸﮕﺎه آزاد اﺳﻼﻣﻲ، واﺣﺪ ﺑ ﺮوﺟﺮد -3 ﮔﺮوه ﮔﻴﺎه ﭘﺰﺷﻜﻲ، داﻧﺸﻜﺪه ﻛﺸﺎورزي، داﻧﺸﮕﺎه ﻟﺮﺳﺘﺎن، ﺧﺮم آﺑﺎد
ﭼﻜﻴﺪه در ﺑﺮرﺳﻲ ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻃﻲ ﺳﺎل ﻫـﺎي 1389- 1390 در ﺷﻬﺮﺳـﺘﺎن ﺧـﺮم آﺑـﺎد ( اﺳـﺘﺎن ﻟﺮﺳـﺘﺎن ) ﺑـﻪ ﻣﻨ ﻈـ ﻮر ﺷﻨ ﺎﺳـﺎﻳﻲ ﺑـﺎل رﻳﺸﻚ داران ﻣﺰارع و ﺑﺎﻏﺎت اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺖ در ﻣﺠﻤﻮع 8 ﮔﻮﻧﻪ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ 4 ﺟﻨﺲ از 3 ﺧﺎﻧﻮاده ﺟﻤ ﻊ آوري و ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﮔﺮدﻳﺪ . از اﻳﻦ ﺗﻌﺪاد، 5 ﮔﻮﻧﻪ ﺑﺮاي اﺳﺘﺎن ﻟﺮﺳﺘﺎن ﺟﺪﻳﺪ ﮔﺰارش ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﺎ ﻋﻼﻣﺖ ﺳﺘﺎره ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه اﻧﺪ . ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎ ﺗﻮﺳﻂ دﻛﺘﺮ ﻣﻮﻧﺪ از ﻛﺸﻮر اﺳﺘﺮاﻟﻴﺎ ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ . . ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪه ﺑﻪ ﺷﺮح زﻳﺮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ : : Terebrantia, Thripidae, Thripinae 1-Thrips tabaci Lindeman, 1889 2-Thrips meridionalis (Priesner, 1926) 3-Thrips trehernei , Priesner, 1927* 4-Thrips vulgatissimus Haliday, 1836* Terebrantia, Melanthripidae 5-Melanthrips pallidior Priesner, 1919* 6-Melanthrips fuscus (Sulzer, 1776)* Tubulifera, Phlaeothripidae, Phlaeothripinae 7-Haplothrips tritici (Kurdjumov, 1912) 8-Neoheegeria dalmatica, Schmutz, 1909* واژه ﻫﺎي ﻛﻠﻴﺪي : ﺑﺎل رﻳﺸﻚ داران، ﻓﻮﻧﺴﺘﻴﻚ، ﻟﺮﺳﺘﺎن، ﺧﺮم آﺑﺎد
* ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه راﺑﻂ ، ﭘﺴﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻜﻲ: [email protected] ﺗﺎرﻳﺦ درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻘﺎﻟﻪ ( /6/27 90 -) ﺗﺎرﻳﺦ ﭘﺬﻳﺮش ﻣﻘﺎﻟﻪ ( /31/5 )91
131 ﺣﺮي و ﻫﻤﻜﺎران : ﺑﺮرﺳﻲ ﻓﻮن راﺳﺘﻪ ﺑﺎل رﻳﺸﻚ دران( Thysanoptera) در ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ﺧﺮم آﺑﺎد ...
ﻣﻘﺪﻣﻪ ﺗﺮﻳﭙﺲ ﻫﺎ ﺣﺸﺮاﺗﻲ ﻛﻮﭼﻚ ﺑﺎ ﺑﺪن ﺑﺎرﻳﻚ و ﻛﺸﻴﺪه ﺑﺎ ﺷﺎﺧﻚ -6 10 ﺑﻨﺪي، داراي ﻳـﻚ ﺟﻔـﺖ ﭼـﺸﻢ ﻣﺮﻛـﺐ ﻛﻮﭼـﻚ، ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ و ﺳﻪ ﻋﺪد ﭼﺸﻢ ﺳﺎده، اﻧﺪازه ﺑﺪن از 8-0/5 ﻣﻴﻠﻲ ﻣﺘﺮ ﻣﺘﻐﻴﺮ اﺳﺖ . ﻗﻄﻌﺎت دﻫﺎﻧﻲ زﻧﻨﺪه ﻣﻜﻨﺪه و داراي ﺳﻪ اﺳـﺘﺎﻳﻠﺖ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ . آرواره ﺑﺎﻻﻳﻲ ﺳﻤﺖ راﺳﺖ ﺗﺤﻠﻴﻞ رﻓﺘﻪ اﺳﺖ . ﺗﺮﻳﭙﺲ ﻫﺎ داراي رژﻳﻢ ﻏﺬاﻳﻲ ﻣﺘﻨﻮﻋﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ . ﻣﻌﻤﻮﻻ در ﻣﻴﺎن ﮔﻞ ﻫﺎ، ﺑﺮگ ﻫﺎ، ﻣﻴﻮه ﻫﺎ و ﺷﺎﺧﻪ ﻫﺎي ﻛﻮﭼﻚ، ﺗﻌﺪاد ﻛﻤﻲ ﻧﻴﺰ در زﻳﺮﭘﻮﺳﺖ درﺧﺘﺎن ﻳﺎ ﺑﻘﺎﻳﺎي ﮔﻴﺎﻫﻲ در ﺣﺎل ﭘﻮﺳﻴﺪن ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭼﻮب و ﻗﺎرچ، ﺗﻌﺪادي از ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎ ﺷﻜﺎرﭼﻲ دﻳﮕﺮ ﺑﻨﺪﭘﺎﻳﺎن و ﺗﻌﺪادي ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺣﺸﺮات ﮔﺮده اﻓﺸﺎن ﻣﻲ ﺑﺎﺷـﻨﺪ ( ,Mound & Minaei .( .( 2007 ﺑﺎل رﻳﺸﻚ داران ﺑﻪ دو زﻳﺮراﺳﺘﻪ Tubulifera و Terebrantia ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺑﻨﺪي ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ . ﮔﻮﻧﻪ ﻫـﺎﻳﻲ از اﻳـﻦ ﺣـﺸﺮات داراي ﭘــﺮاﻛﻨﺶ ﺟﻬــﺎﻧﻲ ﻫــﺴﺘﻨﺪ از ﺟﻤﻠــﻪ ﮔﻮﻧــﻪ ﻫــﺎي Thrips tabac i Lindeman و ( Haplothrips tritici ( Kurdjumov ﻛــﻪ ﺧﺴﺎرت ﻫﺎي اﻗﺘﺼﺎدي روي ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻛﺸﺎورزي وارد ﻣﻲ ﺳﺎزد. اوﻟﻴﻦ ﮔﺰارش از ﺗﺮﻳﭙﺲ ﻫـﺎ روي ﮔﻨـﺪم از اﻳـﺮان ﻳارا ﻪ ﺷﺪ و ﮔﻮﻧﻪ H. tritici روي ﮔﻨﺪم از اﺳﺘﺎن ﻫﺎي ﺗﻬﺮان و ﺣﻮﻣﻪ، ﻳﺰد، رﻓﺴﻨﺠﺎن و ﻛﺮﻣﺎن ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷـﺪه اﺳـﺖ . در اﻳـﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اوﻟﻴﻦ ﮔﺰارش از ﺗﺮﻳﭙﺲ ﻫﺎ در اﺳﺘﺎن ﮔﻠﺴﺘﺎن اراﻳ ﻪ ﺷﺪ و ﮔﻮﻧﻪ T. tabaci از ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺷﻤﺎﻟﻲ اﻳﺮان ﮔﺰارش ﺷـﺪه اﺳـﺖ .( .( Davatchi, 1949 ) ﮔﻮﻧﻪ (Frankliniella intonsa (Trybom روي ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻣﺨﺘﻠﻒ، ﺑﻪ ﺧﺼﻮص ﮔﻨﺪم و ﺟﻮ ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ . در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ 9 ﮔﻮﻧﻪ ﺑﺎل رﻳﺸﻚ دار را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان آﻓﺖ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻛﺸ ﺎورزي اﻳـﺮان ﻧـﺎم ﺑـﺮده ﺷـﺪه اﺳـﺖ ( Farahbakhsh, 1961 ). ﮔﻮﻧﻪ ﻫـﺎي (Sitothrips arabicus Priesner ، Melanthrips pallidior Priesner ،Haplothrips reuteri (Karny روي ﮔﻨـﺪم و H. tritici روي ﺟﻮ و ﮔﻨﺪم از اﺳﺘﺎن ﻛﺮﻣﺎن ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ ( Kheyrandish Koshkoei et al., 2000 ). اوﻟﻴﻦ ﮔـﺰارش از ﺗﺮﻳﭙﺲ ﻫﺎي ﺷﻜﺎرﮔﺮ از اﺳﺘﺎن ﻓﺎرس ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ ( Minaei & Alichi, 2001 ). اوﻟﻴﻦ ﮔﺰارش از ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺗﺮﻳﭙﺲ ﻫﺎ در ﻣﺰارع ﮔﻨﺪم اﺳﺘﺎن ﻟﺮﺳﺘﺎن اﻧﺠﺎم ﮔﺮدﻳﺪ . ﻛﻪ 8 ﮔﻮﻧﻪ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ 5 ﺟﻨﺲ و 2 ﺧﺎﻧﻮاده ﺟﻤﻊ آوري و ﻣﻌﺮﻓﻲ ﮔﺮدﻳﺪ . از ﺟﻤﻠـﻪ ﮔﻮﻧـﻪ ﻫـﺎي Frankliniell ، H. cerealis ، H. reuteri ، T. vuilleti (Bagnall)، T. meridionalis Priesner,1926 ، T. tabaci (Jafari& Fallahzadeh, 2004))Odontothrips confusus Priesner ، Tenothrips sp ، pallida (Uzel ). ). ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت در زﻣﻴﻨﻪ رده ﺑﻨﺪي راﺳﺘﻪ ﺑﺎل رﻳﺸﻚ داران ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻟﻴﺴﺖ ﺑﺎل رﻳﺸﻚ داران ﺷﻨﺎﺳ ﺎﻳﻲ ﺷﺪه ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ ( Uzel, 1895 ). ﻛﻠﻴﺪﻫﺎي ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺟﻨﺲ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺎل رﻳﺸﻚ داران ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﻣﺎﻧﻨـﺪ ﺟـﻨﺲ ﻫـﺎي Chirothrips ، Haplothrips و Scolothrips ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ ( Prisener, 1948 ). ﻛﻠﻴﺪ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺑﺮاي ﺗﺸﺨﻴﺺ 65 ﺟﻨﺲ از زﻳﺮ ﺧـﺎﻧﻮاده Thripinae در ﺟﻨﻮب ﺷﺮق آﺳﻴﺎ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ ( Mound, 2010 ). ). ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻫﻤﻴﺖ ﺑﺎل رﻳﺸﻚ داران ﺑﻪ ﻋﻨﻮان آﻓﺎت ﻛﺸﺎورزي و ﻧﺎﻗﻠﻴﻦ ﺑﻴﻤﺎري ﻫﺎي ﮔﻴﺎﻫﻲ، ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻧﻘﺶ آن ﻫﺎ در ﻛﻨﺘﺮل آﻓﺎت در اﻛﻮﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي ﻛﺸﺎورزي و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻛﻪ در ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ﺧﺮم آﺑﺎد ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﺎﻣﻠﻲ در زﻣﻴﻨﻪ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي اﻳﻦ راﺳﺘﻪ اﻧﺠﺎم ﻧﺸ ﺪه اﺳﺖ، ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻓﻮﻧﺴﺘﻴﻚ اﻳﻦ راﺳﺘﻪ از ﺣﺸﺮات اﻧﺠﺎم ﮔﺮدﻳﺪ . .
132 ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﺗﺨﺼﺼﻲ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺣﺸﺮه ﺷﻨﺎﺳﻲ . ﺟﻠﺪ 4 ، ﺷﻤﺎره 2 ، ﺳﺎل 1391 (، -131 139 )
ﻣﻮاد و روش ﻫﺎ ﻫﺎ اﻟﻒ- روش ﺟﻤﻊ آوري ﺑﺎل رﻳﺸﻚ داران از اﺳﻔﻨﺪﻣﺎه 1388 ﺟﻬﺖ ﺟﻤﻊ آوري ﺑﺎل رﻳﺸﻚ داران ﻣﺰارع ﻣﺨﺘﻠﻒ ، اﻧﺪام ﻫﺎي ﻫﻮاﻳﻲ و ﻋﻠﻒ ﻫﺎي ﻫﺮز داﺧﻞ و ﺣﺎﺷـﻴﻪ ﻣﺰارع و ﺑﺎﻏﺎت روي ﻳﻚ ﺳﻴﻨﻲ ﭘﻼﺳﺘﻴﻜﻲ ﺳﻔﻴﺪ و ﺳﻴﺎه ﺗﻜ ﺎﻧﺪه ﺷﺪ، ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﻗﻄﻌﺎت درﺷـﺖ ﭼـﻮب و ﺑـﺮگ ﻫـﺎ از داﺧﻞ ﺳﻴﻨﻲ ﺧﺎرج و ﺑﺎ ﻗﻠﻢ ﻣﻮي آﻏﺸﺘﻪ ﺑﻪ ا ﻟﻜﻞ ، ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎ ﺟﻤﻊ آوري و ﺑﻪ داﺧﻞ ﺷﻴﺸﻪ ﻫﺎي ﻣﺤﺘﻮي اﺗﺎﻧﻮل 70 درﺻﺪ ﻣﻨﺘﻘـﻞ ﮔﺮدﻳﺪﻧﺪ . روي ﻫﺮ ﺷﻴﺸﻪ ﻛﺪ ﻣﺨﺼﻮﺻﻲ درج ﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﻴﺎن ﮔﺮ ﻣﺤﻞ و ﺗﺎرﻳﺦ ﺟﻤﻊ آوري، ﻧﺎم ﮔﻴﺎه ﻣﻴﺰﺑﺎن و ﺟﻤﻊ آوري ﻛﻨﻨـ ﺪه .ﺑﻮد .ﺑﻮد ﺑﺮاي ﻧﮕﻬﺪاري ﺑﺎل رﻳﺸﻚ داران در ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺮداري، ﻣﺤﻠﻮﻟﻲ ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ 10 ﻗﺴﻤﺖ اﻟﻜـﻞ اﺗﻴﻠﻴـﻚ 60 درﺻـﺪ، ﻳـﻚ ﻗﺴﻤﺖ ﮔﻠﻴﺴﻴﺮﻳﻦ ﺑﻮد اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ . در اﻳﻦ ﻣﺤﻠﻮل ﻣﻲ ﺗﻮان ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎ را ﺑﺮاي ﻣﺪت ﭼﻨﺪﻣﺎه ﻗﺒﻞ از ﺗﻬﻴﻪ اﺳﻼﻳﺪ ﻧﮕﻬﺪاري ﻧﻤﻮد .( .( Mound & Pitkin, 1979 )
ب- روش ﺗﻬﻴﻪ اﺳ ﻼﻳﺪ ﺑﺎل رﻳﺸﻚ داران ﺟﻬﺖ ﺷﻔﺎف ﻧﻤﻮدن ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎ از ﻣﺤﻠﻮل ﻫﻴﺪروﻛﺴﻴﺪ ﭘﺘﺎﺳﻴﻢ 10 درﺻﺪ اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدﻳﺪ . ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎ ﺑﻌﺪ از ﺷﻔﺎف ﺷﺪن، اﺑﺘﺪا ﺑﻪ ﻣﺪت 5 دﻗﻴﻘﻪ داﺧﻞ آب ﻣﻘﻄﺮ ﻣﺤﺘﻮي ﭼﻨﺪ ﻗﻄﺮه اﺳﻴﺪ اﺳﺘﻴﻚ و در ﻧﻬﺎﻳﺖ داﺧﻞ آب ﻣﻘﻄﺮ ﺧﺎﻟﺺ ﺷﺴﺘﺸﻮ داده ﺷﺪﻧﺪ و ﺑﻌﺪ در 4 درﺟﻪ اﻟﻜﻞ 25 ، 50 ، 75 ، 96 ، درﺻﺪ آب ﮔﻴﺮي ﺷﺪﻧﺪ . ﻛﻪ اﻳﻦ ﻛﺎر ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺣﺒﺎب در ﺗﻬﻴﻪ اﺳﻼﻳﺪ از ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎ ﺑﻮد . ﻫﻮﻳﺮ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺤﻠﻮل ﻓﻴﻜﺲ ﻛﻨﻨﺪه اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ ( Mound & Pitkin, 1979 ). ). ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﺟﻤﻊ آوري ﺷﺪه ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻛﻠﻴﺪ ﻫﺎي ﻣﻌﺘﺒﺮ ﻋﻠﻤﻲ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ و ﺑﺮاي ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻧﺰد دﻛﺘﺮ ﻣﻮﻧ ﺪ ﺑﻪ ﻛﺸﻮر اﺳﺘﺮاﻟﻴﺎ ارﺳﺎل ﺷﺪﻧﺪ . .
ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻃﻲ اﻳﻦ ﺑﺮرﺳﻲ در ﻣﺠﻤﻮع 8 ﮔﻮﻧﻪ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ 4 ﺟﻨﺲ و 3 ﺧﺎﻧﻮاده ﺟﻤﻊ آوري ﺷﺪ در ذﻳﻞ ﺑﻪ ﺷﺮح آن ﻫﺎ ﭘﺮداﺧﺘـﻪ ﺷـﺪه اﺳﺖ : :
ﺧﺎﻧﻮاده Thripidae از اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻮاده ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ 4 ﮔﻮﻧﻪ ازﺟﻨﺲ Thrips از ﻣﺰارع ﻣﺨﺘﻠﻒ و ﻋﻠﻒ ﻫﺎي ﻫﺮز ﺟﻤﻊ آوري ﮔ ﺮدﻳﺪ . .
ﺟﻨﺲ Thrips Linnaeus, 1758 اﻳﻦ ﺟﻨﺲ ﺑﺎﻟﻎ ﺑﺮ 280 ﮔﻮﻧﻪ دارد . ﺑﺰرگ ﺗﺮﻳﻦ ﺟﻨﺲ ﺗﺮﻳﭙﺲ ﻫﺎ اﺳﺖ . اﻛﺜﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي اﻳﻦ ﺟﻨﺲ روي ﮔﻞ ﻫﺎ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ دارﻧﺪ و ﺗﻌﺪاد ﻛﻤﻲ روي ﺑﺮگ ﻫﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ . ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي زﻳﺎدي از اﻳﻦ ﺟﻨﺲ از آﺳﻴﺎ ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ ( Palmer et al ., 1992 ). ).
133 ﺣﺮي و ﻫﻤﻜﺎران : ﺑﺮرﺳﻲ ﻓﻮن راﺳﺘﻪ ﺑﺎل رﻳﺸﻚ دران( Thysanoptera) در ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ﺧﺮم آﺑﺎد ...
ﮔﻮﻧﻪ (Thrips meridionalis ( Priesner, 1926 اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻬ ﺪر ﺳﺎل 1977 اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر از اﻳﺮان ﮔﺰارش ﺷﺪ ( Mortazawiha & Dern, 1977). ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ از ﻛـﺸﻮرﻫﺎي ﻧﭙـﺎل، ﺗﺮﻛﻴﻪ، ﻓﻠﺴﻄﻴﻦ، ﻗﺒﺮس، ﻳﺌﻨﺎن، اﺳﭙﺎﻧﻴﺎ، ﺑﻠﻐﺎرﺳﺘﺎن، ﻓﺮاﻧﺴﻪ، اﻳﺘﺎﻟﻴﺎ ، آﺳﻴﺎي ﻣﺮﻛﺰي، ﺷﻮروي ﺳﺎﺑﻖ، روﻣﺎﻧﻲ، ﻋـﺮاق و ﻫﻨﺪوﺳـﺘﺎن ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳ (ﺖ Bahatti, 1980 ). ). ﮔﻮﻧﻪ ﻓﻮق ﻣﻨﺤﺼﺮا ﮔﻞ زي ﺑﻮده و از اواﻳﻞ ﺑﻬﺎر ﺗﺎ اواﺧﺮﺷﻬﺮﻳﻮر روي ﮔـﻞ ﻫـﺎي ﮔﻴﺎﻫـﺎن ﻣﺨﺘﻠـﻒ ﮔـﻞ ﺳـﺮﺧﻴﺎن ﻓﻌﺎﻟﻴـﺖ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ( Hassanzadeh Salmasi, 1994 ). اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ از اﺳﺘﺎن ﻟﺮﺳـﺘﺎن ﻗـﺒﻼ ﮔـﺰارش ﺷـﺪه اﺳـﺖ ( ,Jafari & Fallahzadeh 2004 ). ﺟﺪول 1 ﺗﺎرﻳﺦ، ﻣﺤﻞ ﻧﻤﻮ ﻧﻪ ﺑﺮداري، ﻣﻴﺰﺑﺎن ﮔﻴﺎﻫﻲ و ﺗﻌﺪاد ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﺟﻤﻊ آوري ﺷﺪه را ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ . .
ﺟﺪول -1 ﺗﺎرﻳﺦ، ﻣﺤﻞ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺮداري، ﻣﻴﺰﺑﺎن ﮔﻴﺎﻫﻲ و ﺗﻌﺪاد ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﺟﻤﻊ آوري ﺷﺪه ﮔﻮﻧﻪ Thrips meridionalis در ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ﺧﺮم آﺑﺎد و ﺣﻮﻣﻪ Table1- Dates, Places, Plant Host and number of specimens of Thrips meridionalis Collected in Khorramabad
No of specimens Host Plant Date Places 6 Hordeum murinum L. 2010/Apr/17 Zagheh 11 Hordeum murinum L. 2010/Apr/26 Kakasharaf 3 Achillea millefolium 2010/May/29 Robat 2 Achillea millefolium 2010/May/30 Kakasharaf
ﮔﻮﻧﻪ Thrips tabaci Lindeman, 1889 اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ آن را ﺗﺮﻳﭙﺲ ﭘﻴﺎز ﻳﺎ ﺗﺮﻳﭙﺲ ﺗﻮﺗﻮن ﻣﻲ ﻧﺎﻣﻨﺪ ﭘﺮ اﻧﺘﺸﺎرﺗﺮﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه در ﺟﻬﺎن ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ و ﺧﺴﺎرت ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﻲ ﺑﻪ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻣﺨﺘﻠﻒ زراﻋﻲ از ﺟﻤﻠﻪ ﭘﻴﺎز، ﭘﻨﺒﻪ، ﺗﻮﺗﻮن و ﮔﻮﺟﻪ ﻓﺮﻧﮕﻲ ﻣﻲ آورد و ﺑﻪ ﻋﻨـﻮان ﻧﺎﻗـﻞ ﮔﺮوﻫـﻲ از وﻳﺮوس ﻫﺎ ﺑﻪ ﻧﺎم Tospovirus ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ( Palmer et al ., 1992 ). اﻳﻦ ﮔﻮﻧـﻪ ﻗـﺒﻼ از اﺳـﺘﺎن ﻟﺮﺳـﺘﺎن ﮔـﺰارش ﮔﺮدﻳـﺪ ه اﺳـﺖ (Jafari & Fallahzadeh, 2004 ) . ﺟﺪول 2 ﺗﺎرﻳﺦ، ﻣﺤﻞ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺮداري، ﻣﻴﺰﺑﺎن ﮔﻴﺎﻫﻲ و ﺗﻌﺪاد ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﺟﻤﻊ آوري ﺷـﺪه را ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ . .
ﺟﺪول -2 ﺗﺎرﻳﺦ، ﻣﺤﻞ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺮ داري، ﻣﻴﺰﺑﺎن ﮔﻴﺎﻫﻲ و ﺗﻌﺪاد ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﺟﻤﻊ آوري ﺷﺪه ﮔﻮﻧﻪ Thrips tabaci در ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ﺧﺮم آﺑﺎد و ﺣﻮﻣﻪ Table2- Dates, Places, Plant Host and number of specimens of Thrips tabaci Collected in Khorramabad
No of specimens Host Plant Date Places 5 Hordeom vulgare L. 2010/Apr/16 Kakasharaf 4 Hordeom vulgare L. 2010/Apr/26 Kakasharaf 5 Achillea millefolium 2010/May/29 Robat 8 2010/May/6 Navehkesh 40 Phaseolus vulgaris L. 2010/Jul/19 Grit
ﮔﻮﻧﻪ Thrips vulgatissimus Haliday, 1836 اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺑﺮاي اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر از اﺳﺘﺎن ﻟ ﺮﺳﺘﺎن، ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ﺧﺮم آﺑﺎد ﮔﺰارش ﻣﻲ ﺷﻮد . ﺗﺎرﻳﺦ، ﻣﺤﻞ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺮداري، ﻣﻴﺰﺑﺎن ﮔﻴـﺎﻫﻲ و ﺗﻌﺪاد ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﺟﻤﻊ آوري ﺷﺪه در ﺟﺪول 3 ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ.
ﺟﺪول -3 ﺗﺎرﻳﺦ، ﻣﺤﻞ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺮداري، ﻣﻴﺰﺑﺎن ﮔﻴﺎﻫﻲ و ﺗﻌﺪاد ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﺟﻤﻊ آوري ﺷﺪه ﮔﻮﻧﻪ Thrips vulgatissimus در ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ﺧﺮم آﺑﺎد و ﺣﻮﻣﻪ Table3- Dates, Places, Plant Host and number of specimens of Thrips vulgatissimus Collected in Khorramabad
No of specimens Host Plant Date Places 3 Cardaria draba L. 2010/Apr/10 Kakasharaf 7 Cardaria draba L. 2010/May/8 Vysian 10 Cardaria draba L. 2010/May/9 Grit
134 ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﺗﺨﺼﺼﻲ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺣﺸﺮه ﺷﻨﺎﺳﻲ . ﺟﻠﺪ 4 ، ﺷﻤﺎره 2 ، ﺳﺎل 1391 (، -131 139 )
ﮔﻮﻧﻪ Thrips trehernei Priesner, 1927 ﮔﻮﻧﻪ اي ﭘﻠﻲ ﻓﺎژ و اﻏﻠﺐ روي ﮔﻴﺎه ﮔﻞ ﻗﺎﺻـﺪك ﻓﻌﺎﻟﻴـﺖ دارد ( Nakahara, 1994 ). اﻳـﻦ ﮔﻮﻧـﻪ از ﻛـﺸﻮرﻫﺎي اروﭘـﺎ ﻳﻲ ﻳﻲ ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ ( Nakahara, 1994 ). اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺑﺮاي اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر از اﺳﺘﺎن ﻟﺮﺳﺘﺎن، ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ﺧـﺮم آﺑـﺎد ﮔـﺰارش ﻣـﻲ ﺷـﻮد . ﺟﺪول 4 ﺗﺎرﻳﺦ، ﻣﺤﻞ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺮداري، ﻣﻴﺰﺑﺎن ﮔﻴﺎﻫﻲ و ﺗﻌﺪاد ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﺟﻤﻊ آوري ﺷﺪه را ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ . .
ﺟﺪول -4 ﺗﺎرﻳﺦ، ﻣﺤﻞ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺮداري، ﻣﻴﺰﺑﺎن ﮔﻴﺎﻫﻲ و ﺗﻌﺪاد ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﺟﻤﻊ آوري ﺷﺪه ﮔﻮﻧﻪ Thrips trehernei در ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ﺧﺮم آﺑﺎد و ﺣﻮﻣﻪ Table4- Dates, Places, Plant Host and number of specimens of Thrips trehernei Collected in Khorramabad
No of specimens Host Plant Date Places 5 Ciehorium intybus 2010/Jun/5 Chaghalvandi 4 Ciehorium intybus 2010/Jun/11 Chegeni
ﺧﺎﻧﻮاده Melanthripidae ﺟﻨﺲ Melanthrips Haliday, 1836 ﺣﺸﺮات اﻳﻦ ﺟﻨﺲ در ﻓﺼﻞ ﺑﻬﺎر روي ﮔﻞ ﻫﺎي ﮔﻴﺎﻫﺎن ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻪ ﺧﺼﻮص ﭼﻠﻴﭙﺎﻳ ﻴﺎن دﻳﺪه ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ . اﻳﻦ ﺟﻨﺲ داراي 75 ﮔﻮﻧﻪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ در ﻧﻮاﺣﻲ ﭘﺎﻟﺌﺎرﻛﺘﻴﻚ ﻳﺎﻓﺖ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ ( Mound et al ., 1976 ). ).
ﮔﻮﻧﻪ (Melanthrips fuscus (Sulzer , 1776 اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ روي درﺧﺘﺎن و ﮔﻴﺎﻫﺎن ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻪﺧ ﺼﻮص ﮔﻴﺎﻫﺎن ﺗﻴﺮه ﮔﻨﺪﻣﻴﺎن وﺟﻮد دارد . اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ در ﺳﺎل 1977 اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر ﺑﺎر از اﻳﺮان ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ ( Mortazawiha & Dern, 1977). اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ از اﺳﺘﺎن ﻫﺎي ﻓﺎرس، ﺧﺮاﺳـﺎن ﺷـﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻮزﺳـﺘﺎن ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ . ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ از ﻛﺸﻮرﻫﺎي اروﭘﺎ، ﻣﺼﺮ، ﺷﻤﺎل آﻓﺮﻳﻘﺎ، ﻗﺒﺮس و ﻓﻠـﺴﻄﻴﻦ ﮔـﺰارش ﺷـﺪه اﺳـﺖ ( & Saghaei Roshanshad, 2005 ). اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺑﺮاي اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر از اﺳﺘﺎن ﻟﺮﺳﺘﺎن، ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ﺧﺮم آﺑﺎد ﮔﺰارش ﻣﻲ ﺷﻮد . ﺟﺪول 5 ﺗﺎرﻳﺦ، ﻣﺤﻞ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺮداري، ﻣﻴﺰﺑﺎن ﮔﻴﺎﻫﻲ و ﺗﻌﺪاد ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﺟﻤﻊ آوري ﺷﺪه را ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ . .
ﺟﺪول -5 ﺗﺎرﻳﺦ، ﻣﺤﻞ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺮداري، ﻣﻴﺰﺑﺎن ﮔﻴﺎﻫﻲ و ﺗﻌﺪاد ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﺟﻤﻊ آوري ﺷﺪه ﮔﻮﻧﻪ Melanthrips fuscus در ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ﺧﺮم آﺑﺎد و ﺣﻮﻣﻪ Table 5- Dates, Places, Plant Host and number of specimens of Melanthrips fuscus Collected in Khorramabad
No of specimens Host Plant Date Places 12 Fumaria officinalis L. 2010/Apr/4 Navehkesh 8 Fumaria officinalis L. 2010/Apr/4 Chegeni
ﮔﻮﻧﻪ Melanthrips pallidior Priesner , 1919 اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ روي ﮔﻞ ﻫﺎ، ﮔﻴﺎﻫﺎن ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻪ ﺧﺼﻮص ﮔﻴﺎﻫﺎن ﺧﺎﻧﻮاده Crucifera ( ﭼﺘﺮﻳﺎن ،) Chenopodiaceae ( اﺳﻔﻨﺎج ) ، Solanaceae( ﺳﻴﺐ زﻣﻴﻨﻲ ) و ﺑﺮﺧﻲ از درﺧﺘﺎن وﺟﻮد دارد . اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻋﻤﺪ ﺎﺗ در ﻧﻮاﺣﻲ ﮔﺮﻣﺴﻴﺮي آﺳﻴﺎ و اروﭘـﺎ وﺟـﻮد دارد . اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ در ﺳﺎل 1977 اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر از اﻳﺮان ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ ( Mortazawiha & Dern, 1977). اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺑﺮاي اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر از اﺳﺘﺎن ﻟﺮﺳﺘﺎن، ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ﺧﺮم آﺑﺎد ﮔﺰارش ﻣﻲ ﺷﻮد . ﺟﺪول 6 ﺗﺎرﻳﺦ، ﻣﺤﻞ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺮداري، ﻣﻴﺰﺑﺎن ﮔﻴﺎﻫﻲ و ﺗﻌـﺪاد ﻧﻤﻮﻧـﻪ ﻫـﺎي ﺟﻤﻊ آوري ﺷﺪه را ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ . .
135 ﺣﺮي و ﻫﻤﻜﺎران : ﺑﺮرﺳﻲ ﻓﻮن راﺳﺘﻪ ﺑﺎل رﻳﺸﻚ دران( Thysanoptera) در ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ﺧﺮم آﺑﺎد ...
ﺟﺪول -6 ﺗﺎرﻳﺦ، ﻣﺤﻞ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺮداري، ﻣﻴﺰﺑﺎن ﮔﻴﺎﻫﻲ و ﺗﻌﺪاد ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﺟﻤﻊ آوري ﺷﺪه ﮔﻮﻧﻪ Melathrips pallidior در ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ﺧﺮم آﺑﺎد و ﺣﻮﻣﻪ Table6- Dates, Places, Plant Host and number of specimens of Melathrips pallidior Collected in Khorramabad
No of specimens Host Plant Date Places 3 Sinapis arvensis L. 2009/Marc/18 Chegeni 2 Sinapis arvensis L. 2010/Apr/3 Kakasharaf
ﺧﺎﻧﻮاده Phlaeothripidae زﻳﺮ راﺳﺘﻪ Tubulifera ﺷﺎﻣﻞ ﻳﻚ ﺧﺎﻧﻮاده ﺑﺰرگ ﺑﻪ ﻧﺎم Phlaeothripidae اﺳﺖ . داراي 3000 ﮔﻮﻧﻪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷـﺪ ﻛـﻪ ﺷـﺎﻣﻞ ﺑﺰرگ ﺗﺮﻳﻦ ﺗﺮﻳﭙﺲ ﻫﺎ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻫﻨﻮز ﺗﻌﺪاد زﻳﺎدي از آن ﻫﺎ ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻧﺸﺪه اﺳـﺖ از. زﻳﺮﺧـﺎﻧﻮاده Phlaeothripinae ﺣـﺪود 2400 ﮔﻮﻧﻪ ﺗﻮﺻﻴﻒ ﺷﺪه اﺳﺖ ( Mound & Kibby,1998 ). ).
ﺟﻨﺲ Haplothrips Amyot & Servill, 1843 اﻳﻦ ﺟﻨﺲ ﺑﺎ ﺑﻴﺶ از 200 ﮔﻮﻧﻪ، ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﺟﻨﺲ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲ رود . اﻛﺜﺮ آن ﻫـﺎ روي ﮔـﻞ ﻫـﺎي ﮔﻴﺎﻫـﺎن ﺧـﺎﻧﻮاد ه ﻣﺮﻛﺒـﺎن و ﮔﻨﺪﻣﻴﺎن زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ در. ﺟﻤﻌﻴﺖ ﻫﺎي زﻳﺎد ﻗﺎدر ﺑﻪ اﻳﺠﺎد ﺧﺴﺎرت ﺑﻪ ﺟﻮاﻧﻪ ﻫﺎ، ﮔﻞ ﻫﺎ، ﻣﻴﻮه ﻫﺎ و ﺑـﺬور ﮔﻴﺎﻫـﺎن ﻣﺘﻌـﺪدي از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻛﺸﺎورزي ﺑﻮده اﻣﺎ ﻫﻴﭻ ﻳﻚ از آن ﻫﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان آﻓﺖ درﺟـﻪ اول ﻣﻄـﺮح ﻧﻤـﻲ ﺑﺎﺷـﻨﺪ ( Palmer et al ., 1992 ). ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﻔﻴﺪ ﻧﻴﺰ در اﻳﻦ ﺟﻨﺲ ﻳﺎﻓﺖ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ، ﺑﻪ ﻃﻮري ﻛﻪ ﺣﺪود 15 ﮔﻮﻧﻪ ﺑﻪ ﻋﻨـﻮان ﺷـﻜﺎرﮔﺮ ﺑﻨـﺪﭘﺎﻳﺎن ﻛﻮﭼـﻚ ﮔـﺰارش ﺷﺪه .اﻧﺪ .اﻧﺪ
ﮔﻮﻧﻪ (Haplothrips tritici (Kurdjumov, 1912 اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺗﺮﻳﭙﺲ ﮔﻨﺪم ﻧـﺎم دارد . روي ﮔﻴﺎﻫـﺎن ﺧـﺎﻧﻮاده ﮔﺮاﻣﻴﻨـﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴـﺖ دارد . اوﻟـﻴﻦ ﺑـﺎر ا ز اﻳـﺮان ﮔـﺰارش ﮔﺮدﻳـﺪ ( Davatchi, 194) از اﺳﺘﺎن ﻫﺎي آذرﺑﺎﻳﺠﺎن، ﻛﺮﻣﺎﻧﺸﺎه، اﺻﻔﻬﺎن، ﭼﻬﺎرﻣﺤـﺎل ﺑﺨﺘﻴـﺎري، ﻛﺮﻣـﺎن، ﺧﻮزﺳـﺘﺎن، ﻳـﺰد و ﺧﺮاﺳـﺎن ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ ( Alavi, 1995 ). ﺟﺪول7 ﺗﺎرﻳﺦ، ﻣﺤﻞ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺮداري، ﻣﻴﺰﺑﺎن ﮔﻴﺎﻫﻲ و ﺗﻌﺪاد ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﺟﻤﻊ آوري ﺷﺪه را ﻧﺸﺎ ن ﻣﻲ دﻫﺪ . .
ﺟﺪول7- ﺗﺎرﻳﺦ، ﻣﺤﻞ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺮداري، ﻣﻴﺰﺑﺎن ﮔﻴﺎﻫﻲ و ﺗﻌﺪاد ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﺟﻤﻊ آوري ﺷﺪه ﮔﻮﻧﻪ Haplothrips tritici در ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ﺧﺮم آﺑﺎد و ﺣﻮﻣﻪ Table7- Dates, Places, Plant Host and number of specimens of Haplothrips tritici Collected in Khorramabad
No of specimens Host Plant Date Places 7 Sinapis arvensis L. 2010/Marc/18 Chegeni 10 Sinapis arvensis L. 2010/Apr/2 Shorab 9 Hordeom vulgare L. 2010/Apr/16 Kakasharaf 4 Hordeom vulgare L. 2010/Apr/26 Grit 3 Triticum aestivu L. 2010/Apr/26 Kakasharaf 5 Triticum aestivum L. 2010/Apr/29 Chaghalvandi 8 Triticum aestivum L 2010/May/9 Grit
ﺟﻨﺲ Neoheegeria Schmutz, 1909 ﮔﻮﻧﻪ Neoheegeria dalmatica Schmutz, 1909 اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ روي ﮔﻴﺎﻫﺎن ﺧﺎﻧﻮاده Lamiaceae ( ﻧﻌﻨﺎع ) ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ دارد . اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ در ﺟﻨﻮب ﭘﺎﻟﺌﺎرﻛﺘﻴـﻚ، ازﺑﻜـﺴﺘﺎن و ﺗﺮﻛﻴـﻪ ﮔـــﺰارش ﺷـــﺪه اﺳـــﺖ. در اﻳـــﺮان از اﺳـــﺘﺎن ﻫـــﺎي ﻣﺎزﻧـــﺪران، ﺗﻬـــﺮان، اﺻـــﻔﻬﺎن، ﻓـــﺎرس ﮔـــﺰارش ﺷـــﺪه اﺳـــﺖ
136 ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﺗﺨﺼﺼﻲ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺣﺸﺮه ﺷﻨﺎﺳﻲ . ﺟﻠﺪ 4 ، ﺷﻤﺎره 2 ، ﺳﺎل 1391 (، -131 139 )
( Minaei et al ., 2007) . اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺑﺮاي اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر از اﺳﺘﺎن ﻟﺮﺳﺘﺎن، ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ﺧﺮم آﺑﺎد ﮔﺰارش ﻣـﻲ ﺷـﻮد . ﺟـﺪول 8 : ﺗـﺎرﻳﺦ، ﻣﺤﻞ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺮداري، ﻣﻴﺰﺑﺎن ﮔﻴﺎﻫﻲ و ﺗﻌﺪاد ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﺟﻤﻊ آوري ﺷﺪه را ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ.
ﺟﺪول -8 ﺗﺎرﻳﺦ، ﻣﺤﻞ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺮداري، ﻣﻴﺰ ﺑﺎن ﮔﻴﺎﻫﻲ و ﺗﻌﺪاد ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﺟﻤﻊ آوري ﺷﺪه ﮔﻮﻧﻪ Neoheegeria dalmatica در ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ﺧﺮم آﺑﺎد و ﺣﻮﻣﻪ Table8- Dates, Places, Plant Host and number of specimens of Neoheegeria dalmatica Collected in Khorramabad
No of specimens Host Plant Date Places 23 Althaea officinalis L. 2010/Jul/18 Grit 41 L. Althaea officinalis 2010/Jul/19 Kakasharaf
ﺑﺤﺚ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه در اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﺟﻤﻊ آوري ﺷﺪه ﻋﻤﺪﺗﺎ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻮاده Thripidae ﺑﻮدﻧـﺪ و ﺗﻨﻬﺎ ﺗﻌﺪاد ﻣﻌﺪودي از آن ﻫﺎ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻮاده Melanthripidae ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ . از ﻣﺠﻤﻮع 247 ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺗـﺮﻳﭙﺲ ﺑـﺎﻟﻎ ﻛـﻪ در اﻳـﻦ ﺑﺮرﺳﻲ از روي ﮔﻴﺎﻫﺎن زراﻋﻲ ﻣﺨﺘﻠﻒ و ﻋﻠﻒ ﻫﺎي ﻫﺮز ﺣﺎﺷـﻴﻪ ﻣـﺰارع و ﺑﺎﻏـﺎت در ﻣﻨـﺎﻃﻖ ﻣـﻮرد ﺑﺎزدﻳـﺪ ﺟﻤـﻊ آوري و ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪ. ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﮔﻮﻧﻪ (Haplothrips tritici (Kurdjmuv ﺑﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻓﺮاواﻧﻲ، ﮔﻮﻧـﻪ Neoheegeria dalmatica Schmutz ﺑـﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﭘﺮاﻛﻨﺶ ﮔﻮﻧﻪ اي در ﺳﻄﺢ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﮔﺮدﻳﺪ . اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ از روي ﻋﻠﻒ ﻫﺮز ﮔﻞ ﺧﺘﻤﻲ در ﻣﺰارع ﻟﻮﺑﻴـﺎ ﺟﻤـﻊ آوري .ﺪﺷ .ﺪﺷ در ﺑﺮرﺳﻲ ﺑﺎل رﻳﺸﻚ داران ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻮاده Phlaeothripidae و ﺟﻨﺲ Neoheegeria اﻳـﻦ ﮔﻮﻧـﻪ در ﺟﻨـﻮب ﻣﻨﻄﻘـﻪ ﭘﺎﻟﺌﺎرﻛﺘﻴﻚ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ ( Minaei et al ., 2007 ) . . در ﻃﻲ ﺑﺮرﺳﻲ ﻓﻮن ﺗﺮﻳﭙﺲ ﻫﺎ از ﻣﺰارع ﮔﻨﺪم اﺳﺘﺎن ﻟﺮﺳﺘﺎن، 8 ﮔﻮﻧﻪ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ 5 ﺟﻨﺲ و 2 ﺧﺎﻧﻮاده ﺟﻤﻊ آوري و ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷـﺪه اﺳـﺖ . ﮔﻮﻧـﻪ ﻫـﺎي (T. vuilleti (Bagnall) ، T. meridionalis , Priesner,1926 ، Thrips tabaci Lindaman (1889 ،(Odontothrips confuses ، Tenothrips sp ، Frankliniell pallida (Uzel)، H. cerealis ، Haplothrips reuteri (Karny .( Jafari & Fallahzadeh, 2004 ) (Priesner) در ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺣﺎﺿﺮ ﻋﻼوه ﺑﺮ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ 8 ﮔﻮﻧﻪ ﺗﺮﻳﭙﺲ در ﻣﺤﺪوده ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ﺧﺮم آﺑﺎد، ﺗﻤـﺎﻣﻲ ﮔﻮﻧـﻪ ﻫـﺎ ﺑـﻪ ﺟـﺰ 3 ﮔﻮﻧـﻪ T . meridionalis , Priesner ،Thrips tabaci Lindaman (و Haplothrips tritici (Kurdumov ﺑـﺮاي اوﻟـﻴﻦ ﺑـﺎر از اﻳـﻦ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ﮔﺰارش ﻣﻲ ﺷﻮد . ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺗﻤﺎﻣﻲ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪه اﻳﻦ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ﺗﻮﺳـﻂ ﻣﺤﻘﻘـﻴﻦ دﻳﮕـﺮ از ﺳـﺎﻳﺮ ﻣﻨـﺎﻃﻖ ﻛﺸﻮر ﮔﺰارش ﺷﺪه اﻧﺪ ( Minaei, 2007; Saghaei & Roshanshad, 2005; Fallahzadeh, 2011 ). ).
ﺳﭙﺎﺳﮕﺰاري از آﻗﺎي دﻛﺘﺮ ﻣﻮﻧﺪ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ و ﺗﺎﻳﻴﺪ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﺗﺮﻳﭙﺲ ﺗﺸﻜﺮ ﻣﻲ .ﺷﻮد .ﺷﻮد
137 ﺣﺮي و ﻫﻤﻜﺎران : ﺑﺮرﺳﻲ ﻓﻮن راﺳﺘﻪ ﺑﺎل رﻳﺸﻚ دران( Thysanoptera) در ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ﺧﺮم آﺑﺎد ...
References
Alavi, J. and Kamali, K. 1995. A survey of phytophagous and predaceous Thysanoptera of Bojnourd. Pro- ceedings of the 12th Iranian Plant Protection Congress, p. 340 . Bhatti, J. S. 1980. Species of the genus Thrips from India (Thysanoptera). Systematic Entomology, 5:109- 166. Davatchi, A. 1949 . Important pests of field crops and methods of their control. Bongahe Schimiai, Tehran. 295 pp. [In Persian]. Fallahzadeh, M. Azarmi, E. and Sagaaei, N. 2011. Faunistic survey of thysanoptera in fars province, Iran. Munis Entomology and zoology, 6(1): 251-261. Farahbakhsh, Gh. 1961 . A checklist of economically important insects and other enemies of plants and ag- ricultural products in Iran. Department of Plant Protection, Tehran. 153 pp. Hassanzadeh Salmasi, M. 1994. Thysanoptera, Biology and Important to Agricultural. Tabriz University Press, 183 pp. Jafari, R. and Fallahzadeh, M. 2004. Faunistic study of Thysanoptera on wheat in Lorestan province. Proceedings of the 16th Iranian Plant Protection Congress, Vol. I, Pests, p. 106 Kheyrandish Koshkoei, M., Moharramipour, S. and Kamali, K. 2000 . A report on Thysanoptera subor- der Terebrantia in Kerman and records of four new species for Iran fauna. Proceedings of the 14th Iranian Plant Protection Congress, Vol. I, Pests, p. 355. Minaei, K. and Alichi, M. 2001 . Thrips of the genus Haplothrips (Thys.: Phlaeothripidae) from Shiraz re- gion. Journal of Entomological Society of Iran, 20(2): 33-45. [In Persian with English sum- mary]. Minaei, K., Azemayeshfard, P., and Mound, L. A. 2007. The southern Palaearctic genus Neoheegeria (Thysanoptera: Phlaeothripidae): redefinition and key to species. Tijdschrift voor Ento- mologie, 150: 55–64. Mortazawiha, A. and Dern, R. 1977 . Ein Beitrag zur Thysanopteren fauna des Irans. Entomologie et Phy- topathologie Appliquees 45, 8-13. [In German with Persian summary]. Mound. L. A. and Kibby, G. 1998. Thysanoptera: an identification guide. CAB International Institute ofEn- tomology and British Museum (Natural History), London. 70 pp. Mound. L. A., Morison, G. D., Pitkin, B. R. and Palmer, J. M. 1976. Thysanoptera. Handbooks for theI- dentification of British Insects 1(2): 1-79. Mound, L. A and pitkin, B. R. 1979. Micorsocopic whole mounts of thrips (Thysanoptera) Entomologists Gazette, 23: 121-125. Mound, L. A and Minaei, K. 2007. Australian insects of the Haplothrips lineage (Thysanoptera – Phlaeo- thripinae). Journal of Natural History, 41: 2919-2978. Mound, L. A. 2010. Species of the genus Thrips (Thysanoptera, Thripidae) from the Afro-tropical Region. Zootaxa, 2423: 1-24 Nakahara, S. 1994. The genus Thrips Linnaeus (Thysanoptera:Thripidae) of the New world. United states Department of Agriculture. Technical Bulletin, 1822:1-183. Palmer, J. M., Mound, L. A. and Heaumane, G. J. 1992. Guides to insects of importance to man. 2. Thy- sanoptera. CAB International Institute of Entomology and British Museum (Natural History), London. 75 pp. Prisener, H. 1948. Contribution towards knowledge of the Thysanoptera of Egypt, XIV. A review of the - 39 species of the genus Aeolothrips Hal. Pertaining to the Mediterranean. Bulletin de la So- cieteFouad lerd'Entomolgie, 32: 317-341. Sagaie, N. and Roshanshad, A. 2005. Faunistic survey of Thysanoptera on wheat in region Marvedasht Fars Province. New Agricultur, Vol. 2, p. 126. Uzel, H. 1895. Monographic der Ordnug Thysanoptera. Konggratz, 472 pp.
138 ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﺗﺨﺼﺼﻲ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺣﺸﺮه ﺷﻨﺎﺳﻲ . ﺟﻠﺪ 4 ، ﺷﻤﺎره 2 ، ﺳﺎل 1391 (، -131 139 )
Journal of Entomological Research Islamic Azad University, Arak Branch ISSN 2008-4668 Volume 4, Issue 2, pages: 131-139 www.entomologicalresearch.ir
Faunistic study of Thysanoptera in Khorramabad (Lorestan Province )
A. Horri 1*, R. Jafari 2, J. Shakarami 3
1- Graduated student, Entomology Department, Islamic Azad University, Arak. Iran 2- Assistant Professor, Department of Agronomy, Agricultural factulty, Islamic Azad University, Borojerd Branch, Borojerd, Iran 3- Assistant Professor, Plant Protection Department, Agricultur faculty,Lorestan University,Khorramabad, Iran
Abstract
The fauna of Thysanoptera was studied in Khorramabad region, Iran during 2009-2010. Altogether 8 species from 4 genera and 3 families were collected and identified Which the asterisked species among them were new records for Lorestan Province. Some species are also sent to Dr. Mound in Australia for Identification or confirmation. The identified species are as fallow:
1- Thrips tabaci Lindeman,1889 2- Thrips meridionalis (Priesner,1926) 3- Thrips trehernei Priesner,1927* 4- Thrips vulgatissimus Haliday,1836* 5- Melanthrips pallidior Priesner,1919* 6- Melanthrips fuscus ( Sulzer,1776)* 7- Haplothrips tritici (Kurdjumov,1912) 8- Neoheegeria dalmatica Schmutz,1909*
Key words: Thysanoptera, Faunistic, Lorestan, Khorramabad
*Corresponding Author, E-mail: anahitahorri @yahoo.com Received: 18 Sep. 2011 – Accepted: 21 Aug. 2012
139