مقاله پژوهشي مجله سلول و بافت )علمي - پژوهشي( جلد 4، شماره 4، زمستان 3129، 123-404

تکوین تخمك و مگاگامتوفيت در . flammea Jacqu : گزارش سقط تخمك و رویان

* عبدالكريم چهرگانی راد . Ph.D 1 ، فريبا محسن زاده .Ph.D 1، سولماز اخطاري .M.Sc.Student 2، سيمين تاجيك اسماعيلی .Ph.D.Student 3

1- گروه زیست شناسی دانشكده علوم پایه، دانشگاه بوعلی سينا، همدان، كد پستی 1818565156 2- دانشجوی كارشناسی ارشد زیست شناسی دانشكده علوم پایه، دانشگاه بوعلی سينا، همدان 6- دانشجوی دكتری زیست شناسی دانشكده علوم زیستی، دانشگاه خوارزمی، تهران * پست الكترونيك نویسنده مسئول: [email protected]

تاريخ دريافت: 32/23/2232 تاريخ پذيرش: 2233/7/21

چكيده

هدف: با توجه به اينکه مطالعات کاربردی و مولکولي در در حال افزايش است، بررسي و درک تکوين گل در اينن ترنر

ضروری است. در اين پژوهش مراحل و چگونگي تکوين تخمك در گرا Adonis flammea بررسي شد.

مواد و روشها: گلهای جوان و غنچهها در مراحل مختلف برداشت، در FAA 70 تثبرت و در الکل 77 درصد نگهداری شدند. نمونهها پن

از آبگرری و قالبگرری در پارافرن، با مرکروتوم برشگرری شدند. رنگ آمرزی با PAS و هماتوکسرلرن انجام گرفت. المهای تهره شند از مراحل مختلف تکويني با دقت با استفاد از مرکروسکوپ نوری بررسي و عکسبرداری شدند.

نتايج: نتايج نشان داد تخمكها در A. flammea از نوع واژگون، دو پوششي و پرخورش است. مجرای سنفت بنا پوسنته درونني تشنکرل ميشود. مگاسپروسرت پ از تقسرم مروز تترادهای با هر دو نوع آرايش خطي و غررخطي را ايجاد مي کند. تکوين کرسنه رويناني از ترن پليگونوم پرروی ميکند. سلولهای آنتيپُد پايا هستند که در مرحله اندوسپرم سلولي تحلرل ميروند. ارتباطات سرتوپالسمي سنلولهنای کرسه روياني، تحلرل برخي از تخمكها و بهدنبال آن سقط تخمك و رويان در برخي از موارد مشاهد شدند.

نتيجه گيري: الگوهای تکوين تخمك و کرسه روياني از نهاندانگان و تر پليگونوم تبعرت مني کننند. ولني پاينايي آنتنيپُندها، تشنکرل کالهك خورشي، ارتباطات سرتوپالسمي برن سلولهای کرسه روياني و عدم موفقرنت در لقنا و سنقط روينان در برخني از تخمنكهنا از ويژگيهای گونه مورد مطالعه است که علت آن ميتواند عوامل محرطي يا ژنترکي باشد.

واژگان کليدي: تخمك، کرسه روياني، مگاگامتوفرت، Ranunculaceae ،Adonis flammea

مجله سلول و بافت )علمي- پژوهشي(، جلد 4، شماره 4، زمستان 3129 123 تكوين تخمك و مگاگامتوفيت در .Adonis flammea Jacqu : گزارش ... عبدالكريم چهرگانی و همكاران

)9( Yeung مقدمه مطننابد روش و رنننگ آمرننزی مضنناعف هسننته و سرتوپالسم بنهوسنرله هماتوکسنرلرن و ائنوزين صنورت گرفنت. ترنننر آاللنننه موقعرنننت فرلوژنترنننك برجسنننتهای در راسنننته نموننننههنننای منننورد مطالعنننه بنننا مرکروسنننکوپ ننننوری دارد و بهنظر ميرسد پايه و اساس گرو بزرگني napaJ( Olympus CX21FS1( بررسي شد و عک بنرداری از دولپهایها )يودايکتهنا( باشند. اينن خنانواد مجموعنه قابنل به کمك دوربرن ديجرتنال مندل napaJ( Canon G11( انجنام توجهي از ريخت شناسي اولره و پرشرفته را در بنر منيگرنرد. از گرفت. با مطالعه تعنداد زينادی الم تهرنه شند مراحنل تکنوين جمله ويژگيهای رويان شناختي اينن ترنر بندين شنر اسنت: تخمك و کرسه روياني مشخص و مورد مطالعه قرار گرفت. گلهای منظم يا نامنظم، دوجن يا تك جن ، برچنههنای آزاد

يا متصل، برگههای چند تخمکي ينا فندقنههنای ينك تخمکني، نتایج تخمك پرخورش يا کمخورش، تك پوسنته، دو پوسنته ينا فاقند پوسنننته، تکنننوين کرسنننه رويننناني از ترننن هنننای Allium و تكوين تخمك Polygonum پرروی ميکند، و سلولهای آنتيپنود زودگنذر ينا بر اساس نتايج بهدسنت آمند در گرنا منورد مطالعنه، اسنتقرار پايا هستند )2 و 3(. پليپلوئردی مکرر در انواع سلولهای کرسنه تخمكها در تخمدان از نوع جداری است. بنران تخمکي پايه گرا روياني نظرر آنتيپودهنا، سنرنرژيدهنا، اندوسنپرم و سوسپانسنور است و بهصورت يك برآمدگي گنبدی شکل از سلولهای قاعند گزارش شد است )2و 4( و ارتباط آشکاری که مران ساختار اين سطح شکمي برچه توسعه مييابد. پريمورديوم تخمك دارای 4 تا سلولها و طول مدت زمان زندگيشان وجود دارد، نقش تغذيهای 7 اليه سلولي است )شکل 2A(. پريمورديوم تخمك، خمردگي را آنها را پرشنهاد ميکند )5(. وقوع درون پلوئردی در سلولهنای از همننان مراحننل اولرننه آغنناز مننيکننند )شننکل 2A(. در داخننل آنتيپود، در اعضای اين خانواد گزارش شد است )1 و 7(. يکي پريمورديوم تخمك، سلولهای آرکئوسپور به واسطه حجم زيناد، Adonis از جن های اينن ترنر جنن اسنت کنه بنه طايفنه سرتوپالسم متراکم و هسته بزرگ از بقره سلولهای خورش قابل Ranunculoideae Ranunculeae از زيننر خننانواد تعلنند دارد. تشخرص هستند )شکلهای 2C و 2B(. در پريموردينوم تخمنك براساس مطالعات مرجع شناختي انجام گرفته گزارشي در منورد A.flammea چندين سلول آرکئوسپوری وجود دارد کنه يکني از مراحل تکوين تخمك و کرسه روياني گرا مورد مطالعه و بهوينژ اين سلولها به طور مستقرم به سلول مادر مگاسپور تمايز مييابند. در خصوص سقط تخمك و رويان در اين جن در دسترس نمي سننلول مننادر مگاسننپور در A.flammea، در اليننه چهننارم زيننر باشد. هدف اين مقاله توسعه مطالعه نحو تکوين تخمك و کرسه اپردرمي قرار دارد )شنکلهنای 2F و2D(. پوسنتههنا در قاعند A. flammea روياني بهعنوان يك واحد زاينای مهنم در اسنت. پريمورديومهای تخمکي بنران گنذاری منيشنوند. ابتندا پوسنته

بهعالو ، آشکار ساختن خصوصرات ريختزايي تخمك عنالو بنر دروني و سنپ پوسنته بررونني تشنکرل منيگنردد. مرکروپرنل درک کارايي مکانرسم تولرد مثلي، سبب فهم بهتری از رد بندی بهوسرله پوسته داخلي که متشکل از 3 اليه سلولي اسنت شنکل ترر آالله نرز ميشود. ميگررد. پوسته خارجي ضخرم و متشکل از 4 تا 5 الينه سنلولي است. پوستههای تخمك در طرفرن جسم تخمك، محل پردايش مواد و روشها نسبتا متقابل دارند و بنابراين مرکروپرل حالنت خطني صناف بنا گنلهنا و جواننههنای گوننه منورد مطالعنه در اواينل تابسنتان از انتهای داسي شنکل دارد )شنکلهنای 2D،4F، 4G(. خمرندگي زيستگا های طبرعي در همدان، ضلع شرقي کنو الونند، منطقنه تخمك با واکوئلدار شدن و رشد برشتر سلولهای جهنت مقابنل مجاور امام زاد کو )امام زاد محسن( )ع( جمع آوری شد. گلها به خمردگي، مشخصتر ميشود )شکلهای 3F و 2F، 3B، 3C(. و غنچهها در مراحل مختلف تکوين برداشنت و جهنت تثبرنت در با افزايش مرزان خمردگي ضمن رشد، تخمنك بنه حالنت کنامال (FAA70 (Formalin Acetic acid Ethanol قنرار داد شند و خمرد در منيآيند و سنپ در ضنمن تشنکرل کرسنه رويناني،

سپ در الکل 77 درصد نگهداری شندند. پن از قالنب گرنری، تخمك واژگون ميشود. در نترجه پوستههای تخمك در کنار پايه F– C F نمونهها در قالنبهنای پنارافرن بنا مرکروتنوم در اننداز 7 تنا 27 تخمك )فونرکول( قنرار منيگررنند )شنکلهنای 3 و 3 2 D مرکرومتننر بننرشگرننری شنندند )8(. شننفاف سننازی نمونننههننا ، 2(.

123 مجله سلول و بافت )علمي- پژوهشي(، جلد 4، شماره 4، زمستان 3129 تكوين تخمك و مگاگامتوفيت در .Adonis flammea Jacqu : گزارش ... عبدالكريم چهرگانی و همكاران

شکل 2: مراحل اولره تکوين تخمك و مگاسپوروژنز در A .A.flammea( بنران تخمکي که بهصورت برآمدگي کوچکي در سطح شکمي تخمدان تشکرل شد و خمردگي را از همان مراحل اولره آغاز ميکند در بعضي برچهها برش از يك پريمورديوم شکل ميگررد ولي تنها يکي از آنهنا رشند منيکنند B( برش از يك سلول آرکئوسپوری در راس خورش شکل ميگررد )▲( C( پرشرفت تقسرمات آرکئوسپور )Ar( بنههمنرا سرتوپالسنم متنراکم آن و رشند پوسته D( متافاز I )▲( در سلول مادر مگاسپور E( آنافاز I )▲( در سلول مادر مگاسپور F( حضور سلول مادر مگاسپور ) (mmc در اليه چهنارم. شناخص 27 مرکرومتر. مخففها: ii، پوسته دروني oi، پوسته برروني car، برچه Po، پريمورديوم تخمکي، f، پايه تخمك )فونرکول(.

در اين گونه، مادگي با برچههای متعدد و آزاد بنهطنور منارپرچ و حالتي که هنوز سرتوکرنز انجام نشد )شکل 3A( قابل مشناهد بهدنبال استقرار مارپرچي پرچمها روی نهنج برجسته قنرار دارد. است که پ از سرتوکرنز هم دياد طولي )شکل 3B( و هم دياد C برچهها از آغاز کوز مانند هستند )شکل 4H(. مادگي در نموننه عرضي )شکل 3( مشاهد شد. دومرن تقسنرم مرنوزی موجنب مورد مطالعه، دارای پايك و همچنرن کرک از نوع غند ای اسنت تشکرل چهار سلول تتراد ميشود. تترادهای مشاهد شد از ننوع خطي طولي و T شکل )شکلهنای 3E و 3D( اسنت. از چهنار )شکلهای 4F و 4C(. پريمورديوم تخمکي بهصورت برجسنتگي سلول حاصل از مروز )تتراد(، سه سلول تحلرل ميرونند و در اينن کوچك انگشت مانند ديند منيشنود )شنکل B 2(. تعنداد اينن نمونه موقعرت سلول مگاسپور عمنلکنردی سنفتي )مرکروپرلني( برجستگيها معموال دو يا سه عدد ميباشد که تنها يکي از آنهنا است )شکل 3F( که در نهايت به کرسه روياني تحول مييابد.وقتي رشد ميکند و بالغ ميشود. در نمونه مورد مطالعه تخمك از نوع مروز با تشکرل تترادها به پايان مي رسد، پوسته تخمنك حندود G دو پوسته ای، متوسط خورش و واژگون است )شکلهنای 4 و 4/2 جسم تخمك را منيپوشناند. هسنته سنلول بنرنادی کرسنه 4F(. روياني سه تقسرم مرتوزی متوالي را انجام منيدهند و بنهترترنب کرسه روياني دو هستهای و چهار هستهای را ايجاد ميکنند. در مگاسپورزايی و نمو گامتوفيت ماده نهايت، تقسرم سوم، کرسه روياني هشت هسنتهای را بنه وجنود سلول مگاسپوروسرت با حجم زياد، هسنته درشنت، سرتوپالسنم ميآورد. در اين مرحله پوسته خنارجي بنه حنداکثر اننداز خنود متراکم و شکل چند وجهي خود از ساير سلولهای خورش قابنل رسرد است. سه سلول در قطب مجاور مجرای سفت )مرکروپرل( D– F تشخرص ميباشد )شکلهای 2 2(. مگاسپوروسرت با انجام دستگا تخم زا را ايجاد ميکننند. دسنتگا تخنم زا شنامل ينك مروز مگاسپورها را تشنکرل منيدهند. بنا اولنرن تقسنرم مرنوزی سلول مراني تخم زا و دو سلول کنناری قريننه )سنرنرژيد( اسنت مگاسپوروسرت، دو سلول دياد هاپلوئرد تشکرل ميگردد. دياد در )شکل 2B(.

مجله سلول و بافت )علمي- پژوهشي(، جلد 4، شماره 4، زمستان 3129 122 تكوين تخمك و مگاگامتوفيت در .Adonis flammea Jacqu : گزارش ... عبدالكريم چهرگانی و همكاران

اين سلولها آرايش مثلثي شکلي را ايجاد ميکنند. در قطب بني، هستههای قطبي و تشکرل هسته ثانوينه قبنل از لقنا تشنکرل سلولهای آنتيپود بهوجود ميآيند که آنها نرز آرايشني مثلثني ميشود. با تشکرل کرسه روياني و سلولهايي که قابلرنت لقنا را شکل دارند. در نمونه مورد بررسني آنتني پنودهنا کوچنكتنرين دارند، يعني تخمزا )هاپلوئرد( و هسته دوتايي )ديپلوئرد( تکنوين سلولهای کرسه روياني هستند )شکلهای 4B و 2E(. همزمان تخمك به پايان ميرسد. با تمايز سلولهای سفتي به دو سلول قريننه و سنلول تخنمزا، دو در زمان لقا تعداد زيادی لوله گرد به تخمك را پردا ميکننند هسته قطبي جدا شند از قطنبهنای سنفتي و بنني در قسنمت )شکل 2C( و در اين برن تنها يکي از لولههنای گنرد از طريند مرکزی کرسه روياني )شکل 2A( به هم ملحد ميشوند تا هسته مجرای سفت وارد شد ، و از طريد يکي از سرنرژيدها بنه کرسنه ثانويه يا سلول مرکزی را تشکرل دهند ارتباطنات سرتوپالسنمي روياني را پردا ميکند و محتويات خود را به داخل کرسه تخلرنه برن کلره سلولهای کرسه روياني بر قرار است )DD4 ,F ,E2(. مينمايد. يکي از اسپرمها بنا سنلول تخنمزا و ديگنری بنا سنلول سپ سلول مرکزی مهاجرت کرد و در زير دستگا تخم زا قرار مرکزی لقا مييابند )شنکل 2E( و بندين ترترنب سنلول تخنم ميگررد )شکلهای 2B–2E(. در نموننه منورد مطالعنه ترکرنب )شکل 2F( و سلول مادر آندوسپرم )شکل 4A( تشکرل ميشود.

شکل 3: مگاسپوروژنز و تکوين گامتوفرت ماد در A ..A.flammea( دياد )▲( بدون سرتوکرنز B( دياد خطي طنولي، دينوار بنرن سنلولهنا )↑( قابنل رويت است C( در اين برچه سه تخمك ديد ميشود که دو عدد از آنها در مرحله پريمورديوم تخمکي به سر ميبرد و ديگری در مرحله دياد منيباشند. دياد از نوع خطي عرضي )▲( است D( تتنراد خطني )▲( E( تتنراد T شنکل )▲(. ii: پوسنته داخلني، oi: پوسنته خنارجي F( موقعرنت مگاسنپور عملکردی )FMe( در قطب بني است، پايه تخمك )f( در اين شکل ديد منيشنود. شناخص 47 مرکرومتنر. مخففهنا: ii، پوسنته درونني oi، پوسنته برروني car، برچه Po، پريمورديوم تخمکي f، پايه تخمك )فونرکول(.

400 مجله سلول و بافت )علمي- پژوهشي(، جلد 4، شماره 4، زمستان 3129 تكوين تخمك و مگاگامتوفيت در .Adonis flammea Jacqu : گزارش ... عبدالكريم چهرگانی و همكاران

نمو سلول منادر آندوسنپرم بنهسنرعت انجنام منيشنود و بافنت )شکل 4E(. پ از نمو سنلول تخنم و در مرحلنه روينان کنروی آندوسپرم را بهوجود ميآورد. اندوسپرم ابتدا از نوع هستهای است شکل، اندوسپرم کامال سلولي منيشنود ) شنکل 4E(. سنلولهای )شکلهای 4B–4D( و سپ جداربندی نمود و سلولي ميشود اندوسپرم تك هستهای هستند.

شکل 2: تکوين و لقا گامتوفرت ماد در A .A.flammea( هستههای قطبي )PN( در مرکز کرسه روياني در حال تلفرد هستند B( کرسه روياني بالغ شامل دو عدد سلول سرنرژيد )syn( و يك سلول مراني تخمزا )ec( ، سلول مرکزی )cc( در باالی اين مجموعه استقرار مييابد C( ورود لوله گرد )Pt( )↑( به داخل کرسه روياني D( شکل کلي تخمك و کرسه روياني، شکل خطي هاللي مرکروپرل که پوسته داخلي در تشکرل آن دخالت دارد در اين تصوير نمايان است E( بخش فوقاني کرسه روياني با جزئرات دقرد تر، در اين شکل تلقرح اسپرم )▲( به داخل سلول مرکزی و سلول تخمزا ديد مي- شود. سلولهای سرنرژيد و سلولهای آنتي پود نرز حضور دارند F(در اين شکل سلول تخم )z( تشکرل شد و تلفرد هستهای برن اسپرم )▲( و سلول مرکزی )cc( برقرار شد است. پرکانهای توپر محل اتصاالت سلولي در برن برخي از سلولهای کرسه روياني را نشان مي دهد. شاخص در شکل D 47 و در بقره شکلها 25 مرکرومتر است.

تعداد آنتيپودها در ابتدا سه عدد است اما به موازات رشد کرسنه بررسي، مادگي متشکل از 1 تا 8 برچه است و تنها يك تخمنك روياني تعداد آنها در نترجه تقسرمات مرتوزی افزايش منييابند. زايا در هر برچه ديد ميشنود. بعضني از تخمنكهنا در مراحنل تعداد آنها گرچه برش از سه عدد ولي نامشخص است. تعندادی پاياني تکوين گامتوفرت ماد تخريب ميشوند و آثار تخمكهنای از آنها بعد از لقا نرز تا مدتي پايا ماند )شکل 4B( و احتمناال تحلرل روند با کرسه روياني غرر عادی قابنل روينت و تشنخرص در جريان سلولي شدن اندوسپرم، فشنرد و تخرينب منيشنوند. است )شکلهای 5A–5D(. شمارش اولره در برش از 27 نموننه سلول تخم تقسرم شد ، پرشرويان و سپ رويان را ايجاد مني- گل مورد مطالعه و ارزيابي تعداد تخمكهنای در حنال تحلرنل و کند )شکل 4C(. در طي بلوغ کرسنه رويناني کالهنك خورشني لقا نرافته نشان داد که تعنداد آنهنا قابنل توجنه و حندود 47 تحلرل ميرود. تکوين کرسه رويناني از ترن پلنيگوننوم پرنروی درصد از تخمكهای گرا مورد بررسي را شامل ميشود و حدود ميکند و در طي بلنوغ کشنرد و طوينل منيگنردد. در تخمنك يك سوم از موارد فوق )تخمكهای در حال تحلرنل( مربنوط بنه A.flammea دستجات آوندی در خورش و پوستههنا بنه خنوبي تخمكهايي است که لقا يافته و محتوی روينان اولرنه ولني در قابل مشاهد است )شکلهای 4G و 4F(. در غنچنههنای منورد حال سقط ميباشد.

مجله سلول و بافت )علمي- پژوهشي(، جلد 4، شماره 4، زمستان 3129 403 تكوين تخمك و مگاگامتوفيت در .Adonis flammea Jacqu : گزارش ... عبدالكريم چهرگانی و همكاران

شکل 4: گامتوفرت ماد بعد از لقا در A .A.flammea( سلول مادر اندوسپرم )Emc( تشکرل و شروع به تقسرم ميکند B( در حاليکه تقسرمات اولره اندوسپرم )en( آغاز شد هنوز سلولهای آنتيپودی )Ant( حضور دارند C( در اين شکل اندوسپرم هستهای )en( در مجاورت جنرن )EM( ديد مي- شود در ديوار تخمدان کرک غد ای )gh( حضور دارد D( وسعت اندوسپرم هستهای در اين تصوير کامال نمايان است E( اندوسپرم سلولي، F( تخمك پرخورش، دو پوستهای آويخته در برچه، دستجات آوندی در حال ورود به پوسته ميباشد G( درپوش سفتي )↑( بر روی پوسته خارجي حضور دارد. دسته آوندی )VB( قابل مشاهد است H( برش طولي از يك غنچه جوان شامل: 2،نهنج 3، برچه 2، خامه وکالله. شاخص در شکل A 25 و در ساير شکلها 47 مرکرون است. مخففها همانند تصاوير قبلي است.

شکل 5: تخمكهای در حال تحلرل در A.flammea که به علت کافي نبودن تعداد دانههای گرد و يا شرايط اکولوژيك، تعدادی از تخمكهنا موفند بنه لقا نميشوند )A( و سقط ميشوند و برخي نرز پ از لقا و در مرحله تشکرل پرش رويان غالبا کروی شکل)B( سقط مي شنوند. در شنکلهای C و D کرسه روياني با تکوين ناقص و فاقد مجموعه ساختارهای سلولي کامل ديد مي شود که نشان دهند سقط آنها است. شاخص 47 مرکرومتر.

409 مجله سلول و بافت )علمي- پژوهشي(، جلد 4، شماره 4، زمستان 3129 تكوين تخمك و مگاگامتوفيت در .Adonis flammea Jacqu : گزارش ... عبدالكريم چهرگانی و همكاران

بحث بهصورت کمتر معمول، از پوستههای برروني تشنکرل منيشنوند. بهطور کلي سدها در طي تشکرل کرسه روياني بهوجود ميآيند و توالي بنرانگذاری منارپرچي انندامهنای تشنکرل دهنند گنل در در زمان ورود لوله گرد به حفر تخمدان بهطور کامل نمو يافتنه خانواد Rnunculaceae ينك الگنوی کلني اسنت )27( و ينك ميشوند )27، 28، 23 و 37(. اغلب انواع سد پ از لقا از برن سطح سرستماترکي پائرن را نشنان منيدهند )22(. وضنعرت دو منيرونند و برخني در داننه بنالغ بناقي منيماننند. در گوننه .A پوستهای و مجرای سفت )مرکروپرل( اندوستومرك، ويژگيهنای flammea سد از پوسته برروني منشا ميگرنرد و تشنکرل آن در ابتدايي هستند که در اغلب گراهان اين ترر ديند منيشنود، در طي نمو کرسه روياني و در حنالي اسنت کنه پوسنته بررونني بنه حاليکه مرکروپرل bistomic و تخمنك تنك پوسنتهای کنه در حداکثر رشد خود رسرد است. وجود چندين سنلول آرکئوسنپور برخي از گراهان اين ترر ديد ميشود ويژگيهای اشتقاق يافتنه در هننر تخمننك، از ويژگننيهننای ترننر آاللننه و بننه طننور کلنني از از گرو اول هستند )23(. در نمونه مورد مطالعه، تخمنك از ننوع خصوصرات تخمكهای با خورش حجرم و چند اليهای اسنت. امنا ابتدايي و دو پوستهای اسنت کنه ابتندا پوسنته درونني و سنپ فقط يکي از آنها به سلول مادر مگاسپور تمايز منييابند. الگنوی پوسته برروني تخمك بنرانگذاری ميشود. پوسته برروني از رشند مگاسپوروژنز منظم است. مطالعه بر روی مگاسپورانژ نشان ميدهد زيادی برخوردار بود و تعداد اليههای آن برش از دو عندد مني- که شکل تترادهنا در اينن ترنر دارای تننوع بسنرار زينادی اسنت. باشد در حاليکه پوسته دروني محدود به دو اليه سلولي است. در دستجات آونندی در خنورش و پوسنتههنا مشناهد شند. حضنور تخمكهای با پوستههای چند اليهای، اپيدرم و پارانشنرم تمنايز دستجات آوندی در پوستهها يك ويژگي ابتدايي اسنت )32(. اينن يافته ديد ميشود )22(. در تخمك دو پوستهای منورد بررسني، دستجات عناصر تراکئردی هستند. تنها پوسته داخلي در تشکرل مرکروپرل دخالت دارد، به عبنارتي نتايج ما نشان داد که مکان تلفرد هستههای قطبي در مرکز کرسه مرکروپرل اندوستومرك است که يك ويژگني ابتندايي محسنوب روياني است ولي بهعلت مهاجرت بنهسنمت مرکروپرنل در نهاينت ميشود )22(. در اغلب اسپرماتوفرتها، پوسته به خورش متصل موقعرت استقرار هسته ثانويه در A. flammea در مجاورت سنلول است و در برشتر موارد فقط در انتهای مرکروپرلي به صورت آزاد تخم زا است. در اين خانواد دو تر پليپلوئردی در سنلولهنای باقي ميماند )24(. در اعضای برخي تاکسنونهنا، فراينند کامنل آنتيپود گزارش شد است )27(. اما در گونه A. flammea تعداد اتصال ميتواند وجود داشته باشد. بنابراين در برخي اعضای ترنر آنتيپودها در ابتدا سه عدد بود ولي تعداد آنها بهسنرعت افنزايش آالله پوستههای آزاد، بدون اتصال بهطور محکم فشرد ميشود و يافته بهطوری که تعداد نامشخصني داشنتند و از نظنر اننداز نرنز در برخي ديگر فرايند کامل اتصال ديد ميشنود بنهطنوری کنه بسرار کوچك ميمانند و در واقنع کنوچکترين سنلولهنای کرسنه حاشره برن پوستهها قابل تشنخرص نرسنت )23(. حالنت اخرنر روياني هستند و بهنظر نميرسد دارای پليپلوئردی باشند. بهعالو ، در A. flammea، مشناهد گرديند. در نهانندانگان پاينه )بنازال تعدادی از آنتيپودها تا مدتي پ از لقا پاينا منيماننند. اگرچنه آنژيوسپرمها( تخمكهای پرخورش غالنب هسنتند )27( و ترنر سلولهای آنتيپود بهعنوان سلولهای با پايداری کم در نظر گرفته آالله در برن تاکسونهای ابتدايي دو لپهایها حجرمترين خورش ميشوند که اغلب قبل از لقا و يا بالفاصنله پن از لقنا از بنرن را دارد )27(، اما در نمونه مورد مطالعه تخمنك از ننوع متوسنط ميروند )22(، ولي در برخي از گراهان سلولهنای مزبنور پاينداری خورش مشاهد گرديد. بااليي دارند و حتي تعداد آنها نرنز افنزايش منييابند )33 و32(، در ترر آالله تقسرمات مماسي سلولهای اپنيدرمني منجنر بنه پ از لقا باقيماند و حتي موجب تشکرل رويان مي شنوند )34 تشکرل کالهك خورشي ميشود. درجه نمو کالهك، يك ويژگني و 35(. پايرن بودن نسنبت جنسني )نسنبت داننههنای گنرد بنه مخصوص گوننه اسنت. کالهنك خورشني در A. flammea 3-4 تخمك( و عوامل ژنترکي نظرر پليپلوئردی ميتواند موجب کاهش اليهای است. در خانواد آالله کالهك خورشي ميتوانند موجنب شان لقا و باروری شود و تخمكهای لقا نرافته در حال تحلرل تشکرل اپرستاز شود )25 و 21( که بافتي با ديوار سلولي ضخرم را برجای بگذارد )22(. در گرا مورد بررسي نرز تعداد قابل توجهي است که بر اساس گنزارشهنای فنوق در داننههنای بنالغ پايندار از تخمكهای مورد مطالعه در حنال تحلرنل مشناهد شندند کنه ميماند اما در نمونههای مورد مطالعه ما در مراحل پرشرفته قابل حاکي از عدم لقا موفد در آنها است. يافتن علت اين پديد نراز تشخرص نرست. سدهای پوستکي در نترجنه توسنعه لبنه راسني به بررسي عوامل ژنترکي و محرطي دارد. پوسته و به طور معمول از پوسنته درونني بنهوجنود منيآينند و

مجله سلول و بافت )علمي- پژوهشي(، جلد 4، شماره 4، زمستان 3129 401 تكوين تخمك و مگاگامتوفيت در .Adonis flammea Jacqu : گزارش ... عبدالكريم چهرگانی و همكاران subgenus Batrachium. Acta Societatis Botanicorum نتيجه گيري .Poloniae. 1981; 50: 161–164 بررسي دقرد روند تکوين مادگي و کرسه رويناني نشنان داد کنه Turala-Szybowskak K, Wolanska J. Two .7 mechanisms of polyploidization of the antipodals in اگرچه الگوی تکوين از الگوی گراهان نهاندانه پرروی ميکند، اما Aquilegia vulgaris L. Acta Biologica Cracoviensia ويژگيهای منحصر بهفردی نرز در گونه مورد مطالعه وجود دارد. .Series Botanica. 1989; 31: 63-74 تخمك دو پوستهای است اما مجرای سفت فقط با پوسته درونني Chehregani A, Tanaomi N. Ovule ontogenesis and .8 megagametophyte development in Onobrychis ساخته ميشود در کالهك خورشي 3 تا 4 الينه وجنود دارد کنه schahuensis Bornm. (Fabaceae). Turkish Journal of موجب تشکرل اپرستاز ميگنردد. چنندين سنلول ارکئوسنپوری .Botany. 2010; 34: 241-248 9. Yeung EC, Cavey MG. Developmental changes in وجود دارد، امنا فقنط يکني از آنهنا بنه مگاگامتوسنرت تبنديل the inner epidermis of the bean seed coat. ميشود. روند مگاسپروژنز روند عادی و متداول اسنت. در کرسنه .Protoplasma. 1990; 154: 45-52 روياني سلولهای آنتيپود برخالف حالت معمول نسنبتا کوچنك Ren Y, Li ZJ, Chang HL, Lei YJ, Lu AM. Floral .10 development of Kingdonia (Ranunculaceae s. l., هستند که نشان دهند اين اسنت کنه در تغذينه کرسنه رويناني .Ranunculales). Systematic and Evolution نقش مهمي ندارند. آنها همچنرن بر خالف حالت متنداول دوام .145-153 :247 ;2004 برشتری دارند و تا مدتهای طوالني پ از لقا دوام مي يابنند. Endress PK. Floral structure and evolution in .11 Ranunculanae. Plant Systematic and Evolution. يکي از ويژگيهای جالب توجه در گونه مورد مطالعنه تخرينب و .47-61 :9 ;1995 تحلرل تعداد قابل توجهي از تخمكها است که نشاندهند عندم Wang Z, Ren Y. Ovule Morphogenesis in .12 Ranunculaceae and its Systematic Significance. موفقرت آنها در فرايند لقا است. علنت اينن پديند منيتوانند .Oxford Journal. 2007; 101:447-462 عوامل ژنترکي و پايرن بودن نسبت جنسي )نسبت دانههای گرد Rezanejad F, Chehregani A. Embryology of .13 به تخمك( و يا عوامل محرطي باشد که نرناز بنه بررسني برشنتر .(.Flowering (Translated from Batygina, T.B 1th. Kerman: Shahid Bahonar University; 2004. دارد. بر اساس مطالعات مرجع شناختي ما، مطالعه حاضر اولنرن 14. Eames, A. Morphology of Angiosperms. 1th Ed. مطالعه در ارتباط با روند تکوين تخمك، مگاسنپوروژنز و کرسنه .New York: McGraw-Hill; 1961 روياني در A. flammea است. Van Tieghem Ph. Epideepharide genre nouveau .15 Luxembourgiacées. J Botany France.1901; 12: 376- 389. منابع Van Tieghem, Ph. 1901b. Ĺhypostase, sa .16 structure et son role constans, sa position et sa forme 1. Vijayaraghavan MR, Bhandari NN. Studies in the variables. Bull Mus Natn Hist.Nat 1901; 7 (8): 412- family Ranunculaceae: Embryology of Thalictrum 418. javanicum Blume. Flora. 1970; 159: 450-458. 17. Bhargava HR. Contribution to the morphology 2. Johri BM, Ambegaokar K, Srivastava PS. of Boerhaavia repanda, Indian J Botanical Society. Comparative embryology of Angiosperms, 2th Ed. 1932; 11 (4): 303-326. Berlin: Springer-Verlag; 1992. 18. Savchenko MI, Komar GA. Morphology of the 3. Kozieradzka-Kiszkurno M, Bohdanwicz J. Sedum ovule in some Monocotyledons, pp. 74-113. In M.S. acre embryogenesis: Polyploidization in the Yakovlev (eds). Flower Morphology and suspensor. Acta Biologica Cracoviensia Series Reproductive Process in Angiosperms, Moscow- Botanica. 2003; 45: 153–157. Leningrad, Russia; 1965. 4. Greilhuber J, Dolezel J, Lysak MA, Bennett MD. 19. Savchenko MI. Morphology of the flowering The origin, evolution and proposed stabilization of plant ovule. 1th Ed. Russia: Nouka, Leningrad; 1973. the terms 'genome size' and 'C-value' to describe 20. Shamrov II, Nikiticheva ZI. The ovule and seed nuclear DNA contents. Annals of Botany. 2005; morphogenesis in Gymnadenia conopsea 95(1): 255–260. (Orchidaceae): structural and histochemical 5. Raghavan, V. Molecular embryology of flowering investigation. Bot Zhurnal. 1992; 77: 45-60. plants, 4th Ed. Cambridge: Cambridge University 21. Öztürk R, Ünal M. Cytoembryological studies Press; 1997. on Paeonia peregrina L. Journal of Cell and 6. Turala-Szybowskak K, Wedzony M. Molecular Biology 2003; 2: 85-89. Endopolyploidy in the antipodals of Ranunculus

404 مجله سلول و بافت )علمي- پژوهشي(، جلد 4، شماره 4، زمستان 3129 تكوين تخمك و مگاگامتوفيت در .Adonis flammea Jacqu : گزارش ... عبدالكريم چهرگانی و همكاران

22. Chehregani A, Mohsenzadeh F, Hajisaddeghian S. Study on the developmental stages of ovule and pollen grains in Tanacetum parthenium. Journal of Developmental Biology. 2010; 1:17-19.

23. Chehregani A, Hajisaddeghian S, Mohsenzadeh F. Study on the developmental stages of ovule and pollen grains of Inula aucheriana DC. Iranian Journal of Plant Biology. 2010; 2(6): 1-10. 24. Chehregani A, Zarre Sh, Hajisadeghian S. Embryology of Tripleurospermum disciforme: New and rare type of embryogenesis. Iranian Journal of Biology. 2010; 23(1): 26-34. 25. Mohsenzadeh F, Chehregani Rad A, Ekhtari S. Study on Developmental Stage of Gynoecium and Megagametophyte in Rannunculus arvenisis L. Journal of Cell and Tissue. 2012; 3(3): 201-210.

مجله سلول و بافت )علمي- پژوهشي(، جلد 4، شماره 4، زمستان 3129 404 Journal of Cell & Tissue (JCT) Original Article Winter 2014; 4(4): 397-405

Ovule and Megagametophyte Development in Adonis flammea Jacqu: Report of Ovule and Embryo Abortion

Chehregani Rad A, Ph.D.1*, Mohsenzadeh F, Ph.D.1, Ekhtari S, M.Sc.Student2, Tajik Esmaeili S, Ph.D.Student3

1. Department of Biology, Faculty of Science, Bu-Ali Sina University, Hamedan, Iran 2. Department of Biology, Faculty of Science, Bu-Ali Sina University, Hamedan, Iran 3. Faculty of Biological Science, Kharazmi University, Tehran * Email corresponding author: [email protected]

Received: 13 Mar. 2013 Accepted: 8 Oct. 2013

Abstract Aim: Since applied and molecular studies are increasing in Ranunculaceae, the study and understanding of the flower development in the family is necessary. In this research ovule developmental stages in Adonis flammea were studied. Material and Methods: The young flowers and buds were sampled in different developmental stages, fixed in FAA70 and kept in 70% ethanol. Samples were embedded in paraffin after dehydration and sliced using microtome. Staining was carried out with PAS and Hematoxylin. Prepared slides of different developmental stages were studied using light microscope and are photographed. Results: Results showed that ova in A. flammea are anatropous, bitegumic and crassinucellate. Micropylar channel was constructed with inner integument. Megasporocyte produces both linear and nonlinear arrangement of tetrads after meiosis. Embryo sac development follows to the Polygonum type. Antipodal cells are persistent that degenerate at the cellular endosperm stage. Cytoplasmic connections of embryonic sac cells, degeneration of some ova, consciously abortion of ovules and embryo were also observed. Conclusion: The patterns of ovule and embryo sac development are accordance with the Angiosperms and Polygonum type. But antipodal cells persistence, nucellar cap formation, cytoplasmic connections between embryo sac cells, fertilization failure and embryotocia in some ova are characters of the studied species that can due to genetical or environmental factors. Keywords: Ovule, Embryo sac, Megagametophyte, Adonis flammea, Ranunculaceae

Journal of Cell & Tissue, Winter 2014, 4(4) 466