L’ À VÉLO Radwandern im Elsass Cycling in Alsace Fietsen in de Elzas

Keffenach Siegen Neewiller-près- Boucles régionales D34 LES VILLAGES DE POTIERS ET LA FORÊTOberlauterbach LauterbourgDE Regionale Fahrradrundwege Die TöpferdörferHunspach und der Haguenauer Forst RegionalLampertsloch circular cycle trails 9 SchœnenbourgThe potters’ villages and the forest of Haguenau Mothern Mitschdorf Gœrsdorf Regionale fietstochten Trimbach 89A35 km - 322 m alsaceavelo.fr De pottenbakkersdorpen en het bosCrœttwiller van Haguenau Aschbach Merkwiller- Soultz-sous-Forêts Eberbach- Munchhausen Wœrth Pechelbronn Kutzenhausen Hohwiller Oberrœdern Dieffenbach-lès-Wœrth Leiterswiller Buhl Schaffhouse- Kuhlendorf Niederrœdern près-Seltz Oberdorf-Spachbach D263 D28 Seltz Le Rhin Schwabwiller Hatten D28 Plittersdorf (D) Morsbronn- les-Bains D264 D197

D72 Koenigsbruck 10

Kauffenheim D197

D163

FORÊT DE HAGUENAU D4 D136

D1062 Rœschwoog D1063 Soufflenheim D136

D37 D468 ALLEMAGNE D737 Schweighouse- sur-Moder Haguenau D29 Fort-Louis Départ du circuit / Start der Tour / Start of trail / Vertrekpunt Sens du circuit / Richtung der Tour / Dengolsheim Direction of trail / Rijrichting A35 D737 Route / Straße / Road / Verharde weg D1340 Oberhoffen- Voie à circulation restreinte/ oder sur-Moder M Straße mit eingeschränktem Verkehr / Marienthal Restricted access road / Weg met beperkt verkeer D37 Parcours cyclables en site propre/ Radweg im Gelände / D429 Separate cycle track / Fietspad

Rohrwiller Bandes cyclables / Radweg auf der Straße / Greffern (D) Cycle lanes / Fietsstrook Le Rhin D468 Gare SNCF / Bahnhof / Gries Railway station / Treinstation D140 Autres tours / Andere Touren / Other trails / Andere tochten 0 2,5 5 km Bac gratuit / Kostenlose Rheinfähre / rn Légendes Cartographie Free ferry / Gratis pont D37 Zo

D2 D468 N63 D47 D30 Ebene gibt es zahlreiche typisch elsässische Dörfer zu PFALZ (D) Entre Forêt de Haguenau et rives du Rhin besichtigen, wie beispielsweise Betschdorf, das als eine (EuroVelo 15), l'itinéraire promène le cycliste dans la Hochburg der traditionellen Töpferkunst bekannt ist. verte campagne de l'Uffried puis bifurque vers l'ouest Bis Walbourg verläuft der Rundweg über freies Feld, Sessenheim pour longer la lisière nord de la forêt de Haguenau. bevor er in den Wald von Haguenau übergeht, einem der Voici l'Outre-Forêt, plaine légèrement ondoyante, qui weitläufigsten Waldgebiete ganz Frankreichs. In diesem déploie ses villages particulièrement séduisants comme Wald gibt es zahlreiche Wanderrouten. Die bekannteste BADEN SCHWARZWALD (D) Betschdorf. La route est à découvert jusqu'à Walbourg Route führt zur Eiche von Saint- Arbogast, die nicht LORRAINE avant de pénétrer la Forêt de Haguenau, l'une des plus weniger als 7 Meter Umfang mißt. Anschließend führt der vastes de . Elle mène jusqu'à en Rundweg nach Soufflenheim, einer weiteren Hochburg passant par Haguenau. der Töpferkunst, wo insbesondere die berühmten Le parcours additionne les sites remarquables. À «Kougelhopf» Backformen hergestellt werden. commencer par Sessenheim où Goethe vécut une idylle, voici Betschdorf, capitale de la poterie grise et bleue où l'on utilise l'argile locale pour réaliser divers Between the Haguenau Forest and the banks BÂLE (CH) objets. Visitez aussi le musée de la poterie présentant of the (EuroVelo 15), the route takes the cyclist de superbes pièces anciennes. À Walbourg, on admirera through green countryside before turning off to the les vitraux de l'église Sainte-Walpurge du XVe siècle. La west. After Sessenheim, where Goethe experienced Tussen het bos van Haguenau en de oevers van Forêt de Haguenau est le territoire des randonnées dont a romantic idyll, you come to the 'Outre- Forêt' (the de Rijn (EuroVelo 15) gaat de tocht door een groen la plus connue conduit au gros chêne de Saint-Arbogast other side of the forest), a slightly undulating plain, landschap alvorens af te buigen naar het westen. U qui mesure sept mètres de circonférence. Comme with its typical villages such as Betschdorf, a centre of fietst door Sessenheim waar Goethe een romance Betschdorf, Soufflenheim constitue un important traditional pottery. The road is open until Walbourg, beleefde en bereikt even verder de noordelijke rand centre de poterie. C'est là que sont notamment where it enters the Haguenau Forest, one of the biggest van het bos. Langs de route liggen fraaie dorpen, zoals fabriqués les fameux moules à kougelhopf. in France. This remarkable expanse of woodland is het pottenbakkersdorp Betschdorf (de beroemde hikers' territory, with the best known trail leading to the grijsblauwe potten met zoutglazuur). Tot aan Walbourg great oak of Saint-Arbogast, which has a circumference gaat de rit door open land. Dan duikt u het bos van Zwischen dem Wald von Haguenau und dem of seven metres. The route then leads to Soufflenheim, Haguenau in, een van de grootste bossen van Frankrijk. Rheinufer (EuroVelo 15) erschließt sich dem Radfahrer another town renowned for its pottery, where the Het bos van Haguenau is een wandelgebied. De meest ein blühender Landstrich, bevor der Weg in westlicher famous Kougelhopf moulds are made. populaire wandeling gaat naar de eik van Saint-Arbogast Richtung abbiegt. Man durchquert Sessenheim, wo met een omvang van 7 meter. De tocht eindigt in Goethe einst eine idyllische Liebschaft hatte, und Soufflenheim, een belangrijk pottenbakkersstadje. Hier gelangt in die offene Ebene jenseits des Waldes. In dieser komen de aardewerken tulbandvormen vandaan.

JANVIER 2016 - www.alsaceavelo.fr / www.radfahrenimelsass.de / www.cyclinginalsace.com 1/4 L’ ALSACE À VÉLO Les villages de potiers et la forêt de Haguenau Radwandern im Elsass Die Töpferdörfer und der Haguenauer Forst / The potters’ villages and the forest of Haguenau Cycling in ALsace 9 De pottenbakkersdorpen en het bos van Haguenau / 89 km - 322 m Fietsen in de Elzas

LE PARCOURS / DER WEG / THE ROUTE / DE ROUTE

Partiel Total Localités Teilabschnitt Gesamt Orte - Towns - Gemeentes Partial Total Sessenheim • - 0 km 0 km ◆ ◆ ◆ Ep-Be ◆ ◆ ◆ Dahlunden D737 2,9 km 2,9 km ◆ ◆ Ep-Be Dengolsheim D737/D468 1 2,6 km 5,5 km ◆ ◆ Stattmatten D468/D137 0,8 km 6,3 km ◆ ◆ Be-Bo Auenheim D468 1 2,7 km 9,0 km ◆ ◆ Ep-Bo Roeschwoog • D468/PC 1 2,9 km 11,9 km ◆ ◆ ◆ ◆ Ep-Be-Bo ◆ ◆ ◆ ◆ Neuhaeusel D139/D136 4,1 km 16,0 km ◆ ◆ Roppenheim • D136 3,5 km 19,5 km ◆ ◆ Be-Bo D197/D397 3,5 km 23,0 km Leutenheim D397 1,4 km 24,4 km ◆ ◆ Be Koenigsbruck D163/D37 2,8 km 27,2 km ◆ Hatten D37/D197/D28 8,5 km 35,7 km ◆ ◆ Ep-Be-Bo ◆ ◆ ◆ Rittershoffen D28 1,9 km 37,6 km ◆ ◆ Ep-Be Kuhlendorf D28 2,6 km 40,2 km Betschdorf C 52 3,0 km 43,2 km ◆ ◆ ◆ Ep-Be-Bo ◆ ◆ ◆ ◆ Schwabwiller PC 52 2,0 km 45,2 km ◆ ◆ Surbourg PC 52 2,4 km 47,6 km ◆ ◆ Ep-Be-Bo ◆ Biblisheim BC/D264/C 52 6,5 km 54,1 km Walbourg • D772 (IC) 20 1,5 km 55,6 km Ep-Be Haguenau • PC 20 9,3 km 64,9 km ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ Ep-Be-Bo ◆ ◆ ◆ ◆ Soufflenheim D1063(BC)/D344 25 19,8 km 84,7 km ◆ ◆ ◆ ◆ Ep-Be-Bo ◆ ◆ ◆ Sessenheim • D138(BC)/D737 4,5 km 89,2 km ◆ ◆ ◆ Ep-Be ◆ ◆

LES SERVICES PAR COMMUNE / SERVICEANGEBOTE DER GEMEINDEN / SERVICES IN EACH TOWN / DIENSTEN PER GEMEENTE

Gare SNCF / Bahnhof / Railway station / Station Camping (*,**,***,****=classement, T=tourisme, L=loisirs, période • Hôtel-restaurant avec garage à bicyclette (H=hôtel, H/R=hôtel-restaurant, d’ouverture) / Campingplätze (*,**,***,**** =Einstufung, T=Tourismus, *,**,***,****=class. officiel, ch=nbre de chambres) / Hotel-Restaurant mit L=Freizeit, Öffnungszeiten) / Campsite (*,**,***,****=classif, T=tourism, Office de Tourisme / Verkehrsbüro / Tourist office / VVV Fahrradgarage (H: Hotel, H/R: Hotel-Restaurant, *,**,***,****=offizielle L=leisure, opening season) / Camping Klassifizierung, ch=Zimmeranzahl / Hotel-restaurant with bicycle shed Hébergement utilisant les énergies renouvelables / Alsatian accommodation (h=hotel, h/r=hotel-restaurant, *,**,***,**** =official classif., ch=no. of rooms) Location de bicyclettes (route, VTC) / Fahrrad-Vermietung / using renewable energy sources / Elsässische Tourismus-Unterkünfte die Bicycle hire (town & country bike) / Fietsenverhuur / Hotel-restaurant met fietsenstalling erneuerbare Energien benützen / Accommodatie met duurzame energie Piscine / Schwimmbad / Swimming pool / Buitenbad Réparation de bicyclettes / Fahrrad-Reparatur / Bicycle repairs / Piscine couverte / Hallenbad / Indoor swimming pool / Binnenbad Restaurant Fietsenmaker Petit déjeuner buffet* / Frühstücksbuffet* / Buffet breakfast* / Ontbijtbuffet* Bistrot-café / Bistro-Cafe / Bistro-café / Café Panier repas pour le déjeuner* / Lunchpaket zum Mitnehmen* / Take-away dinner* / Lunchpakket* Nature de la voirie / Art der Straßen / Alimentation / Lebensmittel / Food shop (Ep : épicerie/Lebensmittel- Outils pour petites réparations/ Werkzeuge für kleine Reparaturen / Types of tracks / Wegsoorten : geschäft/grocer's/Kruidenier - Be : boulangerie/Bäcker/baker's/ Bakker Tools for small repairs / Reparatiekit - Bo : boucherie/Metzgerei/butcher's/Slager) PC Parcours cyclable / Radweg / Cycle track / Fietspad Transport des bagages à l’étape suivante* / Gepäcktransfer zur nächsten Pharmacie / Apotheke / Pharmacy / Apotheek BC Bande cyclable / Radweg auf der Straße / Cycle lane / Fietsstrook Etappe* / Transportation of luggage to next stop* / Bagagevervoer* IC Itinéraire cyclable local / Fahrrad-Strecke / Local cycle trail / *Sur demande préalable / *auf vorige Anfrage / *on prior demand / *op aanvraag Plaatselijke fietstocht Bureau de poste / Post / Post office / Postkantoor RF Route forestière / Waldweg / Forest road / Bosweg Chambre d’hôtes / Gästezimmer / Bed and breakfast / B&B C Route communale / Gemeindestraße / Local road / Gemeenteweg Guichet automatique bancaire / Geldautomat / Cash dispenser / Geldautomaat D Route départementale / Landstraße / "B" road / Departementale weg 100 Hébergement collectif (auberge de jeunesse, gîte d’étape, etc.) / Beherbergungs­vereine (Jugendherbergen, Etappenunterkünfte usw.) Baignade / Bademöglichkeit / Bathing / Zwemmen toegestaan N  / Schnellstraße / "A" road / Provinciale weg (lits=Bettenanzahl) / Hostel-type accomodation (youth hostel, hikers' hostels, etc.) (lits=no. of beds) / Groepsaccommodatie

JANVIER 2016 - www.alsaceavelo.fr / www.radfahrenimelsass.de / www.cyclinginalsace.com 2/4 L’ ALSACE À VÉLO Les villages de potiers et la forêt de Haguenau Radwandern im Elsass Die Töpferdörfer und der Haguenauer Forst / The potters’ villages and the forest of Haguenau Cycling in ALsace 9 De pottenbakkersdorpen en het bos van Haguenau / 89 km - 322 m Fietsen in de Elzas

ADRESSES UTILES / NÜTZLICHE ADRESSEN / USEFUL ADDRESSES / NUTTIGE ADRESSEN

Comment s’y rendre MONDOVÉLO amoureux de la fille du pasteur troupes d’intervalle des environs. 1994 renoviert. Die Innenraüme Wie erreicht man 03 88 05 46 30 de Sessenheim, Frédérique Südlich von Leutenheim im zeigen, was zu einer Festung der How to get there Bereikbaarheid VÉLODROME Brion. Objets et reproductions de Wald gelegen, ist dieses Werk eines damaligen Zeit gehörte: Küche, 03 88 73 47 25 documents évoquant le séjour de der fünf Großunterstände aus Zimmer, Brunnen, Filtrierstation… SNCF 36 35 (0,40 € / minute) Goethe en Alsace et ses rapports Beton (37 M. x 17 M.), die 1932 am Seine Originalität besteht jedoch in avec la culture française. östlichen Rand des Hagenauer der Ausstellung von Kriegsmaterial www.sncf.fr Où louer une bicyclette Als Goethe Jura in Straßburg stu- Forstes gebaut worden sind. Es sowie französischen, deutschen und Ligne/Linie/Line/Lijn Fahrrad-Vermietung Where to rent a bicycle dierte (1770-1771), hat er sich in die sollte die Räume zwischen den amerikanischen Uniformen. Auf Strasbourg- Fietsverhuur Tochter des Pastors von Sessenheim, benachbarten Unterständen Donau dem vier Hektar großen Gelände, • Sessenheim ■■HAGUENAU (67500) Frédérique Brion, verliebt. Andenken und Soufflenheim schirmen. Eine das den Bunker umgibt, befindet • Rountzenheim und Dokumente, die an Goethes 60 Mann starke Besatzung war dort sich ein Freilichtmuseum, wo • Roeschwoog Vélocation Aufenthalt im Elsass und seine untergebracht und seine Küche verschiedenes Kriegsmaterial und • Roppenheim 03 88 94 97 88 Beziehungen mit der französischen konnte 180 Zuteilungen bereiten, d.h. militärische Fahrzeuge ausgestellt Ligne/Linie/Line/Lijn Kultur erinnern. für die Soldaten der Besatzung und sind. Im Modellhaus auf 100 qm Strasbourg- Offices de Tourisme Goethe who was a law student die Feldtruppen der Umgebung. eine wunderbare Sammlung von • Walbourg Verkehrsämter in Strasbourg (1770-1771) fell in Located in the forest south of Modellen der Bauten längs der Tourist Offices • Haguenau VVV love with Frédérique Brion, the Leutenheim, this bunker is one Maginot Linie. Seit 2002 zwei neue minister’s daughter of Sessenheim. of the five major ones (37m. x Ausstellungshallen: in einer wird Où se loger Documents and reminiscences 17m.) built in 1932 on the eastern die Schlacht von Hatten Januar Unterkünfte ■■HAGUENAU ** relating to Goethe’s stay in Alsace edge of the Haguenau forest. 1945 nachgebildet, und in der Where to stay 03 88 06 59 99 Accommodatie and his relations to French culture. It was designed to protect the anderen ist die Geschichte der www.tourisme-haguenau-potiers. Goethe, ooit rechtenstudent in areas between the neighbour- Zwangseingezogenen zu sehen, der com Straatsburg (1770-1771), werd ver- ing bunkers of the Donau and sogenannten „Malgré-Nous“. ■■ROESCHWOOG (67480) ■■SOUFFLENHEIM * liefd op de dochter van de dominee Soufflenheim. 60 soldiers were This 28 rooms’ Camping «Staedly» *** L 03 88 86 74 90 van Sessenheim, Frédérique Brion. accommodated there and the bunker was renovated in 1994. (1/4 -> 31/10) www.ot-soufflenheim.fr Voorwerpen en reproducties van kitchen was equipped to prepare Beside genuine rooms (kitchen, 03 88 86 42 18 documenten over het verblijf van 180 food intakes, i.e. for its occu- dormitories, wells, filters’ room…), ■■BETSCHDORF (67660) Que visiter Goethe in de Elzas en zijn verhou- pants and the troops operating in the museum’s originality consists Besichtigungen ding tot de Franse cultuur. the surroundings. in its exhibition rooms with equi- 3 chambres d’hôtes 3 épis Visits Auberge «Au Boeuf» / Gasthaus In het bos ten zuiden van pement, arms as well as French, chez M. Christian KRUMEICH Te zien Leutenheim ligt een van de vijf grote German and American uniforms. 03 88 54 40 56 «Zum Ochsen» / «The Bull» inn / ■■SESSENHEIM Auberge ‘Au Boeuf’ betonnen bunkers (37x17 m) die An open-air museum located next www.chezlepotier.fr in 1932 aan de rand van het bos to the bunker displays old and Eglise Protestante / 1, rue de l’Église ■ van Haguenau gebouwd werden. more recent military equipment ■HAGUENAU (67500) Protestantische Kirche / 03 88 86 97 14 De bunker had als functie de ope- and engines. A house holding a Champ’Alsace Aérodrome *** Protestant Church / Protestante www.auberge-au-boeuf.com ningen te beschermen tussen de superb collection of scale models H/R 40 ch. kerk Intéressante exposition perma- nente comprenant de nombreux naburige tussenbunkers Donau en of forts making up the Maginot 03 88 93 30 13 03 88 86 97 25, 2 documents de valeur sur Goethe, Soufflenheim. 60 mannen konden Line over a surface area of 100 m . www.champ-alsace.com Presbytère / Pfarrhaus / Frédérique Brion et Sessenheim. er overleven en de keuken had een In 2002, two new exhibitions rooms Champ’Alsace Centre *** H/R Presbytery / Pastorie Interessante Dauerausstellung capaciteit van 180 rantsoenen voor were opened – the first illustrating 29 ch. Banc pastoral, autel et chaire en mit wertvollen Dokumenten über de inwonende soldaten en de in de the Battle of Hatten of January 1945 03 88 93 33 38 place à l’époque de l’idylle amou- Goethe, Frédérique Brion und omgeving gelegerde troepen. and the second recounting the www.champ-alsace.com reuse entre Goethe et Frédérique Sessenheim. ■ story of the “Malgrés-Nous” soldiers Brion. À l’extérieur de l’église se ■HATTEN Ibis ** H/R 61 ch. Interesting exhibition of docu- incorporated by force into the army trouvent les pierres tombales des Musée de l’Abri de Hatten / Das 03 88 73 06 66 ments about Goethe, Frédérique of the Third Reich. parents de Frédérique Brion, ainsi Großunterstandsmuseum / www.ibis.com Brion and Sessenheim. Dit werk van de Maginotlinie que la grange derrière le presby- Shelter museum / Museum van Interessante permanente bestaat uit 28 ruimtes en werd Europe Hotel ** H/R 71 ch. tère. de Bunker van Hatten expositie met veel waardevolle docu- gerenoveerd in 1994. De originaliteit 03 88 93 58 11 Pfarrstuhl, Kanzel und Altar aus 03 88 80 14 90 menten met betrekking tot Goethe, van deze bunker ligt niet alleen in de www.europehotel.fr der Zeit der Idylle zwischen Goethe www.maginot-hatten.com Frédérique Brion en Sessenheim. talloze zalen (keuken, slaapzalen, put, Les Pins H/R 23 ch. und Frédérique Brion. Um die Kirche Cet ouvrage de la Ligne filterzalen...), maar ook in de exposi- 03 88 93 68 40 befinden sich die Grabsteine des ■■LEUTENHEIM Maginot, composé de 28 pièces, tieruimtes waar materieel, wapens www.hotelrestaurantlespins Pfarrers Brion und seiner Gattin, Abri de surface du a été rénové en 1994. À côté de en Franse, Duitse en Amerikaanse haguenau.com sowie die Scheune hinter dem Heidenbuckel - Ligne Maginot / nombreuses salles d’époque uniformen getoond worden. Buiten Camping municipal Pfarrhaus. Heidenbückel Großunterstand (cuisine, chambres, puits, salle staat oud en recent oorlogstuig uitge- «Les Pins» ** T Pew, pulpit and altar dating - Maginot-Linie / Heidenbückel des filtres…), son originalité stald in een soort openluchtmuseum (1/5 -> 0/9) back to the time of the idylle shelter - Maginot Line / réside dans ses salles d’exposition op een terrein van 4 hectaren. Een 03 88 73 91 43 - 03 88 06 59 99 between Goethe and Frédérique Bovengrondse bunker van aménagées avec du matériel, de ‘maquettenhuis’ presenteert op een www.tourisme-haguenau.eu Brion. Around the church are to be Heidenbuckel - Maginotlinie l’armement et des uniformes fran- oppervlakte van 100 m² een fraaie found the tombstones of minister 03 88 86 40 39 çais, allemands et américains. À collectie van maquettes van forten l’extérieur, matériel et engins mili- Où réparer une bicyclette Brion and his wife, as well as the Mairie/Rathaus/Town Hall van de Maginotlinie. In 2002 zijn twee Fahrrad-Reparaturen barn situated behind the rectory. [email protected] taires anciens et récents en font un nieuwe expositiezalen ingericht: één Where to get a bicycle fixed Domineesbank, altaar en preek- Situé en forêt au sud de musée de plein air sur 4 ha de ter- over de slag bij Hatten in januari 1945 Fietsreparatie stoel zoals ten tijde van de relatie tus- Leutenheim, il est l’un des cinq rain. Une “maison des maquettes” en de andere over de geschiedenis sen Goethe en Frédérique Brion. gros abris bétonnés de surface présente sur une surface de 100 van de ‘Malgré-Nous’, inwoners van ■ 2 ■ROESCHWOOG (67480) Buiten de kerk staan de grafzerken (37 m x 17 m) implantés en m , une superbe collection de de Elzas die gedwongen arbeid ver- STATION CYCLES van de ouders van Frédérique Brion 1932 à la lisière est de la forêt de maquettes de forts de la Ligne richtten voor de Duitsers. 03 88 06 92 26 - 06 88 68 34 94 en de authentieke schuur achter de Haguenau. Sa mission était d’assu- Maginot. En 2002, deux nouveaux halls d’exposition ont été aména- ■■HAGUENAU (67500) pastorie. rer la protection de l’intervalle Mémorial Goethe / Goethe entre les abris voisins de la Donau gés : l’un illustrant la bataille de DECATHLON Gedenkstätte / Goethe et de Soufflenheim. 60 hommes y Hatten de janvier 1945 et l’autre 03 88 05 33 30 Memorial / Mémorial Goethe étaient logés et sa cuisine permet- relatant l’histoire des incorporés de Cycles RISCHMANN Goethe, étudiant en droit à tait la préparation de 180 ration- force, les Malgré-Nous. 03 88 93 34 10 Strasbourg (1770-1771) est tombé naires, c.à.d. des occupants et des Dieses 28 Räume umfassende Werk der Maginot-Linie wurde

JANVIER 2016 - www.alsaceavelo.fr / www.radfahrenimelsass.de / www.cyclinginalsace.com 3/4 L’ ALSACE À VÉLO Les villages de potiers et la forêt de Haguenau Radwandern im Elsass Die Töpferdörfer und der Haguenauer Forst / The potters’ villages and the forest of Haguenau Cycling in ALsace 9 De pottenbakkersdorpen en het bos van Haguenau / 89 km - 322 m Fietsen in de Elzas

Casemate d’Infanterie Esch - SIn dem kleinen Landwirtschafts- ■■SURBOURG von mehr als 750 Grabstätten aus Local produce fair st Ligne Maginot (casemate et Museum, Ausstellung von alten Eglise St-Arbogast / Kirche / der Eisen- und Bronzezeit. Schöne 1 Sunday in July musée) / Die Esch Kasematte Traktoren und Mähmaschinen der Church / Kerk St-Arbogast Bronzegegenstände der römischen Streekmarkt : und Museum / Esch pillbox and Marken „Porsche, Hanomag, Massey Place de l’Église Zeit. Verordnungen, Siegel, Münzen, 1e zondag van juli museum / Infanteriekazemat oder Massey-Ferguson“ sowie 03 88 80 42 60 usw., die die Geschichte der Stadt van Esch - Maginotlinie (kaze- Sammlungen von Objekten der vom 12. bis zum 19. Jh. erklären. Festival des Berges Mairie/Rathaus/Town-hall 14 juillet mat en museum) Nachkriegszeit. Collégiale romane (XIe-XIIe s.). Sehr sehenswert: eine Sammlung 03 88 80 05 07 In the small Agricultural jüdischer Kunst. Musik und Folklorefest Romanische Stiftskirche 14. Juli www.lignemaginot.com Museum, exhibition of old trac- (11.-12 Jh.). Housed in a building of neo- Construite en 1931, elle est tors and harvesters produced by Romanesque collegiate-church Renaissance style. Important Oeverfestival : l’une des innombrables casemates “Porsche, Hanomag, Massey or (11th-12th c.). archeological collections including 14 juli chargées de donner à la Ligne Massey-Ferguson “ and collections Romaanse collegiale kerk (11e- the furnishings from more than Festival du Houblon Maginot un feu continu d’armes of objects of the post-war era. 12e eeuw). 750 Bronze and Iron Age tombs fin août d’infanterie. En juin 1940, une In dit kleine museum vindt u from Haguenau forest. Bronze ■ Hopfenfest tentative de percée de la Ligne a ouderwetse trekkers en maaima- ■WALBOURG objects of the Roman period. Ende August été arrêtée par la résistance des chines (Porsche, Hanomag, Massey, Eglise abbatiale / Abteikirche / History of the town through its Hop’s festival casemates d’infanterie. Du 7 au Massey-Ferguson) en collecties van Abbey-Church / Abdijkerk aldermen’s Charters, official seals, End of August 21 janvier 1945, les combats entre voorwerpen van na de oorlog. 03 88 90 20 13 coins, goblets, etc… from the 12th th Hopfeest : Allemands et Américains à Hatten A proximité à / In der Nähe in / Mairie / Rathaus / Town-hall/ to the 19 c. Also displays a collec- furent d’une violence inouïe. La Gemeentehuis tion of Jewish art. eind augustus Nearby in / In de buurt : ■ casemate Esch sera plusieurs OBERROEDERN www.walbourg-hinterfeld.fr Gehuisvest in een gebouw in ■SOUFFLENHEIM fois prise et reprise par les deux ■■HAGUENAU neorenaissancestijl. Grote archeo- Village de potiers / adversaires. Casemate d’Oberroedern-Sud logische collecties met meubilair - Ligne Maginot / Kasematte Töpferdorf / Potters’ village / 1931 gebaut, ist sie eine der uit meer dan 750 graven uit het Pottenbakkerijen vielen Kasematten, die die Aufgaben Oberroedern Süd – Maginotlinie bronzen en ijzeren tijdperk uit het hatten, der Maginot-Linie kontinu- / Oberroedern-South Musée Alsacien / Elsässiches bos van Haguenau. Fraaie bronzen Marché du terroir : ierliches Feuer, aus Infanteriewaffen Blockhouse - Maginot Line / Museum / Alsatian Museum / voorwerpen uit de Romeinse tijd. mercredi matin zu verleihen. Im Juni 1940, blieb der Kazemat van Zuid-Oberroedern Musée Alsacien / Elzasmuseum Geschiedenis van de stad via oor- Markt mit regionalen Versuch die Linie durchzubrechen im - Maginotlinie 1, place Joseph Thierry kondes, zegels, muntstukken, enz. Produkten : zumsammengefassten Abwehrfeuer 03 88 80 01 35 03 88 73 30 41 (12e-19e eeuw). Het museum heeft Mittwoch Vormittag der Infanteriekasematten liegen. www.casemate-rieffel.com www.tourisme-haguenau-potiers. ook een collectie Joodse kunst. Regional produce market : com Wednesday morning Vom 7. bis zum 21. Januar 1945 ■■KUHLENDORF Marchés traditionnels : Situé dans un bâtiment de Streekmarkt : lieferten sich deutsche und amerika- Eglise / Kirche / Church / Kerk mardi et vendredi matin. 1486 qui servit de chancellerie woensdagochtend nische Verbände schwere Gefechte in 03 88 54 42 72 Marché bio Hatten. Die Kasematte Esch wechsel- à l’Hôtel de Ville médiéval de Rare église à colombage. Haguenau. Collections d’arts et vendredi en fin d’après-midi Salon de Pâques te mehrmals ihren Besitzer. Seltene Kirche mit Fachwerk. Marché des producteurs Week-end avant Pâques This casemate (1931) is one of traditions populaires (mobilier, Rare half-timbered church costumes). samedi matin Ostermarkt the numerous ones built to give Een van de weinige vakwerkker- Wochenende vor Ostern the Maginot Line a continuous fire Das Gebäude (1486) diente Wochenmärkte ken in de Elzas. dem mittelalterlichen Rathaus von Dienstag und Freitag Vormittag Eastern market of infantry arms. In June 1940, an BETSCHDORF Week-end before eastern attempt to break through the Line Haguenau als Kanzlei. Sammlungen Biomärkte got stopped thanks to the resist- Village de potiers / volkstümlicher Kunst und Tradition Freitag am Spätnachmittag Weekend vóór Pasen : ance of these casemates. From Töpferdorf / Potters’ village / (Mobiliar, Trachten). Bauernmarkt Paasbeurs January 7th to 21st, 1945, fights Pottenbakkersdorp The building (1486) was Samstag Vormittag Fête de la poterie between Germans and Americans Musée de la Poterie the chancellery for Haguenau’s Weekly markets 1er dimanche de septembre in Hatten were very violent. The / Steingutmuseum mediaeval Town-hall. Collections Tuesday and Friday morning (année impaire) Esch casemate fell several times / Pottery museum / of popular arts and traditions Bio markets Töpferfest into the enemy’s hands and was Pottenbakkerijmuseum (Furniture, costumes). Friday at the end of the afternoon 1. Sonntag im September taken back by the Americans. /Fax 03 88 54 48 07 Gevestigd in een gebouw uit Country market (ungerades Jahr) Kazemat uit 1931. Een van de tal- www.betschdorf.com 1486 dat dienst deed als kanselarij Saturday morning Pottery festival in het middeleeuwse stadhuis van st loze kazematten van de Maginotlinie Collections de grès au sel en Markten : 1 Sunday of September (uneven Haguenau. Collecties volkskunst die constant infanterievuur moesten provenance de Betschdorf, d’autres dinsdag en vrijdagochtend. year) geven. In juni 1940 werd een poging en volkstradities (meubilair, kleder- villages alsaciens et de Rhénanie, Biologische markt : Pottenbakkersfeest : tot doorbraak van de linie gestopt e drachten). e du Moyen Âge au XX s. vrijdag eind van de middag 1 zondag van september door de weerstand van de infante- Sammlungen von Töpferwaren Musée Historique / Historisches (oneven jaar) riekazematten. Van 7 tot 21 januari aus salzglasiertem Steingut aus Museum / Historical Museum / Boerenmarkt : 1945 waren de gevechten tussen Betschdorf, anderen elsässischen Historisch Museum zaterdagochtend Duitsers en Amerikanen in Hatten Dörfern und aus dem Rheinland vom 9, rue du Maréchal Foch « Humour des Notes », Festival bitter en bloedig. De kazemat van Mittelalter bis zum 20. Jh. 03 88 93 79 22 de musique et d’humour Esch wordt meerdere malen geno- Collections of earthenware pot- www.tourisme-haguenau-potiers. Vendredi avant l’Ascension au men en teruggenomen door beide tery from Betschdorf, other Alsatian com samedi suivant tegenstanders. villages and the Rhineland, from Installé dans un bâtiment „Humor der Noten“, Musik und Musée Agricole - La Cour the Middle Ages to the 20th c. de style néo-Renaissance. Humor Festival de Marie / Landwirtschafts- Collecties zoutpotten uit Importantes collections archéo- Freitag vor Christi Himmelfahrt bis Museum/ Agricultural museum Betschdorf, andere dorpen uit de Elzas logiques avec mobilier de plus de Samstag danach / Landbouwmuseum - La Cour en de Rijnvlakte, van de middeleeu- 750 sépultures de l’Âge du Bronze “Notes of Humour”, festival of de Marie wen tot de 20e eeuw. et du Fer provenant de la forêt de music and humour 49, rue principale 1er week-end de septembre Haguenau. Beaux objets en bronze Friday before Ascension to the 03 88 80 13 39 (année paire) : Nuit de la de la période romaine. Histoire Saturday after www.lacourdemarie.fr de la ville au travers des Chartes, Céramique et Fête de la poterie e ‘Humour des notes’, humor- en Dans ce petit musée agricole, sceaux, monnaies, etc. du XII au / 1. Wochenende im September e muziekfestival : présentation de vieux tracteurs (gerades Jahr) : Töpferfest / XIX s. Présente également une van vrijdag vóór 15 augustus tot et moissonneuses « Porsche, 1st week-end of September collection d’art juif. de volgende zaterdag Hanomag, Massey ou Massey- Das Museum ist in einem (even Year) : Pottery festival Marché du terroir Ferguson » ainsi que des collec- e Neorenaissance Gebäude unterge- / 1 weekend van september 1er dimanche de juillet : tions d’objets d’après guerre. (even jaar) : Keramieknacht en bracht. Wichtige archäologische Sammlungen mit dem Mobiliar Regionalprodukte Messe Pottenbakkersfeest 1. Sonntag im Juli

JANVIER 2016 - www.alsaceavelo.fr / www.radfahrenimelsass.de / www.cyclinginalsace.com 4/4