Wonen, Werken En Recreëren Op 43 Waddeneilanden De Wadden Bestaan Niet
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
Wonen, werken en recreëren op 43 Waddeneilanden De Wadden bestaan niet 34 blauwe kamer 3 / 2011 3 / 2011 blauwe kamer 35 Voor de kusten van Nederland, Duitsland en Denemarken liggen 43 Waddeneilanden. De eilanden hebben sterk uiteenlopende karakters, van een paar bijna onbewoonde natuureilanden in het Duitse deel tot sommige volgebouwde eilanden in Denemarken. De Nederlandse zijn veelal compromissen tussen natuur, lokale economie en toerisme. Rob van der Bijl en Theo Baart gingen er kijken. Badplaats Norderney. Norderney (op de vorige pagina’s) heeft de uitstraling van chique badplaats. Op het rurale Schiermonnikoog (links) is ruimte voor wonen, werken, cultuurhistorie, natuur en toerisme. Rob van der Bijl Foto’s Theo Baart 36 blauwe kamer 3 / 2011 3 / 2011 blauwe kamer 37 FotoDe Zwarte Hond Strandopgang op Schiermonnikoog. Toeristen en zakenlui op het terras van het hotel Graaf Bernstorff. Recreatie in het oude dorp: verkoop van strandspullen Het door Jurjen van de Meer ontworpen huis op Schiermonnikoog en fietsverhuur. wijkt af van het typische beeld van traditionele gevel en blokvorm. Fanø Rømø Sylt Die Halligen Spiekeroog Norderney Het ‘gewone’ Schiermonnikoog: jarenzestigbuurtje rond de F.H. Gasaustraat. Het recente uitbreidingswijkje aan de Oosterreeweg. Borkum Schiermonnikoog Terschelling Eilanden besturen Vorig jaar is voor het eerst sinds jaren een Dat is een gemis, vindt Jurjen van der Meer, huis dat voldoet aan de formele eisen van de Er zijn pakweg 43 Waddeneilanden. nieuw wijkje bij het dorp van het Waddeneiland algemeen directeur van De Zwarte Hond, het gemeente Schiermonnikoog maar sterk afwijkt Dat is tenminste het aantal dat Marina Schiermonnikoog opgeleverd. De woningen bureau dat het woningbouwplan op Schier- van het gewenste beeld met een traditionele Goudsblom en Ruud Koot hanteren in voorzien in een grote behoefte voor de zittende monnikoog maakte. Van der Meer ziet het gevel en de blokvorm. De dakgoot ligt in het hun boek ‘43 Waddeneilanden’. Het bevolking. Corporatie WoonFriesland speelde Waddengebied ook, om niet te zeggen in de midden van de voorgevel en de nokhoogte is maar wat je eiland noemt. Is bij- bespreekbaar. Onlangs bedankte de hun Nederlandse buren. Van oudsher ten minste een lokale deelraad moeten met dit project in op de vraag naar betaalbare eerste plaats, als een gebied om te wonen. Dat wordt bepaald door de beide zijgevels. Hoewel voorbeeld Richel, tussen Vlieland en gemeente Texel voor een intensievere waren de gemeenten op de Duitse bestaan. Anders is zo’n eiland volgens woningen voor starters en ouderen. Door de geldt voor al die eilanders en voor de voorma- Van der Meer met het huis een lange neus Griend, een eiland? Of de zandplaat samenwerking met de andere eilanden. eilanden zwak en deelden de kuur- hem ‘ontzield’. hoge grond- en huizenprijzen dreigen steeds lige eilanders die zich in de kuststrook aan de maakt naar de bedilzucht van de gemeente, Zuiderduintjes ten oosten van Rottu- Volgens Oeds Bijlsma, directeur beleid oordbazen er de lakens uit. Bovendien Recentelijk is het lokale en regionale meer jonge eilanders weg te trekken en is er andere kant van de Waddenzee hebben geves- blijkt nu dat de nieuwe woning juist heel goed meroog, vlak bij de voormalige Duitse van de provincie Fryslân en bewoner hebben de deelstaten meer invloed bestuur van Denemarken volledig op de geen duurzame toekomst voor een vitale tigd. Behalve voor de nationale economie is het past in het bestaande dorpsbeeld. marinebasis Borkum? En wat te doen van Terschelling, verdient het de op de eilanden dan onze provincies. schop gegaan. De provincies zijn opge- eilandeconomie. Waddengebied van economisch belang voor Het huis was daarmee de opmaat tot twee met eilanden die aan het vasteland voorkeur dat de Waddeneilanden één Sommige eilanden worden zelfs vol- heven en vervangen door vijf regio’s Dat onderwerp was een van de redenen voor de de plaatselijke bevolking. Wonen en werken grote opdrachten voor De Zwarte Hond. In het vastzitten zoals Rømø, Sylt of Nord- bestuurlijk geheel vormen, met sterke ledig vanaf het vasteland bestuurd, en ter grootte van landsdelen. Deze rigou- drie Waddenlanden om in 2001 het Wadden- zijn zo bezien een samenhangende opgave die complex vakantiewoningen De Ville Buiten strand? En verdwijnende eilanden, binding op de eilanden zelf. Maar Bijls- eilanden in de monding van de Elbe, reuze bestuurlijke vernieuwing is ook zeeforum (WSF) op te richten. In 2004 zetten ondergeschikt is aan natuurwaarde en cultuur- wordt in het duinlandschap een nieuw accent zoals het Deense Langli? Geen discus- ma ervaart dat het moeilijk is om over zoals Neuwerk, vallen bestuurlijk onder gepaard gegaan met een ingrijpende de landen hun handtekening onder een geza- historie. toegevoegd. In het uitbreidingsplan aan de sie is er over de eilanden waar mensen dit soort bestuurlijke zaken met eilan- de stad Hamburg. gemeentelijke samenvoeging. Niet- menlijk plan met strategieën voor een duur- Oosterreeweg komen Van der Meer en zijn wonen, werken en hun kinderen groot- ders afspraken te maken. ‘Als ze met Is dat een model voor Nederland? Bij- temin heeft het eiland Fanø – met iets zame ontwikkeling van het Waddengebied. De Luxe resorts medeontwerpers tot een synthese met de archi- brengen. elkaar aan de wal vergaderen en zaken voorbeeld door Schiermonnikoog bij meer dan 3000 inwoners op een steen- sector werken is in dit plan goed vertegenwoor- Het architectenbureau De Zwarte Hond heeft tectonische en stedenbouwkundige karakteris- De afzonderlijke Waddeneilanden zijn afspreken lijkt het wel of op de boot de gemeente Groningen onder te bren- worp afstand van de havenstad Esbjerg digd met landbouw, visserij, toerisme, energie, meerdere projecten uitgevoerd op de Neder- tieken van het dorp. eigenlijk te klein voor een gemeentelijk op weg naar huis dezelfde afspraken al gen? Bijlsma acht dit volstrekt onhaal- – zijn eigen gemeentebestuur na veel industrie en havens. Ook infrastructuur, kust- landse Waddeneilanden. Het begon eind jaren In weerwil van de bouw van een nieuwe woon- apparaat, wat ze toch allemaal hebben. weer gedeeltelijk vergeten zijn.’ baar. Hij benadrukt dat het niet goed protest weten te behouden. bescherming en scheepvaart staan in dit plan. tachtig. Van der Meer, geboren en getogen wijk voor de eilanders, bestaat het gevaar dat In Nederland is een fusie van de eilan- Bestuurlijk zijn de Duitse en Deense zou zijn als een Waddeneiland geen Opvallend genoeg ontbreekt het thema wonen. op Schiermonnikoog, realiseerde een woon- Waddeneilanden zoals Schiermonnikoog de den tot één gemeente tot nu toe niet eilanden moeilijk te vergelijken met enkel eigen bestuur meer heeft. Er zou 38 blauwe kamer 3 / 2011 3 / 2011 blauwe kamer 39 De stedenbouwkundige geleding van het nieuwe wijkje aan de Oostrand sluit aan op de structuur van het dorp. De modernistische vakantiewoningen van De Ville Buiten. Analyse van de stedenbouwkundige structuur van Schiermonnikoog: Het stedenbouwkundig en landschapsplan van De Ville Buiten is gebaseerd op de topografie en de beplanting van het duingebied. het uitgangspunt voor de locatie en de stedenbouw kundige opzet van het nieuwe buurtje. Plan van De Zwarte Hond voor het wijkje aan de Oosterreeweg. komende jaren verworden tot luxe resorts die zorgen voor de toeristen, met verhuur van plaatselijke bevolking te bouwen, maar dat het Een heel ander karakter heeft De Ville Buiten, voor rijken uit de Randstad. Door speculatie woningen maar ook door werk in de horeca of ook mogelijk is om kansen te scheppen voor de het complex modernistische vakantiewoningen zijn de prijzen van woningen torenhoog en voorzieningen. Als gevolg daarvan blijven de komende generatie eilanders. van De Zwarte Hond iets buiten het dorp. Teza- onbetaalbaar voor veel eilanders, vooral voor toeristen weg en zal de lokale, hoofdzakelijk Het wijkje van De Zwarte Hond ligt net buiten men laten deze twee projecten zien dat er veel starters is de woningmarkt slecht toegankelijk. op toerisme gebaseerde economie worden uit- het dorp. Als we vanuit de oude dorpskern de oplossingen mogelijk zijn tussen historiserende Op Schiermonnikoog komt daarbij dat Staats- gehold. Langestreek zijn afgelopen, is het alsof de wijk conservaties die we aantroffen op menig Duits bosbeheer, eigenaar van het eiland, dreigt om altijd al hier aan de Oostrand heeft gelegen. eiland en het radicale modernisme van som- na afloop van het erfpachtcanon, tussen 2010 Het radicale modernisme In combinatie met een stedenbouwkundige mige vakantiehuiscomplexen op bijvoorbeeld en 2015, de erfpacht ‘marktconform’ te maken, Jurjen van der Meer wijst erop dat dit proces geleding die aansluit op de streekstructuur het Deense Rømø. Dat is goed nieuws voor het waardoor de prijzen van het vastgoed waar- al in volle gang is. Zo verhuizen veel jonge van het dorp biedt de Oostrand een prachtige toekomstige wonen en werken op en rond de schijnlijk nog veel verder oplopen. Als daar- eilanders naar het vasteland om hun kinderen oplossing. Het programma met 30 woningen Wadden. door gefortuneerden de huidige bevolking op scholen in de stad te laten gaan. Ze blij- is voor de kleine dorpskern een substantiële Ondanks tegenwerking van de stad Hamburg verdrijven, neemt de bezettingsgraad van de ven wel werken op de eilanden, maar wonen vergroting. Met de vorm en dimensies van elk is het Duitse, net als het Nederlandse Wad- Impressie van de Oosterreeweg. woningen sterk af. Meer huizen zullen immers er niet meer. Daar staat tegenover dat het van de woningen voegt het wijkje zich in de dengebied in 2009 op de Werelderfgoedlijst slechts gedurende korte tijd in het jaar worden woningbouwproject van De Zwarte Hond laat Schiermonnikoogse identiteit van de histori- van Unesco geplaatst. De havenstad vreesde bewoond. Bovendien trekken de mensen weg zien dat het niet alleen wenselijk is om voor de sche bebouwing in de directe omgeving. beperkingen die de economische belangen van 40 blauwe kamer 3 / 2011 3 / 2011 blauwe kamer 41 Dammen en pontveren De infrastructuur van de Duitse en zou de rederij die sinds jaar en dag de Deense eilanden is veel verder ont- dienst verzorgt, hebben bevoordeeld wikkeld dan die van de Nederlandse.