MAZOWSZE NA FILMOWO Przewodnik Turystyczny B

MAZOWSZE NA FILMOWO przewodnik turystyczny B

OSTRÓDA GRAJEWO PISZ I Biebrza IŁAWA SZCZYTNO MOŃKI SOKÓŁKA KOLNO GRUDZIĄDZ NOWE MIASTO LUBAWSKIE NIDZICA A WĄBRZEŹNO DZIAŁDOWO Narew ŁOMŻA BRODNICA GOLUB- -DOBRZYŃ MŁAWA OSTROŁĘKA ŻUROMIN BIAŁYSTOK Ł PRZASNYSZ ZAMBRÓW TORUŃ RYPIN WYSOKIE Wisła MAKÓW Narew MAZ. MAZ. BIELSK 2 PODLASKI

SIERPC CIECHANÓW O ALEKSANDRÓW LIPNO KUJAWSKI OSTRÓW MAZ. PUŁTUSK 4

WŁOCŁAWEK PŁOŃSK WYSZKÓW Bug 3 R PŁOCK NOWY J. Zegrzyńskie SOKOŁÓW SIEMIATYCZE DWÓR MAZ. PODLASKI GOSTYNIN 11 Łąck Twierdza Modlin 5 8 Nieporęt LEGIONOWO WĘGRÓW Jabłonna 18 WOŁOMIN Gdzie naprawdę mieści się siedziba biskupa z serialu Ojciec Mateusz? Jak dotrzeć 16 Zielonka do karczmy Jankiela z Wajdowskiej adaptacji Pana Tadeusza? Odpowiedzi na te

Granica (KPN) 9 17 Nowa Sucha ŁOSICE i inneU pytania związane z ulubionymi filmami i serialami można znaleźć na szla- SOCHACZEW WARSZAWA 21 MIŃSK MAZ. SIEDLCE ku „Mazowsze na filmowo”. KOŁO KUTNO PRUSZKÓW 1 ŁOWICZ GRODZISK MAZ. OTWOCK 16 Glinianka Drogę do miejsc znanych z dużego i małego ekranu wskaże miłośnikom filmów PIASECZNO 10 Konstancin-Jeziorna 7 Jeruzal niniejszy przewodnik. Wycieczka tropem realizowanych na Mazowszu produkcji 1 WarszawaŁĘCZYCA |s. 04 ŻYRARDÓW 12 BIAŁA pozwoli kinomanom zobaczyć plenery, które zachwyciły reżyserów i scenografów, 19 Seroczyn 20

2 Sierpc |s. 16 Radziejowice PODLASKA poznać tajemnice powstawania kinowych i telewizyjnych obrazów oraz odkryć 6 Czersk ŁUKÓW Ś 3 Płock |s. 20 SKIERNIEWICE urodę i różnorodność tego regionu. Na szlaku można znaleźć średniowieczne zamki (Czersk), twierdze obronne (Mo- 4 Pułtusk ZGIERZ |s. 24 GARWOLIN PODDĘBICE GRÓJEC dlin), zabytkowe katedry (Płock), urokliwe rzeki (Liwiec), bogactwo flory i fauny Twierdza Modlin BRZEZINY|s. 28 5 RADZYŃ (Puszcza Kampinoska), a także tętniącą życiem metropolię z drapaczami chmur, 6 Czersk ŁÓDŹ |s. 32 PODLASKI RAWA MAZ. Zamkiem Królewskim, dostojną ulicą Senatorską i bogactwem wielokulturowości 7 Jeruzal PABIANICE |s. 36 RYKI PARCZEW Pilica KOZIENICE prawobrzeża. SIERADZ 8 Nieporęt (JezioroŁASK Zegrzyńskie) |s. 40 BIAŁOBRZEGI Przewodnik zawiera również informacje o ważnych pozafilmowych atrakcjach. Wieprz Podpowiada, jak aktywnie spędzić czas na turystycznych szlakach, w jakich miej- 9 GranicaZDUŃSKA (Kampinoski Park Narodowy) |s. 42 TOMASZÓW scach zatrzymać się na weekend z całą rodziną oraz gdzie można dobrze zjeść 10 Konstancin-JeziornaWOLA PIOTRKÓW |s. 44 MAZOWIECKI LUBARTÓW i wypić pyszną kawę. 11 Łąck TRYBUNALSKI |s. 46 BEŁCHATÓW OPOCZNO 13 14 ZWOLEŃ PUŁAWY ŁĘCZNA Miejsc, których walory wykorzystano w filmach, jest na Mazowszu bardzo dużo, 12 Żyrardów |s. 48 i ciągle pojawiają się kolejne, bo przecież wciąż powstają nowe filmy i seriale, PRZYSUCHA RADOM 13 14 Radom |s. 50, 52 które podbijają serca widzów. Warto zobaczyć je także poza kadrem! Chlewiska ŚWIDNIK 15 Zielonka |s. 54 KOŃSKIE LIPSKO LUBLIN SZYDŁOWIEC 16 GliniankaPAJĘCZNO |s. 55 OPOLE Warta LUBELSKIE Marek Szymański, autor książki Polska na filmowo 17 Wisła Nowa Sucha |s. 56 SKARŻYSKO- STARACHOWICE 18 Jabłonna |s. 57 -KAMIENNA RADOMSKO KRASNYSTAW 19 Radziejowice |s. 58 OSTROWIEC KRAŚNIK ŚWIĘTOKRZYSKI 03 20 SeroczynKŁOBUCK |s. 59 21 Mińsk Mazowiecki |s. 60 WŁOSZCZOWA KIELCE MAZOWSZE NA FILMOWO C Z E C H Y

N I A R K U Filmowe ciekawostki

Stare Miasto w Warszawie, fot. Filip Kwiatkowski modernistycznym budynku, w miejscu www.kinoatlantic.pl dawnego kina Stolica. Ambitny reper- Aleja Gwiazd i kino Atlantic. Pasaż Wie- tuar, pokazy kina niemego, aktualności cha przebiegający obok budynków Ścia- filmowe z Polski i ze świata, prelekcje. ny Wschodniej stał się warszawską Aleją Kino pod opieką artystyczną Filmoteki Gwiazd. Między płytami chodnikowymi Narodowej. Dobra kawa, kanapki i ciasta zainstalowano mosiężno-granitowe ta- w Cafe Iluzjon. blice z sentencjami takich gwiazd świa- towego kina jak Penelope Cruz („Moją ambicją jest być szczęśliwą”), Woody Adres: ul. Narbutta 50 a Allen („Jedyną rzeczą, którą chciałbym zmienić, jest moje życie”) i wielu innych. www.fotoplastikonwarszawski.pl Tuż obok, przy ulicy Chmielnej, znajduje Fotoplastikon w Kamienicy Hoserów. się kino Atlantic – w okresie międzywo- Powstał w 1905 roku, co czyni go naj- jennym najnowocześniejsze warszaw- starszym czynnym fotoplastikonem skie kino. Atlantic także dzisiaj – dzięki w Europie. Kto dzisiaj pamięta, co to jest zróżnicowanemu repertuarowi i klima- fotografia stereoskopowa? Archiwalne towi sprzed lat – przyciąga wielu widzów. i współczesne trójwymiarowe fotografie zabierają widzów w dalekie podróże, ale także do dawnej Warszawy. Atmosfera Adres: ul. Chmielna 33 jak w przedwojennym kinie. Warszawski Fotoplastikon wykorzystano w kilku zna- www.kinoluna.pl nych serialach i filmach, takich jakStaw - www. muranow.gutekfilm.pl ka większa niż życie, Polskie drogi, Dom, Kina Luna i Muranów. Są kina w Warsza- Warszawa. Oddział Muzeum Powstania wie, które dzięki panującemu w nich kli- Warszawskiego. matowi oparły się naporowi multiplek- sów i wielkich kinowych sieci. Należy do nich kino Luna, położone nieopodal Oddział Muzeum Powstania placu Zbawiciela, które konsekwent- Warszawskiego nie promuje różnorodną twórczość: od www.jackscinema.pl Projekt wspierania takich kameralnych Adres: Al. Jerozolimskie 51 hollywoodzkich superprodukcji po kino Jack’s Cinema Bar & Restaurant. Jed- kin realizowany jest z funduszy unijnych niezależne z całego świata. Kino Mura- no z miejsc realizujących w Warszawie dla Mazowsza. www.wff.pl nów, gdzie promowane jest kino euro- ideę „kino za rogiem”. Można tutaj do- Warszawski Festiwal Filmowy. Prestiżo- pejskie, zostało uhonorowane nagrodą brze zjeść (podobno steki należą do wa impreza o międzynarodowym cha- Europa Cinemas Award. najsmaczniejszych w mieście) i w ka- Adres: ul. Bracka 18 rakterze, jedno z najważniejszych wy- meralnej atmosferze obejrzeć film. Co darzeń dla miłośników dobrego kina. ciekawe, widzowie mogą samodzielnie www.iluzjon.fn.org.pl Festiwal jest akredytowany przez Mię- Adresy: wybrać tytuł. Miejsce przyjazne dla osób Iluzjon – Muzeum Sztuki Filmowej. Ma- dzynarodową Federację Stowarzyszeń Kino Luna, ul. Marszałkowska 28 niepełnosprawnych i słabo słyszących. giczne kino studyjne w magicznym Producentów Filmowych, podobnie jak Kino Muranów, ul. Andersa 5 „Kino za rogiem” to idea powrotu do miejscu: w cichym otoczeniu skwe- festiwale w Cannes, Wenecji czy Berlinie. kina społecznościowego, zrodzona z tę- ru Antoniego Słonimskiego. Po licz- Impreza organizowana cyklicznie w paź- sknoty za kameralną wspólnotą w miej- nych przeprowadzkach ostatecznie dzierniku. Festiwalowi towarzyszą warsz- sce multipleksowej anonimowości. zadomowiło się w wyremontowanym taty dla młodych twórców Warsaw Next. 04 05

MAZOWSZE NA FILMOWO B u l w a r

J A .

. K

D a r a s w k i i e d g o o

i Zamek Królewski i kamienice na placu Zamkowym, fot. Euro Pilot e

g o GO KIE IŃS M W ŁO S Z. Skw. ska jtow i Bat.AK Wó s Gozdawa” ł ” o Skw. W s D 1 Dyw. t s o a Y k ln a- l ie r Wisła ur i a c Panc. B M - e oś w g ń a K a St no - k za WP R aw o s es ki G ka ń Rynek i s ży P Z d ie Nowego E E ap S a S t ŻE N Miasta a r B a K F u . C o r ć a ś l k i ź e e GD w W s a H l ńN s l t o a a a a B k o n r z a G Ł s w J ci - STAREa .

n in u a n AŃ K . a B m d

K r i o - w

a a o o a F o r G ie N t a A n s k s W r

r w c o o s mel S i k li o w B S k

t. o f g a M MIASTO D N a u

u ł r k W. i

boi a s o Rynek g K e s a t r Tela- m a g i e i j c D e j e I o

W r o kow- j- Starego k s t a E a ię skiej s E k g k Miasta a Św łu a R D i K Ś k S iliń w K ew a s - i a Z l A rsk k ę Archikatedra - a oje ie t n N więt go o o W I 1 Ś P j n K P i a i a S o w ń a s WARSZAWA pl. n s a W Ogród d - k r O Skw. w e a T R Krasińskich i r- a B Pałac a P a a Ą Więźniów le k k Zamek -D B s F O Polit. Stalin. o Krasińskich K h Ba M Królewski ĄS SPACER Z OGRODU SASKIEGO DO NOWEGO MIASTA . k ro io L G ow - d Ś a a o a T Skw. T. e r w k S t Krasińskich e a z t l d O l pl. o

a i r Bądarzewskiej a - G M

h u a

g p sk Zamkowy

ń c

u y

c S ł K Stolica jest niewyczerpanym źródłem Kultury Niemieckiej. Nawiązuje do tego ki D ip Rynek Marien- ol a w k sztacki inspiracji dla kolejnych pokoleń filmow- faktu pierwsza scena znanego dramatu No s Mariensztat D r Skw S. o P N to K b o a o Orgel- r ców. Spacer po lewobrzeżnej Warszawie wojennego w reżyserii Jana Łomnickie- a r wy a B RATUSZ z n z - k e i u s eja a branda lw o zd S a ł możemy rozpocząć od historycznego go Akcja pod Arsenałem (1977). Szare ARSENAŁ i w ka r n o rs B z na G ie a M ed r pl. la c B Fur- z ńs D i K MARIENSZTAT y Ogrodu Saskiego – jednego z najpięk- Szeregi zorganizowały w tym miejscu o G ka w mańska m Bankowy l r Skw. a o s pl. i a g a e . w ł e k o y zi m Teatralny r P Zgr. r - ” z i a niejszychS warszawskich parków z cieka- akcję tzw. małego sabotażu, a Jan Byt- I ra e e i o g E r Ka e C C r W z AK d Ś o - i e le O C e ka Róg” wą filmowąc historią. To właśnie tutaj – nar – „Rudy” ściągnął z budynku Zachę- ka r Teatr c d B k s a zb a i or n b m ” r e RN at a o rę o g A n l w Wielki T w o D e e a i przed zabytkową dziewiętnastowieczną ty hitlerowską flagę ze swastyką i za- I S tta e a L r Skw. ś n O D c Wiadukt a S a a Fontanną Wielką, która jest centralnym mienił ją na biało-czerwony sztandar. Filmowa Warszawa – spacer 1 spacer Filmowa Warszawa – D. Trafanko- ł - i w 1 spacer Filmowa Warszawa – . a soliń e ro Markiewicza L ” wskiej c Os h a A ie y kic K O r s punktem Ogrodu – rozegrała się kulmi- W rolę legendarnego Rudego wcielił się N . d I

r A l e

a a r i F nacyjna scena komedii romantycznej Cezary Morawski.

n Grób d pl. o Nieznanego Tylko mnie kochaj (2006). Julia spotka- na h Ogród J. Piłsud- aZl c A Żołnierza r e to im skiego k z ła się przy fontannie z Michałem i małą Zamach w Zachęcie le n r E a P B C Michaliną, która okazała się ich wspól- Ptasia S e w pl. Żelaznej Saski pl. St. K ka e nym dzieckiem. W głównych rolach wy- Galeria Zachęta pełniła funkcje wysta- a a Pałac s tt r Bramy w Małachow- gu r y le u a ó ra n r T s Lubomirskich K skiego R. T ó . i stąpili Agnieszka Grochowska i Maciej wiennicze od początku swojego istnie a w

C wa a pl.J.H. z J. B A n a a o wa M rtos Zakościelny. O tym, że OGRÓD SASKI nia czyli od grudnia 1900 roku. Obec- d z z

ro Dąbrow- yto c ewicza c OSIEDLE a g d k O i re

skiego K z i n eg Z o to doskonałe miejsce na randkę, przenie to najbardziej prestiżowa galeria a i w p r e i wc o NOWY l i o D G n e S a c konał się także tytułowy bohater kome- prezentująca sztukę współczesną. Ale pl. z k ŚWIAT k N ia a Grzybowski M ol s P K Ry J o dii Och, Karol (Jan Piechociński), który nie tylko ze sztuką związana jest histo- na a u u a w n s b óż A c r n h u P ska y R a y a s umówił się tutaj z kolejną dziewczyną. ria tego miejsca. 16 grudnia 1922 roku Wallen- rz a a k t i Ś ck o a a k n K d berga S ięt y d r w a w r Ś O o Teatr a Z pl. W parku znalazł także schronienie słyn- zastrzelony został w Galerii pierwszy Ci i p w a G T A Powst. e e B t s a Żydowski a r k s p c a k ł Ł W-wy eT n ar k c ny malarz-prymitywista Nikifor Krynicki prezydent RP Gabriel Narutowicz. Do ł i u c i i a P k W i e z k K z e z l s S w g y a u y a M ŚWIĘTO- i g n z ń t o i ń o e O p m o w dramacie biograficznymMój Nikifor zbrodni, której dokonał malarz Eligiusz a M - - r i r t a i KRZYSKA W a a a a z d ka ic l ar ń ys iew n (2004), z życiową rolą Krystyny Feldman. Niewiadomski, doszło w atmosferze po- Tw s rz S nk a al k k ie na s a to S ue ok ię K d o F Św Bo ieg Filmowy Nikifor uciekł z własnego wer- litycznej nagonki. Zabójca oddał do pre- A órsk GP r ok B ka a Zg z sk nisażu w pobliskiej GALERII ZACHĘTA zydenta trzy strzały z rewolweru. O tych ańs łot od e P Z P a W Rondo pl. a lna i s e Ch. de Gaulle'a (pl. Małachowskiego 3). Piękny, wybu- dramatycznych wydarzeniach opowiada ta e i B a m r os ka Deﬁlad c Ch a r is ż c P Śl h ka a dowany w stylu włoskiego renesansu znakomity film Jerzego Kawalerowicza PKiN a nna IE d ie r S ok MSK budynek Zachęty szczęśliwie ocalał Śmierć prezydenta (1977). Scena zabój- a Wid LI w ZO T O w czasie wojny, a Niemcom służył jako stwa powstała w autentycznych wnę- a CENTRUM R łot JE ŚRÓDMIEŚCIE Z AL. „Haus der Deutschen Kultur” – Dom trzach Galerii. 06 07

MAZOWSZE NA FILMOWO Grób Nieznanego Żołnierza przy placu Zwycięstwa, fot. Euro Pilot Kościół św. Maricna przy ulicy Piwnej, fot. Euro Pilot

,,Dzień dobry, czy jest suchy chleb dla konia?’’

Jarema Stępowski w serialu Wojna domowa (reżyser Jerzy Gruza)

Żyrafa na placu Piłsudskiego Tuż przy Zachęcie stoi hotel Victoria – kolegi – szefa hotelowej ochrony. Ale obecnie C SOFITEL VICTORIA – zde- najsłynniejszą bez wątpienia scenę Nieomal naprzeciwko hotelu Sofitel cydowanie najbardziej „filmowy” hotel z Victorią w tle można zobaczyć w kul- Victoria usytuowany jest Grób Niezna- w Polsce. Wybudowano go w latach towej komedii Miś (1980) w reżyserii nego Żołnierza, czyli de facto ocalałe siedemdziesiątych XX wieku, a ponie- Stanisława Barei. Chcąc zaimponować fragmenty arkad po zburzonym w czasie waż należał wtedy do najbardziej luk- kierowcy, goniec z wytwórni filmowej wojny Pałacu Saskim. Grób upamięt- susowych – chętnie wykorzystywały go wysiada przed hotelem i chwali się, że nia bezimiennych żołnierzy poległych ekipy filmowe. Tak jest zresztą do dnia idzie tutaj na śniadanie. W rzeczywisto- w obronie kraju. On także kilkakrotnie dzisiejszego. Porucznik milicji Sławo- ści po wejściu do hotelowego holu wy- pojawia się w polskich filmach. Widać mir Borewicz – zagrany przekonująco biega drugim wyjściem do pobliskiego go w końcowej scenie filmuWarszawa przez Bronisława Cieślaka – zaprosił ohydnego baru z chamską obsługą (ho- (2003) w reżyserii Dariusza Gajewskiego. do hotelowej kawiarni swoją byłą żonę tel Victoria: ul. Królewska 11). Klara (Agnieszka Grochowska) i Paweł w serialu 07 zgłoś się (1981, odcinek 12, Opuszczamy Ogród Saski oraz plac Pił- (Łukasz Garlicki) docierają po zmroku na Ścigany przez samego siebie). Eksmał- sudskiego i kierujemy się na historyczną Raper w Reducie Filmowa Warszawa – spacer 1 spacer Filmowa Warszawa – 1 spacer Filmowa Warszawa – plac Piłsudskiego. Dookoła śnieg, a oni żonkę Borewicza zagrała piosenkarka ulicę Senatorską. Należy ona do repre- mają przed sobą niecodzienny widok: i aktorka Izabela Trojanowska. Lubił tu zentacyjnych traktów stolicy, stoją przy Okolice placu Teatralnego były w czasie obok Grobu Nieznanego Żołnierza prze- także wpadać inny superglina, komisarz niej dawne magnackie rezydencje i pa- ostatniej wojny miejscem wielu drama- chadza się żyrafa. Halski w serialu Ekstradycja (1995–1999, łace; komunikacyjnie wiąże trzy ważne tycznych wydarzeń. We wrześniu 1939 w głównej roli Marek Kondrat), choćby place Warszawy – Bankowy, Teatralny roku Stefan Starzyński dowodził z ratu- Źródło: Polska na filmowo wtedy, gdy szukał noclegu u swojego i Zamkowy. Kierując się w stronę placu sza cywilną obroną miasta. Cztery lata Zamkowego i Starówki, mijamy po pra- później na ulicy Senatorskiej żołnierze wej stronie D KOŚCIÓŁ ŚW. ANTONIEGO polskiego podziemia zuchwale prze- PADEWSKIEGO (ul. Senatorska 31/33), chwycili z rąk Niemców 105 milionów który można zobaczyć w filmie sensacyj- złotych (Akcja „Góral”). W czasie po- nym Jack Strong (2013) Władysława Pa- wstania warszawskiego toczyły się tutaj sikowskiego. Słynny reżyser wykorzystał zacięte walki zakończone udanym prze- piękne kościelne krużganki do utrwa- biciem się powstańców ze Starego Mia- lenia scen tajnych spotkań pułkownika sta do Śródmieścia. Przy ulicy Bielań- Kuklińskiego z agentem CIA Davidem skiej – wokół siedziby przedwojennego Fordenem. W krużgankach zwracają Banku Polskiego – powstańcy utworzyli uwagę tablice wotywne, część z okresu redutę. Dziś w tym miejscu – z wykorzy- międzywojennego. Świetną kreację puł- staniem dawnej fasady budynku – po- kownika Kuklińskiego stworzył w filmie wstało centrum konferencyjne Reduta Marcin Dorociński. Dokładnie naprzeciw Banku Polskiego. Znany raper O.S.T.R. kościoła – w niskim, trzypiętrowym blo- kręcił tutaj teledysk Ballada o Roju, ku przy ulicy Senatorskiej 24 – mieszka- który promował dramat wojenny Histo- Krystyna Feldman (Nikifor) i Roman Gancarczyk (Marcin Włosiński) filmieMój Nikifor, fot. Tricolors/East News li bohaterowie serialu Wojna domowa ria Roja (2016). 08 09

MAZOWSZE NA FILMOWO Rzeźby na wiadukcie im. Stanisława Markiewicza, fot. Euro Pilot Kościół św. Antoniego Padewskiego przy ulicy Senatorskiej, fot. Euro Pilot

,,Dla Boga, panie Wołodyjowski! Larum grają! Wojna! Nieprzyjaciel w granicach! A ty się nie zrywasz! Szabli nie chwytasz? Na koń nie siadasz?”

Ksiądz Kamiński w scenie pogrzebu Michała Wołodyjowskiego w filmiePan Wołodyjowski (według powieści Henryka Sienkiewicza)

Czarna niedziela 1944 (1965–1966). To z tego serialu pochodzi dziewczyna lokalnego gangstera o pseu- piosenka Wojna domowa od wielu wie- donimie Pulpet. I właśnie przed tą ka- Zdobycie przez powstańców, a potem ków trwa, dobrze pamiętana przez po- mienicą Pulpet zginął w wyniku mafij- eksplozja transportera Borgward B IV to kolenie dzisiejszych pięćdziesięciolat- nych porachunków. Budynek, wraz z całą jeden z najtragiczniejszych dni powsta- ków (słowa: Ludwik Jerzy Kern, muzyka: północną pierzeją placu Teatralnego, zonia. W „czarną niedzielę” 13 sierpnia Jerzy Matuszkiewicz). stał zrekonstruowany w drugiej połowie 1944 roku zginęło ponad 300 osób – po- Jeśli młodsi widzowie nie mieli oka- lat dziewięćdziesiątych XX wieku. Szcze- wstańców oraz przypadkowych uczest- zji zobaczyć tego doskonałego serialu, gólnie efektownie wygląda teraz fasada ników triumfalnego pochodu ze zdo- z całą pewnością skojarzą inny – współ- neorenesansowego Pałacu Jabłonow- bycznym transporterem. Do eksplozji czesny serial kryminalny Glina ze świet- skich (ul. Senatorska 14/16), historycz- doszło prawdopodobnie przypadko- nymi kreacjami Jerzego Radziwiłowicza nego budynku stolicy, dawnego ratusza wo, choć długo utrzymywano wersję i Macieja Stuhra. Nieco dalej – przy ulicy i siedziby władz miasta. Warto przejść tą o czołgu pułapce. Siła wybuchu była tak Senatorskiej 18a, róg Bielańskiej – stoi dostojną ulicą aż do placu Zamkowego, ogromna, że szczątki ludzkich ciał zo- bowiem odrestaurowana kamienica, hi- bo po drodze jest co podziwiać. Na pla- Filmowa Warszawa – spacer 1 spacer Filmowa Warszawa – 1 spacer Filmowa Warszawa – stały rozrzucone na odległość kilkuset storycznie zwana E KAMIENICĄ BRUNA, cu Teatralnym stoi przecież monumen- Narodowej, przed nami znajduje się metrów. W filmieMiasto 44 scena eks- która była ważnym plenerem w serialu talny budynek Teatru Wielkiego – Opery barokowy pałac Blanka, a obok klasycy- plozji została nakręcona na ulicy Mo- Glina (2004–2008). Policjanci z komen- styczny budynek Pałacu Prymasowskie- stowej, ale w rzeczywistości doszło do dy stołecznej obserwowali to miejsce, Pałac z widokiem go (ul. Senatorska 13/15). niej na pobliskiej ulicy Kilińskiego. ponieważ pracowała tutaj Patrycja, Zanim z placu Zamkowego – po wypi- Nie sposób wyobrazić sobie zwiedzania ciu kawy albo delektowaniu się dobrą filmowej Warszawy bez popularnego kuchnią – ruszymy na podbój Krakow- „Pekinu”, czyli Pałacu Kultury i Nauki. skiego Przedmieścia, skręćmy w lewo, Sylwetkę budynku widać w kilkudzie- w ulicę Podwale. Biegnie ona wzdłuż sięciu (!) produkcjach filmowych. Na dawnych zabytkowych murów miej- trzydziestym piętrze Pałacu znajduje się skich. Dla nas – obok niewątpliwych jedna z największych atrakcji Warsza- uroków tego zakątka – ważne są także wy – taras widokowy, z którego możemy akcenty filmowe. I tak, na F ulicy PIW- podziwiać panoramę stolicy. W budynku NEJ – najdłuższej ulicy Starego Miasta – działa Centrum Warszawskiej Informacji nakręcono scenę egzekucji w dramacie Turystycznej (wejście od Emilii Plater). wojennym Kamienie na szaniec w reży- Pałac i jego wnętrza możemy zobaczyć serii Roberta Glińskiego (2014). W filmo- między innymi w komedii Miś, dramacie wych kadrach widać najbliższą okolicę wojennym Europa, Europa oraz w seria- kościoła św. Marcina (ul. Piwna 9–11). lu Ekstradycja. Nieco dalej, na G ulicy MOSTOWEJ, po- wstała jedna z najbardziej wstrząsają- Pałac Kultury i Nauki, plac Defilad 1, cych scen w superprodukcji Miasto 44 Fontanna Wielka w Ogrodzie Saskim, fot. Euro Pilot www.pkin.pl w reżyserii Jana Komasy (2014). Scena 10 11

MAZOWSZE NA FILMOWO Zachęta Narodowa Galeria Sztuki przy placu Małachowskiego, fot. Euro Pilot GaleriaHotel Zachęta,Sofitel Victoriafot. Euro przy Pilot placu Zwycięstwa, fot. Euro Pilot

Dom grozy utrwalona przez twórców pokazywała turystów miejscu: na I WIADUKCIE go pamiętać z serialu Stawka więk- eksplozję transportera ładunków wy- IM. STANISŁAWA MARKIEWICZA. Zabyt- sza niż życie oraz filmu obyczajowego Amatorzy horrorów, filmów z dreszczy- buchowych, z wyglądu przypominają- kowy neorenesansowy wiadukt w cią- S@motność w sieci (2006). Pod wiaduk- kiem oraz osoby żądne wrażeń mogą cego niewielki czołg. Filmowcom udało gu ulicy Karowej odzyskał w ostatnich tem znajduje się galeria, którą odwie- odwiedzić Strefę Strachu – Fear Zone się oddać całą grozę tego wydarzenia, latach dawny blask, a widzowie mogą dziła w filmie Magdalena Cielecka wcie- przy ulicy Dowcip 4. Scenariusz tej nie- deszcz krwi i moc fali uderzeniowej lająca się w postać Ewy. codziennej zabawy oraz oryginalnie po wybuchu. Tuż przy ulicy Mostowej Propozycje dla całej rodziny urządzone wnętrza nawiązują także do (ul. Freta 8/10) stoi H KOŚCIÓŁ DO- horrorów kręconych na Mazowszu. War- MINIKANÓW św. Jacka. We wnętrzach »» Muzeum dla Dzieci im. Janusza Punkt Warszawskiej Informacji szawskie muzeum strachu mieści się tej wczesnobarokowej świątyni po- Korczaka (ul. Kredytowa 1, Turystycznej w dawnym schronie, 10 metrów pod zie- wstała pamiętna scena pogrzebu Ma- tel. 22 696 53 80, Rynek Starego Miasta 19/21/21a mią. Wrażenia murowane! łego Rycerza w Panu Wołodyjowskim www.muzeumdladzieci.pl) www.warsawtour.pl w reżyserii Jerzego Hoffmana (1969). Zajęcia warsztatowe dla dzieci Kontakt: tel. 696 039 939, Spacer możemy zakończyć w interesu- i rodzin, bajki muzyczne, koncerty Ulica Mostowa na warszawskiej Starówce, fot. Euro Pilot Filmowa Warszawa – spacer 1 spacer Filmowa Warszawa – 1 spacer Filmowa Warszawa – www.domgrozy.pl jącym, ale rzadko odwiedzanym przez »» Multimedialna Fontanna (skwer 1 Dywizji Pancernej Wojska Polskiego, obok Zamku Królewskiego, www.fontanna ‑multimedialna.pl/warszawa) Efektowne pokazy od maja do września »» Dom Zagadek (ul. Przyrynek 28, tel. 884 884 839, www.domzagadek.pl) Zabawa w tzw. escape room. Inteligenta rozrywka dla każdego »» Park Miniatur Województwa Mazowieckiego (ul. Senatorska 38, budynek dawnego Banku Landaua, tel. 530 833 280, www.miniaturymazowieckie.com.pl) »» Centrum Nauki Kopernik (Wybrzeże Kościuszkowskie 20, tel. 22 596 41 00, www.kopernik.org.pl) Nauka w atrakcyjnym wydaniu dla każdego, planetarium, pikniki Jack Strong – scena nakręcona w zabytkowych krużgankach kościelnych przy ulicy Senatorskiej. naukowe 12 Na zdjęciu Patrick Wilson i Marcin Dorociński, fot. CAP/NFS/Capital Pictures/East News 13

MAZOWSZE NA FILMOWO

a k s w o k i n l

N Widok na katedrę św. Floriana i cerkiew św. Marii Magdaleny, fot. Euro Pilot

o ia

e o

k l Ł s

ń ąc i

k si

m y s

o T

ł . ń

o Al W

ska i ń z

tuli a ra d

P Radzymińska n

o z

r c G r a a DW. k w ls l e o b

F AUTOBUS. u

a L

a ak a

n s k

n r A

e o s

j s K WARSZAWA WSCHODNIA

ie io w a

k W e

s z w

w s

o o y

r l

a m

s a a S o

K ow k S J a

N k I

ińs a z

m K

o c

ch i

r a

a ka w T z

c e

ę i

r c

po i k

e r i

N o

PRAGA i k

e c ’ c i

’

o a

I W

. a M s

a k

B C s o

n w

ł ko

r a w

Ś a

i SPACER ZAKĄTKAMI STAREJ PRAGI

a M

w O R

SZWEDZKA A o l

a N

K a

Z t c R

D e a l

E A k Po zakończeniu filmowego spaceru na METROPOLITALNEJ św. Marii Magdale- a s

z a

W D

r w w

Z o I o

ń k t

S S s r a

a n L

y e k

Ząbkowska Krakowskim Przedmieściu i ulicy Ka ny (aleja Solidarności 52), która do tej z l a

C i s

s M e

O z W

ń r

S B

i rowej, przenieśmy się na drugą stronę pory służy wiernym z Polskiego Kościo-

a F

w .

o s -

w szo Wisły, na długo niedocenianą przez tu- ła Prawosławnego. Warto zatrzymać się o

E ”

e j A Centr.Handl. Wileńska W-wa n z e

Kowelska a R ki

d w . s

ó o r TARGOWA H a

r k ta rystów Pragę. Wizerunek prawobrzeż- w tym miejscu, zapalić świeczkę, wy- d

B o

r c

Ś ł

p a s

t a nej Warszawy – szczególnie jej najstar- ciszyć i obejrzeć chociażby wspaniałe s i M

k w o 1 1

c o ł

p a

a p i

o o

w n a a szej części – szybko się jednak zmienia. polichromie z wizerunkiem Matki Bożej i

o o k a

a e

K s n

Z s

ń p

r o

l ę

t D l

a k

ń e

l Praga się rewitalizuje, powstają tutaj i świętych.

S i k ie

a s g

r . W

w a

o e J S

d i z

s n WARSZAWA WILEŃSKA

modne kluby, restauracje i nowoczesne Cerkiew i stojący niegdyś obok Pomnik

p y i u t

t ż

a k

R i n

I . a

s L l k

1 s

ń centra handlowe, a zniszczone kamie- Braterstwa Broni (tzw. Pomnik Czterech p 1 iń e s l e

i z

B r

W W nice odzyskują powoli dawny blask. Po Śpiących) często pojawiały się w pol-

PRAGA II e a

t o g i

a s h

k e i a a

s c

k n

e k przejechaniu autobusem lub tramwajem skich filmach. Bodaj najsłynniejsze są

w r DWORZEC WILEŃSKI s

Filmowa Warszawa – spacer 2 spacer Filmowa Warszawa – o a r 2 spacer Filmowa Warszawa –

ł s

s w H o

. g

y o e

o a

i n

m B

i k przez most Śląsko-Dąbrowski (aleja Soli- kadry z kultowego Misia Stanisława i g

a a

a r Skw. płk.A.W. Żurowskiego s

N a e

w w a

m n

h l

e l d o

o Cerkiew

k i y

c o

z ra F

o a o

darności) wysiadamy na przystanku park Barei (1980), w których widać węglarzy

as e y r

g s . g

z S

t y

e z

n e e i

u m

r r

i e

K ę

t i

a a C S

k i

w k M

H ó s a K

w s

k w O

Praski. Po prawej stronie widzimy strze- przejeżdżających ulicą Targową – obok

a o o o Ś w

z k . g g

z pl. Weteranów o c S 1863 r.

z s ie A e i

s o k o

r s k

w p

G w s liste wieże praskiej katedry (zwyczajo- wspomnianego Pomnika Czterech Śpią-

o o ń

. o ł

a i

t br J r

K s

o ą o

ł a

a A

c D B z j M J

. Skw. S. Niedzielaka wo: KATEDRA ŚW. FLORIANA), którą cych oraz budynku cerkwi. Pomnika już s

J a a

św. Marii Magdaleny św.

n u k

a s

e ń z

n e

i warto odwiedzić nie tylko dlatego, że

a n

pl. J. HalleraJ.

i o a .

Bazylika Floriana Św. w

L P

J g

O l

e s

„zagrała” w Czasie honoru, ale również Szlakiem Pianisty - i

K a

m k a a a n a au za s c k

. b c la A e d Praski i

w J i i w o ze względu na bogaty wystrój i oryginal-

s y a

r w z z u K s i I M.B.

o c i

Na r z

o S K

a L s

l k u D

i D S

S Ń

H Park .

t a ne, tzw. sieciowe sklepienie. Stowarzyszenie Monopol Warszawski

. O . W K

o W R

g L K O

ie L l. R

s E A B Po drugiej stronie alei Solidarności – opracowało szlak tematyczny „Szla- ń I Ą

zi Loretańskiej D

d G Z

ur A -

B - tuż przy wejściu do parku – znajduje kiem Pianisty”. Wiedzie on przez Pragę

J a

. K k

w W S

o n

z d

ę l

W L

G się wybieg dla niedźwiedzi brunatnych, do miejsc związanych z postacią Wła-

a O kiedyś popularne miejsce rodzinnych dysława Szpilmana, tytułowego boha- M

s spotkań warszawiaków. Tytułowy bo- tera filmu Romana Polańskiego. Ser-

Zoologiczny E r hater kultowego serialu Jan Serce (reż. cem trasy jest odrestaurowana Willa SKI T EL Radosław Piwowarski, 1981) pożegnał Żabińskich na terenie warszawskiego

A H S.Starzyńskiego K Rondo S Ogród E się w tym miejscu z Mgiełką, którą po- ogrodu zoologicznego, w której w cza- OŃ LL ZOO IE ZEŻ G BR znał na balu dla samotnych. Dziewczyna sie wojny dyrektor zoo wraz z małżon- JA Y WARSZAWA W wsiadła do ostatniego nocnego autobu- ką ukrywali uciekinierów z getta. Na su, a Janek codziennie tu wracał z na- trasie szlaku znajdują się również ple- dzieją, że ponownie ją spotka. Kilkaset nery z filmu. metrów dalej zobaczymy charaktery- WISŁA styczną bizantyjską sylwetkę B CERKWI Więcej: szlakpianisty.pl 14 15

MAZOWSZE NA FILMOWO Wybieg dla niedźwiedzi warszawskiego zoo, fot. Euro Pilot Katedra św. Floriana, fot. Euro Pilot

,,Pani kierowniczko, ja rozumiem, że wam jest zimno, ale jak jest zima, to musi być zimno, tak?’’

Palacz w kotłowni w rozmowie telefonicznej z kierowniczką ADM (Miś, 1980, reżyseria Stanisław Bareja) Źródło: Wikicytaty

jednak nie zobaczymy na placu Wileń- w reżyserii Wojtka Smarzowskiego, Stowarzyszenie Monopol Warszawski skim, został zdemontowany przy okazji w scenie pościgu po tarasach budynku. budowy drugiej linii metra. Skoro wspo- Występuje w niej jeden z głównych bo- Instytucja promująca Starą Pragę, pro- minamy C ulicę TARGOWĄ, to warto za- haterów – sierżant Ryszard Król, świet- wadzi działania kulturalne i turystycz- trzymać się przy charakterystycznej mo- nie zagrany przez Bartłomieja Topę. ne, wspiera rewitalizację tej części numentalnej kamienicy pod numerem Zawróćmy teraz w kierunku stacji metra miasta. Jest źródłem cennych informa- 15. Przed wojną była to własność wzię- Dworzec Wileński i mniej więcej na wy- cji o prawobrzeżnej części Warszawy. tego architekta Juliusza Nagórskiego, sokości cerkwi skręćmy w prawo, w Wi- Stowarzyszenie mieści się w dawnej zresztą projektanta budynku. Na górze leńską. Na ulicach Nowej Pragi – szcze- Warszawskiej Wytwórni Wódek „Kone- Nagórski urządził swoje mieszkanie wraz gólnie na Małej i Stalowej – powstało ser”, której zabytkowe budynki odzy- z pracownią, a jego apartament – z wi- bowiem kilka wybitnych dzieł filmo- skują dawny blask. dokiem na lewobrzeżną Warszawę – miał wych. Ze względu na zwartą zabudowę opinię jednego z najbardziej eksklu- z dziewiętnastowiecznymi kamienica- Kontakt: ul. Markowska 20 lok. 1, zywnych w mieście. Kamienica wyróżnia mi filmowcy często kręcili w plenerach tel. 22 244 57 79 Filmowa Warszawa – spacer 2 spacer Filmowa Warszawa – 2 spacer Filmowa Warszawa – się także tym, że ma otwarty od ulicy D ulicy MAŁEJ. Andrzej Wajda urządził dziedziniec. Budynek możemy rozpo- tutaj warszawskie getto i graniczącą tytułowy bohater dramatu wojennego znać w znanym filmieDrogówka (2013) z nim ulicę Chłodną – którą przechodził Korczak (1990). Barbara Sass kręciła na Małej Dziewczęta z Nowolipek (1985), a Roman Polański oscarowego Pianistę (2011). Mała – podobnie jak u Wajdy – Praskie atrakcje „udawała” ulicę warszawskiego getta. Polański realizował film także na pobli- »» ZOO Warszawa (ul. Ratuszowa 1/3, skiej E ulicy STALOWEJ, gdzie za spra- tel. 22 619 40 41, www.zoo.waw.pl) wą scenografii Allana Starskiego stanął 3,5 tysiąca zwierząt, nowoczesna wysoki mur getta, a nad ulicą – nieda- słoniarnia, woliera dla jaguarów, leko skrzyżowania z Konopacką – po- wybieg z kangurami i strusiami stawiono drewniany most. Po cyfrowym »» Bazar Różyckiego (ul. Targowa 54, retuszu ulica Stalowa przeobraziła się www. bazar-rozyckiego.pl) w elegancką i szeroką Marszałkowską Kultowe miejsce dawnej Pragi, w superprodukcji Miasto 44 w reżyserii smak warszawskiego folkloru. Jana Komasy. Oddalona o jedną prze- Tanie zakupy i słynne pyzy cznicę F ulica KOWELSKA widoczna jest »» Stadion Narodowy – PGE w serialu Dom (1996–2000) Jana Łom- Narodowy (aleja Poniatowskiego 1, nickiego (odcinki 13–25). Kamienica przy tel. 48 22 295 90 00, ulicy Kowelskiej 6 „zagrała” nieistniejącą www.pgenarodowy.pl) – w rzeczywistości kamienicę przy ulicy zwiedzanie stadionu, kolej Plan filmowyPianisty w reżyserii Romana Polańskiego. Od lewej odtwórca głównej roli Adrien Brody (Władysław Szpilma) w towarzystwie reżysera, fot. Syrena/Reporter/Reporter Poland/East News Złotej 25. tyrolska, lodowisko 16 17

MAZOWSZE NA FILMOWO xxxxxxxxxChałupa z Ostrowa, fot. Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu

Sierpienica Wejście Polana Kasa Karczma w jarze z Sochocina Sierpienicy (Pohulanka) Kuźnia Kościół Hotel Skansen z Drążdżewa erpie Zagroda Si n Conference & Spa ic Zagroda z Rzeszotar a Galeria rzeźby z Rempina Zawad Powozownia Zagroda Kompleks z Izdebna muzealno- Wejście Kościelnego Zagroda wystawienniczy Dwór Zagroda z Ostrowa z Czermna Zagroda Zagroda z Ligówka z Dzierżążni Park dworski Kasa Zagroda z Jonnego

Skrwa Zagroda a z Rębowa

m S G. Nar utow 2 icza MUZEUM WSI MAZOWIECKIEJ Wiatrak z Zalesia W SIERPCU

FILMOWY SKANSEN NAD SIERPIENICĄ Przed słynną karczmą padł pierwszy Filmowy spacer po skansenie klaps w Panu Tadeuszu w reżyserii An- Filmowy Sierpc Filmowy Sierpc Na Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu bryczką, można też wypocząć podczas drzeja Wajdy. To właśnie tutaj Żyd Jan- »» karczma Pohulanka, zespół karczem- składają się skansen, ratusz i Muzeum pikniku na polanie nad rzeką Sierpie- kiel (Władysław Kowalski) wykonał swój ny – Pan Tadeusz (koncert Jankie- Małego Miasta w Bieżuniu. Znajdujący nicą. Najczęściej wykorzystywaną przez mistrzowski koncert na cymbałach. la), Szwadron (spotkanie Jeremina się w północno-zachodniej części Ma- filmowców skansenową lokalizacją jest Wnętrza staropolskiej karczmy wyko- i Emilii Petersigle), Ogniem i mieczem zowsza skansen został pięknie usytu- zrekonstruowana staropolska karczma – rzystano również w scenie spotkania (spotkanie Zagłoby i Wołodyjowskie- owany pośród lasów i rozlewisk rzeki na potrzeby dramatu historycznego Michała Wołodyjowskiego, Bohuna i Za- go z Bohunem) Sierpienicy. To jeden z najlepiej zacho- Szwadron nazwana odważnie Pohulan- głoby w superprodukcji Ogniem i mie- »» kuźnia z Żuromina – Pan Tadeusz wanych obiektów tego typu w Polsce. ką. W filmie Juliusza Machulskiego rosyj- czem Jerzego Hoffmana. Na co dzień (przejazd wojsk napoleońskich) Spacerując po pięćdziesięciohektaro- ski hrabia Fiodor Jeremin (Radosław Pa- Pohulanka jest zresztą czynną karczmą, »» zagroda z Rzeszotar Zawad – Pan wym skansenie możemy poczuć się jak zura) podkochiwał się w spotkanej tutaj w której trzeba koniecznie spróbować Tadeusz (zaścianek Dobrzyńskich), w autentycznej mazowieckiej wsi sprzed polskiej szlachciance. chleba domowego wypieku ze smalcem Ogniem i mieczem (sceny po weselu lat. Tutaj wszystko dzieje się naprawdę: i ogórkiem. Pycha! ukraińskim) w kurniku gdaczą kury, w stajni rżą ko- Ekipy filmowe wykorzystują także inne, »» polana w jarze Sierpienicy – Ogniem nie, przed chałupami beczą kozy, w za równie interesujące miejsca w Muzeum. i mieczem (dwór w Rozłogach) grodach pracują garncarz i powroźnik, Zagrodę z Rzeszotar Zawad można zo- a chłop wyplata kosze. Nic dziwnego, że baczyć w scenach przygotowania do za- zdjęć pojawili się w Sierpcu Daniel filmowcy pokochali to miejsce. W skan- jazdu na Soplicowo. Podczas realizacji Olbrychski, Marek Kondrat i Jerzy Biń senie stanął dwór w Rozłogach z Ogniem czycki. W tym samym miejscu zrealizo- i mieczem, to także tutaj Jankiel zagrał Dworzec w filmie wano kilka scen z Ogniem i mieczem: na cymbałach w Panu Tadeuszu. ukraińskie wesele, walkę Zagłoby z żoł- Oprócz zagród włościańskich możemy Własną filmową historię ma również nierzami Bohuna i odbicie Zagłoby w Muzeum obejrzeć wyjątkowy, jedyny dworzec kolejowy w Sierpcu. W lutym przez Michała Wołodyjowskiego. Kuźnia w regionie zespół karczemny tego typu – 2008 roku powstawały tutaj sceny do z Żuromina jest widoczna w Panu Ta- z karczmą z Sochocina, kuźnią z Żu- doskonałego dramatu historyczne- deuszu w scenie przejazdu wojsk na- romina i chałupą z Drwał, a także dwa go Generał Nil Ryszarda Bugajskiego, poleońskich. Na nadrzecznej polanie zrekonstruowane dwory szlacheckie, o ostatnich latach życia słynnego do- nad Sierpienicą producenci Ogniem siedemnastowieczną kaplicę z Dębska wódcy Kedywu Armii Krajowej, zastępcy i mieczem postawili dwór Kurcewiczów oraz zabytkowy osiemnastowieczny ko- komendanta głównego AK, zamordowa- w Rozłogach. Tutaj realizowano między ściół z dzwonnicą. Po skansenie można nego w majestacie prawa przez ludową innymi sceny z Izabellą Scorupco i Ewą Michał Żebrowski w przerwie zdjęć na planie filmowymPana poruszać się pieszo lub przejechać się Tadeusza, fot. Jacek Domiński/Reporter władzę. Wiśniewską. 18 19

MAZOWSZE NA FILMOWO Karczma Pohulanka, fot. Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu Droga przez wieś w skansenie, fot. Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu

Skansen w Sierpcu tętni życiem przez kuchni. W międzyczasie warto pojeździć natknąć się na wystające pnie i głazy cały rok, również zimą, kiedy organizowa- konno w szkółce jeździeckiej, pospacero- naniesione przez nurt. Tutaj ważna uwa- ne są kuligi oraz spotkania i wystawy pre- wać po terenie skansenu albo pobliskim ga: Sierpienica ma często niski poziom Gdzie zjeść zentujące mazowieckie zwyczaje i trady- lesie. wody, uniemożliwiający spływ. Warto » karczma Pohulanka cje świąteczne. Muzeum proponuje także Można także cieszyć się urokami naj- więc przed wyprawą poradzić się fa- (Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu, spotkania edukacyjne dla uczniów oraz bliższej okolicy. Spływy kajakiem ma- chowców (Agencja Kajakowa Zwinka, ul. Narutowicza 64, tel. 24 275 28 83) liczne imprezy plenerowe („Niedziela Pal- lowniczą Skrwą cieszą się powodzeniem www.kajaki.zwinka.pl). Przy skansenie » zajazd Sonata (Studzieniec 3e, Filmowy Sierpc Filmowy Sierpc mowa w skansenie”, „Żniwa w skansenie” wśród amatorów aktywnego wypoczyn- Sierpienica wpada do Skrwy, dzięki cze- tel. 24 275 73 84, 697 000 037) itp.). Inspiracji nad Sierpienicą poszukują ku. Kto chce wybrać się na wyprawę mu rzeka staje się dużo szersza, a my » hotel Skansen Conference & Spa także malarze i fotograficy. W skansenie kajakową, powinien ruszyć spod jedne- możemy cieszyć się urokami okolicy. (Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu, można zatrzymać się na dłużej. W 2015 go z mostków albo kładek dla pieszych Szczególnie osobliwe miejsce tworzy ul. Narutowicza 64, tel. 24 275 11 22) roku powstał tutaj hotel Skansen Con- w Sierpcu. Doświadczeni kajakarze radzą rozlewisko Skrwy w Mieszczku, nieopo- ference & Spa, architektoniczne cudeń- wodowanie przy moście na szosie do dal ruin przedwojennego młyna. Tuż ko postawione z niezwykłym wyczuciem, Rypina, a najlepiej dopiero w podsier- za młynem leży wysepka zwana przez Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu świetnie wkomponowane w wiejski kli- peckim Mieszczku, w okolicy ruin daw- mieszkańców Ameryką, dawne miejsce ul. Narutowicza 64, mat Muzeum. W hotelu można skorzystać nego młyna. Niedaleko tzw. Białych Gór potańcówek i pikników. Stąd może- tel. 24 275 28 83, z basenu, zabiegów spa i wyśmienitej oraz Muzeum Wsi Mazowieckiej można my już spokojniej płynąć dalej, do Bud www. mwmskansen.pl Bledzewskich. Wyprawa do spalonego młyna

Punkt Informacji Turystycznej Okolice Sierpca to atrakcyjne tereny Europejskie Centrum Artystyczne dla miłośników wycieczek rowerowych. im. Fryderyka Chopina w Sannikach, Możemy wystartować ze skweru Jakuba ul. Warszawska 142, Chojnackiego, przejechać ulicą Staszi- tel. 24 268 11 08 wew. 28 ca i pokonać około szesnastokilome- www.ecasanniki.pl trową trasę nad Jezioro Szczutowskie. Po wyjeździe z miasta kierujemy się do Mieszczka, potem krajową 10 do Gójska, Skansen na ekranie a następnie ulicą Szczutowską do Szczu- Gdzieśkolwiek jest, jeśliś jest (1988) towa. W Mieszczku warto zatrzymać się Szwadron (1991) obok ruin starego młyna nad Wkrą, bo Pan Tadeusz (1998) rozlewisko rzeki wygląda w tym miejscu Ogniem i mieczem (1998) wyjątkowo pięknie. Po przedwojennym Przeprowadzki (2000) drewnianym młynie – dawniej całkiem Historia Roja, czyli w ziemi lepiej słychać okazałym – pozostała jedynie przybu- (2010–2015) dówka z czerwonej cegły. Główna część Scena z Pana Tadeusza – przygotowania do zajazdu na Soplicowo. W środku Daniel Olbrychski (Gerwazy Rębajło), fot. East News/AFP Photo * Na liście wymienione są tylko wybrane tytuły. spłonęła w latach 80. XX wieku. 20 21

MAZOWSZE NA FILMOWO K a z im ie r z a J Widok na Wzgórze Tumskie od strony Wisły, fot. Urząd Miasta Płock W Zduńska . K Kró i lew e wa o iec l k g ka k s ia skie i l e ie tk 3

g B a Maja l l o

a l

l - k l

Kępa l Św. Stary im s

l l l a

STARE j O

Sobótka Bartłomiejal R o a m l yn

Ry ek z k a

b l u

l o s

a l r pl. H

k P T G

i l G . M l e

i J r Muz. Żydów S OS. KOLEGIALNA

l e M 13 Straco- 1

E l o i

k a e Z. P l dz a

nych n dlewski I

l a s ła Mazow. ki ego

l r k c k a l e

s i o A a k K

l k e h w L l o UM g

g Muz. i s 62 .

l a o w c M l a e - n z S

l a ar i A

l a Mazowieckie

l r pl. n R

l at k S

l Ń

l Te o s Z

l a j rutowicz a I

Na H . 60 . j s w J

l a . A .P pl. K S Si o L IŁ amteatr T Muz. o Mi e d M brońców l to n D S u O e m a I U Diecezjalne 1 g k r o D

m awy m i j l arsz dawny W ia y e G a K S

l w zd j K s n zamekl a icz . ie I k M k E l MIASTO a J a Kościuszki k G o J o B . e l a LU O

WISŁA s k g ło l u ł

Bazylika Katedralna t b e n L a

o i i l o e 4

Św. Maksy- w k ń

w A P

Wniebowzięcial NMP S

l sk s T U s

l a miliana i K R Ł k

l e w K

Wzg. Tumskiel Z l e g O a z o o N E U

molo Szp.Św.Trójcy.l pl. Rogatki N L R A is d Y C

y l. B l c J. Dąbrow- a Warszawskie C Ó

b Park ro a r H W Parkl a n Z skiego G K o

k l o i l r

i e Bronie- ó g g

l Solne w l tk A

W ie e k l a l r

s wskiego k a l a l o c przystań Żupy k r c t j

i s o l z aS a statków e a w

g w ł B a l w o OW s o n pasażerskich o T A P ł l k e S a ar c P O Miejski ty G zn

O N za a l n a

l o a

l t M l Ogród r

l ó

P ŁSUD- l b - w w w

MOST l er r l 3 Ł l ta e o o

LEGIONÓW ń i a n

l b A Zoologicznyl s l k

J. PI a w w ę lo B

PŁOCK C l l o l Ś D u

I SKIEGO l k K ko l l

Ń l

l w

J l l

l cm.

. l a l S W K K O aw A Ó G ie N N E c o BAJKOWE MIASTO NA SKARPIE O I k r P I K ie be g rt O G S o a R E D ń T L U s O T S k W IŁ a Płock to miasto z niezwykłą historią, ma- Miasto warto zwiedzać nie tylko w świe- na kawę do kawiarenki na molo, skąd OS Phistorycznych obiektów Starego Miasta, A . M J

Filmowy Płock Filmowy Płock lowniczo położone na wysokiej skarpie, tle dnia, lecz także nocą. Dlaczego? Bo rozciąga się urocza panorama Wzgórza takich jak dawny żydowski szpital przy z uroczym nadwiślańskim bulwarem. efektowna iluminacja Starego Miasta czy Tumskiego, obok zaś widać wspomniany ulicy Misjonarskiej 7, dziewiętnasto- To siedziba pierwszych władców Polski, oświetlony w kolorach flagi miejskiej za- zabytkowy most. Oba miejsca – jak i wie- wieczny budynek więzienia przy ulicy z zabytkami na Wzgórzu Tumskim i wy- bytkowy most imienia Legionów Józefa le innych – można zobaczyć w Stawce Sienkiewicza i klasycystyczne kamienicz- jątkowymi zbiorami Muzeum Secesji. Piłsudskiego na długo zostają w pamięci większej niż życie. ki przy ulicy Kościuszki. Uliczki płockiej spacerowiczów. Stalowy most jest teraz W historycznej stolicy Mazowsza po- najdłuższą kolorową iluminacją mo- wstały sceny do trzech odcinków se- Filmowy spacer po mieście* stową w Europie. Liczne walory Płocka rialu: Ściśle tajne, Żelazny krzyż oraz doceniają także filmowcy. Tutaj powsta- Podwójny nelson. W serialu widać tak- »» Most im. Legionów Józefa wały sceny do kultowego serialu Stawka że nadwiślańskie bulwary – oczywiście Piłsudskiego – Stawka większa niż większa niż życie. Ale na Stawce… filmo- sprzed kilkudziesięciu lat – oraz wiele życie (1967, odcinek Ściśle tajne) wa historia miasta ani się nie rozpoczy- »» Bulwary nadwiślańskie – Dotknięcie na, ani nie kończy. Muzeum Mazowieckie, fot. Urząd Miasta Płocka nocy (1961), Stawka większa niż Twórcy filmowi często nazywają Płock życie (1967, odcinek Ściśle tajne), miastem bajkowym i fotogenicznym. Zielona miłość (1978) I nie ma w tym cienia przesady. Krzysz- »» Molo (Bulwar Stanisława tof Gradowski nakręcił w płockiej rafi- Górnickiego) – Kochaj (2015) nerii sceny do filmu Pan Kleks w kosmo- »» Stary Rynek – Dotknięcie nocy sie z Piotrem Fronczewskim w głównej (1961), Zielona miłość (1978), roli. We wrześniu 2015 roku na płockim Tata Kazika (1993), Dublerzy (2006), molo – zdaniem wielu turystów najład- Fenomen (2008), Miłość (2011) niejszym w kraju – powstały sceny do »» Wzgórze Tumskie – Szatan z siódmej komedii Kochaj w reżyserii Marty Pluciń- klasy (1960) skiej. Do Płocka przyjechały bohaterki »» Pałac Biskupów Płockich filmu: Małgorzata Kożuchowska, Roma (plac Narutowicza) – Stawka Gąsiorowska, Aleksandra Popławska większa niż życie (1967, odcinek i Olga Bołądź. Nadwiślański Bulwar im. Podwójny nelson) Stanisława Górnickiego, przy którym »» Dom pod Trąbami (Mostowa 1) – Płocka Petrochemia (obecnie PKN Orlen) „udawała” zakład położone jest molo, to zresztą dobre Szatan z siódmej klasy (1960) przetwarzający plankton w filmiePan Kleks w kosmosie. miejsce na początek naszej płockiej W tytułowej roli Pana Kleksa wystąpił Piotr Fronczewski (w środku), fot. Roman Sumik/Filmoteka Narodowa eskapady. Najlepiej najpierw wybrać się * Spacer obejmuje wybrane tytuły filmowe 22 23

MAZOWSZE NA FILMOWO Wnętrze bazyliki katedralnej, fot. Urząd Miasta Płocka Katedra Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny oraz zamek książąt mazowieckich na Wzgórzu Tumskim w Płocku, fot. Urząd Miasta Płocka

„Takie sztuczki nie ze mną, Brunner”.

Stawka większa niż życie, odcinek Edyta Źródło: Najlepsze kasztany. Księga cytatów polskiego filmu, opracowanie: Marek Hendrykowski

Sobótka na ekranie scen widać gonitwę aut wokół stojącej zagrały płockie plenery, jest Szatan na rynku fontanny. Spacerując po sta- z siódmej klasy nakręcony na podstawie W 2008 roku ekipa filmowa kręciła rówce, warto zatrzymać się w południe powieści Kornela Makuszyńskiego. Ge- w Płocku komedię romantyczną Fe- przed ratuszową wieżą, z której dobie- nialny gimnazjalista Adaś Cisowski pró- nomen. W mieście powstało około 60 ga grany na żywo hejnał miasta. Gdy bował w nim rozwikłać zagadkę z czasów procent zdjęć do filmu. Płockie plenery wybrzmi melodia, przez okienko wieży napoleońskich. W filmie debiutowała

Filmowy Płock prezentują się niezwykle atrakcyjnie – wysuwają się na zewnątrz figury na- dziewiętnastoletnia wtedy Pola Raksa. Filmowy Płock widać ulicę Grodzką, Stary Rynek i za- turalnej wielkości, które ustawiają się W kadrach widać Dom pod Trąbami – go- lew Sobótka. Film reżyserował Tadeusz w scenę pasowania na rycerza później- tycki budynek u zbiegu placu Narutowi- Paradowicz, a w jednej z głównych ról szego władcy Bolesława Krzywoustego. cza i ul. Mostowej, a także schody przy wystąpił Łukasz Nowicki. W sercu starówki znajduje się też sank- pomniku Władysława Broniewskiego. tuarium Miłosierdzia Bożego, w którym Możemy nimi przejść z nadwiślańskie- starówki – z zabytkowym budynkiem św. Faustyna Kowalska otrzymała naj- go bulwaru na Wzgórze Tumskie – do ratusza – oraz piękne nadwiślańskie ważniejsze objawienia (Stary Rynek 16). dawnego zamku książąt mazowieckich plenery można zobaczyć także w serialu Filmowym hitem sprzed lat, w którym i opactwa benedyktyńskiego oraz kate- Zielona miłość w reżyserii Stanisława Ję- dry Wniebowzięcia Najświętszej Maryi dryki. Po raz pierwszy w większej roli po- Atrakcje dla aktywnych Panny, najcenniejszego zabytku Płocka. kazała się wtedy Joanna Pacuła, a jej se- U podnóża zamku archeolodzy trafili na rialowym partnerem był Jan Frycz. Skoro »» Rejsy po Wiśle (przystań, ul. Rybaki 6) ślady kamiennej budowli, w której praw- już wspomnieliśmy o dziewiętnasto- »» Czarter jachtów dopodobnie w 1085 roku przyszedł na Rowerowy Płock wiecznym budynku ratusza, warto od- (www.kzpetrochemia.pl) świat Krzywousty. Sarkofag ze szczątka- notować, że można zobaczyć go również »» Zalew Sobótka – kąpielisko miejskie mi dwóch władców Polski – Bolesława Miasto zachęca do wycieczek rowe- w kryminale Dotknięcie nocy w reżyserii z plażą i wypożyczalnią sprzętu Krzywoustego i jego ojca Władysława rowych, na ulicach bowiem przybywa Stanisława Barei. W filmie widoczne są (ul. Rybaki) Hermana – znajduje się w kaplicy kró- ścieżek dla cyklistów. Ale warto zrobić także kamieniczki Starego Rynku. Płocki »» Wakepark nad zalewem Sobótka lewskiej płockiej katedry. sobie także wypad za miasto. Bardziej ratusz „zagrał” w filmie oddział banku, (www.wakepark.eu) wytrwali mogą wybrać czerwony szlak z którego wyjechał obrabowany później »» Bulwar nadwiślański – ścieżka rowerowy (1a) do Sierpca. Trudy wy- konwój. Płocki ratusz można zobaczyć rowerowa i biegowa Centrum Informacji Turystycznej prawy wynagrodzą nam widoki Skrwy także w filmieMiłość Sławomira Fabic- »» Miejski Ogród Zoologiczny z parkiem Stary Rynek 8, tel. 24 367 19 44 Prawej, która malowniczo płynie przez kiego z Marcinem Dorocińskim i Agatą linowym i placami zabaw dla dzieci www.turystykaplock.eu pola, łąki i lasy. Można też wybrać się Kuleszą. (ul. Norbertańska 2) w kierunku Kutna, a potem wrócić do W 2006 roku weszła na ekrany komedia »» Park Linowy „Kraina Wrażeń” Płocka szynobusem. To trasa czerwona sensacyjna Marcina Ziębińskiego Duble- (Płock/Borowiczki, ul. Mazowiecka) Gdzie zjeść (1b). W czasie eskapady przejeżdżamy rzy ze Zbigniewem Zamachowskim, An- »» Ciuchcia Tumska – kolejka » Karczma Pod Strzechą nad jeziorami Sendeń i Białym, gdzie drzejem Grabowskim i Robertem Gonerą turystyczna kursująca po (ul. Grodzka 5, tel. 24 262 24 00) warto zatrzymać się na krótką kąpiel. w głównych rolach, w której wykorzysta- najciekawszych zakątkach miasta » Browar Tumski no plenery Starego Rynku. W jednej ze (tel. 506 155 599) (Stary Rynek 13, tel. 24 268 69 39) Więcej: www.mazowsze.szlaki.pttk.pl 24 25

MAZOWSZE NA FILMOWO Zamek w Pułtusku, fot. Euro Pilot

Pułtusk turystyczny: Baltazara Kolegiata M Rybitew ło d Rynek z ie Rynek ż »» Narew i Nadbużański Park Żwirki o i Wigury ks. P. Skargi w a Krajobrazowy Benedyktyńska 3 MAJA RybitewSzkolna »» Kolegiata z XVI wieku z największą Ratusz Rynek w Europie Środkowo-Wschodniej Kotlarska Rynek

al. Polonii renesansową polichromią Świętojańska J. Słowackiego Zamek (Dom Polonii) »» Ratusz gotycko-renesansowy z wieżą R. Traugutta O G St. Staszica IE » Zamek biskupów płockich, obecnie K Nadwodna » S Park Ń Y

a Z Dom Polonii (restauracja i hotel) wicz A. Mickie S Kładka A Stare Miasto

D nad Narwią

Reformacka

Panny Marii

Zaułek 4 PUŁTUSK Narew

BOŻENA DYKIEL KUPUJE FUTRO NA RYNKU

Położony w północnej części Mazowsza Filmowy spacer po mieście Rzeczypospolitej kolegium, którego tra- też w serialu M jak miłość, gdy jedne- Pułtusk przyciąga oryginalną starów- dycję – w pewnym sensie – kontynuuje mu z bohaterów ukradziono samochód

Filmowy Pułtusk ką z najdłuższym brukowanym rynkiem »» Rynek Starego Miasta – równie słynna Akademia Humanistyczna w okolicach rynku. Miasteczko nad Nar- Filmowy Pułtusk w Europie nie tylko turystów, lecz tak- Alternatywy 4, Klan, Sztos, Dom, imienia znanego historyka Aleksandra wią mogli również podziwiać widzowie że miłośników historii (stacjonował tu- M jak miłość Gieysztora. Współczesny Pułtusk słynie serialu Dom – z Pułtuska pochodziła wy- taj Napoleon), pasjonatów wędkarstwa »» Zamek (Dom Polonii) – także z Domu Polonii, czyli dawnego branka Kajetana Talara, Majka (Monika i spacerów w okolicach Narwi, a na- Ekipa, M jak miłość zamku biskupów płockich. Zamek gościł Kwiatkowska-Dejczer). wet filmowców i miłośników polskiego »» Ulica Kotlarska – Handlarz cudów na małych ekranach Polaków dzięki fil- kina. To z Pułtuska pochodził Stanisław »» Park miejski, kładka nad Narwią – mom i serialom. Najlepiej widać go chy- Gondolą jak w Wenecji Anioł – Roman Wilhelmi, bohater serialu 39 i pół ba w serialu political fictionEkipa w re- Alternatywy 4 w reżyserii Stanisława Ba- żyserii Agnieszki Holland i jej córki Kasi Pułtusk to jedno z nielicznych polskich rei. W tym miasteczku nakręcono wiele i bogatą przeszłość miasteczko nazywa- Adamik. Zamek opanowują terroryści miast, w których gościom proponuje się znanych filmów i seriali. Ze względu na ne jest „Wenecją Mazowsza”. To tutaj je- z organizacji neofaszystowskiej, a cały rejs gondolą. I do tego przy pysznej ko- swoje liczne uroki, otoczenie kanałami zuici założyli w 1566 roku słynne w całej kraj z zapartym tchem obserwuje, czy lacji! Można skorzystać z wypożyczalni uda się uwolnić przetrzymywanych tam sprzętu wodnego. Liczne miejskie kana- zakładników. Przywódcę terrorystów za- ły i przepływająca przez miasto Narew grał Borys Szyc. dają spore możliwości do uprawiania Nieopodal zamku biskupów płockich – aktywnej turystyki. Jedna z tras spły- na pułtuskim rynku – powstały pierw- wu – ,,W świat dzikiej przyrody’’ – zaj- sze sceny wspomnianego już serialu muje 2–3 godziny. Podczas tej wyprawy Alternatywy 4. To tutaj Miecia Aniołowa mijamy historyczne obiekty znajdujące (Bożena Dykiel) stoi w długiej kolej- się w mieście, a potem wypływamy na ce do sklepu spożywczego i kupuje fu- Narew, gdzie na malowniczych rozlewi- tro od pokątnego handlarza. W znanej skach możemy spotkać bobry i czaple komedii kryminalnej Olafa Lubaszenki siwe. Na rejsy gondolą, spływy kajakiem Sztos, główni bohaterowie grani przez albo wycieczki rowerem wodnym moż- Jana Nowickiego i Cezarego Pazurę na umówić się w okresie od maja do uciekają uliczkami pułtuskiej starówki października w hotelu Zamek Pułtusk – przed turystą z Niemiec Josefem (Leon Dom Polonii. Niemczyk), którego oszukali przy wy- mianie waluty. Kryminalny wątek zwią- Więcej: Kadr z serialu Alternatywy 4. Bożena Dykiel (Miećka Aniołowa) we wspomnianej scenie na pułtuskim rynku, zany z Pułtuskiem możemy zobaczyć tel. 23 692 91 07, www.zamekpultusk.pl 26 fot. Polfilm/East News 27

MAZOWSZE NA FILMOWO Dolina Narwii w Pułtusku, fot. Euro Pilot Wieża ratuszowa w Pułtusku, fot. Euro Pilot

„Profesorze, myśmy w Pułtusku nie takie numery robili”.

Stanisław Anioł w serialu Alternatywy 4

„Wszystkie postacie przedstawione w filmie są fikcyjne. Z wyjątkiem kilku’’.

Informacja umieszczona w napisach końcowych komedii kryminalnej Sztos

Pułtusk czasami grał także inne miasta: organizowane na rynku oraz w amfite- w serialu 39 i pół udawał Zieloną Górę, atrze Domu Polonii. Krzysztof Klenczon z której pochodził główny bohater zagra- urodził się w Pułtusku 14 stycznia 1942, Centrum Informacji Turystycznej ny przez Tomasza Karolaka. a zmarł 7 kwietnia 1981 roku w Chi- ul. Rynek 41, Jak widać, spora część wymienionych cago w wyniku urazów po wypadku tel. 23 692 84 24 produkcji powstawała na pułtuskiej sta- samochodowym. rówce. Jedną z kamienic wykorzystano

Filmowy Pułtusk nawet w słynnym filmieRezerwat w re- Napoleon w Pułtusku Pułtusk na ekranie Filmowy Pułtusk żyserii Łukasza Palkowskiego, choć akcja Czy jest tu panna na wydaniu? (1977) filmu dzieje się na warszawskiej Pradze. W dobie napoleońskiej i jeszcze dłu- Planeta Krawiec (1983) Spacer po mieście warto więc rozpo- go potem wśród żołnierzy walczących Alternatywy 4 (1986) cząć od rynku, tutaj zostawić samochód „pod Napoleonem” utarł się francuski Sztos (1997) i pierwsze kroki skierować do piętna- termin la boue de Pultus – pułtuskie Dom (2000) stowiecznej dawnej wieży ratuszowej, błota. Skąd się wziął? Jak pamiętają Ekipa (2007) gdzie na siódmej kondygnacji znajduje zapewne miłośnicy historii, 26 grudnia Rezerwat (2007) się punkt widokowy. Z tego miejsca zna- 1806 roku wojska cesarskie stoczyły pod 39 i pół (2008) komicie widać niemal czterystumetrowy Pułtuskiem bitwę z armią rosyjską. Bi- Handlarz cudów (2009) brukowany rynek. twa pozostała nierozstrzygnięta, choć Klan (2011) Po mieście można wędrować nie tylko to Rosjanie ponieśli większe straty. Jed- M jak miłość (2011) ścieżkami filmowymi. Nieopodal ryn- ną z przyczyn takiego stanu rzeczy była Pokaż kotku, co masz w środku (2011) Discovery Science w Pułtusku ku, w kamienicy przy ulicy Rybitew, pogoda. Zima 1806 roku była bowiem Łowcy meteorytów (2011) krótko mieszkała rodzina Klenczonów wyjątkowo łagodna, a odwilż opóźniła Historia Roja, czyli w ziemi lepiej słychać Światową sławę Pułtusk zyskał dzięki z malutkim wtedy Krzysztofem – póź- marsz napoleońskich taborów, które (2012) niezwykłemu kosmicznemu zjawisku, niej znanym kompozytorem, muzykiem grzęzły w błocie. Warto odnotować tak- do którego doszło dokładnie 30 stycz- rockowym, liderem zespołu Czerwone że fakt, że Pułtusk został wymieniony nia 1868 roku. W okolicach miasta Gitary. Mieszkańcy Pułtuska pamięta- na słynnym Łuku Triumfalnym w Paryżu Gdzie zjeść spadł wtedy deszcz meteorytów wi- ją o swoim ziomku i ufundowali w tym wśród 174 miejsc, gdzie wojska napole- » Restauracja na Zamku w Pułtusku doczny nawet we Wrocławiu i Lwowie. miejscu pamiątkową tablicę. ońskie stoczyły bitwy. (ul. Szkolna 11, Największe okazy, ważące 8–9 kilogra- Od 2013 roku jedną z wizytówek mia- Obecnie w jednej z zamkowych sal tel. 23 692 90 00, 23 692 05 24) mów, trafiły do British Museum w Lon- sta nad Narwią jest Pułtusk Festi- (Dom Polonii) możemy podziwiać sztych » Hotel i restauracja Baltazar dynie i warszawskiego Muzeum Ziemi. wal im. Krzysztofa Klenczona. Do przedstawiający bitwę pod Pułtuskiem. (ul. Baltazara 41, Kilka mniejszych kawałków można zo- tej pory uczestniczyli w nim między Kamienica, w której przez kilka dni no- tel. 23 692 04 75) baczyć w zabytkowej wieży ratuszowej innymi Stan Borys, Czerwone Gita- cował cesarz Francuzów – od 29 grudnia » Restauracja Kogel Mogel w Pułtusku, w jednej z sal Muzeum Re- ry i Natalia Niemen. Oprócz kon- 1806 roku do 1 stycznia 1807 roku – stoi (Rynek 40a, gionalnego. Dzięki deszczowi meteory- certu konkursowego odbywają się do dziś, a na fasadzie budynku (Ry- tel. 531 368 196) tów miasto pojawiło się w dokumen- także recitale, wystawy i warsztaty nek 29) umieszczono pamiątkową tabli- talnej serii stacji Discovery Science wokalno‑instrumentalne. Koncerty są cę przypominającą o tym fakcie. Łowcy meteorytów. 28 29

MAZOWSZE NA FILMOWO GO IE SK OL P KA JS O Spichlerz zbożowy, fot. Euro Pilot

a K I

w y

o z

r T

R O

d M

K O E E

ą T Św. Michała Św. É Fort i baszta

Polna

z K

r I

O W o

m N

. MEÉ E a G Al. Róż Al.

OM PANCERA POR. MOST

S M TH o A

I A

Zabudowa Cmentarze Umocnienia ziemne Mury oporowe Budynki zabytkowe Szlaki turystyczne Łączniki szlaków zamknięty Teren

Lipowa g

N R zna

ec e

Ś t

O r i

Y T o E

F k

Z K s

R I

R Na Skarpie

E w

I W

W e

. N

N s

E r

d Mieszka I Mieszka K

G .

J o

ł h

Stocznia Luneta C

Brama Ostrołęcka

Naftowa Prochownia a

go w e o

zn d

o r O t b wnę w u ze wod Wał ob o g e Parkingi Poczty Lotniska kolejowe Tory Drogi Zad rzewienia zielone Tereny Korona i k 1:17 000 Modlińska s w o h

Prochownia c ó wojennego Luneta d

e Pomnik I portu pocztowych

Wojennej z 1918 Stacja gołębi L Polskiej Marynarki Narew . I KORONA . n MODLIŃSKA e g Modlin Twierdzy Fortyﬁkacje Obwodowa F. Chopina 5 TWIERDZA MODLIN

Wał obwodu Elektrownia Biała wewnętrznego Wieża

Kościoły Pomniki Muzea Punkty widokowe Amﬁteatr Informacja turystyczna Przystanie Plaża TUTAJ KRĘCIŁ ANDRZEJ WAJDA Prochownia

Prochownia płk. C. Koszary obronne Brama Godebskiego

Koszary obronne

Dąbrowskiego Dziewiętnastowieczny zespół fortyfika- Filmowa wycieczka po twierdzy Dąbrowskiego

L. N. Davouta Warszawa Lotniczego pułku I

gen. J. J. gen. cji Twierdza Modlin to dzisiaj unikatowy

gen. H. W. Dandelsa

gen. A. Sułkowskiego A. gen. Spichlerz

Murmańskiej zabytek inżynierii wojskowej w Europie, »» Kasyno oficerskie – Baśki Baśki Brama Napoleona

gen. I. Kultur gen. J. Zajączka J. gen.

Prądzyńskie go Prochownia a przez wiele lat również ważny obiekt Sprawa Gorgonowej, Dyrygent, Park Trzech Park WISŁA Kojec Św. Jerzego Św.

Luneta Frontu

o g

Wieża militarny. Atrakcyjność turystyczną tego Kochaj i tańcz, Przeprowadzki

e wodna Brama

Meciszewskiego Północy n Przewodników Aleja

z Niegolewskiego A. płk.

r t

ę miejsca podnoszą także walory krajobra- »» Działobitnia im. gen. Dehna –

n w

Pomnik e

Modlina

Wrześniowej Brama Obrońców u zowe: zabytkowe budowle stoją u zbiegu Wesele, Operacja Dunaj Filmowa Twierdza Modlin Filmowa Twierdza Modlin Filmowa Twierdza

kadetów

d o Obwodowa

w Modlin i Twierdzy

gen. I. Ledóchowskiego I. gen.

b Kasyno oﬁcerskie Prochownia

Muzeum Kampanii o

a Wisły i Narwi. Twierdza składa się z cy- »» Ciąg aprowizacyjny* –

a Park

Trzech ą Kultur

o Wieża Czerwona

o e

s G

p . w

ł k o

i tadeli i licznych fortów. Jej powstanie C.K. Dezerterzy, Róża, W ciemności

o P

K . J s

. Brama zawdzięczamy Napoleonowi Bonaparte, »» Brama Księcia Józefa 1831r. Poniatowskiego Wał 1863r.

Prochownia 1918r. który w 1806 roku zdecydował o budowie Poniatowskiego – C.K. Dezerterzy, Napoleoński Bloki carskie Malewicza E. płk.

piekarnia

a z

c i

R. Traugutta e twierdzy w tym miejscu. Po klęsce Napo- 1920. Bitwa Warszawska

i młyn, Elewator,

Obwodowa c

M leona fortyfikacje przeszły w ręce car- » Wieża Czerwona – Czas honoru »

KORONA . ŚRODKOWA A Luneta

Dehna

29 Listopada 29 Działobitnia skiej Rosji, która dalej je rozbudowywała. »» Brama Ostrołęcka – Księstwa Warszawskiego Księstwa

gen. W. Chrzanowskiego W. gen. Obszar twierdzy i cała najbliższa okolica Pułkownik Kwiatkowski gen. J. Bema Prochownia Bloki carskie

S. Moniuszki sprzyjają aktywnej turystyce: bieganiu, »» Kojec Meciszewskiego – Kadetów Szpitalna Skwer Korona

B. Zonia

Środkowa o

im. płk.pil. a g

e n uprawianiu nordic walkingu, jeździe na Jarosław Dąbrowski

Prochownia n l

r d

WISŁA n ę o

Luneta w e

M Szpital, łaźnia, pralnia

u rowerze czy spływom dolinami Wisły, »» Ruiny spichlerza – Pan Tadeusz,

d C

Prochownia ę j

t G. o

e c w i h

k w

b w

29 Listopada ó j a M e a Boduena

t k ż i

W B c o Narwi i Wkry. Hans Kloss. Stawka większa niż ń o r z 1920

Kwatera b

żołnierzy T.

O Obwodowa Zabytkowa zabudowa Twierdzy Modlin śmierć

z 1920–1939 Chałubińskiego Szpitalna Pomnik żołnierzy * Elewator, młyn, skład mąki i kasz, piekarnia Mur Carnota przyciąga nie tylko turystów, ale też fil-

Paraﬁa pw.

św. Barbary św.

É mowców. W dziewiętnastowiecznym

E gen. J. Bema M Kapliczka Cmentarz forteczny

Reduta spichlerzu reżyser Andrzej Wajda umie- zakończonej bijatyką. Ruiny dawnego KORONA M UTRACKA

Napoleona Prochownia O

Wał główny Wał H

Księcia ścił fabułę filmuPan Tadeusz według spichlerza zostały wykorzystane także T

Luneta Frontu A Warszawskiego Korona

Utracka

R poematu Adama Mickiewicza. Dawny w amerykańskim filmie akcjiCudzozie -

O T Fort

z bramą spichlerz – a potem magazyn sprzętu miec (Foreigner), w którym główną rolę

K Szildera I podwałowa Działobitnia

Luneta

. saperskiego i amunicji – posłużył re- zagrał Steven Seagal. Spichlerz udawał

N E żyserowi za zamek Horeszków, który zniszczoną, opuszczoną fabrykę, w któ-

G Warszawa-Modlin

Mazowiecki Port Lotniczy próbował odzyskać Hrabia (Marek Kon- rej walczył bohater i która finalnie zo- drat), a pilnował go filmowy Gerwazy stała wysadzona w powietrze. MOST IM. OBROŃCÓW MODLINA 1939 (Daniel Olbrychski). We wnętrzu spichle- Wszystkie sceny koszarowe w komedii rza Andrzej Wajda nakręcił sceny uczty Janusza Majewskiego C.K. Dezerterzy 30 31

MAZOWSZE NA FILMOWO Wieża Tatarska w Twierdzy Modlin, fot. Euro Pilot

„Kaiser Idiot. General Idiot”

Papuga oberlejtnanta Franza von Nogaya (Wojciech Pokora) w filmieC.K. Dezerterzy

,,Tu Ryba, wzywam cię, Akwarium’’.

Komisarz Ryba (Jerzy Stuhr) rozmawia przez radiostację policyjną w komedii Kiler

Z planu filmowegoC.K. Dezerterów w Twierdzy Modlin, powstały na terenie twierdzy: „zagrały” Tak było – na przykład – w kultowej ko- Przeprowadzki (2000–2001) w środku Wojciech Pokora (Von Nogay), fot. Jedynak Henryk/Filmoteka Narodowa dawna Działobitnia im. generała Dehna medii Kiler, w której tytułowy bohater Avalon (Japonia 2001) oraz budynki piekarni i młyna. Charak- zagrany przez Cezarego Pazurę przez po- Cudzoziemiec (2003), terystyczna Brama Księcia Józefa Po- myłkę pozbawia tutaj życia groźnego re- Czas honoru (2008–), Zwiedzanie twierdzy z Baśką niatowskiego widoczna jest w końcowej cydywistę Uszata. Kochaj i tańcz (2009) zbiorowej scenie filmu, w której żołnierze 1920. Bitwa Warszawska (2011) Lokalna Organizacja Turystyczna Trzech spontanicznie opuszczają koszary. Przed Hans Kloss. Stawka większa niż śmierć Rzek i samorząd Nowego Dworu Mazo- historyczną bramą filmowcy nakręci- Centrum Informacji Turystycznej (2012) wieckiego przygotowały program zwie- li także scenę przeglądu wojska przez ul. Baśki Murmańskiej 164, Miasto 44 (2014) dzania Twierdzy Modlin z nietypową marszałka Józefa Piłsudskiego (Daniel tel. 22 713 32 79, 664 775 326 * Na liście wymienione są tylko niektóre tytuły. przewodniczką – Baśką Murmańską, Olbrychski) w superprodukcji 1920. Bitwa www.3rzeki.pl słynną białą niedźwiedzicą z dalekiego Warszawska w reżyserii Jerzego Hoffma- Archangielska, która w okresie mię- Filmowa Twierdza Modlin Filmowa Twierdza Modlin Filmowa Twierdza na. Wieża Czerwona wykorzystana zo- Gdzie zjeść dzywojennym mieszkała z żołnierzami stała z kolei w popularnym serialu Czas Twierdza Modlin na ekranie » Restauracja Royal Hotel w twierdzy. Była maskotką wojaków, a na honoru, a jej zabudowania udawały obóz Jarosław Dąbrowski (1975) (ul. Szpitalna 93, Nowy Dwór Mazowiecki, paradzie wojskowej w stolicy „saluto- szkoleniowy dla brytyjskich komandosów Sprawa Gorgonowej (1977) tel. 22 188 41 88) wała” samemu marszałkowi Piłsudskie- (scena z Maciejem Zakościelnym). Kosza- C.K. Dezerterzy (1985), Dyrygent (1979) » Zajazd Magnolia mu. Na stronie www.baskamurmanska.pl ry Twierdzy Modlin ekipy filmowe wielo- Pułkownik Kwiatkowski (1995) (ul. Modlińska 1, Pomiechówek, pobrać można kolorowanki dla dzieci krotnie wykorzystywały jako więzienie. Kiler (1997), Pan Tadeusz (1999) tel. 22 785 41 42) o losach sympatycznej niedźwiedzicy.

Na planie serialu Czas honoru, do którego zdjęcia powstawały m.in. na terenie twierdzy. Kadr z Pana Tadeusza. Na zdjęciu Marek Kondrat (Hrabia) i Bogusław Linda (ksiądz Robak), Od lewej: Antoni Pawlicki (Janek Markiewicz), Kuba Wesołowski (Michał Konarski), Maciej Zakościelny (Bronek Woyciechowski), fot. Piotr Bujnowicz/Fabryka Obrazu/Fotonova Jan Wieczorkowski (Władek Konarski), fot. Michał Wargin/East News 32 33

MAZOWSZE NA FILMOWO Brama wjazdowa do zamku w Czersku, fot. Euro Pilot

O o C g G z e ie E rs k I k s a r

K o ik

S S L . S

O . s

P G k raniczna Cedron G A ró dź

K W S Cm. a Gacki

J r F sz . a O B ws ie k W a M S li o ń Przemienienia s a e s t d i Pańskiego k o o a ie w w pl. n w g a o a a r Radosna o Tysiąclecia l

o ś i

b Zamek W y Miła

r Św. Mikołaja J. Czerskie

P Marzycieli Warecka

Ks. Mazowieckich

a k 6 c P e ó r lk ZAMEK W CZERSKU a o W W KRAINIE WIEDŹMINA

Położenie Czerska w starorzeczu Wisły, powstało bowiem kilka ważnych scen wypoczynku. Wyprawę najlepiej rozpo- Filmowa wycieczka po Czersku nad Jeziorem Czerskim, 2 kilometry od do filmu i serialuWiedźmin w reżyserii cząć na czerskim rynku, tutaj zaparko- i okolicach Filmowy Czersk Filmowy Czersk brzegów Wisły, z dobrze zachowanym Marka Brodzkiego, z Michałem Żebrow- wać samochód i odwiedzić znajdujący gotyckim zamkiem, z którego można skim w głównej roli. się tuż obok zamek książąt mazowiec- »» Kościół Przemienienia Pańskiego oglądać panoramę całej okolicy, czyni Położenie Czerska na wysokiej wiślanej kich. Jeśli dopisze nam szczęście i dzień w Czersku – Pułkownik ten cichy, spokojny zakątek doskonałym skarpie, w otoczeniu malowniczo wi- będzie słoneczny, powinniśmy wejść na Kwiatkowski, Show miejscem na weekendową wyprawę. jącej się Wisły, bliskość równie atrak- jedną z zamkowych wież (bramna, po- »» Zamek w Czersku – Jeśli ktoś lubi polskie kino, a do tego cyjnej Góry Kalwarii – zwanej dawniej łudniowa i zachodnia), skąd rozpoście- Mocny człowiek, Wiedźmin literaturę fantasy, to Czersk powinien Nową Jerozolimą – czyni tę okolicę ra się malowniczy widok na najbliższą »» Brześce – Pieniądze to nie wszystko stać się wręcz obowiązkowym celem szczególnie atrakcyjną i dla miłośni- okolicę. »» Góra Kalwaria, ul. Piłsudskiego, podróży. W średniowiecznej twierdzy ków historii, i dla amatorów aktywnego Zamek jest udostępniony dla zwiedza- skwer przed Urzędem Miejskim, jących przez cały rok, ale zdecydowanie kościół Podwyższenia Krzyża najwięcej dzieje się tam od wiosny, gdy Świętego – Wtorek opiekunowie twierdzy przygotowują »» Góra Kalwaria, ul. księdza Sajny, różne imprezy, na przykład weekendo- kościół parafialny, pałac biskupi – we pikniki historyczne, podczas których Drogówka można obejrzeć pokazy walk rycerskich »» Góra Kalwaria, ul. Strażacka, i średniowieczne kramy rzemieślników, ul. ks. Zygmunta Sajny – Czas a nawet wziąć udział w turnieju łucz- honoru niczym dla publiczności. Ale w zamku dzieje się o wiele więcej, a aktualnych podziwiać dobrze zachowane ruiny propozycji najlepiej poszukać na stronie zamku. Jeszcze w przedwojennym nie- www.zamekczersk.pl. Turyści często do- mym filmie Mocny człowiek, którego pytują także o kręconego w tym miej- kopia została niedawno odnaleziona scu Wiedźmina. Rzeczywiście ekipa fil- i zrekonstruowana cyfrowo, czerskie ru- mowa odwiedziła warownię nieopodal iny „zagrały” obok plenerów Warszawy. Wisły, aby utrwalić sceny na zamkowym Po zwiedzeniu zamku możemy pieszo dziedzińcu oraz w fosie. Na potrzeby lub rowerem udać się do pobliskiego produkcji u stóp historycznej warowni Potycza (zielony szlak prowadzi od wa- postawiono makietę karczmy. Zresztą rowni, liczy około 9 kilometrów, kończy nakręcony w 2001 roku Wiedźmin nie się na przystanku autobusowym w Po- Na planie Wiedźmina. Od lewej Grażyna Wolszczak (Yennefer), Michał Żebrowsk (Gerald z Rivii)i i Daniel Olbrychski (książę elfów), fot. Michał Skorupski/East News był jedynym filmem, w którym można tyczu). Jeśli cały szlak okaże się dla nas 34 35

MAZOWSZE NA FILMOWO Wieża bramna, fot. Euro Pilot Zamek w Czersku, fot. Euro Pilot

„Wzywam pana do nieużywania słów wulgarnych, powszechnie uznanych za obraźliwe” policjant z drogówki do kierowcy

„Panie, jakie czerwone, to był głęboki pomarańcz” kierowca do policjanta, po przejechaniu na czerwonym świetle

Drogówka (2013), scenariusz i reżyseria: W. Smarzowski

zbyt długi, możemy przejść chociażby zabytkowy kościół neobarokowy pod Sajny 1). Tutaj warto skierować pierwsze jego krótki odcinek. Na pewno warto, wezwaniem Przemienienia Pańskiego. kroki, nie tylko w celu zasięgnięcia języ- bo ścieżka prowadzi wzdłuż urokliwej Dlaczego? Bo właśnie tutaj Kazimierz ka. Widzowie słynnej Drogówki w reży- rzeczki Czarnej i dalej łąkami, a na naj- Kutz nakręcił scenę ślubu Marka Kon- serii Wojtka Smarzowskiego pamiętają bardziej wytrwałych czeka efektowna drata i Renaty Dancewicz, głównych bo- być może, że historyczny budynek zo- niespodzianka, czyli strome nadwi- haterów znakomitej komedii Pułkownik stał wykorzystany przez producentów ślańskie urwisko, które latem staje się Kwiatkowski. filmu w scenach pożaru oraz konduktu Filmowy Czersk Filmowy Czersk prawdziwą przyrodniczą osobliwością Filmową historię ma pobliska Góra Kal- pogrzebowego. Na równoległej ulicy porośniętą kolorowym kwieciem. Może- waria. We wschodniej części miastecz- Pijarskiej znajduje się z kolei odno- my także wsiąść na rower i popularnym ka – bliżej Wisły – można podziwiać wiony odnowiony budynek synagogi. Nadwiślańskim Szlakiem Rowerowym barokowy Pałac Biskupi, do niedaw- Góra Kalwaria była miastem świątyń, przejechać kilkukilometrową trasę do na siedzibę archiwum państwowego, klasztorów i zakonników, mocno koja- Góry Kalwarii. Zanim jednak to uczyni- a obecnie Centrum Informacji Kultu- rzącym się również z kulturą żydowską, my, powinniśmy odwiedzić w Czersku ralnej i Turystycznej (ul. ks. Zygmunta a konkretnie z cadykami i mistycznym A to ciekawe! odłamem judaizmu czyli chasydyzmem. Kraina Jeziorki Zamkowa wieża południowa, fot. Euro Pilot Dlatego warto również odwiedzić stary »» W realizacji filmuDrogówka żydowski cmentarz, na którym zacho- Wojciecha Smarzowskiego wzięła Malowniczy obszar wyznaczony przez wało się ponad 140 macew i studnia do udział Ochotnicza Straż Pożarna dolinę rzeki Jeziorki zwany Krainą Je- rytualnej ablucji. w Górze Kalwarii – gasiła pożar ziorki przechodzi przez powiat piase- wzniecony na potrzeby produkcji czyński, grójecki i gminę Mszczonów. w Pałacu Biskupim. Wzdłuż tej urokliwej rzeki oraz jej do- Centrum Informacji Kulturalnej »» W serialu Ranczo wiele ujęć pływów wyznaczono ponad 400 kilo- i Turystycznej zrealizowano w Górze Kalwarii. Tutaj metrów szlaków rowerowych. Jednym ul. ks. Zygmunta Sajny 1, powstawały sceny w Country Clubie z najpopularniejszych jest Nadwiślań- Góra Kalwaria prowadzonym przez Wioletkę. ski Szlak Rowerowy biegnący od pętli tel. 22 727 32 77 Serialowe życie gospody zakończyło autobusowej w Powsinie (okolice ulicy Poza sezonem turystycznym Centrum w weekendy jest nieczynne się po jedenastu odcinkach. Rydzowej), przez las kabacki, Konstan- »» Czerski zamek był darem króla cin-Jeziornę, obok dworu w Oborach, Zygmunta Starego dla jego włoskiej dalej przez Górę Kalwarię, aż do zamku Gdzie zjeść małżonki Bony Sforzy d’Aragona. książąt mazowieckich w Czersku, który » Karczma przy Zamku Miejscowi do dziś przekonują, że na jest największą atrakcją szlaku. Wzdłuż (Czersk, pl. Tysiąclecia 3) zamku ukazuje się duch królowej. tras ustawiono wiaty rowerowe, gdzie » Restauracja Podzamcze Podobno powracając do Włoch – można odpocząć lub schronić się przed (Góra Kalwaria, kilka lat po śmierci męża – upuściła deszczem. ul. Wojska Polskiego 43, sznur pereł na zamkowym dziedzińcu. tel. 516 868 903) Teraz jej duch próbuje bezskutecznie Więcej: www.krainajeziorki.pl odszukać rozsypane perły. 36 37

MAZOWSZE NA FILMOWO Rynek w Jeruzalu (sklep, kościół, plebania), fot. qmphotostudio

,,Wszystko jest dla ludzi,

ale nie wszystko dla wszystkich’’ Chata Zielarki

Jan Japycz (Leon Niemczyk) w serialu Ranczo

n l

z ,,Artysta - z takim to najtrudniej. S M G Szkoła a órn rn I a a Na zewnątrz wygląda jak każdy chłop, ń w s ro k B a w środku delikatny jak kobieta’’. a k yne Apteka

SalkaR Więcławskiego K

Gospodyni Michałowa (Marta Lipińska) paraﬁalna o Sklep Krystyny Więcławskiej

Plebania c „U Krysi”

i w serialu Ranczo Kościół e l paraﬁalny n 7 JERUZAL a

W JERUZALU CZYLI W WILKOWYJACH

Jeruzal, niewielka miejscowość położo- popijając przy tym słynne wino Mamrot. najbliższą okolicą. Z inicjatywy gminnej informacyjna, a w miejscach znanych na w gminie Mrozy, nieopodal Mińska Dziś turyści z całej Polski przyjeżdżają biblioteki w Mrozach wytyczono nawet z serialu – tabliczki wskazujące kieru- Filmowy Jeruzal Mazowieckiego, niegdyś była średnio- do Jeruzala, aby sfotografować się na rowerowy szlak śladami planu filmo- nek jazdy. Dziesięciokilometrowa tra- Filmowy Jeruzal wiecznym miasteczkiem, czego ślad sta- ławeczce, zajrzeć do zabytkowego baro- wego Rancza. Turyści mogą również sa szlaku rozpoczyna się w Mrozach, nowi dzisiejszy ryneczek. Stoi przy nim kowego kościoła i odwiedzić większość skorzystać z miniprzewodnika z map- biegnie przez Rudkę, Kuflew, Jeruzal, kościół, są również sklep, przystanek miejsc znanych z serialu Ranczo. Tury- ką szlaku. Na rynku stanęła tablica a kończy się w Łukówcu. Po drodze autobusowy, trochę zieleni i ławecz- stów spragnionych spokoju i aktywne- ki, na których można chwilę odpocząć. go wypoczynku przyciaga malownicza Filmowy spacer po Jeruzalu Wśród nich ta najważniejsza, którą zna okolica gminy Mrozy (serialowych Wil- cała Polska: ławeczka stojąca przed kowyj), z rezerwatami, uroczyskami i le- »» Apteka Więcławskiego (ul. Browarna 2) gminy. W budynku rzeczywiście sklepem U Krysi, na której Stach Japycz, śnymi ścieżkami. Każdy odcinek serialu Powstała w Wilkowyjach w szóstym znajduje się szkoła, a dokładnie Zespół Pietrek, Solejuk i Hadziuk filozoficznie oglądało 5–6 milionów widzów, co spo- sezonie serialu. To w niej rozpoczyna Szkół im. Henryka Sienkiewicza. komentują otaczającą ich rzeczywistość, wodowało lawinowe zainteresowanie się romans magistra Ryszarda »» Plebania (ul. Rynek 2) Polakowskiego z Haliną. Autentyczna plebania w Jeruzalu. »» Chata zielarki (ul. Browarna 25) W serialu mieszkają w niej wilkowyjscy W serialu to dom na skraju lasu, księża, a gospodynią jest Michałowa. w którym mieszka zielarka Zofia. »» Salka parafialna (po prawej stronie Serialowa chata w rzeczywistości plebanii w Jeruzalu) znajduje się w Jeruzalu. Lucy prowadziła tutaj lekcje »» Kościół parafialny w Wilkowyjach angielskiego dla dzieci. (ul. Rynek 2) W rzeczywistości to budynek dawnej W rzeczywistości to kościół św. organistówki. Wojciecha Biskupa i Męczennika. »» Sklep Krystyny Więcławskiej U Krysi Jest drewniany i ma bogate wnętrze oraz ławeczka (ul. Rynek 16) w stylu barokowym. To w nim To tutaj można nabyć legendarne wino przez osiem serialowych sezonów Mamrot i piwo Tur, które spożywają proboszczem był ksiądz Piotr Kozioł, przed sklepem ławeczkowicze. Sklep czyli Cezary Żak. pomalowany jest w barwy unijne, »» Nowa szkoła w Wilkowyjach a serialowy policjant wpada tutaj po (ul. Szkolna 8) pasztetową. To tutaj odbywają się wybory wójta, Na planie Rancza: Piotr Pręgowski (Patryk Pietrek), Franciszek Pieczka (Stacho Japycz) i Sylwester Maciejewski (Solejuk), fot. W. Traczyk/East News a w piątym sezonie wybory do rady Więcej: www.ranczo.wikia.com 38 39

MAZOWSZE NA FILMOWO Tramwaj konny, na planie filmowym serialuRanczo , fot. Urząd Miasta i Gminy Mrozy

Sklep „U Krysi”, fot. Urząd Miasta i Gminy Mrozy

przejeżdżamy przez rezerwat Rudka Sa- Wilkowyj. Podczas wyprawy śladami w miejscowości Sokule niedaleko Ży- Kościół w Jeruzalu, fot. Justyna Wojciechowska Makolab natoryjna, niezwykłe miejsce słynące Rancza możemy podziwiać niezwykle rardowa, 130 kilometrów od Jeruzala. z jodeł, niespotykanych pod tą szeroko urozmaicony krajobraz, nietypowy dla Osiemnastowieczny ziemiański dwór ścią geograficzną. Warto do rezerwa- Mazowsza. Malownicze wzniesienia po- jest obecnie własnością prywatną, tu zajrzeć szczególnie wiosną, kiedy przecinane dolinami niewielkich rzek, a uważni widzowie pamiętają go także w lesie kwitną całe polany zawilców liczne oczka wodne, uroczyska i łąki na z innego kultowego serialu – Noce i dnie. (urzekający widok!). W Rudce zatrzymu- długo pozostają w pamięci wędrowców. Także okazały, dwupiętrowy dom wójta, Filmowy Jeruzal jemy się przy stacji tramwaju konnego, W Jeruzalu na dłużej warto zatrzymać się a potem senatora Pawła Kozioła trudno Filmowy Jeruzal który od 2012 roku ponownie kursuje w uroczym osiemnastowiecznym koście- znaleźć w Jeruzalu, stoi bowiem w Roz- na dwukilometrowym odcinku Mro- le św. Wojciecha Biskupa i Męczennika. stankach, przysiółku nieopodal Latowi- zy – Rudka. Biegnąca przez serce re- To tutaj przez wiele lat rządził ksiądz cza (8 kilometrów od Jeruzala), gdzie jest zerwatu trasa tramwaju to osobliwość Piotr Kozioł – serialowy proboszcz wynajmowany na czas zdjęć. Filmowcy na skalę europejską. Tramwaj pojawił (w podwójnej roli proboszcza i jego bra- wykorzystywali także autentyczne wnę- się także w ósmym sezonie serialu jako ta bliźniaka – wójta i senatora – wystąpił trza posesji w Rozstankach, a najwięcej nowa atrakcja turystyczna serialowych Cezary Żak). Na uwagę zasługuje także scen powstało w salonie. Budynek Urzę- stojąca nieopodal, zabytkowa drewnia- du Gminy w Latowiczu „udawał” urząd Tramwajem przez rezerwat na dzwonnica. Wyjeżdżając z Jeruza- w Wilkowyjach. W Latowiczu na rynku la w kierunku Łukówca, warto zwrócić filmowcy umieścili także posterunek Tramwaj konny to niewątpliwie naj- uwagę na ruiny neogotyckiego spichle- policji, a przed tutejszym neogotyckim większa atrakcja w gminie Mrozy, oczy- rza z początku XIX wieku. Spichlerz jest kościołem Więcławski kupował świecący wiście oprócz wędrówki śladami se- widoczny w filmie Ranczo Wilkowyje proszek. Wracając z Jeruzala warto od- Pamięci Leona Niemczyka rialu. Jego historia sięga początku XX nakręconym na kanwie serialu Ranczo: wiedzić bogate wnętrze świątyni z cen- wieku, kiedy zbudowano szpital prze- to w tym miejscu rozpoczyna się szalo- nym obrazem Matki Bożej Łaskawej La- W trakcie realizacji drugiego sezonu ciwgruźliczy w Rudkach. Aby ułatwić ny pościg bryczkami za Louisem, byłym towickiej. Kościół zaznaczono zresztą na Rancza – pod koniec listopada 2006 transport materiałów budowlanych, mężem Lucy Wilskiej. Serialowy szlak regionalnym szlaku turystycznym Perły roku – umarł Leon Niemczyk, stały by- położono tory pod kolejkę biegnącą kończy się w Łukówcu, gdzie znajduje Mazowsza. walec słynnej ławeczki, czyli serialowy przez obszar dzisiejszego rezerwatu się dom weselny, w którym organizacją Jan Japycz. Należał do najwybitniej- Rudki. Po powstaniu szpitala kolejka imprez zajmuje się spółka Wioletki Ko- szych polskich aktorów. Wszyscy pa woziła pacjentów. W ostatni kurs ru- teckiej, Krystyny Więcławskiej, Celiny Gdzie zjeść miętają jego znakomite kreacje w Nożu szyła w 1967 roku. Z pomocą unijnych Hadziuk i Kazimiery Solejuk. W rzeczywi- » Restauracja Weranda w wodzie oraz Pociągu. Twórcy serialu pieniędzy udało się w 2012 roku reak- stości jest to budynek Ochotniczej Stra- (ul. Kilińskiego 6, Mrozy, musieli więc uśmiercić zagraną przez tywować tramwaj konny. Wykorzystano ży Pożarnej w Łukówcu. tel. 507 148 208) Niemczyka serialową postać. Na cześć go w 95. odcinku Rancza jako atrakcję Próżno jednak szukać tytułowego ran- » Zajazd pod Jesionem, zmarłego Jana jego ławeczkowi przyja- turystyczną gminy Wilkowyje. Tramwaj cza w okolicach Jeruzala. Dworek odzie- (ul. Warszawska 28, ciele remontują gminny budynek, gdzie rusza z parku w Mrozach, a zatrzymu- dziczony przez Lucy, w którym mieszka Nowe Osiny, powstanie restauracja U Japycza. W rze- je się przy szpitalu specjalistycznym z Kusym (Ilona Ostrowska i Paweł Kró- tel. 25 759 40 82) czywistości jest to remiza strażacka w Rudkach. likowski), znajduje się w rzeczywistości w Strachominie nieopodal Latowicza. 40 41

MAZOWSZE NA FILMOWO Żaglówka na jeziorze Zegrzyńskim, fot. Euro Pilot

138 61 Łacha Popowo Kość. -Dln. Młodzianowo Lorcin 622 Wierzbica 62 Jackowo- Barcice Zaolzie 632 Nw.Wieś Kania Ślężany Nuna Guty Wola SEROCK Polska Czarnów Smolana Nw. Kania Marynino Kowalicha Stasiopole Marianów Zapiecki Ludwinów Stanisławowo Karolino Kuligów Wójtostwo Józefów Wólka 62 Ludwinowo Szadki Nw.- Zegrzyńskie e Ostrówek 62 Izbica i Arciechów Str.- Dębe Jachranka -Orzechowo Stasi k Załubice- -Nw. Sokołówek s Kołaków Las -Str. N Borowa Góra ń a y re Skubianka Rynia w Jadwisin z Ruda Wilcza Działy Poddębe Dosin r R Wieś z Czarnowskie Chajęty g ą Zegrze- d e Skrzeszew -Pn. Borki z Łosie Z a Guzowatka WOLA Kałuszyn -Pd. o RASZTOWSKA Wieliszew r o Białobrzegi Mokre Zawady 631 z i Beniaminów -Nw. J e S8 Olszewnica- 632 RADZYMIN PN. 631 Łąki Zwierzyniec -Str. Radzymińskie 8 Łajski 61 RADZYMIN Rasztów JEZIORO ZEGRZYŃSKIE Dąbrowa Nieporęt Str. Chotomowska 633 631 Dybów

GUSTLIK, INŻYNIER MAMOŃ I SZARLOTKA NA CIEPŁO

Jezioro Zegrzyńskie, ze względu na bli- Wycieczkę możemy rozpocząć od tzw. do Serocka, zaparkować samochód na w Nieporęcie serwuje dania kuchni kre- skość Warszawy, stanowi naturalną bazę Dzikiej Plaży w Nieporęcie, przy której rynku i stamtąd ruszyć na rowerową sowej, a hotel Warszawianka – oprócz wypadową dla mieszkańców stolicy. To powstały alejki spacerowe i niewielkie wyprawę do urokliwego Wąwozu Sza- znakomitej restauracji, pokoi dla gości właśnie tutaj, nad brzegami Zalewu Ze- molo. Tutaj nie tylko popływamy, lecz niawskiego. Aktywny pobyt nad Jeziorem i własnej plaży – oferuje pobyt w aqu- grzyńskiego, Gustlik (Franciszek Pieczka) także wypożyczymy sprzęt wodny i ro- Zegrzyńskim łączy w sobie przygodę fil- aparku z 94-metrową zjeżdżalnią. w generalskim mundurze uciekał przed wery. Oznaczona na niebiesko ścieżka mową, historyczną i przyrodniczą. Jeśli Niemcami w serialu Czterej pancerni rowerowa zaprowadzi nas do mostu na podążymy śladami bohaterów Czterech i pies, a Mamoń i Sidorowski (Zdzisław rzece Rządzy. Ścieżka wiedzie przez dę- pancernych i psa, trafimy do Fortu Be- Informacja Turystyczna Regionu

Filmowe Zegrzynskie Jezioro Maklakiewicz i Jan Himilsbach) prowa- bowy las oraz wał okalający jezioro i po- niaminów, a przed Pałacem Radziwiłłów Jeziora Zegrzyńskiego Filmowe Zegrzynskie Jezioro dzili słynny dialog o polskim filmie w ko- zwala cieszyć się urokami różnorodne- w Jadwisinie przypomnimy sobie se- ul. Sikorskiego 11, Legionowo, medii wszech czasów Rejs. go krajobrazu. Można również dojechać rial Londyńczycy. Czekają na nas także tel. 519 151 717 przyjemności podniebienia. W Pałacu www.jezioro.zegrzynskie.pl Zegrzyńskim warto skosztować pieczo- nej kaczki albo uraczyć się pyszną kawą z szarlotką na ciepło. Karczma Klepisko Jezioro Zegrzyńskie i okolica na ekranie Lotna (1959) Jezioro Zegrzyńskie, fot. Euro Pilot Czterej pancerni i pies (1970) Rejs (1969) Hydrozagadka (1970) Londyńczycy (2008–2009) BrzydUla (2008–2009) Czas honoru (2013)

Gdzie zjeść » Karczma Klepisko (tuż przy Dzikiej Plaży, ul. Zegrzyńska 10a, Nieporęt, tel. 510 066 163) » Restauracja Zagłobianka (pl. Wolności 2, Nieporęt, Na planie Rejsu: Wanda Stanisławska-Lothe (Krysia Mahoń), Irena Iżykowska (Sidorowska), Jan Himilsbach (Sidorowski) i Zdzisław Maklakiewicz (inżynier Mamoń), fot. Jerzy Troszczyński/Filmoteka Narodowa tel. 22 774 83 24) 42 43

MAZOWSZE NA FILMOWO Chałupa Kampinoska, fot. Kampinoski Park Narodowy

Nw. Mł. Wieś BŁONIE Stobiecin Skierdy LEGIONOWO Czerwińsk Sielec Zarębin 565 Wilków- Nw. Grochale 899 Kazuń Kazuń- S7 -Polski Głosk Polski -Bielany n. Wisłą Wychódźc -n. Wisłą Czosnów 630 Nw. Leoncin Grochalskie 579 78 Wisła Zdziarka 575 Stanisławów Piachy B Rajszew Wola Secymin Teoﬁle Wilkowiec C -Mł. Czeczotki Dębina Łomna 639 Wisła Secyminek CZOSNÓW Nw. Wilków Rybitew Cybulice- Pieńków Śladów Augustówek Secymin -Duże Małocice Kaliszki Dziekanów- 575 Polesie- PALMIRY Kromnów Polski -Nw. Sowia Wola Jesionka E77 -Nw. S7 Nw. Wieś- Piaski -Str. Folwarczna Wilcze Duchowne Nowiny Puszcza Łosia D Palmiry -Polski -Śladów Śladowskie Sowia Wólka 7 KAMPINOSKI PARK Wola Izabelin Brzozówka Dziekanów Łasice Dąbrówka Janówek Str.- Sadowa Leśny Cmentarz Miszory Famułki- Aleksandrów D W-WA ŁOMIANKI -Królewskie -Dąbrowa Tułowice Truskawka DĄBROWA Cisowe Nw.- Wiersze Pociecha Janów -Łazowskie Górki 579 ŁOMIANKI Brochów NARODOWY K. Łasica Nw. Budy Sieraków 705 Sianno Zamość Roztoka Famułki Bieliny Malanowo Brochowskie Zamczysko ski Truskaw Wólka Kampinoska row Izabelin C Laski Łazy Leśne bo Smolana Nw. . Za Wyględy Konary Lasocin Łubiec K Mościska A Grabina Ławy Grn. Buda Izabelin B B Kirsztejnów Zalasek Kępiaste Hornówek 898 z Józefów Mariew u K. Olszowiecki Granica Wólka r Plecewice a Grabnik Koszówka 104 Lipków Lipków Klaudyn Mokas Strojec Łazy Komorów E Julinek Wiktorów Koczargi- -Str. 898 Żuków Zaborów Janów Strzyżew Powązki Wierzbin Zalesie Dzięglewo Kampinos 580 Wiejca -Nw. Kwirynów Wola 580 Zielonki Zaborówek Wyględy -Duży Stare- SOCHACZEW Pasikońska Wilkowa Leszno Wojceszyn 9 Żelazowa Wola Utrata Grądy Feliksów Bożęcin- Latchorzew KAMPINOSKI PARK NARODOWY Nw. Mostki Pasikonie Podkampinos Wieś 579 888 -Mł. -Babice Szczytno 718 CHODAKÓW Zawady Trzciniec Czarnów Myszczyn Topolin Nw- Blizne Muz. Skarbikowo Gnatowice- Gawartowa Wąsy Wieruchów Chopina ROWEREM PRZEZ PUSZCZĘ

Wędrówki po Kampinoskim Parku Na- z nich to Kampinoski Szlak Rowerowy rozpoczęcie eskapady do Puszczy. Znaj- rodowym przynoszą turystom wiele liczący 145 kilometrów. W miejscowości duje się tutaj parking, zbiegają się tury- Puszcza Kampinoska na ekranie niezapomnianych przeżyć, o zwykłym A GRANICA powstało kilka scen do dra- styczne szlaki, można zajrzeć do skanse- Brzezina (1970), Janosik (1973) oderwaniu od hałaśliwej cywilizacji nie matu w reżyserii Jerzego Skolimowskiego nu budownictwa puszczańskiego. A wokół Pan Tadeusz (1999), Operacja Samum (1999) wspominając. Bo na szlakach nie tylko Essential Killing. Film miał międzynaro- jest co podziwiać, bo to najpiękniejsza Czas honoru (2008–) spotykamy się z historią – to miejsce dową obsadę, a w Granicy – konkretnie część Puszczy – różnorodna przyrodni- Essential Killing (2010) związane z powstaniem styczniowym w Ośrodku Dydaktyczno‑Muzealnym – czo, z łąkami, bagnami i malowniczymi Igor i żurawie (2011), Listy do M (2011) i kampanią wrześniową 1939 roku – nakręcono sekwencje z Emmanuelle Se- wydmami, tak charakterystycznymi dla * Na liście znalazły się wybrane tytuły. lecz także możemy zobaczyć dostoj- igner i Vincentem Gallo. Uciekający przed lokalnego ekosystemu. Wykorzystali to nego łosia, skradającego się borsuka, prześladowcami główny bohater trafia do zresztą filmowcy, którzy na pustynnym a na bagnach brodzącego żurawia. Na leśniczówki, gdzie otrzymuje pomoc od obszarze położonym na obrzeżach Pusz- dodatek łatwo tutaj dojechać autobu- głuchoniemej Polki. Śladami Skolimow- czy ( B GROCHALSKIE PIACHY) nakręcili Filmowy Kampinoski Park Narodowy Filmowy Park Kampinoski Narodowy Filmowy Park Kampinoski sem, samochodem, a wiosną i latem skiego poszli twórcy polsko-izraelskiej kilka sekwencji do filmu sensacyjne- kolejką wąskotorową z Sochaczewa. produkcji Igor i żurawie. Puszcza Kam- go Operacja Samum. W bezpośrednim Puszcza poprzecinana jest ścieżkami pinoska „zagrała” w tym filmie tereny otoczeniu KPN, w lesie otaczającym i szlakami rowerowymi. Najważniejszy Rosji. Granica jest dobrym miejscem na C LEONCIN, Andrzej Wajda realizował najpierw sceny do Brzeziny, a blisko 40 Park rozrywki w Julinku, fot. Julinek lat później do Pana Tadeusza. To tutaj doszło do spotkania Tadeusza i Telime- Park rozrywki ny, tak świetnie zagranych przez Micha- ła Żebrowskiego i Grażynę Szapołowską. W E JULINKU, sercu Kampinoskiego Puszcza to także fragment historii Polski, Parku Narodowego, w 2015 roku powstał czasami tej tragicznej. Jej świadectwem Park Rozrywki „Julinek”, jeden z najwięk- jest m.in: D CMENTARZ-MAUZOLEUM szych tego typu obiektów w Polsce. Roz- W PALMIRACH, gdzie miały miejsce egze- pięty wśród drzew Podniebny Cyrk to kucje Polaków w czasie ostatniej wojny. park linowy z trasami dla dzieci i doro- słych. Atrakcji w parku jest sporo: zjeż- dżalnie, pole do minigolfa, przejażdżki Szlaki turystyczne elektrycznymi, małymi samochodzikami, i atrakcje Puszczy Kampinoskiej plac zabaw, ścianka wspinaczkowa itd. www.kampinoski-pn.gov.pl Emmanuelle Seigner (Margaret) i Vincent Gallo (Mohammed) w Essential Killing, fot. Collection Christopher/East News Więcej: www.julinek.com.pl 44 45

MAZOWSZE NA FILMOWO WARSZAWSKA

Zespół pałacowo-parkowy w Oborach, fot. archiwum Urzędu Miasta i Gminy Konstancin-Jeziorna go kie s łudnioPołud r o n o Ogrodowa P Przejazd w Polna a J Zielona ALEJA WOJSKA POLSKIEGO Willa Amelin Rondo Krzywa Armii Krajowej Bielawska M. Jaworskiego Wąska Piaskowa Garbarska WARSZAWSKA Nadbrzeżna Kolejowa FabrycznaCentrum Handlowe Stara Papiernia ALEJA721 WOJSKA POLSKIEGO 721 Przeskok SkolimowskaJEZIORNA Zaułek Rondo Górna SzkolnaStawowa Kabacka Kozia im. Jana Niska Pawła II PIASECZYŃSKA Wilanowska Elektryczna Jeziorka Chojnowski Park Krajobrazowy O M.Kopernika Strumykowa G E Tężnia I A Park K Literatów Rez. Z Augustowska J. Sobieskiego Solankowa S IMIER Zdrojowy A. Mickiewicza KAZ Hugonówka D Łęgi Oborskie U Suwalska im. hr. S 724 Zakopane Widok W. Skórzewskiego Ł I GRAPA Elbląska Pałac Obory P Amﬁteatr Jesionowa . WILANOWSKA Literatów J Źródlana J. Matejki Czereśniowa Olsztyńska Truskawkowa Przebieg Kwiatowa Poprzeczna Przyrzecze Słomczyńska Graniczna Słomczyńska H. Sienkiewicza

Środkowa Kościelna Mostowa Obory Szpitalna LITERATÓW Niecała Rez.

J.I. Kraszewskiego Willa Jagiellońska SkargiP. S. Batorego Skarpa 10 Witaminowa Oborska Wojewódzka Malutka KONSTANCIN-JEZIORNA SKOLIMÓW OD LASU „Stocer” KONSTANCIN A. Wierzejewskiego S. Żeromskiego Józefa Sułkowskiego

n j a we

t o

WEEKEND W UZDROWISKU o l

r ó y Kr j n Konstancin-Jeziorna to idealne miejsce w parku słynnej tężni solankowej, bo (ul. Jaworskiego 5) widoczna jest w se- na weekendową eskapadę. Właściwie Konstancin to przecież uzdrowisko. rialu Rodzina Połanieckich, gdzie „uda- już wycieczka do położonego w centrum I właśnie w parku zdrojowym najlepiej je” podwarszawskie letnisko. Po urokli- Gdzie zjeść miasta parku zdrojowego może nam za- rozpocząć spacer po miasteczku. wej ulicy Piotra Skargi – z zabytkowymi » Dwór Konstancin jąć cały dzień. Mnóstwo tutaj alei spa- W nawiązującej do architektury dwor- willami w tle – przechadzają się bohate- (ul. Od Lasu 23, tel. 22 754 72 72) cerowych, ścieżek rowerowych, placów kowej willi Malutka powstawała kome- rowie serialu Czas honoru. Na lądowisku » Restauracja Gruba Ryba zabaw, tarasów widokowych oraz uro- dia Żona dla Australijczyka (ul. Wierze- w Konstancinie, we wrześniu 2016 roku, (ul. Piłsudzkiego 26, tel. 608 346 075) kliwych pomostów przerzuconych przez jewskiego 12F), z Wiesławem Gołasem kręcono sceny do superprodukcji Dywi- bagna. Warto też skorzystać z położonej w głównej roli. Zabytkowa willa Amelin zjon 303 (filmowe Northolt pod Londy- Tężnia solankowa w Parku Zdrojowym, Filmowy Konstancin-Jeziorna fot. archiwum Urzędu Miasta i Gminy Konstancin-Jeziorna Filmowy Konstancin-Jeziorna nem, gdzie podczas wojny stacjonowa- li polscy lotnicy). Miłośnicy dłuższych wycieczek mogą skorzystać z uroków pobliskiego rezerwatu Skarpa Oborska i niebieskim szlakiem obejść najbliższą okolicę.

Tężnia Solankowa Konstancin-Jeziorna, tel. 22 484 28 88, www.teznia.com.pl

Konstancin na ekranie Żona dla Australijczyka (1963) Brunet wieczorową porą (1976) Rodzina Połanieckich (1979) Pułkownik Kwiatkowski (1996) Czas honoru (2008-) Miasto 44 (2013) Dywizjon 303 (2016) W położonym niedaleko Konstancina dworze w Oborach kręcono serial Panny i wdowy. Na zdjęciu Maja Komorowska (Ewelina Lechicka), fot. Renata Pajchel/Filmoteka Narodowa 46 47

MAZOWSZE NA FILMOWO Stado Ogierów w Łącku, fot. archiwum SGTPG

Szlagier z filmu a Am zonki

K C Biały O

Ł Dworek ,,Lato, lato, lato czeka. Hippiczna P Stado Ogierów Razem z latem czeka rzeka. Ko lejo wa Razem z rzeką czeka las. A Pałac SK NIŃ TY A tam ciągle nie ma nas’’. OS Jezioro Łąckie Duże G W 60 a rs za w s Fragment piosenki Lato czeka z filmu ka Kaplica Szatan z siódmej klasy, autor: Ludwik Jerzy Kern, świętych K Piotra i Pawła ró a t kompozytor: Witold Krzemieński n a k a n n a ie z w s c io e e a l J n n a lo w ło e n a 11 S i P o w Z o K o ln d Jezioro ŁĄCK a o i M Łąckie Małe ŚLADAMI IZABELLI SCORUPCO

Atrakcyjne położenie miasteczka i całej Można go zobaczyć w filmie przygodo- krzyż i Podwójny nelson. Do dóbr dwor- Filmowy Łąck Filmowy Łąck gminy w Gostynińsko-Włocławskim Par- wym z 1960 r. Szatan z siódmej klasy, skich należała także kaplica świętych ku Krajobrazowym, bogate przyrodniczo w którym debiutowała młodziutka Pola Piotra i Pawła (inna nazwa: kaplica św. Centrum Informacji Turystycznej Jezioro Łąckie Małe i Jezioro Łąckie Duże Raksa. Kilka lat później gościł w nim Huberta) położona nad Jeziorem Łąc- ul. Stary Rynek 8, Płock, zachęcają do weekendowych wyjazdów kapitan Kloss, czyli Stanisław Mikulski, kim Dużym, którą można zobaczyć we tel. 24 367 19 44, w tę malowniczą okolicę. A świadomość, przy okazji realizowania odcinków se- wspomnianym Podwójnym nelsonie. Ka- www.turystykaplock.eu że to właśnie tutaj pojedynkowali się rialu Stawka większa niż życie: Żelazny pliczka była też plenerem filmu Jerzego Michał Wołodyjowski i Bohun w super- Hoffmana Ogniem i mieczem. To właśnie produkcji Ogniem i mieczem, a piękna Łąck i okolice w jej najbliższym otoczeniu pojedynko- Łąck na ekranie Helena – Izabella Scorupco – zażywała wali się Michał Wołodyjowski i Bohun Szatan z siódmej klasy (1960) kąpieli w tutejszym jeziorze, tylko doda- »» Stado Ogierów w Łącku (Zbigniew Zamachowski i Aleksander Stawka większa niż życie (1967) je atrakcyjności tej okolicy. »» Kaplica św. Huberta nad Jeziorem Domogarow). Dziś ten filmowy wątek wy- Cwał (1995) Pojezierze Łąckie kusi naturalnym, nie- Łąckim Dużym korzystują gospodarze zamku w pobli- Ogniem i mieczem (1999) skalanym przemysłowo środowiskiem: »» Zamek w Gostyninie, w którym skim Gostyninie, organizując pokazowe Marszałek Piłsudski (2000) blisko połowa powierzchni gminy to ob- w 1612 r. zmarł car Wasyl IV Szujski pojedynki Bohuna z Wołodyjowskim. szary leśne; w gminie znajduje się też aż »» Zespół pałacowo-parkowy im. Uroki Jeziora Łąckiego Dużego – i nie sześć jezior. To wszystko spowodowało, Fryderyka Chopina w Sannikach tylko jego – podziwiać można w scenie Rowerem daleko od szosy że do Łącka i okolic od dawna chętnie kąpieli pięknej Heleny Kurcewiczówny. zaglądają ekipy filmowe. W słynnym Spacer nad brzegiem Jeziora Łąckiego – Pojezierze Łąckie jest idealnym tere- Stadzie Ogierów – od którego zresztą śladami Izabelli Scorupco – przewodnicy nem do uprawiania turystyki pieszej przewodnicy radzą rozpocząć zwiedza- polecają szczególnie zakochanym pa- i rowerowej. Jeden z malowniczych szla- nie miasteczka – Krzysztof Zanussi krę- rom. Wkrótce na filmowym szlaku pro- ków wiedzie z Matyldowa do Nowych cił sceny do swojego filmuCwał z Mają wadzącym do kaplicy powstaną parking, Ciechomic. Ale jak wiedzie! Szlak pro- Komorowską w roli głównej. W stadninie leśny amfiteatr i punkt widokowy. wadzi pomiędzy malowniczo położony- można skorzystać z usług instruktora Nad jeziorem i w najbliższej okolicy mi jeziorami Zdworskim, Łąckim Dużym jazdy konnej albo w jego towarzystwie można także pojeździć rowerem. Sto- i Małym, Ciechomickim i Górskim. Godny wybrać się na przejażdżkę konnymi warzyszenie Gmin Turystycznych Poje- polecenia jest również szlak rowerowy duktami. zierza Gostynińskiego oznakowało aż wokół jeziora Soczewka. To właśnie tu- Ekipy filmowe przyciągał także urokliwy 540 kilometrów tras rowerowych bie- taj, nad brzegiem urokliwie położonego neorenesansowy pałac z końca XIX wie- gnących zarówno przez gminę, jak i całe jeziora, Leszek Górecki, główny bohater ku, zbudowany na zamówienie Mikoła- Ogniem i mieczem: pojedynek Wołodyjowskiego pojezierze. kultowego serialu , pró- (Zbigniew Zamachowski) z Bohunem (Aleksandr Daleko od szosy ja Fuhrmana, właściciela dóbr łąckich. Domogarow) nad Jeziorem Łąckim, fot. East News bował zauroczyć studentkę Anię. 48 49

MAZOWSZE NA FILMOWO Michała Ossowskiego Widok na miasto z kościołem Matki Bożej Pocieszenia, fot. Urząd Miasta Żyrardowa Kościelna

Jasna

Willa 1 Maja Św. Karola Staw na Haupta Strażacka Boromeusza

Bielinku Armii Krajowej L. Waryńskiego T. Kościuszki K. Dittricha Matki Bożej Park G. NarutowiczaPocieszenia Kościelna im Karola St. Żeromskiego Farbiarska Dittrricha B. Limanowskiego P. Wysockiego Muz. Mazowsza Plac Aleja Partyzantów Parkowa Zachodniego Jana Pawła II Ks.P. Ściegiennego Wniebowstąpienia Stefana Żeromskiego Pałac Ks.St. Staszica Tyrolski Pańskiego W. Łukasińskiego (ewangelicki) J. Mireckiego Legionów 1 Maja Polskich Wniebowstąpienia Pańskiego G. Narutowicza L B. Szulmana St. Okrzei egio Nowy Świat nó (katolicki) F w . Po ls C kich h Aleja Partyzantów o

Legionów p

Wierzbowa i n Ks. O. Wittenberga Polskich B. Limanowskiego a Górny Staw 12 16 Stycznia ŻYRARDÓW Szarych Szeregów St. Okrzei

Żabia ARCHITEKTONICZNA PERŁA

Unikatowy postindustrialny charakter i do odpoczynku, i do uprawiania aktyw- wyjątkowych budynków. To spuścizna po współczesnego Żyrardowa i dawna, dzie- nej turystyki. czasach, w których opisywane miejsce

Filmowy Żyradów więtnastowieczna osada fabryczna czy- Wizytę w Żyrardowie warto rozpocząć było światową (!) potęgą w produkcji lnu. Centrum Informacji Turystycznej Filmowy Żyradów nią to miasto leżące w zachodniej części od spaceru po zabytkowym parku miej- Do pomocy mamy dobrze opracowany i Kulturalnej w Resursie Mazowsza prawdziwą perełką architek- skim im. Karola Dittricha (ul. Karola szlak ,,Spacer po XIX-wiecznej osadzie ul. 1 Maja 45, tel. 46 854 24 24, toniczną. Filmowe walory Żyrardowa Dittricha 1), przejść przez mostki nad fabrycznej’’ (więcej: www.zyrardow.pl). www.resursa.zyrardow.pl chwalą najwybitniejsi polscy scenogra- niewielkimi kanałami i przepływającą Dawną miejską zabudowę – a także ar- fowie – Allan Starski i Andrzej Haliński, w tym miejscu Pisią Gągoliną, a jeśli chitekturę przypominającą PRL – uwiel- a Andrzej Wajda umieścił tutaj plan fil- przyjechaliśmy z dziećmi – zatrzymać biają filmowcy. Jacek Skalski kręcił w ży- Żyrardów na ekranie mowy jednego ze swoich ostatnich dzieł: się na placu zabaw. W secesyjnym pała- rardowskich plenerach, w okolicach Czarodziej z Harlemu (1990) Wałęsa. Człowiek z nadziei. Jeśli dodać cyku położonym na terenie parku mie- kościoła św. Karola Boromeusza, dramat Miasto prywatne (1994) do tego malownicze Wydmy Między- ści się Muzeum Mazowsza Zachodniego. sensacyjny Miasto prywatne. We wspo- Wałęsa. Człowiek z nadziei (2011) borowskie oraz otulinę Bolimowskiego Park sąsiaduje z częścią rezydencjalną mnianym Wałęsie. Człowieku z nadziei Strażacy (2015), Wkręceni (2013) Parku Krajobrazowego, Żyrardów jawi się dawnej osady fabrycznej. Warto zo- Andrzej Wajda odtworzył w Żyrardowie Zjednoczone stany miłości (2015) jako atrakcyjne miejsce i do zwiedzania, baczyć zespół składających się na nią socjalistyczne blokowisko z lat 70., na Bodo (2015) którym mieszkał Lech Wałęsa. Zdjęcia do filmu powstawały na terenie osiedla Wyprawa na wydmy Wschód, a w okolicach bloku przy ulicy Nietrzebki 20 powstała scena z prote- Aby docenić uroki otaczającej miasto stującymi robotnikami. Obszar daw- przyrody, warto wybrać się na rowero- nej osady fabrycznej – budynki straży wą wyprawę do Międzyborowa i nacie- ogniowej, kantoru i wiele innych – wy- szyć wzrok widokami niespotykanych korzystali także producenci serialu w tej części Polski piaszczystych wydm. Strażacy z udziałem Macieja Zakościel- Podobno jazda rowerem po stromych nego. W 2015 roku Tomasz Wasilewski wydmach jest niepowtarzalną przygodą nakręcił w mieście większość zdjęć do (trasa niepolecana rodzinom z małymi dramatu obyczajowego Zjednoczone dziećmi). Najlepiej wyruszyć z okolic stany miłości – o losach kilku kobiet na pałacu w Radziejowicach, a potem czar- początku lat 90. XX wieku. Wykorzystał nym szlakiem skierować się do rezerwa- plenery ulic: Nietrzebki, Parkingowej tu Dąbrowa Radziejowska. i Skrowaczewskiego. Na planie Wałęsy. Od lewej: Andrzej Wajda i Robert Więckiewicz w roli Lecha Wałęsy, fot. T.C.D/VISUAL Press Agency Więcej o szlakach: www.zyrardow.pttk.pl 50 51

MAZOWSZE NA FILMOWO Muzeum Wsi Radomskiej – zagroda puszczańska z Jastrzębi, fot. Krzysztof Ninard, Centrum Informacji Turystycznej w Radomiu

Ścieżka przyrodnicza Młyn z Zoﬁówki Młyn z Zajączkowa Kasa Dom Mleczna ludowy z Jedlni Pawilon Remiza wystawienniczy Ekspozycja pszczelarska Szkoła Zagroda z Antoniowa Dwór

z Rędocina z Jastrzębi z Brzezie a a Zagroda Dwór k w c z Bartodziejów z Pieczysk e o i w Zagroda w a Zagroda Spichlerz t o S z Chomętowa z Alojzowa z Wilkowa d z y

Wiatrak Zespół Zagroda wiatraków z Kłonówka Zespół z Grabowca sakralny 13 Chałupa MUZEUM WSI RADOMSKIEJ z Trzemchy Dolnej

CEZARY BARYKA W SKANSENIE

Filip Bajon, reżyser ekranizacji Przed- Skansen zaprasza blisko 70 różnych obiektów położonych

Filmowy Radom wiośnia, powieści Stefana Żeromskiego, na 32 hektarach skansenu. Filmowy Radom nakręcił w Muzeum Wsi Radomskiej kilka Zwiedzanie skansenu to całodzienna Twórcy Przedwiośnia nakręcili w Muzeum Centrum Informacji Turystycznej ważnych scen do swojego filmu. Na py- wycieczka. Obok ekspozycji stałych sceny rozgrywające się w Chłodku, czyli – ul. Traugutta 3, tanie, dlaczego wybrał właśnie Radom, i czasowych Muzeum organizuje regu- jak pamiętamy z lektury książki Żerom tel. 48 360 06 10, www.cit.radom.pl stwierdził zwięźle, że jest to „teren naj- larnie warsztaty edukacyjne i lekcje skiego – folwarku położonym niedaleko mniej skansenowaty, za to najbardziej pokazowe. Oferta dla osób w różnym Nawłoci. Ekipa filmowa utrwaliła sekwen- prawdziwy, obrazowy”. I to jest chyba wieku jest szeroka. cje porannego spaceru Cezarego Bary- Skansen na ekranie najlepszy opis tego miejsca. Bo radomski ki (Mateusz Damięcki), podczas którego Szwadron (1992), Przedwiośnie (2000) skansen żyje przez cały rok i możemy się ul. Szydłowiecka 30, spotyka on Wandzię oraz spotkanie głów- Historia Kowalskich (2008) w nim poczuć tak, jakbyśmy nagle zna- tel. 48 332 92 81, nego bohatera z księdzem przy grobie Rok 1863 (2012), Sen o Warszawie (2013) leźli się w majątku ziemskim sprzed stu www.muzeum-radom.pl Karoliny. W skansenie zrealizowano także Komendant Zagończyk (2016) i więcej lat – tutaj stoi osiemnastowiecz- scenę wyprawy Cezarego na wieś, kiedy ny dworek, tam chłopskie zagrody z Ja- oraz młyny wodne z Zajączkowa i Zofiów- zagląda do zagród i przygląda się życiu strzębi, Kłonówka i Chomentowa, nieopo- ki. Nie mogło zabraknąć również zabyt- chłopstwa. Filmowcy wykorzystali również Gdzie zjeść dal zespół wiatraków, dworski spichlerz kowego drewnianego kościoła. W sumie osiemnastowieczny dworek z Pieczysk, je- » Restauracja Kaskada den z ciekawszych eksponatów Muzeum. (ul. Wolanowska 183, Budowla jest kryta gontem, wybudowana tel. 48 385 13 32, 602 519 113) z modrzewiowych bali, ale nie tylko z ze- wnątrz prezentuje się okazale – w środku Okrasa w zagrodzie możemy zobaczyć stylowe dziewiętnasto- wieczne meble oraz fortepian warszaw- W Muzeum Wsi Radomskiej znany ku- skiej firmy Fryderyka Bucholtza. Radomski charz, Karol Okrasa, nagrywał kilka od- skansen żyje rytmem autentycznej wsi, cinków programu telewizyjnego Okrasa a coroczne Święto Chleba oraz Święto łamie przepisy. Jedną z audycji nakręco- Ziemniaka gromadzą zwykle kilka tysię- no w zagrodzie z Chomentowa, a zna- cy osób. Na terenie muzeum uprawia się nemu kucharzowi towarzyszyły panie zboże, sadzi ziemniaki, pokazuje uczestni- ze stowarzyszenia Nasza Wieś Józefów kom warsztatów edukacyjnych i lekcji po- z gminy Kowala. Wcześniej Muzeum kazowych, jak zrobić zakwas i upiec pyszny przygotowało konkurs kulinarny „Potra- chleb. Goście lepią także garnki i ubijają wa regionalna z ziemniaków”, w którym Scena z Przedwiośnia. Wjazd Cezarego Baryki do Nawłoci, pierwszy z prawej w roli głównej Mateusz Damięcki, fot. Wojtek Stein/Reporter masło. Wszystko dzieje się jak dawniej. gospodynie zajęły pierwsze miejsce. 52 53

MAZOWSZE NA FILMOWO

GÓW ERE SZ CH

Y Ż R A W Z o g S I R e i

K k s

O w

W o

G W S r E r t. b I z W Pa a e s I Z o r a ż G n p n K e r . s ra of a Ratusz w Radomiu, fot. Euro Pilot R . L t o o e a d C a d s U K P zin zk us r S w o a o w n t y a o o l k W c E k P K iń ó in o R so J I ł g a Ł ł c h c o a no zewskic ak tki m . cny ow r eg e a s N o P n k Y o a ie o H n g n Prądzyńs Wa k p c a R Z yń R o . g i s ów e k S o S i a n - A e a

l A Sta- Z - o J a W niosa m n W O w . o C id Aquapark e o B ok sp S o a g ól Stary a o n t g . a G . ł a g i k e i T S S W O ł e a i p p n E eC k o I z M a lcz - e r S ó ie a w y i k z d z łd a r G st . nOgród n b a z s A K o K d o G ł e G H D e ło a ę y E d d ob si S r I o U a z r a h a Kośc. M.B. R C a e r a n r -i s n T e i i sk j- l ka m S

a C y K h . F e W o K E Miłosierdzia i t N A l a ró l t m tk N a pl. prof. W. row P a o a k S C o a Ci w K R r e o z i s es s I y k ie p ć Żołnierzy . g G r - a w s ls c Krukowskiego S E la k N e Gś n W e No a ie ro M B i t c w o r a W w S . ała In o 72 PP K k il W L a ż E cz A . y n E a o o . n l c a s d O J ier h K L Pileckiego n K s o Z L w a b U ka o K R E w C L w o o a y IC pl. ks. W s C A S o A a z U n c z K r a - i k o W l r ł . I w - Z o ys W ie E L z Chm lna R. Kotlarza t ok N T G a A a a a a pl. G l s i O a e a jn A . R g z u e - b a a u B t c j n R i- trW t z l a Kośc.Chrześcijan y Jagielloński d O w a M M S S P E y K łó z T . S a c rg ałata a a M a r . e rty i to G A ą i z e a w ow d Sz R . Powszechny an Z l n F ic a w t s k w n Wiary Ewangelicznej a E s K ów Park k iz a O k rli J E e N a a S ko J D k . l ie F c a s s zp w A ie les C j j a i s z S l i k k ń n ta k i a do -K k

s ln a k rf r Leśniczówka P B a a t a a a r a d iw a a uz s a n o B a 5

a a Ratusz ń h c b . Kośc. c . i r e o w

a Ży n Sz z c t g L y G d g a ew k z 2 dtn s a a e o n pl. o S Z k s

n I ia a J a Św. Rodziny Ry- . r a a M u R d F b r a r w l a O i k t s s ań Kazimierza K w . K o y r j o i t k S T ARE A B nek sk t liń ol a e a sk S a be z o i i i ł G e r a r

l N . g g m a ro Wielkiego o a ł d F s M F o zk W . B

O a G ZAMŁYNIE . ar a y S t W z kło a

W M d ka Mleczna w pl. S K a S ows ł T ki n Ś o . ej- s

r w Ż B a ec r S E

a a - o Klasztor R i C Stare Miasto ź O ur f St. Zbrowskiego i e a L

n a k M K i c S e a z

e K M n o K a Berna Bernardynów I t n Kośc. I a A E n G y w E n k r

w i pl. O n e J ł S a le d R a a A ł G w o e

ł y Św. Wacława s i . w c i F - z r . Konstytucji M . a

r y a ń e r k s c d O A. S S

T s

w k T A a a oc 3 Maja k a h a Ł o o a n

te a r s r r m i n a a W g S n l k T P O . o Ż e u E Grodzisko . y i a . z R MIASTOr b O a M z k k g J o s . a S w y K w z IE a g p k G Piotrówka e z s . u - O u i W Ś d c c r z e i b p M t i n . h P o . s a t s k w r W P P K a r o io o k A o a s e h D tr ó p i z e . w d M i rn d l e O O k C C a ika k rz a L n R. G m k U u A . o B E c w w L . i K S i J s s H K G k A a N ł a o Kisielew- i al - l . . K I a A M . P E E a R P a o C t H . ź k skiego U S Kat. . dzi I e 14 T ora G w z O A Si A M e d K W MCSW nk o IC Opieki iew O o Z RADOM Z ic N r S a A „Elektrownia” za i NMP g C n i

- d M . e M o a a y e g z J A r H s r ł - K D a o a o P e o . ak e p W l i u k R p n Ś w d h l e g P d a k r n . l u z c . a e ła o I O e i S i a n s P o w O i A t. S s r k B k a S t ń k A . a o W r J . n C y i a t w G r R s m o b ac d MIASTO ANDRZEJA WAJDY K z r ń C S a E . . u a S w o I s ł . a y W A a k s g z K h T k W k s

S a C R R

i kie A E W k s Z

z U O s l C

N G W Radomiu nie sposób się nudzić. Spa- nad Mleczną w latach 1935–1946, a rodzina Bo kolejnym przystankiem może być tzw. Lato”.o W Radomiu każdy znajdzie coś dla u i 5 A S

c U 2 . M ś

I L T o Filmowy Radom cer można rozpocząć od reprezentacyj- Wajdów zajmowała mieszkanie w oficer- Miasto L Kazimierzowskie, czyli historycz- siebie. Miasto i okolica zachęcają także Filmowy Radom . K T

B . A T

nego miejskiego deptaku – ulicy Żerom- skiej kamienicy przy ulicy Malczewskiego na dzielnica Radomia, wyznaczona przez do aktywnego wypoczynku. Można wybrać skiego – pełnego kawiarenek, restauracji 20. Słynny reżyser odsłonił na domu ta- dawne mury obronne. Widać je nie tylko się chociażby na rowerową wycieczkę do i dziewiętnastowiecznych kamieniczek. blicę, która upamiętnia jego ojca, kapi- we wspomnianym filmie Wajdy, lecz tak- oddalonego o 9 kilometrów skansenu Mu- To właśnie Żeromskiego jest widoczna tana Jakuba Wajdę, ofiarę zbrodni katyń- że w dramacie obyczajowym Nigdy się nie zeum Wsi Radomskiej (opis szlaku: www. w znanym filmie Andrzeja WajdyDyrygent . skiej. W Dyrygencie obok wspomnianej dowiesz Jana Kidawy-Błońskiego, którego bractworowerowe.ats.pl). Dzień najlepiej Miasto zresztą zawsze pamiętało, i nadal ulicy Żeromskiego można zobaczyć także akcja rozgrywa się w wojennym Radomiu. zakończyć w pełnym atrakcji Aquaparku pamięta, o wielkim twórcy, a on odwdzię- klasycystyczno‑barokowy budynek daw- Królewski Radom przyciąga także miłośni- Radom przy ulicy Chrobrego 3. czał się tym samym. Już po śmierci artysty nego kolegium pijarów, a obecnie Mu- ków sztuki, bo wspomniane Mazowieckie Mazowieckie Centrum Sztuki Współcze- zeum im. Jacka Malczewskiego, a także Centrum Sztuki Współczesnej „Elektrow- snej „Elektrownia” przygotowało uliczną radomski rynek. nia” to instytucja, której działalność jest Centrum Informacji Turystycznej wystawę ,,Andrzej Wajda 40/90” na placu Zresztą filmowa wycieczka śladami An- znana również poza granicami miasta. ul. Rwańska 16, tel. 48 386 91 92 Konstytucji 3 Maja (40 filmów/90 lat ży- drzeja Wajdy to jeden z pomysłów na W ramach Centrum działa supernowocze- www.cit.radom.pl cia). Słynny reżyser dorastał w mieście zwiedzanie tego królewskiego miasta. sne kino studyjne z najlepszym w kraju systemem nagłośnienia, organizowane są festiwale filmowe, plenery i wystawy. Elek- Radom na ekranie trownia może się poszczycić jednym z naj- Kontrybucja (1966) bogatszych w Polsce zbiorów sztuki współ- Opadły liście z drzew (1975) czesnej, z dziełami Kantora i Czapskiego Dyrygent (1979), Psy 2 (1993) oraz szkicami Andrzeja Wajdy, który wraz Przedwiośnie (2000), W ukryciu (2011) z żoną Krystyną Zachwatowicz był inicja- * Na liście wymienione są tylko niektóre tytuły. torem powstania Centrum. Elektryzujące Maratony Filmowe i Zimowy Przegląd Fil- mowy „Koksownik” to imprezy promujące Gdzie zjeść ambitne kino artystyczne, które przyciąga- » Restauracja Pivovaria ją do Radomia rzesze kinomanów, a także (ul. Moniuszki 26, tel. 48 384 88 78 znanych artystów. Stałym gościem Kok- www.pivovaria.pl) sownika jest Jan Nowicki, a Cezary Harasi- » Restauracja Teatralna mowicz, Anna Mucha i Antoni Królikowski (ul. Żeromskiego 55, tel. 48 363 77 63 prowadzili warsztaty w ramach Ogólno- www.teatralna.radom.pl) Na planie filmuDyrygent . Na zdjęciu Andrzej Wajda i Andrzej Seweryn, fot. Jerzy Kośnik/Filmoteka Narodowa polskich Spotkań Filmowych „Kameralne 54 55

MAZOWSZE NA FILMOWO Wnętrza hotelowe pełne są pamiątek związanych z Trylogią, fot. Hotel Trylogia Kościół parafilany w Gliniance, fot. Agnieszka Zdunik

15 HOTEL TRYLOGIA W ZIELONCE 16 KOŚCIÓŁ W GLINIANCE

KMICIC I KRZESŁO JERZEGO HOFFMANA ODWIEDZINY U OJCA MATEUSZA

Sława tej uroczej lokalizacji sięga daleko reżysera. Stoi tam nawet oryginalne Urokliwy drewniany kościółek św. Waw- do najpiękniejszej części doliny Świdra, poza granice Mazowsza. Mowa o hotelu krzesło reżyserskie, które towarzyszyło rzyńca w Gliniance niedaleko Otwoc- który tworzy malowniczy przełom. Prze- Trylogia w Zielonce koło Warszawy. Jak Hoffmanowi na wszystkich planach fil- ka jeszcze kilkanaście lat temu rzadko chodzimy przez wąski, urokliwy jar zwany Filmowa Zielonka

można się domyślać, jego właściciele to mowych. Ale podczas wizyty w Zielon- odwiedzali turyści. Oprócz parafian Złotym Kanionem, a wyprawę kończymy Filmowa Glinianka miłośnicy historii oraz Trylogii Henryka ce można również udać się na dłuższy najczęściej zaglądali tutaj pątnicy wę- w miejscowości Rudki. Sienkiewicza, a co za tym idzie, także spacer lub wyprawę rowerową. Szlak drujący do otoczonego kultem obrazu twórczości reżyserskiej Jerzego Hoffma- rowerowy Wokół Zielonki rozpoczyna się Matki Bożej Glinieckiej. Obecnie baro- na, który przeniósł na duży ekran Pana przy skrzyżowaniu ulic Poniatowskiego kową świątynię z Glinianki zna cała Pol- Parafia pw. św. Wawrzyńca Wołodyjowskiego, Potop oraz Ogniem i Wschodniej, biegnie obok Jeziora Czar- ska, tutaj bowiem mieści się parafia ojca ul. Wawrzyniecka 149, i mieczem. nego i kończy się przy stacji kolejowej Mateusza, tytułowego bohatera serialu. tel. 22 789 97 97 Wszystko zaczęło się od pasji do koni Zielonka Bankowa. Atrakcyjności tej okolicy dodaje Mazo- i budowy stajni, kolejnym etapem były wiecki Park Krajobrazowy oraz płynąca A to ciekawe! przygotowania aktorów i kaskaderów do przez wieś rzeka Świder, tworząca nie- pracy na planie. Konie ze stajni państwa Hotel Trylogia, opodal malownicze przełomy. Lokalnym specjałem Glinianki są tzw. Ładno zagrały m.in. w Panu Tadeuszu restauracja Dwór Rozłogi Można z uśmiechem stwierdzić, że pro- sójki – paszteciki z drożdżowego cia- i Zemście. Z czasem przybywało pracy, ul. Poniatowskiego 46, ducenci serialu przenieśli Sandomierz sta wypełnione kapustą z grzybami, powstawały nowe inwestycje. W marcu tel. 22 771 82 24 do Glinianki. To właśnie tutaj grający których wielkim fanem jest Artur Żmi- 2008 roku otwarto hotel, którego ojcem głównego bohatera Artur Żmijewski wy- jewski, wcielający się w postać księdza chrzestnym został Jerzy Hoffman. Obok głasza płomienne kazania, spowiada detektywa. hotelu z bogatą kolekcją pamiątek zwią- skruszonych parafian i rozwiązuje krymi- zanych z autorem Trylogii i twórczością nalne zagadki. Ale na Ojcu Mateuszu nie Jerzego Hoffmana, stanęła restauracja kończy się filmowa historia tych okolic. Dwór Rozłogi, dlatego do Zielonki za- W tym samym kościele kręcono także glądają dziś nie tylko wielbiciele histo- sekwencje do innego popularnego seria- rii, a w szczególności Sienkiewicza i fil- lu – Plebanii, a Glinianka była w nim se- mowych adaptacji jego dzieł, ale także rialową parafią o nazwie Stara Wiosna. Po miłośnicy wyśmienitej kuchni. W tam- obejrzeniu zabytkowej świątyni możemy tejszym Muzeum Historii Filmów Jerze- zostawić samochód na pobliskim rynecz- go Hoffmana można zobaczyć rekwizy- ku i wybrać się na krótki spacer wzdłuż ty z planu filmowego, niepublikowane rzeki Świder. Szlak rozpoczyna się przy Na planie Ojca Mateusza w Gliniance: fotosy, stroje i broń z epoki oraz szki- Wnętrza hotelowe pełne są pamiątek związanych z Trylogią, kościele, biegnie przez podworski park ze Artur Żmijewski (ksiądz Mateusz Żmigrodzki) i Piotr Polk ce, rzeźby i obrazy związane z filmami fot. Hotel Trylogia starymi dębami, Wolę Karczewską i dalej (inspektor Orest Możejsko), fot. VIPHOTO/East News 56 57

MAZOWSZE NA FILMOWO Muzeum Architektury Drewnianej w Nowej Suchej, fot. Agnieszka Kłosińska Zespół pałacowo-parkowy w Jabłonnie, fot. Euro Pilot

17 MUZEUM ARCHITEKTURY 18 PAŁAC W JABŁONNIE

DREWNIANEJ W NOWEJ SUCHEJ HANS KLOSS Z WIZYTĄ W PAŁACU

ŚLUBY W SKANSENIE Osiemnastowieczny pałac w Jabłonnie są koncerty muzyki poważnej. W oko- przyciąga niezwykłą historią. Tutaj po- licy można również skorzystać z licz- Niewielka Nowa Sucha nieopodal Sie- z siódmej klasy widzowie łatwo rozpo- mieszkiwał król Stanisław Poniatowski, nych tras rowerowych. Około kilometra dlec jeszcze kilkadziesiąt lat temu ko- znają dwór Cieszkowskich, park oraz a biskup płocki – fundator rezyden- od pałacu, przy miejscowej piaskarni, Filmowa Jabłonna

Filmowa Sucha Nowa jarzyła się głównie z malowniczym po- budynek organistówki. Produkcji, które cji – podarował ją swojemu bratankowi, rozpoczyna się jeden z najciekawszych łożeniem nad rzeczką Kostrzyn. Dziś powstały w skansenie, było dużo więcej księciu Józefowi Poniatowskiemu. Posia- szlaków rowerowych biegnący wałem słynie także ze skansenu, którego po- (więcej: www.mazowszenafilmowo.pl). dłość Poniatowskich pod Warszawą kusi przeciwpowodziowym wzdłuż Wisły. mysłodawcą był profesor Marek Kwiat- wielohektarowym parkiem w stylu an- Więcej: www.palacjablonna.pl kowski, długoletni dyrektor warszaw- gielskim z licznymi alejami spacerowy- skich Łazienek. Z pomocą swojej żony Muzeum Architektury Drewnianej mi, ścieżkami rowerowymi i ponadstu- Marii doprowadził do powstania Mu- Regionu Siedleckiego letnim drzewostanem. Dla miłośników Pałac na ekranie zeum Architektury Drewnianej Regionu Grębków, tel. 604 095 147, seriali ważna jest pewnie jeszcze jedna M jak miłość (2000–) Siedleckiego, którego centralnym punk- www.sucha.podlasie.pl informacja: w Sali Balowej pałacu Marta Oficer (2004–2005) tem jest modrzewiowy dwór z 1743 roku Mostowiak wzięła ślub z Andrzejem Bu- Ojciec Mateusz (2008–) wzniesiony z inicjatywy Ignacego Ciesz- 18 km na północ znajduję się pięknie dzyńskim w serialu M jak miłość. 39 i pół (2008–2009) kowskiego, kasztelana liwskiego. Oprócz położony Zamek w Liwie, a tuż obok Zespół pałacowo-parkowy w Jabłonnie Usta usta (2010–2011) dworu w skansenie możemy zobaczyć niego malownicze miasto Węgrów, gdzie gościł wiele ekip filmowych. Janusz Ma- Hans Kloss. Stawka większa niż śmierć między innymi oficynę dworską, stajnię, w zakrystii bazyliki mniejszej podziwiać jewski kręcił tutaj sceny zabawy sylwe- (2012) budynek organistówki z połowy XIX wie- można magiczne lustro Twardowskiego. strowej w komedii Excentrycy, czyli po Excentrycy, czyli po słonecznej stronie ku i ponadstuletnią karczmę plebańską. słonecznej stronie ulicy. Po parkowych ulicy (2015) Filmowcy szybko zainteresowali się www.krainatwardowskiego.pl alejkach przechadzał się również Artur * Na liście wymienione są tylko niektóre tytuły. skansenem, w którym od lat 90. wciąż Żmijewski jako ojciec Mateusz, bo za- przybywa eksponatów. Reżyser Jan bytkowa rezydencja została wykorzy- Jakub Kolski zachwycił się historycz- stana w kultowym serialu jako siedziba ną architekturą i okolicą do tego biskupa. W oranżerii i Sali Pompejań- stopnia, że umieścił tutaj plan fil- skiej powstały sceny do dramatu sen- mowy Pornografii – adaptacji powie- sacyjnego Hans Kloss. Stawka większa ści Witolda Gombrowicza. Filip Bajon niż śmierć z udziałem Stanisława Mi- pracował w tym miejscu nad ekra- kulskiego i Emila Karewicza. Pałac peł- nizacją Ślubów panieńskich z udzia- ni funkcję centrum konferencyjnego, łem Macieja Stuhra i Marty Żmudy Na planie filmu1920. Bitwa Warszawska, reżyseria Jerzy Hoffman. dysponuje także hotelem i restauracją. Jeden z odcinków serialu Czterdziestolatek nakręcono Na zdjęciu Adam Ferency (czekista Bykowsk) i Olga Kabo (Sofia w Jabłonnie. Na zdjęciu Anna Seniuk (Magda Karwowska) i Jan ‑Trzebiatowskiej. W serialu Szatan Nikołajewna), fot. Czesław Czapliński/FOTONOVA W Sali Balowej regularnie organizowane Nowicki (profestor Zygmunt Koziełło), fot. East News/Polfilm 58 59

MAZOWSZE NA FILMOWO Zespół pałacowy w Radziejowicach, fot. Euro Pilot Na planie Nocy i dni w Seroczynie: Karol Strasburger (klęczący Józef Toliboski) i Jadwiga Barańska (Barbara Niechcic w środku, na pierwszym planie), fot. Filmoteka Narodowa

19 PAŁAC W RADZIEJOWICACH 20 SEROCZYN

ROMAN WILHELMI I PIĘKNE ARYSTOKRATKI W KRAINIE NOCY I DNI

Położone w południowo-zachodniej czę- Leżący we wschodniej części wojewódz- sobie krótką przerwę i zobaczyć pamięt- ści województwa mazowieckiego Radzie- twa mazowieckiego Seroczyn przyciąga ny staw z Nocy i dni. Więcej o szlaku: jowice przyciągają urokliwie położonym Pałac na ekranie turystów bogactwem przyrody – nieopo- www.turystyka.siedlce.pl klasycystycznym pałacem, a także ota- Pan Tadeusz (1928) dal bowiem rośnie prastary las, a rezer- Filmowy Seroczyn czającą miasteczko Puszczą Jaktorowską. Lalka (1968) waty Dąbrowy Seroczyńskie i Kulak kuszą Filmowe Radziejowice Zespół pałacowy w Radziejowicach ma Kariera Nikodema Dyzmy (1980) widokiem rozłożystych dębów i buków, Centrum Informacji Turystycznej bogatą historię sięgającą XV wieku. Znachor (1981) tajemniczymi uroczyskami i stawami. Je- ul. Pułaskiego 7, Siedlce, Obecnie mieści się w nim Dom Pracy Kto nigdy nie żył (2006) den z nich kojarzy chyba większość do- tel. 535 068 593, Twórczej, w którym tętni życie kultural- Wichry Kołymy (2009) rosłych Polaków, bo to staw, w którym www.pttksiedlce.pl ne. Pałac rozsławiły liczne produkcje Karol Strasburger zbierał nenufary dla filmowe. Jeszcze przed wojną, w 1928 r., Podczas pobytu w Pałacu warto odwie- Jadwigi Barańskiej w serialu oraz filmie miał premierę dramat kostiumowy w re- dzić baseny termalne w Mszczonowie Noce i dnie. Filmowy staw niewiele się Gdzie zjeść żyserii Ryszarda Ordyńskiego Pan Tade- zmienił od tamtego czasu, a co najważ- » Restauracja Kochanówka usz. W serialu Kariera Nikodema Dyzmy, ul. Warszawska 52, niejsze – ciągle kwitną na nim nenufary. (ul. Kochanowskiego 9, Siedlce, w pałacu spotykały się piękne arysto- tel. 46 857 87 81 , Naszą wyprawę możemy rozpocząć od tel. 505 172 964) kratki z tajemniczej loży, które urządziły www.termy-mszczonow.eu zabytkowego parku z okazałymi jesiona- » Restauracja Zaścianek Polski tutaj orgię z udziałem Wielkiego Trzyna- mi, klonami i kasztanowcami. Znajdziemy (ul. Asłanowicza 17, Siedlce, stego czyli Romana Wilhelmiego. Widzo- go na południowym skraju wioski, obok tel. 25 631 02 29, www.zascianekpolski.eu) wie mogli też podziwiać radziejowicką neorenesansowego pałacyku Edmunda » Restauracja Dworska posiadłość w filmie Jerzego Hoffmana Wernera. W części wsi noszącej nazwę (Mościbrody 52, Wiśniew, Znachor (1981). Pałac był w nim rezy- Adamiec scenografowie postawili dwo- tel. 25 641 70 30) dencją hrabiostwa Czyńskich. Właśnie rek Niechciców. Przed budynkiem wyko- tam młody hrabia Leszek Czyński do- pano staw, a nieopodal posadzono 300 Zabytkowy zespół dworski w Seroczynie, fot. Diana Żydak wiedział się, że jego ukochana przeżyła wierzb. Tak Seroczyn ucharakteryzowa- wypadek motocyklowy i stamtąd wyru- no na filmowy Serbinów. Na amatorów szył powozem pełnym róż na spotkanie wycieczek rowerowych czeka Trasa Wo- z dziewczyną. dyńska – przebiegający między innymi przez Wodynie, Seroczyn i Kołodziąż szlak rowerowy, który wiedzie przez historycz- Dom Pracy Twórczej w Radziejowicach Kadr z filmuZnachor . Na zdjęciu Maria Homerska ne miejsca w południowo-zachodniej ul. Sienkiewicza 4, tel. 46 857 71 75, i Igor Śmiałowski (hrabiostwo Eleonora i Stanisław Czyńscy części powiatu siedleckiego. Po dro- przed pałacem w Radziejowicach, www.palacradziejowice.pl fot. Roman Sumik, Filmoteka Narodowa dze, w rezerwacie Kulak, możemy zrobić 60 61

MAZOWSZE NA FILMOWO Fontanna przed pałacem Dernałowiczów w Mińsku Mazowieckim, fot. qmphotostudio

Autor przewodnika: Marek Szymański

Zdjęcie na okładce: Jerzy Troszczyński/Filmoteka Narodowa

Współpraca: Adam Jasiński

Opracowanie i redakcja: Euro Pilot Sp. z o.o. ul. Konarskiego 3, 01-355 Warszawa 21 MIŃSK MAZOWIECKI www.europilot.com.pl Wydawca: PRZYSTANEK NAD SREBRNĄ Województwo Mazowieckie 03-719 Warszawa, ul. Jagiellońska 26 tel.: 22 5979-100, faks: 22 5979-290 Co łączy wybitnego reżysera Andrze- Holland w filmie wojennymEuropa, Eu- e-mail: [email protected] ja Wajdę, słynnego aktora naturszczyka ropa. Kto chce dzień zakończyć aktywnie, Jana Himilsbacha i twórcę legendarnej ten może skorzystać z miejskiego aqu- Piwnicy pod Baranami Piotra Skrzynec- aparku z lodowiskiem. A miłośników kon- kiego? Losy każdego z nich były związa- taktu z przyrodą zaprasza Mazowieckie ne z Mińskiem Mazowieckim, a miasto Sioło Julianówka, urocze miejsce wśród Opracowanie merytoryczne publikacji w całości sfinansowano ze środków Samorządu Województwa Mazowieckiego przy współpracy z Mazowiecką Regionalną Organizacją do dzisiaj kultywuje pamięć o tych wy- łąk i lasów, z atrakcjami dla dzieci i do- Turystyczną. Filmowy Mińsk Mazowiecki bitnych postaciach. Jan Himilsbach do- rosłych (więcej: www.julianowka.com.pl). czekał się nawet własnego, organizowa- Wszelkie prawa, w tym wzór map i układ graficzny przewodnika zastrzeżone. Żadna część nego najczęściej we wrześniu festiwalu. niniejszej publikacji nie może być reprodukowana bez pisemnej zgodny Wydawcy i Autora. Zwiedzanie warto zacząć w okolicznych Urząd Miasta Mińsk Mazowiecki Górach Łańcuchowych, paśmie malowni- ul. Konstytucji 3 Maja 1, tel. 25 759 53 00 czych wydm porośniętych sosnami. Par- kujemy samochód przy rezerwacie Ba- ISBN 978-83-8009-626-4 gno Pogorzel i dalej wędrujemy do Góry Mińsk Mazowiecki na ekranie Skorinowej. Spacer po Mińsku najlepiej Śluby ułańskie (1934), Brzezina (1970) Wydanie II rozpocząć od malowniczego Parku Miej- Europa, Europa (1991) Warszawa, 2017 skiego im. Dernałowiczów. Uroku temu Pierścionek z orłem w koronie (1992) miejscu dodaje barokowo‑klasycystyczny Ranczo (2014) pałac oraz rzeka Srebrna. Przed pałacem Arkadiusz Czerepach udzielał wywiadu telewizyjnego w serialu Ranczo. Nieopo- dal – przy ulicy Kościelnej – stanął orygi- nalny przystanek autobusowy, który ma przypominać o realizowanym tutaj dziele Andrzeja Wajdy Brzezina. Lokalizacja filmowego przystanku nie jest przypadko- wa: w kamienicy przy ulicy Kościelnej 4 wybitny reżyser nakręcił sceny do Pier- www.mazowszenafilmowo.pl ścionka z orłem w koronie, a na pobli- Scena z filmuPierścionek z orłem w koronie. skim Starym Rynku do Brzeziny. Plenery Od lewej: Cezary Pazura (porucznik Kosior), Rafał Królikowski (Marcin), Jerzy Kamas (pułkownik „Prawdzic”), ulicy Mireckiego wykorzystała Agnieszka fot. Roman Sumik/Filmoteka Narodowa 62 www.mazowszenafilmowo.pl