Pa ństwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Cieszynie.

POWIAT CIESZY ŃSKI.

• Liczba ludno ści zaopatrywanej w wod ę ok. 143372 • Zaopatrzenie w wod ę – ilo ść rozprowadzanej lub produkowanej wody w m 3/d: ok. 29920 .

1

Mieszka ńcy powiatu cieszy ńskiego zaopatrywani s ą w wod ę do spo życia przez 29 wodoci ągów publicznych (14 opartych na wodach powierzchniowych, 7 na wodach podziemnych oraz 8 z uj ęć mieszanych) Z urz ądze ń wodoci ągowych, wchodz ących w skład systemu zbiorowego zaopatrzenia w wod ę do spo życia w 2012 r. korzystało 143372 mieszka ńców powiatu cieszy ńskiego (tj. 81,4% ogólnej liczby mieszka ńców powiatu). Pozostali korzystaj ą z wody z własnych studni. W niektórych gminach wi ększo ść ludzi korzysta z wody pochodz ącej z wodoci ągów publicznych (np. – 96%, Skoczów (obszar miejski) – 95%, Chybie – 93%). Do gmin, w których jest najmniej osób przył ączonych do sieci wodoci ągowej nale żą : Brenna (38%), Istebna (49%), Goleszów (67%) i Wisła (69%).

Od maja 2012 r. zaprzestano zaopatrzenia w wod ę z wodoci ągu Strumie ń z rzeki Wisły, (zawieszono prac ę SUW Strumie ń) i od tego momentu dla wodoci ągu Strumie ń miejscem uzdatniania wody pobieranej ze zbiornika Goczałkowice stał si ę ZUW „Goczałkowice”. Cz ęść mieszka ńców powiatu zamieszkuj ących tereny przygraniczne, zaopatrywanych jest w wod ę importowan ą z Republiki Czeskiej. Do wodoci ągów dostarczaj ących wod ę z Republiki Czeskiej nale żą : Nova Ves (Cieszyn), Moravka (Marklowice), Severomoravske Vodovody (Leszna), Severomoravske Vodovody/Dziegielów (Dzi ęgielów), SmVaK/Kaczyce (Kaczyce).

W 2012r. w ramach prowadzonego monitoringu kontrolnego i przegl ądowego pobrano do bada ń 279 próbek wody. Przekroczenia dopuszczalnych warto ści parametrów fizykochemicznych (m ętno ść , twardo ść , chloroform, barwa, żelazo, pH, nikiel, mangan, glin) stwierdzono w 48 próbkach wody, a wska źników mikrobiologicznych w 9 próbkach (paciorkowce kałowe, ogólna liczba mikroorganizmów w 22 oC po 72h, clostridium perfringens ).

2 W 2012r. Pa ństwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Cieszynie obj ął nadzorem uj ęcia indywidualne, zaopatruj ące w wod ę do spo życia szkoły. Pobrane próbki zbadano w zakresie monitoringu kontrolnego. Woda dostarczana mieszka ńcom powiatu cieszy ńskiego jest przewa żnie wod ą mi ękk ą i bardzo mi ękk ą oraz charakteryzuje si ę nisk ą zawarto ści ą fluorków.

PPIS w Cieszynie w oparciu rozporz ądzenie Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007r. w sprawie jako ści wody przeznaczonej do spo życia przez ludzi (Dz. U. Nr 61, poz. 417 z pó źn. zm.) wydał ocen ę o przydatno ści wody do spo życia na terenie powiatu cieszy ńskiego w 2012r.

GMINA BRENNA

• Liczba ludno ści zaopatrywanej w wod ę ok. 3850 • Zaopatrzenie w wod ę – zasilanie/ilo ść rozprowadzanej lub produkowanej wody w m3/d: - woda dystrybuowana przez Zakład Bud żetowy Gospodarki Komunalnej Brenna (wodoci ągi: Brenna Hołcyna – ok . 71 , Brenna Jatny – ok. 2) – ok. 82 , - dystrybuowana przez Spółk ę Wodn ą Brenna Chrobaczy-Centrum (wodoci ąg Brenna Chrobaczy – ok. 400 ), - woda zakupywana z Wodoci ągów Ziemi Cieszy ńskiej Sp. z o.o. Ustro ń (wodoci ąg Pogórze – ok. 96 ).

Gmina Brenna zaopatrywana jest w wod ę do spo życia przez nast ępuj ące wodoci ągi publiczne oparte na wodzie powierzchniowej Brenna Hołcyna , Brenna Chrobaczy, Brenna Jatny oraz Pogórze - oparty na uj ęciu podziemnym. W odró żnieniu od uj ęć powierzchniowych, uj ęcie podziemne znajduje si ę poza obszarem Gminy Brenna. Z wody pochodz ącej z wodoci ągów publicznych, b ędących pod stał ą kontrol ą zarówno Pa ństwowej Inspekcji Sanitarnej, jak i przedsi ębiorców wodoci ągowych w 2012r. korzystało jedynie ok. 36 % ludno ści.

3 Zaopatrzenie w wod ę mieszka ńców Gminy Brenna.

Badania jako ści wody prowadzone były regularnie przez cały rok, w 8 punktach monitoringowych, z czego 5 zlokalizowanych było u odbiorców wody oraz 3 w stacjach uzdatniania wody. W 2012r. w ramach prowadzonego monitoringu pobrano 17 próbek wody do bada ń fizykochemicznych i mikrobiologicznych. Przekroczenia dopuszczalnych warto ści parametrów fizykochemicznych stwierdzono w 4 próbach wody (niklu, magnezu, twardo ści ogólnej) oraz wska źników mikrobiologicznych w 2 próbach wody ( ogólnej liczby kolonii na agarze od żywczym w temp.22 0C. po 72h, bakterii grupy coli). W próbce wody pobranej z sieci wodoci ągu Brenna Chrobaczy, w punkcie monitoringowym zlokalizowanym w Szkole Podstawowej nr 2 w Brennej przy

4 ul. Bukowej, stwierdzono podwy ższon ą ogóln ą liczbę kolonii na agarze od żywczym temp.22 0C po 72h. Przedsi ębiorca podj ął działania naprawcze przedstawił niekwestionowany wynik badania wody. Ponadto powtórnie pobrana próbka wody w ramach kontroli PPIS potwierdziła równie ż wyeliminowanie mikrobiologicznego ska żenia w Szkole Podstawowej nr 2 w Brennej.

Z kolei w próbce wody pobranej w Stacji Uzdatniania Wody Brenna Jatny stwierdzono obecno ść bakterii grupy coli . Prawdopodobn ą przyczyn ą wyst ąpienia bakterii w wodzie pobranej w SUW, wg informacji przedsi ębiorcy wodoci ągowego, była awaria lampy UV. Na czas wymiany promiennika woda była uzdatniana podchlorynem sodu (r ęcznie). Po wymianie promiennika zostało zlecone badanie wody w SUW Brenna Jatny w ramach kontroli wewn ętrznej przedsi ębiorcy wodoci ągowego, które potwierdziło wyeliminowanie nieprawidłowo ści. Do PPIS w Cieszynie wpłyn ął niekwestionowany wynik tego badania.

Podwy ższone st ęż enie niklu, stwierdzono w próbce wody pobranej z sieci wodoci ągu Pogórze. Przedsi ębiorca zobowi ązał si ę przeprowadzi ć powtórne badanie wody w kontrolowanym punkcie monitoringowym tj. Przedszkolu Publicznym w Górkach Wielkich, który przekazał do PPIS w Cieszynie niekwestionowany wynik badania wody.

Niezale żnie od powy ższego kwestionowano jeszcze 3 próbki wody z uwagi na niskie st ęż enia magnezu, z czego jedn ą z nich dodatkowo tak że ze wzgl ędu na nisk ą twardo ść ogóln ą. Obowi ązuj ący akt prawny nie nakłada na przedsi ębiorc ę wodoci ągowego obowi ązku uzupełniania magnezu oraz ani dostosowywania twardo ści ogólnej do wymaganych minimalnych.

Woda wodoci ągowa w gminie Brenna cechuje si ę równie ż niskim st ęż eniem magnezu – znacznie ni ższym od warto ści zalecanej ze wzgl ędów zdrowotnych (30 – 125 mg/l przy zawarto ści siarczanów poni żej 250 mg/l). Dowodem na to s ą cztery analizy przeprowadzone w 2012 r. w wodzie z trzech nadzorowanych na obszarze gminy wodoci ągów publicznych tj. Brenna Chrobaczy, Brenna Hołcyna oraz Brenna Jatny (średnie st ęż enie magnezu = 9,3 mg/l). Potwierdziły to równie ż analizy urz ędowej kontroli przeprowadzone w ubiegłych latach, jak równie ż kontrola wewn ętrzna przedsi ębiorców prowadzona w latach poprzednich. W zwi ązku z powy ższym, celowym 5 jest stosowanie przez mieszka ńców żywno ści bogatej lub wzbogaconej w przyswajalny magnez. Magnez i twardo ść nale żą do dodatkowych parametrów chemicznych, jakim woda powinna odpowiada ć, nie posiadaj ą one bezpo średniego wpływu na zdrowie konsumentów. Woda w Gminie Brenna cechuje si ę tak że nisk ą zawarto ści ą fluoru . St ęż enie flourków w pobranych próbkach wody było niskie – nie przekraczało 0,1 mg/l. W 2012 r. Pa ństwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Cieszynie kontynuował nadzór nad indywidualnymi uj ęciami zaopatruj ącymi szkoły w wod ę do spo życia. Na terenie Gminy Brenna nadzorowano jedno tego typu ujęcie - dla Szkoły Podstawowej nr 1 w Brennej Le śnicy. Uj ęcie to zaopatruje w wod ę około 200 osób. W maju 2012r. nast ąpiła zmiana źródła zaopatrzenia w wod ę Szkoły w Brennej Le śnicy. Szkoła uzyskawszy stosowne pozwolenia na u żytkowanie nowo wykopanej, na terenie placówki studni gł ębinowej, zmieniła źródło zaopatrzenia w wod ę. W Gminie Brenna w Szkole Podstawowej nr 1 w Brennej Le śnicy ł ącznie do bada ń pobrano 3 próby wody. Stwierdzono przydatno ść wody do spo życia, pochodz ącej z uj ęcia dla Szkoły Podstawowej w Brennej Le śnicy.

PPIS w Cieszynie w oparciu rozporz ądzenie Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007r. w sprawie jako ści wody przeznaczonej do spo życia przez ludzi (Dz. U. Nr 61, poz. 417 z pó źn. zm.) wydał ocen ę o przydatno ści wody do spo życia na terenie gminy Brenna w 2012r.

GMINA CHYBIE

• Liczba ludno ści zaopatrywanej w wod ę ok. 8700 • Zaopatrzenie w wod ę – zasilanie/ilo ść rozprowadzanej lub produkowanej wody w m3/d: woda zakupywana z Wodoci ągów Ziemi Cieszy ńskiej Sp. z o.o. Ustro ń (wodoci ąg Strumie ń – ok. 1740 ).

6 zaopatrywana jest w wod ę do spo życia przez jeden wodoci ąg publiczny Strumie ń, oparty na powierzchniowym uj ęciu wody. Blisko 93% ludno ści Gminy korzysta z wody wodoci ągowej.

Zaopatrzenie w wod ę mieszka ńców Gminy Chybie.

Łącznie w 2012r. na terenie gminy w ramach prowadzonego monitoringu jako ści wody (w 3 punktach kontrolnych) pobrano i przebadano pod względem fizykochemicznym i bakteriologicznym 12 próbek wody. W zakresie parametrów fizykochemicznych kwestionowano 1 próbk ę wody (magnez).

PPIS w Cieszynie w oparciu o rozporz ądzenie Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007r. w sprawie jako ści wody przeznaczonej do spo życia przez ludzi (Dz. U. Nr 61, poz. 417 z pó źn. zm.) wydał ocen ę o przydatno ści wody do spo życia na terenie gminy Chybie w 2012r.

MIASTO CIESZYN

• Liczba ludno ści zaopatrywanej w wod ę ok. 34950 • Zaopatrzenie w wod ę – zasilanie/ilo ść rozprowadzanej lub produkowanej wody w m3/d: woda zakupywana z Wodoci ągów Ziemi Cieszy ńskiej Sp. z o.o. Ustro ń (wodoci ągi: Pogórze – ok. 8736 , Nova Ves – ok. 24) – ok. 8760 .

7

Cieszyn zaopatrywany jest w wod ę do spo życia przez dwa wodoci ągi: Pogórze (ujecie podziemne) oraz Nova Ves (uj ęcie powierzchniowe w Republice Czeskiej). W 2012r. około 96% mieszka ńców miasta korzystało z wody pochodz ącej z wodoci ągów publicznych, b ędących pod stała kontrol ą zarówno Pa ństwowej Inspekcji Sanitarnej jak i Przedsi ębiorcy Wodoci ągowego.

Zaopatrzenie w wod ę mieszka ńców Miasta Cieszyna.

8 W 2012r. w ramach prowadzonego monitoringu pobrano do badań 38 próbek wody pobrano i przebadano pod wzgl ędem fizykochemicznym i bakteriologicznym (10 punktów monitoringowych). Przekroczenia dopuszczalnych warto ści parametrów fizykochemicznych (magnez, żelazo, mangan, pH) stwierdzono w 6 próbkach wody oraz wska źników mikrobiologicznych ( bakterie grupy coli) w 1 próbce wody. W jednej próbce wody pobranej z wodoci ągu Pogórze stwierdzono obecno ść bakterii grupy coli i podwy ższon ą zawarto ść żelaza . Przedsi ębiorca wodoci ągowy dokonał płukania sieci wodoci ągowej oraz przeprowadził powtórne badania laboratoryjne. Przekazał PPIS w Cieszynie niekwestionowany wynik badania wody pobranej w ramach kontroli wewn ętrznej.

PPIS w Cieszynie w oparciu o rozporz ądzenie Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007r. w sprawie jako ści wody przeznaczonej do spo życia przez ludzi (Dz. U. Nr 61, poz. 417 z pó źn. zm.) wydał ocen ę o przydatno ści wody do spo życia na terenie miasta Cieszyn w 2012r.

GMINA D ĘBOWIEC

• Liczba ludno ści zaopatrywanej w wod ę ok. 5000 • Zaopatrzenie w wod ę – zasilanie/ilo ść rozprowadzanej lub produkowanej wody w m3/d: woda zakupywana z Wodoci ągów Ziemi Cieszy ńskiej Sp. z o.o. Ustro ń (wodoci ągi: Wisła Czarne – ok. 468 , Pogórze – ok. 475 ) – ok. 943 .

Gmina D ębowiec zaopatrywana jest w wod ę przez dwa wodoci ągi publiczne: Wisła Czarne (uj ęcie powierzchniowe) oraz Pogórze (uj ęcie podziemne). Uj ęcia dla obu wodoci ągów zlokalizowane s ą poza obszarem gminy. Z wody wodoci ągowej, systematycznie korzystało ok. 89% ludno ści gminy.

9

Zaopatrzenie w wod ę mieszka ńców Gminy D ębowiec.

Łącznie w 2012r. na terenie gminy w ramach prowadzonego monitoringu jako ści wody (w 4 punktach monitoringowych) pobrano i przebadano pod wzgl ędem fizykochemicznym i bakteriologicznym 11 próbek wody. W zakresie badanych parametrów nie kwestionowano żadnej próbki wody pod wzgl ędem mikrobiologicznym za ś przekroczenia dopuszczalnych warto ści parametrów fizykochemicznych stwierdzono w 3 próbach wody (glin, mangan, magnez, żelazo, m ętno ść ).

10

W pobranej próbce wody z sieci wodoci ągu Wisła Czarne kwestionowano mętno ść , st ęż enie glinu oraz st ęż enie manganu. Przedsi ębiorca wyja śnił, i ż prawdopodobn ą przyczyn ą pogorszenia jako ści wody był niski stan wody w zbiorniku Wisła Czarne. Jako ść wody z Wodoci ągu Wisła Czarne była nadzorem PPIS aż do czasu ustabilizowania si ę parametrów w wodzie surowej w zbiorniku Wisła Czarne. Strona przedstawiła niekwestionowane wyniki badania wody PPIS w Cieszynie, który umorzył post ępowanie administracyjne wszcz ęte z uwagi na przekroczenia st ęż enia manganu w wodzie przeznaczonej do spo życia przez ludzi.

W dwóch pobranych próbkach wody, kwestionowano podwy ższone st ęż enie żelaza- dla wodoci ągu Pogórze i Wisła Czarne. Przedsi ębiorstwo wodoci ągowe po uzyskaniu informacji o przekroczeniach niezwłocznie podejmowało działania naprawcze polegaj ące na płukaniu odcinka sieci wodoci ągowej. Skuteczno ść powy ższych działa ń potwierdzały ponowne badania wody.

PPIS w Cieszynie w oparciu o rozporz ądzenie Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007r. w sprawie jako ści wody przeznaczonej do spo życia przez ludzi (Dz. U. Nr 61, poz. 417 z pó źn. zm.) wydał ocen ę o przydatno ści wody do spo życia na terenie gminy Dębowiec w 2012r.

GMINA GOLESZÓW

• Liczba ludno ści zaopatrywanej w wod ę ok. 8470 • Zaopatrzenie w wod ę – zasilanie/ilo ść rozprowadzanej lub produkowanej wody w m3/d: - woda produkowana (wodoci ągi: Dzi ęgielów – ok. 33 , Goleszów „Szworc” – ok. 78 ) – ok. 111,

11 - woda zakupywana z Wodoci ągów Ziemi Cieszy ńskiej Sp. z o.o. Ustro ń (wodoci ągi: Severomoravske Vodovody – ok. 87, Pogórze – ok. 1239 , Severomoravske Vodovody/Dzi ęgielów – ok. 0) – ok. 1326 .

Gmina Goleszów jest zaopatrywana w wod ę do spo życia przez nast ępuj ące wodoci ągi publiczne: Pogórze, Goleszów Szworc (oparte na wodzie podziemnej), Dzi ęgielów (oparty na wodzie powierzchniowej), Severomoravske Vodovody (oparty na wodzie powierzchniowej, ujecie w Republice Czeskiej) i Severomoravske Vodovody/Dzi ęgielów (oparty na wodzie mieszanej). W 2012r. w Gminie Goleszów, z wody wodoci ągowej, korzysta około 67% ludno ści.

Zaopatrzenie w wod ę mieszka ńców Gminy Goleszów.

Łącznie w 2012r. na terenie gminy w ramach prowadzonego monitoringu jako ści wody (w 8 punktach kontrolnych) oraz nadzoru bie żą cego nad jako ści ą wody do spo życia pobrano 32 próbek wody . Przekroczenia dopuszczalnych warto ści parametrów fizykochemicznych (magnez, m ętno ść , barwa) stwierdzono w 5 próbkach wody oraz 12 wska źników mikrobiologicznych ( bakterie grupy coli, Clostridium perfringens) w 3 próbkach wody. W pobranej próbce wody w SUW Goleszów Szworc stwierdzono obecno ść bakterii grupy coli. Prawdopodobn ą przyczyn ą pogorszenia jako ści wody była awaria chloratora. Przedsi ębiorca wodoci ągowy odj ął działania naprawcze (zachlorowano wod ę w studni zbiorczej, naprawiono chlorator, przepłukano sie ć), w wyniku których uzyskano prawidłow ą jako ść wody przeznaczonej do spo życia przez ludzi. Strona przedstawiła niekwestionowane wyniki badania wody wykonane w ramach kontroli wewn ętrznej

W pobranej próbce wody w SUW Pogórze stwierdzono obecno ść bakterii grupy coli Przedsi ębiorca wodoci ągowy podj ął działania naprawcze (wykonał płukanie sieci w rejonie punktu poboru wody oraz zwi ększył zachlorowanie, w wyniku których uzyskano prawidłow ą jako ść wody, co potwierdzono niekwestionowanymi wynikami badania wody, wykonanymi w ramach kontroli wewn ętrznej przedsi ębiorcy wodoci ągowego oraz w ramach kontroli urz ędowej PPIS w Cieszynie. Według Przedsi ębiorcy prawdopodobn ą przyczyn ą obecno ści bakterii w wodzie mogło by ć wtórne zanieczyszczenie wody w zbiorniku, spowodowane małym rozbiorem oraz warunkami atmosferycznymi (wysok ą temperatur ą).

W pobranej próbce wody Severomoravske vodovody/Dzi ęgielów stwierdzono obecno ść bakterii Clostridium perfringens. Przedsi ębiorca wodoci ągowy przekazał do PPIS pismo, w którym poinformował, i ż podj ęto działania w celu wyeliminowania nieprawidłowo ści (wykonano płukanie i dezynfekcj ę sieci).WZC sp. z o.o. przekazały równie ż informacj ę, i ż prawdopodobn ą przyczyn ą mikrobiologicznego ska żenia sieci wodoci ągowej była awaria chloratora. Wyniki bada ń wody zarówno wykonanych w ramach kontroli wewn ętrznej jak i rekontroli urz ędowej wskazały, i ż jako ść wody spełnia wymagania wody przeznaczonej do spo życia.

W jednej z pobranych próbek wody w ramach monitoringu stwierdzono wysok ą mętno ść oraz podwy ższon ą barw ę. O powy ższym fakcie powiadomiono przedsi ębiorstwo wodoci ągowe, które wykonało płukanie sieci oraz pobrały próbk ę wody do badania laboratoryjnego. Na pogorszenie parametrów fizyko-chemicznych wody mogły mie ć wpływ prace wykonywane na sieci (usuwanie awarii), po zako ńczeniu których

13 wypłukano ruroci ąg. PPIS przedstawiono niekwestionowany wynik badania wody wykonany w ramach kontroli wewn ętrznej.

PPIS w Cieszynie w oparciu o rozporz ądzenie Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007r. w sprawie jako ści wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. U. Nr 61, poz. 417 z pó źn. zm.) wydał ocen ę o przydatno ści wody do spo życia na terenie gminy Goleszów w 2012r.

GMINA HA ŻLACH

• Liczba ludno ści zaopatrywanej w wod ę ok. 8600 • Zaopatrzenie w wod ę – zasilanie/ilo ść rozprowadzanej lub produkowanej wody w m3/d: woda dystrybuowana przez Wodoci ągi Ziemi Cieszy ńskiej Sp. z o.o. Ustro ń (wodoci ągi: Rudnik – ok. 1127, Pogórze/Rudnik – ok. 300 ) – ok. 1427 .

W Gminie Ha żlach z wody wodoci ągowej, systematycznie korzystało ok. 83% ludno ści. Wi ększa cz ęść gminy zaopatrywana jest w wod ę do spo życia przez wodoci ąg publiczny Rudnik (oparty na podziemnym uj ęciu wody). W Brzezówce natomiast wod ę dostarcza wodoci ąg Pogórze /Rudnik (woda mieszana – uj ęcia podziemne).

Zaopatrzenie w wod ę mieszka ńców Gminy Ha żlach.

14

Łącznie w 2012r. na terenie gminy w ramach prowadzonego monitoringu jako ści wody (w 6 punktach kontrolnych) pobrano 14 próbek wody. W zakresie parametrów fizykochemicznych (magnez, m ętno ść , żelazo) kwestionowano 2 próbki wody.

PPIS w Cieszynie w oparciu o rozporz ądzenie Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007r. w sprawie jako ści wody przeznaczonej do spo życia przez ludzi (Dz. U. Nr 61, poz. 417 z pó źn. zm.) wydał ocen ę o przydatno ści wody do spo życia na terenie gminy Ha żlach w 2012r.

GMINA ISTEBNA

• Liczba ludno ści zaopatrywanej w wod ę ok. 5722 • Zaopatrzenie w wod ę – zasilanie/ilo ść rozprowadzanej lub produkowanej wody w m3/d: woda dostarczana przez Urz ąd Gminy Istebna i Wojewódzkie Centrum Pediatrii „Kubalonka” Istebna (wodoci ągi: Jaworzynka – ok. 130,08 , Istebna Wilcze – ok. 138,13 , Istebna Zaolzie – ok. 16,89 , Koniaków Bukowina – ok. 97,29 , WCP „Kubalonka” – ok. 130 ) – ok. 520,39 .

15 jest zaopatrywana w wod ę z 5 wodoci ągów: Koniaków Bukowina, (oparty na wodzie podziemnej), Istebna Wilcze, Istebna Zaolzie, Jaworzynka oraz Istebna „Kubalonka” (oparte na wodzie powierzchniowej). W 2012 r. 49% mieszka ńców gminy korzystało z wody wodoci ągowej.

Zaopatrzenie w wod ę mieszka ńców Gminy Istebna.

Łącznie w 2012r. na terenie gminy w ramach prowadzonego monitoringu jako ści wody (w 11 punktach monitoringowych) pobrano 23 próbki wody. W zakresie parametrów fizykochemicznych (magnez, m ętno ść , chloroform, twardo ść , chlor wolny) kwestionowano 7 próbek wody, za ś pod wzgl ędem mikrobiologicznym (liczba bakterii grupy coli) 1 próbk ę. W próbie wody pobranej w ramach monitoringu kontrolnego z wodoci ągu Istebna Zaolzie stwierdzono obecno ść bakterii grupy coli. Przedsi ębiorca wodoci ągowy poinformował PPIS o podj ętych działaniach tj. przechlorowaniu wody, ponadto przeprowadził powtórne badanie wody w ramach kontroli wewn ętrznej, która spełniała wymagania wody przeznaczonej do spo życia.

Ponadto kwestionowano dwie próbki wody jedn ą z powodu podwy ższonej m ętno ści, drug ą z powodu podwy ższonego st ęż enia chloru wolnego. Przedsi ębiorca wodoci ągowy 16 poinformował PPIS o podj ętych działaniach, ponadto przeprowadził powtórne badanie wody w ramach kontroli wewn ętrznej, która spełniała wymagania wody przeznaczonej do spo życia. Do ko ńca lipca obowi ązywała decyzja PPIS w Cieszynie nało żona na Urz ąd Gminy Istebna w zwi ązku ze stwierdzanymi w latach poprzednich przekroczeniami dopuszczalnego st ęż enia glinu oraz niskie go odczynu wody pochodz ącej z wodoci ągu Istebna Zaolzie. Decyzja została wykonana, co potwierdziły niekwestionowane wyniki bada ń wody.

W 2012 r. Pa ństwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Cieszynie obj ął nadzorem uj ęcia indywidualne, zaopatruj ące szkoły w wod ę do spo życia. Na terenie Gminy Istebna nadzorowano jedno - dla Szkoły Podstawowej nr 2 w Koniakowie Rastoce. Uj ęcie to zaopatruje w wod ę około 100 osób, gdzie pobrano 3 próbki wody w zakresie monitoringu kontrolnego (w tym jedna w ramach rekontroli) oraz 1 w zakresie monitoringu przegl ądowego. Wod ę pochodz ącą z uj ęcia lokalnego w Koniakowie Rastoce kwestionowano trzy razy- stwierdzono podwy ższon ą m ętno ść , obecno ść bakterii Escherichia obecno ść bakterii grupy coli), obecno ść enterokoków oraz podwy ższon ą ogóln ą liczb ę kolonii na agarze od żywczym w temp. 220C po 72h. W ramach działa ń naprawczych wypompowano wod ę ze studni, wyczyszczono i zdezynfekowano studni ę oraz zachlorowano nowo wpuszczon ą wod ę w studni. Badanie wykonane w ramach rekontroli wewn ętrznej wykazało wyeliminowanie bakterii grupy coli, E scherichii coli oraz enterokoków. Podj ęte działania naprawcze okazały si ę niewystarczaj ące i dopiero po ponownym wyczyszczeniu studni, badania laboratoryjne potwierdziły wyeliminowanie i tej nieprawidłowo ści. Ponownie kwestionowano obecno ść bakterii grupy coli. Studnia została wyczyszczona, wod ę do spo życia wg sugestii PPIS przegotowywano a badanie wykonane w ramach kontroli wewn ętrznej wykazało wyeliminowanie nieprawidłowo ści. W wyniku kolejnego poboru próbki z sieci Szkoły Podstawowej nr 2 w Koniakowie, otrzymano kwestionowany wynik badania z uwagi obecno ść bakterii Escherichia coli oraz obecno ść bakterii grupy coli. Kolejny raz studnie poddano czyszczeniu. Do przygotowywania posiłków zakupiono wod ę pitn ą w pojemnikach. Na terenie szkoły rozwieszono informacje, i ż woda nie nadaje si ę do spo życia, uczniów 17 poinformowano o tym dodatkowo na szkolnym apelu. Pocz ątkiem grudnia przedstawiciele PPIS w Cieszynie równie ż pobrali próbk ę w ramach rekontroli (w zakresie mikrobiologii). Otrzymano niekwestionowany wynik tego badania. W zwi ązku z wy żej opisanymi przekroczeniami PPIS w Cieszynie pocz ątkiem 2013r. wyst ąpi do wła ściciela uj ęcia o ustalenie przyczyn ska żenia studni oraz zwi ększenie cz ęstotliwo ści bada ń wody po uprzednim czyszczeniu studni. W przypadku dalszego kwestionowania jako ści wody, zostanie ona oceniona jako warunkowo przeznaczona do spo życia i zostanie wszcz ęte z urz ędu post ępowanie administracyjne w sprawie ska żenia studni.

PPIS w Cieszynie w oparciu o rozporz ądzenie Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007r. w sprawie jako ści wody przeznaczonej do spo życia przez ludzi (Dz. U. Nr 61, poz. 417 z pó źn. zm.) wydał ocen ę o przydatno ści wody do spo życia na terenie gminy Istebna w 2012r.,

MIASTO I GMINA SKOCZÓW

• Liczba ludno ści zaopatrywanej w wod ę ok. 24400 • Zaopatrzenie w wod ę – zasilanie/ilo ść rozprowadzanej lub produkowanej wody w m3/d: - woda produkowana (wodoci ągi: Skoczów Zawi śle – ok. 583 , Pogórze – ok. 162 ) – ok. 745 , - woda zakupywana z Wodoci ągów Ziemi Cieszy ńskiej Sp. z o.o. Ustro ń (wodoci ągi: Wisła Czarne – ok. 3315 , Strumie ń/Wisła Czarne – ok. 193 ) – ok. 3508 .

Gmina Skoczów zaopatrywana jest w wod ę do spo życia przez trzy wodoci ągi publiczne: Wisła Czarne (uj ęcie powierzchniowe), Pogórze oraz Skoczów Zawi śle

18 (uj ęcia podziemne). Ponadto w rejonie Ochab Wielkich, rozprowadzana jest woda mieszana z wodoci ągu Wisła Czarne/Strumie ń (uj ęcie mieszane – powierzchniowe) - strefa ta obejmuje ok. 400 osób.

W gminie z wody wodoci ągowej w 2012r. korzystało: w obszarze miejskim około 95%, a na terenach wiejskich około 88% ludno ści.

Zaopatrzenie w wod ę mieszka ńców Miasta i Gminy Skoczów.

MIASTO SKOCZÓW GMINA SKOCZÓW

19

Łącznie w 2012r. na terenie gminy w ramach prowadzonego monitoringu jako ści wody (w 11 punktach monitoringowych) pobrano i przebadano pod wzgl ędem fizykochemicznym i bakteriologicznym 38 próbek wody. W zakresie parametrów fizykochemicznych kwestionowano 5 próbek wody (magnez, twardo ść , odczyn, mangan, żelazo). W zwi ązku z podwy ższonym st ęż eniem żelaza w próbce wody pobranej z sieci wodoci ągu Wisła Czarne, o powy ższym fakcie poinformowano przedsi ębiorc ę, który przeprowadził płukanie sieci oraz przeprowadził badanie kontrolne, które wykazało wła ściw ą jako ść wody przeznaczonej do spo życie.

PPIS w Cieszynie w oparciu o rozporz ądzenie Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007r. w sprawie jako ści wody przeznaczonej do spo życia przez ludzi (Dz. U. Nr 61, poz. 417 z pó źn. zm.) wydał ocen ę o przydatno ści wody do spo życia na terenie miasta i gminy Skoczów w 2012r.

MIASTO I GMINA STRUMIEŃ

• Liczba ludno ści zaopatrywanej w wod ę ok. 10300 • Zaopatrzenie w wod ę – zasilanie/ilo ść rozprowadzanej lub produkowanej wody w m3/d: woda dystrybuowana przez Górno śląskie Przedsi ębiorstwo Wodoci ągów S.A. Katowice i Wodoci ągi Ziemi Cieszy ńskiej Sp. z o.o. Ustro ń (wodoci ąg Strumie ń – ok. 3298 ).

20 Gmina Strumie ń zaopatrywana jest w wod ę do spo życia przez jeden wodoci ąg publiczny Strumie ń (ujecie powierzchniowe). W gminie z wody wodoci ągowej w 2012r. korzystało w obszarze miejskim około 90% a na terenach wiejskich około 80% ludno ści.

Zaopatrzenie w wod ę mieszka ńców Miasta i Gminy Strumie ń

STRUMIE Ń – obszar miejski STRUMIE Ń – obszar wiejski

Z informacji uzyskanych od Przedsi ębiorcy Wodoci ągowego – Górno śląskiego Przedsi ębiorstwa Wodoci ągów S.A. wynika, iż:

- produkcja wody w SUW Strumie ń (ujmowanej z rzeki Wisły) odbywała si ę od stycznia do ko ńca kwietnia 2012r, od 1 maja nast ąpiło wył ączenie SUW i od tego czasu do ko ńca 2012 roku na tereny obsługiwane przez SUW w Strumieniu, wod ę dostarczał Zakład Uzdatniania Wody „Goczałkowice” w Goczałkowicach-Zdroju.

- dostarczana przez niego na teren powiatu cieszy ńskiego woda jest wod ą powierzchniow ą pochodz ącą z uj ęcia na Zbiorniku Goczałkowickim oraz Zbiorniku Czanieckim, a jej uzdatnianie nast ępuje w ZUW „Goczałkowice”.

- SUW Strumie ń w dalszym ci ągu pozostaje tymczasowo wył ączona z eksploatacji, pozostaje jednak w gotowo ści technologicznej i nie ma planów całkowitego wył ączenia jej z eksploatacji (likwidacji).

Łącznie w 2012r. na terenie gminy w ramach prowadzonego monitoringu jako ści wody (w 7 punktach monitoringowych) pobrano i przebadano pod wzgl ędem fizykochemicznym i bakteriologicznym 16 próbek wody. W żadnej nie stwierdzono przekrocze ń mikrobiologicznych oraz fizyko-chemicznych. 21

PPIS w Cieszynie zgodnie z rozporz ądzeniem Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007r. w sprawie jako ści wody przeznaczonej do spo życia przez ludzi (Dz. U. Nr 61, poz. 417 z pó źn. zm.) wydał ocen ę o przydatno ści wody do spo życia na terenie miasta i gminy Strumie ń w 2012r .

MIASTO USTRO Ń

• Liczba ludno ści zaopatrywanej w wod ę ok. 14300 • Zaopatrzenie w wod ę – zasilanie/ilo ść rozprowadzanej lub produkowanej wody w m3/d: - woda produkowana (wodoci ągi: Ustro ń Jaszowiec – ok. 589 , Ustro ń Poniwiec – ok. 66) – ok. 655, - woda zakupywana z Wodoci ągów Ziemi Cieszy ńskiej Sp. z o.o. Ustro ń (wodoci ąg: Wisła Czarne – ok. 2932 ).

Ustro ń zaopatrywany jest w wod ę do spo życia przez trzy wodoci ągi publiczne: Wisła Czarne, Ustro ń Poniwiec (uj ęcia oparte na wodach powierzchniowych) oraz Ustro ń Jaszowiec (ujęcie oparte na wodzie podziemnej). W mie ście w 2012r. około 90% ludno ści korzystało z wody wodoci ągowej. Zaopatrzenie w wod ę mieszka ńców Miasta Ustro ń.

22

Łącznie w 2012r. na terenie gminy w ramach prowadzonego monitoringu jako ści wody (w 10 punktach monitoringowych) pobrano i przebadano pod wzgl ędem fizykochemicznym i bakteriologicznym 32 próbek wody. Stwierdzono przekroczenia w 9 próbkach parametry fizykochemiczne (magnez, twardo ść , żelazo, m ętno ść , odczyn, mangan, chlor wolny) oraz wska źników mikrobiologicznych (paciorkowce kałowe) w 1 próbce.

W próbce wody pobranej z sieci wodoci ągu Wisła Czarne stwierdzono obecno ść paciorkowców kałowych (enterokoków) . Po uzyskaniu informacji zanieczyszczeniu wody pod wzgl ędem mikrobiologicznym przedsi ębiorca wodoci ągowy podj ął działania naprawcze: wykonał płukanie sieci wodoci ągowej, skontrolował proces dochlorowania sieci wodoci ągowej wodoci ągu Wisła Czarne, pobrał próbk ę do badania w ramach kontroli wewn ętrznej. Przedstawił do PPIS w Cieszynie niekwestionowane wyniki.

W próbkach wody pobranych z wodoci ągu Wisła Czarne kwestionowano nast ępuj ące parametry (żelazo, chlor wolny, odczyn, mangan).

Ka żdorazowo, po otrzymaniu informacji o przekroczeniu którego ś z wcze śniej wymienionych parametrów, informacj ę t ę niezwłocznie przekazywano do przedsi ębiorcy wodoci ągowego, który podejmował stosowne działania naprawcze obejmuj ące m.in. powtórne badania wody w ramach kontroli wewn ętrznej, których wyniki przekazywał do PPIS w Cieszynie.

W 2012 r. w Ustroniu przeprowadzono dodatkowo 5 bada ń wody w ramach nadzoru: trzy w zwi ązku ze stwierdzonym przez odbiorców wody, nieakceptowalnym zapachem wody pochodz ącej z wodoci ągu Wisła Czarne. W Ustroniu pobrane zostały do bada ń 3 próbki 23 wody (Szkoła Podstawowa nr 5 Ustro ń Lipowiec, Żłobek Miejski w Ustroniu, ul. Gałczy ńskiego, prywatny dom w Ustroniu, ul. Traugutta). W zwi ązku ze zgłoszonym podejrzeniem zatrucia pokarmowego, w ramach prowadzonego dochodzenia epidemiologicznego przedstawiciel PPIS w Cieszynie pobrał do bada ń laboratoryjnych dwie próbki wody przeznaczonej do spo życia przez ludzi. Wyniki badania wody odpowiadały wymaganiom pod względem fizyko-chemicznym. W próbce wody pobranej do badania w Pijalni Wód w Ustroniu kwestionowano pod wzgl ędem mikrobiologicznym – wykryto bakterie Escherichia coli oraz bakterie grupy coli ) o powy ższym fakcie niezwłocznie poinformowano Dyrekcj ę Przedsi ębiorstwa Uzdrowiskowego „Ustro ń” S.A. O poczynionych działaniach Dyrekcja poinformowała PPIS w Cieszynie, iż zaplanowano przeł ączenie Pijalni Wód do innego ni ż dotychczas źródła. Przeł ączenie zostało poprzedzone kilkugodzinnym płukaniem rur wod ą z nowego uj ęcia. Ponownie pobrano próbki do bada ń (w zakresie mikrobiologii)- woda spełniała wymagania jako ści wody przeznaczonej do spo życia. Wł ączenie Pijalni Wód w Ustroniu pod stały nadzór PPIS w Cieszynie zaplanowano na 2013r. Obj ęcie nadzorem PPIS ww. obiektu, b ędzie zwi ązane m.in. z regularnymi badaniami wody w Pijalni. W 2012 r. Pa ństwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Cieszynie obj ął nadzorem uj ęcia indywidualne, zaopatruj ące szkoły w wod ę do spo życia. W Ustroniu w Wy ższej Szkole In żynierii Dentystycznej i Nauk Humanistycznych trzykrotnie przeprowadzono badanie prób. Wyniki wykazały wła ściw ą jako ść wody pod wzgl ędem mikrobiologicznym i fizyko-chemicznym. PPIS w Cieszynie w oparciu o rozporz ądzenie Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007r. w sprawie jako ści wody przeznaczonej do spo życia przez ludzi (Dz. U. Nr 61, poz. 417 z pó źn. zm.) wydał ocen ę o przydatno ści wody do spo życia na terenie miasta Ustro ń w 2012r.

24

MIASTO WISŁA

• Liczba ludno ści zaopatrywanej w wod ę ok. 7800 • Zaopatrzenie w wod ę – zasilanie/ilo ść rozprowadzanej lub produkowanej wody w m3/d: woda dystrybuowana przez Wodoci ągi Ziemi Cieszy ńskiej Sp. z o.o. Ustro ń (wodoci ągi: Wisła Czarne – ok. 1844 , Wisła Go ściejów – ok. 341) – ok. 2185 .

Wisła zaopatrywana jest przez dwa wodoci ągi publiczne, tj. Wisła Czarne i Wisła Go ściejów (oba oparte na uj ęciach powierzchniowych). 69% ludno ści korzysta z wody wodoci ągowej.

Zaopatrzenie w wod ę mieszka ńców Miasta Wisła.

25

Łącznie w 2012r. na terenie miasta w ramach prowadzonego monitoringu jako ści wody (w 8 punktach monitoringowych) pobrano 20 próbek wody. Przekroczenia dopuszczalnych warto ści parametrów fizykochemicznych (twardo ść , glin, magnez, żelazo, mangan) stwierdzono w 5 próbkach wody, a wska źników mikrobiologicznych w 1 próbce (ogólna liczba kolonii na agarze od żywczym w temp. 22 0C po 72h). W próbce wody pobranej z sieci wodoci ągu Wisła Czarne stwierdzono podwy ższon ą ogóln ą liczb ę kolonii na agarze od żywczym w temp. 22 0C po 72h. Przedsi ębiorca wodoci ągowy został poinformowany o mikrobiologicznym zanieczyszczeniu wody. Po przeprowadzeniu działa ń naprawczych ( płukaniu sieci) woda spełniała jako ść wody przeznaczonej do spo życia przez ludzi, przedstawiaj ąc niekwestionowany wynik badania wody.

W dwóch próbkach wody pobranej na pocz ątku roku z sieci wodoci ągu Wisła Czarne stwierdzono przekroczenia dopuszczalnego st ęż enia manganu. O powy ższym fakcie poinformowano przedsi ębiorc ę, który wyja śnił, i ż kwestionowane st ęż enia manganu było spowodowane "zł ą" jako ści ą wody podawanej do sieci z SUW Wisła Czarne, w zwi ązku z niskim stanem wody w zbiorniku Wisła Czarne. Jako ść wody z Wodoci ągu Wisła Czarne była pod nadzorem PPIS w zakresie st ęż enia manganu, do czasu ustabilizowania si ę parametrów w wodzie surowej w zbiorniku Wisła Czarne. Ponadto przedsi ębiorca przedstawił PPIS w Cieszynie niekwestionowane wyniki bada ń prowadzonych równie ż w ramach kontroli wewn ętrznej. PPIS w Cieszynie umorzył

26 post ępowanie administracyjne wszcz ęte z uwagi na przekroczenia st ęż enia manganu w wodzie przeznaczonej do spo życia przez ludzi.

Kwestionowano jedn ą próbk ę pobran ą z sieci wodoci ągu Wisła Go ściejów, w której stwierdzono podwy ższone st ęż enie żelaza, przedsi ębiorca niezwłocznie podj ął działania - płukanie sieci oraz przedstawił niekwestionowany wynik badania wody.

W 2012 r. w Wi śle przeprowadzono dodatkowo 3 badania wody dwa w zwi ązku ze stwierdzonym przez odbiorców wody, w 2012r., nieakceptowalnym zapachem wody pochodz ącej z wodoci ągu Wisła Czarne. W Wi śle pobrano do bada ń 2 próbki wody (w Stacji Uzdatniania Wody Wisła Czarne oraz Zespole Szkół Gastronomiczno- Hotelarskich). W zwi ązku z podejrzeniem zatrucia pokarmowego przedstawiciele PPIS w Cieszynie pobrali próbk ę wody do bada ń w ramach nadzoru z DW „Kłos” w Wi śle. Kontrola jako ści wody wykazała wła ściw ą jej jako ść . W 2012 r. Pa ństwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Cieszynie obj ął nadzorem uj ęcia indywidualne, zaopatruj ące szkoły w wod ę do spo życia pochodz ące ze Szkoły Podstawowej nr 2 oraz Szkoły Podstawowej nr 3 , posiadaj ących własne uj ęcia wody. Z trzech próbek pobranych w Szkole Podstawowej nr 2 kwestionowano jedn ą z uwagi na: obecno ść bakterii Escherichia coli oraz bakterii grupy coli. Przeprowadzone zostały nast ępuj ące czynno ści w zwi ązku ze stwierdzonym zanieczyszczeniem mikrobiologicznym wody tj. opró żniono zbiornik wody i dokładnie wyczyszczono oraz wymieniono lamp ę UV. Po przeprowadzeniu działa ń naprawczych pobrano próbki wody do bada ń. Wynik wykazał wła ściw ą jako ść wody przeznaczonej do spo życia. Z trzech próbek pobranych w Szkole Podstawowej nr 3 kwestionowano dwie - z uwagi na podwy ższone st ęż enie chloroformu, podwy ższon ą m ętno ść oraz jedn ą ze wzgl ędu na obecno ść bakterii grupy coli wody oraz obecno ść Escherichi coli. Przeprowadzono powtórne badania wody, z których uzyskano niekwestionowane wyniki. Wywieszono informacj ę o zakazie picia wody, zwi ększono dawk ę podchlorynu sodu w zbiornika wody oraz zlecono badanie powtórne w laboratorium o zatwierdzonym systemie jako ści prowadzonych bada ń. Dyrektor Szkoły poinformowała, i ż do sporz ądzania posiłków została zakupiona woda butelkowana z hurtowni. Do PPIS w Cieszynie wpłyn ął niekwestionowany wynik badania wody.

27 PPIS w Cieszynie w oparciu o rozporz ądzenie Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007r. w sprawie jako ści wody przeznaczonej do spo życia przez ludzi (Dz. U. Nr 61, poz. 417 z pó źn. zm.) wydał ocen ę o przydatno ści wody do spo życia na terenie miasta Wisła w 2012r.

GMINA ZEBRZYDOWICE

• Liczba ludno ści zaopatrywanej w wod ę ok. 10530 • Zaopatrzenie w wod ę – zasilanie/ilo ść rozprowadzanej lub produkowanej wody w m3/d: woda dystrybuowana przez Gminny Zakład Wodoci ągów i Kanalizacji Zebrzydowice (wodoci ągi: Zebrzydowice – ok. 452, Ko ńczyce Małe My śliwska/Staropolska – ok. 852, Ko ńczyce Małe „Karolinka” – ok. 384 , Ko ńczyce Małe My śliwska/Staropolska-Karolinka – ok. 100 , Moravka – ok. 98 , Sm VaK/Kaczyce – ok. 220 ) – ok. 2106.

Gmina Zebrzydowice zaopatrywana jest w wod ę do spo życia przez wodoci ągi publiczne. S ą to nast ępuj ące wodoci ągi: Zebrzydowice (woda mieszana z 2 uj ęć podziemnych i 2 powierzchniowych) ; Moravka ( zaopatruj ąca rejon Markolwic Górnych ), SmVaK/Kaczyce (Severomoravske Vodovodya Kanalizace – zaopatruj ące miejscowo ść Kaczyce) - W odoci ągi Moravka oraz SmVaK/Kaczyce s ą oparte na wodzie powierzchniowej, której uj ęcia zlokalizowane są w Republice Czeskiej; Ko ńczyce Małe My śliwska-Staropolska oraz Ko ńczyce Małe „ Karolinka” oba wodoci ągi oparte s ą na wodzie podziemnej; Ko ńczyce Małe My śliwska/Staropolska/”Karolinka” wodoci ąg oparty na wodzie mieszanej pochodz ącej z uj ęć podziemnych w Ko ńczycach Małych . W 2012r. 81% ludno ści korzystało z wody wodoci ągowej.

28 Zaopatrzenie w wod ę mieszka ńców Gminy Zebrzydowice.

Łącznie w 2012r. na terenie gminy w ramach prowadzonego monitoringu jako ści wody (w 11 punktach monitoringowych) wody do spo życia pobrano 26 próbek wody. W zakresie parametrów fizykochemicznych kwestionowano 1 prób ęk wody (magnez). PPIS w Cieszynie w oparciu o rozporz ądzenie Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007r. w sprawie jako ści wody przeznaczonej do spo życia przez ludzi (Dz. U. Nr 61, poz. 417 z pó źn. zm.) wydał ocen ę o przydatno ści wody do spo życia na terenie gminy Zebrzydowice w 2012r.

29