ivmmagazine INTEGRAAL VERANTWOORD MILIEUBEHEER - DRIEMAANDELIJKSE UITGAVE - NR. 2/2011 - JUNI 2011

In dit nummer:

Geniet in uw tuin – p2 PMD onder de loep – p 4 Sparen met spaarlampen – p 6 Wat met oude geneesmiddelen – p 7 Gemeentelijke pagina – p 8

EEN UITGAVE VAN DE INTERGEMEENTELIJKE OPDRACHTHOUDENDE VERENIGING VOOR HUISVUILVERWERKING .

VERSCHIJNT IN AALTER, ASSENEDE, DEINZE, DE PINTE, EEKLO, , GAVERE, KAPRIJKE, KNESSELARE, LOVENDEGEM, MALDEGEM, MERELBEKE, NAZARETH, , SINT-LAUREINS, SINT-MARTENS-LATEM, , EN ZULTE Meer genieten in uw prachtige tuin!

‘Zet de kringloop aan het werk!’ is de ondertitel van de campagne Juni Compostmaand. Gedurende de hele maand juni tonen compostmeesters hoe kringlooptuinieren bijdraagt tot een mooie tuin waar u best heel wat tijd in doorbrengt om … te genieten, niet om te werken! Kringlooptuinieren: niet enkel voor ‘groene jongens’!

Iedereen geniet graag van een mooie tuin. Vaak wordt gedacht dat een mooie tuin ook heel arbeidsintensief is. Dat hoeft niet persé Kringlooptuinieren: Kringloopwedstrijd zo te zijn. goed voor de natuur met mooie prijzen! Tijdens Juni Compostmaand worden tal van Bezoekt u een activiteit van Juni Compost- tips gegeven die de tuinder vertellen hoe Een kringlooptuin zit boordevol leven. In maand, dan kunt u ter plaatse deelnemen tijd en resten worden bespaard énkel en het verdorde hout dat in de tuin heeft aan de kringloopwedstrijd. Er zijn 26 FSC- alleen door de kringlooptechnieken toe te overwinterd, nestelen zich veel insecten ligbedden, elk ter waarde van € 139, te passen. die op hun beurt nuttig zijn voor de natuur, als voedsel voor andere dieren of als hulp winnen in Vlaanderen! In de deelnemende bij het omzetten van tuin- en keukenrest- gemeenten van de I.V.M. is de prijzenpot jes naar compost. Compost die de haag- uitgebreid met compostvaten en –bakken. planten beter doet wortelen en ze kracht Bovendien ontvangt elke bezoeker een leuk geeft om elk jaar opnieuw jonge scheuten geschenkje. De moeite waard om eens langs en frisgroene blaadjes te vormen. Wist u te komen. dat het composteren belangrijke voorde- len voor het klimaat biedt? 1 ton gft-afval composteren, bespaart 517 kg CO2. Dit is de CO2 die één auto uitstoot wanneer hij 3.500 km rijdt.

Benieuwd naar meer voorde- len en kringlooptechnieken?

Kringlooptuinieren: In het werkingsgebied van de I.V.M. zijn méér dan thuiscomposteren. tientallen compostmeesters actief. Ze ge- ven gratis advies over thuiscomposteren Ook al blijft thuiscomposteren zeer nuttig en kringlooptuinieren. U vindt de com- en vaak de eerste stap naar kringlooptui- postmeesters in uw gemeente via de mi- nieren, toch gaat het verder. Kringlooptui- lieudienst. nieren gaat zowel om thuiscomposteren in Tijdens Juni Compostmaand verschijnen een vat of een bak, als over het voorko- overal in Vlaanderen compostmeesters men van tuinafval door te mulchen en te op markten, infostands, in open tuinen hakselen, over het nadenken bij de aanleg en demoplaatsen. Zij geven u kringloop- van de tuin over een afvalvriendelijk con- tips voor een tuin met minder resten en cept, de juiste keuze van bodembedekkers minder werk. Bovendien maakt u kans op en grassoorten … mooie prijzen!

Met de zomer in aantocht wordt nieren gemakkelijk toe te passen zoeker krijgt naast nuttige infor- weer volop van de tuin genoten. is in elke tuin, leren ons de com- matie een leuk geschenk en kan Een gezellige tuin hoeft niet altijd postmeesters tijdens de activitei- bovendien een compostvat, com- arbeidsintensief te zijn. Wie kring- ten van Juni Compostmaand. Het postbak of leuke ligzetel winnen. looptuiniert spaart veel groen- loont daarom de moeite eens een Nu enkel nog hopen op een mooie afval – en zoals u hier kunt lezen bezoek te brengen aan één van zomer! ook veel tijd - en kan dus optimaal de vele evenementen die in juni in van de tuin genieten. Dat het in de het werkingsgebied van de I.V.M. praktijk brengen van kringlooptui- worden georganiseerd. Iedere be- Arsène Martens, voorzitter I.V.M.

2 - ivmmagazine Kalender activiteiten Juni Compostmaand in de I.V.M. gemeenten:

Aalter Maldegem • zaterdag 18 juni: Dag van de compost- • zaterdag 4 juni van 10.30–11.30u – meester centrale composteerplaats park: verrassing voor elke bezoeker Assenede •zaterdag 25 juni van 9.30-11.45u – • zaterdag 4 juni 10-17u: compostde- demoplaats recyclagepark: verwennerij op monstratie op de demoplaats aan het recy- de demoplaats met bloemetje, hapje en clagepark, Hendekenstraat 1 B te Assenede drankje Deinze Merelbeke • dinsdag 14 juni 20u: infoavond ‘tuin • zondag 5 juni: composttoeren i.s.m. Velt zonder groenresten’ in Brielpaviljoen Scheldevallei (L. Matthyslaan) i.s.m. Velt • zaterdag 11 juni: open demoplaats • zaterdag 18 juni 9-12u: compost- • zaterdag 25 juni: open demoplaats demonstratie op de demoplaats van het recyclagepark Meer info in het gemeentelijk infomagazine van juni De Pinte • zaterdag 18 juni van 14-17u: demon- Nazareth Juni Compostmaand is een initiatief van stratie op de demoplaats aan het recyclage- • zaterdag 4 juni van 10-12u: demo op de Vlaco vzw en de OVAM in samenwer- park (links, na het niet-betalende gedeelte) demoplaats Parkwijk king met de I.V.M. en de 19 deelnemende • zaterdag 4 juni van 14-16u: demo op de gemeenten. Meer informatie vindt u op Eeklo demoplaats www.junicompostmaand.be • zondag 29 mei vanaf 12u - Dag van het • zaterdag 25 juni: opleiding ‘Compostkids’ Park/Meetjeslandse gordel: infostand in het gegeven door Luc de Clercq ter gelegenheid Met een mulchmaaier minder Heldenpark in de Oostveldstraat van Roefel in de Veldstraat 1 naar het recyclagepark. • vrijdag 10 juni om 19u: infoavond van de Landelijke Gilde “Wat met ons afval of… be- Waarschoot ter afvalarm” in de Huysmanshoeve, Bus 1 • zaterdag 11 juni van 9-12u en van Met een mulchmaaier spaart u grasafval 14-16.30u: compostdemo op het recycla- uit. Een mulchmaaier heeft geen uitwerp- • donderdag 23 juni vanaf 9u: infostand op de jaarmarkt te Eeklo op het Marktplein gepark kanaal, maar is uitgerust met een speciaal mulchmes. Het gemaaide gras wordt uiterst Evergem Zomergem • zaterdag 4 juni 10-12u: uitleg op de de- fijn versnipperd in het maaidek van de gras- • zaterdag 11 juni van 10-12u en van 14- moplaats van het recyclagepark; voor elke maaier en nadien in het gras teruggeblazen. 16.30u aan de nieuwe demoplaats aan het geïnteresseerde een gratis zakje compost Het composteert en de voedingsstoffen recyclagepark, J. Paryslaan 32: informatie over thuiscomposteren en kringlooptuinie- • dinsdag 14 juni 9-12u: infostand van de worden door de graswortels opgenomen. compostmeesters op de wekelijkse markt in De wortels worden koeler gehouden en het ren en Velt infostand over ecologisch leven en tuinieren Zomergem vochtverlies wordt verminderd. Wie het • zaterdag 25 juni 10-17u: gratis bezoek gras mulcht, moet dus niet langer het gras- Kaprijke aan de afvalarme tuin van compostmeester afval naar het recyclagepark brengen. • zaterdag 18 juni: compostdag op het Etienne Vanlaere, Oude Staatsbaan 48 in groenpark Beke De I.V.M. subsidieert de Lovendegem Zulte aankoop van mulchmaaiers. • zaterdag 11 juni van 9-12u en van • zaterdag 4 juni om 14u: demonstratie 14-17u: compostdemonstraties op het kringlooptuinieren in de Zandweg 21 Inwoners van de deelnemende gemeen- recyclagepark • zondag 5 juni van 8-12u: demo op de ten van de I.V.M. kunnen bij aankoop van • zaterdag 25 juni van 9-12u en van 14- zondagsmarkt van Zulte een nieuwe mulchmaaier een subsidie van 17u: compostdemonstratie op het recycla- • woensdag 22 juni om 14u: demonstratie € 50 aanvragen. Het aanvraagformulier en gepark kringlooptuinieren in de Zandweg 21 subsidiereglement zijn te bekomen op het gemeentehuis of af te halen van www.ivm- milieubeheer.be Ook het thuis hakselen materiaal niet meer naar het recyclage- van snoeihout is park worden gebracht. Sint-Laureins kostenbesparend. Assenede De I.V.M. subsidieert Kaprijke Hakselen is het verkleinen van snoeiaf- de aankoop van hakselaars. Eeklo Maldegem val, zoals takken, haagscheersel en kleine stammetjes. Net zoals bij de aankoop van nieuwe Waarschoot Evergem Het versnipperde hout, de gebroken mulchmaaiers, kan ook bij de aanschaf van Knesselare Zomergem Lovendegem schors en het versneden blad kunnen als een nieuwe hakselaar een subsidieaan-

Aalter mulchlaag gebruikt worden of ze kunnen vraag worden ingediend bij de I.V.M. De Nevele gecomposteerd worden. Het is dus prima toelage bedraagt 10% van de aankoop- prijs, met een maximum van € 80 per Sint-Martens-Latem materiaal voor de kringlooptuin. Met hakselen worden kosten vermeden aanvraagdossier. Het aanvraagformulier Deinze De Pinte voor de ophaling en verwerking van het en subsidiereglement zijn te bekomen op Merelbeke Nazareth snoeihout. het gemeentehuis of af te halen van www. Zulte Gavere Dankzij het hakselen moet het gesnoeide ivmmilieubeheer.be

ivmmagazine - 3 PMD-afval onder de loep genomen!

In het najaar van 2010 gingen de PMD-detectives op pad en werden goede sorteerders beloond met mooie prijzen. Deze actie kende veel bijval in de 19 deelnemende gemeenten van de I.V.M. Toch werd naar aanleiding van die actie vastgesteld dat de ‘P’ fractie geen gemakkelijke fractie is. Daarom blijven we hier even stilstaan bij wat wel en wat niet in de PMD-zak mag. Wat mag wel in de PMD-zak en in de PMD-container Wat mag niet in de PMD-zak op het recyclagepark noch in de PMD-container op het recyclagepark: P = plastic flessen en flacons Toegelaten: plastic flessen van fris- drank, melk, drankyoghurt …, flacons van wasverzachter, douchegel, sham- poo, schoonmaakproducten, vloeibaar wasmiddel M = metalen verpakkingen Toegelaten: conservenblikjes, drankblik- jes, metalen snoepdozen … Ook: spuitbussen van voedingsmiddelen en cosmetica, aluminium schaaltjes en bakjes, metalen deksels en doppen

D = drankkartons • Volledig leeg • Met maximum volume van 8 liter • Bidons mogen niet aan de buitenkant van de PMD-zak worden vastgebonden!

Samen > Goed sorteren > Beter recycleren 4 - ivmmagazine Wat als er een rode sticker Waarom is het van belang op de PMD-zak kleeft? énkel toegelaten PMD in de blauwe zak te stoppen? De rode sticker betekent dat er een of meerdere voorwerpen in de zak zijn aange- Correct sorteren is de basis voor een boden die er niet in thuishoren. optimale recyclage. Ondanks de inspan- • Ga na of er in de zak enkel verpakkingen ningen van de meeste mensen komt er zitten. Wat geen verpakking is, hoort niet vandaag nog steeds niet-recycleerbaar thuis in de blauwe zak. materiaal terecht in de selectief ingeza- • Ga na of de zak verpakkingen bevat die melde afvalstromen. Met alle gevol- verboden zijn volgens de sorteerinstruc- gen vandien, want onzuiverheden ties, bijvoorbeeld en fout gesorteerde materialen ½ een verpakking die bijtende producten kunnen schade veroorzaken heeft bevat aan de sorteermachines en ½ een verpakking met een het recyclageproces ernstig inhoud van meer dan 8 liter verstoren. Ook de kwaliteit ½ een yoghurtpotje van de gerecycleerde mate- ½ een botervlootje rialen lijdt eronder, en dat kan ½ aluminiumfolie gevolgen hebben voor de producten ½ een bidon motorolie die gemaakt worden. En dat is jammer, ½ spuitbussen die andere producten want we gebruiken die steeds meer in hebben bevat dan voedingswaren of ons dagelijks leven. Kortom, enkel als we cosmetica. correct sorteren, krijgen we gerecycleer- • Deze zaken of voorwerpen moeten dan de producten van hoge kwaliteit! uit de zak verwijderd worden en in de rest- afvalzak gegooid worden, of als het om klein gevaarlijk afval (KGA) gaat, moet het naar Verpakkingen die giftige de daartoe voorziene verzamelpunten ge- bracht worden. of bijtende middelen bevat hebben, zijn niet • Zodra u de foute voorwerpen uit de PMD- toegelaten in de PMD-zak. zak heeft genomen, verwijdert u het eerste Deze verpakkingen luik van de sticker en geeft u bij de eerst- volgende ophaling de PMD-zak gewoon zijn te herkennen aan opnieuw mee. volgende symbolen:

BIJTEND

GIFTIG

Breng injectienaalden - in een naaldbox - naar de KGA inzameling.

ivmmagazine - 5 Spaarlampen sparen het milieu

Steeds meer worden niet-energiezuinige lampen zoals de klassieke gloeilamp vervangen door spaarlampen. Er wordt verwacht dat alle Belgische huishoudens samen jaarlijks zo’n 800.000 ton CO2 zullen besparen eens er geen gloeilampen meer zullen worden gebruikt. Spaarlampen verbruiken minder stroom (tot 80%!) en belasten bijgevolg het milieu én de portemonnee heel wat minder. Wie overstapt op energiezuinige verlichting doet zijn energieverbruik dalen en steekt daarmee ¤ 25 tot ¤ 50 per jaar op zak.

Ook al gaat een spaarlamp tot 15 keer lan- Het glas van minder goede kwaliteit krijgt ger mee dan een gewone gloeilamp, ooit andere bestemmingen en wordt gebruikt Enkele weetjes: komt de dag dat ze onbruikbaar is. Dan in de glaswolindustrie, in verbrandings- en Weet u hoeveel een huishouden hoort de kapotte spaarlamp thuis op het smeltovens … dat overstapt op energiezuinige recyclagepark, want een spaarlamp is een verlichting per jaar bespaart? gasontladingslamp. Dat soort lampen be- Het metaal wordt gerecycleerd, en het Gemiddeld tussen de € 25 en € 50 per vat nu eenmaal gevaarlijke stoffen, zoals fluorescentiepoeder dat niet in aanmer- jaar. Of een totale jaarlijkse besparing kwik, die niet in ons leefmilieu mogen te- king komt voor hergebruik, wordt op een van zo’n 800.000 ton CO2, zodra nie- rechtkomen en die op een gespecialiseerde milieuverantwoorde manier verwijderd uit mand in België nog een gloeilamp ge- manier moeten worden verwerkt. onze leefomgeving. bruikt.

Hoe worden ze verwerkt? Nooit in de glasbol of Hoeveel langer gaat een de restafvalzak, maar spaarlamp mee, vergeleken De wijze van verwerken hangt af van de naar het recyclagepark! met een gloeilamp? kwaliteit en de vorm van de lampen. Zo worden de lampen gescheiden in glas van De regel is: gooi geen gasontladingslam- Een spaarlamp gaat minstens 6.000 tot verschillende kwaliteiten, verschillende pen in de glasbol of bij het restafval, maar zelfs 15.000 uren mee. Dat is tot 15 types fluorescentiepoeder en metaal. breng ze naar het recyclagepark. Gasont- keer langer dan een gewone gloeilamp. ladinglampen (dus ook de fluorescentie- Zowel het herbruikbare fluorescentiepoe- lampen zoals spaarlampen en buislampen) Hoeveel spaarlampen heeft der als het fijngemalen glas van de beste bevatten kwik en zijn dus Klein Gevaarlijk Recupel ingezameld in 2009? kwaliteit zijn grondstoffen bij de productie Afval (KGA). Spring er behoedzaam mee Recupel zamelde in 2009 maar liefst van nieuwe lampen. om en maak ze zeker niet kapot, want vei- 8.706.064 spaarlampen in. ligheid gaat voor alles. Ook de parkwach- ters zullen u dankbaar zijn Welk energielabel hebben de wanneer deze kapotte meeste spaarlampen? lampen niet ge- Lampen hebben een label van A tot G. broken worden Alleen een lamp met energielabel A mag afgegeven. zichzelf energiezuinige lamp of spaar- lamp noemen. Geef dus ge- woon de oude Zijn energiebesparende gasontladings- lampen duurder dan lampen af op de gloeilampen? KGA-stand of depo- De meerprijs van de aankoop verdient neer ze meteen voorzich- u snel terug. 1 gloeilamp van 100 W tig in de juiste lampencontai- vervangen door een spaarlamp van 20 ner. Dat is trouwens helemaal W, betekent een besparing tot € 150 gratis! (€ 15/jaar). Bij aankoop van een nieuwe gasontla- dingslamp mag u het afgedankte exem- Meer informatie op www.recupel.be plaar ook achterlaten in het verkooppunt.

6 - ivmmagazine Niet-gebruikte en vervallen geneesmiddelen moeten naar de apotheek

Niet-gebruikte en vervallen geneesmiddelen kunnen een bedreiging vormen voor de gezondheid en het leefmilieu indien ze niet op een verantwoorde manier ingezameld en vernietigd worden.

De apothekers, de geneesmiddelengroot- Indien er twijfel is over de bruikbaarheid van De groothandelaar komt de dozen met handelaars en de geneesmiddelenindustrie, een geneesmiddel, brengt u het in de ver- niet-gebruikte en vervallen geneesmid- bieden een oplossing aan. Ze organiseren pakking naar de apotheker. Hij kan u zeggen delen bij de apotheek ophalen en vervoert en betalen immers de inzameling van niet- of u het geneesmiddel nog kunt gebruiken. ze naar een vergunde verbrandingsinstalla- gebruikte en vervallen geneesmiddelen via tie. De geneesmiddelenindustrie betaalt de de apothekers. Momenteel wordt in Vlaan- De niet-gebruikte en vervallen geneesmid- kosten voor de verbranding van deze ge- deren jaarlijks ongeveer 300 ton niet-ge- delen die u niet meer kunt gebruiken, wor- neesmiddelen. bruikte en vervallen geneesmiddelen inge- den door de apotheek in speciale dozen met zameld via de apotheek. een kunststofbinnenzak verpakt. De kar- Niet-gebruikte en vervallen geneesmid- tonnen verpakking en de bijsluiter moet u delen mogen in geen geval bij het restafval U kunt niet-gebruikte en vervallen genees- zelf bij het papier- en kartonafval sorteren of het KGA terechtkomen. U kunt ze alleen middelen kosteloos terugbrengen naar de en meegeven met de duo-ophaling. afgeven bij uw apotheker. apotheker. De buitenverpakking en bijslui- ter horen evenwel bij het papier&karton.

Hieronder vindt u een opsomming wat u wel en niet naar de apotheker mag brengen. Als u vragen hebt, kan de apotheker u de nodige uitleg geven.

WEL NIET

½ niet-opgebruikte pillen, zetpillen ½ lege glazen flesjes => glasafval en capsules (mogen nog in ½ lege kartonnen doosjes en bijsluiters => papier- en kartonafval de doordrukverpakking zitten) ½ lege spuitbussen van cosmetica => PMD ½ restjes van zalf in de tube ½ resten van tandpasta, shampoo, badschuim, zeep => KGA ½ restanten van siropen en vloeibare ½ cosmetica en verzorgingsproducten => KGA geneesmiddelen (neus- en ½ bestrijdingsmiddelen, onkruidverdelgers, kunstmeststoffen en chemicaliën => KGA oordruppels) in hun flessen ½ gebruikte injectienaalden => horen in een naaldbox bij het KGA ½ restanten van sprays en ½ lege doordrukverpakkingen => restafval aerosolflacons ½ lege kunststofverpakkingen => restafval (zonder kartonnen buitenverpakking ½ verbanden, kompressen, pleisters, watjes, doekjes => restafval en papieren bijsluiter) ½ incontinentiemateriaal en luiers => restafval (of luierinzameling) ½ teststrookjes en –strips => restafval ½ dieet- en babyvoeding => restafval ½ vitaminebereidingen en kruidenproducten => restafval

Hebt u een vraag of een klacht? Richt u dan tot de milieudienst van uw gemeente of stuur een e-mail naar [email protected].

ivmmagazine - 7 Milieuvriendelijk barbecueën is genieten De zomer is barbecuetijd bij uitstek. Velen staan er niet bij stil dat barbecueën soms schadelijk voor het milieu kan zijn. Toch is milieuvriendelijk barbecueën helemaal niet moeilijk. Met een paar kleine aanpassingen kan op gezonde en biologische wijze worden gebarbecued zonder aan plezier en genot in te leveren.

Afvalarm feesten, ook in de tuin! Kies voor een milieuvriendelijk menu

Het spreekt vanzelf dat het niet verstandig is om een wegwerp ½ De barbecuemaaltijd staat vaak in het teken van vlees. barbecue en wegwerp servies en servetten te gebruiken. Serveer Veelal eet men tijdens een barbecue meer vlees dan nodig drank in glazen en gebruik waar mogelijk bulkverpakkingen of en bovendien is de productie van vlees erg milieubelastend. drank uit statiegeldflessen. Geeft u een barbecuefeest voor een U kunt deze milieubelasting verlagen door tijdens de barbe- groot gezelschap (meer dan 50 personen) en is er risico op glas- cue bijvoorbeeld barbecuepakketten te delen met meerdere breuk, gebruik dan de herbruikbare bekers van Green-Events die personen. U kunt ook kiezen voor verantwoorde vis- en u bij het gemeentebestuur gratis kunt lenen. vleessoorten met een lage milieubelasting, voorzien van een keurmerk. U kunt natuurlijk ook vlees bij de biologische slager Bespaar op brandstofverbruik of de hoeveslager kopen. tijdens de barbecue. En bedenk dat vleesvervangers, groentespiesen, geroosterde groente, gepofte aardappels en maïskolven van de grill ook Wie een houtskool barbecue gebruikt, kan kiezen voor houtskool heerlijk smaken. voorzien van het FSC keurmerk, dat wijst op duurzaam beheer- de bossen. U kunt ook kiezen voor kokosbriketten. Deze briket- ½ Denk biologisch, maar gebruik vooral seizoensgebonden ten verbranden op een hogere temperatuur dan andere en voor groenten en fruit. Groenten en fruit die normaal gesproken de productie ervan is minder grondstof nodig. Bovendien komen buiten het seizoen groeien worden op een milieubelastende door de hoge verbrandingstemperatuur veel minder stoffen vrij manier gekweekt, of moeten van overzee worden ingevoerd. die het milieu belasten. Bij gebruik van een gasbarbecue kan de gastoevoer even uit wor- Heb aandacht voor de voedselkwaliteit den gezet wanneer iedereen aan het eten is en de barbecue even niet in gebruik is. Als u bij warm weer gaat barbecueën, dan bestaat het gevaar van Bij gebruik van een elektrische barbecue kan het een tijdje duren voedselvergiftiging wanneer sommige producten niet op de juiste voordat het toestel warm is. Wanneer de barbecue goed op tem- temperatuur worden bewaard. Bewaar het eten daarom zo lang peratuur is kan de temperatuur lager worden gezet op momenten mogelijk gekoeld. Zorg ook dat het vlees en vis goed gaar worden dat de barbecue niet in gebruik is. Een elektrische barbecue geeft op de barbecue. relatief lang warmte af, zodat elektriciteit kan worden bespaard door het toestel vroegtijdig uit te zetten. Pas ook op voor ‘kruisbesmetting’ die ontstaat wanneer rauw vlees dat besmet is met bacteriën, in aanraking komt met groen- Aanmaakblokjes ten en salades die onverhit worden gegeten. Leg daarom het vis en vlees op een aparte schaal. Bruine aanmaakblokjes zijn milieuvriendelijker dan witte. De bruine aanmaakblokjes zijn gemaakt van naaldhout Is barbecueën dan slecht voor het milieu of de gezondheid? en paraffine waardoor deze milieuvriendelij- Helemaal niet. Barbecueën is heerlijk, aangenaam en ge- ker zijn dan de witte die van petro- zond. Met deze tips kan de barbecuemaaltijd als ge- leum worden gemaakt. zonde, milieuvriendelijke maaltijd worden opge- diend. Laat het u smaken!

V.u. Arsène Martens, voorzitter I.V.M. o.v., Sint-Laureinsesteenweg 29 - 9900 Eeklo

Grafische vormgeving: Nelson Inspires & www.de Zetterij.be (Eeklo) Gedrukt met FSC certificaat door Drukkerij De Maertelaere bvba (Aalter) Contacteer de I.V.M. op 09 377 82 11 of via [email protected] – www.ivmmilieubeheer.be