Roczniki Bieszczadzkie
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
ROCZNIKI BIESZCZADZKIE Tom 26 2 ROCZNIKI BIESZCZADZKIE 26 (2018) OŚRODEK EDUKACJI EKOLOGICZNEJ BIESZCZADZKIEGO PARKU NARODOWEGO ________________________________________________________________ ROCZNIKI BIESZCZADZKIE Tom 26 Ustrzyki Dolne 2018 4 ROCZNIKI BIESZCZADZKIE 26 (2018) Rada Redakcyjna Miroslav Buraľ, Yurij Chernevyy, Barbara Ćwikowska, Lidia Dubis, Zbigniew Głowaciński, Juraj Hreško, Stanisław Kucharzyk, Krzysztof Kukuła, Oksana Maryskevych, Stefan Michalik, Štefan Pčola, Andriy Prokopiv, Stefan Skiba, Stepan Stojko, Martin Straka, Lydia Tasenkevych, Platon Tretiak, Tomasz Winnicki, Wojomir Wojciechowski, Bogdan Zemanek (przewodniczący) Redakcja Redaktor naczelny – Tomasz Winnicki Sekretarz redakcji – Barbara Ćwikowska Redaktorzy tematyczni – Zbigniew Głowaciński, Piotr Patoczka, Jerzy Pawłowski, Stefan Skiba, Bogdan Zemanek Redaktor statystyczny – Józef Mitka Recenzenci tomu 26 / 2017 Andrzej Bobiec, Jan Bodziarczyk, Sebastian Buczyński, Maciej Dębiec, Marek Drewnik, Zbigniew Głowaciński, Jan Holeksa, Henryk Klama, Beata Krzewicka, Daniel Kubisz, Stanisław Kucharzyk, Wojciech Kudła, Józef Kukulak, Anna Łubek, Piotr Moniewski, Iwona Mróz, Marek Nowak, Ryszard Ochyra, Tomasz Olbrycht, Grzegorz Piątek, Stefan Skiba, Alina Stachurska-Swakoń, Tomasz Winnicki, Jacek Wolski, Konrad Wołowski, Przemysław Zięba, Robert Zubel, Bartłomiej Zyśk, Jan Żarnowiec, Joanna Żelazna-Wieczorek Korekta – Bogdan Zemanek, Barbara Ćwikowska Tłumaczenia i weryfikacja –Bogdan Zemanek Projekt okładki – Hanna Juraszyńska Okładka – Widok ze stoku Połoniny Caryńskiej na południowy wschód (fot. C. Ćwikowski) Adres Redakcji 38–700 Ustrzyki Dolne, ul. Bełska 7 tel. (13) 461–10–91; tel./fax (13) 461–30–62 e-mail: [email protected] @ Copyright by Bieszczadzki Park Narodowy ISSN 1233-1910 Dofinansowano ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Rzeszowie Skład: Adam Leń Druk: PPHU Drukpol sp.j. ul. Kochanowskiego 27 42-600 Tarnowskie Góry Wydanie I, Nakład 600 egz. Wersja drukowana/papierowa Roczników Bieszczadzkich jest wersją pierwotną. Wersja elektroniczna dostępna na stronie internetowej www.bdpn.pl „Roczniki Bieszczadzkie” - wydawnictwo Bieszczadzkiego Parku Narodowego - utworzono dla publikowania referatów z odbywającej się corocznie konferencji naukowej pod hasłem: Zasoby przyrodnicze Międzynarodowego Rezerwatu Biosfery „Karpaty Wschodnie” i ich ochrona. Ponadto w rocznikach publikowane są prace naukowe, projekty dotyczące ochrony zasobów przyrodniczych i dziedzictwa kulturowego oraz koncepcje rozwoju edukacji przyrodniczej, turystyki i rekreacji w granicach Międzynarodowego Rezerwatu Biosfery „Karpaty Wschodnie”. Zamieszczane są również materiały poświęcone innym częściom Karpat Wschodnich, które mogą mieć znaczenie dla analiz porównawczych. Redakcja 6 ROCZNIKI BIESZCZADZKIE 26 (2018) Spis treści / Contents Wstęp....................................................................................................................9 Prace oryginalne / Original papers Stanisław Kucharzyk Kierunek procesów lasotwórczych w Bieszczadzkim Parku Narodowym - homeostaza czy entropia? / The direction of forest-forming processes in the Bieszczady National Park - homeostasis or entropy? …………………....................................................13 Agnieszka Marcela Ochrona naturalnych procesów w aspekcie prawnym / Protection of natural processes in the legal aspect ……………........………41 Adam Łajczak, Barbara Spyt Górna granica lasu na Babiej Górze, Karpaty Zachodnie / Forest limit on the Babia Góra Mt., the Western Carpathians ...……….........61 Platon Tretyak, Jurij Czernevyy Aktualny stan i naturalne procesy rozwoju lasów mieszanych w Gorganach (Karpaty Wschodnie, Ukraina) / Current state and natural development process of the mixed forest in the Gorgany range (Eastern Carpathians, Ukraine) ...........................................................87 Aleksandra Mazurkiewicz, Rita Rakowska, Wojciech Różański, Józef Mitka Czy zbiorowisko dębowo-sosnowego boru mieszanego Pino-Quercetum dalej istnieje w południowej części Puszczy Niepołomickiej? / Do mixed oak-pine Pino-Quercetum forests in southern part of the Niepołomice Forest still exist?................................ 105 Rita Rakowska, Aleksandra Mazurkiewicz, Józef Mitka Długoterminowa dynamika zmian frekwencji gatunków runa boru mieszanego Pino-Quercetum w południowej części Puszczy Niepołomickiej (południowa Polska) / Long-term dynamics of frequency in herb layer species of oak-pine Pino-Quercetum forests in southern part of Niepołomice Forest (southern Poland)..............125 Spis treści / Contents 7 Tomasz Olbrycht, Andrzej Trzeciak Kłokoczka południowa Staphylea pinnata L. jako roślina żywicielska chrząszczy kózkowatych (Coleoptera, Cerambycidae) / European bladdernut Staphylea pinnata L. as the host plant of the longhorn beetles (Coleoptera, Cerambycidae)........................................137 Adam Stebel Mech Orthodicranum tauricum (Dicranaceae) w Bieszczadach Zachodnich i przegląd jego stanowisk w polskiej części Karpat / The moss Orthodicranum tauricum (Dicranaceae) in the Bieszczady Zachodnie (Western Bieszczady) range and the review of its stations in the Polish part of the Carpathians.............................145 Adam Stebel, Robert Zubel Wątrobowiec Frullania dilatata (Jubulaceae) w polskiej części Karpat – rozmieszczenie, ekologia, zagrożenia / The liverwort Frullania dilatata (Jubulaceae) in the Polish part of the Carpathians – distribution, ecology and threats ...........................................151 Mateusz Rybak, Anita Poradowska, Natalia Kochman-Kędziora, Łukasz Peszek, Teresa Noga, Jadwiga Stanek-Tarkowska Okrzemki (Bacillariophyta) torfowiska Wołosate (Bieszczadzki Park Narodowy) / Diatoms (Bacillariophyta) of the Wołosate peat bog (Bieszczady National Park)...........................................169 Andrzej Pelisiak, Zbigniew Maj Neolithic and Bronze Age finds from the High Bieszczady Mountains and its surroundings / Znaleziska neolityczne i z epoki brązu z Bieszczadów Wysokich i ich otoczenia...........................................185 Marta Kisiel, Dawid Bochnak, Beata Jastrzębska, Karolina Mostowik, Marta Pufelska, Bartłomiej Rzonca, Janusz Siwek Skład chemiczny wód źródlanych w masywie Połoniny Wetlińskiej / Chemical composition of spring water in the Polonina Wetlinska massif........ 205 Elżbieta Gorczyca, Tymoteusz Karcz, Mateusz Sobucki, Anna Augustyniak, Zuzanna Babicka, Maciej Bryndza, Joanna Caputa, Karol Jabłoński, Mateusz Kapka, Sylwia Łysak, Adrian Mrósk, Maciej Szałapata, Sylwia Śliwińska, Alicja Wieczorek 8 ROCZNIKI BIESZCZADZKIE 26 (2018) Antropogeniczne przekształcenia rzeźby na obszarze dawnych wsi łemkowskich (na przykładzie Radocyny, Beskid Niski) / Anthropogenic landform change in the area of former Lemko villages (case study of Radocyna village in the Beskid Niski Mountains)...223 Ryszard Prędki, Tomasz Demko Ruch turystyczny w Bieszczadzkim Parku Narodowym w latach 2015–2017 / Tourist traffic in the Bieszczady National Park (2015–2017) ......249 Doniesienia i notatki / Communications and contributions Robert Kościelniak, Laura Betleja Zagrożone zniszczeniem stanowisko Ochrolechia pallescens w Nadleśnictwie Stuposiany / A locality of Ochrolechia pallescens in the Stuposiany Forest District threatened with extinction.......................267 Marek Holly Rzadkie i nowe dla Bieszczadów gatunki chrząszczy z rodziny karmazynkowatych (Coleoptera, Lycidae) i świetlikowatych (Coleoptera, Lampyridae) wykazane w latach 2016–2017 / Rare and new for the Bieszczady Mts. species of net-winged beetles (Coleoptera, Lycidae) and fireflies beetles (Coleoptera, Lampyridae) recorded in 2016–2017..........................275 Waldemar Pietrasz, Marek Holly Wąż Eskulapa Zamenis longissimus (Laurenti, 1768) w Wetlinie / The Aesculapian Snake Zamenis longissimus (Laurenti, 1768) found in Wetlina...........................................................................................281 Adam Leń Kronika wydarzeń Bieszczadzkiego Parku Narodowego w roku 2017 / Chronicle of important events of the Bieszczady National Park in 2017.…285 Wskazówki dla autorów / Informations for authors..…............................……307 4 strony, angielski od nowej strony Wstęp 9 XXVI Konferencja – Ochrona zasobów przyrodniczych Między- narodowego Rezerwatu Biosfery „Karpaty Wschodnie” W dniach 19–21 października 2017 r., w Ośrodku Edukacji Ekologicznej Bieszczadzkiego Parku Narodowego w Ustrzykach Dolnych, odbyła się XXVI Międzynarodowa Konferencja pt.: „Procesy naturalne a ochrona przyrody”. Te- mat konferencji, uzgodniony na posiedzeniu Rady Naukowej Bieszczadzkiego Parku Narodowego 6 czerwca 2017 r., dotyczył zagadnień ważnych dla przyszło- ści człowieka, którego harmonijna egzystencja i rozwój związane są z równowagą w jego przyrodniczym środowisku życia. Dwa dni konferencji przeznaczone były na sesje referatowe oraz krótką sesję posterową, zaś trzeci dzień miał charakter sesji terenowej. W konferencji wzięli udział przedstawiciele obszarów chronio- nych i naukowcy z państw będących członkami Miedzynarodowego Rezerwa- tu Biosfery „Karpaty Wschodnie” – Polski, Słowacji i Ukrainy, przedstawiciele instytucji odpowiedzialnych za ochronę przyrody i środowiska na Podkarpaciu i w kraju, władze samorządowe lokalne i wojewódzkie, pracownicy Bieszczadz- kiego Parku Narodowego oraz innych polskich parków narodowych, pracownicy nadleśnictw z regionu. Łącznie w konferencji uczestniczyło ok. 90 osób. W gronie specjalistów dyskutowano nad wzrostem znaczenia obszarów