PROJEKT HERBU POWIATU SEJNE ŃSKIEGO PROJEKT FLAGI POWIATU SEJNE ŃSKIEGO TABELA PRZEŁO ŻENIA BARW HERBU I FLAGI W SYSTEMIE CMYK: kolor czerwony C= 0% M=100% Y= 100% K=0% kolor żółty C= 0% M= 0% Y= 100% K=0% kolor bł ękitny C= 100% M= 0% Y= 0% K=0% kolor czarny C= 0% M= 0% Y= 0% K=100% PROJEKT PIECZ ĘCI POWIATU SEJNE ŃSKIEGO Uzasadnienie merytoryczne projektu herbu i flagi powiatu sejne ńskiego Współczesna krótka charakterystyka powiatu sejne ńskiego Powiat Sejne ński le ży na północno-wschodnim kra ńcu Polski w województwie podlaskim na Pojezierzu Litewskim, dokładnie na obszarze okre ślanym jako „Ziemia Sejne ńska” lub inaczej Pagórki Sejne ńskie. Graniczy on z dwoma powiatami: od strony zachodniej z powiatem suwalskim (gminy Szypliszki i Suwałki), a od strony południowej z powiatem augustowskim (gminy Nowinka i Płaska), w pozostałej cz ęś ci graniczy z Republik ą Litewsk ą i Białorusi ą. Miasto Sejny poło żone jest nad rzek ą Marych ą przepływaj ącą przez jezioro Sejny. Na struktur ę administracyjn ą powiatu składa si ę 5 jednostek samorz ądowych, w tym: • jedna gmina miejska – Sejny, • cztery gminy wiejskie – Sejny, Giby, Krasnopol i Puńsk. Miasto Sejny, siedziba Starostwa Powiatowego, jest uznawane za o środek obsługi ruchu turystycznego. Zlokalizowana jest tu podstawowa baza usługowa (sklepy, gastronomia, poczta, bank, punkty informacji turystycznej itp.) oraz Konsulat Republiki Litewskiej. Powiat Sejne ński le ży w strefie Zielonych Płuc Polski. Wa żnym wyró żnikiem tego terytorium jest du ża lesisto ść wynosz ąca 42% ogólnej powierzchni (35 733 ha) oraz du ża ilo ść jezior (103). Obszar powiatu stanowi 2% ogólnej powierzchni lasów Zielonych Płuc Polski. Rozmieszczenie lasów jest nierównomierne. Najwi ęcej lasów wyst ępuje w gminie Giby i stanowi ą one 76% ogólnej powierzchni gruntów, nast ępnie w gminie Sejny - 27%, natomiast pozostałe gminy posiadaj ą odpowiednio 22% (Krasnopol) i 11% (Pu ńsk). W powiecie sejne ńskim mieszka ńcy utrzymuj ą si ę głównie z rolnictwa. Dominuj ą gospodarstwa indywidualne powy żej 15 ha. Rolnicy uprawiaj ą głównie pszen żyto oraz mieszanki zbo żowe. Szans ą dla rolników jest produkcja ekologiczna oraz agroturystyka. W powiecie Sejny funkcjonuj ą 3224 podmioty gospodarcze, z czego 75 nale ży do publicznego sektora własno ści, pozostałe 3149 stanowi własno ść prywatn ą. Brak jest uci ąż liwego dla środowiska przemysłu. Prawie połow ę mieszka ńców powiatu Sejny stanowi ą Litwini, najwi ększy ich odsetek mieszka w okolicach Pu ńska. W Sejnach funkcjonuje Litewskie Towarzystwo św. Kazimierza, Stowarzyszenie Litwinów w Polsce, Dom Kultury Litewskiej, w którym ma swoj ą siedzib ę w Konsulat Republiki Litewskiej. Ze wzgl ędu na mniejszo ść litewsk ą miasto i okolice stanowiło oddzielny powiat, pomimo stosunkowo niewielkiej liczby ludno ści. Starostwo współpracuje z zagranicznymi jednostkami samorz ądu lokalnego. - porozumienie o współpracy samorz ądów zawarte w dniu 21 maja 2003 r. pomi ędzy Samorz ądem Powiatu Sejne ńskiego a Samorz ądem Rejonu Ło ździeje Rys historyczno-heraldyczny terytorium powiatu Sejne ńskiego Człowiek pojawił si ę na terenie dzisiejszej Sejne ńszczyzny w ślad za reniferami w XII tysi ącleciu p.n.e., gdy po wycofaniu si ę l ądolodu wkroczyła tu tundra. Świadcz ą o tym ślady obozowisk koczowników z pó źnego paleolitu znalezione m.in. w dolinie Czarnej Ha ńczy i nad jeziorem Wigry. Pierwsze ślady osadnictwa na terenie pochodz ą z wczesnej epoki żelaza (ok. IV w. p.n.e.). Do tego czasu Polska północno - wschodnia pokryta była zwart ą puszcz ą. Osadnictwo z tego okresu mo żna nazwa ć wyspowym. Zalicza si ę je do kultury kurhanów zachodniobałtyjskich. Osady powstałe w tym okresie, to przede wszystkim niewielkie osiedla obronne usytuowane na wzgórzach. Rozpoznano je w Żubronajciach, Suchodołach, Osinkach, Posejnelach i Szurpiłach. Ja ćwingowie jako odr ębna grupa narodowo ściowa wyodr ębnili si ę z Bałtów zachodnich ok. V-VI w. n.e. Dolin ę rzeki Marychy, na północ od jeziora Pomorze, zamieszkiwali Deynowie. To wojownicze plemi ę, nie chc ąc przyj ąć chrze ścija ństwa, zmuszone było do prowadzenia nieustannych wojen z ksi ążę tami i królami polskimi, ksi ążę tami ruskimi, wreszcie z zakonem krzy żackim. W ko ńcu XIII wieku Ja ćwingowie zostali ostatecznie wyt ępieni. Ostatnie walki z Krzy żakami miały miejsce w roku 1283. Okres ok. 150 lat po rozbiciu Ja ćwingów, nazywany jest „pustk ą plemienn ą”. Nie prowadzono tu wtedy osadnictwa i dawne siedziby Ja ćwingów zarastały lasem. Jednak resztki ludno ści poja ćwieskiej pozostały w swej ojczy źnie. Warunki terenowe (lasy, bagna, wyspy jeziora) stwarzały mo żliwo ści bezpiecznego ukrycia przed naje źdźcami. Tak ą resztk ą ludno ści ja ćwieskiej mogli by ć Wigranie. Z rejestru jezior z 1569 roku wynika, że na jednej z wysp jeziora Wigry przed zało żeniem dworu my śliwskiego (ksi ążę cego lub królewskiego) mieszkali jacy ś Wigranie. Zostali oni wysiedleni na pocz ątku XV wieku aby mo żna było zało żyć dwór. By ć mo że śladem tych wysiedlonych Wigran s ą wsie: Wigra ńce (dawniej Łympia) poło żone niedaleko Ber żnik i Smolany (dawniej Czarne Wigra ńce) w pobli żu Sejn. Ziemia Sejne ńska jeszcze na pocz ątku XVI wieku była poro śni ęta puszcz ą. Wyprawy krzy żackie na Litw ę i Ru ś przechodziły przez te tereny. Krzy żacy sporz ądzali opisy dróg, którymi w ędrowali, aby nie bł ądzi ć. Podawali nazwy rzek i jezior, u żywaj ąc jeszcze nazw ja ćwieskich. Z opisu drogi numer 60 dowiadujemy si ę na przykład, że na drodze z Lötzen (Lecu, czyli Gi życka) do Merecza (Merkin) przekroczy ć nale ży rzek ę Seynyn (Sejna). Ta wzmianka źródłowa, pochodz ąca z około 1385 roku jest pierwszym u życiem nazwy Sejny. Koniec XIV wieku i pocz ątek XV wieku, to czas wojen sprzymierzonej Polski i Litwy (Unia Polsko - Litewska z 1385 r.) z Krzy żakami. Zostały one zako ńczone Traktatem Melne ńskim w 1422 r. Jest to pocz ątek stabilizacji na terenach dawnej Ja ćwie ży. Ustalono wtedy granic ę krzy żacko - litewsk ą, która jako niemiecko-polska przetrwała do 1939 r. Tereny dzisiejszej Sejne ńszczyzny znalazły si ę w granicach Wielkiego Ksi ęstwa Litewskiego. W wyniku podziału ziem pojaćwieskich mi ędzy Litw ę i Zakon powstały le śnictwa (puszcze): Mereckie, Przełomskie i Perstu ńskie. Litwini nie zasiedlali puszczy traktuj ąc j ą jako bezludny obszar strategiczny mi ędzy Ksi ęstwem Litewskim a ziemiami opanowanymi przez Krzy żaków. Sporadycznie, od XIV wieku, pojawiaj ą si ę w puszczach ja ćwieskich my śliwi, osocznicy, bartnicy i rybacy przysyłani tu przez ksi ążą t lub mo żnowładców litewsko-ruskich. Ich siedziby były zacz ątkami wsi, powstaj ących tu w XVI wieku. Do XVI wieku organizowano tu łowy, głównie na grubego zwierza. Zabijano tu przede wszystkim tury , łosie, nied źwiedzie, żubry, dziki i wilki. W drugiej połowie XV wieku przebito przez puszcz ę pierwsze stałe drogi. Przez te tereny przebiegały dwie drogi: przełomska – biegła od dworu ksi ążę cego w Przełomie nad Niemnem i merezka - z Merecza. Obie drogi zbiegały si ę w Wigrach. W puszczach tych ch ętnie polowali ksi ążę ta litewscy i królowie polscy. Wiadomo, że na tych terenach polował wielokrotnie Władysław Jagiełło. Odnotował to dwukrotnie Jan Długosz. Pod rokiem 1418 zapisał, i ż Król Władysław Jagiełło (…) przybył do Trok, gdzie obchodził świ ęta Bo żego Narodzenia. Po nich wybrał si ę na teren łowów zwany Wingri, za Niemnem poło żony. Pod rokiem 1422 informował, że (…) król Władysław sp ędziwszy świ ęta Bo żego Narodzenia w Trokach udał si ę na łowy In Wingri. Wyprawy my śliwskie ksi ążą t litewskich i króla, spowodowały powstanie kilku dworów my śliwskich w okolicach Sejn. W XV wieku podzielono puszcze miedzy dwory ksi ążę ce, aby intensywniej eksploatowa ć jej bogactwa (drewno, zwierzyn ę, miód, ł ąki). Ziemi ę Sejne ńsk ą przydzielono do dworu Przełomskiego, le żą cego po wschodniej stronie Niemna. St ąd t ą cz ęść puszcza ńsk ą nazwano Puszcz ą Przełomsk ą. Utworzono słu żbę le śną tzw. osoczników. Ich zadaniem było strze żenie puszczy i jej bogactw. Powołano ich spo śród tych poddanych, którzy brali udział w polowaniach przy osaczaniu zwierzyny. St ąd ich nazwa. Prowadzili te ż wła ściw ą gospodark ę le śną w imieniu swych wła ścicieli. Na podstawie spisu osoczników przełomskich z 1523 i 1538 roku mo żna stwierdzi ć, i ż nazwy niektórych wsi wywodz ą si ę od osad osoczników. Do puszczy przybyli te ż chłopi ze wsi ksi ążę cych, maj ących prawo wchodów do puszczy. Obejmowało ono prawo do posiadania barci i zbierania siana. Du żo wi ększe znaczenie gospodarcze miało nadawanie jezior. Znaczna ich cz ęść na Ziemi Sejne ńskiej znalazła si ę we władaniu magnatów. Nast ąpiło to w XV i na pocz ątku XVI wieku. Jeziora: Sejny, Łopuchowo, Sumowo, Dzimitrowo, Orzechówka i Białowier śnie były własno ści ą Iwana Wi śniowieckiego, pó źniej Hrehorego Chodkiewicza. Przechodziły one z rąk do r ąk, cz ęsto zmieniaj ąc wła ścicieli. Pocz ątki osadnictwa na terenie Sejne ńszczyzny, wi ążą si ę z działalno ści ą Mikołaja Jurewicza Paca, który jako namiestnik przełomski i pó źniejszy wojewoda podlaski, od 1510 roku przyst ąpił do kolonizacji tych ziem. Pierwszy dwór powstał w Ber żnikach. Był to budynek murowany z kamienia i cegły. Oprócz funkcji gospodarczych słu żył on te ż celom obronnym. Obok dworu zbudowano pierwszy w okolicach Sejn ko ściół i nadano mu 4 włóki ziemi. Gozdawa – herb Mikołaja Paca W tym czasie królowa Bona otrzymała od Zygmunta I du ży pas puszczy, ci ągn ący si ę od Narwi po Niemen. Stała si ę, wi ęc wła ścicielem wszystkich puszcz poja ćwieskich. W śród nadania znalazł si ę te ż dwór Ber żniki, z zaludnion ą okolic ą.