Handreiking en draaiboek Verdiepingstraining extreemrechts-activisme, -extremisme en -terrorisme Verdiepingstraining extreemrechts- activisme, -extremisme en -terrorisme 2 augustus 2013 RadarAdvies 1 Handreiking en draaiboek Verdiepingstraining extreemrechts-activisme, -extremisme en -terrorisme De verdiepingstraining extreemrechts-activisme, -extremisme en –terrorisme is in opdracht van de NCTV ontwikkeld door RadarAdvies. De inhoud van de training vertegenwoordigt niet noodzakelijkerwijs de opvattingen van de NCTV. 2 Handreiking en draaiboek Verdiepingstraining extreemrechts-activisme, -extremisme en -terrorisme 1. Inhoudsopgave 2. Welkom & introductie en kennismaking ................................................................................ 4 1. Welkom en introductie .......................................................................................................... 4 2. Lokale aanleiding en het doel van de training ....................................................................... 4 3. Kennismaking ......................................................................................................................... 5 4. Dus, wat gaan we doen vandaag? .......................................................................................... 6 3. Extreemrechts-activisme, -extremisme en –terrorisme en processen van radicalisering nader bekeken ......................................................................................................................................... 7 5. Basics over activisme – extremisme – terrorisme en radicalisering ...................................... 7 6. Oefening: wat is nodig om jou te rekruteren of je te laten radicaliseren? ............................ 9 7. Kort introducerend filmpje over extreemrechtse extremisten in Nederland ...................... 10 8. Actueel en realistisch beeld van dreiging van extreemrechts- extremisme ........................ 10 9. Introductie brede palet van ‘traditioneel’ en ‘modern’ ....................................................... 11 10. ‘Traditioneel’ extreemrechts activisme en extremisme ...................................................... 12 11. ‘Modern’: de counter-jihadbeweging en anti-Islamisme ..................................................... 13 12. Het gevaar van ‘gewelddadige eenlingen’, leaderless resistance en zelfradicalisering ....... 15 13. Breiviks manifest “2083 A European Declaration of Independence” .................................. 16 14. Oefening herkennen en vergelijken NVU en Anders Breivik................................................ 17 4. Internet en radicalisering ..................................................................................................... 19 15. Radicalisering is een sociaal proces en heeft te maken identiteit. ...................................... 19 5. Hoe zit het hier? Samen een ‘foto’ maken ........................................................................... 20 16. Presentatie over de eigen, specifieke lokale situatie ........................................................... 20 17. Oefening: samen een ‘foto’ maken van de eigen situatie ................................................... 20 6. Het 22-factorenmodel .......................................................................................................... 22 7. Aan de slag: samenwerken ................................................................................................... 24 18. Oefening Interventies bij het 22-factorenmodel ................................................................. 25 19. Gedeelde verantwoordelijkheid, privacy en informatiedelen ............................................. 25 8. Afsluiting: na de training ...................................................................................................... 26 20. Laterflap ............................................................................................................................... 26 21. Vandaag en Morgen ............................................................................................................. 26 9. Reader en literatuurlijst ....................................................................................................... 27 10. Lijst van internetsites ........................................................................................................... 28 3 Handreiking en draaiboek Verdiepingstraining extreemrechts-activisme, -extremisme en -terrorisme 2. Welkom & introductie en kennismaking Doel Redenen en doel training verduidelijken > check met verwachtingen deelnemers > programma van de training introduceren Deelnemers en trainer leren elkaar kennen Lengte 45-90 minuten Vorm gesprek, ondersteund met stemkaartjes Welkom en introductie De aanleiding en het doel van de training worden uitgelegd; het kader voor de dag wordt geschetst; wat wel aan bod en wat niet. Tot dit kader is besloten tijdens het voorbereidingstraject voorafgaande aan deze training. Lokale aanleiding en het doel van de training De training heeft een getrapt, tweeledig doel 1) Het eerste doel is jullie versterken in het herkennen van: a) vatbaarheid voor extreemrechtse radicalisering bij individuen of groepen; b) extreemrechtse radicalisering die plaatsvindt of dreigt c) daadwerkelijk gewelddadig extreemrechts extremisme 2) Herkennen is één, maar dan. Dus, het tweede doel is: jullie handreikingen bieden en versterken in het delen van zorgen en verantwoordelijkheid, doorverwijzen, melden en ander ‘handelen’. We gaan jullie een modern, state of the art model aanleren dat helpt om informatie te verzamelen om in te schatten of er mensen of groepen zijn die risico lopen dat ze worden geradicaliseerd of gerekruteerd. Het model ondersteunt verder het herkennen van extremisten en extremistische boodschappen. Het model is ontwikkeld in het Verenigd Koninkrijk, als onderdeel van een nationaal programma om extremisme te voorkomen en bestrijden. Het heet daar het Full Vulnerability Model, wij noemen het 22-factorenmodel. Ik laat het hier even zien. Het oogt in eerste instantie wellicht wat imponerend, maar als jullie goed kijken, en zeker na vandaag, zal je zien dat het eigenlijk een schema is dat grotendeels bij jullie bekende kennis ordent in een overzichtelijk plaatjes. Daarnaast frissen we vandaag het Supply Demand model nog een keer op1. 1 We gaan er vanuit dat iedereen die aan deze training deelneemt vertrouwd is met het Supply – Demandmodel, zoals dat in de basis-awarenesstraining wordt geleerd. 4 Handreiking en draaiboek Verdiepingstraining extreemrechts-activisme, -extremisme en -terrorisme Weerbaarhed Met dit model en het nieuwe 22-factorenmodel zijn jullie na vandaag beter in staat om samen voor je eigen Vragen: Wie ben ik? Aanbod aan Waar hoor ik radicale situatie een inschatting te maken. We gaan bij? Wat moet ik ideologieën doen? cognitieve opening het geleerde vandaag ook toepassen op de eigen situatie: zijn er mensen of groepen die vatbaar zijn of risico lopen te worden Voedingsbodem Gevoelens van frustratie: discriminatie, vernedering, Psychische uitsluiting, achterstelling en vooral onrecht. geworven? Is er een aanbod aan Uit eigen ervaring, media en horen-zeggen. problematiek Echt en/of vermeend, maar wel gevoeld. extremistische ideologieën? = Radicalisering. Het proces van radicalisering begint zodra mensen met We gaan vandaag niet diep in op de onvervulde vragen hun antwoorden vinden in radicale ideologieën en deze zich deze ideologieën eigen gaan maken. De voedingsbodem maakt dat mensen meer of minder gevoelig zijn en kan bijdragen aan de snelheid van verschillende interventies. Echte het proces. deradicalisering van radicalen en extremisten is een aparte discipline. Dit vereist bijzondere persoonlijke en professionele kwaliteiten. In de Toolbox van het ministerie van Veiligheid en Justitie is hiervoor een Praktische handreiking Deradicalisering extreemrechts te vinden. Even over de orde van de dag [Hier programma van de dag laten zien.] Zoals je ziet zit er een bepaalde opbouw in. Dat is de reden waarom er een Later (Vandaag) flipovervel is. Hierop schrijf ik dingen die later vandaag terugkomen. Er is ook een Parkeerflap (Niet hier en vandaag) flipovervel. Hierop worden dingen geschreven waar we vandaag, met de mensen die aanwezig zijn, niet uitkomen. Die worden na de training op het juiste bordje gelegd. Door mij of door een van jullie. Tot slot is er een vel ‘Lessen’ . Hier schrijven we dingen op die we door de dag heen geleerd hebben, bijvoorbeeld factoren die mensen vatbaar maken voor rekrutering of zelfradicalisering. En als een vel niet genoeg is, dan hangen we er meer op. Kennismaking In de kennismaking leren de deelnemers de trainer kennen (trekken ze dag mee op) en omgekeerd leert de trainer de groep en individuele leden voldoende kennen om de dag te beginnen (weerstanden, wie brengt welke expertise in, interessante cases die elders in programma gebruikt kunnen worden). Eventueel naar huiswerk verwijzen. [Huiswerk kan ook terugkomen bij de module ‘Hoe zit dat hier?.] Het kennismakingsrondje is heel basic: Wie ben je en waar werk je? Hoe leg je op verjaardagsfeestje uit wat je doet? En eventueel stelt de trainer een vervolgvragen, bijvoorbeeld: Wat maakt iemand een goede wijkagent/jongerenwerker/PIW’er/…(vul maar in)? Waarom ben je hier? 5 Handreiking en draaiboek Verdiepingstraining extreemrechts-activisme, -extremisme en -terrorisme Wel eens met extreemrechts te maken gehad? Vragen om het denken te stimuleren de groep ontvankelijk te krijgen Om de groep