GMINA KOWALA 2006-2010 T R A D Y C J A I NOWOCZESNOŚĆ O gminie Gmina Kowala położona jest w powiecie gimnazjum, przedszkole i punkty przed- Kowala i jej okolice mają ciekawą histo- radomskim, w południowej części szkolne, biblioteka, poczta, 2 banki, rię, bogatą kulturę i tradycję. W źródłach województwa mazowieckiego. Od strony 6 kościołów parafialnych, apteka, komisa- historycznych niektóre miejscowości północnej graniczy z Radomiem, z naszego regionu pojawiają się od wschodu z gminą Skaryszew, już na przełomie XIV i XV w. od południa z gminami Orońsko Do najważniejszych zabytków i Wierzbica, a od zachodu z gminą zalicza się modrzewiowy kościół Wolanów. Powierzchnia gminy Kowala w Bardzicach z XVIII wieku oraz wynosi 74,7 km2, a liczba ludności barokowy kościół św. Wojciecha 11 225 osób. w Kowali. Podczas Powstania Styczniowego w Kowali rozegra- Położenie geograficzne naszej ła się jedna z większych bitew gminy, w bezpośredniej bliskości jakie miały miejsce na ziemi aglomeracji miejskiej oraz dogod- radomskiej. Zwycięstwo odnie- nych szlaków komunikacyjnych, śli powstańcy, zadając poważne daje szczególne możliwości jej straty oddziałom carskim. Znacz- rozwoju. Na obszarze gminy przy- ne ofiary ponieśli mieszkańcy ległym do Radomia przeważa Kowali, kilka osób zginęło, a wieś zabudowa podmiejska z dynamicz- niemal doszczętnie spłonęła. nie rozwijającą się sferą usług, Dla upamiętnienia ówczesnych zda- natomiast jej południowa część rzeń w sierpniu 2010 r, podczas to region rolniczy. tradycyjnego Festynu Rodzinnego zorganizowana została insceniza- Na terenie gminy Kowala mają cja Bitwy pod Kowalą z udziałem 7 swoje siedziby: urząd gminy, grup rekonstrukcji historycznej. gminne centrum informacji, ośrodek riat policji, kluby sportowe: „Zorza”, „LUKS” pomocy społecznej, świetlica „Szansa”, i „Jaskółka”, 4 jednostki ochotniczej straży samodzielny publiczny zakład opieki pożarnej. Swoje usługi oferują stacje paliw, zdrowotnej, 5 szkół podstawowych, motele i lokale gastronomiczne. 2 Szanowni Mieszkańcy, Z ogromną radością oddaję w Wasze ręce niniejszy folder. Powstał on po to, aby przedstawić Nasze wspólne doko- nania ostatnich lat i współczesne oblicze Gminy Kowala. Mijająca kadencja władz samorządowych to okres jej dynamiczne- go rozwoju. Mam nadzieję, że informacje zawarte w folderze uświadomią Nam jak wiele już osiągnęliśmy i umocnią poczucie związku z Naszą Małą Ojczyną. Z wyrazami szacunku Sławomir Stanik Wójt Gminy Kowala Radni Gminy Kowala w kadencji 2006-2010 · Roman Wasik - Przewodniczący Rady · Jan Fryszkowski · Wiesław Pachniewski · Jacek Jóźwiak - Zastępca Przewodniczącego Rady · Marian Górecki · Arkadiusz Pięta · Mieczysław Gębski - Zastępca Przewodniczącego Rady · Teodora Karolik · Janusz Ryszewski · Dariusz Bulski · Lidia Ługowska · Mariusz Strzecha · Leszek Dygas · Tadeusz Marczykowski · Henryk Szczęsny 3 O naszych inwestycjach W ostatnich czterech latach zrealizowane w Kowali powstała pierwsza pełnowymia- zostało wiele inwestycji w zakresie rowa hala sportowa. Społeczność gminy budowy i modernizacji gminnych dróg, może poszczycić się boiskami zbudowa- w kilku miejscowościach powstały chod- nymi w ramach programu „Orlik 2010” niki, poprawiono oznakowanie służące przy szkole w Mazowszanach. W Kowali bezpieczeństwu mieszkańców. Ważne powstaje nowoczesny kompleks sportowo inwestycje wykonano również na drogach – rekreacyjny. Boisko o sztucznej wojewódzkich i powiatowych, a wszystkie nawierzchni powstało również przy nowej wykonano przy współpracy i finansowym świetlicy w Kosowie. udziale środków budżetu gminy. Wielkie zmiany nastąpiły w zakresie W okresie mijającej kadencji poprawiła bazy oświatowo - sportowej. Przy szkole się sytuacja w zakresie zwodociągowania. na ten cel zostały już pozyskane. Rozpocz- W kilku miejscowościach nie się także budowa oczyszczalni w Parz- wymieniono przestarzałą sieć nicach wraz z pierwszymi odcinkami sieci wykonaną z azbestu, a dzięki kanalizacyjnej. budowie łącznika Dąbrówka Zabłotnia – Romanów oraz W ostatnim okresie zrealizowano wiele modernizacji stacji wodocią- innych działań służących poprawie życia gowej wszystkie sołectwa są mieszkańców. Wymienić należy choćby równomiernie zaopatrywane remont Publicznego Zakładu Opieki w wodę. Zdrowotnej w Kowali, likwidację barier architektonicznych w Gimnazjum w Parz- Najbliższe lata będą zdomino- nicach, wyposażenie przedszkoli i szkół wane przez inwestycje zwią- w programie „Radosna Szkoła” oraz zakup zane z ochroną środowiska. wozów strażackich dla wszystkich jedno- W południowej części gminy stek z terenu gminy. Podkreślić trzeba, niebawem powstanie ponad że na niemal wszystkie zadania Urząd 200 przydomowych oczysz- Gminy w Kowali pozyskuje dotacje czalni ścieków. Unijne środki zewnętrzne, zarówno krajowe jak i unijne. 4 Budowa i modernizacja dróg W ciągu ostatnich czterech lat wykonano temu i porównać jak wyglądają teraz. kilkadziesiąt inwestycji na drogach na- Nowe szersze jezdnie, chodniki, asfalt leżących do gminy Kowala. Większość równy jak stół, to w tej chwili olbrzymia inwestycji polegała na położeniu asfalto- zaleta. Nie ma wątpliwości, że nowa wej nawierzchni na drogach gruntowych. dogodna sieć połączeń ma ogromny W kilku miejscowościach drogi zostały wpływ na to jak szybko zaludnia się gmi- zmodernizowane, powstały chodniki, na, co ma pozytywny wpływ na jej roz- poprawiono również oznakowanie służą- wój. Spora rzesza mieszkańców Radomia ce bezpieczeństwu mieszkańców. Ważne sprowadziła się w okolice Kowali, inwestycje realizowane były na drogach korzystając z faktu, że dojazd do miasta wojewódzkich i powiatowych, a wszyst- zajmuje teraz zaledwie kilka minut. Ma kie wykonano przy współpracy i finan- to też duży wpływ na rozwój gospodar- sowym udziale środków budżetu gminy. czy gminy, powstają nowe firmy i drobne przedsiębiorstwa. Warto sięgnąć głęboko pamięcią nano w Ludwinowie i Trablicach (1500 m), i przypomnieć sobie jak wyglądały drogi Drogi należące do gminy Kowala mają Kotarwicach (1495 m), Romanowie i Malisze- na terenie naszej gminy jeszcze kilka lat różny charakter. Niektóre z nich pełnią wie (1300 m), Hucie Mazowszańskiej (760 m), funkcję obwodnic miasta, a ilość pojazdów, Młodocinie Mniejszym (750 m), Romano- które przez nie przejeżdżają dorównuje wie (702), Bardzicach (705 m) i Grabinie natężeniu ruchu na drogach wojewódz- (600 m). Pozostałe kilkanaście dróg to mniej- kich. Na innych gminnych odcinkach sze odcinki, najczęściej łączniki z drogami ruch pojazdów jest mniejszy, ale mają wyższej kategorii. one dla mieszkańców wielkie znaczenie, gdyż korzystają z nich na co dzień W przypadku dróg wojewódzkich jedną w drodze do szkoły lub pracy. W ciągu z najważniejszych inwestycji była budowa ostatnich lat gmina starała się na bie- drogi i chodnika od Augustowa do Kowali. żąco i możliwie szybko tworzyć drogi To bardzo ruchliwy odcinek, który poko- we wszystkich praktycznie miejscowo- nują kierowcy zmierzający do Radomia. ściach. Najważniejsze inwestycje wyko- Choć jest to droga wojewódzka, gmina 5 przeznaczyła na jej budowę kilkanaście wiązała problem bardzo niebezpieczne- zewnętrzne dotacje. Dodatkowe pieniądze tysięcy złotych. Kolejna droga należąca go skrzyżowania w pobliżu gimnazjum. pochodziły m.in. z budżetu województwa do samorządu wojewódzkiego, która zo- Gmina Kowala wspiera finansowo mazowieckiego (Samorządowy Instrument stała wyremontowana, to bardzo ważny inwestycje realizowane przez Powiatowy Wsparcia Rozwoju Mazowsza), Funduszu odcinek z Mazowszan do Trablic. Zarząd Dróg w Radomiu. Warto tutaj Ochrony Gruntów Rolnych, czy też z bu- Dodatkowo przy szkole w Mazowszanach wymienić ponad dwukilometrowy odcinek dżetu wojewody mazowieckiego w ramach zamontowano nowoczesne oznakowanie. w Trablicach, remonty dróg w Kosowie Narodowego Programu Przebudowy Dróg Zadanie to zostało zrealizowane w ramach i Parznicach oraz ruchliwy odcinek Lokalnych. „Programu poprawy bezpieczeństwa z Kowali do Rudy Małej, gdzie prze- ruchu drogowego w rejonie szkół zloka- budowany został most. Trzeba dodać, Drogi na terenie gminy są coraz lepsze lizowanych przy drogach wojewódzkich że znaczną część budżetu gminy i tych o wyższym standardzie jest coraz Województwa Mazowieckiego” Nowa pochłonęły w ciągu ostatnich czterech więcej. Włodarze zdają sobie też jed- nawierzchnia i chodnik powstały również lat regulacje stanu prawnego terenów, nocześnie sprawę, że to jeszcze nie na prawie czterokilometrowym odcinku na których powstają drogi. Kosztowne wszystko. Cieszy przede wszystkim były również prace związane z projektami. fakt, że poprzeczka została zawieszona Podkreślić należy, że na większość wysoko, a kolejne drogi już czekają, inwestycji drogowych gmina pozyskiwała aby sprostać wymaganiom mieszkańców. Inwestycje na drogach gminnych 2007-2010 Parznice – 500 m. Bardzice – 950 m Grabina – 600 m Mazowszany (do drogi 744) – 605 m Huta Mazowszańska – 760 m Zenonów – 400 m Kowalówka – 500 m Kończyce – Kolonia – 235 m Mazowszany – 310 m Augustów – 119 m Bardzice - 705 m Trablice (Ciborów) – 524 m Młodocin Mniejszy – 750 m Ludwinów – 370 m Romanów – 702 m Kąty – 321 m z Kowali do Parznic. Niezmiernie istotną Trablice - 410 m Młodocin Mn. (łączniki z E77) – 509 m inwestycją realizowaną przez Mazowiecki Maliszów-Romanów – 1300 m Kotarwice – 1495 m Zarząd Dróg jest wybudowane w 2010 r. Romanów (Stawki) – 908 m Trablice – 1651 m rondo w Parznicach, którego budowa roz- Ludwinów – Trablice – 1520 m 6 Inwestycje sportowe „W zdrowym ciele zdrowy duch” – powie- ną. Tuż obok powstaje obiekt kulturalno dzenie choć stare i nieco już wyświech- – sportowy.