ISSN 1016 - 9113 EGE TIP DERGİSİ / EGE JOURNAL OF MEDICINE Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Resmi Yayın Organıdır. The Official Publication of Ege University Faculty of Medicine. Cilt / Volume: 58 Ek Sayı / Supplement Ekim / October 2019 Sayfa / Pages: 1-74 Editör / Editor Okan BĠLGE - Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi, Anatomi Anabilim Dalı / Dept. of Anatomy, Ġzmir, Türkiye Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Yayın Kurulu / Publication Committee of Ege University Faculty of Medicine AyĢegül AKGÜN - Nükleer Tıp Anabilim Dalı / Dept. of Nuclear Medicine, Ġzmir, Türkiye Gül AKTAN - Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı / Dept. of Pediatrics, Ġzmir, Türkiye Raika DURUSOY - Halk Sağlığı Anabilim Dalı / Dept. of Public Health, Ġzmir, Türkiye Yusuf ÖZBEL- Tıbbi Parazitoloji Anabilim Dalı / Dept. of Medical Parasitology, Ġzmir, Türkiye Semra KARAMAN - Anesteziyoloji ve Reanimasyon Anabilim Dalı / Dept. of Anestesiology and Reanimation, Ġzmir, Türkiye Gülgün KAVUKÇU - Radyodiagnostik Anabilim Dalı / Dept. of Radiodiagnostics, Ġzmir, Türkiye Altuğ YAVAġOĞLU - Histoloji ve Embriyoloji Anabilim Dalı / Dept. of Histology and Embryology, Ġzmir, Türkiye Biyoistatistik Uzmanları / Biostatistician Timur KÖSE - Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi, Bioistatistik ve Tıbbi BiliĢim Anabilim Dalı / Ege University Faculty of Medicine, Department of Biostatistics and Medical Informatics, Ġzmir, Türkiye Mehmet N. ORMAN - Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi, Bioistatistik ve Tıbbi BiliĢim Anabilim Dalı / Ege University Faculty of Medicine, Department of Biostatistics and Medical Informatics, Ġzmir, Türkiye Uluslararası Editör ve Danışma Kurulu / International Editors and Advisory Board AyĢe Nur OKTAY ALFATLI - Ege University Faculty of Medicine, Dept. of Radiodiagnostics, Izmir, Turkey Juzar ALI - LSU Health Care Network Clinics & Interim LSU Hospital Clinics, Chief Medical Officer, New Orleans, United States J Patrick BARBET - University of Paris Descartes AP, Dept. of Anatomy, Histology and Embryology, Paris, France Ali BAġÇI - Ege University Faculty of Medicine, Dept. of Internal Medicine, Izmir, Turkey Mustafa ÇIKIRIKÇIOĞLU - University Hospitals of Geneva, Division of Cardiovascular Surgery, Geneva, Switzerland Stephen KANTROW - Louisiana State University School of Medicine, Associate Professor of Medicine, New Orleans, Louisiana, United States Jose A. KARAM - MD Anderson Cancer Center, Dept. of Urology, Texas, United States Eduardo Weruaga PRIETO - Universidad de Salamanca, Instituto de Neurociencias de Castilla y León, Lab. Plasticidad Neuronal y Neurorreparación Dpto. Biología Celular y Patología, Salamanca, Spain Metin ÖZDEMĠRLĠ - Medstar Georgetown University Hospital, Dept. of Pathology, Washington D.C., United States Hasan TEKGÜL - Ege University Faculty of Medicine, Dept. of Pediatrics, Izmir, Turkey Tarık TIHAN - University of California San Francisco, Dept. of Pathology, California, United States Utku YAVUZ - Bernstein Center for Computational Neuroscience, Dept. of Orthobionic / Dept. of Neurorehabilitation Engineering, Göttingen, Germany Yazışma Adresi / Address for Correspondence : Hülya SEZGĠN, Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Yayın Bürosu, Bornova 35100, Ġzmir, Türkiye Telefon / Phone : +90 232 390 31 03 E-posta / E-mail : [email protected] Web adresi / URL : www.egetipdergisi.com.tr / www.dergipark.gov.tr/etd T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı / Republic of Turkey Ministry of Culture and Tourism Sertifika / Certificate No. 18679 Basım / Press Ege Üniversitesi Rektörlüğü Basımevi Müdürlüğü No: 172/134 Kampüs içi Bornova – ĠZMĠR Tel: 0232 311 18 19 e-mail: [email protected] Basım Tarihi / Date of Press 25.10.2019 Yıllık abone ücreti 100 TL, tek sayı bedeli 25 TL’dir. The annual subscription fee is 100 TL, the single issue fee is 25 TL. Abone ve tek sayı istekleri için [email protected] adresine mesaj gönderebilir ya da 232.3903103 / 232.3903186 numaralı telefonu arayabilirsiniz. For annual subscription or single issue requests, you may mail to [email protected] or you may call +902323903103 / +902323903186 Bu sayıda yer alan tüm yazarların ORCID (Open Researcher and Contributor ID) bilgisine web adresinde makalenin elektronik kopyasında yazar adı üzerindeki simgesine tıklanarak eriĢilebilir. ORCID (Open Researcher and Contributor ID) information of each author in this issue can be obtained by clicking the icon above the author name through the electronic copy of the manuscript on the web site. Ege Tıp Dergisi / Ege Journal of Medicine 2019: 58; Ek Sayı / Supplement Değerli Okuyucu, İlki 1991 yılında yapılan, sonra her iki yılda bir düzenlenmeye devam edilen ve ulusal anlamda en eski romatoloji toplantılarından birisi olan Ege Romatoloji Günleri’nin on beşincisini 15-18 Kasım tarihleri arasında Denizli’de düzenledik. Bilimsel içeriği ve konuların işlenme şekli ile romatolojinin farklı alanlarına ilgi duyan tüm hekimlerimize yönelik bir toplantı gerçekleştirdik. Bu toplantıda tartışılan konuların daha geniş kitlelere ulaşabilmesi için Ege Tıp Dergisi Ek Sayısı çıkarmaya karar verdik. Bu sayıya katkıda bulunan tüm yazarlara ve emeği geçenlere çok teşekkür ediyorum. Ek sayının ilgili hekimlere faydalı ve yol gösterici bir kaynak olmasını diliyorum. T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı / Republic of Turkey Ministry of Culture and Tourism Sertifika / Certificate No. 18679 Doç. Dr. Gonca Karabulut Basım / Press Romatoloji Ek Sayısı Misafir Editörü Ege Üniversitesi Rektörlüğü Basımevi Müdürlüğü Ekim 2019 No: 172/134 Kampüs içi Bornova – İZMİR Tel: 0232 311 18 19 e-mail: [email protected] Basım Tarihi / Date of Press 20.10.2019 Yıllık abone ücreti 100 TL, tek sayı bedeli 25 TL’dir. The annual subscription fee is 100 TL, the single issue fee is 25 TL. Abone ve tek sayı istekleri için [email protected] adresine mesaj gönderebilir ya da 232.3903103 / 232.3903186 numaralı telefonu arayabilirsiniz. For annual subscription or single issue requests, you may mail to [email protected] or you may call +902323903103 / +902323903186 Bu sayıda yer alan tüm yazarların ORCID (Open Researcher and Contributor ID) bilgisine web adresinde makalenin elektronik kopyasında yazar adı üzerindeki simgesine tıklanarak erişilebilir. ORCID (Open Researcher and Contributor ID) information of each author in this issue can be obtained by clicking the icon above the author name through the electronic copy of the manuscript on the web site. Ege Tıp Dergisi / Ege Journal of Medicine 2019; 58: Ek Sayı / Supplement İÇİNDEKİLER (CONTENTS) TNF-Alfa inhibitörleri ıle tedavi seyrinde gelişen alerjik reaksiyonlar Hypersensitivity reactions to TNF-Α inhibitors Sevim Bavbek 1 Anti-TNF tedavisi seyrinde gelişen üveitler: primer hastalıktan mı ilaçtan mı? Uveitis under anti-TNF therapy: Adverse effect or disease course? Didem Arslan 6 Anti-TNF tedavi seyrinde gelişen otoimmün hastalıklar: Eşlik eden hastalık mı? İlaca mı bağlı? Autoimmune diseases during anti-TNF therapy: Coexisting disease? Drug-induced? Selda Çelik 8 Biyolojik ajanların pulmoner komplikasyonları Pulmonary complications of biological agents M. Sezai Taşbakan 11 Osteoartrozda yeni tedavi yöntemleri New therapy methods in osteoarthritis Diren Özer Sibel Eyigör 14 Romatizmal ağrıların palyasyonunda girişimsel ağrı tedavisi yöntemleri Interventional pain treatment modalities in palliation of rheumatic pains İdris Şevki Köken Can Eyigör 22 Hastalığı modifiye eden antiromatizmal ilaçlarla etkileşimler bakımından analjezik ilaçların akılcı kullanımı Rational use of analgesics with regard to the interactions with disease-modifying anti-rheumatic drugs Aytül Önal 27 İmmun checkpoint inhibitörleri ilişkili bağ dokusu hastalıkları Immune checkpoint ınhibitors related connective tissue diseases Ayten Yazıcı 34 Romatolojik hastalıklarda fibromiyaljinin payı The role of fibromyalgia in rheumatic diseases Arzu On 38 Fibromiyaljide güncel ilaç tedavisi Current drug treatment in fibromyalgia Seval Pehlevan 43 Psoriatik artritin tedavisinde yeni ilaçlarin karşılaştırması The comparison of new biologic treatments in psoriatic arthritis Figen Yargucu Zihni 48 Ege Tıp Dergisi / Ege Journal of Medicine 2019; 58: Ek Sayı / Supplement İÇİNDEKİLER (CONTENTS) TNF-Alfa inhibitörleri ıle tedavi seyrinde gelişen alerjik reaksiyonlar Hypersensitivity reactions to TNF-Α inhibitors Sevim Bavbek 1 Anti-TNF tedavisi seyrinde gelişen üveitler: primer hastalıktan mı ilaçtan mı? Uveitis under anti-TNF therapy: Adverse effect or disease course? Didem Arslan 6 Anti-TNF tedavi seyrinde gelişen otoimmün hastalıklar: Eşlik eden hastalık mı? İlaca mı bağlı? Autoimmune diseases during anti-TNF therapy: Coexisting disease? Drug-induced? Selda Çelik 8 Biyolojik ajanların pulmoner komplikasyonları Pulmonary complications of biological agents M. Sezai Taşbakan 11 Osteoartrozda yeni tedavi yöntemleri New therapy methods in osteoarthritis Diren Özer Sibel Eyigör 14 Romatizmal ağrıların palyasyonunda girişimsel ağrı tedavisi yöntemleri Interventional pain treatment modalities in palliation of rheumatic pains İdris Şevki Köken Can Eyigör 22 Hastalığı modifiye eden antiromatizmal ilaçlarla etkileşimler bakımından analjezik ilaçların akılcı kullanımı Rational use of analgesics with regard to the interactions with disease-modifying anti-rheumatic drugs Aytül Önal 27 İmmun checkpoint inhibitörleri ilişkili bağ dokusu hastalıkları Immune checkpoint ınhibitors related connective tissue diseases Ayten Yazıcı 34 Romatolojik hastalıklarda fibromiyaljinin payı The role of fibromyalgia in rheumatic diseases Arzu On 38 Fibromiyaljide güncel ilaç tedavisi