STRATEGIA ROZWOJU GMINY NOWE BRZESKO Wstęp Niniejsze opracowanie jest raportem z warsztatów strategicznych gminy Nowe Brzesko, które odbyły się w dniach 15-16 luty oraz 25-26 luty 1999r.. w Remizie Strażackiej w Nowym Brzesku. Warsztaty poświęcone były wdrożeniu idei zarządzania strategicznego gminą poprzez planowanie strategiczne. Ponadto, z inicjatywy Wójta Gminy Nowe Brzesko, Pana Jana Chojki, 8 marca 1999 r. przeprowadzona została specjalna sesja sektorowa poświęcona rolnictwu. Konieczność planowania działań wynika z konieczności zajęcia stanowiska wobec przewidywanych zmian otoczenia, które cechuje duża częstotliwość i dynamika. Stabilizacja rozumiana jako niezmienność przestała być źródłem sukcesów. Umiędzynarodowienie życia oraz powstanie społeczeństwa informacyjnego spowodowały, że wielorodność zastąpiła jednolitość. Przetrwanie organizacji i społeczności zależy od ich zdolności do innowacyjności oraz umiejętności budowania jedności opartych na różnorodności poglądów oraz form działania. Głównym celem warsztatów strategicznych było zbudowanie strategii rozwoju gminy Nowe Brzesko. Pobocznymi celami było: 1 Zapoznanie uczestników sesji z metodą planowania strategicznego obszarów, 2 Zapoczątkowanie procesu integracji lokalnych społeczności w celu budowy wspólnot zdolnych do twórczej współpracy przy tworzeniu oraz realizacji dużych przedsięwzięć rozwojowych na miarę potrzeb i aspiracji mieszkańców gminy Nowe Brzesko stanowiącej istotną część województwa małopolskiego, 3 Wyłonienie promotorów, sponsorów i przywódców działań. Niniejszy raport obejmuje: 1 zapis uzgodnionej strategii rozwoju gminy, 2 opis przebiegu sesji, 3 prezentację idei oraz metody planowania strategicznego. STRATEGIA ROZWOJU GMINY NOWE BRZESKO Spis treści: 1. Wstęp. 2. Strategia Rozwoju Gminy Nowe Brzesko. 3. Raport z warsztatów . 4. Opis zastosowanej metody. 5. Podsumowanie. 6. Bibliografia. STRATEGIA ROZWOJU GMINY NOWE BRZESKO STRATEGIA ROZWOJU GMINY NOWE BRZESKO STRATEGIA ROZWOJU GMINY NOWE BRZESKO 1. Ogólna charakterystyka Gminy Nowe Brzesko Powierzchnia: 54,5 km2 Ludność: 5,8 tys. Liczba podmiotów gospodarczych (REGON): 268 Dochody budżetowe ogółem: 5 588 tys. zł Dane wg Urzędu Statystycznego w Krakowie(stan na 31.12.97r) Na lewym, stromym brzegu Wisły, we wschodniej części województwa małopolskiego i jednocześnie na południowym krańcu historycznej ziemi proszowickiej, leży jedna z dwudziestu-trzydziestu najmniejszych gmin w Polsce - Nowe Brzesko. Do Krakowa jest stąd 35km (drogą nr 777), do Proszowic ok. 10 km (drogą nr 775), do podkrakowskich Niepołomic blisko 18 km, a Bochnia oddalona jest o prawie 22 km. Siedzibą gminy jest sołectwo Nowe Brzesko (prawa miejskie w latach 1279-1869), liczące 1850 mieszkańców. Na północy naturalną granicę gminy tworzy rzeka Szreniawa, na południu Wisła, a na zachodzie w rejonie Nękanowic i Rudna Dolnego niewielki potok Rudnik. Wschodnia granica, rejon sołectw Majkowice i Sierosławice, nie ma już tak naturalnego oparcia. Granice gminy nie pokrywają się z granicami dawnej ziemi brzeskiej, której stolicą był gród kasztelański, ale są w dużym stopniu zbieżne z późniejszymi, piętnasto- i szesnastowiecznymi granicami parafii staro- i nowobrzeskiej. Do parafii Nowe Brzesko p.w. Wszystkich Świętych należały (lub nadal należą) sołectwa: Gruszów, Mniszów, Mniszów-Chełm, (wcześniej do parafii Stare Brzesko), Rudno Dolne, Szpitary (z Przybysławicami - podobnie jak Mniszów-Kolonia powstałymi po parcelacjach majątków w latach trzydziestych XX wieku). Do rozbioru z 1772 roku należała - oprócz wyżej wymienionych - Ispinia i Trawniki (Górka?). Do parafii Stare Brzesko p.w. św.Piotra i Pawła (istniała do 1853 roku) należały sołectwa: Hebdów, Kuchary, Pławowice, Śmiłowice i do roku 1772 położone za Wisłą: Grobla i Świniary. Współczesna ziemia nowobrzeska utraciła wioski i tereny zawiślańskie aż do rzeczki Drwinka, a zyskała Grębocin i Majkowice. Najniżej położony punkt gminy znajduje się w dolinie Wisły w rejonie Sierosławic 180 m. n.p.m, a najwyższy pas wzniesień 260-270 m n.p.m. leży na pograniczu sołectw: Kuchary, Gruszów, Śmiłowice i Sierosławice z najwyżej położonym miejscem w gminie -‘’Górką’’ (271 m.n.p.m.). Równie wysokie wzniesienia znajdują się między Nowym Brzeskiem a Szpitarami ok. 260 m. n.p.m. Trakt nadwiślański z Krakowa w kierunku Sandomierza biegnie skrajem swoistej ‘’półki’’ stworzonej przez Płaskowyż Proszowicki. W rejonie Nękanowic - Nowego Brzeska, wznosi się niewiele ponad 15-20 m nad doliną Wisły, by tuż za Nowym Brzeskiem - w rejonie Hebdowa i Sierosławic - wznieść się na 40-60 m ponad lustro wody. Płaskowyż urywa się tam gwałtownie tuż nad brzegiem Wisły, tworząc wysoką, malowniczą, zadrzewioną skarpę. Stamtąd możemy podziwiać widoki na chronioną już istniejącymi granicami Nadwiślańskiego Parku Krajobrazowego pradolinę wijącej się Wisły, prastarą Puszczę Niepołomicką, wzniesienia Beskidu Wyspowego, Gorców, a także oglądać ośnieżone turnie Tatr. Być może na naturalnych skarpach biegnących od Hebdowa do Sierosławic, a także dalej, do Jaksic i Przemykowa, zostaną utworzone w przyszłości rezerwaty przyrody, chroniące endemiczną roślinność stepową, rzadkie gatunki ptaków, zwierząt i owadów. Bowiem, dwa tysiące lat temu obszar zamknięty umowną linią przebiegającą od zachodu przez Kraków i Miechów, dalej przez Pińczów, Busko-Zdrój i Staszów na północy, do Wisły na południu był jedną wielką STRATEGIA ROZWOJU GMINY NOWE BRZESKO polaną porośniętą roślinnością charakterystyczną dla Czarnomorskiego stepu (kęp drzew- głównie liściastych- wśród morza traw, kwiatów polnych i krzewów ). Tej pierwotnej roślinności pozostało już w Polsce bardzo niewiele. Spoglądając na południe warto również odwrócić wzrok na łagodne, malownicze wzniesienia Płaskowyżu Proszowickiego. Co prawda nie będzie to widok miary Tatr i Gorców, ale żyzne, pszeniczne pola lessowe, też mogą koić wzrok. Tuż przed granicą gminy kończy się strefa zanieczyszczeń emitowanych do atmosfery przez wielkie zakłady przemysłowe Krakowa, toteż latem możemy wdychać świeże, wiejskie powietrze przesiąknięte zapachem polnych kwiatów, zbóż i sadów, a jesienią dominuje zapach pieczonych przy ognisku ziemniaków, suszonego tytoniu i śliwek ,a także dojrzewających w sadach owoców. Nie będzie przesadnym popularne powiedzenie: “tu woda (jeszcze ) czysta, a trawa zielona”. 1.1 Struktura ludności Dane za 1997 rok. Do 18 roku 1 621 od 19 do 60 3 057 powyżej 60 lat 1 125 Razem: 5 803 Dane za 1998 rok. do 18 roku 1 473 od 19 do 60 3 249 powyżej 60 lat 1 076 Razem: 5 798 Źródło:na podstawie danych gminy Najważniejsze zjawiska w sferze demograficznej: · przyrost naturalny ma tendencję spadkową, · społeczeństwo gminy jest stosunkowo młode, ale z uwagi na niskie wskaźniki przyrostu naturalnego występujące w ostatnich latach będzie się stopniowo starzeć, · migracja - daje się zauważyć niewielką skalę migracji ludzi ze wsi do miasta, co obrazuje poniższe zestawienie: rok 1995 - zameldowań 103, wymeldowań 92, rok 1996 - zameldowań 120, wymeldowań 125, rok 1997 - zameldowań 83, wymeldowań 109, rok 1998 - zameldowań 133, wymeldowań 136, W ostatnich latach zauważalna jest spadkowa tendencja liczby urodzeń: Rok Liczba urodzeń 1995 71 1996 83 1997 58 1998 56 Liczba mieszkańców gminy w ostatnich latach wyraźnie się obniża: Rok Ilość osób 1990 5865 1991 5817 1992 5829 1993 5810 1994 5834 1995 5828 STRATEGIA ROZWOJU GMINY NOWE BRZESKO 1996 5794 1997 5803 1998 5798 1.2 Stan infrastruktury technicznej Sieć drogowa (ilość dróg gminnych i powiatowych) i stan techniczny dróg Układ komunikacji drogowej gminy tworzą: a) droga rejonowa regionalna relacji Kraków-Sandomierz, b) droga wojewódzka relacji Słomniki-Bochnia, c) drogi powiatowe (ok. 23 km ), - Hebdów-Bobin, - Gruszów-Mniszów-Kowala, - Sierosławice-Modrzany, - Grębocin-Więckowice, Rudno Dolne-Wawrzeńczyce, d) drogi gminne (ok. 150 km ) Do niedawna w skład sieci komunikacji krajowej wchodziła również droga relacji Słomniki-Bochnia która z dniem 1 stycznia 1999 r. otrzymała status drogi wojewódzkiej. Dążeniem lokalnych społeczności, związanych terytorialnie z ta drogą, była jej gruntowa modernizacja. Podejmowane próby rozwiązania tego problemu nie przyniosły rezultatu z uwagi na brak środków finansowych, tak ze strony administratora drogi, jak i funduszy gminnych. Po przeprowadzeniu zmian administracyjnych w kraju, dodatkowo wzrosła ranga omawianej drogi, łączącej rejony północne z południowymi obecnego województwa małopolskiego. Z początkiem lat 90-tych zanotowano na tym odcinku wzrost tranzytu towarowego-samochodowego. W chwili obecnej należy podjąć pilne działania w celu sfinalizowania modernizacji tej drogi, mającej zasięg ponad lokalny, będącej jedynym szlakiem komunikacyjnym na południu regionu, w dobie tworzenia giełd towarowych (rolnych) powstawania nowych zakładów oraz połączeń komunikacyjnych z siedzibą starostwa. Na przełomie lat 1993/94 został gruntownie przebudowany odcinek tej drogi prowadzący przez ulice Nowego Brzeska do mostu na rzece Wiśle. Pomimo jego dobrego stanu technicznego, w planach perspektywicznych przyjmuje się docelowo modernizację mostu na rzece Wiśle poprzez budowę dodatkowego pasa ruchu, przede wszystkim z uwagi na duże natężenie tranzytu pojazdów o wysokim tonażu, a tym samym bezpieczeństwo użytkowników i samej konstrukcji. Znaczącym posunięciem w tym zakresie byłaby również próba przywrócenia przeprawy promowej na rzece Wiśle w Sierosławicach -Świniary, w ciągu drogi powiatowej Sierosławice- Modrzany. Ogólny stan dróg powiatowych położonych w gminie Nowym Brzesku, należy ocenić jako dobry bądź zadowalający. Należy