VLAAMSE MEESTERS 2018-2020 BELEEF DE VLAAMSE MEESTERS PROGRAMMA 2018 - 2020 1 De gegevens in deze brochure kunnen wijzigen. Ga voor actuele informatie naar visitflanders.com/flemishmasterstrade. 2 VLAAMSE MEESTERS 2018-2020 OP HET HOOGTEPUNT VAN DE POSTMIDDELEEUWSE ARTIS- TIEKE VERNIEUWING WAS VLAANDEREN DE INSPIRATIEBRON ACHTER DE VERMAARDE KUNSTBEWEGINGEN VAN DIE TIJD: DE VLAAMSE PRIMITIEVEN, DE RENAISSANCE EN DE BAROK. 250 JAAR LANG WAS DEZE REGIO HET TREFPUNT OM DE ALLERGROOTSTE WEST-EUROPESE KUNSTENAARS TE ONT- MOETEN EN HUN WERK TE ZIEN. DRIE KUNSTENAARS IN HET BIJZONDER, VAN EYCK, BRUEGEL EN RUBENS, TRADEN PRO- MINENT OP DE VOORGROND EN VERWIERVEN HUN PLAATS AAN HET FIRMAMENT VAN DE ALLERGROOTSTE MEESTERS ALLER TIJDEN. 3 VLAANDEREN WAS TOEN EEN SMELTKROES VAN KUNST EN CREATIVITEIT, WETENSCHAP EN UITVINDING. OOK NU NOG BRUIST DEZE REGIO VAN VITALITEIT EN VERNIEUWING. Het project “Vlaamse Meesters” is en werkte, de landschappen die is ongetwijfeld veel authentieker op poten gezet voor nieuwsgierige Pieter Bruegel de Oude inspireerden en indrukwekkender als je ze reizigers die graag over anderen en zien en een origineel schilderij van in Vlaanderen zelf ziet, waar de over zichzelf leren. Het is bestemd Eyck op de precieze plek van de kunstwerken tot leven kwamen. voor mensen die, net als de Vlaamse afgebeelde scène ontdekken. Vlaanderen investeert aanzienlijk Meesters in hun tijd, gretig nieuwe in toeristische infrastructuur culturen en nieuwe inzichten en cultuur zodat bezoekers een aftasten. PROJECT ‘VLAAMSE fantastische belevenis te wachten MEESTERS’ 2018-2020 staat. Verder organiseren we een Van 2018 tot 2020 organiseert programma vol kwaliteitsevents Toerisme Vlaanderen een hele reeks Het project ‘Vlaamse Meesters’ focust en tentoonstellingen met activiteiten en evenementen om op het leven en de nalatenschap van internationale weerklank in 2018, bezoekers van over de hele wereld Van Eyck, Bruegel en Rubens, actief 2019 en 2020. naar Vlaanderen te verleiden, in de 15e, 16e en 17e eeuw, maar ook waar ze kennismaken met de andere opmerkelijke kunstenaars uit Vlaamse Meesters en hun werk: een die tijd komen aan bod. inspirerende en verrijkende ervaring. Veel werken van deze Vlaamse Tijdens een reis naar Vlaanderen Meesters kun je over de hele wereld kunnen bezoekers echt wandelen bewonderen, maar de ervaring door het huis waar Rubens leefde 4 NEDERLAND BRUGGE ANTWERPEN GENT MECHELEN BRUSSEL LEUVEN DUITSLAND FRANKRIJK WALLONIË DEZE DRIE HOOGTEPUNTEN Vlaamse primitieven, zoals Jan herfst van 2019 komt Bruegel MAG JE NIET MISSEN: van Eycks “Heilige Barbara” en naar Antwerpen, waar het “Madonna bij de fontein” en Ro- gerenoveerde Museum voor 1. In 2018 viert de stad Antwerpen gier van der Weydens altaarstuk Schone Kunsten Antwerpen haar barokke erfgoed en de “De zeven sacramenten”. opent met de tentoonstelling barokke levensstijl die met het ‘Bruegel’s Booming Antwerpen’. Antwerpse DNA vergroeid zijn. 2. In 2019 staan er in Brussel, Een blikvanger die je niet mag ‘Antwerpen Barokstad 2018, in Antwerpen en heel Vlaanderen missen! het teken van Rubens’ belicht allerlei evenementen op de band tussen Rubens en de de planning om de 450e 3. Na zijn minutieuze restauratie barok met een reeks culturele verjaardag van Bruegels dood zal het schitterende Lam Gods evenementen en tentoonstel- in 1569 te herdenken. in 2020 terugkeren naar de lingen, met als kers op de taart Sint-Baafskathedraal. De recent- de heropening van het Ko- In de lente van 2019 zal ste restauratie in een lange rij ninklijk Museum voor Schone Bruegel alom aanwezig zijn - de vorige dateert uit de vroege Kunsten Antwerpen in 2020. in Brussel en huldigt de stad jaren ’50 - is zeker de opmerke- haar vroegere inwoner met lijkste en indrukwekkendste van Het museum is niet alleen een uitgelezen tentoonstellingen allemaal. echte Rubens-schatkamer, maar en een uitgebreid bezit ook topstukken van de cultuurprogramma. In de 5 VLAAMSE MEESTERS PROGRAMMA 2018 - 2020 2018-20 REIS MET RUBENS NAAR ZIJN THUISSTAD ANTWERPEN p. 9 2019 BELEEF DE WERELD VAN BRUEGEL p. 27 6 2020 HET GENTSE LAM GODS KOMT THUIS p. 41 2018-20 BRUGGE, THUISSTAD VAN DE VLAAMSE PRIMITIEVEN p. 47 ONTDEK DE VLAAMSE MEESTERS OP ONBEKENDE PLEKKEN p. 53 7 8 PETER PAUL RUBENS IS VOORAL BEKEND ALS SUCCESVOL KUNSTENAAR, MAAR HIJ WAS OOK EEN GERESPECTEERD DIPLOMAAT, POLYGLOT EN VERZAMELAAR. HIJ GELDT ALS EEN VAN DE BEROEMDSTE INWONERS VAN ANTWERPEN. ZIJN BRILJANTE GEEST LEEFT VOORT EN HIJ IS NOG STERK AANWEZIG IN DE STAD, NIET ALLEEN IN DE BAROKSCHILDERIJEN EN -ARCHITECTUUR. RUBENS INSPIREERT HEDENDAAGSE KUNSTENAARS EN BELICHAAMT DE ATYPISCHE LEVENSKUNST VAN DE STAD EN HAAR INWONERS. 9 EEN RIJZENDE STER bracht honderden creaties en schilderijen voort, vaak op Rubens werd in 1577 geboren bestelling. in Siegen (nu Duitsland), maar al gauw na zijn vaders LOOPBAAN ALS dood verhuisde hij op jonge DIPLOMAAT leeftijd met zijn moeder naar Antwerpen. Daar leerde hij Als gunsteling van schilderen en ging in de leer aartshertogin Isabella bij kunstenaars als Tobias kreeg Rubens steeds meer Verhaecht, Adam van Noort diplomatieke missies en Otto van Veen. toevertrouwd in haar naam. Zo bracht hij een In 1600 reisde hij naar Rome vredesakkoord tot stand en Venetië, en later naar tussen Spanje en Engeland. Spanje. Toen al bleek dat hij Daardoor kwam er ook een een buitengewoon talent einde aan de vijandelijkheden was en hij kreeg al snel tussen de Spanjaarden en opdrachten van beide hoven. de Nederlanders, trouwe bondgenoten van de RUBENS’ HUIS Engelsen. EN ATELIERS Rubens stond hoog in het In 1608 keerde Rubens vaandel aan hoven in heel terug naar Antwerpen als Europa. Veel tijdgenoten officiële hofschilder van schatten zijn vaardigheid de Lage Landen. Die titel als diplomaat even hoog in werd hem verleend door als zijn kunstenaarstalent. de aartshertogen Albert Rond die tijd genoot hij bijna van Oostenrijk en Isabella overal de reputatie van een van Spanje. In die periode ongeëvenaard kunstenaar. kocht de kunstenaar een huis met een stuk grond aan Tijdens zijn reizen kreeg het Wapperplein - nu het Rubens veel prestigieuze Antwerpse stadscentrum - en opdrachten, zoals de creatie renoveerde het volledig. van 24 schilderijen over het leven van Maria de Medici Geïnspireerd door de voor het Luxemburgpaleis in architectuur van de Parijs. Romeinse oudheid en de renaissance tekende hij EEN BAROKLEGENDE zelf de renovatieplannen en toverde hij een gewoon In 1630 keerde Rubens Vlaams huis om tot een voorgoed terug naar palazzo. Hij breidde het Vlaanderen en kocht hij het huis aanzienlijk uit met een kasteel van Elewijt, buiten atelier, tuinpaviljoen en Brussel. Daar schilderde hij overkoepeld beeldenmuseum. zijn grootste opdracht ooit: Een prachtige portiek 112 werken om het koninklijke bood een mooi uitzicht jachthuis in Madrid, de Torre op de binnentuin en het de la Parada, op te luisteren. tuinpaviljoen. Het resultaat Deze werken waren pas in mocht er zijn. Vanaf toen 1638 klaar en werden naar was zijn atelier een bron van Spanje overgebracht. activiteit waar vele schilders en studenten werkten, van Toen begon Rubens’ wie sommigen op hun beurt gezondheid achteruit te gaan. naam voor zichzelf maakten, Hij stierf in 1640 op 62-jarige zoals Antoon van Dyck en leeftijd in zijn huis aan het Jacob Jordaens. Het atelier Antwerpse Wapperplein. 10 ANTWERP BAROK 2018. RUBENS INSPIREERT ANTWERPEN IS DE ENIGE STAD TER WERELD DIE OP ALLE VLAKKEN ZO DIEP DOORDRONGEN IS VAN PETER PAUL RUBENS EN ZIJN BAROKERFGOED. “ANTWERPEN BAROQUE 2018, IN HET TEKEN VAN RUBENS” IS EEN KANS OM RUBENS EN DE BAROK OP EEN INTENSE EN UNIEKE MANIER TE BELEVEN. 11 DANKZIJ DE CULTURELE IDENTITEIT TYPISCH ANTWERPS VAN ANTWERPEN RUBENS IS DE De traditie van nieuwe, excentrieke Het Rubenshuis - nu een van de architectuur leeft voort en ANTWERPSE belangrijkste musea in de stad - is de Antwerpse skyline krijgt er een klassiek barokgebouw. De stad regelmatig gebouwen met een BAROKGEEST is ook heel wat indrukwekkende barokke inslag bij, waaronder kerken uit die tijd rijk. Veel Richard Rogers’ Gerechtsgebouw en NOG SPRING- grote, eigentijdse kunstenaars Zaha Hadids Havenhuis, beide een LEVEND. uit Antwerpen laten zich nog bezoek waard. altijd inspireren door Rubens’ extravagante baroktraditie, waardoor Antwerpen zo zijn eigen, authentieke levenskunst cultiveert. Het woord barok is afgeleid van het Portugese woord ‘barocco’, wat ‘onregelmatige parel of steen’ betekent. Misschien is dit wel de perfecte metafoor voor Antwerpen: de stad roept iets mysterieus, multidimensionaals en ondefinieerbaars op, maar blijft tegelijk toch klassiek en verrassend eigentijds. 12 IK BEN MAAR EEN GEWONE MAN, ALLEEN MET MIJN OUDE PENSELEN, DIE GOD OM INSPIRATIE VRAAGT. PETER PAUL RUBENS 13 1 ANTWERPEN BAROK 2018. RUBENS INSPIREERT In 2018 brengt de stad Antwerpen hulde aan Peter Paul Rubens en zijn barokke culturele nalatenschap. Rubens wordt vaak in één adem genoemd met de barok en is een icoon voor Antwerpen. Ook vandaag is Rubens nog steeds een belangrijke inspiratiebron voor hedendaagse kunstenaars en de atypische levens- stijl van de stad en haar inwoners. Antwerpse kunstenaars volgen zijn voorbeeld en blijven innoveren, wat geleid heeft tot een zekere ‘joie de vivre’ die typisch is voor onze stad. Het barokfestival brengt een dialoog op gang tussen de historische barok van Rubens en het werk van hedendaagse barokmeesters, zoals Jan Fabre en Luc Tuymans. Resultaat: interessante tentoonstellingen, opvoeringen en evenementen met diverse nieuwe artistieke creaties, waarvan er enkele permanent opgesteld