Prvi bosanskohercegovački slavistički kongres First Bosnian-Herzegovinian Congress in Slavic Studies Knjiga sažetaka Book of Abstracts Sarajevo, 2011. Prvi bosanskohercegovački slavistički kongres Izdavač Slavistički komitet, Sarajevo Filozofski fakultet u Sarajevu, F. Račkog 1, Sarajevo, BiH tel. (+387) 33 253 170 e-mail [email protected] www.slavistickikomitet.ba 2 Prvi bosanskohercegovački slavistički kongres First Bosnian-Herzegovinian Congress in Slavic Studies Knjiga sažetaka Book of Abstracts SARAJEVO | 26–28. 5. 2011. 3 Prvi bosanskohercegovački slavistički kongres Sarajevo, 26–28. 5. 2011. Organizator Slavistički komitet, Franje Račkog 1, Sarajevo Domaćin Filozofski fakultet u Sarajevu, Franje Račkog 1, Sarajevo Organizacioni odbor Prof. dr. Senahid Halilović, Filozofski fakultet u Sarajevu (predsjednik) Prof. dr. Josip Baotić, Filozofski fakultet u Sarajevu Prof. dr. Enes Duraković, Filozofski fakultet u Sarajevu Prof. dr. Dejan Đuričković, Filozofski fakultet u Sarajevu Prof. dr. Marina Katnić-Bakaršić, Filozofski fakultet u Sarajevu Doc. dr. Sanjin Kodrić, Filozofski fakultet u Sarajevu Prof. dr. Drago Tešanović, Filološki fakultet u Banjoj Luci Sekretarijat Organizacionog odbora Dina Abazović Linda Babić-Prugo Nudžejma Softić Elma Turković Počasni odbor Rasim Bajrović, direktor Hotela „Europe” Nj. E. Jerzy Chmielewski, ambasador Republike Poljske u BiH Akademik Dževad Karahasan, Filozofski fakultet u Sarajevu Prof. dr. Ivo Komšić, dekan Filozofskog fakulteta u Sarajevu Nj. E. Miroslav Mojžita, ambasador Republike Slovačke u BiH Amina Rizvanbegović-Džuvić, direktorica Bošnjačkog instituta Nj. E. Tomáš Szunyog, ambasador Republike Češke u BiH Sadržaj Lingvistika...................................................................................... ....5 Književnost.i.kulturalne.studije........................................................ 123 Indeks............................................................................................ 219 5 Lingvistika Jovan Ajduković Šta je novo u srpskoj i hrvatskoj lingvističkoj kontaktologiji u prvoj deceniji XXI veka? Kao prvo, u ovom referatu na osnovu relevantne i nama dostupne literature objavljene u Srbiji i Hrvatskoj sumiramo rezultate istraživanja iz oblasti lingvističke kontaktologije u prvoj deceniji XXI veka. U ovom periodu i dalje su dominantno zastupljeni teorija transfera i strukturalistički pristup u analizi kontaktoloških pojava, kao i teorijsko-praktični radovi koji se bave pitanjem transkripcije onomastičkog materijala. Kao drugo, u radu pratimo doprinos srpskih i hrvatskih istraživača razvoju terminologije lingvističke kontaktologije. Pored tradicionalnih termina po- zajmljenica, anglicizam, rusizam, transfonemizacija, semantička adaptacija itd., u radovima su prisutni i noviji termini, na primer, kontaktema, kontaktoleksema, kontaktofrazema, transde- rivacija i dr. koji pripadaju kontaktološkoj teoriji aktivacije i preslikavanja i objašnjavaju kon- taktološke pojave iz konteksta kognitivne nauke. Kao treće, u radu pokušavamo da ukažemo na uticaj beogradske i zagrebačke kontaktološke škole na druge kontaktološke sredine (na primer, na rusku i centralnoevropsku kontaktologiju). Naš je zaključak da su najveći uticaj na teorij- sko-metodološkom planu ostvarili osnivač zagrebačke kontaktološke škole R. Filipović i njegovi sledbenici. Kao četvrto, u radu određujemo pravce mogućeg razvoja lingvističke kontaktologi- je na ovim prostorima. Prema našem mišljenju, u drugoj deceniji XXI veka prioritet treba da dobije rad na kontaktološkim rečnicima prema jedinstvenoj metodologiji (Kontaktološki reč- nik slovenskih jezika piše se u Beogradu), zatim izrada međuslovenskog kontaktološkog atlasa, kontaktološkog enciklopedijskog i bibliografskog rečnika i rečnika kontaktološke terminologije beogradske i zagrebačke škole. What is new in Serbian and Croatian contact linguistics in the first decade of the 21st century? Based on the relevant and available literature, we first summarize the results of research in contact linguistics published in Serbia and Croatia in the first decade of the 21st century. The dominant theory and approach during this period were the theory of transfer and the structural approach to the analysis of contactological units. A major focus of research was performing the- oretical-practical tasks, such as a transcription of onomastic material. The paper then presents the contribution of Serbian and Croatian researchers to the development of the terminology of contact linguistics. Instead of traditional terms like loanwords, Anglicism, Russianism, trans- fonemization, semantic adaptation, etc, researchers have introduced such terms as contacteme, contact-lexeme, contact-phraseme, transderivation, etc, which belong to the contact theory of activation and the mapping of latent elements and empty places. Third, the paper tries to show the influence of the Belgrade and Zagreb school of contact linguistics (or contactology as it is referred to locally) on other areas (Russia and Central Europe). Finally, we discuss the directions in which contact linguistics is developing. lingvistika 7 Katarina Aladrović Slovaček Razvojna obilježja dječjega jezika u ovladavanju sintaksom hrvatskoga jezika Usvajanje jezika uključuje pojavu gramatike pa je bitno povezano s jezičnim sastavnicama: fo- netikom i fonologijom, morfologijom, semantikom, leksikologijom, pragmatikom i sintaksom. Kada dijete proizvede prvu riječ (1-1,5 god.), započinje sintaktički razvoj. Rečenice koje nasta- ju između prve i druge godine jednočlani su izrazi (tzv. telegrafske rečenice krnje strukture) (Jelaska, 2007). Oko druge godine rečenica se proširuje i postaje dvočlana struktura dok oko treće godine dijete posjeduje određeni fond riječi na koje može primjenjivati morfološka pravila i poslagivati ih u složenije sintaktičke strukture (Kuvač, 2007). Smatra se da dijete svoju rečeni- cu proširuje jednom riječju godišnje pa tako sedmogodišnje dijete u prosjeku ima rečenicu od sedam riječi (Pavličević-Franić, 2005). Pojam dječjega jezika (Jakobson, 1941) označava rezultat ranoga učenja jezika i središnje je pitanje usvajanja jezika koje ne završava polaskom djeteta u školu. Stoga je cilj istraživanja utvrditi razvojna obilježja i njihov utjecaj na ovladavanje sintak- som hrvatskoga jezika u ranom institucionalnom poučavanju (7.-12. godine života, tj. 1.-6. r. osnovne škole). Korpus čine pisani radovi učenika (N = 200). Podatci će se analizirati metodom analize sadržaja i obraditi u SPSS programu za statistiku. Developmental features of children’s language in the acquisition of Croatian syntax Acquisition of language includes the occurrence of grammar, therefore it is strongly connected with the following language components: phonetics and phonology, morphology, semantics, lexicology, pragmatics and syntax. When the child produces its first word (1- 1.5 year), this is the moment when its syntactic development begins. The sentences produced between the first and the second year are single-element expressions (so-called telegraph sentences of truncated structure (Jelaska, 2007). About the age of two, the sentence is extended to become a two-element structure, while at the age of three the child already possesses a certain fund of words to which it can apply morphological rules and which it can arrange in more complex syntactic structures (Kuvač, 2007). It is considered that the child extends its sentence by one word per year so that on the average, a seven-year-old child can produce a sentence of seven words (Pavličević-Franić, 2005). The concept of the children’s language (Jakobson, 1941) is a result of early language learn- ing and it is a crucial issue of the language acquisition which does not end when the child enters school. Therefore, it is the aim of the research to determine the developmental features and their influence on acquisition of Croatian language syntax in early institutional teaching (from the age of 7 to the age of 12, i.e. from the 1st to the 6th grade of primary school). The corpus consists of written works of students (N = 200). The data will be analyzed by the method of content analysis and processed by the SPSS statistics software. 8 Prvi.bosanskohercegovački.slavistički.kongres;.Sarajevo,.26–28..5..2011. Milivoj Alanović Синтаксички и семантички типови објеката уз каузативне глаголе Задатак овога истраживања јесте да на систематичан и прегледан начин пружи увид у типолошке одлике објекатских допуна уз каузативне глаголе. Најпре је неопходно нагласити да се и каузативни глаголи међусобно могу поделити у две групе – трансформативне (нпр. озидати) и манипулативне (нпр. натерати / спречити / подстаћи), од којих ови последњи омогућују увођење, те алтернацију номиналних и реченичних објеката (нпр. натерати кога на повлачење / да се повуче). Док каузативни глаголи трансформативног типа захтевају, по правилу, само један објекат (нпр. написати / залепити / обојити шта и сл.), они манипулативни најчешће се удружују са два објекта, једним предметним, који именује лице као објекат каузације, и другим субпредикатским, пропозиционим или експликативним, у зависности од семантичког типа управног глагола, који стоје у непоредној или посредној вези са последичном радњом, односно ситуацијом (нпр. приморати кога на попуштање; забранити коме приступ информацијама; дозволити какво понашање). The syntactical and semantic typology of objects of causative verbs The prime objective of this paper is to give a brief and systematic overview of different types of objects in function of complement