CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ SEKRETARIAT 629 - 35 - 69, 628 - 37 - 04 UL. ŻURAWIA 4A, SKR. PT.24 OŚRODEK INFORMACJI 693 - 46 - 92, 625 - 76 - 23 00 - 503 W A R S Z A W A TELEFAX 629 - 40 - 89 INTERNET http://www.cbos.pl E-mail: [email protected] BS/11/2007 POLITYK ROKU 2006 W POLSCE I NA ŚWIECIE KOMUNIKAT Z DWUSETNEGO BADANIA AKTUALNYCH PROBLEMÓW KRAJU WARSZAWA, STYCZEŃ 2007 PRZEDRUK I ROZPOWSZECHNIANIE MATERIAŁÓW CBOS W CAŁOŚCI LUB W CZĘŚCI ORAZ WYKORZYSTANIE DANYCH EMPIRYCZNYCH JEST DOZWOLONE WYŁĄCZNIE Z PODANIEM ŹRÓDŁA Wzorem lat ubiegłych, w styczniowym sondażu1 zapytaliśmy badanych, komu – ich zdaniem – należy się tytuł polityka minionego roku w Polsce, a komu na świecie. Pytania te różnią się w sposób dość istotny od pytań dotyczących popularności polityków, ponieważ nie prosimy badanych o wybór z przygotowanej listy, lecz o odpowiedź całkowicie spontaniczną, bez jakichkolwiek sugestii ze strony pytającego. POLITYK ROKU 2006 W POLSCE Jak wspomnieliśmy, zadaliśmy pytanie otwarte, które brzmiało: „Któremu z polskich polityków należy się, Pana(i) zdaniem, miano polityka roku 2006? Chodzi o człowieka, który najlepiej działał, zrobił najwięcej w interesie kraju, społeczeństwa, ludzi takich jak Pan(i)?” Nieco więcej niż jedna piąta ankietowanych (22%) miała trudności z odpowiedzią na to pytanie. Mniej więcej tyle samo (20%) odpowiedziało zdecydowanie: „nie ma takiego”, „żadnemu”, „nie widzę kandydata” itp. Pozostali (58% ogółu badanych) wymienili łącznie ponad dwadzieścia nazwisk polityków, z których dziesięć wskazało po co najmniej 2% ogółu. W opinii badanych politykiem roku 2006 został Zbigniew Ziobro. Poza nim liczącym się pretendentem do tego tytułu był jedynie Kazimierz Marcinkiewicz. Pozostałe osoby zdecydowanie im ustępowały. 1 Sondaż „Aktualne problemy i wydarzenia” (200) przeprowadzono w dniach 12–15 stycznia 2007 roku na liczącej 922 osoby reprezentatywnej próbie losowej dorosłej ludności Polski. - 2 - CBOS Któremu z polskich polityków należy się, Pana(i) zdaniem, miano polityka roku 2006? Zbigniew Ziobro 18% Kazimierz Marcinkiewicz 10% Donald Tusk 5% Andrzej Lepper 4% Leszek Balcerowicz 3% Lech Kaczyński 3% Roman Giertych 2% Jarosław Kaczyński 2% Jan Rokita 2% Zbigniew Religa 2% Inni 7% Nie ma takiego 20% Trudno powiedzieć, nie wiem, nie interesuję się tym 22% Każdy badany mógł wymienić tylko jednego polityka Spośród innych polityków najczęściej wymieniani byli Marek Borowski, Aleksander Kwaśniewski i Bronisław Komorowski (po około 1%). W poprzednich latach miano polityka roku badani przyznawali dziesięciokrotnie Aleksandrowi Kwaśniewskiemu, przez wszystkie lata jego prezydentury. Warto również zauważyć, że Aleksander Kwaśniewski znajdował się wśród najczęściej wymienianych osób także w latach 1993–1995. W pierwszej połowie lat dziewięćdziesiątych politykiem roku w opinii naszych badanych byli kolejno: Jacek Kuroń (1992 rok; często wymieniano go także w latach 1993–1996), Hanna Suchocka (1993; w roku poprzednim znalazła się na drugiej pozycji), Andrzej Olechowski (1994) i Lech Wałęsa (1995; często wymieniano go także w latach 1992–1994 oraz w roku 1996). - 3 - Tabela 1 Rok Któremu z polskich polityków należy się miano polityka roku? Chodzi Nie ma Trudno o człowieka, który najlepiej działał, zrobił najwięcej w interesie kraju, takiego powie- społeczeństwa, ludzi takich jak Pan(i)? polityka dzieć 1992 Jacek Kuroń – 14%, Hanna Suchocka – 10%, Krzysztof Skubiszewski – 8%, Lech Wałęsa – 7%, Tadeusz Mazowiecki – 3%, Waldemar Pawlak – 2% 19% 23% 1993 Hanna Suchocka – 14%, Waldemar Pawlak – 12%, Krzysztof Skubiszewski – 10%, Aleksander Kwaśniewski – 8%, Jacek Kuroń – 7%, Tadeusz Zieliński – 5%, Lech Wałęsa – 4% 14% 16% 1994 Andrzej Olechowski – 9%, Jacek Kuroń – 8%, Aleksander Kwaśniewski – 8%, Waldemar Pawlak – 6%, Lech Wałęsa – 5%, Tadeusz Zieliński – 4%, Józef Oleksy – 3% 19% 28% 1995 Lech Wałęsa – 14%, Aleksander Kwaśniewski – 9%, Władysław Bartoszewski – 8%, Jacek Kuroń – 8%, Józef Oleksy – 8%, Józef Zych – 3%, Tadeusz Zieliński – 3%, Grzegorz Kołodko – 2% 17% 18% 1996 Aleksander Kwaśniewski – 12%, Andrzej Bączkowski – 6%, Włodzimierz Cimoszewicz – 6%, Józef Zych – 5%, Lech Wałęsa – 3%, Jacek Kuroń – 3%, Jan Olszewski – 3%, Marian Krzaklewski – 3%, Waldemar Pawlak – 2%, Grzegorz Kołodko – 2% 20% 27% 1997 Aleksander Kwaśniewski – 20%, Marian Krzaklewski – 9%, Włodzimierz Cimoszewicz – 4%, Jerzy Buzek – 3%, Leszek Balcerowicz – 2% 21% 31% 1998 Aleksander Kwaśniewski – 21%, Jerzy Buzek – 14%, Leszek Balcerowicz – 5%, Leszek Miller – 3%, Bronisław Geremek – 2%, Jolanta Kwaśniewska – 2%, Hanna Gronkiewicz–Waltz – 2%, Marian Krzaklewski – 2% 18% 26% 1999 Aleksander Kwaśniewski – 26%, Leszek Balcerowicz – 6%, Jerzy Buzek – 4%, Bronisław Geremek – 4%, Hanna Gronkiewicz–Waltz – 3%, Marian Krzaklewski – 2%, Andrzej Lepper – 2%, Tadeusz Mazowiecki – 2%, Leszek Miller – 2% 19% 23% 2000 Aleksander Kwaśniewski – 31%, Andrzej Olechowski – 4%, Jerzy Buzek – 2%, Bronisław Geremek – 2%, Lech Kaczyński – 2%, Jolanta Kwaśniewska – 2%, Jarosław Kalinowski – 2%, Marian Krzaklewski – 2% 25% 20% 2001 Aleksander Kwaśniewski – 33%, Andrzej Lepper – 8%, Lech Kaczyński – 6%, Leszek Miller – 4%, Andrzej Olechowski – 2% 20% 17% 2002 Aleksander Kwaśniewski – 35%, Leszek Miller – 8%, Andrzej Lepper – 7%, Lech Kaczyński – 3%, Jarosław Kalinowski – 2% 21% 15% 2003 Aleksander Kwaśniewski – 22%, Jan Rokita – 15%, Andrzej Lepper – 10%, Danuta Hübner – 3%, Marek Borowski – 2%, Józef Oleksy – 2% 18% 17% 2004 Aleksander Kwaśniewski – 14%, Jan Rokita – 7%, Andrzej Lepper – 6%, Włodzimierz Cimoszewicz – 3%, Marek Borowski – 2%, Lech Kaczyński – 2%, Roman Giertych – 2%, Zbigniew Religa – 2% 27% 23% 2005 Aleksander Kwaśniewski – 18%, Lech Kaczyński – 8%, Andrzej Lepper – 5%, Kazimierz Marcinkiewicz – 4%, Donald Tusk – 4%, Zbigniew Ziobro – 3%, Jarosław Kaczyński – 2%, Jan Rokita – 2% 21% 26% 2006 Zbigniew Ziobro – 18%, Kazimierz Marcinkiewicz – 10%, Donald Tusk – 5%, Andrzej Lepper – 4%, Leszek Balcerowicz – 3%, Lech Kaczyński – 3%, Roman Giertych – 2%, Jarosław Kaczyński – 2%, Zbigniew Religa – 2% 20% 22% - 4 - Przez wszystkie te lata mniej więcej tak samo liczna (około jednej piątej ogółu) była grupa badanych, w ocenie których żaden polski polityk nie zasłużył w danym roku na takie wyróżnienie. Dwukrotnie (w roku 2004 i 2000) opinie takie formułowano jeszcze częściej, a raz (w 1993 roku) zdecydowanie rzadziej. Wtedy też opinie, komu przyznać tytuł polityka roku, były najbardziej podzielone. POLITYK ROKU 2006 NA ŚWIECIE Od 2002 roku pytamy Polaków również o to, kto spośród działających na scenie międzynarodowej zasługuje ich zdaniem na miano polityka roku. Ten wybór zawsze nastręczał badanym znacznie więcej trudności niż wskazanie polityka roku wśród osób działających na krajowej scenie politycznej. Tym razem trudności z odpowiedzią na to pytanie miała rekordowo duża liczba respondentów (59%). Z kolei co szósty badany (16%) odpowiedział, iż wśród zagranicznych polityków nie dostrzega nikogo, kto odegrałby szczególnie znaczącą rolę w polityce międzynarodowej, zasługując tym samym na tytuł polityka roku. W efekcie tylko jedna czwarta ankietowanych wymieniła polityka działającego na arenie międzynarodowej, któremu ich zdaniem należy się ten tytuł. Łącznie podano kilkanaście nazwisk osób, z których tylko cztery wymieniło po co najmniej 2% badanych. Miano polityka roku 2006 na świecie należy się w opinii Polaków kanclerz Niemiec Angeli Merkel, która wyprzedziła prezydenta Stanów Zjednoczonych George’a W. Busha. Na trzeciej pozycji, podobnie jak w ubiegłym roku, uplasował się premier Wielkiej Brytanii Tony Blair. CBOS Któremu z zagranicznych polityków, działających na arenie światowej, należy się, Pana(i) zdaniem, miano polityka roku 2006? Angela Merkel 9% George W. Bush 6% Tony Blair 3% José Manuel Barroso 2% Inni 5% Żaden, nie ma takiego 16% Trudno powiedzieć 59% Każdy badany mógł wymienić tylko jednego polityka - 5 - Z pozostałych polityków najczęściej wymieniani byli: Condoleezza Rice, papież Benedykt XVI, Kofi Annan, Jacques Chirac i Władimir Putin (po ok. 1% ogółu). O polityka roku na arenie międzynarodowej po raz pierwszy zapytaliśmy przed czterema laty. W poprzednich latach rokrocznie badani wymieniali najczęściej prezydenta Stanów Zjednoczonych George’a W. Busha. W roku 2006 wyprzedziła go kanclerz Niemiec Angela Merkel. Tabela 2 Trudno Któremu z zagranicznych polityków, działających na arenie Nie ma takiego powiedzieć, Rok światowej, należy się miano polityka roku? polityka nie interesuje mnie to 2002 George W. Bush – 20%, Gerhard Schröder – 6%, Władimir Putin – 3%, Tony Blair – 2%, Günter Verheugen – 2% 16% 45% 2003 George W. Bush – 23%, Jan Paweł II – 4%, Tony Blair – 2%, Władimir Putin – 2%, Gerhard Schröder – 2% 18% 43% 2004 George W. Bush – 13%, Wiktor Juszczenko – 7%, Kofi Annan – 3%, Gerhard Schröder – 2% 17% 49% 2005 George W. Bush – 7%, Angela Merkel – 4%, Tony Blair – 3%, Wiktor Juszczenko – 2%, Ariel Szaron – 2% 18% 54% 2006 Angela Merkel – 9%, George W. Bush – 6%, Tony Blair – 3%, José Manuel Barroso – 2% 16% 59% Zwraca uwagę systematycznie słabnąca pozycja George’a W. Busha. Pogorszenie jego notowań nastąpiło w 2004 roku, co niewątpliwie wiązało się z krytyką przedłużającej się wojny w Iraku i dyskusją nad zasadnością podjęcia tam interwencji. W pierwszym roku operacji irackiej prezydent Bush zdystansował bowiem bardzo wyraźnie wszystkich pozostałych polityków, w następnym – jego przewaga nad innymi wyraźnie zmalała. W 2005 roku Polacy uznali go wprawdzie za polityka roku, jednak wymieniło go zdecydowanie mniej osób niż w latach 2002–2004. W roku 2006 na pierwszym miejscu znalazła się Angela Merkel, którą wymieniano ponad dwukrotnie częściej niż przed rokiem. Opracował Michał STRZESZEWSKI .