‘Are you a doctor, sir?’ Eerste Platformsalon Zaterdag 6 december 2008 om 15 uur Brussels Hoofdstedelijk Parlement Lombardstraat 69 1000 Brussel Platformsalon Nederlands.indd 3 11/13/08 12:27:16 AM Platformsalon Nederlands.indd 4 11/13/08 12:27:16 AM Uitnodiging Precies twee jaar en vier dagen na de geboorte van Het Platform ‘Doctoraat in de kunsten’ - Het Brussels model hebben we het genoegen U uit te nodigen op het eerste Platformsalon. Dit vindt plaats in het Brussels Hoofdstedelijk Parlement op zaterdag 6 december 2008 om 15 uur Het Platformsalon werd gedacht als een regelmatig terugkerend rendez-vous met een breder publiek, waarbij bereikte resultaten en projecten voor de toekomst kunnen worden meegedeeld; waar hamvragen en pijnpunten die doorheen de werking van Het Platform op de voorgrond komen, worden meegenomen naar een debat in het gezelschap van internationaal gerenommeerde collega’s, kunstenaars en academici, en waarbij het publiek wordt gesensibiliseerd voor een zaak die de onze is, namelijk het creëren van een relevante en legitieme vorm van toenadering tussen twee verschillende kennisgebieden: dat van de kunsten en dat van de wetenschap. Deze uitnodiging is geldig voor twee personen. Gelieve Uw aanwezigheid te bevestigen op het volgende e-mailadres: [email protected] - 5 - Platformsalon Nederlands.indd 5 11/13/08 12:27:16 AM Eerste Platformsalon Brussels Hoofdstedelijk Parlement Zaterdag 6 december 2008 om 15 uur ° Begroeting Door Lode Wyns – Vice-Rector Vrije Universiteit Brussel en Jean Luc Van Raes - Voorzitter Universitaire Associatie Brussel ° Inleiding Door Hans de Wolf - Algemeen coördinator Kunstenplatform ° Functionalismus Een toespraak door Josse De Pauw geschreven door Peter Verhelst ° Het debat wordt gelanceerd door Eric de Kuyper ° Pauze ° Gran Torso Een stuk van Helmut Lachenmann, gebracht door het Danel Kwartet ° Panelgesprek met medewerking van - Helmut Lachenmann - componist (Leonberg - D) - John Knight - beeldend kunstenaar (Los Angeles - USA) - Frank Vandenbroucke - minister (Leuven - B) - Rudi Laermans – academicus (Leuven - B) - Moderator: Jean Pierre Rondas - 6 - Platformsalon Nederlands.indd 6 11/13/08 12:27:16 AM Rondetafeldebat Waar ligt de toekomst van de publieke ruimte? Flagey gebouw Maandag 8 december 2008, 14 uur Met de medewerking van John Knight Luc Deleu Emilio Lopez-Menchero Sven Augustijnen Honoré ∂’0 Jean Glibert Eric Corijn Wouter Davidts Bart Verschaffel Caroline Mierop Thomas Coomans Serge Gutwirth o.v. Dirk Snauwaert o.v. Frank Maes Jorinde Seijdel - 7 - Platformsalon Nederlands.indd 7 11/13/08 12:27:16 AM Het Platform Precies twee jaar geleden werd het Platform ‘Doctoraat in de kunsten’ van de Universitaire Associatie Brussel officieel in het leven geroepen met een tweedaags internationaal colloquium in het Brussels Parlement*. De initiatiefnemers stelden zich tot doel met de creatie van een autonoom ‘platform’, hangend tussen de universiteit enerzijds en de kunstwereld en haar hogescholen anderzijds, een kwalitatief hoogstaande kennisomgeving op te starten, met als finaliteit een zo optimaal mogelijke toenadering tot stand te brengen tussen twee verschillende kennisgebieden, dat van de wetenschap en dat van de kunsten. Twee jaar later kunnen we vaststellen dat het Platform de hooggespannen verwachtingen al voor een goed deel heeft ingelost. Het Platform als ontmoetingsplaats en oord van wederzijdse kruisbestuiving tussen breeddenkende academici en gedreven kunstenaars is op dit ogenblik een realiteit. De groep bestaat nu uit een 65’tal fellows, voor de helft academici en voor de andere helft kunstenaars die elkaar op regelmatige basis ontmoeten en zich engageren in projecten en werkgroepen. Met een eerste publieke verdediging in november 2007 werd Barthold Kuijken, fellow en medebezieler van Het Platform, de eerste doctor in de muziek in Vlaanderen. Voor een twintigtal andere projecten – enkele al ver gevorderd, andere vrij recent opgestart – vormt Het Platform een stevige basis waarop een concrete toenadering wordt gerealiseerd tussen een van onze artistieke fellows en één of meerdere academici, al dan niet direct verbonden met de groep. Het Platform geniet daarbij de ondersteuning en het engagement van de leden van het platformmanagement. Het feit dat het Platform zich op vrij korte tijd heeft ontwikkeld tot de open ruimte, ideaal ingericht om de toenadering tussen beide werelden zo optimaal mogelijk te realiseren, lijkt erop te wijzen dat we ons niet in aanpak hebben vergist. Het avontuur is echter nog maar net begonnen. De weg is lang en ligt voor ons open. * Where do we go from here? Lancering van Het Platform ‘Doctoraat in de Kunsten’ - Het Brussels model, Brussels Hoofdstedelijk Parlement, 1 en 2 december 2006. - 8 - Platformsalon Nederlands.indd 8 11/13/08 12:27:16 AM Thema Welke ruimte zijn we vandaag bereid te vrijwaren voor het kennisgebied van de kunsten, in onze door globalisering en snelle communicatie gekenmerkte samenleving? Hoe ver willen we nog gaan in het tolereren van de bijzondere criteria die dit kennisgebied altijd hebben gekenmerkt? Kunnen de kunsten nog zeker zijn van de geprivilegieerde plaats die ze in het westerse maatschappijbeeld altijd hebben ingenomen? Of is deze evidentie intussen zoek geraakt in een klimaat van toenemende focus op output en de instrumentalisering van de kunstproductie in een alomheersend functionalisme?* Antwoorden en delen van antwoorden op deze cruciale vragen zijn van nature complex en zeer uiteenlopend. Toch zijn we het er allen over eens dat de noties van de kunstenaar, van de kunst, van de kunsthogeschool, en in niet mindere mate de noties van de toeschouwer en de toehoorder, in een spanningsveld tussen beleid en cultuurindustrie, niet langer zijn wat ze ooit zijn geweest, zonder dat we een duidelijke richting zien waarin ze evolueren. De Duitse componist en pedagoog Helmut Lachenmann heeft zich in een gesprek over deze thematiek laten ontvallen dat hij het niet bijzonder zinvol acht elkaar te willen overtuigen van dat waarvan we al overtuigd zijn (nl. de absolute noodzaak om de autonome kunsten in bescherming te nemen), maar dat hij veeleer geïnteresseerd zou zijn een discussie aan te gaan met politici, zij die de verantwoording dragen voor het beleid. We zijn verheugd dat Frank Vandenbroucke deze handschoen heeft opgenomen. Het thema van het eerste Platformsalon dat hierboven wordt geschetst, dient te worden opgevat als een breed kader waarbinnen de gesprekken plaats zullen vinden. * De Duitse filosoof Martin Heidegger heeft in de late jaren 1950 gewezen op de ontwikkeling van onze beschaving naar een functionalisme dat alsmaar meer functionalisme in het leven roept. Hij heeft tegelijk ook vastgesteld dat de filosofie hier geen antwoorden meer kan tegenoverstellen. ‘Alleen een god kan ons nog redden,’ was zijn besluit. - 9 - Platformsalon Nederlands.indd 9 11/13/08 12:27:16 AM LODE WYNS Lode Wyns (°1946, Antwerpen), vicerector onderzoek aan de Vrije Universiteit Brussel, is Doctor in de Wetenschappen (VUB). Hij doctoreerde onder Prof. R. Hamers (VUB) en Prof. M. Bradbury (UC Davis, USA). Zijn researchdomein situeert zich in de Biochemie en Biofysica. Hij is directeur van het departement voor Moleculaire en Cellulaire Interacties van het VIB (Vlaams Instituut voor Biotechnologie) en was oprichter van het Brussels Structural Biology Labora- tory (SBB) aan de Vrije Universiteit Brussel. Zijn werk focust op het interdisciplinaire thema van Structuur-Functie Cor- relatie in biologische systemen. Dit werk combineert maximaal conceptuele principes uit zowel biologie, chemie als fysica. Hij was recent voorzitter van de commissie rond het nationaal gebruik van grote Europese infrastructuren en is tevens Belgisch afgevaardigde bij de Europese Synchrotron Grenoble. - 10 - Platformsalon Nederlands.indd 10 11/13/08 12:27:16 AM JEAN-LUC VANRAES Jean-Luc Vanraes (°1954, Ieper) is voorzitter van de Raad van de Vlaamse Ge- meenschapscommissie, fractieleider voor de VLD in het Brussels Parlement en OCMW-voorzitter in Ukkel. Van beroep is Jean-Luc Vanraes advocaat aan de balie van Brussel sinds 1980. Daarnaast is hij voorzitter van de Universitaire Associatie Brussel (UAB). - 11 - Platformsalon Nederlands.indd 11 11/13/08 12:27:16 AM HANS DE WOLF Hans de Wolf (°1961, Zottegem) studeerde Kunstwetenschappen aan de Vrije Universiteit Brussel en aan het Art History Department van Columbia University in New York. Zijn licentiaatsdiploma behaalde hij op basis van een vergelijkende studie van de creatieve processen bij Marcel Duchamp en Stép- hane Mallarmé. In 2002 doctoreerde hij met een omvangrijke en fundamenteel vernieuwende exegese van La mariée mise à nu par ses célibataires, même, het centrale werk in het oeuvre van Marcel Duchamp. Vanaf 1998 was hij betrokken bij de conceptie en realisatie van verschillende tentoonstellingsprojecten in de Neue Nationalgalerie im Hamburger Bahnhof, het Berlijnse museum voor he- dendaagse kunst. Aan de Kunsthochschule Berlin-Weissensee doceert hij sinds 2002 kunsttheoretische seminaries. In 2004 werd Hans de Wolf aangesteld als docent Kunstwetenschappen en Esthetica aan de Vrije Universiteit Brussel. Gelijktijdig werd hij aangetrokken als consultant door het Paleis voor Schone Kunsten voor het ontwikkelen van de relaties met Duitsland. Als architect van het Platform ‘doctoraat in de kunsten’ staat hij in voor de uitwerking en de algemene coördinatie ervan. - 12 - Platformsalon Nederlands.indd 12 11/13/08 12:27:16 AM ERIC DE KUYPER Eric de Kuyper (°1942, Brussel) maakte naam als filmmaker,