Herri mugimenduen eta ezkerreko gobernuen arteko ezinak eta eginak Gipuzkoako Foru Aldundiko gobernantza sareak aztergai (2011-2015) Doktore-tesia Andere Ormazabal Gaston Zuzendaria: Iñaki Bárcena Hinojal Herri mugimenduen eta ezkerreko gobernuen arteko ezinak eta eginak Gipuzkoako Foru Aldundiko gobernantza sareak aztergai (2011-2015) Tesi honek Euskal Herriko Unibertsitateko Ikertzaileen prestakuntzarako laguntza jaso du 2007ko maiatzetik 2011ko apirilera. Horrez gain, Euskal Herriko Unibertsitateko mugikortasuna susatzeko eta ikerketaren emaitzak hedatzen laguntzeko diru-laguntza jaso du, 2010eko urritik 2011ko urtarrilera. Herri mugimenduen eta ezkerreko gobernuen arteko ezinak eta eginak Gipuzkoako Foru Aldundiko gobernantza sareak aztergai (2011-2015) Doktore-tesia Andere Ormazabal Gaston Zuzendaria: Iñaki Barcena Hinojal Facultad de Ciencias Sociales Gizarte eta Komunikazio y de la Comunicación Zientzien Fakultatea Departamento de Ciencia Política Politika eta Administrazio y de la Administración Zientzia Saila (c)2019 ANDERE ORMAZABAL GASTON Aurkibidea 1. Ikerketaren aurkezpena ...................................................................................................................................................13 1.1. Sarrera ..................................................................................................................................................................................... 15 1.2. Helburuak ............................................................................................................................................................................. 19 1.3. Ikerketa galderak ............................................................................................................................................................... 21 1.4. Doktorego Tesiaren hezurdura ...................................................................................................................................... 23 2. Marko teorikoa ...................................................................................................................................................................... 27 2.1. Herritarren eta erakunde publikoen arteko harremana demokraziaren pentsamendu arautzaileen begietatik ......................................................................................... 29 2.1.1. Demokraziaren pentsamendu arautzaileak ....................................................................................................... 29 2.1.2. Pentsamendu arautzaileetatik demokrazia ereduen praktiketara ..............................................................35 2.1.3. Herritarren eta erakundeen arteko harreman ereduak ..................................................................................48 2.1.4. Herritarren partaidetza eta demokratizazioa ....................................................................................................49 2.2. Herritarren partaidetza eta demokratizazio-prozesuen eragileak: gizarte mugimenduak, ezkerreko alderdiak eta ezkerreko gobernuak ........................................................... 53 2.2.1. Herri mugimenduen funtzio demokratizatzailea .............................................................................................55 2.2.2. Ezkerreko alderdiak: bitartekaritza funtzioa ezbaian ..................................................................................... 65 2.2.3. Ezkerreko alderdien eta herri mugimenduen arteko harremana ............................................................... 70 2.2.4. Ezkerreko gobernuak eta gobernugintza-eredu berrietarako baldintzak ..................................................72 2.2.5. Demokratizaziorako prozesuen eragileen ezaugarriak ...................................................................................77 2.3. Erakunde publikoen eta herri mugimenduen arteko lankidetza esparrua: sare gobernantza eta partaidetza instituzionala ..................................................................................................... 81 2.3.1. Gobernantza sarea politika publiko komunitarioetan sakontzeko tresna ................................................ 83 2.3.2. Herritarren parte-hartzea politika publikoetan ................................................................................................90 2.3.3. Parte hartzearen mugak eta arriskuak .............................................................................................................. 107 3. Azalpen metodologikoa ..................................................................................................................................................111 3.1. Diseinu metodologikoaren abiapuntua ..................................................................................................................... 113 3.2. Aztergaiaren kokapena .................................................................................................................................................... 117 5 3.3. Erabilitako teknikak ........................................................................................................................................................ 119 3.4. Laginaren aukeraketa ..................................................................................................................................................... 123 3.5. Dokumentazio lana ......................................................................................................................................................... 127 4. Ikerketa kasuak ...................................................................................................................................................................131 4.1. Gipuzkoari begiratu bat .................................................................................................................................................. 133 4.1.1. Gipuzkoako herrialdearen testuingurua ............................................................................................................133 4.1.2. Gipuzkoako antolaketa instituzionala ...............................................................................................................136 4.2. Herri mugimenduak eta parte hartzearen kultura ............................................................................................ 139 4.2.1. Mugimendu feministaren bilakaera Gipuzkoan ..............................................................................................143 4.2.2. Mugimendu ekologista Gipuzkoan ....................................................................................................................145 4.3. Ezkerreko koalizioa gobernuan ................................................................................................................................ 147 4.4. Berdintasun Zuzendaritzaren gobernantza sarearen ezinak eta eginak .................................................... 151 4.4.1. Gobernatza sarearen sakontasun demokratikoa aztergai .............................................................................157 4.4.2. Agertoki berri baten abiapuntua eta elkarrekiko aitortza .............................................................................159 4.4.3. Gobernantza sarearen osaketa eta elkarlanerako disposizioa: ertzetatik erdigunera ...........................162 4.4.4. Parte-hartze espazioen eta elkarlanaren joko arauak: botere harremanak eta baliabideen banaketa ..167 4.4.5. Goberanantza sareen gatazkak eta botere harremanak kudeatzeko tresnak .........................................175 4.4.6. Lankidetza indartu eta ahuldu zuten faktoreak ..............................................................................................179 4.4.7. Ingurunea —administrazioa eta komunitatea— eraldatzeko gaitasuna ................................................... 186 4.4.8. Sare gobernantzaren sakontasun demokratikoa elikatzen jarraitzeko desafoak ................................ 189 4.5. Ingurumeneko eta Lurralde Antolaketako Departamentuaren gobernantza sarearen ezinak eta eginak ........................................................................... 195 4.5.1. Elkarlanaren analisia eta gobernantza sarearen sakontasun demokratikoa aztergai .......................... 210 4.5.2. Hasierako kokapena eta elkarlanerako aukerak: bide orri argirik gabeko lankidetza ........................... 211 4.5.3. Sarearen osaketa: konfrontazio logiketatik elkarlanera. ................................................................................215 4.5.4. Parte-hartze espazioaren joko arauak eta botere harremanak ...................................................................220 4.6. Gatazka eremuak eta horiek kudeatzeko tresnak .............................................................................................. 227 4.6.1. Lankidetza indartu eta ahuldu zuten faktoreak ............................................................................................. 232 4.6.2. Ingurunea —komunitatea eta administrazioa— eraldatzeko gaitasuna ................................................... 237 4.6.3. Sare gobernantzaren sakontasun demokratikoa elikatzen jarraitzeko desafoak .................................244 6 5. Ondorioak ............................................................................................................................................................................. 249 6. Erreferentziak ....................................................................................................................................................................