od redakcji Coraz więcej z nas nie ma gdzie mieszkać. My dwie akurat mamy, bo dostałyśmy mieszkania od rodziny i pła- cimy niskie czynsze. Mamy więc trochę więcej wolnego czasu i możemy poświęcać go na miejski aktywizm i ro- bienie gazety. Ale ile osób nie jest w takiej komfortowej sytuacji? Ile osób nie dostanie własnego mieszkania na start? Setki, tysiące, miliony? I dlaczego w ogóle trzeba mieć mieszkanie na własność? Czy to jedyny sposób, by mieć pewność, że któregoś dnia ktoś nas z niego nie wyrzuci? Dlaczego młodzi ludzie tak łatwo uznają, że kredyt na 30 lat im się opłaca, bo i tak tyle samo płaciliby za mieszkanie? Pewnie dlatego, że rynek najmu miesz- kań w Polsce praktycznie nie istnieje, a wynajem kawalerki w większym mieście to zwykle ponad 1000 złotych, czyli jedna trzecia średniej krajowej. A tej średniej nie osiąga ponad 65 procent zatrudnionych (nie mówiąc już o osobach na zasiłkach dla bezrobotnych, emerytach czy rencistach). Mieszkania w Polsce są drogie – w zasadzie są do- brem luksusowym. Co jakiś czas pojawiają się obietnice budowy nowych lokali i na okoliczność kampanii wybor- czych wylicza się, że brakuje ich około 3 milionów (ta liczba od lat się nie zmienia). Niewiele jednak wynika z tych obietnic. Władze miast zamiast budować nowe mieszkania socjalne i komunalne, wolą wydawać pieniądze na stadiony piłkarskie. Problem mieszkaniowy rozwiązują jednocześnie przez pozostawianie obywateli samym so- bie wobec niekontrolowanego rynku nieruchomości i serie eksmisji. Pomagają sobie też lokowaniem ludzi w kontenerach, eufemistycznie nazywanych pawilonami socjalnymi, bardzo często niespełniających żadnych norm budowlanych. I chociaż problemy związane z kwestią mieszkanio- wą dotykają większości z nas, wciąż mówi się o nich za mało. A przecież miejsce do mieszkania to podstawa na- szego poczucia bezpieczeństwa. Nie można dyskutować o wysokości płacy minimalnej, jakości życia w mieście i pomijać przy tym kwestie mieszkaniowe; nie wspomi- nając już o kwestiach planowania rodziny. Właśnie dlatego postanowiłyśmy poświęcić pierwszy numer magazynu MIASTA prawu do mieszkania. Jesteś- my przekonane, że to od kwestii mieszkaniowej należy zaczynać obecnie myślenie o mieście. Bo w końcu po co nam prawo do korzystania z otwartej przestrzeni miej- skiej, jeśli nie mamy gdzie spać? Dlatego też chcemy popularyzować istniejące rozwiązania aktualnych polskich problemów mieszkaniowych – funkcjonujące niegdyś w Polsce i obecnie za granicą. Formy budownictwa socjal- nego, spółdzielnie mieszkaniowe, prężne związki loka- torskie, osiedla dla osób wychodzących z bezdomności – istnieje wiele mechanizmów, które administracja pub- liczna może wesprzeć, ułatwiając nam zdobywanie dachu nad głową. W tym numerze publikujemy więc diagno- zy obecnego stanu rynku mieszkaniowego w Polsce i opisujemy alternatywne koncepcje związane z poli- tyką mieszkaniową. >>> w numerze | M # 003 Będzie jednak nie tylko o kwestii mieszkalnictwa – Na łamach pisma będziemy publikować głosy pol- w drugiej części magazynu przeczytają Państwo również skich i zagranicznych specjalistów różnych dziedzin: o sztuce w przestrzeni publicznej i jej społecznej roli. architektów, urbanistów, polityków, naukowców, akty- W numerze omawiamy też między innymi kwestię pro- wistów, artystów, kuratorów, a także mieszkańców za- 0 0 3 W NUMERZE cesów rewitalizacyjnych w Polsce i konieczności ich angażowanych w poprawę jakości swojego otoczenia. 0 0 4 NOTATNIK doskonalenia. Zastanawiamy się nad miejskim designem, Będziemy promować rozwiązania służące polepszeniu 0 0 9 MIESZKANIE – PRAWEM CZY TOWAREM? który przypomina nam o prawach zwierząt żyjących jakości życia mieszkańców miast i demokratyzacji po- w miastach. Opisujemy praktyki architektów tworzących dejmowania kluczowych miejskich decyzji. Chcemy 009 Warszawskie kanalie społecznie atrakcyjne przestrzenie publiczne. Opowia- przybliżać dobre praktyki i krytycznie odnosić się do 010 Manifest Nowej Polityki Mieszkaniowej damy o alternatywnych sposobach robienia zakupów obecnie wdrażanych projektów. Interesują nas zarówno spożywczych i oddolnych inicjatywach mieszkańców inicjatywy podejmowane na poziomie instytucjonalnym, 011 Silny związek lokatorski – z Marią Palme, szefową departamentu negocjacji w Szwedzkim Związku Lokatorów, rozmawia Joanna Erbel walczących o pełne życia, ciekawe i wygodne przestrze- działania wykorzystujące obecnie obowiązujące ramy nie miejskie. prawne, jak i radykalne inicjatywy oddolne zmierzające do 016 Karczowanie ogniem – Konrad Dulkowski o sytuacji na warszawskiej Pradze Mamy nadzieję, że dwumiesięcznik MIASTA sta- całkowitego przeformułowania naszego sposobu myślenia 020 W kwestii mieszkaniowej raz jeszcze – Jarosław Urbański o obronie interesów nie się platformą wymiany wiedzy i doświadczeń różnych o mieście. Mamy nadzieję, że to interdyscyplinarne mię- deweloperów i nie tylko środowisk pracujących nad przemianami polskich miast dzyśrodowiskowe podejście pomoże przedstawicielom 025 Mieszkaniowe nieporozumienie – Tomasz Fudala i Urszula Siemon i wypełni lukę na rynku czasopism. Brakuje w Polsce różnych dziedzin działającym na rzecz lepszych miast o spółdzielniach mieszkaniowych publikacji, która regularnie dostarczałaby wszystkim lepiej rozumieć siebie nawzajem. 029 Prawo lokatorskie w działaniu – Karol Haratyk i Dorota Wnęk zainteresowanym pracą nad jakością przestrzeni miej- Każdy numer magazynu MIASTA będzie skupiony o prawie do mieszkania skich możliwości dialogu z pozostałymi środowiskami wokół motywu przewodniego uzupełnianego tekstami 033 Palikot i lokatorzy – Bartłomiej Kozek o małżeństwie z rozsądku zaangażowanymi w ten proces. Nasza inicjatywa wzbu- dotyczącymi innych tematów miejskich. W każdym wy- 038 W poszukiwaniu polityki mieszkaniowej – Irena Herbst o roli państwa w kwestii dziła duże zainteresowanie wśród różnych instytucji, daniu znajdą się też stałe rubryki : +/–, Nowe rozwiąza- mieszkaniowej stowarzyszeń i unii pracujących na rzecz miast i metro- nia miejskie, Okiem mieszkańca, Sztuka w mieście, Ku- polii. Kibicują nam między innymi Kongres Ruchów chnia, Moda miejska i recenzje publikacji związanych 043 Porządnie zorganizowana utopia – Jan Strumiłło o zuryskim Kraftwerk1 Miejskich, Towarzystwo Urbanistów Polskich, Stowarzy- z motywem przewodnim. 047 Mikrospółdzielnia – z Maciejem Czeredysem i Piotrem Topińskim rozmawia szenie Architektów Polskich, Unia Metropolii Polskich, Jakub Szafrański Związek Miast Polskich, Muzeum Sztuki Nowoczesnej Serdecznie zapraszamy do lektury i współtworzenia 050 Mieszkanie to podstawa społecznego bezpieczeństwa – z Fundacją Pomocy w Warszawie i Krytyka Polityczna. Wsparcie to pozwala magazynu MIASTA. Czekamy na maile, komentarze, Wzajemnej Barka rozmawia Urszula Bader nam wierzyć, że dwumiesięcznik MIASTA ma szansę teksty i propozycje tematów, o których trzeba rozmawiać. 054 Niechciani ludzie w niechcianych miejscach – Irena Bauman o brytyjskich stać się znaczącym narzędziem komunikacji i podnieść ośrodkach opieki dla bezdomnych kompetencje wszystkich nas. 057 Skłoty – Grzegorz Piotrowski o zajmowaniu przestrzeni Joanna Erbel, Marta Żakowska 0 6 2 DODATKI 062 Nagi projektant – Joanna Kusiak o wystawie „Design for other 90% Cities” 068 Niemiecka polityka rewitalizacyjna – Andreas Billert o rewitalizacji 072 Lepsze miasta ze sztuką w tle – z Tomem Finkelpearlem, dyrektorem Queens Museum of Art, rozmawia Marta Żakowska 076 Prace dla każdego – z Janet Zweig, nowojorską artystką, rozmawia Kuba Lański Joanna Erbel – socjolożka, fotografka. Doktorantka 0 8 0 OKIEM MIESZKAŃCA w Instytucie Socjologii UW, gdzie pisze doktorat o roli aktorów nie-ludzkich w przemianie przestrzeni miejskiej. 080 Karolina Witowska, Warszawa Współzałożycielka Stowarzyszenia Duopolis, członkini Krytyki Politycznej. Mieszka w Warszawie, pomieszkuje 085 Barbara Kwaśny, Wrocław w Poznaniu i Łodzi u ludzi dobrej woli 0 8 9 NOWE ROZWIĄZANIA MIEJSKIE 089 Kolektyw Exyzt – Kuba Lański 0 9 1 SZTUKA W PRZESTRZENI PUBLICZNEJ 091 Design dla zwierząt – Marta Żakowska 0 9 4 KUCHNIA Marta Żakowska – antropolożka kultury, absolwentka Instytutu Kultury Polskiej UW/School of Slavonic and East 094 Kooperatywy spożywcze – Izabela Kaszyńska European Studies University College London. Członkini 0 9 5 i wychowanka Instytutu Badań Przestrzeni Publicznej Recenzje w Warszawie. Autorka serii Remiks – społecznościowych 0 9 8 +/ projektów badawczych w przestrzeniach miejskich. Współpracuje z holenderskim kolektywem Cascoland 0 9 9 Moda miejska /// ilustr. Agnieszka Popek-Banach i Kamil Banach Agnieszka Popek-Banach /// ilustr. M # 004 | notatnik notatnik | M # 005 Informacje potrzebne do postawienia diagnozy UPIA zdobywa W 2012 roku Warszawskie Stowarzyszenie Lokatorów rozpo- LOKATORZY W TEATRZE REWITALIZACJA PARKU też dzięki niekonwencjonalnym metodom – np. od lokalnej po- częło realizację projektu „Lokatorski monitoring warszawskiej licji, lokalnych szaleńców, z archiwów władz miast, dzięki miej- polityki mieszkaniowej”. Jego celem jest zebranie i usyste- 25 lutego 2012 roku w Teatrze Drama- skim mitom... Materiał jest następnie analizowany przez zespół matyzowanie informacji na temat polityki mieszkaniowej i za- tycznym w Warszawie odbyła się premie- specjalistów pracujących w laboratorium. Podczas terapii pow- proponowanie jej zmian. Projekt ma dwa etapy. W pierwszym ra Kto zabił Alonę Iwanowną w reżyserii staje projekt dotyczący przestrzeni publicznych miast, poruszają- zostaną zebrane dane na temat stanu obecnej polityki miesz- Michała Kmiecika. Spektakl oparty na cy ich psychologiczne problemy. UPIA zrealizowała