Do uzdrowisk małopolskich po zdrowie, urodę, kondycję i relaks 1 „Do uzdrowisk małopolskich po zdrowie, urodę, kondycję i relaks” “To Lesser health resorts for health, beauty, shape and relax” “Zu Kurorten Małopolskas für Gesundheit, Schönheit, gute Körperverfassung und Entspannung” «На малопольские курорты за здоровьем, красотой, физической формой и релаксом» Teksty | Texts | Texte | Текст: Renata Laskowska Konsultacja merytoryczna | Merits consultant | Inhaltliche Begutachtung | Консультация: Stowarzyszenie Gmin Uzdrowiskowych RP Redakcja techniczna i korekta | Technical support and correction technische Redaktion | Технический редактор: Renata Laskowska Tłumaczenia tekstów | Text translations | Übersetzungen | Перевод текстов: wersja angielska | English | Englisch | английский язык — Aneta Nauman wersja niemiecka | German | Deutsch | немецкий язык — Piotr Sulikowski wersja rosyjska | Russian | Russisch | русский язык — Katarzyna Kondzioła-Pich, Anna Ochrymowicz Opracowanie graficzne i skład | Graphic set up and composition Layout | Графическое оформление и вёрстка: at-elier Małgorzata Lipczyńska Zdjęcia | Photos | Photos | Фотографии: Archiwa gmin ujętych w opracowaniu | Archives of communities presented in this publication Gemeindearchive | База фотографий, предоставленная курортными гминами Archiwum Uzdrowiska Wysowa S.A., Hotel Klimek SPA, Jacek Waruś, Bartosz Tokarczyk, Paweł Fabiszewski, B.K., Jan Ciepliński, Piotr Kuczaj, Wojciech Kurcab, Aleksander Gucwa, Michał Przybyło, Tadeusz Ogórek, Ośrodek Jazdy Konnej w Piwnicznej-Zdroju, Andrzej Talar, SKI Hotel Sucha Dolina, Dwie Doliny Wierchomla-Muszyna, Kamil Bańkowski, Andrzej Klimkowski, Jerzy Żak, Andrzej Petryszak Wydawca | Publisher | Herausgeber | Издатель: Stowarzyszenie Gmin Uzdrowiskowych RP Association of Health Resorts Communities Poland Gesellschaft der Kurgemeinden der Republik Polen Объединение гмин польских курортов ul. Czarny Potok 27/24, 33-380 Krynica-Zdrój www.sgurp.pl • e-mail: [email protected] Realizacja | Performed and realized by |Realisation | Реализация GOS Polska Sp. z o.o. ul. Królowej Korony Polskiej 24, 70-486 Szczecin, tel. 91 424 40 72, fax 91 421 06 56, www.gos-polska.pl Publikacja współfinansowana przez Unię Europejską w ramach Małopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007-2013 Publication co-financed by the European Union in the framework of the Malopolska Regional Operational Programme for 2007-2013 Publikation kofinanziert durch EU im Rahmen des Małopolski Regionalen Operationsprogramms für die Jahre 2007-2013 Публикация дофинансирована Европейским Союзом в рамках Малопольской Региональной оперативной программы на 2007-2013 годы. Egzemplarz bezpłatny | Free issue | Gebührenfreies Exemplar | Бесплатный экземпляр Drodzy Czytelnicy! Chciałbym Was zaprosić na fascynującą wyprawę po uzdrowiskach małopol- skich. Jak sami się przekonacie z kolejnych stron tej publikacji, warto tu przyje- chać przede wszystkim po ZDROWIE, URODĘ, KONDYCJĘ I RELAKS. W świetnie wyposażonych obiektach hotelowych, sanatoryjnych czy pensjo- natach skorzystacie z pełnego wachlarza interesujących Was zabiegów lecz- niczych oraz szerokiej gamy usług SPA, welness i beauty. A na miejscu u źródła możecie poznać prawdziwy smak naturalnych wód mineralnych i leczniczych. Zadbacie tu też o kondycję i piękno swojego ciała korzystając z nowoczesnej bazy odnowy biologicznej oraz rekreacyjnej i sportowej lub też szerokich moż- liwości uprawiania turystyki aktywnej. Decydując się na wypoczynek w małopolskich uzdrowiskach, wybieracie: czy- ste, niczym nieskażone lecznicze powietrze, zacisze parku zdrojowego, kojącą dziką przyrodę i szum górskich potoków. Przygotujcie się na zapierające dech w piersiach niepowtarzalne widoki, liczne świadectwa bogatej historii tych te- renów – ruiny zamków i baszt obronnych, okopy konfederatów barskich, po- łemkowskie wsie i cerkwie, zabytkowe budowle, jak i kultywowane do tej pory tradycje regionalne. Poznacie smak regionalnej kuchni, góralskie i łemkowskie chałupy oraz karczmy, lokalną gwarę i bogato zdobione stroje górali pieniń- skich, gorczańskich i czarnych górali. Przyjedźcie i przekonajcie się sami, a na pewno przyjdzie Wam ochota, aby tu ponownie wrócić. Prezes SGU RP Jan Golba spis treści Krynica-Zdrój 4 Muszyna i Złockie 10 Piwniczna-Zdrój 15 51 Rabka-Zdrój 20 Swoszowice (Gmina Miejska Kraków) 26 Szczawnica 32 99 Wapienne (Gmina Sękowa) 38 Wysowa-Zdrój (Gmina Uście Gorlickie) 43 Żegiestów-Zdrój (Gmina Muszyna) 48 147 Minisłownik uzdrowiskowy 195 3 Krynica-Zdrój dolinach Kryniczanki i jej dopły- wów: Palenicy, Słotwinki i Czarne- go Potoku. Miasto leży w odległo- ści ok. 30 km od centrum Nowego Sącza i ok. 16 km – od granicy ze Słowacją. Parę słów o Krynicy-Zdroju Miejscowość znana jest Wam za- pewne przede wszystkim jako modne uzdrowisko, podczas gdy Krynica to także prężnie rozwi- jające się tętniące życiem cen- Stary Dom Zdrojowy trum sportowe (głównie sporty zi- mowe), turystyczne, rekreacyjne, kongresowe i kulturalne. Corocz- Z czym kojarzy Wam się Kryni- stanowił zbudować tu sobie willę. nie odbywa się tutaj wiele imprez ca-Zdrój? Pewnie odpowiecie, że Czym zaskoczy Was to klimatyczne o zasięgu krajowym i międzynaro- z sanatorium, pijalnią wód i góra- miasteczko zwane perłą polskich dowym, seminaria polityczne i na- mi. Tymczasem nie każdy wie, że uzdrowisk? Sprawdźcie sami! ukowe, międzynarodowe spotka- w Krynicy mieszkał i tworzył Niki- nia ludzi kultury, sztuki, biznesu for – znany malarz prymitywista, Położenie i polityki, plenery artystyczne, wy- a światowej sławy śpiewak okre- Krynica-Zdrój położona jest w Be- stępy zespołów. Co roku Forum su międzywojennego, Jan Kiepura, skidzie Sądeckim na wysokości Ekonomiczne w Krynicy-Zdroju tak zakochał się w Krynicy, że po- 560-620 m n.p.m. w malowniczych gromadzi międzynarodowe grono DoDo uzdrowisk uzdrowisk małopolskich małopolskich po po zdrowie, zdrowie, urodę, urodę, kondycję kondycję i relaks 4 Pijalnia Jana Deptak Pijalnia Słotwinka ekspertów i liderów życia politycz- skowe jak: Stare Łazienki Mineral- nego, społecznego, gospodarcze- ne, Stare Łazienki Borowinowe, go oraz kulturalnego, którzy dysku- Dom Zdrojowy, drewniana Pijalnia tują o wyzwaniach stojących przed Główna z deptakiem, liczne pen- współczesnym światem, a szcze- sjonaty i teatr modrzewiowy. gólnie przed Europą. W końcu XIX w. Krynica-Zdrój by- ła modnym i elitarnym miejscem Historia pobytu i spotkań wielu sławnych Krynica-Zdrój istniała już przed Polaków - bywali tu m.in. Jan Ma- Fontanna „Setka” 1547 r., o czym świadczy przywilej tejko, Artur Grottger, Henryk Sien- nadania sołectwa w tej miejsco- kiewicz, Józef Ignacy Kraszewski. Forum ekonomiczne wości dla Danka z Miastka (dzisiaj W okresie międzywojennym prze- Tylicz). Rozwój miasta w okresie bywali tu również: Ludwik Solski, późniejszym wiąże się z odkry- Helena Modrzejewska, Władysław ciem w XVII w. leczniczych warto- Reymont, Julian Tuwim, Konstanty ści źródeł mineralnych. Ildefons Gałczyński, Jan Kiepura. Zaczątkiem uzdrowiska był zbudo- Po I wojnie światowej uzdrowisko wany w 1794 r. „Mały domek”, któ- przejęły władze polskie. Odrestau- ry od 1804 r. mieścił pierwsze za- rowano wtedy część obiektów kłady kąpielowe. W 1807 r. Krynica i wybudowano wiele nowych, ta- została nazwana urzędowo „zdro- kich jak: Nowe Łazienki Mineralne, jem kąpielowym”, jednak wielką pensjonat „Lwigród”, Nowy Dom erę Krynicy-Zdroju jako uzdrowi- Zdrojowy. Zbudowano też schro- Warto wiedzieć, że: ska rozpoczęła w 1856 r. działal- nisko na Jaworzynie Krynickiej ność Józefa Dietla. W tym okresie i kolejkę na Górę Parkową, sta- • willa Jana Kiepury „Patria” powstały takie obiekty uzdrowi- dion zimowy oraz tor saneczkowy. została wybudowana według projektu Bohdana Pniewskiego Pomnik Nikifora za trzy miliony dolarów, nakręcono w niej trzy filmy. • w 1930 r. w Krynicy-Zdroju odbyły się pierwsze w historii Mistrzostwa Polski w Saneczkarstwie • w Krynicy kręcono zdjęcia do obsypanego nagrodami filmu „Mój Nikifor” Krzysztofa Krauzego. Krynica-Zdrój 5 mineralne: Zdrój Główny, Słotwin- • elektroterapia (interdyn, ka, Jan, Józef, Mieczysław, Tadeusz diadynamik, jonoforeza, oraz Zuber. Ich wybitne właściwo- terapuls) ści lecznicze oraz smakowe może- • światłoterapia (laser, lampy cie poznać w pijalniach – „Głów- sollux, Bio-V) nej” na Deptaku, „Mieczysława” • magnetoterapia (magnetotron) w Starym Domu Zdrojowym, „Ja- • fonoterapia (ultradźwięki) Kulig wokół Krynicy-Zdroju na” u stóp Góry Parkowej, „Słotwin- • inhalacje ki” w Parku Słotwińskim. • krioterapia Krynica-Zdrój stała się również • kinezyterapia (gimnastyka ośrodkiem sportów zimowych, od- Zastosowanie indywidualna, zbiorowa były się tu m. in. Mistrzostwa Euro- krynickich wód i specjalistyczna na przyrządach: py w saneczkarstwie i Mistrzostwa W Krynicy-Zdroju leczone są: choro- UGUL, ergometry rowerowe, Świata w hokeju na lodzie. by układu trawienia, choroby ukła- buty szwedzkie, ścieżki zdrowia) Druga wojna światowa i okres oku- du moczowego, choroby układu • mechanoterapia (masaż suchy pacji przerwały rozwój uzdrowiska. wydzielania wewnętrznego i prze- klasyczny i segmentarny, terapia Po wojnie nastąpiła rozbudowa miany materii, choroby kobiece, manualna, aquavibron) kurortu, powstały nowe sanato- choroby serca i układu krążenia. • zajęcia psychoterapeutyczne ria branżowe, efektowny zakład • diety przyrodoleczniczy, pijalnia głów- Oferowane zabiegi na z salą koncertową, korty teniso- lecznicze: Nawet jeśli nie przybywacie do we, boiska. Krynica-Zdrój stała się • hydroterapia (kąpiele Krynicy jako kuracjusze, warto,