ՀԱՅԱՍՏԱՆ համահայկական հիմնադրամ HAYASTAN All-Armenian Fund 2019 ՀԱՅԱՍՏԱՆ համահայկական հիմնադրամ HAYASTAN All-Armenian Fund Հրատարակիչ՝ «Հայաստան» համահայկական հիմնադրամ Published by Hayastan All-Armenian Fund Պատմությունները՝ Արմեն Օհանյանի Stories by Armen Ohanyan Լուսանկարները՝ Արեգ Բալայանի Էմմա Բրաունի Photos by Areg Balayan Emma Brown Ձևավորումը՝ Էդիկ Պողոսյանի Designed by Edik Boghosian Տպագրվել է «Թոփ պրինտ» տպագրատանը Printed by “Top Print” printing house ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹՅՈՒՆ CONTENTS Հոգաբարձուների խորհուրդ 6 Board of trustees 8 Գործադիր տնօրենի խոսքը Executive director’s message 11 Պատումներ Stories Վա հան չոյենց նոր տու նը The Grigoryans’ new home 16 « Մեր տու նը» Չա փա րում “Our home” in Chapar 30 Բժշ կա կան ա ռա քե լությունն Ար ցա խում Medical mission to Artsakh 42 Տի րա մայր Նա րե կը Tiramayr Narek hospital 54 Շո շի վե րել քը The growth of Shosh 68 Նոր Հայաս տա նին հա րիր նոր ման կա պար տեզ A new kindergarten fit for the new Armenia 78 Ա ջակ ցություն «ս մարթ» ար ցախ ցուն Boosting Artsakh’s emerging tech sector 90 Ա րևային Քարին տակը Karin tak, powered by the sun 100 Ա րևային Տա վուշ Solar Tavush 112 Ճա նա պարհ դե պի Մա տա ղիս The road to Mataghis 124 Բռնությանը ոչ ենք ասում We’re saying no to violence 132 Ամենամյա Annual 147 Ֆինանսական հաշվետվություն Financial report 153 Ծրագրեր Projects 167 Ոսկե մատյան Golden Book 183 «Հայաստան» համահայկական հիմնադրամի ՀՈԳԱԲԱՐՁՈՒՆԵՐԻ ԽՈՐՀՈՒՐԴ Արմեն Սարգսյան ՀՀ նախագահ, «Հայաստան» համահայկական հիմնադրամի հոգաբարձուների խորհրդի նախագահ Նիկոլ Փաշինյան ՀՀ վարչապետ Արարատ Միրզոյան ՀՀ Ազգային ժողովի նախագահ Բակո Սահակյան Արցախի Հանրապետության նախագահ Արկադի Ղուկասյան Արցախի Հանրապետության պաշտոնաթող նախագահ, «Հայաստան» համահայկական հիմնադրամի փոխնախագահ Հրայր Թովմասյան ՀՀ սահմանադրական դատարանի նախագահ, «Հայաստան» համահայկական հիմնադրամի հոգաբարձուների խորհրդի փոխնախագահ Ն.Ս.Օ.Տ.Տ Գարեգին Բ Ամենայն Հայոց Կաթողիկոս Ն.Ս.Օ.Տ.Տ Արամ Ա Մեծի Տանն Կիլիկիո Կաթողիկոս Գրիգոր Պետրոս Հայ Կաթողիկե եկեղեցու Կաթողիկոս Պատրիարք Ի. Կապրոյեան Վերապատվելի Զավեն Խանջյան Հայ ավետարանական եկեղեցու ներկայացուցիչ Զոհրաբ Մնացականյան ՀՀ արտաքին գործերի նախարար Գրիգորի Մարտիրոսյան Արցախի Հանրապետության պետական նախարար Արթուր Ջավադյան ՀՀ կենտրոնական բանկի նախագահ Ատոմ Ջանջուղազյան ՀՀ ֆինանսների նախարար Մայք Խարափյան Ռամկավար-ազատական կուսակցության ներկայացուցիչ Նազարեթ Սապունջյան Հայ հեղափոխական դաշնակցության ներկայացուցիչ Արամ Մալեան Սոցիալ-դեմոկրատական հնչակյան կուսակցության ներկայացուցիչ Հրայր Հովնանյան Ամերիկայի հայկական համագումարի պատվավոր նախագահ Էնթոնի Բարսամյան/ Ամերիկայի հայկական համագումարի համանախագահ Վան Կրիկորյան 6 Պերճ Սեդրակյան Հայկական բարեգործական ընդհանուր միության նախագահ Կարոլին Շմավոնեյան Հայ օգնության միության ատենապետուհի Արսեն Ղազարյան Հայաստանի արդյունաբերողների և գործարարների միության նախագահ Վիգեն Սեփիլյան Հայկական բժշկական միջազգային կոմիտեի նախագահ Ալբերտ Բոյաջյան Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ Վարդան Գրիգորյան Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ Էդուարդո Էռնեկյան Արգենտինա Պետրոս Թերզյան Ֆրանսիա Սարկիս Իզմիրլյան Շվեյցարիա Սամվել Կարապետյան Ռուսաստան Գաբրիել Չենբերջյան Սիրիա Վաչե Մանուկյան Մեծ Բրիտանիա Ալբերտ Պողոսյան Շվեյցարիա Տիրուհի Պուրմայան Բրազիլիա «Հայաստան» համահայկական հիմնադրամի ՎԵՐՍՏՈՒԳԻՉ ՀԱՆՁՆԱԺՈՂՈՎ Արա Ասլան Ֆրանսիա Դավիթ Անանյան ՀՀ կառավարությանն առընթեր պետական եկամուտների կոմիտեի նախագահ 7 Hayastan All Armenian Fund BOARD OF TRUSTEES Armen Sarkissian President of the Republic of Armenia, President of the HAAF Board of Trustees Nikol Pashinyan Prime Minister of the Republic of Armenia Ararat Mirzoyan President of the National Assembly of the Republic of Armenia Bako Sahakyan President of the Republic of Artsakh Arkadi Ghukassyan Former President of the Republic of Artsakh, Vice President of the HAAF Board of Trustees Hrair Tovmasyan Chairman of Constitutional Court of the Republic of Armenia Vice President of the HAAF Board of Trustees H.H. Garegin II Catholicos of All Armenians H.H. Aram I Catholicos of the Great House of Cilicia Krikor Petros XX Gabroyan Catholicos Patriarch of Cilicia of Armenian Catholics Zaven Khanjian Representative of the Armenian Evangelical Church Zohrab Mnatsakanyan Minister of Foreign Affairs of the Republic of Armenia Grigory Martirosyan State Minister of the Republic of Artsakh Artur Javadyan Chairman of the Central Bank of the Republic of Armenia Atom Janjughazyan Minister of Finance of the Republic of Armenia Mike Kharapian Representative of the Armenian Democratic Liberal Party Nazaretհ Sabounjian Representative of the Armenian Revolutionary Federation Aram Malian Representative of the S.D. Hunchakian Party Hirair Hovnanian Chairman Emeritus of the Armenian Assembly of America Anthony Barsamian/ Co-Chairman of the Armenian Assembly of America Van Krikorian Berge Setrakian President of the Armenian General Benevolent Union Caroline Chamavonian Chairperson of the Armenian Relief Society 8 Arsen Ghazaryan President of the Union of Manufacturers and Businessmen of Armenia Vicken Sepilian President of Armenian Medical International Committee Albert Boyajian United States of America Vardan Gregorian United States of America Eduardo Eurnekian Argentina Bedros Terzian France Sarkis Izmirlian Switzerland Samvel Karapetyan Russia Gabriel Chenberjyan Syria Vatche Manoukian Great Britain Albert Boghossian Switzerland Diruhi Burmaian Brazil Hayastan All Armenian Fund OVERSIGHT COMMITTEE Ara Aslan France David Ananyan Chairman of the State Revenues Committee of the Republic of Armenia 9 Սի րե լի հայ րե նա կից ներ, Dear compatriots, 2019 թվա կա նի Հիմ նադ րա մը մի ան- The Fund in 2019 is a unique contemporary գա մայն նոր և ար դի ժա մա նակ նե րին organization In step with the changing հա մա հունչ ի նք նա տիպ մի կա ռույց է: times. Continuing the best practices of the Շա րու նա կե լով Հիմ նադ րա մի լա վա- last 28 years, new programs and exciting գույն ա վան դույթ նե րը, ա րժ ևո րե լով collaborations have been developed to քսա նու թա մյա հա րուստ ժա ռան գու- ensure the proportional and sustainable թյու նը՝ մշակ վել են լի ո վին նոր մո տե- development of Armenia and Artsakh as ցում նե րով ծ րագ րեր, ստեղծ վել են նոր well as worldwide Armenian communities. հա մա գոր ծակ ցու թյուն ներ, ո րոնք ո ւղղ- When I joined the “Hayastan” All Armenian ված են Հա յաս տա նի և Ար ցա խի, ի նչ պես Fund, one of my primary goals was to նաև հա մայն աշ խար հի հայ կա կան հա- ensure the involvement of as many մայնք նե րի կա յուն և փոխ կա պակց ված individuals, organizations and donors as զար գաց մա նը: Ե րբ ե կա Հիմ նադ րամ, possible in the implementation of each նպա տակ նե րիցս մեկն այն էր, որ, յու- particular program and I’m happy to report րա քան չյուր ծրա գիր ի րա կա նաց նե լիս, that we have achieved significant success հնա րա վո րինս շատ մար դիկ, շատ կազ- in this area. մա կեր պու թյուն ներ, շատ նվի րա տու ներ As per the new strategy adopted in ներգ րավ ված լի նեն: Ու րախ եմ ար ձա- the spring of 2019, the Fund has supported նագ րել, որ այս ա ռու մով հա սել ե նք բա- Armenian communities abroad, վա կան մեծ հա ջո ղու թյուն նե րի: contributing to our mission of preserving Հետ ևե լով 2019-ի գար նանն ըն դու նած the Armenian language, identity, history նոր ռազ մա վա րու թյա նը՝ Հիմ նադ րա- and values. մը ձեռք է մեկ նում նաև ար տերկ րում As a fully transparent organization, the գտն վող հայ կա կան հա մայնք նե րին՝ Fund has the trust of our compatriots նպաս տե լով հա յա պահ պան ման՝ հայոց around the world as evidenced by the 2019 լեզ վի, մեր ի նք նու թյան, պատ մու թյան և Telethon’s unprecedented participation ար ժե հա մա կար գի պահ պան ման մեր rate followed by the flow of subsequent ա ռա քե լու թյա նը: donations. 11 Հան դես գա լով որ պես բա ցա ռիկ The involvement of the public in our թա փան ցիկ կա ռույց՝ Հիմ նադ րա մը projects has been a top priority for the վայե լում է մեր աշ խար հաս փյուռ հայ- Fund, to ensure this we developed the “Cup րե նա կից նե րի վս տա հու թյու նը, ո րի առ- of Coffee with the Himnadram” initiative հա վատ չյան են 2019 թվա կա նի հե ռուս- which has gained a significant following տա մա րա թո նի ըն թաց քում ու նե ցած around the world, with our compatriots մաս նակ ցայ նու թյան ան նա խա դեպ donating through our secure online բարձր ցու ցա նի շը և դրան հա ջոր դող platform. For the first time in the history հան գա նա կու թյուն նե րի հոս քը: of the Fund, we have a large army of online Կար ևո րու թյուն տա լով մեր հայ րե նա- donors who support our programs and կից նե րի հնա րա վո րինս լայն ներգ րավ- ongoing activities through their monthly վա ծու թյա նը Հիմ նադ րա մի ծրագ րե րին՝ donations. ա ռաջ քաշ վեց պար բե րա կան նվի րատ- During this reporting period, numerous վու թյուն նե րի « Մեկ գա վաթ սուր ճի» գա- programs have been implemented, the ղա փա րը, ո րը մեծ տա րա ծում գտավ և most significant of which have been the ըն դուն վեց մեր հայ րե նա կից նե րի կող- installation of solar panels and access to մից: Հիմ նադ րա մի պատ մու թյան մեջ clean water, various medical programs, ա ռա ջին ան գամ ու նե ցանք առ ցանց establishment of new schools, housing նվի րա տու նե րի մի մեծ բա նակ, ո րոնք projects for homeless families, road ի րենց ա մե նամ սյա նվի րատ վու թյուն- construction and support to people with նե րով ա ջակ ցում են մեր ծրագ րե րին, disabilities. ի նչ պես նաև նպաս տում Հիմ նադ րա մի In this Annual Report, we present the հա րատև գոր ծու նե ու թյա նը: projects implemented in 2019 in a slightly Բազ մա զան է ին հաշ վե տու տար վա different format.