PROGRAM USUWANIA WYROBÓW ZAWIERAJ ĄCYCH AZBEST Z TERENU GMINY DOROHUSK na lata 2011 - 2032 ZLECENIODAWCA: Gmina Dorohusk WYKONAWCA: ZAKŁAD USŁUGOWO-HANDLOWY „CHEMIX” mgr Jerzy Mysiak - usługi z ochrony środowiska 21-100 Lubartów ul. Cicha 7/6 tel/fax : (081) 8553257, t k - 604453433 Program usuwania wyrobów zawieraj ących azbest – gmina Dorohusk / woj. lubelskie SPIS TRE ŚCI 1. Wst ęp .............................................................................................................................. 3 1.1. Ogólna charakterystyka Gminy .................................................................................. 4 1.2. Cele i zadania programu ............................................................................................. 6 2. Charakterystyka wyrobów zawieraj ących azbest i ich wpływ na zdrowie człowieka .. 6 2.1. Wyst ępowanie i zastosowanie azbestu ....................................................................... 7 2.2. Wpływ azbestu na zdrowie człowieka ....................................................................... 7 2.3. Bezpieczne post ępowanie z wyrobami i odpadami zawieraj ącymi azbest ......... 9 2.3.1. U Ŝytkowanie wyrobów zawieraj ących azbest ....................................................... 10 2.3.2. Usuwanie wyrobów zawieraj ących azbest ............................................................ 10 2.3.3. Unieszkodliwianie odpadów zawieraj ących azbest .............................................. 11 2.3.4. PROCEDURY dotycz ące post ępowania z wyrobami i odpadami zawieraj ącymi azbest ............................................................................................ 12 2.3.5. Obowi ązki wła ścicieli wyrobów i odpadów zawieraj ących azbest, oraz firm demonta Ŝowych i transportowych ........................................................... 12 3. Akty prawne w zakresie u Ŝytkowania i usuwania wyrobów zawieraj ących azbest.... 24 3.1. Ustawy i rozporz ądzenia .......................................................................................... 24 3.2. Program Oczyszczania Kraju z Azbestu (POKzA) ................................................. 28 3.3. Zadania samorz ądu gminnego w zakresie usuwania azbestu. .................................. 28 4. Aktualny stan gospodarowania wyrobami i odpadami zawieraj ącymi azbest ( Diagnoza stanu). ....................................................................................................... 28 4.1. Inwentaryzacja wyrobów zawieraj ących azbest ( Rodzaj, stan, ilo ść i miejsca wyst ępowania ) ............................................................ 29 4.2. Ocena stanu i mo Ŝliwo ści bezpiecznego u Ŝytkowania i usuwania wyrobów zawieraj ących azbest ................................................................................ 32 4.3. Analiza aktualnego stanu u Ŝytkowania i usuwania wyrobów zawieraj ących azbest32 5. Plan usuwania wyrobów zawieraj ących azbest ........................................................... 35 5.1. Harmonogram realizacji celów i zada ń programu ................................................... 36 5.2. Szacunkowe koszty realizacji programu .................................................................. 37 5.3. Źródła finansowania programu ................................................................................ 40 6. Organizacja usuwania wyrobów zawieraj ących azbest .............................................. 41 6.1. Zarz ądzanie programem ........................................................................................... 44 6.2 Sposób monitoringu i ocena wdra Ŝania programu .................................................... 45 SPIS ZAŁ ĄCZNIKÓW ................................................................................................... 47 SPIS TABEL ................................................................................................................... 47 SPIS RYCIN ................................................................................................................... 47 2 Program usuwania wyrobów zawieraj ących azbest – gmina Dorohusk / woj. lubelskie 1. Wst ęp Opracowanie programu usuwania wyrobów zawieraj ących azbest stanowi jedno z zada ń samorz ądu gminnego okre ślonych w „Programie Oczyszczania Kraju z Azbestu”(POKzA) przyj ętym w drodze uchwały przez Rad ę Ministrów Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 14 lipca 2009 r. Usuwanie wyrobów zawieraj ących azbest stanowi w ostatnich latach priorytet w walce z odpadami niebezpiecznymi ze wzgl ędu na zagro Ŝenie zdrowia ludzi i ochron ę środowiska. Okres usuni ęcia wyrobów azbestowych na terytorium Polski okre ślono do roku 2032. Niniejszy „Program...” opracowano mi ędzy innymi na podstawie "Programu usuwania wyrobów zawieraj ących azbest dla terenu województwa lubelskiego". z uwzgl ędnieniem wytycznych zawartych w „Programie Oczyszczania Kraju z Azbestu”(POKzA) oraz na podstawie wytycznych Samorz ądu Województwa Lubelskiego dotycz ących uczestnictwa Gminy w pilota Ŝowym projekcie zagospodarowania odpadów azbestowych w ramach Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy. Posiadanie przez gmin ę programu usuwania azbestu jest wypełnieniem jednego z podstawowych wymaga ń przy ubieganiu si ę o finansowe wsparcie wdro Ŝenia projektów w zakresie unieszkodliwiania niebezpiecznych odpadów azbestowych na terenie gminy. „Program usuwania azbestu...” utworzony jest z trzech etapów - etap przygotowania - tworzenie bazy danych, inwentaryzacja, rozdziały 1-4, - etap opracowania planu - okre ślenie celów i dróg realizacji rozdział 5, - etap wdro Ŝenia planu - odpowiedzialno ść osób i monitoring rozdział 6, W „Programie usuwania wyrobów zawieraj ących azbest ...” zawarto podstawowe informacje na temat azbestu, kierunkach zastosowania wyrobów azbestowych oraz jego wpływie na zdrowie człowieka. Przedstawiono szacunkowy koszt usuni ęcia tych wyrobów. „Program...” ma na celu równie Ŝ zapoznanie z przepisami prawnymi dotycz ącymi post ępowania przy u Ŝytkowaniu i usuwaniu wyrobów zawieraj ących azbest oraz wynikaj ącymi z nich procedurami aby unikn ąć sytuacji np. niewła ściwego ich demonta Ŝu a tym samym zagro Ŝenia zdrowia ludzkiego. W „Programie...” wskazano tak Ŝe mo Ŝliwo ści pozyskania środków na usuwanie wyrobów azbestowych. W opracowaniu zawarto równie Ŝ harmonogram najwa Ŝniejszych zada ń do realizacji w rozbiciu na poszczególne lata. Po kilku latach obowi ązywania „Program usuwania wyrobów zawieraj ących azbest z terenu gminy Dorohusk ” zostanie poddany aktualizacji: o obowi ązuj ące przepisy, nowe dane do inwentaryzacji dotycz ące ilo ści wyrobów azbestowych wyst ępuj ących na terenie gminy, mo Ŝliwo ści pozyskania funduszy, o efekty wdro Ŝenia programu krótkoterminowego, o realizacj ę programu edukacji społecze ństwa i oceny wdra Ŝania monitoringu. Azbest zgodnie z ustaw ą z dnia 27 kwietnia 2001 r. „Prawo ochrony środowiska” (Dz.U.08.25.150 – tekst jednolity.) jest substancj ą stwarzaj ącą szczególne zagro Ŝenie dla środowiska (Art.160, ust 2). Dalej w Art. 161 ust. 1 oraz Art 162 w/w ustawy stanowi, Ŝe substancje stwarzaj ące szczególne zagro Ŝenie dla środowiska powinny by ć wykorzystywane, przemieszczane, i eliminowane przy zachowaniu szczególnych środków ostro Ŝno ści. Wykorzystywane substancje stwarzaj ące szczególne zagro Ŝenie dla środowiska podlegaj ą sukcesywnej eliminacji. Maj ąc na wzgl ędzie wielk ą ilo ść wyrobów azbestowych, problemy 3 Program usuwania wyrobów zawieraj ących azbest – gmina Dorohusk / woj. lubelskie organizacyjne, brak miejsca na składowiskach i koszt ich utylizacji okres usuni ęcia wyrobów azbestowych na terytorium Polski okre ślono do roku 2032. Wykorzystuj ący wyroby azbestowe ma obowi ązek do dokumentowania rodzaju, ilo ści i miejsc ich wyst ępowania oraz sposobu ich eliminowania. Na terenie gminy wyrobami zawieraj ącymi azbest zwykle s ą wyroby azbestowo-cementowe do pokrycia dachów. Osoba fizyczna nie b ędąca przedsi ębiorc ą przedstawia wójtowi w formie uproszczonej informacj ę o posiadanych wyrobach zawieraj ących azbest. Gmina natomiast zbilansowane dane o azbe ście okresowo przedkłada do Urzędu Marszałkowskiego do bazy danych. Sposób post ępowania z eliminowanymi wyrobami zawieraj ącymi azbest okre ślaj ą przepisy ustawy o odpadach. (Dz.U.2010.185.1243– tekst jednolity). W artykułach 14 i 15 dla osi ągni ęcia celów zało Ŝonych w polityce ekologicznej pa ństwa, nakazano opracowanie planów gospodarki odpadami. Okre ślono zawarto ść tre ści planu, jego zgodno ść z planem gospodarki odpadami wy Ŝszego szczebla ( w tym odpadami niebezpiecznymi ). Rada Ministrów Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 14 maja 2002 roku przyj ęła "Program usuwania azbestu i wyrobów zawieraj ących azbest stosowanych na terytorium Polski". Utracił on jednak moc prawn ą po uchwaleniu przez Rad ę Ministrów w dniu 14 lipca 2009 r. „Programu Oczyszczania Kraju z Azbestu”(POKzA) Program ten obejmuje okres do 2032 roku. Realizacja zada ń przewidzianych w tym "Programie .." wymaga zaanga Ŝowania administracji publicznej i ró Ŝnych instytucji działaj ących na poziomach: centralnym, wojewódzkim i lokalnym: (samorz ąd powiatowy i gminny). Gminny program usuwania wyrobów zawieraj ących azbest opracowano w zgodno ści z „Programem usuwania wyrobów zawieraj ących azbest dla terenu województwa lubelskiego” z listopada 2008 roku oraz na podstawie wytycznych Samorz ądu Województwa Lubelskiego dotycz ących uczestnictwa Gminy w pilota Ŝowym projekcie zagospodarowania odpadów azbestowych w ramach Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy. 1.1. Ogólna charakterystyka Gminy Gmina Dorohusk