Stranda kommune 2020 Møre og Romsdal fylkeskommune Stab for strategi og styring desember 2020 Innhald/tema: Demografi Folkehelse, barnehage og sjukeheim • Folketal, folketalsvekst og innvandring • Bruttoinntekt, utdanningsnivå og barnehage Næringsstruktur og sysselsetting Bustadar og hushald • Sysselsetting, pendling og næringsstruktur • Bustadar, hushald og bustadbygging Vidaregåande utdanning Kommunal planlegging • Elev- og gjennomføringsstatistikk • Tal på oppstartsvarsel for plansaker Kommunebeskriving Demografi I januar 2019 var folketalet i Stranda 4 565, det er ei endring på -22 personar (-0,5 prosent) frå året før. Folketalsutviklinga er resultatet av fødselsoverskot pluss nettoflytting. Desse komponentane kan vi bryte ned for å forstå utviklinga enda betre. Fødselsoverskotet er talet på fødde eit år minus talet dødde same år. I 2018 blei det fødd 51 barn samstundes som det dødde 45 personar i befolkninga. Det gav eit fødselsoverskot på 6. I 2017 var talet på fødde 37, døde 48 og fødselsoverskotet -11. Fødselstala er låge både regionalt og nasjonalt, og det er svært få kommunar kor fødselstala er høge nok til å oppretthalde befolkningsstorleiken utan tilflytting eller innvandring. Forutan fødselsoverskotet er det innanlandskflytting og innvandring som vil avgjere om ein kommune opplev vekst eller nedgang. For fylket samla er den innanlandske nettoflyttinga negativ, med eit flyttetap på kring 1000 personar årleg i tidsperioden sida 2012. Av det flyttetapet utgjer om lag 60 prosent personar som tidligare har innvandra til fylket. Den innanlandske nettoflyttinga for kommunen var i 2018 på -56 personar. Det er lågare enn året før, med ei endring på -33 personar. Nettoinnvandringa har vore årsaken til den gode folketalsutviklinga fylket har vore gjennom det siste tiåret. Her har særleg arbeidsinnvandringa vore avgjerande. No er talet innvandrarar til fylket lågare enn tidligare. Talet som utvandrar har auka dei seinare åra som ei følgje av nedturen i oljerelaterte næringar, men det kan sjå ut som det no har snudd. Nettoinnvandringa til Stranda var på 28 personar. Det er 33 personar høgare enn året før. Det siste tiåret har folketalet i kommunen auka med 32 personar, som er ei endring på 0,7 prosent. Av dei 35 kommunane i fylket kjem kommunen på 25. plass i befolkningsutvikling i perioden. Folketalsutviklinga handlar om meir enn berre vekst eller nedgang i folketalet. Samansetninga av befolkninga er svært viktig for utviklinga, og ikkje minst for korleis det offentlege skal dimensjonere sitt tenestetilbod. Per 1. januar 2019 hadde kommunen 983 barn og unge under 20 år, noko som tilsvarar 21,5 prosent av befolkninga. Talet på personar 67 år og eldre i befolkninga var 929 og utgjer 20,4 prosent. For fylket er delen barn og unge på 23,9 prosent, medan andelen eldre er 16,9 prosent. Talet kvinner per 100 menn i aldersgruppa 20-39 år har vore lågt i Møre og Romsdal samanlikna med dei andre fylka i lengre tid. I 2019 er det 90,7 kvinner i aldersgruppa 30 til 39 år per 100 menn i Møre og Romsdal, medan det i Stranda er 82,7. Stranda kommune Kjelde: SSB 3 Kommunebeskriving Utdanning Den nasjonale utviklinga er at stadig fleire tek høgare og lengre utdanningar, og kvinnar i særleg grad. Utdanningsnivået i befolkninga viser kor mange som har kva som deira høgaste fullførte utdanning. På landsbasis har 26,2 prosent av befolkninga grunnskole som høgaste utdanning, 40,3 prosent har vidaregåande skule eller fagskule, 23,7 prosent kort høgare utdanning (inntil 4 år) og 9,7 prosent har lang høgare utdanning (4 år eller meir). I Stranda er fordelinga 28,2 prosent med grunnskole, 49,3 prosent med vidaregåande skule eller fagskule, 17,9 prosent med kort høgare utdanning og 4,5 prosent med lang høgare utdanning. Dei siste ti åra har utviklinga vore -6,8 prosentpoeng for grunnskuleutdanning, 0,6 prosentpoeng for utdanning frå vidaregåande skule og fagskule, 4,3 prosentpoeng for kort høgare utdanning (inntil 4 år) og 1,9 prosentpoeng for lang høgare utdanning (4 år eller meir). I Møre og Romsdal er det fleire som veljar yrkesfaglege enn studiespesialiserande studieretningar når dei startar på vidaregåande skule. Av 2012-kullet i fylket gjennomførte 63,4 prosent av dei som starta på yrkesfag utdanninga si, medan 90,1 prosent av dei som starta på studiespesialiserande studiar same år gjennomførte den. Inntekt Inntekt er eit viktig tema knytt til levekår. Ofte nyttar ein median som sentralitetsmål når ein ser på inntektsstatistikk. Median er midtverdien i talrekke som er rangert (summen av dei to delt på to om det er partal). På denne måten blir ikkje sentralitetsmålet påverka av ekstremverdiar på same måte som gjennomsnitt kan bli. I 2017 var brutto medianinntekt i Stranda 368 700 kroner. Brutto medianinntekt i Møre og Romsdal var 378 000 i 2017, opp 7 400 kroner frå 2016 (370 600 kroner). I Noreg var den 389 300 kroner i 2017 og 380 200 kroner i 2016, ei endring på 9 100 kroner. Sysselsetting Folketalsutviklinga i Møre og Romsdal er sterkt knytt til utviklinga i arbeidsmarknaden. Den sterke folketalsauka som fylket har opplevd har vore eit resultat av arbeidsinnvandring, samstundes som vi i liten grad ser tilflytting til stader som ikkje har hatt eit arbeidsmarknad med god utvikling. I Stranda var det i alt 2 563 sysselsette som hadde arbeidsstaden sin i 2018. Endringa i perioden 2008 til 2018 var på 4,7 prosent. Det er den 9 sterkaste utviklinga av dei 35 kommunane i fylket. Av dei sysselsette i kommunen arbeider høvesvis 83 i jordbruk, skogbruk og fiske, 1 202 i sekundærnæringar, 541 i sørvisnæringar, 64 i off.adm., forsvar og sosialforsikring, 196 i undervisning, 395 i helse- og sosialtenester og 64 i personleg tenesteyting. Merknad til sysselsettingstala: I den registerbaserte sysselsettingsstatistikken til SSB har ein stor del av dei tilsette ved NTNU Ålesund fått arbeidssted i Trondheim i 2017. Anslagsvis er det om lag 250 personar som er omfatta av denne feilen. Dette medfører at sysselsettingstala, særleg innan utdanning i statleg sektor, er underrapporterte for 2017 – både for Ålesund og fylket samla. I tillegg til å påverke talet på og utviklinga i sysselsettinga frå 2016 til 2017 og 2017 til 2018, påverkar dette også pendlarstatistikken. Stranda kommune Kjelde: SSB 4 Demografi Stranda kommune Kjelde: SSB 5 Demografi Folketalsutvikling per grunnkrets 2015 til 2020 Stranda kommune Kjelde: SSB 6 Demografi Folketal per grunnkrets 1. januar 2020 80 år eller 0-5 år 6-15 år 16-19 år 20-24 år 25-29 år 30-49 år 50-59 år 60-66 år 67-69 år 70-79 år eldre I alt 15250101 Liabygda 6 17 9 16 7 32 37 20 6 19 25 194 15250102 Ødegard/Langlo 19 35 20 30 20 102 48 19 13 36 13 355 15250103 Langlo 26 58 26 24 19 99 69 47 8 25 12 413 15250104 Storgjerde 15 39 32 29 16 90 53 21 9 27 8 339 15250105 Sløgstadmarka/Ringstad 15 17 6 15 14 64 19 10 8 25 23 216 15250106 Ringstad 27 43 11 23 34 89 52 34 12 40 72 437 15250107 Sløgstad 41 85 22 24 44 208 75 55 16 79 42 691 15250108 Kjølås 22 26 15 13 18 81 37 33 8 22 12 287 15250109 Hagen/Helsemfeltet 12 35 18 15 13 78 41 27 7 43 25 314 15250110 Bygda 3 3 3 7 0 15 13 8 3 15 6 76 15250111 Furset 0 10 3 3 3 14 18 12 6 13 8 90 15250112 Helstad 9 21 24 20 15 56 37 8 6 21 17 234 15250113 Fjørstad 3 7 0 3 3 19 9 5 0 10 6 65 15250201 Hellesylt 20 18 11 21 11 55 44 20 9 32 35 276 15250202 Tronstad 5 23 12 7 6 37 19 8 3 20 8 148 15250203 Hauge 3 13 6 3 0 16 11 7 6 3 0 68 15250204 Bjørdal/Frøysa 8 8 8 0 4 19 7 13 6 12 3 88 15250205 Geiranger 11 22 4 13 14 72 31 19 8 15 17 226 15259999 Uoppgitt grunnkrets 0 0 0 0 0 3 3 0 0 0 0 6 I alt 245 480 230 266 241 1 149 623 366 134 457 332 4 523 Stranda kommune Kjelde: SSB 7 Demografi Stranda, folketalsutvikling, 2005-2020 5 000 4 500 4 000 3 500 3 000 2 500 Tal personar 2 000 1 500 1 000 500 0 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 Befolkning utan innvandrarar Innvandrarar Stranda kommune Kjelde: SSB 8 Demografi Stranda kommune SSB sitt framskrivingsalternativ MMMM (hovudalternativ) ligg til grunn for framskrivingane. Kjelde: SSB 9 Demografi 150 Folketalsvekst etter type, 2005-2019 100 50 Tal personar 0 -50 -100 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 Fødselsoverskot -5 -1 25 -4 -5 -10 7 -8 3 -14 0 7 -11 6 -4 Nettoinnvandring 26 17 54 56 28 101 78 98 59 38 49 2 -5 28 9 Nettoinnflyttting, -82 -58 -36 -62 -25 -44 -60 -82 -56 -35 -57 16 -23 -56 -47 innanlands Folkevekst -61 -44 43 -10 -2 44 27 8 6 -11 -7 25 -36 -22 -42 Stranda kommune Kjelde: SSB10 Demografi Stranda kommune Stranda Tal personar 100 120 -40 -20 20 40 60 80 0 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 til 1960 2019. frå Fødselsoverskot, 1971 1972 1973 Fødselsoverskot 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 Tal levandefødde Tal 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 Tal døde Tal 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 Kjelde: SSB 11 Demografi Stranda kommune Stranda Del fødslar av folketal 0,0 0,0 % 0,2 % 0,4 % 0,6 % 0,8 % 1,0 % 1,2 % 1,4 % 1,6 % 1,8 % 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 Relativ del fødde av folketalet av del fødde Relativ 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 Kjelde: SSB 12 Demografi Folketalspyramide år 2020 og 2035 100 år eller eldre -2 1 95-99 år -14 5 90-94 år -34 17 85-89 år -70 49 80-84 år -79 63 75-79 år -101 91 70-74 år -130 136 65-69 år -118 109 60-64 år -127 142 55-59 år -129 165 50-54 år -152 175 45-49 år -144 163 40-44 år -116 143 35-39 år -132 136 30-34 år -141 174 25-29 år -125 114 20-24 år -113 155 15-19 år -153 127 10-14 år -129 121 5-9 år -109 107 0-4 år -91 121 200 150 100 50 0 50 100 150 200 Tal personar Kvinner 2020 Menn 2020 Kvinner 2035 Menn 2035 Stranda kommune SSB sitt framskrivingsalternativ MMMM (hovudalternativ) ligg til grunn for framskrivingane.