NIEZBĘDNIK PORADY PRAWNE DLA CZYTELNIKÓW INDEKS 337 374 ISSN 0867-4524 www.polska-zbrojna.pl NR 12 (824) GRUDZIEŃ 2014 CENA 6,50 ZŁ (W TYM 8% VAT) MAKSYMILIAN RIGAMONTI JEGO ZDJĘCIA POMAGAJĄ ZROZUMIEĆ ŻOŁNIERZY WYJEŻDŻAJĄCYCH NA MISJE AFGANISTAN OD A DO Z WEDŁUG MARCINA OGDOWSKIEGO DEBATA: GENERAŁOWIE DYSKUTUJĄ O TYM, JAK MISJA ISAF ZMIENIŁA AFGANISTAN I POLSKIE WOJSKO WIELKA LEKCJA ISSN 08674524 PATRONAT POLSKI ZBROJNEJ z szeregu wystąp WOJCIECH KISS-ORSKI MAMY ZA SOBĄ DWIE WOJNY, W IRAKU I W AFGANISTANIE, NA KTÓRYCH POLSCY ŻOŁNIERZE STRZELALI DO REALNYCH CELÓW. ojny, których w niczym nie można porównać z poligonami w Drawsku Pomorskim czy z obrazami z najwybitniejszych nawet instrukcji. Geopolityka w ich wypadku jest bar- Wdziej skomplikowana niż się to wydaje na pierwszy rzut oka wielu komentatorom, potę- piającym je w czambuł. Dodatkowo zaś, po zniesieniu zasadniczej służby wojskowej, wyraźnie wi- dać, co zauważyli przede wszystkim wojskowi i z czym trzeba się zgodzić, że zwiększyła się liczba Polaków, którzy mają coraz bardziej mgliste pojęcie o tym, jakimi prawami rządzą się bezpieczeń- stwo i obronność. Za daninę żołnierskiej krwi i swoich podatków chcieliby szybkich korzyści. Polska właśnie kończy swoją misję w Afganistanie, gdzie nasz kontyngent był piąty co do wiel- kości, po amerykańskim, brytyjskim, niemieckim i włoskim. To co do niedawna mogło być uzna- ne za fantastykę wojskowo-naukową, czyli sieciocentryka, samoloty bezzałogowe, łączność sate- litarna, JTAC-żołnierze naprowadzający statki powietrzne na cele naziemne czy HUMINT, po tej misji są narzędziami i metodami pracy. Dowódca IX zmiany naszego kontyngentu, gen. bryg. Sła- womir Wojciechowski, powiedział dwa lata temu „Polsce Zbrojnej”, że po Afganistanie nie do przecenienia są między innymi doświadczenia z udziału w sojuszniczym planowaniu i organizacji współdziałania, zrozumienie relacji dowodzenia w siłach narodowych oraz opanowanie wymiany informacji rozpoznawczych i wywiadowczych. Nie wolno traktować ich wyłącznie jako chwilowego, misyjnego odstępstwa od normy, jaką jest rutynowe szkolenie do obrony ojczyzny. Przydadzą się w każdej operacji: obronnej i ekspedycyjnej. NUMER 12 | GRUDZIEŃ 2014 | POLSKA ZBROJNA 3 |rejestr| nr 12 (824) grudzień 2014 Zdjęcie na okładce: Michał Wajnchold/ peryskop Klub Dowództwa ADAM ROIK/COMBAT CAMERA DORSZ (2) CAMERA ROIK/COMBAT ADAM Sił Specjalnych NORBERT BĄCZYK, PIOTR BERNABIUK, JAROSŁAW RYBAK TADEUSZ WRÓBEL 48 | Prestiż i doświadczenie 12 | Wielka lekcja Polscy specjalsi z amerykańskiej Debata o tym, jak zmieniło się perspektywy. wojsko po Afganistanie. MAGDALENA KOWALSKA-SENDEK, NORBERT BĄCZYK, PAULINA GLIŃSKA TADEUSZ WRÓBEL 52 | Na kłopoty ratownik 22 | Kopalnia doświadczeń Jak udzielić pomocy rannemu Gen. dyw. Mirosław Różański, na polu walki? gen. bryg. Andrzej Reudowicz armia i gen. bryg. Sławomir Wojciechowski MAŁGORZATA SCHWARZGRUBER rozmawiają o tym, w jakim stopniu 56 | Druga strona medalu wykorzystaliśmy w kraju Weterani powoli znajdują doświadczenia z misji. TADEUSZ WRÓBEL zrozumienie u polityków i dostają 28 | Stanowcze wsparcie wsparcie państwa, jednak 26 | Twórczy niepokój Przygotowania do „Resolute w społeczeństwie wciąż nie zyskali Według gen. bryg. Rajmunda T. Support”. należytego szacunku. Andrzejczaka wynikające z dorobku irackiego i afgańskiego programy, KRZYSZTOF WILEWSKI EWA KORSAK, PIOTR BERNABIUK wprowadzające do armii 32 | Filary stabilizacji 62 | Powrót do natury nowoczesne uzbrojenie i sprzęt, Rozmowa z gen. Hansem-Lotharem Szkolenie dla zwiadowców napawają optymizmem. Domrösem o wyzwaniach, które w 9 Pułku Rozpoznawczym. Co natomiast budzi niepokój? czekają żołnierzy podczas nowej operacji. PAULINA GLIŃSKA, MAGDALENA KOWALSKA-SENDEK MARCIN OGDOWSKI 66 | Charakterny myśliwiec 34 | Mój Afganistan od A do Z Z sentymentem o MiG-29. Subiektywny alfabet misji. JAROSŁAW RYBAK MAGDALENA KOWALSKA-SENDEK 71 | Suma wszystkich minusów 38 | Ryba i wędka Największym plusem Polscy specjaliści w składzie zaangażowania w operacje zespołów odbudowy prowincji. zagraniczne jest pokazanie niedoskonałości naszej armii. PIOTR BERNABIUK 44 | Naczynia połączone TOMASZ SANAK Zanim patrol dostał zadanie, 75 | Egzamin? Czemu nie? swoją pracę musiały wykonać Czy żołnierze powinni zaliczać służby wywiadu i kontrwywiadu obowiązkowo ratownictwo oraz rozpoznania osobowego. taktyczne? 4 NUMER 12 | GRUDZIEŃ 2014 | POLSKA ZBROJNA DYREKTOR WOJSKOWEGO INSTYTUTU WYDAWNICZEGO płk Dariusz Kacperczyk, [email protected] tel.: +4822 684 53 65, 684 56 85, faks: 684 55 03; CA MON 845 365, 845 685, faks: 845 503; Al. Jerozolimskie 97, 00-909 Warszawa REDAKTOR NACZELNY POLSKI ZBROJNEJ Wojciech Kiss-Orski, tel.: +4822 684 02 22, CA MON 840 222; [email protected] SEKRETARZ REDAKCJI Aneta Wiśniewska, tel.: +4822 684 52 13, CA MON 845 213 wojny ZASTĘPCY SEKRETARZA REDAKCJI arsenał i pokoje Katarzyna Pietraszek, tel.: +4822 684 02 27, CA MON 840 227; Joanna Rochowicz, tel.: +4822 684 52 30, CA MON 845 230; BARTOSZ BERA BARTOSZ STUART BROWN STUART [email protected] TADEUSZ WRÓBEL TADEUSZ WRÓBEL TEKSTY Piotr Bernabiuk, Anna Dąbrowska, Paulina Glińska, 78 | Testy na bojowo 104 | Afgański klincz Małgorzata Schwarzgruber, Tadeusz Wróbel, Co udało się zmienić w wyposażeniu Sowieckie transportery na ulicach tel.: +4822 684 52 44, CA MON 845 244, polskiego wojska w czasie trwania Kabulu. +4822 684 56 04, CA MON 845 604; misji ISAF? Magdalena Kowalska-Sendek, tel.: +48 725 880 221; Norbert Bączyk, Robert Czulda, Jerzy Eisler, Andrzej Fąfara, MAŁGORZATA SCHWARZGRUBER Jakub Gajda, Włodzimierz Kaleta, Jakub Nawrocki, 112 | Gra o afgański tron Tomasz Otłowski, Bogusław Politowski, Jarosław Rybak, O kraju targanym konfliktami Tomasz Sanak, Krzysztof Wilewski mówi Wojciech Jagielski. DZIAŁ GRAFICZNY Marcin Dmowski (kierownik), Paweł Kępka, TADEUSZ WRÓBEL Monika Siemaszko, 118 | Austriackie dziwadła tel.: +4822 684 51 70, CA MON 845 170 O tym, jak wprowadzano ideę FOTOEDYTOR uniwersalizmu użytkowego, czyli Andrzej Witkowski, o pojazdach wyposażonych i w koła, tel.: +4822 684 51 70, CA MON 845 170 i w gąsienice. REDAKCJA TEKSTÓW Renata Gromska, Barbara Szymańska, Urszula Zdunek, tel.: +4822 684 55 02, CA MON 845 502 BIURO REKLAMY I MARKETINGU Adam Niemczak (kierownik), Anita Kwaterowska (tłumacz), strategie Magdalena Miernicka, Małgorzata Szustkowska, tel. +4822 684 53 87, 684 51 80, USMC Elżbieta Toczek, tel. +4822 684 04 00, faks: +4822 684 55 03; [email protected] TOMASZ OTŁOWSKI 88 | Próba sił KOLPORTAŻ I REKLAMACJE Regionalna rywalizacja o wpływy TOPLOGISTIC, ul. Skarbka z Gór 118/22, 03-287 Warszawa, w Afganistanie może okazać się tel.: +4822 389 65 87, +48 500 259 909, faks: +4822 301 86 61; [email protected] elementem znacznie przyspieszającym destabilizację Numer zamknięto: 21.11.2014 r. sytuacji w kraju po wyjściu wojsk NATO. DRUK horyzonty ARTDRUK ul. Napoleona 4, 05-230 Kobyłka, www.artdruk.com UN/FARDIN WAEZI UN/FARDIN JAKUB GAJDA PRENUMERATA 93 | Iracka lekcja dla Afgańczyków MAŁGORZATA SCHWARZGRUBER Zamówienia na prenumeratę w wersji papierowej i na e-wydania można Jeżeli dojdzie do próby przejęcia składać bezpośrednio na stronie www.prenumerata.ruch.com.pl 122 | Wielokąt nieforemny Ewentualne pytania prosimy kierować na adres e-mail: władzy przez fundamentalistów, może Na Afganistan należy patrzeć nie [email protected] lub kontaktując się z Centrum Obsługi wybuchnąć kolejna wojna domowa tylko przez pryzmat jego historii, Klienta „RUCH” pod numerami: 22 693 70 00 lub 801 800 803 o podłożu etnicznym. ale też pięknej kultury i tradycji. – czynne w dni robocze w godzinach 7.00–17.00. Koszt połączenia wg taryfy operatora. TADEUSZ WRÓBEL ANDRZEJ FĄFARA, PARTNER 96 | Filary bezpieczeństwa MAŁGORZATA SCHWARZGRUBER Narodowe Archiwum Cyfrowe. Afgańscy funkcjonariusze od 127 | Oko w oko z talibami 170 tysięcy zdjęć online na www.nac.gov.pl społeczności międzynarodowej Maksymilian Rigamonti potrzebują nie tylko pieniędzy, o fotografowaniu wojny. lecz także pomocy szkoleniowej. ANDRZEJ FĄFARA Treść zamieszczanych materiałów nie zawsze odzwierciedla MAGDALENA KOWALSKA-SENDEK 134 | Sport znów grzeszny stanowisko redakcji. Tekstów niezamówionych redakcja 101 | Gospodarczy impas Najpopularniejszą dyscypliną nie zwraca. Zastrzega sobie prawo do skrótów. Czy warto rozpoczynać inwestycje w dzisiejszym Afganistanie Egzemplarze miesięcznika w wojskowej dystrybucji wewnętrznej są bezpłatne. Informacje: CA MON 840 400 w regionie niestabilnym politycznie? jest piłka nożna. NUMER 12 | GRUDZIEŃ 2014 | POLSKA ZBROJNA 5 Ostatni amerykańscy żołnierze piechoty morskiej (na zdjęciu) i brytyjskie oddziały bojowe po 13 latach, 26 października 2014 roku oficjalnie zakończyły kadr misję w Afganistanie. Wojskowi przekazali dwie sąsiadujące ze sobą bazy – Camp Leatherneck i Camp Bastion w prowincji Helmand pod kontrolę lokalnych sił bezpieczeństwa. WAKIL KOHSAR/AFP/EAST NEWS CAMP LEATHERNECK,AFGANISTAN |meldunek| POD NASZYM Strategiczne plany PATRONATEM Powstał najważniejszy dokument Armia i zabytki dotyczący bezpieczeństwa państwa. Ochrona dziedzictwa kulturowego to także ozwój potencjału obronnego Pol- Wśród priorytetów państwa znalazły obowiązek sił zbrojnych. Rski, nawiązywanie ściślejszej się: wspieranie konsolidacji NATO wo- współpracy regionalnej oraz wzmoc- kół funkcji obronnej, w tym strategicz- ochronie dziedzictwa kulturowego nienie zdolności NATO w dziedzinie ne wzmocnienie jego wschodniej flan- Omówił Krzysztof Sałaciński, prze- obrony kolektywnej – to główne priory- ki, umacnianie ONZ i odbudowa zna- wodniczący Polskiego Komitetu Naro- tety