Warszawa, czerwiec 2010 BS/90/2010 ZAUFANIE DO POLITYKÓW PRZED WYBORAMI PREZYDENCKIMI Znak jakości przyznany CBOS przez Organizację Firm Badania Opinii i Rynku 4 lutego 2010 roku Fundacja Centrum Badania Opinii Społecznej ul. Żurawia 4a, 00-503 Warszawa e-mail: [email protected]; [email protected] http://www.cbos.pl (48 22) 629 35 69 W czerwcu1 największym zaufaniem Polaków, tak jak w ubiegłych miesiącach, cieszy się Bronisław Komorowski. Przed pierwszą turą wyborów prezydenckich zaufanie do marszałka Sejmu zadeklarowało 65% badanych, jednak notowania te okazały się nieco słabsze od rekordowo wysokich ocen uzyskanych przez niego miesiąc wcześniej. Drugie miejsce w tym rankingu ponownie zajął premier Donald Tusk, któremu ufa trzy piąte respondentów (61%). Tak jak w poprzednich miesiącach na trzecim miejscu znajduje się Radosław Sikorski (54% deklaracji zaufania), a wysoką czwartą pozycję zajmuje w tej klasyfikacji nowo wybrany szef NBP Marek Belka, któremu ufa co drugi badany (51%). W czerwcu po raz pierwszy w swej kilkuletniej już karierze politycznej do ścisłej czołówki rankingu zaufania awansował lider SLD i kandydat tej partii w wyborach prezydenckich Grzegorz Napieralski (50% deklaracji zaufania). Trochę mniejszym zaufaniem – blisko połowy badanych – cieszą się: minister zdrowia Ewa Kopacz (48%) oraz dwaj kolejni pretendenci do urzędu prezydenckiego – prezes PiS Jarosław Kaczyński, który w drugiej turze wyborów zmierzy się z Bronisławem Komorowskim, i Waldemar Pawlak (po 47% deklaracji zaufania). Kolejne miejsce w czerwcowym rankingu zaufania przypadło liderowi SdPl Markowi Borowskiemu (44%). Pierwszą dziesiątkę polityków najczęściej obdarzanych zaufaniem zamyka w tym miesiącu jeden z „wielkich przegranych” tegorocznych wyborów prezydenckich – Andrzej Olechowski. Tuż przed pierwszą turą głosowania zaufanie do niego deklarowało 41% badanych. Można zatem stwierdzić, że w końcowej fazie kampanii wyborczej pod względem popularności ustępował on już pola większości swych rywali w wyborach. 1 Badanie „Aktualne problemy i wydarzenia” (241) przeprowadzono w dniach 10 – 16 czerwca 2010 roku na liczącej 977 osób reprezentatywnej próbie losowej dorosłych mieszkańców Polski. - 2 - Tabela 1. Stosunek do polityków w czerwcu 2010 Zaufanie Nieufność Obojętność Nieznajomość zmiana zmiana Politycy VI ’10 VI ’10 od V ’10 od V ’10 w procentach Bronisław Komorowski 65 -5 18 5 13 1 Donald Tusk 61 1 24 0 12 0 Radosław Sikorski 54 1 12 -4 15 14 Marek Belka 51 * 11 * 19 12 Grzegorz Napieralski 50 14 12 -1 20 14 Ewa Kopacz 48 1 19 -3 14 15 Waldemar Pawlak 47 0 22 -1 23 4 Jarosław Kaczyński 47 2 34 0 15 0 Marek Borowski 44 3 9 -1 23 18 Andrzej Olechowski 41 -2 18 3 25 10 Jerzy Miller 37 * 15 * 22 21 Marek Jurek 35 * 17 * 24 18 Bogdan Klich 30 0 13 0 20 31 Grzegorz Schetyna 30 2 19 1 19 24 Bogdan Borusewicz 27 -2 9 2 20 38 Michał Boni 24 0 9 -1 17 45 Paweł Graś 24 * 9 * 16 46 Jacek Rostowski 21 0 8 1 14 51 Bartosz Arłukowicz 20 0 5 0 11 59 Andrzej Lepper 19 * 61 * 15 1 Joanna Kluzik-Rostkowska 16 0 11 5 15 53 Paweł Poncyljusz 15 * 11 * 15 54 Sławomir Nowak 13 * 7 * 14 61 Pominięto odpowiedzi „trudno powiedzieć” * W maju brak pomiaru - 3 - Tabela 2. Zmiany zaufania do polityków Wskazania respondentów według terminów badań 2008 2009 2010 Politycy XII I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII I II III IV V VI w procentach B. Arłukowicz - - - - - - - - - - - - - 9 20 19 20 20 20 M. Belka - - - - - - - - - - - - - - - - - - 51 M. Boni - - - - - - - 17 17 17 15 16 19 20 19 19 20 24 24 M. Borowski 38 37 36 40 - 38 43 43 - 39 39 41 39 37 36 39 - 41 44 B. Borusewicz 23 22 24 26 21 22 24 26 28 24 23 - 20 22 22 20 31 29 27 P. Graś - - - 17 - - - - - - - - - - - - - - 24 M. Jurek - - - - - - - - - - - 24 - - - - - - 35 J. Kaczyński 21 23 25 25 25 23 24 24 25 25 24 23 28 28 27 29 42 45 47 B. Klich 26 27 27 31 27 - 26 27 - 26 23 - 21 - 23 - - 30 30 J. Kluzik- - - - - - - - - 8 - - - - - - - - 16 16 -Rostkowska B. Komorowski 51 50 46 52 51 48 48 48 50 49 49 48 44 45 54 57 65 70 65 E. Kopacz 36 29 29 32 29 28 30 29 29 29 26 28 26 29 32 30 36 47 48 A. Lepper - - - - - - - - - - - - - - - - - - 19 J. Miller - - - - - - - - - - - 17 - - - - - - 37 G. Napieralski 19 19 18 20 19 17 21 23 18 18 19 19 18 19 17 18 25 36 50 S. Nowak - - - - - - - - - - - - - - - - - - 13 A. Olechowski - - - - - - - - 38 35 37 35 - 37 37 39 41 43 41 W. Pawlak 47 46 46 50 41 40 42 43 41 39 44 44 41 42 45 39 45 47 47 P. Poncyljusz - - - - - - - - - - - - - - - - - - 15 J. Rostowski 15 14 15 18 15 12 16 17 16 15 17 12 16 18 19 18 21 21 21 G. Schetyna 26 27 26 28 24 21 22 28 26 25 21 19 18 20 20 21 29 28 30 R. Sikorski 60 60 61 61 60 54 54 55 58 56 54 53 52 52 59 52 54 53 54 D. Tusk 61 59 62 59 59 55 54 53 50 55 55 49 48 49 54 53 57 60 61 - 4 - Tabela 3. Zmiany nieufności do polityków Wskazania respondentów według terminów badań 2008 2009 2010 Politycy XII I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII I II III IV V VI w procentach B. Arłukowicz - - - - - - - - - - - - - 5 6 7 3 5 5 M. Belka - - - - - - - - - - - - - - - - - - 11 M. Boni - - - - - - - 11 11 11 10 11 11 11 14 10 8 10 9 M. Borowski 18 16 16 15 - 13 12 13 - 14 14 12 12 12 12 11 - 10 9 B. Borusewicz 13 11 11 10 9 10 7 9 9 11 9 - 10 11 10 8 5 7 9 P. Graś - - - 7 - - - - - - - - - - - - - - 9 M. Jurek - - - - - - - - - - - 14 - - - - - - 17 J. Kaczyński 62 57 57 57 58 55 56 53 57 55 56 54 52 51 51 51 28 34 34 B. Klich 10 8 12 7 10 - 7 11 - 13 13 - 13 - 12 - - 13 13 J. Kluzik- - - - - - - - - 5 - - - - - - - - 6 11 -Rostkowska B. Komorowski 14 12 15 11 12 10 11 12 13 12 11 12 14 14 12 12 9 13 18 E. Kopacz 20 22 26 23 26 25 24 26 28 27 28 33 34 38 32 33 28 22 19 A. Lepper - - - - - - - - - - - - - - - - - - 61 J. Miller - - - - - - - - - - - 17 - - - - - - 15 G. Napieralski 15 19 17 19 18 17 14 17 19 18 19 19 17 18 19 20 12 13 12 S. Nowak - - - - - - - - - - - - - - - - - - 7 A. Olechowski - - - - - - - - 13 14 13 14 - 13 16 15 11 15 18 W. Pawlak 18 18 18 15 27 22 23 22 26 27 23 21 24 23 22 25 16 23 22 P. Poncyljusz - - - - - - - - - - - - - - - - - - 11 J. Rostowski 5 5 7 8 10 10 9 11 14 13 10 12 11 11 11 8 5 7 8 G. Schetyna 11 12 13 14 15 14 15 15 17 15 21 25 27 24 31 25 18 18 19 R. Sikorski 8 6 8 8 10 9 9 10 10 11 11 11 10 13 11 18 14 16 12 D. Tusk 23 24 22 24 26 25 28 27 31 28 25 30 33 33 29 29 22 24 24 - 5 - Nieco ponad jedna trzecia ankietowanych deklaruje zaufanie do szefa MSWiA Jerzego Millera (37%) oraz do kolejnego pretendenta do prezydentury – Marka Jurka (35%). Niespełna jedna trzecia badanych ufa szefowi MON Bogdanowi Klichowi oraz przewodni- czącemu klubu parlamentarnego PO Grzegorzowi Schetynie (po 30% deklaracji zaufania). Trochę rzadziej z zaufaniem respondentów spotykają się mniej znani szerokiej publiczności marszałek Senatu Bogdan Borusewicz (27%) oraz szef doradców premiera Michał Boni i rzecznik rządu Paweł Graś (po 24% deklaracji zaufania). Spośród polityków uwzględnionych w naszym czerwcowym badaniu relatywnie najrzadziej obdarzani są przez ankietowanych zaufaniem dość słabo identyfikowani przedstawiciele sztabów wyborczych głównych kandydatów w wyborach prezydenckich: Bronisława Komorowskiego (PO) i Jarosława Kaczyńskiego (PiS). Postacią bardzo mało znaną okazuje się szef sztabu wyborczego kandydata PO – Sławomir Nowak. Z jego nazwiskiem ma skojarzenia zaledwie 39% ankietowanych, natomiast większość (61%) nie rozpoznaje tego polityka. Zaufanie do Sławomira Nowaka deklaruje 13% badanych. Nieco lepiej znani, ale też bardziej kontrowersyjnie odbierani są politycy odpowiedzialni za kampanię wyborczą Jarosława Kaczyńskiego: Joanna Kluzik-Rostkowska oraz Paweł Poncyljusz. Rozpoznaje ich trochę mniej niż połowa badanych (odpowiednio: 47% i 46%), jednak ufa im tylko mniej więcej co szósty (odpowiednio: 16% i 15%). W rankingu polityków najczęściej spotykających się z negatywnym nastawieniem Polaków dominującą pozycję zajmuje Andrzej Lepper, któremu nie ufa 61% badanych. Pod względem liczby negatywnych wskazań szef Samoobrony zdecydowanie dystansuje wszystkich pozostałych aktorów sceny politycznej uwzględnionych w sondażu. Drugim po Andrzeju Lepperze politykiem stosunkowo częściej niż inni budzącym nieufność respondentów jest Jarosław Kaczyński, jednak brak zaufania do lidera PiS deklaruje nieporównanie mniej osób (34%). Od maja deklaracje te utrzymały się na tym samym poziomie, wciąż zdecydowanie niższym niż jeszcze kilka miesięcy temu, przed smoleńską katastrofą (w I kwartale br. – 51% deklaracji nieufności). Tak jak w maju co czwarty respondent (24%) nie ma zaufania do premiera Donalda Tuska, a mniej więcej co piąty nie ufa wicepremierowi Waldemarowi Pawlakowi (22%), minister zdrowia Ewie Kopacz i Grzegorzowi Schetynie (po 19%) oraz Andrzejowi Olechowskiemu i Bronisławowi Komorowskiemu (po 18%). Najrzadziej z brakiem zaufania, co poniekąd zrozumiałe, spotykają się politycy najmniej znani badanym – nieidentyfikowani przez większość - 6 - respondentów – Bartosz Arłukowicz oraz Sławomir Nowak (odpowiednio: 5% i 7% deklaracji nieufności). Spokojna i mało konfrontacyjna kampania wyborcza przed pierwszą turą wyborów prezydenckich sprawiła, że w dalszym ciągu można mówić o utrzymywaniu się generalnie mniej krytycznego, a bardziej przychylnego nastawienia Polaków wobec całej klasy politycznej. Duża część polityków wciąż utrzymuje dobre notowania, lepsze niż jeszcze kilka miesięcy temu. Wyborcza rywalizacja i kampanijna aktywność nie pozostały jednak bez wpływu na znajomość czy społeczny wizerunek przynajmniej niektórych kandydatów.