Branża motoryzacyjna Egiptu – możliwości współpracy firm 1. Branża motoryzacyjna w gospodarce Egiptu Egipt należy do niewielu krajów dysponujących możliwościami wytwórczymi do produkcji samochodowej i jest największym producentem motoryzacyjnym w regionie MENA /Afryki Północnej i Bliskiego Wschodu/. Egipski sektor motoryzacyjny uznawany jest za wysoce zdywersyfikowany – obejmuje produkcję samochodów osobowych, autobusów, mikrobusów, samochodów ciężarowych oraz branżę podzespołów/części zamiennych.1 Regulacje w zakresie montażu pojazdów samochodowych Rząd Egiptu realizuje politykę rozwoju lokalnych montowni samochodowych i ochrony przed konkurencyjnym importem. Celowi temu służy wymóg określający wsad produktu krajowego w produkcie końcowym, którego wielkość określona została zmodyfikowanym dekretem prezydenckim nr 907 z 2005 r. Dekret określa ułatwienia inwestycyjne dla producentów uwzględniających regułę wsadu krajowego w produkcie końcowym. Zarząd Rozwoju Przemysłowego /IDA/ zobowiązał egipskie montownie samochodów do przestrzegania minimum 45% wsadu krajowej produkcji jako podstawy do korzystania z redukcji taryf celnych w imporcie komponentów do montażu. Dodatkowe regulacje /kompensacja eksportem wsadu mniejszego od 45%; kwartalnego raportowania przez montownię proporcji elementów stosowanych w produkcji; udostępnianie dokumentacji produkcyjnej dla celów kontrolnych; udostępnianie dokumentacji celnej dla kontroli zachowania wsadu krajowego w skali roku/ są wymagane pod rygorem unieważnienia rejestracji montowni w rejestrze gospodarczym. Opłaty celne i podatkowe We wrześniu 2004 roku obniżone zostały stawki celne w imporcie samochodów i części samochodowych jako element realizacji zobowiązań w ramach porozumień z WTO. Decyzje w tym zakresie sprzyjały konkurencyjności cenowej lokalnych producentów, a w przypadku samochodów ciężarowych - odnowieniu floty krajowego transportu samochodowego. Stawki taryfy celnej w imporcie pojazdów samochodowych do Egiptu są zależne od rodzaju pojazdu oraz pojemności silnika. Podobne zależności odnoszą się do stawek podatku importowego i podatku od sprzedaży. W obrocie handlowym Egiptu z państwami Unii 1 Ministerstwo Inwestycji 2010 r. 1 Europejskiej stosowane są stawki celne importowe wynikające z uzgodnień w ramach Umowy Stowarzyszeniowej z 2004 r. /aktualna wysokość stawek wg celnej taryfy importowej Egiptu – www.customs.gov.eg /. Wymogiem zasadniczym jest import samochodu w roku jego produkcji. Udział branży motoryzacyjnej w GDP i rynku pracy Udział branży motoryzacyjnej w egipskim GDP nie jest znaczący – w 2010 roku wyniósł 2,85%.2 Wg szacunków udział produkcji motoryzacyjnej w GDP ulegnie zwiększeniu w perspektywie wzrostu inwestycji w branżach pracujących dla sektora motoryzacyjnego; produkcja sektora motoryzacyjnego stanowiła 16% działu wytwórczości. Sektor motoryzacyjny zatrudnia 75 tys. osób w sferze produkcyjnej /montaż pojazdów samochodowych i branża podzespołów/ oraz 150 tys. osób w sferze obsługi logistycznej /dystrybucji, usługach sprzedaży oraz serwisu i części zamiennych/.3 Egipski sektor motoryzacyjny dysponuje doświadczoną siłą roboczą o konkurencyjnych warunkach płacowych4. Kategoria Miesięczne wynagrodzenie Stawka za 1 godzinę /USA /USA $/ $/ Doświadczony inżynier 1.017 6,4 Inżynier 458 2,9 Wykwalifikowany pracownik 256 1,6 Częściowo wykwalifikowany pracownik 174 1,1 Pracownik pomocniczy 126 0,8 Pracownik administracji 166 1,0 Wartość średnia 211 1,32 Źródło: Egyptian Auto Feeders Association /EAFA/, 2010 r. Inwestycje w branży motoryzacyjnej W Egipcie wprowadzono wiele regulacji prawnych wspierających politykę rządu na rzecz zwiększenia roli sektora prywatnego w gospodarce. Zasadnicze znaczenie dla rozwoju inwestycji w sektorze motoryzacyjnym miała ustawa o inwestycjach zagranicznych nr 8 z 1997 roku, oferująca ułatwienia i gwarancje stymulujące inwestycje prywatne. Wg danych GAFI /General Authority for Foreign Investment/ zakumulowana wartość inwestycji prywatnych w sektorze motoryzacyjnym w okresie od 2007 roku do czerwca 2010 roku wyniosła 1,1 mld dol. USA. Stanowią one 20% całkowitej wartości kapitałowej sektora motoryzacyjnego w Egipcie, wynoszącej 5,48 mld dol. USA zangażowanych w 451 firmach sektora. Wg danych GAFI z czerwca 2010 r. udział egipskiego kapitału prywatnego w sektorze motoryzacyjnym Egiptu wynosił 74%, a kapitału zagranicznego – 26%, w tym 2% z państw arabskich regionu MENA. 2 Oxford Economics, Egypt Sectoral Prospects Briefing, Spring 2010 3 Automotive Industry in Egypt – American Chamber of Commerce in Egypt, 2011 4 Industrial Development Authority /IDA/, Invest in Egypt, Industry Profiles, 2009 2 Strategia rozwoju egipskiego sektora motoryzacyjnego W listopadzie 2009 r. Zarząd Rozwoju Przemysłowego /IDA/ w Egipcie opracował długoterminową, 10-letnią strategię rozwoju przemysłu motoryzacyjnego w celu zwiększenia udziału lokalnej produkcji samochodowej i liczby egipskich producentów części samochodowych oraz umocnienia pozycji Egiptu jako konkurencyjnej bazy eksportowej komponentów samochodowych. Oczekująca na zatwierdzenie strategia przewiduje, że do 2020 r. nastąpi zwiększenie: udziału sektora motoryzacyjnego w GDP do ponad 10%; skali rocznej produkcji pojazdów samochodowych do 1 mln sztuk; wsadu produkcji krajowej w produkcie końcowym powodującego rozwój lokalnych producentów komponentów i ich eksportu; bezpośredniego i pośredniego zatrudnienia w sektorze do 3 mln osób; eksportu pojazdów do 300 tys. sztuk rocznie. 2. Analiza rynku pojazdów samochodowych w Egipcie W połowie 2010 roku w Egipcie zarejestrowanych było 5,6 mln pojazdów samochodowych.5 Samochody osobowe prywatne stanowią w Egipcie większość /48,7%/; drugą grupę stanowią motocykle /22,6%/, a następną samochody i ciągniki ciężarowe /17,3%/. Taksówki mają 6% udział, samochody administracji rządowej i sektora publicznego – 2,6%, autobusy – 1,9%, pozostałe pojazdy – ok. 1%. W Kairze i gubernatorstwie Giza jest zarejestrowanych 2,18 mln samochodów, co stanowi 42% wszystkich pojazdów samochodowych w Egipcie. W Alexandrii zarejestrowanych jest 9% pojazdów zarejestrowanych w Egipcie. Większość pojazdów zarejestrowanych w Kairze stanowią samochody osobowe i motocykle /80%/. Samochody administracji rządowej i sektora publicznego, autobusy i taksówki stanowią 11% pojazdów w Kairze. Ilość nowych pojazdów samochodowych rejestrowanych w Egipcie wzrastała w latach 2001 – 2009 średnio o 12,8% rocznie.6 Wzrost liczby rejestrowanych pojazdów jest efektem czynników demograficznego, ekonomicznego i finansowego, specyficznych dla rynku Egiptu. Wzrastające dochody per capita, młoda wiekowo struktura populacji i utworzenie się wpływowej klasy średniej oraz ułatwienia w finansowaniu zakupu samochodów spowodowały ekspansję egipskiego przemysłu samochodowego. Do maja 2008 roku opłaty rejestracyjne były niskie i na niezminionym poziomie od 1980 roku - podwyższenie opłat rejestracyjnych /vide tabela niżej/, szczególnie w przypadku samochodów luksusowych, spowodowało wzrost wpływów do budżetu państwa i częściowo ograniczyło popyt na samochody o dużej pojemności silnika. pojemność silnika opłata rejestracyjna do V. 2008 r. /w opłata rejestracyjna po V. 2008 r. /w funtach egipskich - EGP/ funtach egipskich - EGP/ poniżej 1600 ccm 16 - 25 100 – 120 1600 – 2030 ccm 120 1.000 powyżej 2030 ccm 500 2% wartości pojazdu Źródło: Ministry of Interior, Central Traffic Department, 2010 5 rejestracja prywatnych pojazdów samochodowych, motocykli i traktorów podlega wznowieniu co rok lub co 3 lata 6 Central Agency for Public Mobilization and Statistics /CAPMAS/, grudzień 2009 r. 3 Segment samochodów osobowych w Egipcie jest nadal względnie niewielki. Wskaźnik motoryzacji w Egipcie /ilość posiadanych samochodów osobowych na 1 tys. mieszkańców/ wynosi 33,6 i jest niski w porównaniu do innych krajów o zbliżonym poziomie dochodu. Wskaźnik dla Kairu wynosi 120 i jest najwyższy w Egipcie. Również długi okres posiadania samochodów osobowych nie sprzyja rozwojowi tego segmentu rynku – jedna trzecia samochodów osobowych w Egipcie przekracza 25 lat.7 Segmenty rynku pojazdów samochodowych W działalności wytwórczej egipskiej branży motoryzacyjnej zaangażowanych jest 17 producentów samochodowych, realizujących produkcję na 27 liniach montażowych /11 dla samochodów osobowych, 7 dla autobusów i 9 dla pojazdów dostawczych/. Produkcja samochodów realizowana jest przez firmy egipskie /Automotive Eng. Co., Automotive Gate Egypt, Bavarian Auto Group - BAG, Ghabbour Auto - GB Auto, Gorica Egypt, JAC, Lada Egypt, MCV/, firmę zagraniczną - oddział koncernu NISSAN, będący 100% własnością firmy japońskiej, oraz joint-ventures z kapitałem egipskim /Arab American Vehicles - AAV, Daewoo Motor Egypt, Egyptian German Automotives, GB – Polo, General Motors Egypt, Peugeot Egypt, Suzuki Egypt, Temsa Egypt/. Dystrybucja sektora motoryzacyjnego opiera się na agentach handlowych, będących autoryzowanymi dealerami zagranicznych marek pojazdów oraz sieci dystrybutorów samochodów, oferujących także usługi serwisowe i części zamienne /są oni ustanawiani przez autoryzowanych agentów handlowych/. W branży dystrybucji pojazdów samochodowych funkcjonują także pośrednicy handlowi nie związani ze specyficzną marką producenta i nie dysponujący zapleczem usług serwisowych.8 W 2009 roku wyprodukowano w Egipcie 114.782, a sprzedano 205.500 pojazdów samochodowych. Rynek pojazdów samochodowych w Egipcie jest zdominowany przez segment samochodów osobowych, posiadający 77% udział w całkowitej wartości sprzedaży samochodów w 2009 roku. Samochody ciężarowe zajmują drugą pozycję