Urz¹d Miejski w Radomiu Wydzia³ Edukacji, Sportu i Turystyki SCENARIUSZ WYCIECZKI PIESZEJ JASTRZÊBIA - JEDLNIA LETNISKO D£UGOŒÆ : 13,4 km CZAS PRZEJŒCIA : 4 godziny + oko³o 2,5 godziny odpoczynku Warka 10 Grabów n. Pilic¹ 9 Strzy¿yna Bia³obrzegi Nowe Miasto Dobieszyn Kozienice 6 Zajezierze 5 B¹kowiec Jastrzêbia 4 Garbatka Let. 7 8 ¯ytkowice Lesiów Pionki 2 Jedlnia Koœc. Drzewica 1 Rajec 3 Jedlnia Let. 11 Bieliny RADOM Przysucha Zwoleñ Na mapie zaznaczono przebieg tras poni¿szych 11 wycieczek 1 Radom Rynek - Rajec Poduchowny 7 Lesiów - Jastrzêbia 2 Rajec Poduchowny - Jedlnia Letnisko 8 Jastrzêbia - Jedlnia Letnisko 3 Jedlnia Letnisko - Pionki Zachodnie 9 Strzy¿yna - Grabów n. Pilic¹ 4 ¯ytkowice - Pionki Zachodnie 10 Grabów n. Pilic¹ - Warka 5 ¯ytkowice - Garbatka Letnisko 11 Bieliny - Drzewica 6 B¹kowiec - Garbatka Letnisko I P K IE Y S T Z S E Y J R I U G T Ó A R Komisja Turystyki Pieszej i Górskiej J OM PTTK S S K I I M E J O K PTTK Zrealizowano przy pomocy finansowej Gminy Miasta Radomia RADOM 2008 INFORMACJA O DOJAZDACH WYJAZD NA WYCIECZK Ę Wyjazd z Radomia do Jastrz ębi autobusem podmiejskim linii „L” z przystanku przy dworcu PKP w Radomiu w dni robocze w godzinach: 7.55, 9.30, 11.15 oraz 13.06, w soboty i niedziele: 9.20, 9 oraz 12.35. POWRÓT Z WYCIECZKI Powrót do Radomia ze stacji PKP Jedlnia Letnisko poci ągiem osobowym w dni robocze w godzinach: 10.32, 13.04, 15.15, 17.10 oraz 18.22. autobusem linii podmiejskiej „J” przystanek przy dworcu PKP Jedlnia Letnisko dni powszednie: 10.00, 11.25, 12.45, 14.00, 14.25, 15.05, 16.05, 16.35, 17.35, 18.00, 19.05 oraz 19.30. sobota i niedziele: 10.15, 11.50, 13.15, 14.35, 16.05, 17.45 oraz 19.20. Planuj ąc wycieczk ę, nale Ŝy sprawdzi ć: aktualno ść odjazdów autobusów MPK (Internet www.mzdik.pl/rozklady/linie.htm ) oraz aktualno ść odjazdów poci ągów (Internet www.pkp.pl ). UWAGA UCZESTNICY WYCIECZKI! Ka Ŝdy kto w dowolnym okresie czasu zdob ędzie 60 punktów (1 km przebytej trasy = 1 punktowi) mo Ŝe zdoby ć ODZNAK Ę TURYSTYKI PIESZEJ w stopniu POPULARNYM. W tym celu nale Ŝy zaopatrzy ć si ę w ksi ąŜ eczk ę OTP w biurze O.M. PTTK przy ul. R.Traugutta 46/48, tel. 0-48 362 25 26. W ksi ąŜ eczce znajdziecie regulamin odznaki i zasady jej zdobywania. Uczestnicz ąc m.in. w tej wycieczce mo Ŝecie równie Ŝ zdoby ć (zaliczy ć cz ęść wymaga ń) na Odznak ę Regionaln ą Ziemi Radomskiej. Wi ęcej informacji znajdziecie na stronie: http://www.pttkradom.prv.pl/ Zach ęcamy Was do zdobywania odznak turystyki kwalifikowanej (OTP) i krajoznawczych. © by Wojciech T. Kacperski, Konrad Bielecki, Andrzej Kruszyna PT TK Trasa wycieczki Jastrzêbia - Jedlnia Letnisko Legenda 8 lasy, zieleñ miejska bagna, torfowiska rzeki zbiorniki wodne linia kolejowa, 8 stacja, przystanek zabudowania koœció³ zabytkowy, koœció³ kapliczka przydro¿na 8 krzy¿ przydro¿ny mogi³a pomnik cmentarz rezerwat przyrody 8 P parking leœny leœniczówka szlaki turystyczne 8 trasa wycieczki 8 0,5 0 0,5 1,0 km 4 WYCIECZKA JASTRZ ĘBIA – JEDLNIA LETNISKO Jastrz ębia, przystanek MPK (PKS) – przej ście szlakiem rowerowym w kolorze Ŝółtym – parking przy „Królewskiej Drodze” – rezerwat „Ciszek” – skraj lasu – dalej przej ście znakowanym szlakiem turystycznym w kolorze czarnym (MZ-5209s) – Kieszek – szosa nr 737 (Radom-Kozienice) – rezerwat „Jedlnia”– Jedlnia Letnisko-PKP (MPK, PKS). Ł ączna długo ść wycieczki – 13,4 km. Wycieczk ę rozpoczynany przy przystanku MPK linii ”L” i PKS w Jastrz ębi na wprost pawilonów handlowo-usługowych. Jastrz ębia – miejscowo ść w powiecie radomskim, siedziba gminy. Pierwsza wzmianka pochodzi z 1191 roku i dotyczy przyznania z niej dziesi ęciny kolegiacie sandomierskiej przez Kazimierza Sprawiedliwego. Wie ś nale Ŝała od najdawniejszych czasów do własno ści królewskiej w starostwie grodowym radomskim. Jastrz ębia le Ŝą ca przy „brzóskim” trakcie handlowym łącz ącym Radom z Ryczywołem i przeprawami wi ślanymi była miejscem postoju kupców i oddziałów wojskowych. Jastrz ębianie brali udział w powstaniu styczniowym 1863 roku zarówno w walkach, jak i zaopatrywaniu powsta ńców w Ŝywno ść i ubrania. W 1867 roku we wsi została zało Ŝona szkoła elementarna. Pierwsza wojna światowa zapisała si ę tu potyczk ą w pa ździerniku 1914 roku. W okresie mi ędzywojennym w Jastrz ębi zało Ŝono: bibliotek ę składkow ą, spółdzielni ę spo Ŝywców, Fot. 1. Ko ściół w Jastrz ębi kółko rolnicze, stra Ŝ ogniow ą, parafi ę i koło młodzie Ŝy. W 1935 roku rozbudowano miejscow ą szkoł ę. W tym czasie powstała monografia o Jastrz ębi napisana przez miejscowego nauczyciela Kazimierza Mroza. Podczas II wojny światowej wie ś została wysiedlona i zamieniona w poligon wojsk niemieckich. Na okolicznym terenie działały Bataliony Chłopskie. Z przystanku udajemy si ę szos ą (Radom-Brzóza) w kierunku Brzózy wraz ze znakami Ŝółtego szlaku rowerowego. UWAGA! DU śY RUCH SAMOCHODÓW. Po kilkudziesi ęciu metrach, przed ko ściołem, skr ęcamy w prawo. Ko ściół pw. Zwiastowania NMP został zbudowany w 1986 roku. Na placu ko ścielnym zachowała si ę drewniana dzwonnica z poprzedniego drewnianego ko ścioła przeniesionego w okolice Warszawy. Asfaltow ą drog ą idziemy przez wie ś o zró Ŝnicowanej zabudowie. Spotykamy tu stare drewniane domy i takie same obej ścia, współczesne wille, a z prawej opuszczone zabudowania Spółdzielni Kółek Rolniczych. Tu Ŝ przed skrajem lasu z prawej mijamy budynek byłej gajówki, a za ni ą le śny parking i dwa okazałe d ęby – miejsce wypoczynku (1,7 km trasy). Wraz ze znakami Ŝółtego szlaku rowerowego wchodzimy w lasy Puszczy Kozienickiej. Puszcza Kozienicka – kompleks le śny poło Ŝony na obszarach Równiny Kozienickiej, pomi ędzy Radomiem a Wisł ą, na granicy powiatów radomskiego © by Wojciech T. Kacperski, Konrad Bielecki, Andrzej Kruszyna PTTK 5 i kozienickiego, w widłach rzek Wisły i Radomki. Część pradawnej Puszczy Radomskiej. Ma powierzchni ę ok. 30 000 ha. Granic ę wyznaczaj ą: od północnego zachodu rzeka Radomka, od północnego wschodu dolina Wisły, a od południa droga Radom – Puławy. Na jej obrze Ŝach znajduj ą si ę miasta Kozienice i Pionki. Przez teren Puszczy Kozienickiej przebiega północna granica zasi ęgu jodły, buka, jaworu oraz wi ązu górskiego. Granica ta przebiega od zachodu wzdłuŜ rzeki Radomki do Gr ądów i st ąd prowadzi na wschód do Wisły. Drzewostan puszczy zdominowany jest przez sosn ę z domieszk ą d ębu, grabu i jodły. Wi ększo ść obszaru Puszczy Kozienickiej jest obj ęta ochron ą w ramach Kozienickiego Parku Krajobrazowego. Kozienicki Park Krajobrazowy został utworzony w 1983 roku dla zachowania lokalnego krajobrazu przyrodniczo-geograficznego oraz znacznych obszarów naturalnych lasów Puszczy Kozienickiej z bogat ą ro ślinno ści ą zieln ą i ciekawym ukształtowaniem terenu. Po powi ększeniu w 2001 roku Park obejmuje 26 233,83 ha Puszczy z najcenniejszymi drzewostanami o naturalnym charakterze. W celu zabezpieczenia go przed zniekształceniem oraz stworzenia warunków dla rozwoju turystyki i wypoczynku wokół Parku utworzono otulin ę o powierzchni 36 009,62 ha, któr ą stanowi ą obszary le śne i polne. Wędrówk ę przez las kontynuujemy „Jastrz ębi ą Drog ą”, po przej ściu około 700 metrów z lewej strony mijamy okazały d ąb z kapliczk ą (2,4 km trasy). Dochodzimy do poprzecznej le śnej szerokiej „Królewskiej Drogi” i przy niej do le śnego parkingu (wiata i ławki MO śLIWO ŚĆ ZORGANIZOWANIA ODPOCZYNKU) zlokalizowanego na polanie byłej składnicy drewna przy ko ńcu (pocz ątku) nieistniej ącej dzi ś le śnej kolejki wąskotorowej słu Ŝą cej do zwózki drewna do tartaku w Pionkach (4,0 km trasy). Tu spotykamy znakowany szlak turystyczny w kolorze czerwonym (MZ-5204c) biegn ący Fot. 2. Parking le śny przy rezerwacie "Ciszek" „Królewska Drog ą” i zielony szlak rowerowy. „Królewska Droga” – stary trakt umo Ŝliwiaj ący Jagiellonom przebywaj ącym na zamku w Radomiu w drodze z Krakowa do Wilna udawa ć si ę do my śliwskich dworów w: Jedlni, Augustowie, Kozienicach i Świer Ŝach Górnych na łowy na grubego zwierza (tury, Ŝubry, nied źwiedzie, jelenie, dziki) w Puszczy Radomskiej. Król Władysław Jagiełło był w Puszczy Radomskiej około 20 razy. Wzdłu Ŝ „Królewskiej Drogi” w 1973 roku Witaliusz Demczuk, Adam Koza i Ludwik Plewik wyznakowali szlak turystyczny w kolorze czerwonym. Szlak pocz ątkowo zaczynał si ę w Radomiu przy stadionie „Radomiaka” na ul. Struga, pó źniej pocz ątek szlaku przeniesiono do Lesiowa przy stacji PKP. Szlak biegnie „Królewsk ą Drog ą” w okolice Chinowa, gdzie odchodzi do Woli Chodkowskiej i dalej do Warki przez Studzianki Pancerne. Z parkingu – miejsca wypoczynku nadal idziemy szerok ą „Jastrz ębi ą Drog ą” za znakami Ŝółtego i zielonego szlaku rowerowego, po około 0.5 km po prawej stronie drogi pocz ątek rezerwatu „Ciszek” (4,2 km trasy), który si ęga si ę w gł ąb lasu na około 0.6 km. Tu zielony szlak rowerowy skr ęca w prawo. Rezerwat przyrody „Ciszek”, cz ęś ciowy, le śny, o powierzchni 40,28 ha został utworzony w 1982 r. Nazwa uroczyska, w którym znajduje si ę rezerwat pochodzi od cisów, które rosły tu jeszcze na pocz ątku XX w. Drzewostany jodłowe i d ębowe licz ące 130-160 lat s ą bardzo cenne ze wzgl ędu na ich naturalne pochodzenie. Zostały one silnie przerzedzone w wyniku niewła ściwej gospodarki le śnej i wichury w latach 80. W podro ście spotykamy d ęby i świerki, a podszyt stanowi ą: bez czarny, jarz ębina ©© byby WojciechWojciech T.T. Kacperski,Kacperski, KonradKonrad Bielecki,Bielecki, AndrzeAndrzejj KruszynaKruszyna PPTTTTKK 6 i brzoza. W ro ślinno ści runa obok lilii złotogłów wyst ępuj ą: narecznica samcza, groszek wiosenny, kokoryczka wonna, przytulia wiosenna, przylaszczka pospolita i zawilec gajowy. Teren jest równinny, poło Ŝony na morenie dennej, utworzonej z gliny i piasków gliniastych.