Betrokken Stad Programma 2019 - 2022 Inhoud Inleiding pagina 5 Deel 1 - Rotterdam samen maken pagina 16 Stedelijke opgaven en de omgevingswet pagina 16 Uitgangspunten voor participatie pagina 22 Wat merkt de Rotterdammer ervan? pagina 24 Deel 2 - Rotterdam samen maken: dit doen we al pagina 26 Camping Crooswijk pagina 28 De Wende pagina 29 Hofbogen pagina 30 Woord vooraf Het Oude Westen pagina 31 Rotterdammers zijn trots op hun stad. We staan bekend om onze ‘Rotterdamse directheid’ en onze Anders geregeld pagina 32 nuchtere mentaliteit ‘mouwen opstropen en doen!’ Daarnaast zijn we betrokken, onze stad gaat ons Klimaattafels pagina 33 aan het hart. Er zijn in deze stad veel mogelijkheden om mee te doen. Denk bijvoorbeeld aan de Deel 3 - Rotterdam samen maken: dit gaan we doen pagina 36 gemeenteraadsverkiezingen, Buurt Bestuurt, CityLab010, Gemeentepeiler en de Wijkconferenties Thema 1: Maak Rotterdam Mee pagina 38 met het college. Toch heeft een groot deel van de Rotterdammers Thema 2: Innoveren en experimenteren pagina 42 behoefte aan meer inspraak op wat er gebeurt in hun directe leefomgeving. Met zo’n oproep ga ik als Thema 3: Cultuur- en organisatieontwikkeling pagina 46 wethouder natuurlijk aan de slag. Thema 4: Jongerenparticipatie pagina 48 Daarom presenteer ik u met trots het programma Betrokken Stad. Met dit programma werken we de komende twee jaar verder aan ruimte voor ideeën van alle Rotterdammers. We werken vooral aan makkelijke en snelle inspraak, zodat u weet hoe u mee kunt doen. Beter communiceren hoort daarbij. Die uitdaging ga ik graag aan. Doet u mee? Want samen maken wij de stad! Wethouder Barbara Kathmann Economie, Wijken en Kleine kernen 3 Coverfoto: Arnoud Verhey 4 Inleiding Als gemeente is het onze uitdaging om met bewoners, Dit blijkt onder meer uit de omnibusenquête. ondernemers en instellingen te werken aan een sterke stad. In de sterke stad is ruimte voor alle Rotterdammers Met de omnibusenquête doet Rotterdam jaarlijks een om met elkaar te bouwen aan de toekomst. rondvraag onder de inwoners van de stad. Dit jaar kwam daaruit het volgende naar voren: Die samenwerking met de Rotterdammers willen we graag • 30% van de respondenten vindt dat ze (ruim) concreet maken. Daarom heeft het college de volgende voldoende de gelegenheid hebben om mee te ambities opgesteld: denken over de te nemen maatregelen. 48% vindt dat ze hier (veel) te weinig de gelegenheid voor krijgen 14a Significant meer Rotterdammers vinden aan en 21% geeft aan hier geen mening over te hebben. het einde van deze collegeperiode dat ze meer • 21% van de respondenten vindt dat ze (ruim) worden betrokken in het meedenken over voldoende de gelegenheid hebben om mee te maatregelen in hun leefomgeving dan aan het beslissen over de te nemen maatregelen. 56% vindt begin van deze collegeperiode dat ze hier (veel) te weinig de gelegenheid voor krijgen en 23% geeft aan hier geen mening over te hebben. 14b Significant meer Rotterdammers vinden aan We willen het als stad beter gaan doen. Hoe? Dat leggen het einde van deze collegeperiode dat ze meer we vast onder de noemer: Betrokken Stad. Als gevolg worden betrokken in het meebeslissen over hiervan zal je als Rotterdammer merken dat de gemeente maatregelen in hun leefomgeving dan aan het je meer betrekt bij maatregelen in hun leefomgeving. begin van deze collegeperiode We vragen meer naar de mening van Rotterdammers én als je met initiatieven komt, helpt de gemeente je verder. Of het nu gaat om zorg, onderwijs, het woningaanbod, de energietransitie of de Omgevingswet: Rotterdammers Ambitie hebben in hun leefomgeving direct te maken met besluiten. Daar hoort altijd de volgende vraag bij: 2019 2020 2021 (nulmeting) Wanneer, hoe en waarom betrekken we, de bewoners, instellingen en ondernemingen hierbij? (Ruim) voldoende 30% 32% 35% gelegenheid om mee In Rotterdam kennen we een veelheid aan instrumenten te denken over te die participatie bevorderen. Het gaat van Opzoomeren nemen maatregelen tot CityLab010, van Buurt Bestuurt tot het Burgerpanel en van Bewonersavond tot de Gemeentepeiler. Toch hebben (Ruim) voldoende 21% 23% 25% Rotterdammers het idee dat ze niet goed op de hoogte gelegenheid om mee zijn, weinig betrokken worden én niet genoeg steun te beslissen over te krijgen voor hun plannen. nemen maatregelen De omnibusenquête is een steekproef. Wat nu het directe effect van de inspanningen voor Betrokken Stad op de uitkomsten in 2020 en 2021 is: dat is moeilijk vast te stellen. Daarom gaan we voor meer dan betere cijfers. We zien het ook als kwalitatieve uitdaging om Rotterdammers meer invloed te geven op hun leefomgeving. Foto:5 Joep Boute 6 Leeswijzer Op de volgende drie pagina’s laten we zien wat de visie en de ambitie is van de Betrokken Stad. Het geeft het Rotter­ damse verhaal van participatie op hoofdlijnen weer. En het geeft antwoord op de vraag ‘hoe willen we dat participatie wordt beleefd?’ en ‘hoe realiseren we dat samen met de stad?’. In deel 1 van dit programma vertellen we meer over de context van de Betrokken Stad en de uitgangspunten voor participatie. In deel 2 zijn actuele praktijkvoorbeelden van participatie uitgewerkt. En in deel 3 zijn de plannen voor de komende periode te vinden. Dat zijn plannen die ervoor zullen zorgen dat we samen de stad nóg beter en mooier maken. Ondertussen blijven we continu in gesprek met de stad, die altijd in beweging is. Er kunnen in de loop van het programma dus nog nieuwe projecten bij komen, want het is een levend document. Foto:7 Arnoud Verhey 8 De ambitie Rotterdam kent allerlei instrumenten die participatie met en door bewoners, ondernemers en instellingen bevorderen. De leden van de gebiedscommissies, wijkraden en wijkcomités spelen eveneens een belangrijke rol. Zij zijn de ogen en oren van de wijk. Bij veel projecten voor de stad is participatie een voorwaarde. Het is onder andere daarom heel belangrijk dat we helder zijn over: Hoe kun je als Rotterdammer meedoen? Op welke manier kun je bijdragen aan de besluitvorming? Aan die helderheid gaan we nog harder werken, want de betrokken stad maken we samen. 9 10 De beweging en beleving De samenleving is constant in beweging. Dat geldt ook voor de manier waarop mensen bij die samenleving betrokken willen en kunnen zijn. We hebben bovendien te maken met grote opgaven, zoals de invoering van de Omgevingswet in 2021, de vergroeningsopgave, de vergrijzing, energietransitie en digitalisering. Betrokken Stad is onderdeel van deze beweging en geeft hier inhoud aan. Ons doel: een stad voor iedereen zijn waar mensen zich gehoord voelen en serieus worden genomen. Rotterdam is wat ons betreft een stad waar ideeën van bewoners werkelijkheid worden. Er gebeuren hier al veel mooie dingen die daaraan bijdragen. Het is belangrijk om die goede voorbeelden met elkaar te delen zodat we hiervan leren. We zien ze dan ook als inspiratiebron om de participatie in de stad verder te ontwikkelen. 11 12 #Hoedan? Meer Rotterdammers de mogelijkheid bieden om mee te denken, mee te doen en mee te beslissen gaat niet vanzelf. Hier moet je een organisatie voor hebben die daarop is ingesteld en processen die toegankelijk zijn voor alle Rotterdammers. De instrumenten moeten passend zijn en aansluiten bij de behoeften van de stad. En vervolgens ook goed vindbaar, herkenbaar en niet te ingewikkeld. 13 14 Deel 1 Rotterdam samen maken Rotterdam wil dat meer Rotterdammers zich betrokken voelen bij het meedenken en meebeslissen over maatregelen in hun leefomgeving. Uit onderzoek blijkt dat Rotterdammers vinden dat ze niet altijd op de hoogte zijn, weinig betrokken worden én niet genoeg steun krijgen voor hun plannen. De gemeente staat hierin dus voor een belangrijke opgave. De context: stedelijke opgaven en de Omgevingswet De betrokken stad maken we samen. Het college heeft drie doorbraken benoemd om te werken aan het Rotterdam van nu en de toekomst: 1. Kansen voor Rotterdammers, een generatie zonder achterstanden 2. Wonen in een wereldstad, een thuis voor alle Rotterdammers 3. Nieuwe energie, nieuwe economie en schone lucht In deze doorbraken is participatie een prominent en integraal onderdeel van de aanpak. De opgaven zijn namelijk groot en complex. Hier is de hele stad bij nodig en daar kunnen de principes en activiteiten vanuit de Betrokken Stad bij worden benut. In de Betrokken Stad hebben we per opgave één target uitgelicht om te laten zien hoe participatie eraan kan bijdragen. Naast de concrete opgaven is de Omgevingswet een katalysator voor participatie met de omgevingsvisie als belangrijk instrument. De kern van de Omgevingswet gaat over ruimte geven, over laten en vertrouwen, en over een andere verdeling van verantwoordelijkheden tussen overheid en samenleving. De wet geeft meer ruimte om lokale afwegingen te maken en rekening te houden met belangen van directbetrokkenen. Participatie is hierbij niet alleen vanzelfsprekend, maar ook noodzakelijk. Foto: Iris van den Broek Foto: Peter Schmidt 15 16 2. Wonen in een wereldstad, een thuis voor alle Rotterdammers Target: 20 hectare groen erbij in 2022 t.o.v. 2018 (vergroeningsopgave). Foto: Jan van der Ploeg Actie: We blijven ons best doen om bewoners van de stad te stimuleren hun dak te vergroenen. Vanaf 2020 willen we daarom een nieuwe subsidieregeling activeren. 1. Kansen voor Rotterdammers, Er is subsidie voor multifunctioneel dakgebruik. Dit past ook bij het plan Rotterdams Weerwoord en de een generatie zonder achterstanden Energietransitieopgave. Bewoners hebben iets aan groen dichtbij huis. Door Target: Aantal bijstandsuitkeringen in Rotterdam Klantreis uitkeringsaanvraag bewoners te betrekken bij het aanleggen van extra groen naar 30.000 in hun directe woonomgeving, verbetert de leefkwaliteit. Hoe verloopt het aanvraagproces? Uit het klantreis­- Het hoeft dan niet over veel vierkante meters te gaan. Actie: Eén van de doelen van het college is om het aantal onderzoek hierover blijkt dat mensen onzekerheid ervaren De waardering van kleine groene locaties is vaak groot.