Tradycja i innowacja Udział Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Olsztynie w realizacji projektu Baltic Landscape Tradition and Innovation The Participation of Regional Directorate of State Forests in Olsztyn in Baltic Landscape Project Tradycja i innowacja Udział Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Olsztynie w realizacji projektu Baltic Landscape Tradition and Innovation The Participation of Regional Directorate of State Forests in Olsztyn in Baltic Landscape Project Olsztyn 2014 Autorzy – Redaktorzy Paulina Adamska Anna Bartoszewicz Tomasz Czyżyk Tomasz Jarczyk Patryk Kaczyński Barbara Kruczyk Piotr Kulas Ewelina Łopatko Anna Markowska Urszula Nadolna Ewa Pietrzak Adam Pietrzak Joanna Sienkiewicz Andrzej Sroczyński Marek Taradejna Tłumaczenie na język angielski Biuro tłumaczeń DAG-CENTER, Olsztyn © Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Olsztynie, 2014 ISBN 978-83-62860-21-0 Wydawca Wydawnictwo Mantis, Olsztyn Druk Zakład Poligraficzny „Gutgraf”, Olsztyn Szanowni Czytelnicy, Z nieukrywaną satysfakcją oddajemy w Państwa ręce album, który jest syntetycznym podsumowaniem tego, co już udało się nam zrealizować w ramach projektu „Baltic Landscape”. To międzynarodowe przedsięwzięcie, które realizuje Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Olsztynie jest doskonałym przykładem na to, że wy- mieniając poglądy i szczerze określając swoje oczekiwania można budować płaszczyznę porozumienia między z pozoru bardzo różnymi grupami interesów. Realizując projekt „Baltic Landscape” w miejscu szczególnym, jakim jest Leśny Kompleks Promocyjny „Lasy Mazurskie”, udowodniliśmy, że dialog między leśnikami, samorządowca- mi, organizacjami pozarządowymi, czy naukowcami jest nie tylko możliwy, ale wręcz konieczny. Wszystkim nam zależy przecież na tym samym – chcemy chronić przyrodę, nie zapominając jednocześnie, że człowiek jest też jej elementem. Tym bardziej się cieszę, że album ten oddajemy w Państwa ręce w chwili szczególnej – w 2014 roku Państwo- we Gospodarstwo Leśne „Lasy Państwowe” obchodzi jubileusz 90-lecia. Nasze uczestnictwo w projekcie „Baltic Landscape” to także dowód na to, jak zmienia się polski model zarządzania lasami. W swojej codziennej pracy próbujemy znaleźć punkt równowagi między różnymi funkcjami lasu – od gospodarczej poprzez ekologiczną aż po społeczną. Jestem przekonany, że w kolejnych latach działalności instytucji, która zarządza mieniem wszystkich mieszkańców Polski, nie zejdziemy z tej ścieżki. Życzę miłej lektury. Z leśnym pozdrowieniem: Darz Bór! Jan Karetko Dyrektor Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Olsztynie Readers, We have a great pleasure to present this album as a brief outline of what the Regional Directorate of State Forests in Olsztyn have already managed to attain within the framework of the “Baltic Landscape Project”. The international Project, part of which has been implemented by the RDSF in Olsztyn, is a perfect example of how seemingly very different groups of interest can cooperate. The experience gained from work carried out in the specific place of Forest Promotion Complex “Mazurian Forests” proves beyond any doubt that a dialogue between foresters, commune self-governments, NGOs, and sci- entists is not only possible, but also essential. Natural environment protection lies in the interest of all of us simply because we - humans - are part of it. Also, this album is published in a special moment. The year of 2014 marks the 90th anniversary of The State Forests National Forest Holding. Our active participation in the “Baltic Landscape” project is indicative of the Polish forestry management evolution. Every day we try hard to strike a balance between various functions of for- ests from economic and environmental to social,. I do believe that in the time to come our organization, which has been working on behalf of all Polish Citizens for such a long time, will be performing its duties dutifully and fairly. Have a good read. Darz Bór! Jan Karetko Director of the Regional Directorate State Forests in Olsztyn fot. M. Taradejna Spis treści Leśny Kompleks Promocyjny „Lasy Mazurskie”............................................................................................................... 7 Charakterystyka Leśnego Kompleksu Promocyjnego „Lasy Mazurskie”......................................................................7 Informacje ogólne ….............................................................................................................................................. 7 Cele i zadania oraz podstawy funkcjonowania leśnych kompleksów promocyjnych ….......................................... 8 Przyrodnicze warunki gospodarki leśnej …............................................................................................................ 9 Walory florystyczne i faunistyczne …................................................................................................................... 11 Zarys dziejów Puszczy Piskiej …......................................................................................................................... 14 Wielka Knieja i początki osadnictwa …......................................................................................................... 14 Gospodarka leśna w czasach krzyżackich i w okresie pruskim …................................................................... 16 Gospodarka leśna w pierwszych latach po II wojnie światowej ….................................................................. 22 Zagospodarowanie lasów – LKP „Lasy Mazurskie” …......................................................................................... 23 Hodowla lasu …............................................................................................................................................. 23 Wskaźniki stanu lasu …................................................................................................................................. 25 Ochrona lasu ….............................................................................................................................................. 27 Lasy ochronne …............................................................................................................................................ 29 Użytkowanie lasu …....................................................................................................................................... 30 Łowiectwo …................................................................................................................................................. 33 Ochrona przyrody i zasobów leśnych w LKP „Lasy Mazurskie” …................................................................ 34 Udostępnianie lasów – LKP „ Lasy Mazurskie” …......................................................................................... 38 Edukacja leśna i udostępnianie lasu …........................................................................................................... 39 Współpraca naukowo-informacyjna ….......................................................................................................... 42 Nadleśnictwo Mrągowo …........................................................................................................................................ 44 Nadleśnictwo Spychowo …....................................................................................................................................... 46 Nadleśnictwo Strzałowo …........................................................................................................................................ 48 Nadleśnictwo Maskulińskie ….................................................................................................................................. 51 Nadleśnictwo Pisz …................................................................................................................................................. 53 Stacja Badawcza Rolnictwa Ekologicznego i Hodowli Zachowawczej Zwierząt PAN w Popielnie ......................... 56 Projekt „Baltic Landscape” ….......................................................................................................................................... 59 Wprowadzenie …...................................................................................................................................................... 59 Komunikacja i informacja …..................................................................................................................................... 61 Ustanowienie Sieci Bałtyckich Krajobrazów …......................................................................................................... 65 Wstęp ….............................................................................................................................................................. 65 Co dalej z projektem Baltic Landcsape? ….......................................................................................................... 67 Innowacyjne podejście do zintegrowanego planowania w krajobrazie …...................................................................71 Wstęp .................................................................................................................................................................. 71 Ekspertyza prawna ….......................................................................................................................................... 71 Internetowa platforma wymiany informacji …....................................................................................................