Evolucija taktike i sustava treninga u nogometu Vuk, Leonard Undergraduate thesis / Završni rad 2020 Degree Grantor / Ustanova koja je dodijelila akademski / stručni stupanj: Polytechnic of Međimurje in Čakovec / Međimursko veleučilište u Čakovcu Permanent link / Trajna poveznica: https://urn.nsk.hr/urn:nbn:hr:110:096816 Rights / Prava: In copyright Download date / Datum preuzimanja: 2021-09-25 Repository / Repozitorij: Polytechnic of Međimurje in Čakovec Repository - Polytechnic of Međimurje Undergraduate and Graduate Theses Repository MEĐIMURSKO VELEUČILIŠTE U ČAKOVCU MENADŽMENT TURIZMA I SPORTA LEONARD VUK EVOLUCIJA TAKTIKE I SUSTAVA TRENINGA U NOGOMETU ZAVRŠNI RAD Mentor: Tomislav Hublin, v. pred. ČAKOVEC, 2020. MEĐIMURSKO VELEUČILIŠTE U ČAKOVCU MENADŽMENT TURIZMA I SPORTA LEONARD VUK EVOLUCIJA TAKTIKE I SUSTAVA TRENINGA U NOGOMETU THE EVOLUTION OF FOOTBALL TACTICS AND TRAINING SYSTEM ZAVRŠNI RAD Mentor: Tomislav Hublin, v. pred. ČAKOVEC, 2020. SAŽETAK Cilj je ovog rada opisati i pojasniti evoluciju taktike i treninga u nogometu. Ukratko će se objasniti što je to taktika u nogometu, kako se ona razvijala kroz povijest, na koji se način primjenjuje te koliko je bitna za samo odvijanje i razvoj nogometne igre. Uz to, u radu će biti opisan i sustav rada trenera budući da su oni glavni čimbenici za provedbu taktičkih komponenti, a isto tako uvelike utječu na razvoj mladih kroz stručno-selektivni proces. Poseban naglasak stavljen je na razvoj taktike od njenih najranijih početaka do danas. Spomenut će se taktička sredstva nogometne igre (individualna i kolektivna) te objasniti osnovne pojmove kao što su sustav nogometne igre, taktički stil, koncepcija, varijanta, formacija itd. Zbog velikog broja različitih formacija i stilova koje taktika nosi, ovaj je rad podijeljen kronološki od samih početaka u drugoj polovici 19. stoljeća pa sve do danas. Kao neizostavan dio navest će se osobe koje su bile i jesu revolucionari nogometa i kao takve zaslužuju posebnu pažnju. Ključne riječi: nogomet, taktika, evolucija, sustav, formacija, trening, UEFA Leonard Vuk Evolucija taktike i sustava treninga u nogometu SADRŽAJ 1. UVOD ................................................................................................................................................... 4 2. ANALIZA NOGOMETA I TAKTIKE U NOGOMETU ................................................................... 6 2.1. TAKTIKA I TAKTIČKI POJMOVI ............................................................................................................... 7 2.2. SUSTAVI U NOGOMETNOJ IGRI ............................................................................................................. 10 2.3. POZICIJE IGRAČA U NOGOMETU ........................................................................................................... 11 3. RAZVOJ NOGOMETA U 19. I 20. STOLJEĆU .................................................................................. 13 3.1. PIRAMIDA 2-3-5 ................................................................................................................................. 15 3.2. DUNAVSKA ŠKOLA ............................................................................................................................. 16 3.3. W-M FORMACIJA................................................................................................................................ 16 3.4. RAZDOBLJE NAKON DRUGOG SVJETSKOG RATA .................................................................................. 18 3.4.1. Mađarska „Laka konjica“ .......................................................................................................... 18 3.4.2. Peleov Brazil i pojava 4-2-4 formacije....................................................................................... 21 3.5. TOTALNI NOGOMET ............................................................................................................................ 23 3.6. CATENACCIO ...................................................................................................................................... 27 3.7. OSAMDESETE I DEVEDESETE ............................................................................................................... 31 3.7.1. Formacija 4-4-2 ......................................................................................................................... 31 3.7.2. Formacija 3-5-2 ......................................................................................................................... 35 4. MODERNA ERA 21. STOLJEĆA ......................................................................................................... 36 4.1. TIKI-TAKA .......................................................................................................................................... 36 4.2. „GEGENPRESSING“ ............................................................................................................................. 39 4.3. 2014. – 2018. REAL MADRID .............................................................................................................. 40 5. UEFA LICENCIRANJE TRENERA U RH .......................................................................................... 41 5.1. PROGRAM COERVER COACHING .......................................................................................................... 42 6. UČESTALOST DOMINANTNIH TAKTIČKIH SUSTAVA U ZAVRŠNICI „UEFA-INE LIGE PRVAKA“ .................................................................................................................................................. 45 7. ZAKLJUČAK ......................................................................................................................................... 50 8. LITERATURA ....................................................................................................................................... 51 POPIS SLIKA ............................................................................................................................................. 53 POPIS TABLICA ....................................................................................................................................... 54 Međimursko veleučilište u Čakovcu 3 Leonard Vuk Evolucija taktike i sustava treninga u nogometu 1. UVOD Nogomet je jedan od najpopularnijih momčadskih sportova današnjice u kojem se dvije momčadi natječu s ciljem postizanja više pogodaka od protivnika. Igra se odvija na travnatom terenu pravokutne površine dimenzija 100 – 110 metara dužine i 65 – 75 metara širine. U tom su prostoru tijekom nogometne utakmice raspoređena 22 igrača u 2 momčadi. Za odvijanje nogometne utakmice zadužena je skupina od četiri sudca koja danas u nekim natjecanjima UEFA-e može biti sastavljena i od 6 sudaca. Utakmica traje 90 minuta. Nakon prvog poluvremena, koje traje 45 minuta, slijedi pauza od 15 minuta nakon koje se igra nastavlja drugim poluvremenom također u trajanju od 45 minuta. Pitanje kako najefikasnije posložiti početnih jedanaest igrača na teren postavlja se otkada postoji ovaj sport. U prošlosti su ljudi diljem svijeta bili svjedoci brojnim formacijama prezentiranima od strane velikih i uglednih trenerskih imena, no svaka od njih imala je svoje pozitivne i negativne strane. Upravo težnja da se negativne strane pojedine taktike u nogometnoj igri svedu na minimum te da se pronađe idealno rješenje, jamči konstantnu nogometnu evoluciju. U 150 godina, otkako postoji moderni nogomet, javljali su se revolucionarni ljudi koji su bili ispred svoga vremena i uvijek korak ispred svojih konkurenata. Imati strategiju koju protivnik nedovoljno poznaje ogromna je prednost i veliko jamstvo za uspjeh. U početcima suvremenog nogometa nije se pridavalo previše pažnje taktici i rasporedu igrača pa su razlike u kvaliteti bile puno vidljivije nego danas, no kako je vrijeme odmicalo, nogometni su stručnjaci sve više uočavali značaj taktičke izobrazbe te se iz godine u godinu moglo svjedočiti nekim novim, dotada nepoznatim taktičkim komponentama. U današnje vrijeme gotovo je nemoguće u tajnosti očuvati svoj „izum“, no u prošlosti se, zbog slabije globalne povezanosti, tijeka informacija te medijskog praćenja, protivnika moglo iznenaditi sasvim drugačijim i dotad neviđenim sustavom igre. Taktika u nogometnoj igri predstavlja način na koji će pojedinci djelovati kao kolektiv s ciljem da se izvrši određeni plan kroz proces natjecanja. Ima veliku važnost u nogometu jer definira kako će igrači zajednički djelovati na terenu za vrijeme utakmice, bilo napadački orijentiranim stilom ili pak obrambenim stilom. Nogomet je evoluirao do razine da postoji izrazito velik broj različitih formacija u koje igrači mogu biti raspoređeni te im je dana točno određena funkcija koju moraju izvršiti Međimursko veleučilište u Čakovcu 4 Leonard Vuk Evolucija taktike i sustava treninga u nogometu na terenu. Za svaku funkciju koju igrač dobije postoje osnovni preduvjeti koji se tiču psihičkih i fizičkih sposobnosti pojedinca na terenu. Tijekom svih 90 minuta, plus sudačka nadoknada vremena, nogometni sustavi, stilovi i taktike mogu se i moraju prilagođavati pa su se igrači sukladno tome dužni adaptirati na novi sustav igre. Do toga dolazi uslijed promjene rezultata kada jedna ekipa kreće u napad na rezultat, a druga u obranu istoga, ili u slučaju nekih drugih bitnih razloga kao što su isključenje vlastitog ili protivničkog igrača, umor igrača itd. Svaki sustav, odnosno formacija igrača na pojedinom dijelu terena (obrana, sredina,