SENtrum Molenhofl8-18b Postbus 134 SlOOACRaalte Tel. 0572-36 11 77 Fax 0572-36 12 69 Stichting Senioren Organisaties Overijssel e-mail [email protected] website: www.sentrum.nl Aan: Reg.nr. Gedeputeerde de heer G. J.H. Ranter r>/ ^WT/IU-C;3 a.d. De commissie Jeugd, Sociale Infrastractuur en Cultuur S£, 2 1 DEC 2007 MevrouwN. van Wijngaarden Routing Bijl.: Kenmerk SENtrum/VOA/SvV/2007-015 Betreft Onderzoeksresultaten Vrijwillige Ouderenadvisering in Overijssel Datum 19december2007 Geachte lezer, Met gepaste trots presenteren wij het onderzoeksrapport Vriiwillige Ouderenadvisering in Overijssel. In het onderzoek is een inventarisatie van de zogenaamde witte vlekken in de provincie gemaakt. Dat blijkt het geval te zijn in de gemeenten Rijssen-Holten en Steenwijkerland en eventueel de gemeente Ommen. In 2008 zal SENtrum een plan van aanpak opstellen om in gezamenlijk overleg met betrokkenen in deze gemeenten te komen tot een convenant. In het onderzoek is ook gekeken hoe het met de deskimdigheid van de vrijwillige ouderenadviseurs is gesteld. Het blijkt dat er in de provincie Overijssel ruim 400 vrijwillige ouderenadviseurs actief zijn, maar dat bijna niemand geschoold is via de bestaande opleiding VOA. In 2008 maakt SENtrum een plan van aanpak om deze opleiding aan te bieden aan de afdelingen, Stichtingen Welzijn Ouderen en gemeenten in de provincie. De opleiding kan lokaal of regionaal gegeven worden. Het laatste deel van het onderzoek was erop gericht om te inventariseren hoe de samenwerking is tussen de vrijwillige ouderenadviseurs (VOA) en de organisaties waarvoor de betaalde ouderenadviseurs (BOA) actief zijn. Het blijkt dat slechts in een paar gemeenten een officiele samenwerking bestaat tussen ouderenbonden en de SWO. Op 25 januari 2008 wordt in de MO-groep (een landelijk overleg tussen de landelijke ouderenbonden, welzijnsorganisaties en gemeenten) het convenant over samenwerking tussen vrijwillige en beroepsouderenadviseurs ondertekend. Het zou mooi zijn, wanneer binnen alle gemeenten van de provincie Overijssel ook een dergelijke lokale samenwerkingsovereenkomst gaat komen. SENtrum heeft voor 2008 hiervoor nog geen mogelijkheden, maar hoopt in 2009 hiervoor ruimte van de provincie te ontvangen. SENtrum Stlchting Senioren Organisaties Overijssel Rest ons u fijne feestdagen toe te wensen en een goed 2008, een jaar waarin ook "vrijwillige ouderenadvisering hart heeft voor elkaar en werkt!". Met vriendelijke , projectleider Hart r elkaar! Bijlage: onderzoeksrapport Stichting SENtrum is een samenwerkingsverband van ANBO Overijssel, KBO Overijssel en PCOB Overijssel Ingeschreven bij de Kamer van Koophandel te Zwolle onder nr. 41024387 Itrum Stichting Senioren Organisaties Overijssel OUDERENADVISERING INDE PROVINCIE OVERIJSSEL onderzoeksresultaten Hurt i, , elkaar! Vrijwillige ouderenadwsering werkt December 2007 SENtrum, Postbus 134, 8100 AC Raalte, tel. 0572-361177, fax 0572-361269, e-mail [email protected] SENtrum Postbus 134 SlOOACRaalte Tel. 0572-361177 Fax 0572-361269 e-mail [email protected] www.sentrum.nl Ouderenadvisering in de provincie Overijssel SENtrum Stichting Senioren Organisaties Overijssel Voorwoord Het is een eer om u als lezer het onderzoeksrapport 'Ouderenadvisering in de provincie Overijssel' aan te kunnen bieden. Het onderzoek heeft heel wat voeten in de aarde gehad: de voorbereiding kostte veel tijd, het boven tafel krijgen van de gevraagde informatie was tijdrovend maar zeker niet minder leerzaam. Door de persoonlijke contacten per telefoon ontstonden vaak gesprekken die meer ruimte boden voor toelichting. Opvallende, ontroerende, hartverwarmende uitspraken zijn dan ook geanonimiseerd in kadertjes her en der in dit rapport opgenomen. Een woord van dank is op zijn plaats in dit voorwoord aan al diegenen die hebben geholpen bij de voorbereiding op zowel landelijk als provinciaal niveau. En ook aan al diegenen met wie een persoonlijk gesprek heeft plaatsgehad, omdat zij de tijd hebben willen nemen om de enquete telefonisch te bespreken. Maar zeker ook aan al diegenen die de moeite hebben genomen om het formulier schriftelijk in te vullen. En zeker ook aan al diegenen die extra informatie hebben toegezonden. Ook een woord van dank aan de Provincie, omdat zij dit onderzoek mogelijk hebben gemaakt. Tot slot ook een woord van dank aan het SENtrum-bestuur, dat voor mij een klankbord in elke fase van het project was. We wensen u veel leesplezier en gaan er natuurlijk van uit dat dit project een vervolg met een open einde krijgt, want Ouderenadvisering is niet iets dat eindig is. Er zal bij ouderen altijd behoefte zijn aan iemand bij hen in de buurt, waar ze met al hun vragen terecht kunnen. Hart voor elkaar, want vrijwillige Ouderenadvisering werkt! Saskia van Veen, SENtrum-projectleider Ouderenadvisering Ouderenadvisering in de provincie Overijssel SENtrum Stichting Senioren Organisaties Overijssel Ouderenadvisering in de provincie Overijssel SENtrum Stichting Senioren Organisaties Overijssel Inhoudsopgave Pagina 1. Inleiding 1 A Aanleiding B Doel C Leeswijzer 2. Methode 3 A Inleiding B Vragenlijst C Dataverzameling en respons D Analyse en interpretatie 3. Resultaten 5 A Inleiding B Registratie algemene gegevens C Wittevlekken D Deskundigheid E Samenwerking F Overige 4. Conclusies en aanbevelingen 33 A Inleiding B Registratie algemene gegevens C Wittevlekken D Deskundigheid E Samenwerking F Overige Bijlagen: I Begeleidend schrijven 40 II Vragenlijst 42 III Afkortingenlijst 46 Ouderenadvisering in de provincie Overijssel Ouderenadvisering in de provincie Overijssel SENtrum Stichting Senioren Organisaties Overijssel 1. Inleiding A Aanleiding Het project 'Vrijwillige Ouderenadvisering' is ontstaan op aangeven van de KBO Brabant aan het landelijk projectbureau van de gezamenlijke landelijke ouderenbonden (ANBO, Unie KBO en PCOB). In Brabant bleek namelijk veel behoefte onder ouderen te bestaan om met allerlei vragen bij iemand terecht te kunnen. In 1995 gaf KBO Wijchen voor het eerst cursus aan vrijwillige ouderenadviseurs en in 1997 is de eerste docentencursus voor ouderenadviseurs georganiseerd. Het project is begin 2000 door de landelijke ouderenbonden opgepakt en heeft vanuit het ministerie VWS ook ondersteuning gekregen. In de Maatschappelijk Ondernemersgroep, waarin o.a. veel welzijnsorganisaties participeren, wordt binnenkort een convenant getekend, waarin de intentie wordt uitgesproken om samen te willen werken tussen vrijwillige en beroeps ouderenadviseurs. Daarnaast is het van belang hier te vermelden, dat in de WMO ouderen als een aparte doelgroep benoemd zijn. Ouderenadvisering past binnen de prestatievelden van de WMO en wordt daarmee dan ook een verantwoordelijkheid van gemeenten. De provincie Overijssel heeft dit initiatief ook ondersteund en heeft SENtrum verzocht nader onderzoek te verrichten naar Ouderenadvisering in de provincie. In april 2007 is het eerste verkennende rapport verschenen naar de behoefte aan vrijwillige Ouderenadvisering in de provincie. Deze behoefte blijkt wel degelijk ook te bestaan onder de Overijsselse ouderen. B Doel Het vervolg van het traject is daarna geweest om te onderzoeken of in elke gemeente van de provincie vrijwillige ouderenadviseurs actief zijn: een inventarisatie van de zogenaamde witte vlekken. Het ligt in de bedoeling om een landelijke en provinciale dekking van vrijwillige ouderenadviseurs te krijgen. Voor die gemeenten waar dat nog niet het geval is, zal dan een plan van aanpak geschreven worden om deze provinciale dekking wel te krijgen. Een ander deel van het onderzoek naar vrijwillige ouderenadviseurs is om te onderzoeken hoe zij aan hun deskundigheid komen. Volgen zij een opleiding of wordt het werk overgedragen? Hoe houden zij die deskundigheid dan up-to-date? Dit deel van het onderzoek heeft tot doel dat alle vrijwillige ouderenadviseurs in het hele land een^zelfde basisdeskundigheid meegegeven zou moeten worden. Zo iser een opleiding 'vrijwillige Ouderenadvisering' ontwikkeld door de bonden in samenwerking met het NIZW, nu Vilans. Ouderenadvisering in de provincie Overijssel -1 - SENtrum Stichting Senioren Organisaties Overijssel Inmiddels is de werving van docenten in Overijssel voor deze opleiding gestart. Vrijwillige ouderenadviseurs krijgen door een dergelijke opleiding allemaal dezelfde bagage mee, worden middels een landelijke nieuwsbrief over de laatste ontwikkelingen gei'nformeerd en krijgen regelmatig terugkomdagen aangeboden. Dit alles is natuurlijk bedoeld om de oudere hulpvrager zo goed mogelijk te kunnen adviseren. Naar aanleiding van het onderzoek zal dan ook een plan van aanpak geschreven worden. Het laatste deel van het onderzoek is erop gericht om te inventariseren hoe de samenwerking is tussen de vrijwillige ouderenadviseurs (VOA) en de organisaties waarvoor de betaalde ouderenadviseurs (BOA) actief zijn. In het ideaalbeeld zou het zo zijn, dat zij samenwerken en elkaar informeren. Hiervoor is reeds gemeld dat er binnenkort een landelijke samenwerkingsovereenkomst wordt ondertekend. Doel is om naar aanleiding van dit onderzoek ook op gemeentelijk niveau te komen tot een dergelijke samenwerkingsovereenkomst. Ook hiervoor zal aansluitend aan het onderzoek een plan van aanpak geschreven worden. C Leeswijzer Na deze korte inleiding volgt de uitleg over de gehanteerde methode, waarna de resultaten benoemd worden. Logischerwijs volgen daaruit conclusies en aanbevelingen (hoofdstuk 4). In de bijlagen zijn de begeleidende brief en het vragenformulier opgenomen, alsmede een verklarende woordenlijst. Ouderenadvisering in de provincie Overijssel