UCHWAŁA NR XXXIV/216/2013 RADY GMINY GORZKOWICE z dnia 16 września 2013 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami na lata 2013-2016 Na podstawie art.7 ust.1 punkt 9 , art.18 ust.2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym ( tekst jednolity: Dz. U. z 2013r. poz.594 i poz.645 ), art. 87 ust. 3,4 ustawy z dnia 23 lipca 2003r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami ( Dz. U.z 2003 r Nr 162, poz. 1568 ze zm. z 2004r. nr 96 poz. 959, Nr 238 poz. 2390, z 2006r. Nr 50 poz. 362, Nr 126 poz. 875, z 2007r Nr 192 poz. 1394, z 2009r. Nr 31 poz. 206, Nr 97 poz. 804, z 2010r. Nr 75 poz. 474, Nr 130 poz. 871) po uzyskaniu opinii Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków – Delegatura w Piotrkowie Trybunalskim Rada Gminy Gorzkowicach uchwala § 1. Przyjąć Gminny Program Opieki nad Zabytkami na lata 2013-2016 stanowiący załącznik do uchwały § 2. Wykonanie uchwały powierza się Wójtowi Gminy. § 3. Uchwała wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia jej ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Województwa Łódzkiego. Przewodniczący Rady Gminy mgr Jan Woźniak ————————————————————————————————————————————————————————— Id: PQIDA-APODQ-TDHNN-FNRNP-SPNVD. Podpisany Strona 1 Załącznik do Uchwały Nr XXXIV/216/2013 Rady Gminy Gorzkowice z dnia 16 września 2013 r. Gminny Program Opieki nad Zabytkami 1. Wprowadzenie. Zasób rzeczy nieruchomych i ruchomych wraz z wartościami duchowymi, zjawiskami historycznymi i obyczajowymi, uznawany za godny ochrony prawnej dla dobra społeczeństwa i jego rozwoju oraz przekazania następnym pokoleniom z uwagi na zrozumiałe i akceptowalne wartości historyczne, patriotyczne, religijne, naukowe i artystyczne, mające znaczenie dla tożsamości i ciągłości rozwoju politycznego, społecznego i kulturalnego, dowodzenia prawd i upamiętniania wydarzeń historycznych, kultywowania poczucia piękna i wspólnoty cywilizacyjnej zostało zdefiniowanych jednym pojęciem dziedzictwa kulturowego. Gwarancje ochrony dziedzictwa kulturowego zostały ujęte w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Natomiast ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz.U. z 2003 r. nr 162, poz. 1568, z późn. zm.) określa przedmiot, zakres i formy ochrony zabytków oraz opieki nad nimi, zasady tworzenia krajowego programu ochrony zabytków i opieki nad zabytkami oraz finansowania prac konserwatorskich, restauratorskich i robót budowlanych przy zabytkach, a także organizację organów ochrony zabytków. Gminny Program Opieki nad Zabytkami Gminy Gorzkowice opracowano dla określenia działań niezbędnych do sprawowania należytej opieki nad zabytkami na terenie gminy w najbliższym okresie. Jest to dokument zakładający kierunki działań oraz zadania z zakresu opieki nad zabytkami, co przyczyni się do poprawy stanu zachowania dziedzictwa kulturowego Gminy Gorzkowice. Świadomość kształtowania dziedzictwa kulturowego, jak również jego eksponowanie przyczyni się do umacniania tradycji regionalnych, upowszechniania kultury i podkreślenia atrakcyjności turystycznej gminy. Gmina Gorzkowice położona jest w południowej części powiatu piotrkowskiego w odległości ok. 28 km od Piotrkowa Trybunalskiego i 25 km od Radomska. Jej najbliższymi sąsiadami są: od północy gmina Rozprza, od zachodu gmina Kamieńsk i gmina Gomunice, od południa gmina Kodrąb, od strony południowo-wschodniej gmina Masłowice oraz od wschodu gmina Łęki Szlacheckie. Powierzchnia gminy wynosi 102,29 km2 co stanowi ponad 7 % powierzchni powiatu. Gminę ogółem zamieszkuje 8846 osób (2011 r.), gęstość zaludnienia wynosi niespełna 85,3 os/km2 (w 2007 r. średnio w powiecie 65 os/km2). W jej granicach wydzielono 21 sołectw, na które łącznie składają się 52 miejscowości. Funkcje centralne w gminie pełnią Gorzkowice, dawniej miasto a obecnie wieś, położone na zachodnim brzegu rzeki Prudki. W zachodniej części gminy biegnie dział wodny pierwszego rzędu dzielący jej terytorium pomiędzy dorzecza Wisły i Odry, ponadto gmina w całości położona jest na Głównym Zbiorniku Wód Podziemnych - z tych względów ochrona stosunków wodnych nabiera szczególnego znaczenia. Niewielkie cieki spływające z działu wodnego tworzą na jej obszarze gminy korytarz ekologiczny, nawiązujący w swym przebiegu do kształtu działu wodnego. Z uwagi na liczne walory kulturowe, a zwłaszcza dużą ilość zabytkowych parków dworskich i wiejskich, znaczne obszary gminy zostały włączone do strefy chronionego krajobrazu kulturowego. Na obszarze gminy wyznaczono trzy obszary objęte formami ochrony w ramach sieci Natura 2000 (Dyrektywa Siedliskowa), są to: - Łąka w Bęczkowicach (fragment na obszarze Gminy), (kod obszaru PLH100004), specjalny obszar ochrony siedlisk (Dyrektywa Siedliskowa). Status obszaru: obszar zatwierdzony Decyzją Komisji Europejskiej. - Lasy Gorzkowickie, pow. 61,5ha w całości w granicach Gminy, (kod obszaru PLH10_05), specjalny obszar ochrony siedlisk (Dyrektywa Siedliskowa). Status obszaru: obszar proponowany przez Rząd RP. - Dąbrowy w Marianku (dawniej Świetliste Dąbrowy w Marianku), pow. 72,7ha w całości w granicach Gminy, (kod obszaru PLH10_12), specjalny obszar ochrony siedlisk (Dyrektywa Siedliskowa). Status obszaru: obszar proponowany przez Rząd RP. Ponadto dwa niewielkie fragmenty gminy zlokalizowane w północno – wschodniej jej części został włączony w granice Spalsko - Sulejowskego OChK oraz OChK Doliny Widawki, podlegającym ochronie prawnej według Ustawy o Ochronie Przyrody (Dz.U. Nr 92 Poz.880 z dnia 16 kwietnia 2004 r., które są elementami systemu obszarów chronionych województwa, zgodnie z ustaleniami Planu Województwa. 2. Podstawa prawna opracowania Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami Gminy Gorzkowice. ————————————————————————————————————————————————————————— Id: PQIDA-APODQ-TDHNN-FNRNP-SPNVD. Podpisany Strona 1 1) Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz.U. z 2003r. nr 162, poz. 1568):Szczegółowe cele opracowania wymienione są w art. 87, ust. 2. cytowanej Ustawy - włączenie problemów ochrony zabytków do systemu zadań strategicznych,wynikających z koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju; - uwzględnianie uwarunkowań ochrony zabytków, w tym krajobrazu kulturowego i dziedzictwa archeologicznego, łącznie z uwarunkowaniami ochrony przyrody i równowagi ekologicznej; - zahamowanie procesów degradacji zabytków i doprowadzenie do poprawy stanu ich zachowania; - wyeksponowanie poszczególnych zabytków oraz walorów krajobrazu kulturowego; - podejmowanie działań zwiększających atrakcyjność zabytków dla potrzeb społecznych, turystycznych i edukacyjnych oraz wspieranie inicjatyw sprzyjających wzrostowi środków finansowych na opiekę nad zabytkami; - określenie warunków współpracy z właścicielami zabytków, eliminujących sytuacje konfliktowe związane z wykorzystaniem tych zabytków; - podejmowanie przedsięwzięć umożliwiających tworzenie miejsc pracy związanych z opieką nad zabytkami. Art. 4 Ustawy określa działania podejmowane przez organy administracji publicznej: 1) zapewnienie warunków prawnych, organizacyjnych i finansowych umożliwiających trwałe zachowanie zabytków oraz ich zagospodarowanie i utrzymanie; 2) zapobieganie zagrożeniom mogącym spowodować uszczerbek dla wartości zabytków; 3) udaremnianie niszczenia i niewłaściwego korzystania z zabytków; 4) przeciwdziałanie kradzieży, zaginięciu lub nielegalnemu wywozowi zabytków za granicę; 5) kontrolę stanu zachowania i przeznaczenia zabytków; 6) uwzględnianie zadań ochronnych w planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz przy kształtowaniu środowiska. Art. 5 Ustawy wskazuje na czym polega opieka nad zabytkiem: 1) naukowego badania i dokumentowania zabytku; 2) prowadzenia prac konserwatorskich, restauratorskich i robót budowlanych przy zabytku; 3) zabezpieczenia i utrzymania zabytku oraz jego otoczenia w jak najlepszym stanie; 4) korzystania z zabytku w sposób zapewniający trwałe zachowanie jego wartości; 5) popularyzowania i upowszechniania wiedzy o zabytku oraz jego znaczeniu dla historii i kultury. Art. 6 Ustawy wskazuje co podlega opiece i ochronie: 1) zabytki nieruchome będące, w szczególności: krajobrazami kulturowymi, układami urbanistycznymi, ruralistycznymi i zespołami budowlanymi, dziełami architektury i budownictwa, dziełami budownictwa obronnego, obiektami techniki, a zwłaszcza kopalniami, hutami, elektrowniami i innymi zakładami przemysłowymi, cmentarzami, parkami, ogrodami i innymi formami zaprojektowanej zieleni, miejscami upamiętniającymi wydarzenia historyczne bądź działalność wybitnych osobistości lub instytucji; 2) zabytki ruchome będące, w szczególności: dziełami sztuk plastycznych, rzemiosła artystycznego i sztuki użytkowej, kolekcjami stanowiącymi zbiory przedmiotów zgromadzonych i uporządkowanych według koncepcji osób, które tworzyły te kolekcje, numizmatami oraz pamiątkami historycznymi, a zwłaszcza militariami, sztandarami, pieczęciami, odznakami, medalami i orderami, wytworami techniki, a zwłaszcza urządzeniami, środkami transportu oraz maszynami i narzędziami świadczącymi o kulturze materialnej, charakterystycznymi dla dawnych i nowych form gospodarki, dokumentującymi poziom nauki i rozwoju cywilizacyjnego, materiałami bibliotecznymi, instrumentami muzycznymi, wytworami sztuki ludowej i rękodzieła oraz innymi obiektami etnograficznymi, przedmiotami upamiętniającymi wydarzenia historyczne bądź działalność wybitnych osobistości lub instytucji; 3) zabytki archeologiczne będące, w szczególności: pozostałościami terenowymi pradziejowego i historycznego osadnictwa, cmentarzyskami, kurhanami, reliktami działalności gospodarczej, religijnej i artystycznej. —————————————————————————————————————————————————————————