PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI powiatu słupskiego na lata 2009-2012 ISBN 978-83-60228-23-4 Starostwo Powiatowe, 76-200 Słupsk, ul. Szarych Szeregów 14 tel. 059 841 85 00, faks 059 842 71 11, e-mail: [email protected] PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI powiatu słupskiego na lata 2009-2012 Słupsk 2009 Wydawca Starostwo Powiatowe 76-200 Słupsk ul. Szarych Szeregów 14 Redakcja Zbigniew Babiarz-Zych Program opracowali Margota Szarbiewska Maciej Wałaszewski Projekt graficzny Skład komputerowy Artur Wróblewski Zdjęcia Jan Maziejuk Copyright © 2009 Starostwo Powiatowe w Słupsku Słupsk 2009 ISBN 978-83-60228-23-4 Druk Zakład Poligraficzny GRAWIPOL G. Zblewska i Wspólnicy S.j. 76-200 Słupsk, ul. Poznańska 42 e-mail: [email protected] Szanowni Państwo! Rada Powiatu Słupskiego na czerw- cowej sesji uchwaliła Program opieki nad zbytkami powiatu słupskiego na lata 2009-2012. Jest to ważny doku- ment, bo program taki sporządza się w celu ochrony i trwałego zachowa- nia zabytków, ich zagospodarowa- nia, utrzymania, popularyzowania, upowszechniania wiedzy o zabytkach i ich znaczeniu dla historii i kultury. Obowiązek taki nakłada na powiaty ustawa z 23 lipca 2003 roku o ochro- nie i opiece nad zabytkami. Dla nas jest on ważny, bo liczymy, że przyczyni się do zachowania i ochrony zabytków z obszaru powiatu słupskiego, wpisanych do rejestru wojewódzkiego konserwatora zabytków, a także in- nych obiektów, które należy też chronić już ze względu na ich wartości architektoniczne, historyczne i kulturowe. Dokładna analiza programu pozwoli zorientować się, jak wiele różnych zabytków znajduje się w powiecie słupskim, a co za tym idzie, jak duże są potrzeby w zakresie ich ochro- ny i opieki nad nimi. Pozwoli też zorientować się, co powiat w najbliższych czterech latach zamierza zrobić w zakresie ich ochrony i popularyzacji wiedzy o zabytkach, jakie postawił przed sobą zadania. Wreszcie pozwoli się też zorientować w możliwościach ubiegania się o pomoc finansową na tę ochronę. Uznaliśmy, że ochrona w pierwszej kolejności zabyt- ków, których właścicielem jest powiat słupski, wspieranie robót konserwatorskich i inwestycji chroniących wartości zabytków z terenu powiatu, udział w programach ochrony zabytków, w tym tych sprzyjających wzrostowi środków finansowych na opiekę nad zabytkami - to działania, które dadzą począ- tek zmianom sytuacji ochrony zabytków w powiecie słupskim. Kamienica przy al. Henryka Sienkiewicza 20 w Słupsku - siedziba Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie Ponadto oznakowanie istniejących zabytków, upowszechnie- nie informacji historycznych o zabytkach, przyczyni się też do większej dbałości o nie i lepszej opieki, a tworzenie ofert o cha- rakterze kulturotwórczym i społecznym pozwoli na lepsze ich wykorzystanie. Założyliśmy, że odnowa i rewitalizacja obiektów za- bytkowych zapoczątkuje nowe inwestycje, poprawi jakość życia i bezpieczeństwa mieszkańców powiatu słupskiego, który jako obszar o wysokich walorach dziedzictwa kulturowego i przy- rodniczego ma szczególne warunki do tworzenia nowych pro- duktów turystycznych. Powiatowy program uzyskał pozytywną opinię Po- morskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Gdań- sku. To oznacza, że wpisuje się on w obszar szerszych działań w zakresie ochrony zabytków. Będziemy go realizować we współ- pracy z wojewódzkim konserwatorem, samorządami gminny- mi, parafiami, organizacjami pozarządowymi i prywatnymi właścicielami obiektów zabytkowych. Liczymy, też na to, że w powiecie znajdą się społeczni opiekunowie zabytków, któ- rych pomoc w ochronie i opiece nad zabytkami może okazać się szczególnie cenna. Już dziś otwieramy rejestr takich społecznych opie- kunów. Sławomir Ziemianowicz Starosta Słupski Uchwała Nr XXXII/240/2009 Rady Powiatu Słupskiego z dnia 30 czerwca 2009 r. w sprawie przyjęcia powiatowego programu opieki nad zabytkami pn. „Program opieki nad zabytkami powiatu słupskiego na lata 2009-2012” Na podstawie art. 12 pkt 11 ustawy z 5 czerwca 1998 roku o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1592 z późn. zmianami), art. 87 ust. 3 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. Nr 162, poz. 1568 z późn. zmianami) po uzyskaniu opinii Pomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków Rada Powiatu Słupskiego uchwala, co następuje: § 1 1. Przyjmuje się powiatowy program opieki nad zabytkami pn. „Program opieki nad zabytkami powiatu słupskiego na lata 2009-2012” stanowiący załącznik do uchwały. 2. Powiatowy program opieki nad zabytkami obejmuje obszar powiatu słupskiego w jego administracyjnych gra- nicach. § 2 Wykonanie uchwały powierza się Zarządowi Powiatu. § 3 Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia i podlega ogłoszeniu w Dzienniku Urzędowym Województwa Po- morskiego. 6 Spis treści Uchwała Nr XXXII/240/2009 Rady Powiatu Słupskiego z dnia 30 czerwca 2009 r. w sprawie przyjęcia powiatowego programu opieki nad zabytkami............................................................................ 6 1. Wprowadzenie do programu ...................................................................... 9 1.1. Podstawa prawna opracowania ............................................................... 9 1.2. Zabytki i ich ochrona w dokumentach programowych powiatu .................................................................................................................... 9 1.3. Cele programu w świetle ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami .............................. 10 2. Ogólna charakterystyka zasobu ............................................................ 11 2.1. Rejestr zabytków ............................................................................................. 11 2.2. Zabytki nieruchome ...................................................................................... 11 2.3. Zabytki ruchome ............................................................................................. 12 2.4. Zabytki archeologiczne ............................................................................... 12 3. Zadania, instrumenty wdrażania, źródła finansowania Programu opieki nad zabytkami powiatu słupskiego na lata 2009-2012 ........................................................................................... 14 3.1. Opis zadań zawartych w programie opieki nad zabytkami ....... 16 4. Finansowanie programu ............................................................................ 21 5. Ocena realizacji programu ........................................................................ 23 6. Wykaz obiektów wpisanych do rejestru zabytków województwa pomorskiego z terenu powiatu słupskiego ........ 24 6.1. Wykaz obiektów wpisanych do rejestru zabytków, których właścicielem jest powiat słupski ......................................... 24 6.2. Zabytki nieruchome z terenu powiatu słupskiego .................... 26 6.3. Zabytki ruchome z terenu powiatu słupskiego ........................... 43 6.4. Stanowiska archeologiczne ...................................................................... 68 Opinia Wojewódzkiego Pomorskiego Konserwatora Zabytków ....... 75 Uchwała Nr XVIII/131/2008 Rady Powiatu Słupskiego z dnia 26 marca 2008 r. w sprawie zasad udzielania dotacji na prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków ........... 76 7 Ustka - ul. Marynarki Polskiej 8 1. Wprowadzenie 1.1. Podstawa prawna opracowania Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. z 2003 r. Nr 162, poz. 1568, z późniejszymi zmianami, Dz. U. z 2004 r. Nr 96, poz. 959, Nr 238, poz. 2390, Dz. U. z 2006 r. Nr 50, poz. 362 i Nr 126, poz. 875) zobowiązuje zarządy powiatowe do sporządzenia na okres czterech lat powiatowego programu opieki nad zabytkami. Program przyjmuje rada powiatu po uzyskaniu opinii wojewódzkiego konserwatora zabytków. Zadania z zakresu ochrony dziedzictwa kulturowego zawarte są również w ustawie z dnia 5 czerwca 1998 roku o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 1998 r. Nr 91, poz. 578 z późniejszymi zmianami). Art. 4 ust. 1 stanowi, iż po- wiat wykonuje określone zadania publiczne o charakterze ponadgminnym, w tym zadania w zakresie kultury oraz ochrony zbytków i opieki nad zabytkami. 1.2. Zabytki i ich ochrona w dokumentach programowych powiatu Wskazane w Programie zadania są zgodne ze Strategią Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Powiatu Słupskiego do roku 2011 i Planem Rozwoju Lokalnego Powiatu Słup- skiego wraz z Wieloletnim Planem Inwestycyjnym do roku 2013. Dokumenty te są podstawą do opracowania Progra- mu. Misja powiatu zawarta w Strategii Rozwoju Społeczno- Gospodarczego Powiatu Słupskiego zakłada, że: „Powiat słupski jest atrakcyjnym turystycznie regionem nadmor- skim, o dużych walorach przyrodniczo-krajobrazowych i kulturowych”. W Planie Rozwoju Lokalnego Powiatu Słup- skiego założono, że na terenie powiatu występuje obszar ochrony dziedzictwa kulturowego. 9 1.3. Cele programu w świetle Ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami Zgodnie z art. 87 ust. 2 ustawy Program ma na celu w szczególności: 1) włączenie problemów ochrony zabytków do systemu zadań strategicznych, wynikających z koncepcji prze- strzennego zagospodarowania kraju; 2) uwzględnienie uwarunkowań ochrony zabytków, w tym krajobrazu kulturowego i dziedzictwa archeolo- gicznego, łącznie z uwarunkowaniami ochrony przy- rody i równowagi ekologicznej; 3) zahamowanie procesów degradacji zabytków i dopro- wadzenie do poprawy stanu ich zachowania; 4) wyeksponowanie poszczególnych zabytków oraz wa- lorów krajobrazu kulturowego;