NAHUATLERA NÁHUATL, NÁHUATL, NAHUATL Language family: Uto-Aztecan, Southern-Aztecan, Aztecan, General Aztec, Aztec. Language codes: ISO 639-1 - ISO 639-2 nah ISO 639-3 nci Classical Nahuatl Glottolog: azte1234 (Aztec). Beste izen batzuk (autoglotonimoa: nahuatl): almoloya náhuatl alt náhuatl, temascaltepec [NHV]. central aztec alt náhuatl central [NHN]. central puebla aztec alt náhuatl, puebla central [NCX]. chichiquilla náhuatl alt náhuatl, huaxcaleca [NHQ]. classical aztec alt náhuatl, classical [NCI]. coatepec aztec alt náhuatl, coatepec [NAZ]. cosoleacaque aztec alt náhuatl, istmo-cosoleacaque [NHK]. durango aztec alt náhuatl, durango [NLN]. eastern huasteca aztec alt náhuatl huasteca, este [NAI]. guerrero aztec alt náhuatl , guerrero [NAH]. hidalgo náhuatl alt náhuatl, huasteca, este [NAI]. highland puebla náhuat alt náhuatl, puebla, sierra [AZZ]. huasteca náhuatl alt náhuatl, huasteca, este [NAI]. huaxcaleca aztec alt náhuatl, huaxcaleca [NHQ]. isthmus aztec alt náhuatl, istmo-mecayapan [NAU]. isthmus nahuat alt náhuatl, istmo-mecayapan [NAU]. isthmus náhuat alt náhuatl, istmo-pajapan [NHP]. isthmus náhuatl alt náhuatl, istmo-cosoleacaque [NHK]. mecayapan nahuat alt náhuatl, istmo-mecayapan [NAU]. mexicanero alt náhuatl, durango [NLN]. michoacán aztec alt náhuatl, michoacán [NCL]. michoacán nahual alt náhuatl, michoacán [NCL]. nahuat alt pipil [PPL]. náhuatl de la sierra de zongolica alt náhuatl, orizaba [NLV]. náhuatl central [NHN] hizk. Mexiko. náhuatl, classical [NCI] hiak. Mexiko. náhuatl, coatepec [NAZ] hizk. Mexiko. náhuatl, durango [NLN] hizk. Mexiko. náhuatl, guerrero [NAH] hizk. Mexiko. náhuatl, huasteca, este [NAI] hizk. Mexiko. náhuatl, huasteco oeste [NHW] hizk. Mexiko. náhuatl, huaxcaleca [NHQ] Mexiko. náhuatl, istmo-cosoleacaque [NHQ] hizk. Mexiko. náhuatl, istmo-mecayapan [NAU] hizk. Mexiko. náhuatl, istmo-pajapan [NHP] hizk. Mexiko. náhuatl, ixhuatlancillo [NHX] hizk. Mexiko. náhuatl, michoacán [NCL] hizk. Mexiko. náhuatl, morelos [NHM] hizk. Mexiko. náhuatl, oaxaca norte [NHY] hizk. Mexiko. náhuatl, ometepec [NHT] hizk. Mexiko. náhuatl, orizaba [NLV] hizk. Mexiko. náhuatl, puebla central [NCX] hizk. Mexiko. náhuatl, puebla norte [NCJ] hizk. Mexiko. náhuatl, puebla sureste [NHS] hizk. Mexiko. náhuatl, puebla, sierra [AZZ] hizk. Mexiko. náhuatl, santa maría la alta [NHZ] hizk. Mexiko. náhuatl, tabasco [NHC] hizk. Mexiko. náhuatl, telelcingo [NHG] hizk. Mexiko. náhuatl, temascaltepec [NHV] hizk. Mexiko. náhuatl, tenango [NHI] hizk. Mexiko. náhuatl, tlalitzlipa [NHJ] hizk. Mexiko. náhuatl, tlamacazapa [NUZ] hizk. Mexiko. north puebla aztec alt náhuatl, puebla norte [NCJ]. northern oaxaca náhuatl alt náhuatl, oaxaca norte [NHY]. ometepec aztec alt náhuatl, omepetec [NHT]. orizaba aztec alt náhuatl, orizaba [NLV]. pajapan náhuat alt náhuatl, istmo-pajapan [NHP]. san miguel tenango náhuatl alt náhuatl, tenango [NHI]. santa maría náhuatl alt náhuatl, santa maría la alta [NHZ]. sierra aztec alt náhuatl, puebla, sierra [AZZ]. sierra de puebla náhuat alt náhuatl, puebla, sierra [AZZ]. southeastern puebla náhuatl alt náhuatl, puebla sureste [NHS]. southwestern puebla náhuatl alt náhuatl, puebla central [NCX]. tabasco aztec alt náhuatl, tabasco [NHC]. tamazunchale náhuatl alt nahuatl, huasteco oeste [NHW]. tehuacán náhuatl alt náhuatl, puebla sureste [NHS]. temascaltepec aztec alt náhuatl, temascaltepec [NHV]. tenango aztec alt náhuatl, tenango [NHI]. tetelcingo aztec alt náhuatl, tetelcingo [NHG]. tlaxcala-puebla náhuatl alt náhuatl central [NHN]. western huasteca aztec alt náhuatl, huasteco oeste [NHW]. zacapoaxtla mejicano alt náhuatl, puebla, sierra [AZZ]. zacapoaxtla náhuat alt náhuatl, puebla, sierra [AZZ]. MEXIKO náhuatl central (central aztec, tlaxcala-puebla náhuatl) [NHN] 40.000 hiztun 1.000 elebakarrekin (1990eko errolda); populazio etnikoa 63.000 1986an; nahuatleraren aldaera guztietako hiztunak: 1.376.898 (1990eko errolda). Tlaxcala eta Puebla Estatuak. Uto- Aztecan, Aztecan, General Aztec, Aztec. Elebakar gehienen kokapena Puebla Cityren ipar-ekialdean 15 km. inguru; espainiera gutxik erabilia; badaude haur elebakar batzuk. náhuatl, classical (classical aztec) [NCI] Mexiko Erdialdea, Tenochtitlán, Aztec Inperioa. Uto-Aztecan, Aztecan, General Aztec, Aztec. Iraungia. náhuatl, coatepec (coatepec aztec) [NAZ] 1.400 hiztun 15 elebakar barne (1990eko errolda). State of Mexiko, Coatepec Costales, Tlacultlapa, Texcalco, Tonalapa, Maxela, Machito de las Flores, Chilacachapa, Miacacsingo, Los Sabinos, eta Acapetlahuaya, Igualaren mendebalde osoa, Guerrero. Hizkuntzak erabilera sendoena Coatepec Costales eta Chilacachapan du. Uto-Aztecan, Southern-Aztecan, Aztecan, General Aztec, Aztec. % 54ko ulergarritasuna santa catarinarekin (Morelos), % 48koa atliacarekin (Guerrero), % 35ekoa copalillo guerreroarekin, % 28koa zongolicarekin (Orizaba). Eelebitasuna espainierarekin; informatu denez 40 urtetik gorakoek bakarrik mintzatzen dute; 11 elebakar 50etik gorakoak (1990eko errolda). náhuatl, durango (mexicanero, durango aztec) [NLN] 1.000 hiztun (1990eko errolda). Hego Durango, San Pedro de la Jicoras eta San Juan de Buenaventura. Egun bateko bidaia aireportu edo errepide gertuenetik. Uto-Aztecan, Southern-Aztecan, Aztecan, General Aztec, Aztec. % 76ko ulergarritasuna michoacán náhuatlerarekin (antzekoana). Elebitasun motela espainieraz; adin guztietakoak; indartsu dago. “Mexicanero” da bertako izena. náhuatl, guerrero (guerrero aztec) [NAH] 150.000-200.000 hiztun (1998, SIL). Balsas Ibaia, Guerrero. Uto- Aztecan, Southern-Aztecan, Aztecan, General Aztec, Aztec. Ustezko elebitasun maila espainieraz %0,5, % 1,20, %2,40, %3,20, %4,10, %5,5; SVO, ez tonala, hitz luzeak, atzizkiak, klitikoak. náhuatl, huasteca, este (eastern huasteca aztec, hidalgo náhuatl, huasteca náhuatl) [NAI] 410.000 hiztun (1991, SIL). Huautla, Hidalgo da zentroa; halaber Pueblan eta Veracruzen; 1.500 herri. Uto-Aztecan, Southern-Aztecan, Aztecan, General Aztec, Aztec. % 85eko ulergarritasuna eastern eta western huasteca náhuatlen artean; gainerako dialektoen inspekzioa behar da; southeastern huasteca náhuatlak agian material ezberdinak behar ditu. Ustezko elebitasun maila espainieraz %0,50, %1,10, %2,10, %3,10, %4,19, %5,1. Ez tonala, SVO, hitz luzeak, atzizkiak, irrati emankizunak. náhuatl, huasteco oeste (western huasteca aztec, tamazunchale náhuatl, huasteca náhuatl) [NHW] 400.000 hiztun (1991, SIL). Tamazunchale, San Luis Potosí da zentroa; Hidalgon ere bai; 1.500 herri. Uto- Aztecan, Southern-Aztecan, Aztecan, General Aztec, Aztec. Dialektoak: central huasteca náhuatl, western huasteca náhuatl. % 85eko ulergarritasuna eastern eta western huasteco náhuatlen artean; agian literatura bereizia behar dute central dialecteko 100.000 hiztunek; ustezko elebitasun maila espainieraz %0,50, %1,10, %2,10, %3,10, %4,19, %5,1. Ez tonala, SVO, hitz luzeak, atzizkiak, irrati emankizunak. náhuatl, huaxcaleca (huaxcaleca aztec, chichiquilla náhuatl) [NHQ] 7.000 hiztun, 55 elebakar barne (1990eko errolda); 800 hiztun 50 urtez gorakoak dira; 20 urtez beheko % 2k mintztzen du nahuatlera; elebakarren arteko 40 50 urtez gorakoak dira; 12 bat udalerritan jendeak ez du hitz egiten nahuatleraz; Pueblan, Chichiquilla eta Chilchotla hirietan. Uto- Aztecan, Southern-Aztecan, Aztecan, General Aztec, Aztec. %87ko ulergarritasuna sierra de puebla náhuatlerarekin, % 85ekoa orizaba náhuatlerarekin. náhuatl, istmo-cosoleacaque (isthmus náhuatl, cosoleacaque aztec) [NHK] 5.144 hiztun, 12 elebakar barne (1990eko errolda). Veracruz, Cosoleacaque, Oteapan, Jáltipan de Morelos, Hidalgotitlán, Soconusco. Uto-Aztecan, Southern-Aztecan, Aztecan, General Aztec, Aztec. %84ko ulergarritasuna pajapanarekin, % 83koa mecayapanarekin, % 46koa xoteapanarekin; elebitasuna espainierarekin; elebakar gehienak 50 urtez gorakoak. náhuatl, istmo-mecayapan (isthmus nahuat, isthmus aztec, mecayapan nahuat) [NAU] 20.000 hiztun (1994, SIL). Hego Veracruz, Mecayapan Udalerria, Mecayapan eta Tatahuicapan hiriak. Uto-Aztecan, Southern-Aztecan, Aztecan, General Aztec, Aztec. Baliteke ulergarria izatea Honduras eta El Salvadorko pipilerarekin. Hiztegia, gramatika. náhuatl, istmo-pajapan (isthmus náhuat, pajapan náhuat) [NHP] 7.000 hiztun, 500 elebakarrak barne (1990eko errolda). Veracruz, Pajapan, San Juan Volador, Santanón, Sayultepec, Jicacal. Uto-Aztecan, Southern- Aztecan, Aztecan, General Aztec, Aztec. % 83ko ulergarritasuna mecapayanarekin (isthmus náhuatl), % 94koa oteapanarekin (Cosoleacaque). náhuatl, ixhuatlancillo [NHX] 4.000 hiztun, 600 edo gehiago elebakar barne (1990eko errolda). Veracruz, Ixhuatlancillo Udalerria, Ixhuatlancillo hiria, justu 15 minutura Orizaba hiritik iparraldera. Uto-Aztecan, Southern-Aztecan, Aztecan, General Aztec, Aztec. % 48ko ulergarritasuna chillacarekin (Hego-ekialdeko Puebla), % 60koa zautlarekin, % 50ekoa canoa eta teopoxcoarekin, % 48koa orizabarekin, ulergarritasun eskasa gainerako nahuatlerekin. Adin guztietakoak, haurren % 50 erabat elebakarrak dira eskolan sartzerakoan; adin-talde bakoitzeko % 70 elebakarrak; badaude 1. mailako eskolak eta 1 bigarren mailakoa. náhuatl, michoacán (michoacán nahual, michoacán aztec) [NCL] 3.000 hiztun (1990eko errolda). Michoacán Pómaro inguruko kostatik gertu. Uto-Aztecan, Southern-Aztecan, Aztecan, General Aztec, Aztec. Ustezko elebitasun maila espainieraz %0,0, %1,0, %2,0, %3,45, %4,50, %5,5. SVO, VSO, hitz luzeak, atzizkiak. náhuatl, morelos [NHM] 15.000 hiztun, agian 200-500 elebakar barne (1990eko errolda). Morelos; Cuentepeceko hiriak, Santa Catarina Tepoztlán, Tetela del Volcán, Hueyapan, Temixco, Xocotitlán, Tetetlapa,